Sang kien kinh nghiem Sinh hoc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÁP MƯỜI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TÂN KIỀU. THÁI VĂN TIẾN. “BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC TỰ HỌC MÔN SINH HỌC CHO HỌC SINH CẤP TRUNG HỌC CƠ SỞ”. ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. Tháp Mười, tháng 3 năm 2012.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Môc lôc A. PhÇn më ®Çu..……………………………………...…………….trang 1 1. Lý do chọn đề tài: ………..……………………………………….trang 1 2. Mục đích nghiên cứu: …………..………..……………………….trang 2 3. Khách thể và đối tợng nghiên cứu:………………..……………trang 3 a. Kh¸ch thÓ: …………………………………………..…………….trang 3 b. §èi tîng nghiªn cøu: ………………………..…….…………….trang 3 4. Gi¶ thuyÕt khoa häc:……….……………………..……………….trang 3 5. NhiÖm vô nghiªn cøu:…………………………..………………….trang 4 6. Ph¹m vi nghiªn cøu: ……….……………………..……………….trang 4 7. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: …………………………..…………….trang 4 8. Cấu trúc của đề tài: ………..………………………..…………….trang 5 B. PhÇn néi dung.……………………………………..……………….trang 6 Ch¬ng I : C¬ së lÝ luËn………..…………………………..………….trang 6 Chơng II : Thực trạng của vấn đề cần nghiên cứu…………..…….trang 7 Ch¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn vµ hiÖu qu¶…………..…..….trang 9 1. C¸c gi¶i ph¸p, biÖn ph¸p gi¶i quyÕt thùc tr¹ng: ………..……….trang 9 1.1 BiÖn ph¸p 1: Thêng xuyªn Sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t nghiªn cøu t×m tßi vµ chia nhãm. …………………………..……………….trang 10 1.2. BiÖn ph¸p 2: T¨ng cêng thùc hµnh do gi¸o viªn tiÕn hµnh…trang 14 2. HiÖu qu¶ cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm: …………………………….trang 16 C. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ: …………………………..………………….trang 18 1. KÕt luËn: ……………………….………………………………….trang 18 2. Bµi häc kinh nghiÖm: …………………………..………………….trang 18 3. KiÕn nghÞ: ……………………………………………….………….trang 19 Tµi liÖu tham kh¶o…………………………………..……………….trang 21.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Danh môc nh÷ng ch÷ viÕt t¾t * CNH-HĐH : Công nghiệp hóa – hiện đại hóa * THCS : Trung häc c¬ së * THPT : Trung häc phæ th«ng * TS : Tæng sè * KT : KiÕn thøc * GV : Gi¸o viªn * HS : Häc sinh * SGK : S¸ch gi¸o khoa * §VKXS : §éng vËt kh«ng x¬ng sèng.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> a. phÇn më ®Çu 1. Lý do chọn đề tài: Trong thời đại CNH - HĐH đất nớc mỗi chúng ta phải luôn luôn đổi mới c«ng viÖc cña m×nh. ViÖc d¹y häc lµ c¶ mét qu¸ tr×nh nghÖ thuËt, kÕt qu¶ cña quá trình này tốt hay xấu, không chỉ xác định trong một thời gian ngắn mà nó phải trải qua một quá trình lâu dài đó là vốn hiểu biết đã đợc tích luỹ, sự tìm tòi s¸ng t¹o cña ngêi gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. Bậc THCS thuộc bậc trung học đóng vai trò cầu nối giữa THPT và bậc tiểu học, phải đảm bảo tính lu thông với hệ thống giáo dục nghề nghiệp, tuy nhiên cũng có vị trí độc lập tơng đối. Ưu điểm lớn của lứa tuổi này là sự sẵn sàng của nó đối với mọi hoạt động học tập làm cho nó trở thành ngời lớn trong con m¾t cña m×nh. Häc sinh THCS bÞ cuèn hót vµo c¸c h×nh thøc ho¹t động nhận thức của mình trong những giới hạn của nhà trờng. Nhng sự nghèo nàn của lứa tuổi này là ở chỗ: Các em cha biết cách thực hiện sự sẵn sàng đó, cha nắm đợc các phơng thức thực hiện các hình thức học tập mới. Dạy các phơng thức đó mà không làm giảm sút hứng thú học tập của các em là nhiệm vụ quan träng vµ khã kh¨n cña gi¸o viªn. Trong quá trình lĩnh hội tri thức học sinh luôn chờ đợi những hình thức tìm hiểu mới đối với từng bài, đó là tính tích cực, tính động não của t duy và tính tự lập của các em đợc thực hiện, các khả năng trí tuệ đợc khêu gợi, yêu cầu tự suy nghĩ và tự khái quát các khái niệm đợc đề cao. Thái độ tự nghiên cứu đã trở thành một đặc trng cho học sinh. Các bài Sinh THCS lại có những đặc trng riêng của nó và có thể có nhiều c¸ch häc kh¸c nhau. Trong qu¸ tr×nh d¹y m«n Sinh häc ngêi gi¸o viªn ph¶i kÕt hîp mét c¸ch linh ho¹t, hîp lý nhiÒu ph¬ng ph¸p vµ h×nh thøc tæ chøc "Häc mét bµi Sinh nh thÕ nµo?". Nh vËy míi lµm cho c¸c em nghÜ nhiÒu h¬n th¶o luËn nhiều hơn góp phần tạo cơ sở quan trọng cho việc đổi mới thực sự phơng pháp dạy học mà Nhà nớc ta đã và đang thực hiện. Quá trình này tuân theo định hớng tích cực hoá hoạt động của học sinh trên cơ sở tự giác, tự do, tự khám phá dới sự tổ chức, hớng dẫn của giáo viên. Từ đó xây dựng phơng pháp tự học theo híng tÝch cùc. Học tốt môn Sinh học là một trong những vấn đề trọng tâm của phơng pháp d¹y häc, bëi lÏ m«n Sinh häc lµ m«n häc c¶ ngêi häc lÉn ngêi d¹y thêng xuyªn phải làm, đặc biệt đối với học sinh THCS thì việc học môn Sinh học là hình thức dựa trên mẫu vật để tìm ra kiến thức của mình. Nhà trờng không thể dạy cho học sinh nh÷ng g× mµ hä cÇn trong cuéc sèng sau nµy mµ chØ trang bÞ cho häc sinh những kiến thức cơ bản và phơng pháp nhận thức, phơng pháp tự học để có thể tự học tập suốt đời để dễ dàng thích ứng với thời đại bùng nổ thông tin khoa học và.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> công nghệ thờng xuyên đổi mới đáp ứng đợc yêu cầu của thực tiễn xã hội nghĩa là góp phần tạo ra những con ngời linh động, sáng tạo. Có khả năng giải quyết những vấn đề trong học tập hôm nay và lao động hôm sau. Phải dạy cho học sinh biết suy nghĩ trớc những vấn đề đặt ra nhằm phát triển óc t duy sáng tạo. Phải tạo điều kiện cho học sinh đợc độc lập suy nghĩ. Bộc lộ những suy nghĩ của mình trong qu¸ tr×nh th¶o luËn, tranh luËn víi c¸c b¹n trong nhãm, trong líp. §©y chính là dịp để các em nâng cao năng lực tự đánh giá trong lúc đối chiếu suy nghÜ cña b¶n th©n víi ý kiÕn cña c¸c b¹n vµ tæng kÕt cña thÇy. Lµ mét gi¸o viªn d¹y sinh häc cã nhiÒu t©m huyÕt víi nghÒ t«i lu«n kh«ng ngừng phấn đấu học hỏi sáng tạo trong quá trình dạy môn sinh học và cùng với sự giúp đỡ của các đồng nghiệp để ngày càng tiến bộ góp phần thúc đẩy sự nghiÖp ph¸t triÓn gi¸o dôc x· nhµ . T«i mong muèn m×nh cã thÓ gãp phÇn vµo viÖc gi¸o dôc häc sinh, gióp c¸c em có đợc phơng pháp học tốt nhất, kích thích lòng say mê học hỏi của các em. Từ những lý do đó mà tôi viết đề tài “Bồi dỡng năng lực tự học môn Sinh học cho häc sinh cÊp THCS”. 2. Mục đích nghiên cứu: So với học sinh ở các khu vực đồng bằng, thành thị thì học sinh trờng THCS Tân Kiều còn gặp nhiều khó khăn trong kinh tế và các hoạt động khác. Học sinh ít tiếp xúc với các phơng tiện thông tin đại chúng nh sách báo ... Kỹ năng tự học, tự nghiên cứu, nhận biết cũng nh vận dụng thực hành các môn đặc biệt là môn Sinh häc cßn yÕu. Cha ho¹t b¸t, kh¶ n¨ng tranh luËn vµ th©m nhËp kiÕn thøc rêi r¹c vµ kh«ng ch¾c ch¾n. Chính vì vậy mục đích nghiên cứu đề tài “Bồi dỡng năng lực tự học môn Sinh học cho học sinh cấp THCS” là để cải thiện vấn đề trên. Tuy nhiên, trong ph¹m vi s¸ng kiÕn kinh nghiÖm cña m×nh t«i kh«ng tham väng lµ m×nh cã thÓ giải quyết hết tất cả các vấn đề liên quan đến khả năng tự học, tự suy luận, tự giải quyết vấn đề một cách có hiệu quả ở học sinh mà chỉ có thể cố gắng hình thành cho học sinh tính tự giác, tích cực học tập để lĩnh hội kiến thức một cách logíc, ngắn ngọn, khái quát nhất đặc biệt là ở bộ môn Sinh học. 3. Khách thể và đối tợng nghiên cứu: a. Kh¸ch thÓ: Trọng điểm của phơng pháp đổi mới là chuyển biến mạnh mẽ từ việc truyền thụ kiến thức sang việc chú trọng bồi dỡng năng lực cho học sinh đặc biệt là n¨ng lùc s¸ng t¹o, n¨ng lùc thùc hµnh. Vì vậy việc đổi mới chơng trình và sách giáo khoa là nhằm tập trung chủ yếu vào việc đổi mới phơng pháp dạy học..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ph¬ng ph¸p d¹y häc míi lµ gi¸o viªn hç trî, híng dÉn t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh thực hiện thành công các hoạt động học tập, đồng thời làm trọng tài trong các cuộc thảo luận ở lớp để đi đến kết luận hợp lý nhất, làm cho tiết học có chất lợng cao hơn nghĩa là học sinh tăng cờng tính chủ động, tự giác, tích cực hơn. b. §èi tîng nghiªn cøu: TÊt c¶ häc sinh THCS T©n KiÒu trong n¨m häc 2011-2012. 4. Gi¶ thuyÕt khoa häc: Chúng ta đã biết một nguyên tắc cơ bản của lý luận dạy học hiện đại là phải đảm bảo mối quan hệ chặt chẽ hữu cơ giữa 3 thành tố: Mục đích - nội dung và ph¬ng ph¸p. Trong quá trình dạy học có biến đổi thờng xuyên vốn kinh nghiệm của học sinh biến đổi cả về số lợng của hệ thống tri thức, biến đổi các năng lực ngời cùng với sự biến đổi đó thì năng lực trí tuệ của học sinh cũng đợc phát triển. Víi môc tiªu míi th× cÇn ph¶i cã néi dung míi vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc míi thích hợp, phơng pháp dạy học mới có thể tạo điều kiện để lựa chọn nội dung đến tối u và thực hiện mục đích ở tầm cao hơn. Trọng điểm của phơng pháp đổi mới là chuyển mạnh từ việc truyền thụ kiến thức song việc chú trọng bồi dỡng năng lực cho học sinh đặc biệt là năng lùc s¸ng t¹o, n¨ng lùc thùc hµnh. Vì vậy việc đối mới chơng trình và sách giáo khoa lần này tập trung chủ yếu đổi mới phơng pháp dạy học. Ph¬ng ph¸p häc míi lµ gi¸o viªn hç trî, híng dÉn t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh thực hiện thành công các hoạt động học tập, làm trọng tài trong các cuộc thảo luận ở lớp để đi đến kết luận hợp lý nhất, làm cho tiết học có chất l ợng cao h¬n . Nghiên cứu các phơng pháp dạy học Sinh học theo hớng đổi mới để từ đó rÌn luyÖn båi dìng cho häc sinh cÊp THCS n¨ng lùc tù häc m«n Sinh häc nãi riªng vµ kü n¨ng tù häc nãi chung gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc theo môc tiªu n¨m häc 2011-2012. 5. NhiÖm vô nghiªn cøu: §Ó gãp phÇn vµo viÖc d¹y vµ häc tèt m«n Sinh häc còng nh båi dìng n¨ng lực tự học môn Sinh học cho học sinh cấp THCS ở đề tài này tôi nghiên cứu các nhiÖm vô sau: - §a ra c¬ së lý luËn cña qu¸ tr×nh d¹y m«n Sinh häc. - Thùc tr¹ng d¹y vµ häc m«n Sinh ë trêng. - Một số biện pháp thực hiện và những kết quả đã đạt đợc. - Một số bài học kinh nghiệm và những kiến nghị đề xuất. 6. Ph¹m vi nghiªn cøu: Nghiªn cøu vÒ:.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - Vai trò và mục đích của môn Sinh. Kỹ năng tự học môn Sinh của học sinh. - Nh÷ng thiÕu sãt cña häc sinh trong viÖc häc vµ viÖc d¹y cña gi¸o viªn. - Các biện pháp đã thực hiện. - Kết quả đạt đợc. 7. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: - Kh¶o s¸t, thu thËp ý kiÕn häc sinh. - Vận dụng nhiều phơng pháp đổi mới trong công tác dạy học Sinh học nh: + Thêng xuyªn sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t nghiªn cøu t×m tßi vµ chia nhãm. + T¨ng cêng thùc hµnh do gi¸o viªn tiÕn hµnh + Tổ chức hoạt động tự lực nghiên cứu SGK nhằm phát huy tính tích cùc cña HS…. - T vấn, thúc đẩy, động viên, an ủi…. - Lồng ghép vào các hoạt động phong trào, hội thi…. 8. Cấu trúc của đề tài: A. PhÇn më ®Çu. B. PhÇn néi dung. - Ch¬ng I : C¬ së lÝ luËn - Chơng II : Thực trạng của vấn đề cần nghiên cứu - Ch¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn vµ hiÖu qu¶ C. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> B. PhÇn néi dung. ch¬ng i : C¬ së lÝ luËn Trong thời đại hiện nay để tăng cờng thu nhập theo đầu ngời, tiến bộ trong gi¸o dôc søc khoÎ, b¶o vÖ m«i trêng. Trªn thùc tÕ gi¸o dôc lµ yÕu tè rÊt quan trọng để nâng cao năng suất lao động. Đồng thời giáo dục cũng là yếu tố rất quan träng lµ nh©n tè tÝch cùc trong viÖc c¶i t¹o, x©y dùng cñng cè vµ ph¸t triÓn quan hÖ s¶n xuÊt míi. Lịch sử đã chứng minh vai trò to lớn của giáo dục trên mọi mặt đời sống và x· héi, cßn trong sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña häc sinh. Nếu nh tính tích cực đợc thể hiện ở các cấp độ bắt chớc, tái hiện, tìm tòi, s¸ng t¹o th× häc sinh THCS cÇn ph¶i v¬n tíi hai cÊp: T×m tßi vµ s¸ng t¹o. Cã nh thÕ c¸c em míi trë thµnh nh÷ng con ngêi trong x· héi, míi lµ nh÷ng chñ nh©n của đất nớc. Đặc biệt lứa tuổi THCS các em cần phải rèn luyện phấn đấu cả tài lẫn đức. Ch¬ng tr×nh Sinh häc THCS cã nhiÖm vô cung cÊp cho HS mét hÖ thèng kiÕn thøc c¬ b¶n, bíc ®Çu h×nh thµnh ë HS nh÷ng kü n¨ng c¬ b¶n phæ th«ng vµ thãi quen lµm viÖc khoa häc. H¬n n÷a m«n Sinh häc cßn cã mèi quan hÖ g¾n bã chÆt chÏ, qua l¹i víi c¸c môn khác. Nhiều kiến thức và kỹ năng đạt đợc qua môn Sinh học là cơ sở đối với viÖc häc tËp c¸c m«n kh¸c. Phơng pháp giảng dạy Sinh học một cách đúng đắn, phù hợp với mục tiêu gi¸o dôc, båi dìng n¨ng lùc tù häc m«n Sinh häc cho häc sinh sÏ mang l¹i nh÷ng kh¶ n¨ng to lín gãp phÇn h×nh thµnh vµ rÌn luyÖn ë häc sinh c¸ch thøc t duy và làm việc khoa học, cũng nh góp phần giáo dục học sinh có ý thức thái độ trách nhiệm đối với cuộc sống, gia đình xã hội và môi trờng. Dï cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, xong thÇy vµ trß trêng THCS chóng t«i vÉn ra søc tù rÌn luyÖn m×nh, quyÕt t©m x©y dùng vµ thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c chØ tiªu nhiÖm vụ của từng năm học, xây dựng các chỉ tiêu, biện pháp phù hợp với đặc thù tình hình của nhà trờng, của môn học để đạt đợc kết quả mà cấp trên và xã hội phải công nhận. Đặc biệt là đối với môn Sinh học theo chơng trình SGK đã đổi mới, chóng t«i sÏ nhanh chãng thùc hiÖn kh¾c phôc t×nh tr¹ng khã kh¨n trªn ngay tõ nh÷ng líp häc ®Çu tiªn cña cÊp häc chø kh«ng chØ ¸p dông cho nh÷ng häc sinh ë c¸c líp trªn. chơng ii : thực trạng của vấn đề cần nghiên cứu Từ năm học 2003 - 2004 đến nay chơng trình đổi mới sách giáo khoa, đổi mới phơng pháp dạy học đã đợc triển khai sâu rộng song qua quá trình điều tra, t×m hiÓu, thu thËp th«ng tin t«i nhËn thÊy häc sinh cßn m¾c nhiÒu thiÕt sãt trong khi học và ngay cả giáo viên dù luôn luôn không ngừng phấn đấu để có những giờ dạy tốt nhất thì còn mắc phải một số thiếu sót trong khi dạy. ở mức độ của.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> đề tài này tôi chỉ xin nêu lên những thiếu sót của học sinh và giáo viên trờng THCS. * Về phía học sinh: Do chất lợng (về mặt kiến thức) không đồng đều, phơng pháp học mới là chia nhóm tự tìm hiểu, tự nghiên cứu (có sự tổ chức hớng dÉn cña gi¸o viªn) häc sinh tù lµm thÝ nghiÖm, hoÆc quan s¸t thÝ nghiÖm, nhËn xét sự vật hiện tợng để rút ra kết luận là điều hết sức khó khăn đối với học sinh tuy đã đợc làm quen với cách học này từ lớp 6. NhiÒu häc sinh häc kÐm, nh÷ng häc sinh häc kÐm lêi häc kh«ng n¾m vững kiến thức cơ bản đã đành, còn nhiều học sinh chịu khó học bài thuộc bài nhng vẫn không trả lời đợc các câu hỏi. Những học sinh đó thờng mắc các thiếu sãt sau: . Cha đọc kỹ các câu hỏi đã vội trả lời bởi vậy không biết nắm bắt đầu từ đâu, khi gặp khó khăn không biết làm thế nào để tìm ra lời giải. . Kh«ng chÞu kh¶o s¸t kü tõng chi tiÕt vµ kÕt hîp nh÷ng chi tiÕt cña bµi theo nhiÒu c¸ch kh«ng sö dông hÕt c¸c d÷ kiÖn cña bµi. . Kh«ng vËn dông hoÆc sö dông cha thµnh th¹o c¸c ph¬ng ph¸p suy luËn hoÆc ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p mét c¸ch m¸y mãc thiÕu linh ho¹t. . Kh«ng chÞu kiÓm tra l¹i c©u tr¶ lêi hoÆc vËn dông nhÇm kiÕn thøc, kh«ng mở rộng các câu trả lời do đó bị hạn chế trong việc rèn luyện năng lực sinh học. * VÒ phÝa gi¸o viªn víi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y nh hiÖn nay còng cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n cÇn ph¶i kh¾c phôc: PhÇn lín c¸c tiÕt d¹y trong ch¬ng tr×nh đều phải có mẫu vật. Trong khi đó cơ sở vật chất và kinh phí của nhà tr ờng còn nhiều khó khăn cha thể đáp ứng đợc yêu cầu thực tế của bộ môn, một số dụng cô, thiÕt bÞ phôc vô c«ng t¸c thùc hµnh thÝ nghiÖm cã nguy c¬ xuèng cÊp, h háng ít nhiều gây khó khăn cho việc đảm bảo chất lợng và hiệu quả các tiết thực hành. §èi víi viÖc d¹y häc trªn líp còng cßn nhiÒu khã kh¨n, phßng häc thiÕu dẫn đến học sinh trong mỗi lớp học đông gây bất lợi cho việc phân nhóm học sinh th¶o luËn. Việc tổ chức dạy học cũng cần phải thay đổi: nhiều giáo viên cha tâm huyết víi nghÒ, cha hÕt lßng yªu th¬ng trÎ em, tuy thÓ hiÖn r»ng b¶n th©n lu«n kh«ng ngừng phấn đấu, tự cải tạo mình nhng thực chất là tự thu hẹp quyền uy của mình "lạm dụng quyền độc thoại, giảng giải, minh hoạ, làm mẫu, kiểm tra, đánh giá, kỹ năng thực hành, tính toán, suy luận… còn học sinh thì thụ động ngồi nghe, ngồi nhìn, cố mà ghi nhớ và nhắc lại", cha dành cho HS vị trí chủ động trong học tËp. Bên cạnh đó một số giáo viên vẫn còn bảo thủ không từ bỏ đợc thói quen “khuôn vàng thớc ngọc”, không thích đợc đòi hỏi mới, học sinh thì đã quen học.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> thụ động, dựa vào giảng giải tỉ mỉ, kỹ lỡng của giáo viên, ít tự lực tìm tòi nghiên cứu. Do đó kỹ năng tự học đã yếu lại càng yếu hơn. Qua kh¶o s¸t viÖc häc tËp bé m«n Sinh häc ë Trêng THCS T©n KiÒu ®Çu năm học 2011 -2012 vừa qua mà bản thân tôi cùng sự hỗ trợ của đồng nghiệp thùc hiÖn . * KÕt qu¶ cô thÓ nh sau:. Khèi. TS. N¾m KT c¬ b¶n. Kü n¨ng thùc hµnh. SL. %. SL. Tính năng động s¸ng t¹o. Sù kÕt hîp SGK vµ suy luËn vÊn đề. 6. 100. 65. 65. 70. % 70. SL. %. SL. 65. 65. 70. % 70. 7. 80. 50. 62,5. 60. 75. 55. 68,8. 61. 76,3. 8. 70. 50. 71,4. 55. 78,6. 50. 71,4. 55. 78,6. 9. 50. 40. 80. 35. 70. 35. 70. 40. 80. Tæng 73,3 205 68,3 75,3 300 205 68,3 220 226 céng Trớc thực trạng và tình hình thực tế đó của học sinh nh vậy so với nhiệm vụ năm học và thực tiễn của Giáo dục đối với khoa học công nghệ hiện tại thì cha đáp ứng đợc yêu cầu. Vì vậy bản thân tôi là giáo viên Sinh học ngoài những phơng pháp bộ môn đã thực hiện cần có một vài giải pháp về việc đổi mới phơng pháp giảng dạy trong bộ môn Sinh học xây dựng đợc năng lực tự học cho học sinh THCS, tạo nền tảng cho các em phát triển năng lực tự học ở mức độ cao hơn ở bậc THPT và xa hơn nữa là đào tạo đợc những con ngời có khả năng tự học, tự nghiên cứu trong một xã hội học tập suốt đời. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¸c s¸ch b¸o khoa häc gi¸o dôc vµ trong thùc tÕ dạy học đợc diễn đạt bằng các thuật ngữ nh: "Dạy học nêu vấn đề"; "Dạy học coi häc sinh lµ trung t©m" ; " Ph¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc" ... Tuy nhiªn trªn thùc tÕ mục đích cần đạt đợc là kết quả của sự vận dụng tổng hợp những khía cạnh bản chÊt tÝch cùc trong c¸c xu híng lý luËn nãi trªn. Vµ kh«ng cã mét ph¬ng ph¸p giáo dục nào là vạn năng có thể áp dụng cho mọi hoàn cảnh, mọi đối tợng học sinh. Chúng ta thờng phải sử dụng tổng hợp nhiều phơng pháp đặc biệt là đối với môn sinh học: Con đờng hình thành kiến thức chủ yếu là con đờng thực nghiệm, xuÊt ph¸t tõ kinh nghiÖm sèng cña häc sinh häc tõ nh÷ng quan s¸t trùc tiÕp, giảm nhẹ những suy luận lý thuyết phức tạp. Nghĩa là học sinh đợc “huấn luyện” về cách thức giải quyết một vấn đề (hay một bài toán) từ giáo viên, sau đó giáo viên có thể cung cấp thêm hớng giải quyết vấn đề từ kinh nghiệm của mình để qua đó các em có thể sáng tạo thêm..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Ch¬ng iii: C¸c gi¶I ph¸p thùc hiÖn vµ hiÖu qu¶ 1. C¸c gi¶i ph¸p, biÖn ph¸p gi¶i quyÕt thùc tr¹ng: Mức độ nội dung chơng trình Sinh học cấp Trung học cơ sở theo chơng trình SGK đổi mới phần lớn là khảo sát định tính các hiện tợng và quá trình sinh học của tự nhiên, đời sống và hiểu biết cuả học sinh. Các kết luận hầu hết có thể do häc sinh tù lùc rót ra trªn c¬ së quan s¸t trùc tiÕp sù vËt, hiÖn tîng kÕt hîp với những suy luận đơn giản. Khối lợng nội dung của mỗi tiết học cần đáp ứng đợc những yêu cầu sau: + T¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh cã thÓ quan s¸t trùc tiÕp c¸c mÉu vËt (trong tù nhiên, đời sống) + Tạo điều kiện để học sinh thu thập và xử lý thông tin, nêu ra đợc các vấn đề cần tìm hiểu. + Tạo điều kiện để học sinh trao đổi nhóm tìm phơng án giải quyết vấn đề, tiÕn hµnh thùc hµnh, th¶o luËn kÕt qu¶ vµ rót ra nh÷ng kÕt luËn cÇn thiÕt. + Tạo điều kiện để học sinh nắm đợc nội dung chính của bài học trên lớp. Với những yêu cầu đặt ra nh vậy trong quá trình dạy học học sinh tôi đã tiÕn hµnh thùc hiÖn theo c¸c biÖn ph¸p sau: 1.1 BiÖn ph¸p 1: Thêng xuyªn Sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t nghiªn cøu t×m tßi vµ chia nhãm. Phơng pháp này học sinh tự lực quan sát, mô tả, phân tích đối tợng. Tự thu thËp th«ng tin tù xö lý th«ng tin, b»ng c¸c c©u hái. Rút ra đặc điểm chung và riêng, đặc điểm bản chất của đối tợng, hiện tợng. a/ VÝ dô 1: Bµi 7: CÊu t¹o tÕ bµo thùc vËt (Sinh häc 6) Môc 2: träng t©m t×m hiÓu cÊu t¹o tÕ bµo thùc vËt th êng th× gi¸o viªn sÏ híng dÉn häc sinh lÇn lît nh sau: + §äc, nghiªn cøu th«ng tin. + KÕt hîp quan s¸t h×nh 7.4 hoÆc tranh: CÊu t¹o tÕ bµo thùc vËt. + Treo tranh c©m: yªu cÇu häc sinh chØ tranh (vµ bæ sung lÉn nhau): nªu tõng bé phËn chÝnh vµ chøc n¨ng tõng bé phËn cña tÕ bµo thùc vËt. §©y lµ con đờng chính tìm đến kiến thức của học sinh. Thực sự nếu chú ý quan sát gi¸o viªn sÏ ph¸t hiÖn ®a phÇn häc sinh tá vÎ miÔn cìng, thiÕu sù tù gi¸c, tÝch cực, chủ động xây dựng kiến thức hay đúng hơn là có cảm giác “hụt hẫng”! Nhng nÕu gi¸o viªn tæ chøc thi ®ua häc tËp th«ng qua viÖc d¹y häc theo nhãm, tæ… cho häc sinh kÕt hîp víi viÖc sö dông thiÕt bÞ gi¸o dôc-§å dïng d¹y häc lµ “M« h×nh l¾p r¸p tÕ bµo thùc vËt” th× kÕt qu¶ sÏ nh thÕ nµo? Cô thÓ là giáo viên chia lớp làm 2 đội, mỗi đội 2 nhóm) thi đấu tiếp sức với nội dung lắp ráp mô hình tế bào thực vật (tất nhiên phải có 2 mô hình để thực hiện)..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Và mô hình sẽ lần lợt đợc học sinh lắp ráp lên bảng với các thành phần và chøc n¨ng tõng bé phËn cña tÕ bµo thùc vËt: - Vách tế bào: làm cho tế bào có hình dạng nhất định. - Mµng sinh chÊt bao bäc ngoµi chÊt tÕ bµo - ChÊt tÕ bµo: lµ chÊt keo láng, trong chøa c¸c bµo quan nh lôc l¹p…, tại đây diễn ra các hoạt động sống của tế bào. - Nh©n: thêng chØ 1 nh©n cÊu t¹o phøc t¹p cã chøc n¨ng ®iÒu khiÓn mọi hoạt động sống cơ bản của tế bào… Lóc nµy häc sinh sÏ hÕt søc tÝch cùc vµ tËp trung chó ý vµo thao t¸c l¾p r¸p m« h×nh vµ kiÓm tra kiÕn thøc võa thùc hiÖn… Gi¸o viªn dÔ dµng nhËn xÐt kết quả của 2 đội: trớc-sau, chính xác và thẩm mỹ… Sau đó tổng kết từng bộ phËn chÝnh vµ chøc n¨ng tõng bé phËn cña tÕ bµo thùc vËt. §iÒu quan träng lµ nếu giáo viên chú ý sẽ thấy rõ sự thỏa mãn và đắc thắng của tất cả học sinh bởi vì chính bản thân các em đã tìm ra kiến thức chứ không phải là giáo viên nhồi nhét… Đây cũng là vấn đề cơ bản trong đổi mới phơng pháp nhằm phát huy tÝnh tÝch cùc tù gi¸c cña häc sinh…. b/ VÝ dô 2: Bµi: “C¸c bé phËn cña hoa” (Sinh häc 6) Trớc hết giáo viên đặt vấn đề cho học sinh suy nghĩ: - Hoa là cơ quan sinh sản của cây xanh do lá biến đổi thành. VËy “Hoa” bao gåm nh÷ng bé phËn nµo? Sau khi häc sinh hiÓu nhiÖm vô ph©n tõng nhãm (theo tæ) c¸c nhãm th¶o luận các vấn đề giáo viên nêu ra và ghi vào biên bản của nhóm. Sau đó cử đại diÖn tr×nh bµy kÕt qu¶ tríc líp. TiÕp theo gi¸o viªn ph¸t hoa bëi cho häc sinh, c¸c nhãm vµ th«ng b¸o cho học sinh biết mục đích của việc phân tích hoa thành các bộ phận tạo nên hoa và ghi tên các bộ phận đó lên bảng (Theo mục 1 SGK) việc phân tích hoa bởi đợc häc sinh thùc hiÖn díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn. Häc sinh võa quan s¸t võa tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo phiÕu lµm viÖc: - Hoa đợc sắp xếp trên bộ phận gì? - Trªn cuèng hoa cã phÇn loe réng gäi lµ g×? Sau đó giáo viên hớng dẫn học sinh dùng dao nhọn cắt một vòng không sâu lắm ở phía trên đế hoa. Sau đó cắt một lát dài trên phần màu lục của hoa và tách cẩn thận, cho các em gọi tên bộ phận này (đài hoa). Tơng tự nh vậy các em t¸ch nh÷ng phÇn cßn l¹i vµ gäi tªn (trµng, nhÞ vµ nhuþ). §ång thêi víi viÖc quan s¸t c¸c em vÏ c¸c bé phËn vµ ghi chÐp vµo vë..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Cuối cùng học sinh tách hết các bộ phận và đi đến kết luận: Hoa có 4 bộ phËn chÝnh: §µi, trµng, nhÞ vµ nhuþ. Nhng c¬ quan quan träng nhÊt lµ nhÞ vµ nhuþ. Gi¸o viªn hái: V× sao? Học sinh trả lời và giáo viên gợi mở vấn đề này cho bài hôm sau. Gi¸o viªn hái: em cã nhËn xÐt g× vÒ mét sè loµi hoa nh: Hoa bëi, hoa huÖ, hoa ngô, hoa bí đỏ. Gi¸o viªn híng vµo nhËn xÐt c¸c bé phËn cña hoa (Mét sè hoa cã thÓ thiÕu tràng, đài nhng không thể thiếu nhị và nhuỵ). Cô thÓ nh thÕ nµo ta nghiªn cøu c¸c bµi tiÕp theo vµ híng dÉn c¸c em lµm bài tập về nhà theo mẫu của hoa bởi đã phân tích. Cuèi tiÕt “Tæ chøc cuéc thi nhá” c¾t c¸c bé phËn m« pháng hoa b»ng giÊy sau đó cho các nhóm ghép lên bảng tạo thành hình bông hoa hoàn chỉnh. Tổ chøc chÊm vÒ thêi gian vµ thÈm mü, chÝnh x¸c. VÝ dô 3: Bµi 18: Trai s«ng (Sinh häc 7) Gi¸o viªn: Cho häc sinh chia nhãm vµ kiÓm tra mÉu vËt *1. H×nh d¹ng, cÊu t¹o: a. Vá trai: Gi¸o viªn: Cho häc sinh tù quan s¸t h×nh 18.1; 18.2 SGK råi kÕt hîp víi mÉu vËt tù thu thËp th«ng tin. Giáo viên: Cho các nhóm thảo luận câu hỏi SGK sau đó đại diện trả lời. Häc sinh: Tù rót ra kÕt luËn. - Vỏ trai đợc chia thành 3 lớp: + Lớp sừng + Lớp đá vôi +Líp xµ cõ - Hình dạng ngoài: Đầu vỏ, đỉnh vỏ, bản lề vỏ, đuôi vỏ, vòng tăng trởng. Giáo viên: Căn cứ vào vòng đó xác định đợc điều gì ? Học sinh: Xác định tuổi của trai. Gi¸o viªn: Muèn më vá trai quan s¸t ta ph¶i lµm g× ? Häc sinh: §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi: C¾t d©y ch»ng phÝa lng, c¾t 2 c¬ khÐp vá. Gi¸o viªn: Mµi mÆt ngoµi cña trai ngöi cã mïi khÐt v× sao ? Häc sinh: Mµi mÆt ngoµi -> Cã mïi khÐt v× líp sõng b»ng chÊt h÷u c¬ bÞ ma s¸t -> ch¸y -> mïi khÐt. Giáo viên: Lớp xà cừ óng ánh có màu cầu vồng do tốc độ hình thành ở c¸c mïa nãng l¹nh trong n¨m kh«ng gièng nhau. b. C¬ thÓ trai..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Häc sinh: C¸ nh©n tù thu nhËp th«ng tin trong s¸ch vµ kÕt hîp víi mÉu vật thật sau đó thảo luận câu hỏi SGK -> tự rút ra kết luận. - Cơ thể có 2 mảnh vỏ đá vôi che chở bên ngoài. - CÊu t¹o: + Ngoµi: ¸o trai t¹o thµnh khoang ¸o, cã èng hót vµ èng tho¸t níc + Gi÷a: TÊm mang + Trong: Th©n trai + Ch©n r×u Gi¸o viªn: §Çu trai bÞ tiªu gi¶m *2. Di chuyÓn: Gi¸o viªn: Cho häc sinh quan s¸t sù di chuyÓn cña con trai Gi¸o viªn: Trai di chuyÓn nh thÕ nµo ? Học sinh: Chân trai hình lỡi rìu thò ra thụt vào kết hợp đóng mở -> di chuyển (chú ý sự khép vỏ đột ngột tạo dòng nớc phụt mạnh ra ống thoát để tạo động lực di chuyển). Gi¸o viªn: Ch©n trai vµ th©n trai cã di chuyÓn cïng híng kh«ng ? Häc sinh: Cïng híng *3.Dinh dìng vµ sinh s¶n: Học sinh: Làm việc đọc SGK tự thu thập thông tin. - Th¶o luËn nhãm tù rót ra kÕt luËn. - Thức ăn: động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ, dinh dỡng thụ động. - Oxi trao đổi qua mang. - Trai ph©n tÝnh, trøng ph¸t triÓn qua giai ®o¹n Êu trïng. Giáo viên: Cho học sinh đọc phần kết luận chung để nắm vững bài hơn. Gi¸o viªn: Ra mét sè c©u hái tr¾c nghiÖm. 1.2. BiÖn ph¸p 2: T¨ng cêng thùc hµnh do gi¸o viªn tiÕn hµnh. VÝ dô 4: Bµi 16: Mổ và quan sát giun đất. (Sinh học 7) GV: Kiểm tra mẫu vật của từng nhóm và phát đồ dùng thực hành sau đó nêu mục đích của bài. *1. C¸ch xö lý mÉu. HS: Cá nhân tự đọc thông tin -> ghi nhớ kiến thức. HS: §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy c¸ch xö lý. GV: KiÓm tra mÉu thùc hµnh. *2. Quan s¸t cÊu t¹o ngoµi: GV: Yêu cầu các nhóm quan sát các đốt, vòng tơ, mặt lng, mặt bụng, sử dông kÝnh lóp. GV: Lµm thÕ nµo quan s¸t vßng t¬? mÆt lng, mÆt bông..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> HS: KÐo giun trªn giÊy thÊy l¹o x¹o, quan s¸t mÆt lng vµ mÆt bông dùa vµo mµu s¾c. GV: C¸c nhãm chó thÝch vµo h×nh HS: §¹i diÖn nhãm ®iÒn vµo tranh c©m *3. C¸ch mæ: GV: yêu cầu các nhóm đọc thông tin trong SGK -> ghi nhớ từng bớc mổ -> kiÓm tra s¶n phÈm. HS: §¹i diÖn lªn tr×nh bµy - > nhãm kh¸c bæ sung. GV: Khi mæ §VKXS chó ý: Mở mặt lng, nhẹ tay đứng kéo ngắn, lách nội quan từ từ, ngâm vào nớc. *4. Quan s¸t cÊu t¹o trong. GV: Híng dÉn cßn häc sinh theo dâi. Dùng kéo nhọn tách nhẹ nội quan -> dựa vào hình 16.3A - 16.3B để xác định các cơ quan. HS: C¸c nhãm hoµn thµnh, chó thÝch h×nh 16B vµ C. GV: Gọi đại diện nhóm lên chữa trên tranh câm -> nhóm khác bổ sung. * KÕt luËn chung: GV: Gọi đại diện 1-3 nhóm: + Tr×nh bµy c¸ch quan s¸t cÊu t¹o ngoµi. + Tr×nh bµy thao t¸c mæ vµ quan s¸t cÊu t¹o trong. + NhËn xÐt vµ vÖ sinh. GV: Cho ®iÓm 1 - 2 nhãm, viÕt b¶n thu ho¹ch. - Ph¬ng ph¸p nµy do gi¸o viªn tiÕn hµnh hoÆc tr×nh bµy s½n (gäi lµ t duy trực tiếp) bằng các câu hỏi và bài tập định hớng, giáo viên kích thích khả năng tìm tòi độc lập chủ động của học sinh để thu nhận thông tin, nêu giả thuyết, dự ®o¸n kÕt qu¶, t×m ra kÕt luËn vÒ b¶n chÊt, tÝnh quy luËt, hiÖn tîng. VÝ dô 5: Bµi 36: Thùc hµnh. (Sinh häc 7) Quan sát cấu tạo trong của ếch đồng trên mẫu mổ. Với dạng bài này giáo viên mổ sắn ếch để đủ cho các nhóm quan sát có s½n bé x¬ng vµ m« h×nh n·o. GV: Cho líp chia nhãm. *1. Quan s¸t bé x¬ng Õch. GV: Phát cho mỗi nhóm 1 bộ xơng ếch rồi kết hợp với hình 36.1 để nhận biÕt trªn x¬ng. HS: Các nhóm tự ghi nhớ kiến thức -> đại diện trả lời. GV: Bé x¬ng Õch gåm cã nh÷ng phÇn nµo? HS: X¬ng ®Çu, x¬ng cét sèng, x¬ng ®ai, x¬ng chi..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> GV: Bé x¬ng cã chøc n¨ng g×? HS: Tạo bộ khung nâng đỡ cơ thể, là nơi bám của cơ -> di chuyển, tạo thµnh khoang b¶o vÖ n·o, tuû sèng vµ néi quan. *2. Quan s¸t da. GV: Cho häc sinh sê tay lªn da -> th¶o luËn. GV: Da có đặc điểm gì? Nêu vai trò? HS: Da trần (ẩm, ớt) mặt trong có nhiều mạch máu -> trao đổi khí. *3. Quan s¸t néi quan: GV: Giíi thiÖu qua c¸ch mæ Õch vµ c¸ch lµm cho nã bÞ chÕt. GV: Yêu cầu học sinh quan sát hình, đố chiếu với mẫu mổ -> xác định vị trí hÖ c¬ quan. GV: Yªu cÇu chØ tõng hÖ c¬ quan trªn mÉu mæ. HS: §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy HS: Nghiªn cøu b¶ng trang upload.123doc.net -> th¶o luËn. GV: HÖ tiªu ho¸ cña Õch cã g× kh¸c so víi c¸? HS: Lìi phãng ra b¾t måi, d¹ dµy, gan lín cã tuyÕn tuþ. GV: Vì sao ếch xuất hiện phối mà vẫn trao đổi khí qua da. HS: Phổi đơn giản hô hấp qua da là chủ yếu. GV: Tim Õch kh¸c c¸ ®iÓm nµo? HS: Tim 3 ng¨n, 2 vßng tuÇn hoµn. GV: Quan sát mô não ếch -> xác định các bộ phận não? GV: - Nhận xét tinh thần, thái độ của học sinh trong giờ thực hành. - NhËn xÐt kÕt qu¶ quan s¸t cña häc sinh. - Cho häc sinh thu dän vÖ sinh. 2. HiÖu qu¶ cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm: Kết quả học tập bộ môn sinh học các khối lớp khi vận dụng chuyên đề đều đạt 93 - 95% trung bình trở lên. Còn tinh thần, thái độ và ý thức học tập bộ môn Sinh học đợc khảo sát ở cuối học kỳ I năm học 2011 - 2012 kết quả cụ thể nh sau:. Khèi. TS. N¾m KT c¬ b¶n. Kü n¨ng vËn dông. Tính năng động s¸ng t¹o. SL. %. SL. %. SL. %. SL. %. Sù kÕt hîp SGK vµ suy luận vấn đề. 6. 80. 65. 81,3. 70. 87,5. 65. 81,3. 72. 90. 7. 70. 64. 91,4. 60. 85,7. 65. 92,9. 62. 88,6. 8. 45. 40. 88,9. 35. 77,8. 42. 93,3. 43. 95,6. 9. 40. 39. 97,5. 35. 87,5. 38. 95. 36. 90.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Tæng 235 208 88,5 200 85,1 210 89,4 213 90,6 céng NhËn xÐt: - Qua viÖc kh¶o s¸t thÊy c¸c chuÈn mùc vÒ kiÕn thøc c¬ b¶n, kü n¨ng vËn dụng, tính năng động trong giờ học và đặc biệt là sự phối hợp giữa sách giáo khoa với suy luận đề của giáo viên nêu ra tăng rõ rệt. Ví dụ nh: Khối lớp 7 tính năng động sáng tạo tăng 21,1% so với đầu năm häc. - Qua đó Giáo dục các em ý thức tự học, tự su tầm ở nhà làm cho giờ học hÊp dÉn h¬n. Lµ gi¸o viªn nhiÒu t©m huyÕt, sù kiªn tr× rÌn luyÖn cïng n¨ng lùc phÊn đấu của bản thân với sự hiểu biết thông qua việc nghiên cứu các tài liệu, chịu khó học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp, sự giúp đỡ tận tình của Ban giám hiệu và các ban ngành đoàn thể trong trờng cùng sự đồng thuận ủng hộ của các em học sinh thân yêu để đi đến kết quả thành công quả thật là một con đờng dài vµ ®Çy gian nan vÊt v¶. Víi mong muèn n©ng cao chÊt lîng, t«i m¹nh d¹n ¸p dông c¸c ph¬ng pháp trên vào quá trình giảng dạy. Mong các đồng nghiệp góp ý cho tôi để sáng kiến hoàn thành đầy đủ thể hiện sự đổi mới mạnh mẽ phơng pháp dạy học và ngµy cµng n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶ng d¹y, n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc ..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> C. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ: 1. KÕt luËn: Qua c¸c tiÕt d¹y tiÕn hµnh nh trªn häc sinh häc rÊt tËp trung vµ høng thó, tham gia ý kiến sôi nổi. Học sinh tự mình độc lập suy nghĩ làm thí nghiệm. Quan sát nhiều và bộc lộ suy nghĩ của mình qua trao đổi nhóm hoặc tranh luËn tríc líp. Tôi thấy việc vận dụng chuyên đề này giúp học sinh không chỉ tiếp thu đợc kiến thức mà đợc tự bộc lộ suy nghĩ của mình một cách độc lập. Tự làm việc để nêu lên những phán đoán của mình. Các em tích cực hoạt động trong quá trình lÜnh héi kiÕn thøc n¾m v÷ng kiÕn thøc vµ nhí l©u h¬n. “Kh¾c phôc lèi truyÒn thô một chiều” ở đây học sinh đợc hoạt động nhiều hơn và đợc suy nghĩ nhiều hơn, thùc hµnh nhiÒu h¬n vµ th¶o luËn nhiÒu h¬n. 2. Bµi häc kinh nghiÖm: Qua c¸c h×nh thøc gi¶ng d¹y nh vËy b¶n th©n t«i thÊy mét sè kinh nghiÖm c¬ b¶n sau: 1) Sự chuẩn bị của thầy và trò và định hớng cho trò ngay sau tiết học để chuÈn bÞ cho tiÕt sau: - Sự chuẩn bị của thầy là cơ sở để hiểu và thâm nhập các kiến thức cơ bản, trọng tâm trong sách giáo khoa. Kết hợp ngoài thực tế địa phơng sát với sự hiểu biết của học sinh. Nh vậy mới tìm đợc phơng pháp để dẫn dắt nh: Biên soạn, phiÕu häc tËp, t×m c¸c lo¹i mÉu vËt ... - Sự chuẩn bị của trò: Học sinh tự nghiên cứu tìm hiểu trớc những vấn đề vớng mắc cần đề xuất trong tiết học, bằng các loại bài tập thống kê, giải phẩu, su tÇm ... 2) C¸ch tæ chøc líp häc (Giê häc). - Sù lùa chän thø nhÊt tuú vµo néi dung cña bµi häc mµ ta chän ph¬ng pháp nào cho phù hợp. Thực tế tôi đã áp dụng phơng pháp hoạt động nhóm theo tổ nhng đối với các lớp có số học sinh đông ta tổ chức nhóm theo bàn, mỗi bàn 3 đến 4 em ... Trong đó cử nhóm trởng và th ký của nhóm, nhóm trởng sẽ phân c«ng nhiÖm vô cô thÓ trong nhãm m×nh, vµ chØ dÉn cña nhãm víi vai trß lµ l·nh đạo. 3) T¹o cho häc sinh thãi quen suy luËn, tÝnh tØ mØ quan s¸t kÕt hîp kiÕn thøc c¬ b¶n trong s¸ch gi¸o khoa víi thùc tÕ cuéc sèng. Th«ng qua c¸c c©u hái khã, c©u hái liªn hÖ häc sinh tù suy luËn vµ híng dẫn học sinh sẽ giải quyết đợc vấn đề này. VÝ dô: V× sao trong mét b¾p ng« cã nh÷ng h¹t ng« kh¸c mµu? Muèn b¾t r¬i nhiÒu ta chän mïa nµo? 4) §óc rót kÕt qu¶ giê häc:.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> NhËn xÐt u khuyÕt cña häc sinh b»ng c¸ch tuyªn d¬ng c¸c nhãm tæ vµ c¸ nh©n t¹o ra sù høng thó, phÊn khëi trong giê häc còng nh søc hÊp dÉn cña bé môn. Bên cạnh đó nhắc nhở những em thiếu ý thức học hoặc cha chuẩn bị tốt cho giờ học. Từ đó đề ra hớng khắc phục cho học sinh. Tạo điều kiện thuận lợi cho các em lĩnh hội tri thức một cách chủ động sáng tạo. 3. KiÕn nghÞ: Qua quá trình giảng dạy, tôi thấy để nâng cao chất lợng và hiệu quả của viÖc d¹y häc m«n Sinh häc nãi riªng còng nh tÊt c¶ c¸c m«n häc nãi chung t«i có một số đề nghị với Ban giám hiệu nhà trờng và Phòng Giáo dục-Đào tạo huyÖn Th¸p Mêi nh sau: - Quan tâm hơn nữa, tăng cờng sự chỉ đạo và dành thời gian nhiều hơn nữa cho sinh ho¹t cña Tæ – Nhãm chuyªn m«n. V× chØ cã trong sinh ho¹t Tæ – Nhóm chuyên môn thì mỗi giáo viên mới có thể trao đổi phơng pháp dạy học, kinh nghiÖm d¹y häc...... gãp phÇn “n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ trong d¹y häc Sinh häc” - Chỉ đạo mỗi giáo viên phải có 01 bộ SGK + SGV bộ môn của cấp học & có tủ đựng riêng cho từng Tổ – Nhóm chuyên môn để tiện trong sinh hoạt, nâng cao h¬n n÷a chÊt lîng sinh ho¹t nhãm chuyªn m«n. - Cần tổ chức các lớp bồi dỡng, các cuộc hội thảo về những vấn đề trọng tâm, cốt lõi nhất trong từng bài của SGK môn Sinh học để giáo viên có điều kiện học hỏi và trao đổi nhiều hơn, góp phần nâng cao chất lợng dạy học. - Cần bổ sung nhiều phơng tiện, thiết bị dạy học để các nội dung dạy, các bài dạy thêm trực quan, sinh động hơn. - Tiếp tục tạo điều kiện để bản thân tôi và đồng nghiệp vận dụng sâu rộng hơn nữa chuyên đề sáng kiến kinh nghiệm “Bồi dỡng năng lực tự học môn Sinh học cho học sinh cấp THCS” trong năm học 2012 ở đơn vị để góp phần n©ng cao h¬n n÷a chÊt lîng gi¸o dôc x· nhµ. X¸c nhËn cña BGH Ngêi thùc hiÖn. TH¸I V¡N TIÕN.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Tµi liÖu tham kh¶o: -. S¸ch gi¸o khoa vµ s¸ch gi¸o viªn Sinh häc 6 S¸ch gi¸o khoa vµ s¸ch gi¸o viªn Sinh häc 7 S¸ch gi¸o khoa vµ s¸ch gi¸o viªn Sinh häc 8 S¸ch gi¸o khoa vµ s¸ch gi¸o viªn Sinh häc 9 Tµi liÖu båi dìng thêng xuyªn cho gi¸o viªn m«n Sinh häc cña Bé GD & §T, vô gi¸o dôc trung häc - Ph¬ng ph¸p d¹y häc Sinh häc THCS – TrÇn B¸ Hoµnh chñ biªn - ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng Sinh häc THCS.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>