GIAO AN HINH 9 K2 NAM 2013

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.41 MB, 88 trang )

(1)THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Ngµy so¹n : 25/12/2012 Tiết 33.vị trí tơng đối của hai đờng tròn ( T1 ) A/Môc tiªu bµi d¹y : +KiÕn thøc : - HS nắm đợc ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn, tính chất của hai đờng trßn tiÕp xóc nhau, c¾t nhau. - Biết vận dụng tính chất của hai đờng tròn Acắt nhau, tiếp xúc nhau vào c¸c bµi tËp tÝnh to¸n vµ chøng minh. +KÜ n¨ng : RÌn luyÖn tÝnh chÝnh x¸c trong ph¸t biÓu, vÏ h×nh vµ tÝnh to¸n cña häc sinh. +Thái độ: Häc sinh tÝch cùc, tù gi¸c trong häc tËp B/ Phơng pháp : vấn đáp -Đăt và giải quyết vấn đề C/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Compa, thíc, b¶ng phô vÏ h×nh 85, 86, 87, 88, (Sgk /upload.123doc.net - 119), hai tÊm b×a h×nh trßn. - HS: Dông cô häc tËp D/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp (1 phót) II. KiÓm tra (5 phót) - HS: Nhắc lại các vị trí tơng đối của đờng thẳng và đờng tròn ? - GV: Gv đa hai tấm bìa hình tròn và di chuyển trên bảng  Hai đờng tròn có thể có bao nhiêu điểm chung ? III. Bµi míi (30 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1.Ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn (20 phút) +) Qua phÇn giíi thiÖu g/v vÏ a) Hai đờng tròn cắt nhau: hình 2 đờng tròn cắt nhau và giới - Đờng tròn (O) và (O’) có 2 điểm chung A và B  gọi là hai đờng tròn thiÖu néi dung bµi to¸n ë ? 1 c¾t nhau (Sgk) - A vµ B lµ giao ®iÓm. AB lµ d©y - HS : §äc vµ th¶o luËn nhãm tr¶ chung lêi. +) GV giới thiệu khái niệm 2 đờng tròn cắt nhau. +) Nhận xét gì về vị trí tơng đối của 2 điểm A và B nh thế nào đối víi ®o¹n nèi t©m OO’ - HS: A và B đối xứng nhau qua OO’ => OO’ là đờng trung trực cña d©y chung AB - GV: yªu cÇu h/s lªn b¶ng vÏ hình 2 đờng tròn tiếp xúc nhau. +) Hai đờng tròn khi nào tiếp xúc nhau ? +) XÐt hai trêng hîp: TiÕp xóc ngoµi vµ tiÕp xóc trong +) GV khắc sâu điều kiện để 2 đờng tròn tiếp xúc nhau. b) Hai đờng tròn tiếp xúc nhau: - (O) vµ (O’) cã 1 ®iÓm chung A  gäi là hai đờng tròn tiếp xúc nhau - §iÓm A lµ tiÕp ®iÓm. +) TiÕp xóc ngoµi:. - HS : Tr¶ lêi vµ vÏ h×nh vµo vë. +) TiÕp xóc trong:. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 1.

(2) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - GV: yªu cÇu h/s lªn b¶ng vÏ hình hai đờng tròn không giao nhau. +) Khi nào 2 đờng tròn không giao nhau HS : Tr¶ lêi vµ vÏ h×nh vµo vë - GV khắc sâu điều kiện để 2 đờng tròn không giao nhau +) GV: ChØ vµo h×nh vÏ bªn vµ nªu kh¸i niÖm ®o¹n nèi t©m OO’, đờng nối tâm OO’.. c) Hai đờng tròn không giao nhau: - (O) vµ (O’) kh«ng cã ®iÓm chung  gọi là hai đờng tròn không giao nhau +) ë ngoµi nhau:. +) §ùng nhau:. +) Hai đờng tròn đồng tâm:. 2.Tính chất đờng nối tâm ( 10 phút) +) Quan s¸t c¸c h×nh trªn, em cã +) NÕu (O) vµ (O’) cã t©m kh«ng nhận xét gì về đờng (đoạn) thẳng trùng nhau  đờng thẳng OO’ là đờng OO’. ? Đờng nối tâm có phải là trục đối nối tâm và đoạn thẳng OO’ là đoạn xứng của 2 đờng tròn không ? Vì nối tâm và đờng thẳng OO’ là trục đối xứng của hình gồm 2 đờng tròn đó. sao ? ? Yªu cÇu Hs th¶o luËn nhãm ? 2 a) Do OA = OB, O’A = O’B nªn. ?2. - HS : Th¶o luËn nhãm tr¶ lêi  Hs díi líp nhËn xÐt, söa sai. +) Qua bµi tËp trªn em cã nhËn xét gì về giao điểm của hai đờng trßn c¾t nhau vµ tiÕp xóc nhau ? - GV: Giới thiệu định lý về tính chất đờng nối tâm và yêu cầu h/s đọc định lí và chú ý cách vận dụng tính chất đối xứng để làm bµi tËp cã liªn quan. +) HS: Th¶o luËn nhãm lµm ? 3 ? §Ó chøng minh C, B, D th¼ng hµng  OO’//BD vµ OO’// BC  §êng T. b×nh. OO’ là đờng trung trực của AB b) A nằm trên đờng nối tâm OO’ §Þnh lý: (Sgk-119) A O'. O I C. B. D. ?3. H×nh 88 a) Hai đờng tròn O) và (O’) cắt nhau t¹i 2 ®iÓm A vµ B. b) Gäi I lµ giao ®iÓm cña OO’ vµ AB. ABC cã AO = OC, IA = IB nªn OI lµ. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 2.

(3) THCS LƯƠNG THẾ VINH. - GV : Gäi Hs lªn b¶ng tr×nh bµy +) Ai cã c¸ch lµm kh¸c kh«ng ? 0   Gîi ý:Chøng minh ABC  ABD 90. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. đờng trung bình của tam giác này  OI//BC hay OO’// BC (1) T¬ng tù, xÐt ABD: cãOO’//BD. (2) Tõ (1) vµ (2)  C, B, D th¼ng hµng. IV. Cñng cè (8 phót) + Nhắc lại ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn và tính chất đờng nèi t©m - GV nhËn xÐt vµ nh¾c l¹i bµi sau đó cho HS củng cố các bài tËp 33 (Sgk-119). *) Bµi tËp 33/SGK c o' o. a d.  OAC   AD D  nªn OC//O'D C O' (cã hai gãc so le trong b»ng nhau). V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Häc kÜ bµi theo Sgk vµ vë ghi - Nắm chắc ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn và định lý về tính chất của đờng nối tâm - Lµm bµi tËp 34 (Sgk-119). Ngµy so¹n : 25/12/2012 T34. vị trí tơng đối của hai đờng tròn (tiếp) A/Môc tiªu bµi d¹y: +KiÕn thøc : HS nắm đợc hệ thức giữa đoạn nối tâm và các bán kính của hai đờng tròn ứng với từng vị trí tơng đối của hai đờng tròn. Hiểu đợc khái niệm tiếp tuyến chung của hai đờng tròn. +KÜ n¨ng : Biết vẽ hai đờng tròn tiếp xúc ngoài, tiếp xúc trong, biết vẽ tiếp tuyến chung của hai đờng tròn. Biết xác định vị trí tơng đối của hai đờng tròn dùa vµo hÖ thøc gi÷a ®o¹n nèi t©m vµ c¸c b¸n kÝnh. +Thái độ : Thấy đợc hình ảnh của một số vị trí tơng đối của hai đờng tròn trong thực tÕ. B/ Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở, luyện tập, hoạt động nhóm C/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: B¶ng phô, thíc, compa - HS: Thíc, compa D/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp (1 phót) II. KiÓm tra (3 phót) - HS: Nêu ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn ? Viết hệ thức minh häa? III. Bµi míi (35 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung HÖ thøc gi÷a ®o¹n nèi t©m vµ c¸c b¸n kÝnh (27 phót). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 3.

(4) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GV: §a h×nh 90 (Sgk) lªn b¶ng phô vµ yªu cÇu häc sinh quan s¸t. +) Em hãy so sánh giữa độ dµi ®o¹n nèi t©m OO’ víi tæng (hiÖu) c¸c b¸n kÝnh R + r vµ R-r - Häc sinh quan s¸t h×nh vÏ vµ th¶o luËn tr¶ lêi. - Gi¶i thÝch t¹i sao R - r < OO’ < R + r ? GV híng dÉn cho häc sinh lµm ?1 vµ tr¶ lêi miÖng, GV ghi b¶ng +) GV: Gọi đại diện Hs trả lời và gi¶i thÝch cho häc sinh hiÓu râ (dựa vào bất đẳng thức về ba c¹nh cña tam gi¸c) +) Khi nào 2 đờng tròn tiếp xúc nhau ?. GV: VÏ h×nh 91, 92 (Sgk) lªn b¶ng + Trong c¸c trêng hîp, em cã nhận xét gì về độ dài giữa đoạn nèi t©m OO’ vµ tæng, hiÖu c¸c b¸n kÝnh R + r, R – r ?. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. a) Hai đờng tròn cắt nhau:. +) NÕu (O) vµ (O’) c¾t nhau: R - r < OO' < R + r HÖ thøc: C/M: Trong AOO’ ta cã OA - O'A < OO' < OA + O'A R - r < OO' < R + r Tøc lµ. b) Hai đờng tròn tiếp xúc nhau: +) NÕu (O) vµ (O’) tiÕp xóc ngoµi: HÖ thøc: OO/ = R + r. +) NÕu (O) vµ (O’) tiÕp xóc trong: HÖ thøc:. OO/ = R - r. HS : Tr¶ lêi vµ th¶o luËn lµm ?2  Gv ghi b¶ng. - GV: Gäi H/s c¸c nhãm tr¶ lêi - HS: C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung +) H·y chøng minh c¸c kh¼ng định trên. +) Khi nào 2 đờng tròn không giao nhau ? - GV: VÏ h×nh 93, 94 (Sgk) lªn b¶ng vµ yªu cÇu häc sinh t×m hÖ thøc gi÷a OO’ vµ R+ r;R - r.. ?2 Ta cã ba ®iÓm O , A , O’ th¼ng hµng a) A n»m gi÷a O vµ O’  OA + O’A = OO’ tøc lµ R + r = OO’ b) O’ n»m gi÷a O vµ A  OO’ + O’A = OA tøc lµ OO’ + r = R =>OO’=R-r c) Hai đờng tròn không giao nhau +) NÕu (O) vµ (O’) ë ngoµi nhau: HÖ thøc:. OO/ > R + r. +) GV: Gọi Hs nhận xét sau đó ghi b¶ng ? Qua viÖc xÐt c¸c trêng hîp ë trªn, em cã kÕt luËn g× vÒ hÖ thøc gi÷a ®o¹n nèi t©m vµ c¸c b¸n +) Nếu (O) và (O’) đựng nhau: kÝnh  B¶ng tãm t¾t. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 4.

(5) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. HÖ thøc:. OO/ < R - r. +B¶ng tæng qu¸t: (Sgk-121) Tiếp tuyến chung của hai đờng tròn (8 phút) +) GV: §a h×nh vÏ 95, 96 (Sgk) lªn b¶ng phô  Yªu cÇu Hs quan s¸t +) Em hiÓu thÕ nµo lµ tiÕp tuyÕn chung của hai đờng tròn ? +) GV: Giíi thiÖu kh¸i niÖm tiÕp tuyÕn chung trong vµ ngoµi cña hai đờng tròn. - HS: Theo dâi vµ ghi bµi +) d vµ d’ lµ c¸c tiÕp tuyÕn chung ngoµi (kh«ng c¾t ®o¹n nèi t©m OO’) +) m vµ m’ lµ c¸c tiÕp tuyÕn chung trong (c¾t ®o¹n nèi t©m OO’) ? Yªu cÇu HS th¶o luËn nhãm ?3 lµm ?3 H×nh a) TiÕp tuyÕn chung ngoµi d1 vµ d2 , tiÕp tuyÕn chung trong m. +) GV nªu vÝ dô thùc tÕ thêng gặp về vị trí tơng đối của 2 đờng Hình b) Tiếp tuyến chung ngoài d1 và trßn nh b¸nh xe - d©y cua roa; lÝp d2 H×nh c) TiÕp tuyÕn chung ngoµi d nhiÒu tÇng; b¸nh r¨ng ¨n khíp H×nh d) Kh«ng cã tiÕp tuyÕn chung nhau . . . IV. Cñng cè (5 phót) - GV nhËn xÐt vµ hÖ thèng l¹i bµi häc + lµm bµi 35 *) Bài 35: Điền vào các ô trống trong bảng. Biết rằng 2 đờng tròn (O; R) vµ (O’; r) cã OO’ = d, R > r. Vị trí tơng đối của 2 đờng Sè ®iÓm chung HÖ thøc gi÷a d, R, r trßn (O; R) đựng (O’; r) ë ngoµi nhau TiÕp xóc ngoµi TiÕp xóc trong C¾t nhau. 0 0 1 1 2. d<R–r d>R+r d=R+r d=R -r R-r<d<R+r. V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) Học thuộc và nắm chắc ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn và định lý về tính chất của đờng nối tâm và các hệ thức giữa đoạn nối tâm và các bán kính của hai đờng tròn Lµm bµi tËp 36, 37, 38 (Sgk-123). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 5.

(6) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. Ngµy so¹n : 1/1/2013. TiÕt 35. LuyÖn tËp A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - HS đợc củng cố lại các kiến thức về ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn, tính chất đờng nối tâm, hệ thức giữa đoạn nối tâm và các bán kính, tiếp tuyến chung của hai đờng tròn - HS vËn dông thµnh th¹o hÖ thøc vÒ ®o¹n nèi t©m vµ c¸c b¸n kÝnh, tÝnh chất của đờng nối tâm của hai đờng tròn vào giải các bài tập chứng minh. +KÜ n¨ng : - RÌn luyÖn cho HS kÜ n¨ng vÏ h×nh, suy luËn, chøng minh h×nh häc. +Thái độ :Học sinh có thái độ tích cực, đúng đắn trong học tập B/ Phơng pháp : vấn đáp, hoạt động nhóm C/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc, compa - HS: Thíc, compa D/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp (1 phót) II. KiÓm tra (6 phót) - HS1: Nhắc lại định lý về tính chất đờng nối tâm. - HS2: Nhắc lại ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn và các hệ thức liªn quan. III. Bµi míi (30 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1.Bµi tËp 36 (123/SGK) (15 phót) + §äc, t×m hiÓu néi dung bµi 36 (123) + vÏ h×nh, ghi GT, KL cña bµi to¸n. - GV : Gợi ý gọi đờng tròn đờng kÝnh OA lµ (K) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ vÞ trÝ t¬ng đối của hai đờng tròn (O) và (K). ? §Ó C/M. AC = CD  OC  AD vµ AOD c©n t¹i O - GV : Hớng dẫn sau đó gọi Hs lªn b¶ng chøng minh - HS : NhËn xÐt vµ söa sai sãt - Lu ý : NÕu OC  AD th× còng suy ra đợc AC = CD (quan hệ vuông góc giữa đờng kính và d©y). GT KL. Cho (O; OA) vµ (K; ) D©y AD cña (O) c¾t (K) ë C a) Xác định vị trí t.đối của (O) vµ (K) b) AC = CD. Gi¶i: a) Gọi (K) là đờng tròn đờng kính OA. Do OK = OA - KA  (O) vµ (K) tiÕp xóc trong t¹i A AK b) XÐt ACO cã KA = KC = KO = 2  ACO vu«ng t¹i C  OC  AD. Ta cã: OA = OD (= R(O)). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 6.

(7) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH.  AOD c©n t¹i O mµ OC  AD( cmt) - Do đó đờng cao OC đồng thời là trung tuyÕn - VËy AC = CD ( ®pcm). 2.bµi 39 ( 123 SGK ) + §äc bµi 39(123) lªn b¶ng vÏ h×nh, ghi GT, KL cña bµi + Cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c ®o¹n IB, IC, IA  +) Muèn chøng minh BAC = 900 ta lµm nh thÕ nµo ?. BAC cã trung tuyÕn AI =. 1 2. BC. (O) vµ (O’) tiÕp xóc ngoµi t¹i A.  TiÕp tuyÕn chung ngoµi BC. Theo bµi  IB = IA , IC = IA GT B  (O), C   (O’), tiÕp tuyÕn chung trong t¹i +) Dù ®o¸n sè ®o OIO ' b»ng bao A c¾t BC t¹i I OIO ' nhiêu độ ? ( = 900) OA = 9, O’A = 4  - §Ó tÝnh OIO ' = 900 ta lµm nh thÕ nµo ?.  a) BAC = 900.. KL. . b) OIO ' = ? c) BC = ?. +) HS: Ta cã IO vµ IO’ lµ c¸c tia Gi¶i: ph©n gi¸c cña hai gãc kÒ bï nªn a) Theo tÝnh chÊt cña hai tiÕp tuyÕn c¾t vu«ng gãc víi nhau nhau ta cã IB = IA, IC = IA  IB =  1  OIO ' = 900 IC= IA = BC 2 c) Muốn tính độ dài cạnh BC ta +) Xét ABC có đờng trung tuyến AI = lµm nh thÕ nµo ? 1 Gîi ý: BC BC  ABC vu«ng t¹i A  2 BC = 2.IA  VËy BAC = 900  b) Theo tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn c¾t IA2 = OA . AO’ nhau th× IO vµ IO’ lµ c¸c tia ph©n gi¸c  - Häc sinh th¶o luËn  lªn b¶ng cña hai gãc kÒ bï nªn OIO ' = 900 tr×nh bµy chøng minh. c) OIO’ vuông tại I có IA là đờng cao nªn IA2 = OA . AO’ = 9.4 = 36 cm Do đó IA = 6 cm. VËy BC = 2.IA = 12cm IV. Cñng cè (7 phót) - Qua giờ luyện tập ta đã vận dông nh÷ng kiÕn thøc nµo ? - Tr¶ lêi miÖng bµi 38 ( 123 ). + C¸c bµi tËp sö dông tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau + Các bài tập về hai đờng tròn tiếp xúc nhau, tiÕp tuyÕn chung *) Bµi tËp 38 (SGK) a) ... (O ; 4cm) b) ... (O ; 2cm). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 7.

(8) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) N¾m ch¾c c¸ch gi¶i c¸c bµi tËp trong giê Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i trong Sgk vµ SBT ChuÈn bÞ lµm c¸c c©u hái trong bµi “¤n tËp ch¬ng II”. Ngµy so¹n :1/01/2013 TiÕt 36. «n tËp ch¬ng II A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Học sinh cần ôn tập các kiến thức đã học về tính chất đối xứng của đờng tròn, liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây ; về vị trí tơng đối của đờng thẳng và đờng tròn, của hai đờng tròn. - Vận dụng các kiến thức đã học vào các bài tập tính toán và chứng minh. +KÜ n¨ng : RÌn luyÖn c¸ch ph©n tÝch t×m lêi gi¶i bµi to¸n vµ tr×nh bµy lêi gi¶i. +Thái độ : Tích cực học tập B/ Phơng pháp : Vấn đáp, ôn tập, luyện tập C/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc, compa - HS: Thíc, compa D/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc (1 phót). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 8.

(9) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. II. KiÓm tra (th«ng qua bµi gi¶ng) III. Bµi míi (39 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. LÝ thuyÕt (9 phót) + §äc vµ tr¶ lêi c©u 8,9,10 (126) H/S tr¶ lêi , ghi vë nÕu cÇn thiÕt ( Tự ôn từ câu 1-7 vì đã ôn ở giờ «n häc kú I ) 2. Bµi tËp ( 30 phót) - GV : Giíi thiÖu bµi tËp 41 1. Bµi 41: (Sgk-128) (Sgk) - HS : Đọc đề và tóm tắt bài toán +) GV híng dÉn cho häc sinh vÏ h×nh vµ ghi gi¶ thiÕt vµ kÕt luËn 12 cña bµi to¸n. +) Để chứng minh hai đờng tròn 12 tiÕp xóc ngoµi hay tiÕp xóc trong ta cÇn chøng minh ®iÒu g× ? - GV : Gîi ý cho h/s nªu c¸ch chøng minh (dùa vµo c¸c vÞ trÝ của hai đờng tròn) +) Nhận xét gì về OI và OB IB ; OK và OC - KC từ đó kết D luận gì về vị trí tơng đối của 2 đờng tròn (O) và (I), (O) và (K) ? Gi¶i: +) Qua đó g/v khắc sâu điều kiện a) Ta có: OI = OB - IB để hai đờng tròn tiếp xúc trong,  (I) vµ (O) tiÕp xóc trong tiÕp xóc ngoµi. +) §Ó chøng minh AEHF lµ h×nh ch÷ nhËt ta cÇn chøng minh ®iÒu g× ? Tø gi¸c AEHF cã 3 gãc vu«ng  A   = E = F = 900. h·y tr×nh bµy chøng minh.. V× OK = OC - KC  (K) vµ (O) tiÕp xóc trong Mµ IK = IH + KH  (I) vµ (K) tiÕp xóc ngoµi. 1 BC b) Ta cã OA = OB = OC = 2  +) Muốn chứng minh đờng thẳng  ABC vuông tại A  BAC = 900 EF là tiếp tuyến của 1 đờng tròn AEH AFH 0. +) §Ó ch.m: AE.AB = AF.AC CÇn cã AE.AB = AH2 = AF.AC. ta cÇn chøng minh ®iÒu g× ? KF  EF (tai F)   F  K  . HS: EF lµ tiÕp tuyÕn cña ®.trßn (K)  CÇn EF  KF t¹i F  (K)      C/M: F1 + F2 = H 2 + H1 = 900. - GV: Híng dÉn HS x©y dùng s¬ đồ chứng minh và gọi học sinh lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i. - Häc sinh díi líp lµm vµo vë,. T¬ng tù = = 90 +) XÐt tø gi¸c AEHF cã.  BAC = AEH = AFH = 900. nªn tø gi¸c AEHF lµ h×nh ch÷ nhËt (tø gi¸c cã 3 gãc vu«ng) c) AHB vu«ng t¹i H vµ HE  AB  AE . AB = AH2. (1) AHC vu«ng t¹i H vµ HF  AC  AF . AC = AH2 (2) Tõ (1) vµ (2)  AE.AB = AF.AC (®pcm) d) Gäi G lµ giao ®iÓm cña AH vµ EF Tø gi¸c AEHF lµ h×nh ch÷ nhËt nªn   GH = GF  GHF c©n t¹i G  F1 = H1. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 9.

(10) THCS LƯƠNG THẾ VINH. nhËn xÐt. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9   KHF c©n t¹i K nªn F2 = H 2. - Qua bµi tËp ttrªn gi¸o viªn chèt      lại các kiến thức cơ bản đã vận Suy ra KFE = F1 + F2 = H 2 + H1 dông vµ c¸ch chøng minh .    Mµ H 2 + H1 = 900  KFE = 900 - GV yêu cầu học sinh đọc to đề KF  EF (tai F)  bµi  - HS : Đọc đề, lên bảng vẽ hình   EF lµ tiÕp  F  K  - GV : NhËn xÐt vµ söa sai vÒ h×nh vÏ  1   K ; CH  ? Trong c©u a, ta cÇn sö dông  tuyến của đờng tròn  2 kiến thức gì để chứng minh tứ gi¸c AEMF lµ h×nh ch÷ nhËt  1    I ; BH   T¬ng tù, EF lµ tiÕp tuyÕn cña  2 ? CÇn C/M tø gi¸c AEMF cã 3 Vậy EF là tiếp tuyến chung của 2 đờng gãc vu«ng   1   1   I ; BH   K ; CH  MEAB; MFAC ;MO  MO’  vµ  2  trßn  2  GV : Gîi ý sö dông hai tiÕp e) Ta cã EF = AH  OA (OA = R tuyÕn c¾t nhau không đổi)  Gäi 2 HS cïng lªn b¶ng tr×nh EF = OA  AH = OA  H trïng víi bµy O. VËy khi H trïng víi O. Tøc lµ d©y - HS : Dới lớp làm bài vào vở và AD  BC tại O thì EF có độ dài lớn nhËn xÐt kÕt qu¶ bµi trªn b¶ng nhÊt - Nªu c¸ch chøng minh c©u b 2. Bµi 42 (Sgk-128) Kiến thức nào sử dụng để giải HS : Sö dông hÖ thøc lîng trong  vu«ng - §Ó chøng minh OO’ lµ tiÕp tuyến của đờng tròn (M;MA) ta 1 4 lµm nh thÕ nµo. 23 - Nªu c¸ch chøng minh BC lµ tiếp tuyến của đờng tròn đờng kÝnh OO’? - GV : Qua gîi ý ph©n tÝch  gäi 3 HS lªn b¶ng lµm c©u b, c, d - HS : Díi líp nhËn xÐt, söa sai Gi¶i: a) V× MA vµ MB lµ c¸c tiÕp tuyÕn cña . . (O) nªn  MA = MB vµ M 1 M 2  AMB c©n t¹i M, cã ME lµ tia ph©n gi¸c cña AMB nªn ME  AB . . - T¬ng tù, ta cã MF  AC vµ M 3 M 4 MO vµ MO’ lµ c¸c tia ph©n gi¸c cña hai gãc kÒ bï nªn MO  MO’. Do vËy AEMF lµ h×nh ch÷ nhËt (tø gi¸c cã 3 gãc vu«ng) b) MAO vu«ng t¹i A, AE  MO nªn  ME.MO = MA2 (1) T¬ng tù ta cã MF.MO’ = MA2 (2) Tõ (1) vµ (2)  ME.MO = MF.MO’ c) Theo c©u a ta cã MA = MB = MC nên đờng tròn đờng kính BC có tâm là M vµ b¸n kÝnh MA OO’  MA t¹i A  OO’ lµ tiÕp tuyÕn. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 1.

(11) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. của đờng tròn (M ; MA) d) Gäi I lµ trung ®iÓm cña OO’. Mµ IM // OB // O’C. Do đó IM  BC => kết luận IV. Cñng cè (4 phót): Gäi HS Tãm t¾t c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n trong ch¬ng II theo sơ đồ t duy sau:. V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) N¾m ch¾c c¸c kiÕn thøc cÇn nhí trong ch¬ng II Xem lại các bài tập đã chữa ở lớp; Làm tiếp bài 43 (Sgk-128) Ch¬ng III Góc với đờng tròn TiÕt 37 Gãc ë t©m . sè ®o cung Ngµy so¹n :7/1/2013 A/Môc tiªu bµi d¹y : +KiÕn thøc : - Học sinh nhận biết đợc góc ở tâm, có thể chỉ ra hai cung tơng ứng, trong đó có một cung bị chắn. - §o thµnh th¹o gãc ë t©m b»ng thíc ®o gãc, thÊy râ sù t¬ng øng gi÷a sè đo (độ) của cung và của góc ở tâm chắn cung đó - Biết so sánh hai cung trên một đờng tròn hay trong hai đờng tròn bằng nhau căn cứ vào số đo (độ) của chúng . - Hiểu và vận dụng đợc định lý về “cộng số đo hai cung” +KÜ n¨ng : - RÌn kÜ n¨ng ®o gãc, vÏ h×nh, nhËn biÕt kh¸i niÖm +Thái độ : Häc sinh vÏ, ®o cÈn thËn vµ suy luËn hîp l« gÝc . + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở, luyện tập B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thớc, compa, thớc đo độ - HS: Thớc, compa, thớc đo độ C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc (1 phót) II. KiÓm tra (4 phót) - HS1: Nêu cách dùng thớc đo góc để xác định số đo của một góc. LÊy vÝ dô minh ho¹. III. Bµi míi (32 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung HDD1: Gãc ë t©m (10 phót) - GV vÏ h×nh +§Þnh nghÜa: ( sgk/66 ) - Đỉnh của góc và tâm đờng tròn  - AOB là góc ở tâm (đỉnh O của góc có đặc điểm gì ? - Hãy phát biểu thành định nghĩa trùng với tâm O của đờng tròn) - GV cho HS phát biểu định nghĩa sau đó đa ra các kí hiệu và chó ý c¸ch viÕt cho HS .. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 1.

(12) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - Quan s¸t h×nh vÏ trªn h·y cho biÕt . + Gãc AOB lµ gãc g× ? v× sao ? + Góc AOB chia đờng tròn thành mÊy cung ? kÝ hiÖu nh thÕ nµo ? + Cung bÞ ch¾n lµ cung nµo ? nÕu gãc a = 1800 th× cung bÞ ch¾n lúc đó là gì ?. - Cung AB kÝ hiÖu lµ: AB . §Ó ph©n biÖt hai cung cã chung mót  kÝ hiÖu   hai cung lµ: AmB ; AnB . . - AmB lµ cung nhá ; AnB lµ cung lín - Víi a = 1800  mçi cung lµ mét nöa đờng tròn .  - AmB lµ cung bÞ ch¾n bëi gãc AOB   - AOB ch¾n cung nhá AmB , . - COD chắn nửa đờng tròn . H§ 2 :.Sè ®o cung ( 8 phót) - Giáo viên yêu cầu HS đọc nội *§Þnh nghÜa: (Sgk) dung định nghĩa số đo cung  Sè ®o cña cung AB: KÝ hiÖu s® AB - H·y dïng thíc ®o gãc ®o xem  AOB  gãc ë t©m AOB cã sè ®o lµ bao AB VÝ dô: s® = 1000 nhiêu độ ?   - H·y cho biÕt cung nhá AmB cã s® AnB = 3600 - s® AmB  *Chó ý: (Sgk) số đo là bao nhiêu độ ? => sđ AB +) Cung nhá cã sè ®o nhá h¬n 1800 =? +) Cung lín cã sè ®o lín h¬n 1800 - Lấy ví dụ minh hoạ sau đó tìm +) Khi 2 mót cña cung trïng nhau th× sè ®o cña cung lín AnB . ta cã “cung kh«ng” víi sè ®o 00 vµ - GV giíi thiÖu chó ý /SGK cung cả đờng tròn có số đo 3600 H§ 3: So s¸nh hai cung ( 6 phót) - GV đặt vấn đề về việc so sánh +) Hai cung b»ng nhau nÕu chóng cã hai cung chØ x¶y ra khi chóng sè ®o b»ng nhau . cùng trong một đờng tròn hoặc +) Trong hai cung cung nµo cã sè ®o trong hai đờng tròn bằng nhau . lớn hơn thì đợc gọi là cung lớn hơn . - Hai cung b»ng nhau khi nµo ? Khi đó sđ của chúng có bằng nhau kh«ng ? - Hai cung cã sè ®o b»ng nhau liÖu cã b»ng nhau kh«ng ? lÊy vÝ dô chøng tá kÕt luËn trªn lµ sai . +) GV vÏ h×nh vµ nªu c¸c ph¶n vÝ dụ để học sinh hiểu đợc qua hình vÏ minh ho¹. - GV yªu cÇu HS nhËn xÐt rót ra kết luận sau đó vẽ hình minh hoạ      CD +) AB CD nÕu s® AB s®      +) AB  CD nÕu s® AB s® CD.    H§4 . Khi nµo th× s®AB = s®AC + s®CB (8 phót) - Hãy vẽ 1 đờng tròn và 1 cung   Cho ®iÓm C  AB vµ chia AB thµnh 2 AB, lÊy mét ®iÓm C n»m trªn   cung AB ? Cã nhËn xÐt g× vÒ sè AC ; CB ®o cña c¸c cung AB , AC vµ CB . cung +§Þnh lÝ: - Khi ®iÓm C n»m trªn cung nhá AB h·y chøng minh yªu cÇu cña      C  AB s® AB = s® AC + s® CB Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ 1.

(13) THCS LƯƠNG THẾ VINH ?2. ( sgk) - HS lµm theo gîi ý cña sgk . +) GV cho HS chøng minh sau đó lên bảng trình bày . - GV nhận xét và chốt lại vấn đề cho c¶ hai trêng hîp . - T¬ng tù h·y nªu c¸ch chøng minh trêng hîp ®iÓm C thuéc cung lín AB . - H·y ph¸t biÓu tÝnh chÊt trªn thành định lý . GV gäi häc sinh ph¸t biÓu l¹i nội dung định lí sau đó chốt lại c¸ch ghi nhí cho häc sinh.. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Khi C thuéc cung nhá AB ta cã tia OC n»m gi÷a 2 tia OA vµ OB  theo c«ng thøc céng sè ®o gãc ta cã :    AOB AOC  COB. b) Khi C thuéc cung lín AB. IV. Cñng cè (6 phót) - GV nªu néi dung bµi tËp 1 (Sgk - 68) vµ h×nh vÏ minh ho¹ vµ yªu cÇu häc sinh thảo luận nhóm trả lời miệng để của củng cố định nghĩa số đo của góc ë t©m vµ c¸ch tÝnh gãc.. a) 900 b) 1800 c) 1500 d) 00 e) 2700 V. Híng dÉn vÒ nhµ (2 phót) - Học thuộc định nghĩa, tính chất, định lý . - Nắm chắc công thức cộng số đo cung , cách xác định số đo cung tròn dựa vµo gãc ë t©m . - Lµm bµi tËp 2, 3 ( sgk - 69). Ngµy so¹n : 7/1/2013 TiÕt 38. luyÖn tËp. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 1.

(14) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Củng cố cho học sinh về góc ở tâm, số đo của góc ở tâm và cung bị chắn, mối liên hệ giữa các điểm nằm trên cung - Thông qua hệ thống bài tập giáp học sinh nắm vững các vấn đề nói trên bằng thực hành 2. Kỹ năng: - Rèn luyện kỹ năng chứng minh và phân tích 3.Thái độ: - Tạo cho học sinh tính nghiêm túc, tự giác, độc lập suy nghĩ - Tạo cho học sinh niềm say mê học tập, yêu thích bộ môn 4.Tư duy: - Rèn luyện khả năng tư duy khi làm bài tập cho học sinh II. CHUẨN BỊ: G: Giáo án, SGK, bảng phụ, Compa, thước ,...... H: Vở ghi, vở bàitập, SGK, SBT III Phơng pháp : vấn đáp, luyện tập, hoạt động nhóm IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: - Em hãy nêu định nghĩa thế nào là góc ở tâm, góc ở tâm và cung bị chắn có mối quan hệ gì với nhau?. 3. Bài mới:. Hoạt động Hoạt động 1: Chữa bài tập số 4 – 69. Nội dung. GV vẽ hình hoặc treo bảng phụ Bài tập 4 trang 69 đã vẽ sẵn hình lên bảng. A. Theo hình vẽ em hãy cho biết tam giác ATO là tam giác gì? Tam giác vuông cân có đặc điểm gì? Vậy ta có cung nhỏ AB =? Tiưg đó ta suy ra cung lớn AB bằng bao nhiêu độ?. T O. B. Vì  OAT vuông cân tại A nên ta có.    AOT ATO = 450 Hoạt động 2: Chữa bài tập số 5:. HS đọc đề bài của bài tập 5 và. Vậy ta có Cung nhỏ AB = 450  Cung lớn AB = 3600 – 450= 3150 ( Vì cả đường tròn được chia theo 3600) Bài tập 5:SGK-69. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 1.

(15) THCS LƯƠNG THẾ VINH. Hoạt động cho biết yêu cầu của bài toán:? GV treo bảng phụ hoặc gọi học sinh lên bảng vẽ hình theo bài tập 5 Tiếp tuyến và bán kính của đường tròn có đặc điểm gì?. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Nội dung. Mà tổng 4 góc trong 1 tứ giác bằng bao nhiêu độ? Vậy tổng 2 góc còn lại là bao Tính số đo góc ở tâm tạo bởi 2 bán nhiêu độ? kính AMB 350 Vì AM và BM là tiếp tuyến của (O) mà vËy gãc cßn l¹i lµ 0   bao nhiªu? Nên ta có MAO MBO 90.   Gãc AOB lµ gãc ë t©m , vËy Vậy  AOB  AMB 180 0 cung nhỏ AB là bao nhiêu độ? Từ   đó ta suy ra cung lớn AB là bao mà AMB 350  AOB = 1800 –350 = nhiêu độ? 1450.  AOB = 1450 nên cung nhỏ AB =. Hoạt động 3: Chữa bài tập số 6 1450 => Cung lớn AB = 3600 – HS đọc đề bài và cho biết tam 1450= 2150 giác đề là tam giác nh thế nào? Tam giác đều có đặc điểm gì về các đờng trong tam giác? Bài 6 SGK-69 Gi¸o viªn vÏ h×nh vµ minh ho¹ cho häc sinh b»ng h×nh vÏ? Tâm của đờng tròn ngoại tiếp tam giác là giao điểm của 3 đờng g×? Mà tam giác đều thì mỗi góc bằng bao nhiêu độ?. Gọi AM và BN là các đường trung trực trong tam giác, Vậy O chính là giao của AM và BN Mà trong tam giác đều đường cao là 0   đường phân giác nên BAO ABO 30.   AOB 180 0  60 0 120 0   AOC BOC 120 0. Tương tự ta có nên Các góc ở tâm = 1200 vậy em các cung tạo bởi hai trong 3 điểm hãy suy ra các cung bị chắn? A,B,C là 1200 (Các cung nhỏ) Hoạt động 4: Chữa bài tập 7 – 69: HS đọc đề bài trong SGK GV đọc lại và phân tích bài toán, treo bảng phụ và phân tích?. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 1.

(16) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Hoạt động Nội dung trước hết em hãy nhận xét 2 đườngthẳng cắt nhau tạo ra Bài 7 Trang 69 mấycặp góc đối đỉnh:? Vậy dựa vào các cặp góc đối đỉnh bằng nhau và đó là các cặp góc ở tâm em hãy cho biết các cung bằng nhau?.     a. s®AM s®CP s®BN s®DQ     b. AM CP BN DQ   c. AQ MD 4. Củng cố: - Qua bài học ta cần ghi nhớ điều gì? - GV nhắc lại cho học sinh những chú ý khi giải các bài tập hình học liên quan đến cung và góc và những kiến thức cơ bản của bài đã học. V. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: - Xem lại các bài tập đã chữa trong tiết học. - Đọc trước bài: Liên hệ giữa cung và dây.. Ngµy so¹n : 14/01/2013 TiÕt 39 liªn hÖ gi÷a cung vµ d©y A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - BiÕt sö dông c¸c côm tõ “Cung c¨ng d©y” vµ “D©y c¨ng cung ” - Phát biểu đợc các định lý 1 và 2, chứng minh đợc định lý 1 . - Hiểu đợc vì sao các định lý 1, 2 chỉ phát biểu đối với các cung nhỏ trong một đờng tròn hay trong hai đờng tròn bằng nhau .. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 1.

(17) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. +KÜ n¨ng : RÌn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo gi¶i bµi tËp +Thái độ : Học sinh tích cực, chủ động + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở,trực quan, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thớc, compa, thớc đo độ - HS: Thớc, compa, thớc đo độ C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp(1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (6 phót) - HS1: Phát biểu định lý và viết hệ thức nếu 1 điểm C thuộc cung AB của đờng tròn . - HS2: Gi¶i bµi tËp 8 (Sgk - 70) III. Bµi míi (27 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1.§Þnh lÝ 1 (15 phót) - GV vÏ h×nh 9/SGK vµ giíi thiÖu n c¸c côm tõ “Cung c¨ng d©y” vµ “D©y c¨ng cung ”. - GV cho HS nêu định lý 1 sau đó vẽ hình và ghi GT , KL của định lý ?. m - Cung AB c¨ng 1 d©y AB   - D©y AB c¨ng 2 cung AmB vµ AnB. +§Þnh lý 1: ( Sgk - 71 ). GT : Cho (O ; R ) , d©y AB vµ CD . ?1. - Hãy nêu cách chứng minh định lý trªn theo gîi ý cña SGK . - §Ó chøng minh AB = CD ta ph¶i chøng minh g× ? -H·y chøng minh OAB vµ OCD b»ng nhau theo hai trêng hîp (c.g.c) vµ (c.c.c) - HS lªn b¶ng lµm bµi . GV nhËn xÐt vµ söa ch÷a . - GV chèt l¹i - HS ghi nhí. . KL : a) AB CD  AB = CD   b) AB = CD  AB = CD ?1 ( sgk ). Chøng minh: XÐt  OAB vµ  OCD cã : OA = OB = OC = OD = R   a) NÕu AB = CD . . .  s® AB = s® CD ⇒ AOB COD  OAB =  OCD ( c.g.c) AB = CD ( ®cpcm) b) NÕu AB = CD ⇒  OAB =  OCD ( c.c.c). ⇒ ⇒ ⇒ ⇒.   AOB = COD. ⇒.   s® AB = s® CD. ⇒.  = CD  AB ( ®cpcm). §Þnh lÝ 2 (12 phót). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 1.

(18) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - Hãy phát biểu định lý sau đó vẽ hình và ghi GT , KL của định lý ? - GV cho HS vẽ hình sau đó tự ghi GT, KL vµo vë . - Chú ý định lý trên thừa nhận kÕt qu¶ kh«ng chøng minh . - GV treo b¶ng phô vÏ h×nh bµi 10 (SGK/71) vµ yªu cÇu häc sinh xác định số đo của cung nhỏ AB và tính độ dài cạnh AB nếu R = 2cm.. ?2. (Sgk ). GT: Cho ( O ; R ) ; hai d©y AB vµ CD   KL: a) AB > CD  AB > CD.   b) AB > CD ⇒ AB > CD. IV.Cñng cè, luyÖn tËp ( 10 phót) - Phát biểu lại định lý 1 và 2 về Bµi tËp 13: ( Sgk - 72) liªn hÖ gi÷a d©y vµ cung . GT : Cho ( O ; R) - §äc vµ lµm bµi 13 trang72 SGK d©y AB // CD - VÏ h×nh ? ghi gi¶ thiÕt, kÕt   KL : AC BD kuËn ? - Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× ? - GV híng dÉn chia 2 trêng hîp t©m O n»m trong hoÆc n»m ngoµi 2 d©y song song. - Theo bµi ra ta cã AB // CD ⇒ ta cã thÓ suy ra ®iÒu g× ? - §Ó chøng minh cung AB b»ng cung CD ⇒ ta ph¶i chøng minh g× ? - H·y nªu c¸ch chøng minh cung AB b»ng cung CD . - KÎ MN song song víi AB vµ CD  ta cã c¸c cÆp gãc so le trong nào bằng nhau ? Từ đó suy.  - T¬ng tù tÝnh gãc BOD theo sè . ⇒. . ⇒ ⇒ ⇒ ⇒.   DCO COM ( So le trong )   BAO MOA. ( So le trong ).     COM  MOA DCO  BAO    COA DCO  BAO (1). T¬ng tù ta còng cã :.  ra gãc COA b»ng tæng hai gãc nµo ?   ®o cña gãc DCO vµ BAO. Chøng minh: a) Trêng hîp O n»m trong hai d©y song song: Kẻ đờng kính MN song song với AB vµ CD. so. s¸nh hai gãc COA vµ BOD ? - Trêng hîp O n»m ngoµi AB vµ CD ta còng chøng minh t¬ng tù . GV yªu cÇu HS vÒ nhµ chøng minh ..    DOB CDO  ABO     DOB DCO  BAO. Tõ (1) vµ (2) ta suy ra : ⇒ ⇒. (2)   COA DOB.   s® AC = s® BD  BD  AC ( ®cpcm ). b) Trêng hîp O n»m ngoµi hai d©y song song: (Häc sinh tù chøng minh trêng hîp nµy) V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 1.

(19) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. - Học thuộc định lý 1 và 2 . - Nắm chắc tính chất của bài tập 13 ( sgk ) đã chứng minh ở trên - Gi¶i bµi tËp trong Sgk - 71 , 72 ( bµi tËp 11 , 12 , 14 ). TiÕt 40 Gãc néi tiÕp Ngµy so¹n : 14/1/2013 A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - HS nhận biết đợc góc nội tiếp, phát biểu đợc định nghĩa về góc nội tiếp - Phát biểu và chứng minh đợc định lý về số đo của góc nội tiếp - Nhận biết (bằng cách vẽ hình) và chứng minh đợc các hệ qủa của định lý trªn . +KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng vÏ h×nh, suy luËn vµ chøng minh +Thái độ: Häc sinh tù gi¸c, tÝch cùc häc tËp + Ph¬ng ph¸p : Vấn đáp, luyện tập nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: thớc, compa, thớc đo độ - HS: Thớc, compa, thớc đo độ C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp II. KiÓm tra bµi cò (3phót) VÏ h×nh gãc ë t©m, gãc néi tiÕp vµ §V§ vµo bµi - GV: III. Bµi míi (30 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. §Þnh nghÜa (10 phót) - GV vÏ h×nh 13 (sgk)giíi thiÖu §Þnh nghÜa: ( sgk - 72 ) vÒ gãc néi tiÕp . - Cho biết đỉnh và hai cạnh của gãc cã mèi liªn hÖ g× víi (O) ?. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 1.

(20) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - ThÕ nµo lµ gãc néi tiÕp, gãc néi . tiÕp BAC ë hai h×nh trªn ch¾n nh÷ng cung nµo ? - GV gọi HS phát biểu định nghĩa vµ lµm bµi - Thùc hiÖn ?1 ( sgk ). . . + BAC lµ gãc néi tiÕp, BC lµ cung bÞ ch¾n. - H×nh a) cung bÞ ch¾n lµ cung nhá BC; h×nh b) cung bÞ ch¾n lµ cung lín BC. ?1 (Sgk - 73). +) C¸c gãc ë h×nh 14 kh«ng ph¶i lµ góc nội tiếp vì đỉnh của góc không nằm trên đờng tròn.. +) C¸c gãc ë h×nh 15 kh«ng ph¶i lµ gãc néi tiÕp v× hai c¹nh cña gãc kh«ng đồng thời chứa hai dây cung của đờng trßn. §Þnh lÝ ( 15 phót). - Giải thích tại sao góc đó không ph¶i lµ gãc néi tiÕp ?. - GV yªu cÇu HS thùc hiÖn ? 2 ( sgk) sau đó rút ra nhận xét . - Trớc khi đo em cho biết để tìm  s® BC ta lµm nh thÕ nµo ? (®o gãc ë t©m BOC) - Dïng thíc ®o gãc h·y ®o gãc.  * NhËn xÐt: Sè ®o cña BAC b»ng nöa.  BAC ?. §Þnh lý: . - Hãy xác định số đo của BAC và sè ®o cña cung BC b»ng thíc ®o gãc ë h×nh 16 , 17 , 18 råi so s¸nh. => HS lªn b¶ng ®o - GV cho HS thùc hiÖn theo nhóm sau đó gọi các nhóm báo c¸o kÕt qu¶. GV nhËn xÐt kÕt qu¶ cña c¸c nhãm, thèng nhÊt kÕt qu¶ chung. - Em rót ra nhËn xÐt g× vÒ quan hÖ gi÷a sè ®o cña gãc néi tiÕp vµ sè ®o cña cung bÞ ch¾n ? - Hãy phát biểu thành định lý ? - Để chứng minh định lý trên ta cÇn chia lµm mÊy trêng hîp lµ nh÷ng trêng hîp nµo ? - GV chó ý cho HS cã 3 trêng hîp t©m O n»m trªn 1 c¹nh cña  gãc, t©m O n»m trong BAC , t©m . O n»m ngoµi BAC - H·y chøng minh chøng minh định lý trong trờng hợp tâm O n»m trªn 1 c¹nh cña gãc ?. ?2. (Sgk ). . sè ®o cña cung bÞ ch¾n BC (c¶ 3 h×nh đều cho kết quả nh vậy) (Sgk).  GT : Cho (O ; R) ; BAC lµ gãc néi tiÕp . 1  BAC   2 s® BC KL :. + Chøng minh: (Sgk) a)Trêng hîp: T©m O n»m trªn 1 c¹nh . cña gãc BAC : Ta cã: OA = OC = R  AOC c©n t¹i O 1 BOC   BAC = 2. (tÝnh chÊt gãc ngoµi cña tam gi¸c) 1  BAC    2 s® BC (®pcm). b)Trêng hîp: T©m O n»m trong gãc  BAC :. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 2.

(21) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - GV cho HS đứng tại chỗ nhìn    Ta cã: BAC = BAD + DAC hình vẽ chứng minh sau đó GV 1 1 chèt l¹i c¸ch chøng minh trong BOD DOC SGK, HS kh¸c tù chøng minh vµo  BAC  2 2 = + vë. 1 1 - GV gäi mét HS lªn b¶ng tr×nh  BAC   bµy chøng minh trong trêng hîp   2 s® BD + 2 s® DC thø nhÊt 1 - HS đứng tại chỗ nêu cách chứng    minh TH2, TH3. GV ®a ra híng  BAC = 2 (s® BD +s® DC ) dÉn trªn mµn h×nh c¸c trêng hîp 1  cßn l¹i (gîi ý: chØ cÇn kÎ thªm BAC   một đờng phụ để có thể vận dụng  2 s® BC (®pcm) kÕt qu¶ trêng hîp 1 vµo chøng minh c¸c trêng hîp cßn l¹i) c)Trêng hîp: T©m O n»m ngoµi gãc - Góc ACD có gì đặc biệt ? (góc nội tiếp chắn nửa đờng tròn) - Cã nhËn xÐt g× vÒ gãc néi tiÕp chắn nửa đờng tròn ?. HÖ qu¶ ( 5 phót) - GV cho HS rót ra c¸c hÖ qu¶ tõ kÕt qu¶ cña bµi tËp trªn - Yªu cÇu HS thùc hiÖn ?3. IV. Cñng cè – - Phát biểu định nghĩa về góc nội tiếp, định lý về số đo của góc nội tiÕp ? - Nªu c¸c hÖ qña vÒ gãc néi tiÕp của đờng tròn ? - Gi¶i bµi tËp 15 ( sgk - 75) - HS thảo luận chọn khẳng định đúng sai . GV đa đáp án đúng . - Gi¶i bµi tËp 16 ( sgk ) - h×nh vÏ 19 . HS làm bài sau đó GV đa ra kÕt qu¶, HS nªu c¸ch tÝnh, GV chèt l¹i . - Nếu bài giảng đợc thực hiện trªn líp cã nhiÒu HS kh¸, giái th× GV cã thÓ ®a ra bµi tËp chän đúng, sai thay cho bài tập.  BAC :    Ta cã: BAC = DAC  BAD 1 1 DOC  BOD   BAC = 2 2 1 1  BAC     2 s® CD - 2 s® DB 1     BAC = 2 (s® CD - s® DB ) 1  BAC    2 s® BC (®pcm). *) HÖ qu¶: SGK ?3. LuyÖn tËp (10 phót) *) Bµi tËp 15 a) §óng ( HÖ qu¶ 1 ) b) Sai ( cã thÓ ch¾n hai cung b»ng nhau ) *) Bµi tËp 16    a) PCQ s® PQ = 2 PBQ . . = 2s® MN 2.(2.MAN) 120. 0. 1 1  MAN  PCQ  .1360 340 4 4 b). *) Bµi tËp: Trong c¸c c©u sau, c©u nµo đúng, câu nào sai ? Trong một đờng tròn 1) Góc nội tiếp là góc có đỉnh nằm trên. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 2.

(22) THCS LƯƠNG THẾ VINH. 15/SGK vµ cho HS lµm viÖc theo nhãm - Gọi HS đại diện cho các nhóm nªu kÕt qu¶, GV ®a ra kÕt qu¶ trªn mµn h×nh, nÕu c©u nµo thiÕu thì yêu cầu HS sửa lại cho đúng. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. đờng tròn 2) C¸c gãc néi tiÕp cïng ch¾n mét d©y th× b»ng nhau 3) Các góc nội tiếp chắn nửa đờng tròn th× b»ng 900 4) C¸c gãc néi tiÕp cïng ch¾n mét cung th× b»ng nhau 5) C¸c gãc néi tiÕp b»ng nhau th× cïng ch¾n mét cung KÕt qu¶: 1) Sai 2) Sai 3) §óng 4) §óng 5) Sai. V. Híng dÉn vÒ nhµ (2 phót) - Học thuộc các định nghĩa , định lý , hệ quả . Gi¶i bµi tËp 17 , 18 ( sgk - 75) Hớng dẫn: Bài 17(sử dụng hệ quả (d), góc nội tiếp chắn nửa đờng tròn ). Bµi 18: C¸c gãc trªn b»ng nhau ( dùa theo sè ®o gãc néi tiÕp ) TiÕt 41 LuyÖn tËp Ngµy so¹n: 21/1/2013 A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc: - Cñng cè l¹i cho häc sinh c¸c kh¸i niÖm vÒ gãc néi tiÕp, sè ®o cña cung bÞ chắn, chứng minh các yếu tố về góc trong đờng tròn dựa vào tính chất góc ë t©m vµ gãc néi tiÕp. +KÜ n¨ng: - Rèn kỹ năng vận dụng các định lý, hệ quả về góc nội tiếp trong chứng minh bài toán liên quan tới đờng tròn. +Thái độ : Học sinh tích cực, chủ động giải bài tập + Phơng pháp : vấn đáp, gợi mở, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc kÎ, com pa - HS: Thíc kÎ, com pa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp II. KiÓm tra bµi cò (5 phót) - HS: Phát biểu định lý và hệ quả về tính chất của góc nội tiếp ? III. Bµi míi (33 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1.Bµi tËp 19 (SGK/75) (12 phót) - HS đọc đề bài ghi GT, KL . - Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu c/m ®iÒu g× ? - Theo tÝnh chÊt cña gãc néi tiÕp chắn nửa đờng tròn em có thể suy ra ®iÒu g× ? VËy cã gãc nµo lµ gãc vu«ng ? (   ANB 900 ; AMB 900 ). từ đó suy ra các đoạn thẳng nào vu«ng gãc víi nhau . (BM  SA ; AN  SB ) - 1 häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy phÇn chøng minh . +) GV ®a thªm trêng hîp nh h×nh vÏ (tam gi¸c SAB tï) vµ yªu cÇu häc sinh vÒ nhµ chøng minh.. Chøng minh : . 0. Ta cã: AMB 90 (gãc néi tiÕp ch¾n nửa đờng tròn o) ⇒ BM  SA (1) . 0. Mµ ANB 90 (gãc néi tiÕp ch¾n nöa đờng tròn o) ⇒ AN  SB (2) Từ (1) và (2) ⇒ BM và AN là hai đờng cao của tam giác SAB có H là trùc t©m. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 2.

(23) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH ⇒. SH là đờng cao thứ ba của . SAB ⇒. AB  SH ( ®cpcm). 2.Bµi tËp 20 (SGK/76) ( 10 phót) - Đọc đề bài 20( SGK/76), vẽ AB   AC   h×nh, ghi GT , KL cña bµi to¸n .  O;  O';  2    2  =  A;D - Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu chøng GT:  minh g× ? KL: Ba ®iÓm B; D; C th¼ng hµng - Muèn chøng minh 3 ®iÓm B, D, C th¼ng hµng ta cÇn chøng minh ®iÒu g× ? (ba ®iÓm B, D, C cïng nằm trên 1 đờng thẳng ⇒. 0    BDC = ADB + ADC = 180 ). - Theo gt ta cã c¸c ®iÒu kiÖn g× ? từ đó suy ra điều gì ? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c gãc   ADB , ADC víi 900 ? 0  0  ( ADB 90 , ADC 90 ). - HS suy nghĩ, nhận xét sau đó nªu c¸ch chøng minh vµ lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i. Chøng minh :  - Ta cã ADB lµ gãc néi tiÕp ch¾n nöa. AB   O';  2  đờng tròn   ADC. ⇒.  ADB 900. - T¬ng tù lµ gãc néi tiÕp ch¾n nửa đờngtròn  AC   O;   2  ⇒ ADC  900    Mµ BDC = ADB + ADC 0 0 0  BDC = 90 + 90 = 180. ⇒ ⇒. Ba ®iÓm B, D, C th¼ng hµng . 3.Bµi tËp 23 (SGK/76) ( 11 phót) - GV nªu bµi 23 (SGK -76) vµ yªu Chøng minh: cầu học sinh đọc kĩ đề bài a) M nằm trong đờng tròn (O): - GV vÏ h×nh vµ ghi GT , KL lªn b¶ng - Muèn C/M: MA.MB MC.MD ta cÇn chøng minh ®iÒu g× ? ( AMC S DMB )   - XÐt AMC vµ DMB - So s¸nh AMC vµ BMD   ( AMC = BMD vì là 2 góc đối đỉnh)  - NhËn xÐt g× vÒ 2 gãc: ACM ,  MBD trªn h×nh vÏ vµ gi¶i thÝch v×. sao ?. ACM  = MBD (2 gãc néi tiÕp cïng AD ch¾n ). - H·y nªu c¸ch chøng minh AMC S DMB ?.   Cã AMC = BMD (2 góc đối đỉnh) ACM  = MBD (2 gãc néi tiÕp cïng AD. ch¾n. ). DMB (g . g) ⇒ AMC S MA MD  ⇒ MC MB ⇒ MA.MB MC.MD (®cpcm). b) M nằm ngoài đờng tròn (O):. - GV gäi HS lªn b¶ng chøng minh phÇn a) - Trờng hợp b cho HS đứng tại. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 2.

(24) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. chç chøng minh, vÒ nhµ tr×nh bµy  - XÐt AMD vµ CMB Cã M (chung) - GV:c¸ch gi¶i bµi to¸n trong trMBC ADM êng hîp tÝch c¸c ®o¹n th¼ng ta th= (2 gãc néi tiÕp cïng ờng dựa vào tỉ số đồng dạng AC ch¾n ) ⇒ AMDS CMB (g.g) ⇒ MA MD  MC MB ⇒ MA.MB MC.MD ( ®cpcm). IV. Cñng cè (3 phót) Các kiến thức đã vận dụng trong bài Cách chứng minh đẳng thức của các tích các đoạn thẳng hoặc tỷ số V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Học thuộc các định lý , hệ quả về góc nội tiếp . Xem lại các bài tập đã ch÷a .Lµm bµi tËp cßn l¹i trong sgk - 76. TiÕt 42. Gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung Ngµy so¹n : 21/1/2013 A/Môc tiªu bµi d¹y. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 2.

(25) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. +KiÕn thøc: - Nhận biết đợc góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung . - Phát biểu và chứng minh đợc định lý về số đo của góc tạo bởi tia tiếp tuyÕn vµ d©y cung . - Phát biểu đợc định lý đảo và chứng minh đợc định lý đảo . +KÜ n¨ng : RÌn kÜ n¨ng vÏ h×nh, suy luËn, vËn dông kiÕn thøc vµo bµi tËp. +Thái độ : Tích cực, chủ động trong học tập + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở, trực quan B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc kÎ, com pa, ªke, b¶ng phô vÏ c¸c h×nh ?1 , ? 2 - HS: Dông cô häc tËp C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp(1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (4 phót) HS1: Phát biểu định lí và các hệ quả của định lí về góc nội tiếp? III. Bµi míi (32 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. Kh¸i niÖm gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung (14 phót) - GV vẽ hình, sau đó giới thiệu *) Kh¸i niÖm: ( Sgk - 77) . kh¸i niÖm vÒ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung . - GV treo b¶ng phô vÏ h×nh ?1 HS tr¶ lêi c©u hái ?. Cho d©y AB cña (O; R), xy lµ tiÕp .  tuyÕn t¹i A  BAx ( hoÆc BAy ) lµ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung  +) BAx ch¾n cung AmB  +) BAy ch¾n cung AnB. ?1 ( sgk ) C¸c gãc ë h×nh 23 , 24 , 25 ,. - GV nhận xét và chốt lại định nghÜa gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung. - GV yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn. 26 kh«ng ph¶i lµ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung v× kh«ng tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn cña gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung . ? 2 ( sgk ). ? 2 (Sgk - 77) sau đó rút ra nhận. xÐt - GV yªu cÇu HS lªn b¶ng vÏ h×nh cña tõng trêng hîp (c©u a). - Híng dÉn: VÏ b¸n kÝnh tríc, sau đó dùng êke vẽ tia tiếp tuyến và cuối cùng dùng thớc đo độ vẽ c¹nh chøa d©y cung - H·y cho biÕt sè ®o cña cung bÞ ch¾n trong mçi trêng hîp ? - HS đứng tại chỗ giải thích, GV ghi b¶ng. A’. O.  + BAx = 300. ⇒. . s® AB 60 0  OAB 60. 0. (tam gi¸c OAB cã => 0  60 => s® OAB đều nên AOB  600 AB )  + BAx = 900. ⇒. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 0  s® AB 180 v× cung. 2.

(26) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. AB là nửa đờng tròn .  + BAx = 1200 ⇒ s® AB 240 (kÐo dµi tia AO c¾t (O) t¹i A’. Ta cã 0  ' AB 300  A => s® A 'B 60    VËy s® AA 'B = s® AA ' + s® A 'B = 2400). 2. §Þnh lÝ ( 16 phót) - Qua bµi tËp trªn em cã thÓ rót ra nhËn xÐt g× vÒ sè ®o cña gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung vµ sè ®o cña cung bÞ ch¾n => Phát biểu thành định lý . - GV gọi HS phát biểu định lý sau đó vẽ hình và ghi GT , KL của định lý . - Theo ? 2 (Sgk) cã mÊy trêng hợp xảy ra đó là những trờng hîp nµo ?. 0. + §Þnh lý: (Sgk / 78 )  GT: BAx lµ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung cña (O ; R) 1  BAx   2 s® AB KL :. Chøng minh: a) T©m O n»m trªn c¹nh chøa d©y cung AB: 0  Ta cã: BAx 90.  Mµ s® AB = 1800 O - GV gäi HS nªu tõng trêng hîp 1  có thể xảy ra sau đó yêu cầu HS BAx   2 s® AB vÏ h×nh cho tõng trêng hîp vµ VËy nêu cách chứng minh cho mỗi trờng hợp đó  T©m O n»m bªn ngoµi gãc BAx : - GV cho HS đọc lại lời chứng Vẽ đờng cao OH của minh trong SGK vµ chèt l¹i vÊn đề . AOB c©n t¹i O ta cã:  BAx  AOH (1) - HS ghi chøng minh vµo vë hoặc đánh dấu trong sgk về xem  ( Cïng phô víi OAH ) l¹i . - H·y vÏ h×nh minh ho¹ cho trO1 ờng hợp (c) sau đó nêu cách AOH Mµ: = 2 s® chøng minh .  - Gợi ý : Kẻ đờng kính AOD sau AB (2) đó vận dụng chứng minh của Tõ (1) vµ (2) phần a và định lí về góc nội tiếp 1  để chứng minh phần ( c) . BAx   - GV gäi HS chøng minh phÇn  2 s® AB (c) (®pcm) - GV yªu cÇu HS th¶o luËn vµ c) T©m O n»m bªn trong gãc nhËn xÐt ?3 (Sgk - 79)  BAx  : - H·y so s¸nh sè ®o cña BAx vµ Kẻ đờng kính   AOD ACB víi sè ®o cña cung AmB . ⇒ tia AD n»m - KÕt luËn g× vÒ sè ®o cña gãc néi tiÕp vµ gãc t¹o bëi tia tiÕp gi÷a hai tia tuyÕn vµ d©y cung cïng ch¾n AB vµ Ax. mét cung ? (cã sè ®o b»ng    + DAx Ta cã : BAx = BAD nhau) => HÖ qu¶/SGK Theo chøng minh ë phÇn (a) ta suy ra :. 1  1   BAD = sdBD  sd DA  2 ; DAx 2    ⇒ BAx BAD + DAx. =. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 2.

(27) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9 1 1   DA  BD ⇒  BAx = 2 s® = 2 s® AB. . . (®cpcm) ?3 (Sgk/79 ). 1  BAx ACB  2  Ta cã: s® AmB. 3. HÖ qu¶ ( 2 phót) - GV Kh¾c s©u l¹i toµn bé kiÕn thức cơ bản của bài học về định nghÜa, tÝnh chÊt vµ hÖ qu¶ cña gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung vµ sù liªn hÖ víi gãc néi tiÕp. IV. Cñng cè (7 phót) - GV khắc sâu định lý và hệ quả cña gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung.. +HÖ qu¶: (Sgk - 78) 1  BAx ACB  2  s® AmB. *) Bµi tËp 27/SGK. - GV cho HS vÏ h×nh vµ ghi gi¶ thiÕt vµ kÕt luËn bµi 27 (Sgk - 76) - HS nªu c¸ch chøng minh APO PBT . V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Học thuộc định nghĩa, định lí, hệ quả và tiếp tục chứng minh định lý - Lµm bµi 28, 29, 30 (Sgk - 79). TiÕt 43. LUYÖN TËP Ngµy so¹n : 28/1/2013 A/Môc tiªu bµi d¹y : +KiÕn thøc : Củng cố các định lí, hệ quả của góc giữa tia tiếp tuyến và một dây +KÜ n¨ng : RÌn luyÖn kÜ n¨ng nhËn biÕt gãc gi÷a tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung, kĩ năng áp dụng các định lí, hệ quả của góc giữa tia tiếp tuyến và một dây vµo gi¶i bµi tËp, kÜ n¨ng vÏ h×nh, tr×nh bµy lêi gi¶i bµi tËp. +Thái độ : Hiểu những ứng dụng thực tế và vận dụng đợc kiến thức vào giải các bài tËp thùc tÕ. + Phơng pháp : Vấn đáp, trực quan, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc, compa, b¶ng phô vÏ h×nh bµi 3 - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 2.

(28) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. I. Tæ chøc líp(1phót) II. KiÓm tra bµi cò (3 phót) - HS: Phát biểu về định lí, hệ quả của góc tạo bởi tia tiếp tuyến và d©y cung. III. Bµi míi (36 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1.Bµi tËp 33 (SGK/80) - Yêu cầu HS đọc kĩ đề bài, vẽ A, B, C (O) C d h×nh, ghi GT, KT TiÕp tuyÕn At - Hớng dẫn HS lập sơ đồ phân GT d // At, d c¾t AB, tÝch nh sau: AC lÇn lît t¹i M, O N AB.AM = AC.AN N KL AB.AM= AC.AN A  M Chøng minh.. AM AN  AC AB. B.   Ta cã AMN = BAt (so le trong)t. . AMN ACB  .    CAB chung Vµ AMN = C. - GV cho HS lªn b¶ng tr×nh bµy - HS, GV nhËn xÐt. 1  BAt     C = ( = 2 s® AB )  C = BAt .   => AMN = C xÐt. AMN vµ ACB cã.    CAB chung, AMN = C  AMN ACB (g.g) AM AN   AC AB  AM.AB = AC.AN.. 2.Bµi tËp 34 (SGK/80) ( phót). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 2.

(29) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - Yêu cầu HS đọc kĩ đề bài, vẽ h×nh, ghi GT, KT - Hớng dẫn HS lập sơ đồ phân tÝch nh sau: MT2 = MA.MB . ®iÓm M n»m ngoµi (O), tiÕp GT Cho tuyÕn MT, c¸t tuyÕn MAB. KL MT2 = MA.MB. B. MT MB  MA MT. O.  TMA BMT (g.g)  .  chung M.   ATM = B. - GV cho HS lªn b¶ng tr×nh bµy - HS, GV nhËn xÐt 3.Bµi tËp 3 B¶ng phô: Cho h×nh vÏ bªn, (O) vµ (O’) tiÕp xóc ngoµi nhau t¹i A, BAD, EAC lµ hai c¸t tuyến của hai đờng tròn, xy là tiÕp tuyÕn chung t¹i A. Chøng. A M. Chøng XÐt TMA vµ. T. minh.. BMT cã. 1   chung, ATM   M = B (= 2 s® AT )  TMA BMT (g.g) MT MB   MA MT  MT2 = MA.MB. D. x. O. C O'. A.   minh ABC = ADE .. B E. - Yªu cÇu HS lµm viÖc theo nhãm - Gîi ý: So s¸nh hai gãc ABC vµ xAC ? So s¸nh hai gãc EAy vµ ADE ? So s¸nh hai gãc xAC vµ EAy ? - Gọi đại diện nhóm lên bảng tr×nh bµy. y. Chøng minh:. 1  ABC xAC  Ta cã = (= 2 s® AC ) 1 EAy ADE   ( = 2 s® AE ).   EAy xAC Mµ. =. ( đối đỉnh).    ABC = ADE . IV. Cñng cè (2 phót) - Phát biểu lại định lý và hệ quả của góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung . - Cho HS nêu lại các dạng toán đã chữa trong tiết học. V. Híng dÉn vÒ nhµ (3 phót) - Học thuộc các định lý , hệ quả về góc nội tiếp và góc tạo bởi tia tiếp tuyÕn vµ d©y cung . - Xem và giải lại các bài tập đã chữa . - Gi¶i bµi tËp 32 ( sgk - 80 ) 1   TPB = sdBP 2 - Híng dÉn : HS tù vÏ h×nh Cã ( gãc t¹o bëi tia   tiÕp tuyÕn vµ d©y cung ) BOP = sdBP ( gãc ë t©m ) . 0      BOP 2TPB ( 1) . Mµ BTP  BOP 90 (2)  Thay (1) vµo (2) ta cã. ®iÒu ph¶i chøng minh .. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 2.

(30) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Ngµy so¹n : 28/1/2013 Góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn Góc có đỉnh ở bên ngoài đờng tròn. TiÕt 44. A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Nhận biết đợc góc có đỉnh bên trong hay bên ngoài đờng tròn - Phát biểu và chứng minh đợc định lý về số đo góc của góc có đỉnh ở bên trong hay bên ngoài đờng tròn . +KÜ n¨ng : Chứng minh đúng, chặt chẽ. Trình bày chứng minh rõ ràng . +Thái độ : - Häc sinh tÝch cùc, cã høng thó trong tiÕt häc + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: thíc, compa, ªke, phiÕu häc tËp - HS: Thíc, compa, ªke C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp(1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (5 phót) - HS1: Nêu định nghĩa, định lý góc nội tiếp, góc tạo bởi tia tiếp tuyÕn vµ d©y cung . - GV : KiÓm tra bµi tËp vÒ nhµ III. Bµi míi (32 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung Góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn (17 phút) - GV vÏ h×nh 31 ( sgk ) lªn b¶ng, *) Kh¸i niÖm: sau đó nêu câu hỏi để HS trả lời  - Góc BEC có đỉnh E nằm bên trong . (O)  - Em có nhận xét gì về BEC đối   BEC là góc có đỉnh ở bên trong đvới (O) ? đỉnh và cạch của góc êng trßn . có đặc điểm gì so với (O) ?   - BEC ch¾n hai cung lµ d m a - Vậy BEC gọi là góc gì đối với   đờng tròn (O) . BnC ; AmD e - GV giíi thiÖu kh¸i niÖm gãc cã đỉnh bên trong đờng tròn . . o. - Gãc BEC ch¾n nh÷ng cung nµo ? - tÝnh:   sd BnC  sdAmD  2 = ?, so s¸nh BEC. ? => §Þnh lÝ/SGK - GV gîi ý HS chøng minh nh.  sau: H·y tÝnh gãc BEC theo gãc   EDB vµ EBD ( sö dông gãc ngoµi cña EBD )   EDB EBD. - Gãc vµ lµ c¸c gãc  nµo cña (O) cã sè ®o b»ng bao nhiªu sè ®o cung bÞ ch¾n .  Vậy từ đó ta suy ra BEC = ?. c n. + §Þnh lý: (Sgk). b. ?1 (Sgk)  GT : BEC có đỉnh E nằm bên trong (O)   sd BnC  sdAmD  BEC  2 KL :. Chøng minh:.  XÐt EBD cã BEC lµ gãc ngoµi cña EBD  theo tÝnh chÊt cña gãc ngoµi tam    gi¸c ta cã : BEC = EDB + EBD (1). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 3.

(31) THCS LƯƠNG THẾ VINH. - Hãy phát biểu định lý về góc có đỉnh bên trong đờng tròn . - Cñng cè : Gi¶i bµi tËp 36/SGK. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9 1  1    EBD = sdAmD ; EDB = sdBnC 2 2 Mµ :. (tÝnh chÊt gãc néi tiÕp) ( 2) Tõ (1) vµ (2) ta cã :   sdAmD + sdBnC  BEC  2. *) Bµi tËp 36 (SGK)    AHM  sd AM  sdNC 2    AEN  sdMB  sd AN 2 AHM vµ AEN  (v× là các góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn)     Theo gi¶ thiÕt th× AM  MB,NC  AN   => AHM  AEN VËy tam gi¸c AEH c©n t¹i A Góc có đỉnh ở bên ngoài đờng tròn ( 15’ ) - GV vÏ h×nh 33 , 34 , 35 * Kh¸i niÖm: - Quan s¸t c¸c h×nh em cã  - Gãc BEC cã n»m ngoµi (O) , EB vµ nhận xét gì về các góc BEC đối  với đờng tròn (O). Đỉnh, cạnh EC cã ®iÓm chung víi (O)  BEC lµ của các góc đó so với (O) quan góc có đỉnh ở bên ngoài (O) hÖ nh thÕ nµo ?   - Vậy thế nào là góc có đỉnh ở - Cung bÞ ch¾n BnC ; AmD lµ hai cung bên ngoài đờng tròn .  - Yêu cầu HS đứng tại chỗ cho n»m trong gãc BEC biết vị trí của hai cạnh đối với + §Þnh lý: (Sgk - 81) (O) trong tõng h×nh vÏ, nªu râ ? 2 ( sgk ) c¸c cung bÞ ch¾n => §Þnh lÝ /SGK  GT: BEC là góc có đỉnh nằm ngoài (O) ? 2 E - GV yªu cÇu HS thùc hiÖn   sd BnC  sd AmD (Sgk ),GV gợi ý để HS chứng  BEC  minh Am 2 KL: + H×nh 36 ( sgk ) D Chøng minh: - Gãc BAC lµ gãc ngoµi cña tam a) Trêng hîp 1: gi¸c nµo ?   O - Ta cã BAC lµ gãc  gãc BAC tÝnh theo BEC vµ  AED ngoµi cña gãc ACE nh thÕ nµo ? B    - TÝnh sè ®o cña gãc BAC vµ  BAC = AEC + ACE n ACE theo sè ®o cña cung bÞ C (t/c gãc ngoµi AEC ) chắn. Từ đó suy ra số đo của  BEC theo sè ®o c¸c cung bÞ ch¾n. . - GV gäi häc sinh lªn b¶ng chøng minh trêng hîp thø nhÊt cßn hai trêng hîp ë h×nh 37, 38 để cho HS về nhà chứng minh tơng tự . - GV kh¾c s©u l¹i tÝnh chÊt cña góc có đỉnh nằm ở bên ngoài đờng tròn và so sánh sự khác biệt cña 2 lo¹i gãc võa häc.   AEC = BAC - ACE (1) 1 1 BAC  2 BnC ACE  2  - Mµ s® vµ s® AmD. (gãc néi tiÕp) (2) - Tõ (1) vµ (2) ta suy ra :. 1  BEC    2 (s® BnC - s® AmD ). b) Trêng hîp 2: . Ta cã BAC lµ gãc ngoµi cña AEC. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. m 3.

(32) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9     BAC = AEC + ACE (t/c gãc ngoµi AEC )   AEC = BAC - ACE. (1). 1 BAC  2  Mµ s® BnC vµ 1 ACE  2  s® AmC (gãc néi tiÕp) (2). Tõ (1) vµ (2) ta suy ra :. 1  BEC    2 (s® BnC - s® AmC ). (®pcm) c) Trêng hîp 3:* H×nh vÏ ë bªn ). IV. Cñng cè (6 phót) - Thế nào là góc có đỉnh bên trong và đỉnh ở bên ngoài đờng tròn . Chúng ph¶i tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn g× ? - Gi¶i bµi tËp tr¾c nghiÖm sau:. V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Học thuộc 2 định lý , chứng minh định lý - Chứng minh lại các định lý, làm bài tập 37, 38 (SGK). Ngµy so¹n :2/2/2013 TiÕt 45 luyÖn tËp A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc: - Rèn kỹ năng nhận biết góc có đỉnh ở bên trong , bên ngoài đờng tròn .. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 3.

(33) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - áp dụng các định lý về số đo của góc có đỉnh ở bên trong, bên ngoài đờng tròn vào giải một số bài tập . +KÜ n¨ng : RÌn kü n¨ng tr×nh bµy bµi, kü n¨ng vÏ h×nh, t duy hîp lý . +Thái độ : Tù gi¸c trong häc tËp + Phơng pháp : vấn đáp, gợi mở B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc, compa - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I.Tæ chøc líp (1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (5 phót) - HS: Phát biểu định lý về góc có đỉnh ở bên trong, bên ngoài đờng trßn ? III. Bµi míi (35 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1.Bµi tËp 41 (SGK/83) (12 phót) - GV ra bài tập, gọi HS đọc đề GT : Cho A n»m ngoµi (O), c¸t tuyÕn bài sau đó vẽ hình và ghi GT , CM  BN  S KL cña bµi to¸n . ABC vµ AMN; - H·y nªu ph¬ng ¸n chøng    KL : A  BSM 2.CMN minh bµi to¸n . - GV cho HS suy nghÜ t×m c¸ch chứng minh sau đó nêu phơng ¸n cña m×nh, GV nhËn xÐt vµ h- Chøng minh : íng dÉn l¹i .   sdBM  s® CN  + A lµ gãc cã quan hÖ g× víi.  (O)  h·y tÝnh A theo sè ®o. cña cung bÞ ch¾n ?.  + BSM cã quan hÖ nh thÕ nµo . víi (O)  h·y tÝnh BSM theo sè ®o cu¶ cung bÞ ch¾n ? - H·y tÝnh tæng cña gãc A vµ  BSM theo sè ®o cña c¸c cung bÞ. ch¾n .. . . - VËy A + BSM = ? - TÝnh gãc CMN ? - VËy ta suy ra ®iÒu g× ?.   A. 2 Cã ( định lý về góc có đỉnh nằm bên ngoài đờng tròn )  sd CN + sd BM  BSM = 2 L¹i cã :. (định lý về góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn )   sd BM   sd CN sd CN + sd BM  + BSM   A = 2 2 +  2.sdCN  + BSM    A = CN 2. =. s®. 1   CMN = sdCN 2 Mµ ( định lý về góc nội. tiÕp ).  + BSM    A = 2. CMN ( ®cpcm). 2.Bµi tËp 42 (SGK/83) ( 12 phót) - GV ra bài tập sau đó yêu cầu HS vÏ h×nh , ghi GT , KL cña bµi to¸n . - H·y nªu ph¬ng ¸n chøng minh bµi to¸n trªn .  AER có quan hệ gì với đờng  trßn ( AER là góc có đỉnh bên. trong đờng tròn). GT: Cho  ABC néi tiÕp (O)  = PC  ; QA  = QC  ; RA = RB  PB. KL: a) AP  QR. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 3.

(34) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - H·y tÝnh sè ®o cña gãc AER theo sè ®o cña cung bÞ ch¾n vµ theo số đo của đờng tròn (O) ?  - GV cho HS tÝnh gãc AER theo tính chất góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn .. b) AP c¾t CR t¹i I. Chøng minh  CPI c©n Chøng minh: a) +) V× P, Q, R lµ ®iÓm chÝnh gi÷a cña c¸c cung BC, AC, AB suy ra 1 1  = PC   =QC=  PB  BC QA AC 2 2 ; RA=RB   1 AB 2 ; (1). +) Gäi giao ®iÓm cña AP vµ QR lµ E   AER là góc có đỉnh bên trong đờng tròn  + sdQC  + sdCP  sdAR  AER = 2 Ta cã : (2).  - VËy AER =?. + §Ó chøng minh  CPI c©n ta chøng minh ®iÒu g× ? - H·y tÝnh gãc CIP vµ gãc PCI rồi so sánh , từ đó kết luận về tam gi¸c CPI - HS đứng tại chỗ cùng thầy gi¸o chøng minh phÇn (b) - HS, GV nhËn xÐt, ch÷a bµi - GV chèt l¹i c¸ch lµm. Tõ (1) vµ (2). 1  + sdAC  + sdBC)  (sdAB AER = 2  2 0 360  900   AER 4 AER VËy = 900 hay AP  QR t¹i E  CIP. b) Ta cã: êng trßn. là góc có đỉnh bên trong đ-.     sdAR + sdCP CIP  2 (4) PCI. L¹i cã. lµ gãc néi tiÕp ch¾n cung.  RBP.   1  sdRB+sdBP  PCI = sdRBP=  2 2  = RB ; CP   BP  AR. (5). mµ . (6) Tõ (4) , (5) vµ (6) suy ra:.  PCI  CIP . VËy  CPI c©n t¹i P. 3.Bµi tËp 43 (SGK/83) ( 11 phót) - GV ra bài tập, gọi HS đọc đề GT: Cho (O) ; hai d©y AB // CD bµi , vÏ h×nh vµ ghi GT , KL cña AD c¾t BC t¹i I bµi to¸n   KL: AOC = AIC Chøng minh: Theo gi¶ thiÕt ta cã AB // CD   = BD  AC (hai cung ch¾n gi÷a hai d©y. song song th× b»ng nhau) . . - TÝnh gãc AIC vµ gãc AOC theo sè ®o cña cung bÞ ch¾n ? - Ta cã kÕt luËn g× vÒ hai gãc   AIC vµ AOC ?.  Ta có: AIC góc có đỉnh bên trong đờng trßn  + sdBD  sdAC  AIC =  2. - GV cho HS lªn b¶ng tr×nh bµy. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 3.

(35) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - HS, GV nhËn xÐt, ch÷a bµi.  + sdAC   sdAC 2.sdAC   AIC = = sdAC  2 2 (1) AOC = sdAC . L¹i cã:. (gãc ë t©m ch¾n.  cung AC ) (2)   Tõ (1) vµ (2) ta suy ra: AIC = AOC = s®  AC (§cpcm). IV. Cñng cè (1 phót) - GV khắc sâu lại tính chất của góc có đỉnh bên trong đờng tròn , góc có đỉnh ở bên ngoài đờng tròn và các kiến thức cơ bản có liên quan V. Híng dÉn vÒ nhµ (3 phót) + Xem lại các bài tập đã chữa và học thuộc các định lý về góc nội tiếp, góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung, góc có đỉnh ở bên trong, bên ngoài đờng trßn. + HD bµi 40 (SGK/83). A . . Chøng minh SAD c©n v× cã SAD = SDA CÇn chøng minh tam gi¸c SAD c©n t¹i S  SAD = SDA. O S. B. D. C. Ngµy so¹n :2/2/2013 TiÕt 46 cung chøa gãc A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Häc sinh hiÓu c¸ch chøng minh bµi to¸n tËp hîp ®iÓm, cung chøa gãc 900. - BiÕt sö dông thuËt ng÷ cung chøa gãc dùng trªn mét ®o¹n th¼ng. - BiÕt vÏ cung chøa gãc a dùng trªn mét ®o¹n th¼ng cho tríc. +KÜ n¨ng : - RÌn kÜ n¨ng vÏ h×nh, suy luËn, tr×nh bµy c¸c bíc thùc hiÖn dùng tËp hîp c¸c ®iÓm thuéc cung chøa gãc +Thái độ : Học sinh có hứng thú trong học tập + Phơng pháp : Vấn đáp, thuyết trình, gợi mở B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: thíc, compa, ªke - HS: Thíc, compa, ªke C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I.Tæ chøc líp II. KiÓm tra bµi cò. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 3.

(36) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS 1. Bµi to¸n quü tÝch “cung chøa gãc” +) GV yêu cầu học sinh đọc nội dung bµi to¸n trong (SGK - 83) - Bµi cho g× ? Yªu cÇu g× ? - GV nªu néi dung +) GV cho học sinh sử dụng êke để lµm ?1 (SGK- 84) - Häc sinh vÏ 3 tam gi¸c vu«ng.  D CN  D CN  D 900 CN 1 2 3. - T¹i sao 3 ®iÓm N 1; N2; N3 cïng nằm trên đờng tròn đờng kính CD ? Hãy xác định tâm của đuờng tròn đó ? Gäi O lµ trung ®iÓm cña CD th× ta suy ra ®iÒu g× ?. Néi dung. 1) Bµi to¸n: ( SGK / 83) Cho ®o¹n th¼ng AB vµ gãc a cho tríc (0 < a < 1800) T×m quü tÝch (tËp hîp) c¸c ®iÓm M  tháa m·n AMB a . ?1 Cho ®o¹n th¼ng CD. VÏ 3 ®iÓm N1; N2; N3 sao cho  D CN  D CN  D 900 CN 1 2 3. Chøng minh c¸c ®iÓm N1; N2; N3 cïng nằm trên đờng tròn đờng kính CD.. - Häc sinh th¶o luËn vµ tr¶ lêi ?1 C¸c CN1 D , CN 2 D , CN3 D lµ c¸c tam gi¸c vu«ng cã chung c¹nh huyÒn CD . 2 3 1. CD N1O = N2O = N3O = 2 (tÝnh. chất đờng trung truyến ứng với cạnh Giải: a) H×nh vÏ: huyÒn)  C¸c ®iÓm N1; N2; N3 cïng n»m b) KL: C¸c ®iÓm N1; N2; N3 cïng n»m  CD   CD   O;  O ; 2 .    trªn đờng trßn 2 . trên đờng tròn  +) GV kh¾c s©u ?1 . TËp hîp c¸c. ®iÓm nh×n ®o¹n th¼ng CD díi mét góc vuông là đờng tròn đờng kính ? 2 a 750 ; AB = 3cm. Quỹ đạo CD chuyển động của M là hai cung tròn (đó là trờng hợp a = 900) cã hai ®Çu mót lµ A vµ B +) NÕu gãc a  900 th× quÜ tÝch c¸c a) cminh ( không chứng minh) ®iÓm M sÏ nh thÕ nµo ? +) GV Híng dÉn cho häc sinh lµm ? 2 (SGK/84) trên bảng đã kí hiệu. hai ®inh A, B vµ vÏ ®o¹n th¼ng AB và một miếng bìa GV đã chuẩn bị 0 s½n ( a 75 ) +) Hãy dự đoán quĩ đạo chuyển động của điểm M ? c) KÕt luËn: Víi ®o¹n th¼ng AB vµ gãc a (0 < a <1800) cho tríc th× tËp hîp c¸c  ®iÓm M tho¶ m·n AMB a lµ hai cung chøa gãc a dùng trªn ®o¹n th¼ng AB. H·y cho biÕt muèn vÏ 1 cung chøa * Chó ý: §äc chó ý SGK a trªn ®o¹n th¼ng AB cho tríc ta 2. C¸ch vÏ cung chøa gãc a : - Vẽ đờng trung trực của đoạn thẳng lµm nh thÕ nµo ? - HS: lªn b¶ng thùc hiÖn dùng cung AB. - VÏ tia Ax t¹o víi AB mét gãc chøa gãc 550. . .  - GV yªu cÇu h/s nhËn xÐt vµ kh¾c a ( BAx =a ). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 3.

(37) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. s©u c¸ch dùng cung chøa gãc a. - VÏ tia Ay vu«ng gãc víi tia Ax . Gäi O lµ giao ®iÓm cña Ay víi d - VÏ cung AmB, t©m O b¸n kÝnh OA sao cho cung nµy n»m ë nöa mÆt ph¼ng bê AB kh«ng chøa tia Ax.. 2. C¸ch gi¶i bµi to¸n quü tÝch +) Qua bµi to¸n võa häc trªn muèn c/m quü tÝch c¸c ®iÓm M tho¶ m·n tính chất T là hình H nào đó ta cần tiÕn hµnh nh÷ng phÇn nµo ? - H×nh H trong bµi to¸n nµy lµ g× ? TÝnh chÊt T trong bµi nµy lµ g× ? - Thông thờng để làm bài toán “quỹ tÝch” ta nªn dù ®o¸n h×nh H tríc khi chøng minh. Muèn chøng minh quü tÝch (hay tËp hîp) c¸c ®iÓm M tháa m·n tÝnh chÊt T là một hình H nào đó, ta chứng minh hai phÇn: PhÇn thuËn: Mäi ®iÓm cã tÝnh chÊt T đều thuộc hình H Phần đảo: Mọi điểm thuộc hình H đều cã tÝnh chÊt T KÕt luËn: Quü tÝch (hay tËp hîp) c¸c ®iÓm M cã tÝnh chÊt T lµ h×nh H. IV. Cñng cè - GV nh¾c l¹i kiÕn thøc träng t©m trong bµi V. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi: N¾m v÷ng quü tÝch cung chøa gãc, c¸ch vÏ cung chøa gãc a , c¸ch gi¶i bµi to¸n quü tÝch. - Lµm bµi tËp 45, 47 (SGK/86). Ngµy so¹n : 9/02/2013 TiÕt 47. luyÖn tËp. A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Học sinh hiểu quỹ tích cung chứa góc, biết vận dụng cặp mệnh đề thuận , đảo của quỹ tích này để giải bài toán, HS đợc củng cố cách giải bài toán dùng h×nh +KÜ n¨ng : - RÌn kü n¨ng dùng cung chøa gãc vµ biÕt ¸p dông cung chøa gãc vµo bµi to¸n dùng h×nh - BiÕt tr×nh bµy lêi gi¶i mét bµi to¸n quü tÝch bao gåm phÇn thuËn , phÇn đảo , kết luận +Thái độ : - Ph¸t huy kh¶ n¨ng t duy s¸ng t¹o cña häc sinh - Häc sinh cã ý thøc cÇu cï, cÈn thËn, chÝnh x¸c + Phơng pháp: Vấn đáp, gợi mở, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc, compa, ªke - HS: Thíc, compa, ªke C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp (1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (5 phót) - HS: Nªu c¸ch gi¶i bµi to¸n t×m tËp hîp ®iÓm? III. Bµi míi (36 phót) Hoạt động của GV và HS 1.Bµi tËp 48 (SGK/87) (12 phót) - GV yêu cầu HS đọc kĩ đề bài, vÏ h×nh ?. Néi dung. *) Trờng hợp 1: Các đờng tròn tâm B cã b¸n kÝnh nhá h¬n AB. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 3.

(38) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. +Bµi to¸n cã mÊy trêng hîp ? ( §a ra hai trêng hîp ) T. - Yªu cÇu HS lªn b¶ng vÏ h×nh hai trêng hîp - Trêng hîp 1 th× quü tÝch c¸c tiÕp ®iÓm lµ g× ?. A. B T'. . . - Gîi ý: ATB  AT ' B ? - Trêng hîp 2 th× quü tÝch c¸c tiÕp ®iÓm lµ g× ? - Hîp hai trêng hîp ta cã kÕt luËn g× vÒ quü tÝch c¸c tiÕp ®iÓm ?. . . 0. - Ta cã ATB  AT ' B 90 - Mà AB cố định nên quỹ tích các tiếp điểm là đờng tròn đờng kính AB *) Trêng hîp 2: §êng trßn t©m B cã b¸n kÝnh BA th× quü tÝch lµ ®iÓm A T A T'. B. *) KÕt luËn: Quü tÝch c¸c tiÕp ®iÓm lµ đờng tròn đờng kính AB 2.Bµi tËp 49 (SGK/87) ( 12 phót) - H·y nªu c¸c bíc gi¶i mét bµi Phân tích: Giả sử ABC đã dựng đợc to¸n dùng h×nh ? tho¶ m·n c¸c yªu cÇu cña bµi cã: - GV yêu cầu học sinh đọc đề bài  400 sau đó nêu yêu cầu của bài toán . BC = 6 cm; AH = 4 cm; A . - Giả sử tam giác ABC đã dựng - Ta thấy BC = 6cm là dựng đợc. đợc có BC = 6 cm ; đờng cao - §Ønh A cña  ABC nh×n BC díi 1 A 400  gãc 400 vµ c¸ch BC mét kho¶ng b»ng AH = 4 cm ; ta nhËn 4 cm  A n»m trªn cung chøa gãc thÊy nh÷ng yÕu tè nµo cã thÓ 400 dựng trên BC và đờng thẳng song dựng đợc ? song víi BC, c¸ch BC mét kho¶ng lµ 4 - §iÓm A tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu cm . kiÖn g× ? VËy A n»m trªn nh÷ng đờng nào ? (A n»m trªn cung chøa gãc 400 và trên đờng thẳng song song với BC, c¸ch BC lµ 4 cm ) - H·y nªu c¸ch dùng vµ dùng theo tõng bíc ? - GV cho häc sinh dùng ®o¹n BC vµ cung chøa gãc 400 dùng trªn BC - Nêu cách dựng đờng thẳng xy song song víi BC c¸ch BC mét kho¶ng 4 cm . - Yªu cÇu HS lªn b¶ng dùng h×nh l¹i vµ chøng minh c¸ch dùng lµ đúng - H·y chøng minh  ABC dùng đợc ở trên thoả mãn các điều +C¸ch dùng: kiÖn ®Çu bµi . - Dùng ®o¹n th¼ng BC = 6 cm - Dùng cung chøa gãc 400 trªn ®o¹n th¼ng BC - Dựng đờng thẳng xy song song với. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 3.

(39) THCS LƯƠNG THẾ VINH. +) Ta có thể dựng đợc bao nhiêu h×nh tho¶ m·n ®iÒu kiÖn bµi to¸n ? - Bµi to¸n cã mÊy nghiÖm h×nh ? v× sao ?. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. BC, c¸ch BC mét kho¶ng 4 cm - Nối A với B, C hoặc A’ với B, C ta đợc ABC hoặc A’BC là các tam gi¸c cÇn dùng . +Chøng minh: Theo c¸ch dùng ta cã : BC = 6 cm ; A thuéc cung chøa gãc 400   ABC cã  400 A . L¹i cã A  xy song song víi BC, c¸ch BC mét kho¶ng 4 cm  ®-. êng cao AH = 4 cm . VËy  ABC tho¶ m·n ®iÒu kiÖn bµi to¸n   ABC lµ tam gi¸c cÇn dùng +BiÖn luËn: V× xy c¾t cung chøa gãc 400 dùng trªn BC t¹i 2 ®iÓm A vµ A’  Bµi to¸n cã hai nghiÖm h×nh . 3.Bµi tËp 50 (SGK/87) ( 12 phót) - Đọc đề, vẽ hình ?. P. I' m. GT: Cho (O : R ) ; AB = 2R M  (O) ; MI = 2 MB KL: a) Góc AIB không đổi . b) T×m quü tÝch ®iÓm I .. H. - Bµi to¸n cho g× ? Yªu cÇu chøng minh g× ? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ gãc AMB  góc BMI bằng bao nhiêu độ ?. I. M' M. A. O B. -  BMI vu«ng cã MI = 2 MB  h·y tÝnh gãc AIB ?. Gi¶i:  kÕt luËn vÒ gãc AIB ?. - H·y dù ®o¸n quü tÝch ®iÓm I - Gîi ý: Theo quü tÝch cung chøa gãc  quü tÝch ®iÓm I lµ g× ? - Điểm I có thể chuyển động trên cả hai cung này đợc không ? - Khi M trïng víi A th× I trïng víi ®iÓm nµo ? vËy I chØ thuéc nh÷ng cung nµo ? - VËy quü tÝch ®iÓm I lµ g× ? h·y kÕt luËn . IV. Cñng cè (2 phót) - Nh¾c l¹i c¸c bíc gi¶i bµi to¸n dùng h×nh vµ bµi to¸n quü tÝch ? V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Học thuộc các định lý , nắm ch¾c c¸ch dùng cung chøa gãc a vµ bµi to¸n quü tÝch, n¾m ch¾c c¸ch gi¶i bµi to¸n dùng h×nh - Gi¶i bµi tËp 47 ; 51 ; 52 ( sgk ). a) Theo gi¶ thiÕt ta cã M  (O)   AMB 900 (góc NT chắn nửa đờng tròn) 0   XÐt BMI cã BMI 90 theo hÖ. thøc lîng trong  vu«ng ta cã:. MB MB 1     AIB 26034 ' AIB tg = MI 2MB 2. - Vậy góc AIB không đổi . b) T×m quü tÝch I: *) PhÇn thuËn:. . 0. Có AB cố định ( gt ); mà AIB 26 34 ' (cmt)  theo quü tÝch cung chøa gãc th× ®iÓm I n»m trªn hai cung chøa gãc 26034’ dùng trªn AB . - Khi M  A th× c¸t tuyÕn AM trë thành T2 AP khi đó I trùng với P. Vậy I chØ thuéc hai cung PmB vµ P’m’B ( Cung P’m’B đối xứng với cung PmB qua AB ) * KÕt luËn: VËy quü tÝch c¸c ®iÓm I lµ hai cung PmB vµ P’m’B chøa gãc 260 34’. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 3.

(40) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. dùng trªn ®o¹n AB ( PP’AB t¹i A). Ngµy so¹n : 9/2/2013 TiÕt 48. tø gi¸c néi tiÕp. A/Môc tiªu bài d¹y +KiÕn thøc : - Học sinh nắm vững định nghĩa tứ giác nội tiếp , tính chất về góc của tứ gi¸c néi tiÕp . - Biết: có những tứ giác nội tiếp đợc, có tứ giác không nội tiếp đợc đờng trßn . - Nắm đợc điều kiện để một tứ giác nội tiếp đợc - Sử dụng đợc tính chất của tứ giác nội tiếp trong bài toán . +KÜ n¨ng : RÌn kh¶ n¨ng nhËn xÐt vµ t duy l« gÝc cho häc sinh +Thái độ : Tinh thần tự giác, tích cực học tập + Phơng pháp : vấn đáp, gợi mở, luyện tập B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc, compa, b¶ng phô - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp II. KiÓm tra bµi cò - HS1: Thế nào là tam giác nội tiếp một đờng tròn ? Vẽ một tam giác nội tiếp đờng tròn . - §V§: Ta luôn vẽ đợc một đờng tròn đi qua các đỉnh của một tam giác. Phải chăng ta cũng làm đợc nh thế đối với một tứ giác? III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS 1. Kh¸i niÖm tø gi¸c néi tiÕp - GV yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn ?1 (sgk) sau đó nhận xét về hai. đờng tròn đó .. ? Đờng tròn (O) và (I) có đặc điểm gì khác nhau so với các đỉnh cña tø gi¸c bªn trong . - GV gọi học sinh phát biểu định nghÜa vµ chèt l¹i kh¸i niÖm trong Sgk . - GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 43 , 44 ( sgk ) sau đó lấy ví dụ minh hoạ lại định nghĩa . 2. §Þnh lÝ - GV yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn hoạt động nhóm làm ? 2. - GV vÏ h×nh 45 ( sgk ) lªn b¶ng. Néi dung ?1 Tứ giác ABCD có : 4 đỉnh A,B , C ,. D  (O)  Tø gi¸c ABCD gäi lµ tø giác nội tiếp đờng tròn (O) . *) §Þnh nghÜa ( sgk ) B A. VÝ dô: ( sgk ). O. C. m D. ? 2 (Sgk - 88). - V× tø gi¸c ABCD néi tiÕp trong (O). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 4.

(41) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. yªu cÇu HS chøng minh :. 1  BAD   2 s® BCD Ta cã ( 1) 0    ( gãc néi tiÕp ch¾n BCD ) - H·y chøng minh A  C 180 cßn 1  +D  = 1800  B BCD    - GV cho häc sinh nªu c¸ch 2 s® BAD ( 2) (gãc nt ch¾n BAD  + C = B  +D  = 1800 A .. chøng minh, cã thÓ gîi ý nÕu häc sinh không chứng minh đợc : - GV gäi häc sinh lªn b¶ng chøng minh - H·y tÝnh tæng sè ®o cña hai gãc đối diện theo số đo của cung bị ch¾n . - Hãy rút ra định lý . GV cho học sinh phát biểu sau đó chốt định lý nh sgk .. ) - Tõ (1) vµ (2) ta cã :. 1   BAD  BCD    2 ( s® BCD + s® BAD ) 1   BAD  BCD   2 . 3600   0  BAD  BCD. = 180 . . 0. + T¬ng tù ta cã: ABC  ADC 180 - VËy trong mét tø gi¸c néi tiÕp, tæng số đo của hai góc đối diện bằng 1800 *) §Þnh lý (Sgk - 88) 3. Định lí đảo ( Giảm tải không yêu cầu cm) - NÕu mét tø gi¸c cã tæng sè ®o *) §Þnh lý: ( sgk ) hai góc đối diện bằng 1800  tứ giác đó có nội tiếp đợc trong một đờng tròn không ? - Hãy phát biểu mệnh đề đảo của định lý trên ?. - GV chèt l¹i c¸c néi dung ®l. GT : Tø gi¸c ABCD cã :  +C  =B  +D  = 1800 A. KL : IV. Cñng cè – LuyÖn tËp - GV treo b¶ng phô ghi bµi tËp 53 ( tø gi¸c ABCD néi tiÕp) - Häc sinh lµm bµi theo nhãm ra phiếu sau đó GV thu phiếu cho häc sinh kiÕm tra chÐo kÕt qu¶ : + GV cho một học sinh đại diện lªn b¶ng ®iÒn kÕt qu¶ . + GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i kÕt qu¶ .. ABCD néi tiÕp (O). *) Bµi tËp 53/SGK TH Gãc 1) A 800. 2). 3). 750. 600. B  C. 700. 1050. 1000. 1050. α 1200.  D. 1100. 750. 1800- α. TH Gãc 4) A β B 400. 5). 6). 1060. 950. 650. 820.  C  D. 740. 850. 1150. 980. 1800- β 1400. 00  a ,   1800 V. Híng dÉn vÒ nhµ Häc bµi, lµm bµi 55; 56; 57 ( sgk - 89 ). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 4.

(42) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. TiÕt sau LuyÖn tËp gi¶I bµi 56.57 Ngµy so¹n :14/2/2013 TiÕt 49 luyÖn tËp A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : Củng cố định nghĩa, tính chất và cách chứng minh tứ giác nội tiếp . +KÜ n¨ng : Rèn kỹ năng vẽ hình, chứng minh, vận dụng tính chất tứ giác nội tiếp để gi¶i bµi tËp . +Thái độ :Tích cực học tập + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: thíc, compa - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp 1ph II. KiÓm tra bµi cò 3ph - Phát biểu định lý về tứ giác nội tiếp ? vẽ hình ? nêu cách chứng minh? III. Bµi míi (32 phót) Hoạt động của GV và HS Bµi tËp 56 (SGK/89) - Ph©n tÝch:. Néi dung.   - XÐt  EAD : A + D ? 0   ( A 140  D ).   - XÐt  FBA : A + B ? . 0. . ( B 160  A ) - TÝnh gãc B theo gãc D ? - Thay vào (*) để tính góc D ? Từ đó suy ra c¸c gãc cßn l¹i. - Gäi mét HS lªn b¶ng tr×nh bµy - Khai th¸c c¸c c¸ch lµm: *) Khai th¸c 1: Céng vÕ víi vÕ cña (1) và (2) ta tính đợc góc A trớc *) Khai th¸c 2: §Æt.   x  BCE  DCF. (00  x  1800 ) ABC , ADC. Tø gi¸c ABCD néi tiÕp trong (O)  +C  =B  +D  1800  A (*) A + D 1400. XÐt  EAD:.  1400  D   A (1) 0   XÐt  FBA : A + B 160  1600  A   B. ( 2) H·y t×m mèi liªn hÖ gi÷a Tõ (1) vµ (2) suy ra: víi nhau vµ víi x ? 0 0   200  D  (¸p dông tÝnh chÊt gãc ngoµi cña tam B 160  140  D (3) gi¸c)  Thay (3) vµo (*) ta cã : - T×m x vµ suy ra kÕt qu¶ bµi to¸n 0  +D  1800  200 + D  +D  = 1800  D  = 80 0 (tính đợc x = 60 ) B - So s¸nh: Gãc A vµ gãc DCF ? 0 0 0    => DÊu hiÖu nhËn biÕt thø t vÒ tø gi¸c  A 60 ; C 120 ; B 100 néi tiÕp: Tø gi¸c néi tiÕp khi vµ chØ khi *) Khai th¸c 2: có góc ngoài tại một đỉnh bằng góc trong của đỉnh đối diện *) Khai th¸c 3: §Æt. ABC  x , ADC  y (00  x , y  1800 ) - H·y tÝnh x + y = ? vµ x - y = ? - Từ đó lập đợc hệ phơng trình *) Khai th¸c 4: Bµi to¸n tæng qu¸t TÝnh sè ®o c¸c gãc cña tø gi¸c ABCD.. *) Khai th¸c 3:. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 4.

(43) THCS LƯƠNG THẾ VINH. . . GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. 0. BiÕt r»ng E  F 20 *) Khai th¸c 5: TÝnh sè ®o c¸c gãc cña tø gi¸c ABCD. BiÕt r»ng :.   F   a0 (a > 0), a là một số nào đó E Bµi tËp 57 (SGK/89) ( 7 phót) - Yêu cầu HS đọc kĩ đề bài - Học sinh đứng tại chỗ trả lời các câu hái, yªu cÇu gi¶i thÝch râ rµng A. B. C D - GV chèt l¹i nh÷ng h×nh nµo néi tiÕp đợc đờng tròn. - H×nh b×nh hµnh (nãi chung) kh«ng nội tiếp đợc đờng tròn, vì tổng hai góc đối diện không bằng 1800 - Trêng hîp riªng cña h×nh b×nh hµnh lµ h×nh ch÷ nhËt (hay h×nh vu«ng) néi tiếp đợc đờng tròn, vì tổng hai góc đối diÖn b»ng 1800 - H×nh thang (nãi chung), h×nh thang vuông không nội tiếp đợc đờng tròn, vì tổng hai góc đối diện không bằng 1800 - XÐt h×nh thang c©n ABCD (BC =.     AD) cã A  B , D C.   Mµ A  D 180 (hai gãc trong cïng 0. . . 0. phÝa) => A  C 180 Vậy tứ giác ABCD nội tiếp đợc Bµi tËp 58 (SGK/90) ( 11 phót) - GV ra bài tập, gọi học sinh đọc đề bµi; GV ®a ra h×nh vÏ , ghi GT - Nªu c¸c yÕu tè bµi cho ? vµ cÇn chøng minh g× ? - §Ó chøng minh tø gi¸c ABCD néi tiÕp ta cã thÓ chøng minh ®iÒu g× ? - HS suy nghÜ nªu c¸ch chøng minh . GV chèt l¹i c¸ch lµm . - KÕt luËn g× vÒ tø gi¸c ABCD ? - Theo chøng minh trªn em cho biÕt gãc DCA vµ DBA cã sè ®o b»ng bao nhiêu độ từ đó suy ra đờng tròn ngoại tiÕp tø gi¸c ABCD cã t©m lµ ®iÓm nµo ? tho¶ m·n ®iÒu kiÖn g× ? +) Qua đó giáo viên khắc sâu cho học sinh c¸ch chøng minh mét tø gi¸c lµ tø giác nội tiếp trong 1 đờng tròn dựa vào nội dung định lí đảo của tứ giác nội tiÕp .. GT : Cho  ABC đều D thuéc nöa mÆt ph¼ng bê BC 1  DCB  ACB 2 DB = DC ;. KL : a)  ABCD néi tiÕp b) Xác định tâm (O) đi qua bốn ®iÓm A, B, C, D. Chøng minh. a) Theo (gt) có  ABC đều 1  DCB  ACB 0     A = B = C 60 , mµ 2 1   DCB  .600 300 2     ACD = ACB + DCB 600  300 900. XÐt  ACD vµ  ABD cã :  BD  DC ( gt)   AD chung  AB  AC (ABC đều)   ACD = ABD (c.c.c)  .   ABD = ACD 900   ACD  ABD 1800 (*). - VËy tø gi¸c ACDB néi tiÕp b) Theo chøng minh trªn cã:   ABD = ACD 900 => hai ®iÓm B, C nh×n. AD díi mét gãc 900 - Do đó 4 điểm A , B , C , D nằm trên đờng tròn(O) đờng kính AD. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 4.

(44) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. - Vậy tâm đờng tròn đi qua 4 điểm A, B, C, D lµ trung ®iÓm cña ®o¹n th¼ng AD. IV. Cñng cè (6 phót) - Phát biểu định nghĩa , tính chất về gãc cña tø gi¸c néi tiÕp . *) Bµi tËp 60/SGK Q S N. 1. O2. 1 1 R. I O3. 1. O1. T. M. *) Bµi 60: (SGK/ 90). Híng dÉn:. - Nèi IM, IN.  M  S 1 1       R1  N1  S1  R1    N1  M1 - Ta cã:. (c¸c tø gi¸c néi tiÕp nªn gãc ngoµi tại một đỉnh bằng góc trong của đỉnh đối diện) - Hai gãc nµy ë vÞ trÝ so le trong nªn QR//ST. P V. Híng dÉn vÒ nhµ (3 phót) - Học thuộc định nghĩa , tính chất . - Xem và giải lại các bài tập đã chữa . - Gi¶i bµi tËp 59 ( sgk ). Gi¶i bµi tËp 39 , 40 , 41 ( SBT ). Ngµy so¹n :14/02/2013 t50.đờng tròn ngoại tiếp. đờng tròn nội tiếp A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Học sinh hiểu đợc định nghĩa, tính chất của đờng tròn ngoại tiếp, đờng trßn néi tiÕp mét ®a gi¸c . - Tính đợc cạnh a theo R và ngợc lại R theo a của cạnh tam giác đều, hình vuông, hình lục giác đều. +KÜ n¨ng : - Biết vẽ tâm của đa giác đều , từ đó vẽ đợc đờng tròn ngoại tiếp và đờng tròn nội tiếp một đa giác đều cho trớc . +Thái độ : Học sinh có hứng thú trong học tập + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở,nhóm. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 4.

(45) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: thíc, compa, ªke - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS: Hãy nhắc lại khái niệm đờng tròn ngoại tiếp, đờng tròn nội tiếp một tam giác, cách xác định tâm các đờng tròn đó ? III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. §Þnh nghÜa - Tơng tự nh khái niệm đờng tròn *) §Þnh nghÜa: (SGK/91) ngoại tiếp, đờng tròn nội tiếp một tam gi¸c, mét em cho biÕt thÕ nµo I là đờng tròn ngoại tiếp, đờng tròn néi tiÕp mét ®a gi¸c ?. +) TÝnh AB theo R ? +) VËy h·y nªu c¸ch vÏ lôc gi¸c đều ? +) Vì sao tâm O cách đều các cạnh của lục giác đều ?. ?. (Sgk - 91 ). a) VÏ (O ; R = 2cm) b) Vì ABCDEF là lục giác đều   AOB= 600   ta có OA = OB = R   OAB đều  OA = OB = AB = R  Ta vÏ c¸c d©y cung AB = BC = CD = DE = EF = FA = R = 2 cm  ta cã. lục giác đều ABCDEF nội tiếp ( O ; 2cm) c) Cã c¸c d©y AB = BC = CD = DE = EF = R  các dây đó cách đều tâm . - Đờng tròn ( O ; r) là đờng tròn nội tiếp lục giác đều . d) VÏ (O ; r) 2. §Þnh lÝ - GV cho HS đọc định lí/SGK - GV nªu mét sè nhËn xÐt/SGK. *) §Þnh lÝ (SGK/91) *) NhËn xÐt (SGK/91). IV. Cñng cè - Nêu định nghĩa đờng tròn ngoại *) Bµi tËp 2: tiÕp ®a gi¸c , néi tiÕp ®a gi¸c ? - Phát biểu định lý và nêu cách xác định tâm của đa giác đều ? * Bµi tËp 1 : VÏ h×nh vu«ng néi tiÕp đờng tròn có bán kính 2 cm ? Tính bán kính đờng tròn nội tiếp hình vu«ng võa vÏ ? + häc sinh lµm theo nhãm, GV kiÓm tra, nhËn xÐt. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 4.

(46) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. *) Bài tập 2: Cho lục giác đều ABCDEF néi tiÕp (O ; R), nèi A víi C, A víi E, C víi E a) Tam gi¸c ACE lµ tam gi¸c g× ? b) Hãy nêu cách vẽ tam giác đều nội tiếp đờng tròn ? c) Gäi c¹nh tam gi¸c ACE lµ a. H·y tÝnh a theo R ?. Híng dÉn: a) Ta cã 0    s® ABC = s® CDE = s® AFE = 120 =>. AC = CE = AE => Tam gi¸c ACE lµ tam giác đều b) C¸ch vÏ: - Trớc hết vẽ các đỉnh của lục giác đều - Nèi c¸c ®iÓm chia c¸ch nhau mét ®iÓm thì ta đợc tam giác đều - C¸ch kh¸c: VÏ c¸c gãc ë t©m b»ng nhau. AOC = COE   = AOE = 1200 0  c) Nối AD => sđ CD 180 do đó AD là đờng kính => Tam giác ACD vuông tại C. Cã AD = 2R, CD = R - áp dụng định lí Py-Ta-Go trong tam gi¸c vu«ng ACD, ta cã: => AC = R. 3 => a = R 3. V. Híng dÉn vÒ nhµ - Nắm vứng định nghĩa, định lý của đờng tròn ngoại tiếp, đờng tròn nội tiÕp mét ®a gi¸c .. - Giải bài tập 61 đến 64 ( sgk/91 , 92 ) Ngµy so¹n : 21/2/2013 TiÕt 51. độ dài đờng tròn, cung tròn. A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Học sinh nắm đợc công thức tính độ dài đờng tròn; Công thức tính độ dài cung trßn n0 - Biết vận dụng công thức tính độ dài đờng tròn , độ dài cung tròn để tính bán kính (R), đờng kính của đờng tròn (d), số đo cung tròn (số đo góc ở t©m). +Kĩ năng : Rèn kĩ năng vẽ hình, đo đạc, tính toán +Thái độ : Hiểu đợc ý nghĩa thực tế của các công thức và từng đại lợng có liên quan. + Phơng pháp : vấn đáp, gợi mở, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc, compa, b¶ng phô, tÊm b×a, kÐo - HS: Thíc, compa, tÊm b×a, kÐo, sîi chØ, m¸y tÝnh C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp II. KiÓm tra bµi cò - HS: Nêu định nghĩa đờng tròn ngoại tiếp, đờng tròn nội tiếp đa giác đều ? Phát biểu nội dung định lí đờng tròn ngoại tiếp, đờng tròn nội tiếp đa giác đều. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 4.

(47) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. III. Bµi míi HS:. C =2 R. HoÆc. C = d. +) Lµm bµi tËp sau thay cho ? 1 Cho đờng tròn tâm O, bán kính 7 cm. Tính độ dài đờng tròn đó?. Độ dài đờng tròn đợc tính C=2.3,14.7=43,98 cm NhËn xÐt:. C 3.14 d. +) GV ®a b¶ng phô ghi néi dung bµi tËp 65 (SGK /94) vµ yªu cÇu +) Bµi 65: (SGK/94) häc sinh lµm +) KiÓm tra kÕt qu¶ ? BK đờng tròn R 10 5 3 +) Qua bµi tËp nµy GV lu ý cho ĐK đờng tròn d 20 10 6 học sinh cách tính độ dài đờng tròn khi biết bán kính, đờng kính Độ dài đ. tròn C 62,8 31,4 18,84 vµ tÝnh bµi to¸n ngîc cña nã. BK đờng tròn R 1,5 3,18 4 ĐK đờng tròn d 3 6,37 8 §é dµi ®. trßn C 9,42 20 25,12 2. Công thức tính độ dài cung tròn +) Nếu coi cả đờng tròn là cung 2 R 3600 thì độ dài cung 10 đợc tính 0 +) §é dµi cung 1 lµ: 360 nh thÕ nµo ? 0 +) Tính độ dài cung n  R.n l +) GV kh¾c s©u ý nghÜa cña 180 +) §é dµi cung trßn n0 lµ: từng đại lợng trong công thức Trong đó: l : là độ dài cung tròn n0 nµy. R: là bán kính đờng tròn - GV nªu néi dung bµi tËp 67 n: là số đo độ của góc ở tâm (SGK /95) vµ yªu cÇu häc sinh Bµi 67: (SGK/ 95) tính độ dài cung tròn 900 R (cm) 10 cm 40,8cm 21cm +) Muốn tính đợc bán kính của n0 900 500 56,80 đờng tròn khi biết độ dài cung l (cm) 15,7cm 35,5cm 20,8cm trßn vµ sè ®o cña gãc ë t©m C¸ch tÝnh: b»ng 500 ta lµm ntn ?  R.n 180l  35, 6.180 l  R 3,14.50 = 40,8cm 180 n. IV. Cñng cè - GV cho HS «n l¹i c¸c c«ng thøc trong bµi V. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi theo SGK, kÕt hîp víi vë ghi - Gi¶i c¸c bµi tËp 71,72 (SGK) HD bµi 71: VÏ h×nh ? - VÏ h×nh vu«ng ABCD. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 4.

(48) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. ( a = 1cm) - VÏ c¸c cung trßn   AE EF ;  FG GH nh thÕ nµo ?. +) TÝnh d :.    - tính độ dài của từng cung tròn AE ; EF ; FG ; GH. Ngµy so¹n : 22/02/2013 TiÕt 52. luyÖn tËp. A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Học sinh đợc rèn luện kĩ năng vận dụng công thức tính độ dài đờng tròn, độ dài cung tròn, tính số đo của góc ở tâm và các công thức suy diễn - Nhận xét và rút ra cách vẽ 1 số đờng cong chắp nối trơn, biết tính độ dài đờng cong đó và giải một số bài toán thực tế. +KÜ n¨ng : RÌn kÜ n¨ng vÏ h×nh,tr×nh bµy lêi gi¶i bµi to¸ +Thái độ : Tích cực học tập + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: B¶ng phô, thíc, compa, m¸y tÝnh CT - HS: Thíc, compa, m¸y tÝnh C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp (1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (7 phót) - HS1: Viết công thức tính độ dài đờng tròn theo bán kính và theo đờng kính, sau đó tính C khi R = 12cm. KÕt qu¶: C = 75,36 cm - HS2:. Viết công thức tính độ dài cung tròn, giải thích các kí hiệu trong công thức, sau đó tính l khi R = 12cm và n = 900 KÕt qu¶: l = 18,84 cm III. Bµi míi (36 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. Bµi tËp 70 (SGK/95) - §äc vµ lµm bµi tËp 70 (SGK) - VÏ h×nh 52, 53, 54 trªn b¶ng phô - Yªu cÇu HS quan s¸t c¸c h×nh và nêu cách vẽ từng hình, sau đó ba HS lªn b¶ng vÏ l¹i h×nh - GV cho HS nªu c¸ch tÝnh vµ lªn +) H×nh 52: C1 = 2 R  .d 4. (cm) b¶ng thùc hiÖn +) H×nh 53: - HS, GV nhËn xÐt  R.180  R.90 - NhËn xÐt vÒ chu vi cña ba h×nh?  2. 2  2 4. 180 C2 = 180 (cm). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 4.

(49) THCS LƯƠNG THẾ VINH. - HS: Chu vi cña ba h×nh lµ chu vi cña mét h×nh trßn b¸n kÝnh 2 cm. 2. Bµi tËp 72 (SGK/96) + Đọc đề bài tập 72 (SGK/ 96) +) Bµi cho g× ? Yªu cÇu t×m g× ? - GV tãm t¾t c¸c d÷ kiÖn lªn b¶ng vµ yªu cÇu häc sinh suy nghÜ t×m c¸ch gi¶i. - TÝnh sè ®o cña gãc ë t©m ch¾n cung nhá AB. - C¸ch kh¸c: Lµm xuÊt hiÖn C. l   Rn 180 trong c«ng thøc Ta cã. 180 l  360 l  360 l 2 R C n = R. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. +) H×nh 54:  R.90  .2.90 4. 4. 4. 180 180 C3 = (cm) VËy C1 = C2 = C3 = 4  BiÕt: C = 540 mm l 200mm  TÝnh: AOB ?. Gi¶i: Gäi x lµ sè ®o cña gãc ë t©m ch¾n. . cung nhá AB => x = AOB Ta cã: 3600 øng víi 540 mm x độ ứng với 200 mm 3600.200 1330  x= 540. VËy sè ®o cña gãc ë t©m ch¾n cung nhá AB lµ 1330. 3. Bµi tËp 71 (SGK/96) - §äc bµi tËp 71 (SGK/96) +) - VÏ h×nh ? - VÏ h×nh vu«ng ABCD ( a = 1cm) - VÏ c¸c cung trßn   AE EF ;  FG GH nh thÕ nµo ?. +) TÝnh d : GV híng dÉn cho häc sinh c¸ch tính độ dài của từng cung tròn AE . .  ; EF ; FG ; GH - §¹i diÖn häc sinh lªn b¶ng tÝnh độ dài các cung tròn và tính độ dài đờng cong này.. 1  1 l AE  .2 .1  lEF  .2 .2   4 2 4 +) +) 1 3 1 lFG  .2 .3  lGH  .2 .4 2   4 2 +) 4 +) l l l l  d = AE + EF + FG + GH  3  d = 2 +  + 2 +2  = 1    2  3  4   d = 5  ( cm ) =2. IV. Cñng cè : KÕt hîp khi luyÖn tËp V. Híng dÉn vÒ nhµ - Xem lại các bài tập đã chữa - Gi¶i c¸c bµi tËp 53; 54 Bµi míi :diÖn tÝch h×nh trßn, h×nh qu¹t trßn -Về nhà đọc và nắm đợc công thức tính diện tích hình tròn, hình quạt tròn . BiÕt c¸ch x©y dùng c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 4.

(50) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Ngµy so¹n : 2/3/2013 t53: diÖn tÝch h×nh trßn, h×nh qu¹t trßn A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : Học sinh nắm đợc công thức tính diện tích hình tròn, hình quạt tròn . Biết c¸ch x©y dùng c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn dùa theo c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn . +KÜ n¨ng : VËn dông tèt c«ng thøc vµo tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn , h×nh qu¹t trßn theo yªu cÇu cña bµi . +Thái độ : Cã kü n¨ng tÝnh to¸n diÖn tÝch c¸c h×nh t¬ng tù trong thùc tÕ . + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở, luyện tập, trực quan B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: TÊm b×a h×nh trßn, h×nh qu¹t trßn, thíc, compa - HS: Thíc, compa, m¸y tÝnh C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp(1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (7 phót) - HS1: Viết công thức tính độ dài đờng tròn và độ dài cung tròn, giải thÝch c¸c kÝ hiÖu trong c«ng thøc - HS2: Tính độ dài đờng tròn đờng kính 10 cm và độ dài cung tròn 1200 b¸n kÝnh 10 cm III. Bµi míi (29 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung C«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn - GV lÊy tÊm b×a h×nh trßn +C«ng thøc: đã chuẩn bị sẵn giới thiệu về S  .R 2 diÖn tÝch h×nh trßn, diÖn tích của hình tròn đợc tính theo c«ng thøc nµo ? Trong đó: - Giải thích các đại lợng có S : lµ diÖn tÝch h×nh trßn . trong c«ng thøc ? R : lµ b¸n kÝnh h×nh trßn .   3 , 14 - Gi¶i bµi tËp 78 ( sgk ) +) Bµi tËp 78: (Sgk - 98 ) - Nªu c«ng thøc tÝnh chu vi Chu vi C của chân đống cát là 12m, áp đờng tròn  tính R của dông c«ng thøc: C = 2 R chân đống cát ?  12 = 2.3,14 . R - ¸p dông c«ng thøc tÝnh 6 diÖn tÝch h×nh trßn tÝnh diÖn tích chân đống cát.  R =  ( m) - GV cho häc sinh lªn b¶ng - ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn làm bài sau đó nhận xét và ta cã : chèt l¹i c¸ch lµm . 2. 36 36 36 6    . 2     3,14 S = R2 =.   . VËy S 11,46 (m2). C¸ch tÝnh diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn - GV c¾t mét phÇn tÊm b×a - H×nh OAB lµ h×nh qu¹t trßn t©m O b¸n. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 5.

(51) THCS LƯƠNG THẾ VINH. thành hình quạt tròn sau đó giíi thiÖu diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn . ? BiÕt diÖn tÝch cña h×nh tròn liệu em có thể tính đợc diện tích hình quạt tròn đó kh«ng . - GV yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn ? sgk theo nhãm - C¸c nhãm kiÓm tra chÐo kÕt qu¶ vµ nhËn xÐt bµi lµm cña nhãm b¹n . - GV đa đáp án để học sinh đối chiếu kết quả và chữa lại bµi . - Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn ? - GV chèt l¹i c«ng thøc nh sgk sau đó giải thích ý nghÜa c¸c kÝ hiÖu.. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. kÝnh R cã cung n0 .. ?. (Sgk - 98). - H×nh trßn b¸n kÝnh R(øng víi cung 3600 ) cã diÖn tÝch lµ : R2 . - VËy h×nh qu¹t trßn b¸n kÝnh R , cung 10  R2 0. cã diÖn tÝch lµ : 360 . - H×nh qu¹t trßn b¸n kÝnh R , cung n0 cã  R2n diÖn tÝch S = 360 .  R 2 n  Rn R R  . . 2 . Ta cã : S = 360 180 2 .R VËy S = 2.  R 2n .R Sq  360 HoÆc 2 +C«ng thøc: S lµ diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn cung n0 R lµ Sq =. - H·y ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn vµ diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn lµm bµi tËp 82 ( sgk - 99) . - Gäi 1 häc sinh lªn b¶ng lµm. - Ch÷a l¹i bµi .. IV. Cñng cè (7 phót) - ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn vµ h×nh qu¹t trßn . - VËn dông c«ng thøc vµo gi¶i bµi tËp 79 (SGK) - Gäi mét HS lªn b¶ng tÝnh. bán kính , l là độ dài cung n0 . Bµi tËp 82: (Sgk - 99) B¸n Sè ®o §é dµi DiÖn kÝnh tÝch cña đờng đờng h×nh cung trßn trßn trßn trßn (C ) (R) (S) ( n0 ) 2,1 13,2 13,8 47,50 cm cm cm2 2,5 15,7 19,6 229,60 cm cm cm2 3,5 22 cm 37,80 1010 cm cm2. DiÖn tÝch h×nh qu¹t trßn cung n0 1,83 cm2 12,50 cm2 10, 60 cm2. *) Bµi tËp 79 ( sgk - 98 ) ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn ta cã :  R 2 n  .62.36  3, 6 11,3 cm 2 360 S = 360. V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Häc kü lý thuyÕt tríc khi lµm bµi tËp - Xem lại các bài tập đã chữa, làm bài tập trong 77; 80; 81 (SGK - 98 , 99); Hớng dẫn bài tập 77 (Sgk- 98 ) : Tính bán kính R theo đờng chéo hình vuông  tính diện tích hình tròn theo R vừa tìm đợc ở trên Ngµy so¹n : 2/03/2013 TiÕt 54 luyÖn tËp A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc :. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 5.

(52) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Cñng cè cho häc sinh c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn, h×nh qu¹t trßn +KÜ n¨ng : Có kỹ năng vận dụng công thức để tính diện tích hình tròn, hình quạt tròn, gi¶i c¸c bµi tËp . +Thái độ :Tích cực học tập + Phơng pháp : vấn đáp, gợi mở, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Bảng phụ, thớc, compa, thớc đo độ - HS: Thớc, compa, máy tính bỏ túi, thớc đo độ C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp(1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (4 phót) - HS: ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn , diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn Gi¶i thÝch c¸c kÝ hiÖu trong c«ng thøc III. Bµi míi (34 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. Bµi tËp 83 (SGK/99) (13 phót) - GV yêu cầu học sinh đọc đề bµi tËp 83 ( sgk ) vµ treo b¶ng phô vÏ h×nh 62 minh ho¹ . - Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× ? +) H·y cho biÕt h×nh trªn lµ giao cña c¸c h×nh trßn nµo ? H×nh 62 ( sgk ) - Qua nhËn xÐt trªn em h·y nªu lại cách vẽ hình HOABINH đó ? - Häc sinh nªu c¸ch vÏ h×nh vµ thùc hiÖn vÏ l¹i h×nh vµo vë. +) Muèn tÝnh diÖn tÝch h×nh HOABINH ta lµm nh thÕ nµo ? - HS: Ta tÝnh tæng diÖn tÝch hai nửa hình tròn đờng kính HI và OB råi trõ ®i diÖn tÝch hai nöa hình tròn đờng kính HO và BI - TÝnh tæng diÖn tÝch cña c¸c h×nh qu¹t trßn - H·y tÝnh diÖn tÝch c¸c h×nh qu¹t trªn +) NhËn xÐt g× vÒ kÕt qu¶ bµi toán này ? ta rút ra đợc bài học g× vÒ tÝnh diÖn tÝch cña c¸c h×nh phøc t¹p ?. O1. O2. O3. a) VÏ ®o¹n th¼ng HI = 10 cm . Trªn HI lÊy O vµ B sao cho HO = BI = 2 cm . - Vẽ các nửa đờng tròn về nửa mặt ph¼ng phÝa trªn cã bê HI lµ (O1 ; 5 cm) ; (O2 ; 1cm); (O3 ; 1 cm) - Vẽ nửa đờng tròn về nửa mặt phẳng phÝa díi cã bê HI lµ ( O1 ; 3 cm ), víi: +) O1 lµ trung ®iÓm cña HI +) O2 lµ trung ®iÓm cña HO +) O3 lµ trung ®iÓm cña BI - Giao của các nửa đờng tròn này là h×nh cÇn vÏ b ) DiÖn tÝch h×nh HOABINH lµ: 1 1 1 1 S(O1 ;5cm) - S(O2 ) - S(O3 ) + S (O1 ;3cm) 2 2 2 S= 2 1 1  . 52  12  12  32   .32  S= 2 2  S 0,5.3,14.32 50, 24 (cm2) (1). . . 1. c) Diện tích hình tròn có đờng kính NA lµ: S2 = R2 = 2. 2. 8 3,14.64 d    3,14.  4 4 =  2. - VËy S2 = 50,24(cm2) (2) VËy tõ (1) vµ (2) suy ra ®iÒu cÇn ph¶i chøng minh 2.Bµi tËp 84 (SGK/99) (11 phót) - Đọc đề bài 84, nêu cách vẽ h×nh ?. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 5.

(53) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. H×nh 63. - GV cho học sinh đọc thảo luận đa ra cách tính sau đó cho học sinh đọc làm ra phiếu học tập cá nh©n . - GV thu phiÕu kiÓm tra kÕt qu¶ .NhËn xÐt bµi lµm cña häc sinh .. a ) C¸ch vÏ: - VÏ cung trßn 1200 t©m A b¸n kÝnh 1 cm . - VÏ cung trßn 1200 t©m B b¸n kÝnh 2 cm . - VÏ cung trßn 1200 t©m C b¸n kÝnh 3 cm .. b) DiÖn tÝch phÇn g¹ch säc b»ng tæng diÖn tÝch ba h×nh qu¹t trßn 1200 cã t©m - Gọi 1 học sinh đọc đại diện lên lần lợt là A, B, C và bán kính lần lợt là 1 cm; 2 cm; 3 cm . b¶ng lµm bµi . VËy ta cã : S = S1 + S2 + S3 . - HS, GV nhËn xÐt  AC 2 n 3,14.1.120  1, 05 360 S1 = 360 ( cm2 ) 2 2  .BE .120 3,14.2 .120  4,19 360 360 S2 = ( cm2 ) 2 2  .CF .120 3,14.3 .120 9, 42. . 360 360 S3 = ( cm2 ) S = 1,05 + 4,19 + 9,42  14, 66(cm2). Bµi tËp 85 (SGK/100) (10 phót) - GV ra bµi tËp yªu cÇu häc sinh đọc đề bài , vẽ hình và ghi GT , KL cña bµi to¸n . - Bµi to¸n cho g× ? Yªu cÇu g× ? - GV vẽ hình lên bảng sau đó giíi thiÖu kh¸i niÖm h×nh viªn ph©n - H·y nªu c¸ch tÝnh h×nh viªn ph©n trªn . - Cã thÓ tÝnh diÖn tÝch h×nh viªn ph©n trªn nhê diÖn tÝch nh÷ng h×nh nµo ? - Gäi HS lªn b¶ng tr×nh bµy. . 0. GT: Cho (O) , d©y AB ; AOB 60 KL: TÝnh diÖn tÝch h×nh viªn ph©n AmB Gi¶i . 0. Theo gt ta cã : AOB 60 ; OA = OB = 5,1 cm   AOB đều  AB = 5,1 cm  .OA 2 .60 3,14.5,12.60 Squ¹tAOB=. 360. . 360. 13, 61. ( cm2). 3 2 3 .R  .5,12 11, 26 4 S AOB = 4 ( cm2 ). VËy diÖn tÝch h×nh viªn ph©n lµ : SVP = Squ¹t AOB - SAOB = 13, 61 - 11,26 . VËy SVP  2,4 cm2 IV. Cñng cè (5 phót) - Viết công thức tính độ dài cung , diÖn tÝch h×nh trßn , h×nh qu¹t trßn .. Bµi tËp 86: (SGK -100). - Nªu c¸ch lµm bµi tËp 86. + TÝnh diÖn tÝch h×nh trßn t©m O b¸n kÝnh R1 ; diÖn tÝch h×nh trßn t©m O b¸n kÝnh R2. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 5.

(54) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. + TÝnh hiÖu S1 - S2  ta cã diÖn tÝch h×nh vµnh kh¨n . V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Xem lại các bài tập đã chữa . - Gi¶i bµi tËp 86 , 87 (Sgk - 100 ) - Häc thuéc vµ n¾m ch¾c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn , h×nh qu¹t trßn. Ngµy so¹n : 5/3/2013 TiÕt 55 «n tËp ch¬ng iii A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Củng cố và tập hợp lại các kiến thức đã học trong chơng III . Khắc sâu các khái niệm về góc với đờng tròn và các định lý, hệ quả liên hệ để áp dông vµo bµi chøng minh . +KÜ n¨ng : - Rèn kỹ năng vẽ các góc với đờng tròn , tính toán số đo các góc dựa vào sè ®o cung trßn . - RÌn kü n¨ng vÏ h×nh vµ chøng minh cña häc sinh. +Thái độ : Học sinh có ý thức ôn tập và hệ thống hóa các kiến thức đã học + Phơng pháp : Vấn đáp, ôn tập, luyện tập, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: B¶ng phô, thíc, compa, MTCT - HS: Thíc, compa, ªke, MTCT C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp (1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (th«ng qua bµi gi¶ng) III. Bµi míi (38 phót) Gọi HS Lập sơ đồ tư duy về nội dung kiến thức chương III, HS khác bổ sung hình vẽ .. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 5.

(55) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. Hoạt động của GV và HS 1.LÝ thuyÕt (10 phót) - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c¸c c©u hỏi trong sgk, sau đó tóm tắt các kh¸i niÖm b»ng b¶ng phô . - Nêu các góc liên quan với đờng tròn đã học ? - GV cho HS đọc phần tóm tắt c¸c kiÕn thøc cÇn nhí trong sgk từ 101 đến 103 để ôn lại các kiến thức đã học trong chơng III. +) GV yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp tÝnh sè ®o cña c¸c gãc cßn l¹i cña tø gi¸c néi tiÕp ABCD. ( dïng MTCT ) 2.Bµi tËp ( 28 phót) - §äc vµ lµm bµi 88 trang 103 +) Nªu tªn gäi cña gãc vµ c¸ch tính số đo của các góc đó theo số ®o cung bÞ ch¾n. - Häc sinh lµm bµi vµ tr¶ lêi miÖng. GV nhËn xÐt cho ®iÓm . - §äc vµ lµm bµi 97 trang 105 - Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× ?. Néi dung 1. C¸c kiÕn thøc cÇn nhí: a) Các định nghĩa:( ý1  ý 5)(sgk- 101 ) b) Các định lý: ( ý 1  ý 16 )( sgk 102 ) 2. §iÒn vµo « trèng trong b¶ng sau biÕt tứ giác ABCD nội tiếp đợc đờng tròn: KÕt qu¶:. 1. Bµi tËp 88: (Sgk - 103 ) + h×nh 66 a - lµ gãc ë t©m . h×nh 66b lµ gãc néi tiÕp. h×nh 66c - lµ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung . h×nh 66d - là góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn . Hình 66 e - là góc có đỉnh ở bên ngoài đờng tròn . 2. Bµi tËp 97: (Sgk - 105) B. - H·y nªu c¸ch chøng minh mét tø gi¸c néi tiÕp .. I A. - Cã nhËn xÐt g× vÒ gãc A vµ gãc D cña tø gi¸c ABCD ? - Theo quü tÝch cung chøa gãc  điểm A , D thuộc đờng tròn nào ? Hãy tìm tâm và bán kính của đờng tròn đó ? - VËy tø gi¸c ABCD néi tiÕp trong đờng tròn nào ?. M. C. O S D. Chøng minh . 0. a) Theo ( gt) ta cã : BAC 90  Theo quü tÝch cung chøa gãc  BC  A I;  2  ) ( 1)  ta cã  MC   O;  2  L¹i cã D   0 0    CDM 90 hay CDB 90 ( gãc néi. tiếp chắn nửa đờng tròn (O))  Theo quü tÝch cung chøa gãc ta cã : - Tø gi¸c ABCD néi tiÕp trong ®-. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 5. B.

(56) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. êng trßn (I)  c¸c gãc néi tiÕp nµo b»ng nhau ?. BC ) D  (I ; 2 ( 2). - Nªu c¸ch chøng minh CA lµ ph©n gi¸c cña gãc SCB .. BC Tõ (1)vµ (2)=>A; D; B; C ( I ; 2 ) BC Tø gi¸c ABCD néi tiÕp trong (I; 2 ). - HS nêu cách chứng minh sau đó GV nhËn xÐt vµ chøng minh chi tiÕt lªn b¶ng .. b) Theo chøng minh trªn ta cã tø gi¸c  BC   I;    ABCD néi tiÕp  2   ABD ACD  (hai gãc néi tiÕp cïng ch¾n AD cña(I)). - §äc , vÏ h×nh, t×m c¸ch gi¶i bµi 95 trang 105 - Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× ?. (®cpcm) c) V× tø gi¸c ABCD néi tiÕp trong (I) (cmt)    ADB ACB ( 3) ( Hai gãc néi tiÕp. cïng ch¾n cung AB cña (I) ). . . - L¹i cã ADB  ACS (4)( Hai gãc néi tiÕp cïng ch¾n cung MS cña (O). . . - Tõ (3) vµ (4) => ACB  ACS Hay CA lµ tia ph©n gi¸c cña gãc SCB 3. Bµi tËp 95: (Sgk - 105) - H·y nªu c¸ch chøng minh CD = CE ?  So s¸nh hai gãc DAC vµ gãc EBC  so s¸nh hai cung CD vµ CE  so s¸nh d©y CD vµ CE .. - Theo chøng minh trªn ta cã c¸c cung nµo b»ng nhau ? suy ra c¸c gãc néi tiÕp nµo b»ng nhau ?  BDH có đờng cao là đờng gì ? suy ra  BDH lµ tam gi¸c g× ? -  BHC vµ  BDC cã nh÷ng yÕu tè nµo b»ng nhau ? - HS, GV nhËn xÐt. Chøng minh: a) Ta cã: AH  BC; BH  AC (gt)  H lµ trùc t©m cña  ABC  CH  AB .    DAC EBC (gãc cã c¹nh t¬ng øng. vu«ng gãc).  = CD   CE (gãc néi tiÕp b»ng nhau. ch¾n cung b»ng nhau)  CD = CE (hai cung b»ng nhau c¨ng hai d©y b»ng nhau) (®cpcm)   b) Theo chøng minh trªn ta cã CD CE    CBD CBH mµ BC  HD   BHD cã ph©n gi¸c cña HBD còng lµ  đờng cao  BHD c©n t¹i B. ( ®cpcm ) c) XÐt  BCH vµ  BCD cã : BH = BD ( v×  BHD c©n t¹i B ) . . BC (C¹nh chung) CBH CBD ( cmt)   CBH =  CBD ( c.g.c). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 5.

(57) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9  CD = CH ( ®cpcm ). IV. Cñng cè (5 phót) - Nêu các góc đã học liên quan đến đờng tròn và số đo của các góc đó với sè ®o cña cung trßn bÞ ch¾n . - Khi nào một tứ giác nội tiếp đợc trong một đờng tròn . Nêu điều kiện để một tứ giác nội tiếp trong một đờng tròn . V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Học thuộc các định nghĩa , định lý ở phần tóm tắt các kiến thức cần nhớ - Lµm bµi 90 , 91 ; 92 ; 93;96 (Sgk - 105). TiÕt 56. «n tËp ch¬ng iii – tiÕp. A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc: Tiếp tục củng cố cho học sinh các khái niệm về đờng tròn nội tiếp, đờng tròn ngoại tiếp và công thức tính bán kính, độ dài đờng tròn, cung tròn, diÖn tÝch h×nh trßn, diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn. +KÜ n¨ng : RÌn kü n¨ng vÏ h×nh, ¸p dông c«ng thøc tÝnh to¸n . +Thái độ :Tích cực học tập, làm bài tập + Phơng pháp : vấn đáp, gợi mở, luyện tập, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: B¶ng phô, thíc, compa, ªke, m¸y tÝnh - HS: Thíc, compa, ªke, m¸y tÝnh C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp(1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (th«ng qua bµi gi¶ng) III. Bµi míi (41 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. LÝ thuyÕt (phót) - GV yêu cầu học sinh trả lời câu +) Công thức tính chu vi đờng tròn: hỏi 18, 19 ( sgk - 101 ) sau đó C = 2 .R =  .d viết công thức tính độ dài cung +) Công thức tính độ dài cung tròn: vµ diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn .  Rn.  - GV cho häc sinh «n tËp l¹i c¸c 180 kiÕn thøc th«ng qua phÇn tãm t¾t kiÕn thøc c¬ b¶n trong sgk - 103 +) C«ng thøc tÝch diÖn tÝch h×nh trßn: ( ý 17 , 18 , 19 ) S =  .R 2 C«ng thøc tÝch diÖn tÝch h×nh qu¹t - GV lu ý c¸c kÝ hiÖu trong c«ng +) trßn: thức để HS áp dụng làm bài tập  R 2n R. Sq . 2. Bµi tËp ( phót) - GV ra bài tập, gọi học sinh đọc đề bài - Nªu yªu cÇu cña bµi ? - Yªu cÇu mét HS thùc hiÖn vÏ h×nh vu«ng ABCD. 360. .. 2. 1. Bµi tËp 90: (Sgk - 104 ) (8 phót) a) VÏ h×nh vu«ng ABCD c¹nh 4 cm. - §êng trßn ngo¹i tiÕp h×nh vuông  bán kính bằng nửa độ dµi ®o¹n nµo ? vËy ta cã thÓ tÝnh nh thÕ nµo ? - GV chốt lại cách làm sau đó. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 5.

(58) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. gäi häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i . - So s¸nh r vµ AB ? - GV nhận xét bài sau đó chữa l¹i vµ chèt c¸ch lµm .. - Lµm bµi 92 trang104 - GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 69 ; 70 ; 71 ( sgk ) yªu cÇu häc sinh tÝnh diÖn tÝch c¸c h×nh cã g¹ch säc ë tõng h×nh vÏ . - NhËn xÐt c¸c h×nh cã g¹ch säc vµ nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh t¬ng øng ? - H×nh 69 : DiÖn tÝch h×nh vµnh khăn đợc tính nh thế nào ? - Ta ph¶i tÝch diÖn tÝch c¸c h×nh nµo ? - H×nh 70 ( gk ) diÖn tÝch phÇn gạch sọc đợc tính nh thế nào? h·y nªu c¸ch tÝnh ? - Häc sinh thùc hiÖn. - H×nh 71 ( sgk ) DiÖn tÝch phÇn g¹ch säc b»ng hiÖu nh÷ng diÖn tÝch nµo ? + Bµi 93 trang 104 - §Ó biÕt b¸nh xe B quay bao nhiªu vßng khi b¸nh xe C quay 60 vßng  ta lµm thÕ nµo ? cÇn t×m yÕu tè g× ? - Hãy tính quãng đờng chuyển động của mỗi bánh xe và chu vi cña mçi b¸nh xe  sè vßng quay cña tõng b¸nh xe - GV cho häc sinh lµm bµi sau đó lên bảng trình bày lời giải . +) GV nhËn xÐt ch÷a bµi vµ chèt l¹i c¸ch lµm bµi to¸n thùc tÕ cÇn ph¶i vËn dông linh ho¹t c¸c kiÕn thức thực tế để áp dụng giải bài tËp. - BiÕt chu vi cña c¸c b¸nh xe ta có thể tìm đợc bán kính của chóng kh«ng ? T×m nh thÕ nµo ?. b) Ta cã h×nh vu«ng ABCD néi tiÕp trong (O ; R )  O lµ giao ®iÓm cña AC vµ BD  OA = OB = OC = OD = R - XÐt  OAB cã: OA2 + OB2 = AB2 (Py-ta-go)  2R2 = 42  2R2 = 16  R = 2 2 ( cm ) c) L¹i cã h×nh vu«ng ABCD ngo¹i tiÕp (O ; r )  2r = AB  r = 2 cm . 2. Bµi tËp 92: (Sgk - 104 ) (8 phót). a) H×nh 69 ( sgk - 104 ) Ta cã SGS = S (O; R) - S(O; r)  SGS =  R2 -  r2 =  ( R2 - r2 )  3,14.(1,52 - 12 )  SGS  3,925 cm2 b) H×nh 70 ( sgk - 104 ) ( h×nh vÏ sgk ). S. -S. qu¹t(r) Ta cã : SGS = qu¹t(R)  R 2 .80  r 2 .80  .80 2 2   (R  r )  S GS = 360 360 360.  SGS. 3,14.80 (1,52  12 ) 0,87cm 2  360. c) H×nh 71 ( h×nh vÏ sgk) Ta cã : SGS = SHV - S(O; 1,5 cm)  SGS 2. = 3.3  3,14.1,5 9  7,065 1,935 (cm2) 3. Bµi tËp 93: (Sgk - 104 ) (8 phót) a) Chu vi cña b¸nh xe C lµ : CC = 2R  CC = 2.3,14.1=6,28 (cm) B¸nh xe C cã 20 r¨ng  Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c r¨ng lµ : h = 6,28 : 20 = 0,314 cm . B¸nh xe B cã 40 r¨ng  Chu vi b¸nh xe B lµ: CB = 0,314 . 40 = 12,56 cm - Khi bánh xe C quay đợc 60 vòng  quãng đờng bánh xe C chuyển động đợc là: 6,28.60 = 376,8 cm. Lúc đó quãng đợc bánh xe B chuyển động đợc còng lµ 376,8 cm  Bánh xe B quay đợc số vòng là: 376,8 : 12,56 = 30 ( vßng ) b) Chu vi cña b¸nh xe A lµ: CA = 0,314 . 60 =18,84 cm Quãng đờng bánh xe A chuyển động đợc khi quay 80 vòng là: 18,84 . 80 = 1507,2 cm. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 5.

(59) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Vậy số vòng bánh xe B quay đợc là: 1507,2 : 12,56 = 120 ( vßng ) c) ¸p dông c«ng thøc: C C = 2R  R = 2π  B¸n kÝnh cña b¸nh xe A lµ: 18,84 3 2.3,14 RA = cm  B¸n kÝnh cña b¸nh xe B lµ: 12,56 2 RB= 2.3,14 cm. IV. Cñng cè (2 phót) - GV khắc sâu các công thức tính độ dài đờng tròn, cung tròn. Diện tích hình tròn, hình quạt tròn đã vận dụng để giải bài tập trên. V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Xem lại các bài tập đã chữa. Học thuộc các công thức và khái niệm. - Gi¶i tiÕp c¸c bµi tËp cßn l¹i trong sgk - 104 - 105 .. Ngµy so¹n : 12/03/2013 TiÕt 57 kiÓm tra viÕt ch¬ng iii A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc :. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 5.

(60) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. KiÓm tra mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n cña ch¬ng III vÒ: Tø gi¸c néi tiÕp, gãc có đỉnh nằm bên trong, bên ngoài đờng tròn, diện tích và chu vi của hình trßn. +KÜ n¨ng : KiÓm tra kü n¨ng vÏ h×nh, chøng minh, tÝnh to¸n. KÜ n¨ng vËn dông kiÕn thức đã học vào giải các bài toán liên quan thực tế. +Thái độ: Rèn tính nghiêm túc, tự giác , độc lập khi làm bài + Ph¬ng ph¸p : kiÓm tra viÕt B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Đề kiểm tra đợc in sẵn - HS: Dông cô häc tËp, giÊy kiÓm tra §Ò bµi : ( Häc sinh lµm bµi trong 45 phót) I.PhÇn tra tr¾c nghiÖm ( 3 ® ) C©u 1: (1,5 ®iÓm). §iÒn tõ thÝch hîp vµo chç trèng (. . . ) trong c¸c kh¼ng định sau: a) Tứ giác ABCD . . ………… . . . đợc một đờng tròn nếu tổng hai góc đối bằng 1800 b) Trong một đờng tròn các góc . . . . . . ………. cùng chắn một cung th× b»ng nhau. c) Trong một đờng tròn góc nội tiếp chắn nửa đờng tròn có số đo b»ng . . . . . Câu 2: (1,5 điểm). Hãy chọn các phơng án đúng . Cho h×nh vÏ: BiÕt ADC = a) Sè ®o gãc x b»ng: A. 200 B. 250 b) Sè ®o gãc y b»ng: A. 500 B. 550 c) Sè ®o gãc B b»ng : A. 300 B. 600. 600, Cm lµ tiÕp tuyÕn cña (O) t¹i C th×: C. 300. D. 350. C. 700. D. 600. C. 1200. D. 500. II. PhÇn tù luËn ( 7 ® ) C©u 3: (7 ®iÓm). Cho Δ ABC vu«ng t¹i A, cã AB = 9 cm, AC = 12cm. Trªn cạnh AC lấy điểm M, vẽ đờng tròn đờng kính MC. Kẻ BM cắt đờng tròn tại D. Đờng thẳng DA cắt đờng tròn tại S. CMR: a) Tø gi¸c ABCD lµ mét tø gi¸c néi tiÕp. . . b) ACB  ACS . c) TÝnh chu vi vµ diÖn tÝch h×nh trßn ngo¹i tiÕp tø gi¸c ABCD. §¸p ¸n chÊm Câu 1: (1,5 điểm). Mỗi ý đúng 0,5 điểm (1) Néi tiÕp (2) Néi tiÕp (3) 900 Câu 2: (1,5 điểm). Mỗi ý đúng 0,5 điểm 1)a chän C b: chän D c: chän B Bµi 3: (7 ®iÓm). - Học sinh vẽ hình đúng, đẹp (1 ®iÓm) - C©u a: 2 ®iÓm C©u b: 2 ®iÓm C©u c: 2 ®iÓm Gi¶i: a) Gọi O là tâm đờng tròn đờng kính CM và I là trung điểm của BC  BC   I; 2  0   (1) BAC  90 Ta cã: (gt). Theo quü tÝch cung chøa gãc ta cã A  . (0,5®). MC 0  L¹i cã D (O; 2 )  CDM 90 (0,5®) 0  Hay CDB 90 (góc nội tiếp chắn nửa đờng tròn (O)). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 6.

(61) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH  BC   I;  2  (2)  D . (0,5®).  BC   I;  - Tõ (1) vµ (2) suy ra 4 ®iÓm A ; D ; B ; C   2  BC - Hay tø gi¸c ABCD néi tiÕp trong ( I ; 2 ) (0,5®)  BC   I;    b) V× tø gi¸c ABCD néi tiÕp trong  2  (cmt)  ADB ACB (3)  BC   I;  ( Hai gãc néi tiÕp cïng ch¾n cung AB cña  2  )  MC   O;  2  (gt) - Mµ tø gi¸c CMDS néi tiÕp trong     MDS  ACS 1800. (tổng 2 góc đối của tứ giác nội tiếp). - MÆt kh¸c:.   MDS  ADB 180. 0. (0,5®). (0,5®). ( 2 gãc kÒ bï).    ACS ADB (4) (0,5®)   - Tõ (3) vµ (4)  ACS ACB (®pcm) (0,5®) 2 2 2 c) Xét ABC vuông tại A. Ta có BC = AB + AC ( định lí Pytago)  BC2 = 92 + 122 = 81 +144 = 225  BC = 15 (0,5®)  Trong đờng tròn tâm I có đờng kính BC = 15 cm R(I) =7,5 cm. (0,5®).  BC   I;  +) Chu vi h×nh trßn  2  ngo¹i tiÕp tø gi¸c ABCD lµ: C 2 R 2.3,14.7,5 47,1 cm.  BC   I;  +) DiÖn tÝch h×nh trßn  2  ngo¹i tiÕp tø gi¸c ABCD lµ: 2 S  R 2 3,14.  7,5  176, 625 2. cm. (0,5®). (0,5®). *. Thu bµi, nhËn xÐt giê kiÓm tra - GV nhËn xÐt giê kiÓm tra, ý thøc cña häc sinh khi lµm bµi.. Ngµy so¹n : 18/3/2013 Ch¬ng IV. H×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu TiÕt h×nh trô 58+59 DiÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc: -Học sinh đợc nhớ lại và khắc sâu các khái niệm về hình trụ ( đáy của hình trụ, trục, mặt xung quanh, đờng sinh, độ dài đờng cao, mặt c¾t) +KÜ n¨ng : -N¾m ch¾c vµ biÕt sö dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh, diÖn tÝch toµn phÇn vµ thÓ tÝch cña h×nh trô .. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 6.

(62) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. +Thái độ : -Biết cách vẽ hình và hiểu đợc ý nghĩa của các đại lợng trong hình vẽ. + Phơng pháp : vấn đáp, gợi mở, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: H×nh trô, h×nh khai triÓn, thíc, b¶ng phô - HS: Thíc, m¸y tÝnh bá tói C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp II. KiÓm tra bµi cò - GV: Đặt vấn đề giới thiệu các hình sẽ học trong chơng IV . +) Trong chơng IV chúng ta sẽ đợc học về hình trụ, hình nón, h×nh cÇu lµ nh÷ng h×nh kh«ng gian cã c¸c mÆt xung quanh lµ nh÷ng mÆt cong. +) §Ó häc tèt ch¬ng nµy ta cÇn t¨ng cêng quan s¸t thùc tÕ , nhËn xÐt h×nh d¹ng c¸c vËt thÓ quanh ta vµ lµm mét sè thùc nghiệm đơn giản và ứng dụng của những kiến thức đã học vào thùc tÕ. III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung Hoạt động1.Hình trụ - GV ®a h×nh vÏ 73 lªn b¶ng vµ giíi thiÖu víi häc sinh: Khi quay h×nh ch÷ nhËt ABCD vßng quanh cạnh CD cố định , ta đợc một h×nh g× ? ( h×nh trô ) - GV giíi thiÖu : + Cách tạo nên hai đáy của hình trụ , đặc điểm của đáy . - Khi quay ABCD quanh CD cố định + C¸ch t¹o nªn mÆt xung quanh  ta đợc một hình trụ. cña h×nh trô . - Hai đáy của hình trụ là hai hình tròn + §êng sinh, chiÒu cao, trôc cña b»ng nhau n»m trong hai mÆt ph¼ng h×nh trô song song - GV yêu cầu đọc Sgk - 107. - C¹nh AB quÐt nªn mÆt xung quanh cña h×nh trô. - §äc vµ lµm ?1 (Sgk - 107) - Mỗi vị trí của AB là 1 đờng sinh vuông góc với mặt phẳng đáy. - §é dµi AB lµ chiÒu cao - DC lµ trôc cña h×nh trô . - GV ®a ra mét vËt h×nh trô vµ yªu cÇu HS lªn b¶ng chØ râ ®©u là đáy, mặt xung quanh và đờng ?1 (Sgk /107) sinh cña h×nh trô. H×nh 74 (Sgk - 107) Lä gèm cã d¹ng h×nh trô. Hoạt động2: Cắt hình trụ bởi một mặt phẳng - H·y quan s¸t h×nh vÏ 75 (SGK) +) Khi c¾t h×nh trô bëi mét mÆt phẳng song song với đáy thì mặt c¾t lµ h×nh g× ? +) Khi c¾t h×nh trô bëi mét mÆt ph¼ng song song víi trôc DC th× mÆt c¾t lµ h×nh g× . Häc sinh nhËn xÐt, GV ®a ra kh¸i niÖm. - GV ®a ra mét cèc thuû tinh vµ - Khi c¾t h×nh trô bëi mét mÆt mét èng nghiÖm hë hai ®Çu, yªu phẳng song song với đáy thì mặt cắt là h×nh tròn, bằng hình tròn đáy . cÇu häc sinh thùc hiÖn ? 2 ( sgk ) - Khi c¾t h×nh trô bëi mét mÆt ph¼ng . song song víi trôc DC th× mÆt c¾t lµ - Gäi häc sinh nªu nhËn xÐt vµ h×nh ch÷ nhËt . tr¶ lêi c©u hái ë ? 2 .. ? 2 MÆt níc trong cèc lµ h×nh trßn. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 6.

(63) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. (cốc để thẳng) mặt nớc trong ống nghiệm không phải là hình tròn (để nghiªng). Hoạt động3: Diện tích xung quanh của hình trụ - §äc h×nh vÏ 77 ( sgk ) ?3 Quan s¸t h×nh 77 vµ ®iÒn sè thÝch +) GV híng dÉn ph©n tÝch c¸ch khai triÓn h×nh trô. häc sinh thùc hîp vµo c¸c « trèng: hiÖn ?3 theo nhãm . +) GV ph¸t phiÕu häc tËp cho häc sinh th¶o luËn nhãm lµm ?3 . - C¸c nhãm lµm ra phiÕu häc tËp vµ nép cho GV kiÓm tra nhËn xÐt kÕt qu¶ . - GV đa ra đáp án đúng để học sinh đối chiếu và chữa lại bài vào vë . - H·y nªu c¸ch tÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô . - Nªu c«ng thøc tæng qu¸t ? - Tõ c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch toµn phÇn ?. - ChiÒu dµi cña h×nh ch÷ nhËt b»ng chu vi đáy của hình trụ và bằng : 2. .5 ( cm ) = 10 cm .. - DiÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt : 10 . 10 = 100 (cm2 ). - Diện tích một đáy của hình trụ : R2 =  . 5.5 = 25 ( cm2 ) - Tæng diÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt vµ diÖn tích hai hình tròn đáy ( diện tích toàn phÇn ) cña h×nh trô lµ 100 + 25 . 2 = 150 ( cm2 ). Tæng qu¸t: (Sgk - 109 ) Sxq = 2 R.h. STP = Sxq + Sd = 2 R.h + 2 R 2. (R: bán kính đáy; h chiều cao hình trụ) Tiết 59: Hoạt động1 : Thể tích hình trụ - H·y nªu c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch C«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh trô: h×nh trô V = S.h =  R 2 .h - Gi¶i thÝch c«ng thøc ? S: là diện tích đáy, h: là chiều cao - ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch VÝ dô: (Sgk - 109 ) h×nh 78 ( sgk ) Gi¶i - Học sinh đọc lời giải trong Ta cã : V =V1 - V2 = a2h - b2h sgk .  V =  ( a2 - b2)h - GV kh¾c s©u c¸ch tÝnh thÓ tÝch cña h×nh trong trêng hîp nµy vµ lu ý c¸ch tÝnh to¸n cho häc sinh. H×nh 78 Hoạt động 2: Củng cố - GV kh¾c s©u c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh, diÖn tÝch toµn phÇn, thÓ tÝch h×nh trô. *) §äc vµ lµm bµi tËp 4 (sgk 110 ) - áp dụng công thức nào để tính chiÒu cao cña h×nh trô .. - Häc sinh lµm lªn b¶ng. *) Bµi tËp 4 ( sgk - 110 ) Gi¶i: ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô ta cã: S Sxq = 2rh  h = 2πr 352 352  8, 01 ( cm)  h = 2.3,14.7 43,96. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 6.

(64) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Chän (E) Hoạt động3: GiảI bài tập * Bài 4 sgk: Một hình trụ bán kính đáy 7 cm, diện tích xung quanh 352 cm2 . Khi đó chiều cao của hình trụ là: A, 3,2 cm B, 4,6 cm C, 1,8 cm D, 2,1 cm E, 1 kÕt qu¶ kh¸c Bµi gi¶i: -Gọi 1 hs nêu lại công thức tính diện tích xung quanh của hình trụ. Từ đó suy ra c¸ch tÝnh chiÒu cao cña h×nh trô. -Gäi 1 hs lªn gi¶i vµ cho 2 hs nhËn xÐt, söa sai. Ta cã Sxq= 2  rh => h= Sxq/2  r = 352/14  = 8,01 cm Vậy chọn đáp án E * Bài 6 : đề sgk Tóm tắt đề: h= R ; Sxq= 314 cm2 Tính R và V Bµi gi¶i: Ta cã : Sxq= 2  rh=314=2.3,14.r2 => r2= 50 =. R= 7,07 cm ThÓ tÝch V =  50. 50 =1110,16 cm3 Hoạt động4 : Hớng dẫn về nhà - N¾m v÷ng c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh, thÓ tÝch, diÖn tÝch toàn phần của hình trụ và một số công thức suy ra từ các công thức đó. - Lµm bµi 1; 2; 3; 5; 6; (SGK /110+ 111) Ngµy so¹n : 24/03/2013 TiÕt 60 luyÖn tËp A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Th«ng qua bµi tËp gióp häc sinh hiÓu râ h¬n c¸c kh¸i niÖm vÒ h×nh trô. - Cñng cè v÷ng ch¾c c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh, diÖn tÝch toµn phÇn, thÓ tÝch cña h×nh trô cïng c¸c c«ng thøc suy diÔn cña nã. +KÜ n¨ng : - HS đợc rèn luyện kỹ năng phân tích đề bài, áp dụng các công thức tính diÖn tÝch xung quanh, diÖn tÝch toµn phÇn, thÓ tÝch cña h×nh trô cïng c¸c c«ng thøc suy diÔn cña nã. +Thái độ :- Cung cấp cho học sinh một số kiến thức thực tế về hình trụ. + Phơng pháp : vấn đáp, gợi mở, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: m¸y tÝnh, thíc, b¶ng phô - HS: M¸y tÝnh C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp(1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (6 phót) ViÕt c¸c c«ng thøc tÝnh tÝnh diÖn tÝch xung quanh, diÖn tÝch toµn HS1: phÇn, thÓ tÝch cña h×nh trô vµ gi¶i thÝch c¸c kÝ hiÖu trong c«ng thøc -HS2: KiÓm tra viÖc lµm bµi tËp ë nhµ cña häc sinh. III. Bµi míi (33 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. Bµi tËp 8 (SGK/111) 2a - GV yêu cầu HS đọc đề bài sau A B đó tìm đáp án đúng và khoanh vµo ch÷ c¸i ®Çu c©u . a - GV treo b¶ng phô gäi HS lªn bảng khoanh vào đáp án đúng . C D h×nh ch÷ nhËt ABCD - GV yªu cÇu HS gi¶i thÝch kÕt - Khi quay qu¶ b»ng tÝnh to¸n . quanh AB ta đợc hình trụ có TT là: - Khi quay h×nh ch÷ nhËt ABCD V1 = a2 . 2a = 2a3 quanh AB ta đợc hình trụ có bán - Khi quay h×nh ch÷ nhËt ABCD kính đáy là bao nhiêu ? chiều cao quanh BC ta đợc hình trụ có TT là: lµ bao nhiªu ? => V1 = ? V2 =  (2a)2.a = 4a3 - Tơng tự tính đợc V2 = ? Vậy V2 = 2V1  đáp án đúng là (C) - So s¸nh hai thÓ tÝch nµy ? 2. Bµi tËp 10 (SGK/112). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 6.

(65) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô ? - Theo em ở bài toán trên để tính diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch h×nh trô tríc hÕt ta ph¶i ®i t×m yÕu tè g× ? dùa vµo ®iÒu kiÖn nµo cña bµi ? - GV cho HS làm bài sau đó gọi 1 HS đại diện lên bảng làm bài. a) ¸p dông c«ng thøc C 2 R . R. C 13 R 2  2. - DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô lµ 13 2 . .3 Sxq = 2 R.h  Sxq = 2 =13.3=39(cm2). b) ¸p dông c«ng thøc V= r2 h ThÓ tÝch cña h×nh trô lµ :. 3. 2 V = . 5 .8 = 200π 628 ( mm ). 3. Bµi tËp 11 (SGK/112) - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 84 ( sgk - 112 ) sau đó nêu cách lµm bµi . - H·y tÝnh thÓ tÝch phÇn chÊt láng d©ng lªn trong lä thuû tinh - GV cho HS làm bài sau đó chữa bµi vµ nhËn xÐt bµi to¸n .. Gi¶i:. §æi 8,5 mm = 0,85 cm - ¸p dông c«ng thøc V = Sh - ThÓ tÝch níc d©ng lªn trong lä lµ V = 12,8 . 0,85 = 10,88 ( cm3 ) - Thể tích của tợng đá chính là thể tích phÇn chÊt láng d©ng lªn trong lä thuû tinh. Vậy thể tích của tợng đá là 10, 88 ( cm3 ). 4. Bµi tËp 13 (SGK/113) - GV ra bài tập, gọi HS đọc đề - TÊm kim lo¹i cã d¹ng lµ mét h×nh bµi , tãm t¾t bµi to¸n . hộp chữ nhật, đáy là hình vuông cạnh - Cho HS suy nghÜ th¶o luËn t×m 5 cm chiÒu cao cña h×nh hép lµ 2 cm lêi gi¶i bµi to¸n trªn .  thÓ tÝch h×nh hép lµ - §Ó tÝnh thÓ tÝch phÇn cßn l¹i cña - ¸p dông c«ng thøc: V = S h tÊm kim lo¹i ta ph¶i t×m thÓ tÝch  V = 5.5.2 = 50 (cm3) cña nh÷ng phÇn nµo ? Dùa vµo - Do lỗ khoan dạng hình trụ, đờng nh÷ng c«ng thøc nµo ? kÝnh mòi khoan lµ 8 mm = 0,8 cm  - H·y tÝnh thÓ tÝch tÊm kim l¹i b¸n kÝnh mòi khoan lµ 4 mm = 0,4 khi cha khoan ( thÓ tÝch h×nh hép cm. ch÷ nhËt ) ? . - ¸p dông c«ng thøc V = r2h  ThÓ - H·y tÝnh thÓ tÝch cña mét lç tÝch cña mét lç khoan lµ: khoan từ đó suy ra thể tích của 4 V1  3,14.0,42.2 =1, 0048 (cm3) lç khoan ? ( thÓ tÝch h×nh trô cã r - ThÓ tÝch cña c¶ 4 lç khoan sÏ lµ: = 4 mm , h = 2 cm ) V  4.1,0048  V  4 ( cm3 ) - ThÓ tÝch phÇn cßn l¹i cña tÊm VËy thÓ tÝch cña phÇn cßn l¹i cña tÊm kim lo¹i lµ bao nhiªu ? kim lo¹i lµ: - Gäi mét HS lªn b¶ng tr×nh bµy V = 50 cm3 - 4 cm3 = 46 cm3 . IV. Cñng cè (3 phót) Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô . V. Híng dÉn vÒ nhµ (2 phót) - Học thuộc các khái niệm về hình trụ (bán kính đáy, đờng cao, mặt xung quanh, thÓ tÝch) - Nắm chắc các công thức tính diện tích xung quanh và thể tích hình trụ Xem lại các bài tập đã chữa . - Gi¶i c¸c bµi tËp cßn l¹i trong Sgk trang 112, 113.. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 6.

(66) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Ngµy so¹n :1/4/2013 T.61 h×nh nãn – h×nh nãn côt – diÖn tÝch xung quanh +62 vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn, h×nh nãn côt. A/Môc tiªu bµi d¹y: +KiÕn thøc : - Nhớ lại và khắc sâu các khái niệm về hình nón: đáy của hình nón, mặt xung quanh, đờng sinh, chiều cao, mặt cắt song song với đáy và có khái niÖm vÒ h×nh nãn côt. - HiÓu c¸c c«ng thøc tÝnh tÝnh diÖn tÝch xung quanh, diÖn tÝch toµn phÇn vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn, h×nh nãn côt. +KÜ n¨ng : - N¾m ch¾c vµ sö dông thµnh th¹o c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ diÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh nãn, h×nh nãn côt. - N¾m ch¾c vµ sö dông thµnh th¹o c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh nãn, h×nh nãn côt. +Thái độ : - Häc sinh cã ý thøc liªn hÖ kiÕn thøc bµi häc víi thùc tiÔn + phơng pháp : Trực quan, vấn đáp. gợi mở B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : - GV: h×nh nãn,h×nh trô, h×nh khai triÓn, níc - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp II. KiÓm tra bµi cò GV đặt vấn đề về hình nón và các yếu tố về hình nón trong bài học. III. Bµi míi Hoạt động của GV và Néi dung HS 1.H×nh nãn - GV dïng m« h×nh vµ h×nh vÏ trªn m¸y chiÕu vµ giíi thiÖu c¸c kh¸i - Quay AOC niÖm cña h×nh nãn . vu«ngt¹i O mét - Quan s¸t m« h×nh vµ vßng quanh c¹nh h×nh vÏ trªn m¸y chiÕu gãc vu«ng OA nªu c¸c kh¸i niÖm vÒ cố định ta đợc đáy, mặt xung quanh, mét h×nh nãn. H×nh 87 (SGK/114) đờng sinh, đỉnh của - Cạnh OC quét nên đáy của hình nón, là hình h×nh nãn, trßn t©m O. - GV cho häc sinh nªu - C¹nh AC quÐt nªn mÆt xung quanh cña h×nh sau đó chốt lại các khái nón niÖm - Häc sinh ghi - Mỗi vị trí của AC đợc gọi là một đờng sinh. nhí . - Điển A gọi là đỉnh và OA gọi là đờng cao . - H·y chØ ra trªn h×nh ?1 (Sgk - 114) 87 (sgk) đỉnh, đờng sinh, đờng cao, đáy của h×nh nãn. - GV yªu cÇu häc sinh quan s¸t h×nh 88 trªn m¸y chiÕu vµ tr¶ lêi ?1 (sgk) 2.DiÖn tÝch xung quanh h×nh nãn - GV vÏ h×nh 89 trªn m¸y chiÕu vµ giíi thiÖu c¸ch khai triÓn diÖn tÝch xung quanh cña. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 6.

(67) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. h×nh nãn, yªu cÇu häc sinh quan s¸t h×nh vÏ vµ cho biÕt h×nh khai triÓn mÆt xung quanh cña mét h×nh nãn lµ h×nh g× ? - HS: H×nh khai triÓn mÆt xung quanh cña mét h×nh nãn lµ h×nh qu¹t trßn - VËy diÖn tÝch xung quanh cña mét h×nh nãn b»ng diÖn tÝch h×nh nµo ? - GV cïng HS x©y dùng c«ng thøc trªn m¸y chiÕu (x©y dùng c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ diÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh nãn nh sgk - 115 .) - VËy c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn tÝnh nh thÕ nµo ? ? Tính độ dài cung tròn . ? TÝnh diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn theo b¸n kÝnh đáy của hình nón và độ dài đờng sinh . - VËy c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh lµ g× ? - GV ®a ra c«ng thøc trªn m¸y chiÕu - Từ đó có công thức tÝnh diÖn tÝch toµn phÇn nh thÕ nµo ? - GV ®a ra c«ng thøc trªn m¸y chiÕu - GV ra vÝ dô sgk trªn m¸y chiÕu, yªu cÇu học sinh đọc lời giải và nªu c¸ch tÝnh cña bµi to¸n . Cñng cè b»ng Bµi tËp 25 (SGK/119) - VÏ h×nh - H·y nªu c«ng thøc tÝnh Sxq h×nh nãn côt? - áp dụng công thức đó vµo bµi to¸n trªn em h·y tÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn côt đó ? - NÕu a = 2 cm ; b = 3 cm , l = 6 cm th× Sxq lµ bao nhiªu ? -Gäi 1 hs lªn b¶ng tr×nh bµy, 2 hs nhËn xÐt . -GV chèt l¹i vµ ghi ®iÓm. - Gọi bán kính đáy hình nón là r, đờng sinh là l - Theo công thức tính độ dài cung ta có  ln - §é dµi cung h×nh qu¹t trßn lµ 180 - Độ dài đờng tròn đáy của hình nón là 2r ..  rl 2 r 180 =>. ln r = 360. Suy ra: DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn b»ng b»ng diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn khai triÓn nªn :  l 2n ln S xq   l.  rl 360. 360. - VËy diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn lµ: S xq  rl - DiÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh nãn ( tæng diÖn tích xung quanh và diện tích đáy) là : Stp =  rl +  r 2 VÝ dô: (Sgk - 115 ) Gi¶i: Độ dài đờng sinh của hình nón là: l  h 2  R 2  162 122  400 20 cm. DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn lµ: S xq  Rl  .12.20 240 (cm 2 ). - ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn côt ta cã : S =  (r1  r2 )l xq.  Theo bµi ra ta cã : Sxq =  (a  b)l - VËy diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn côt. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 6.

(68) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. đó là:  a+ b l. Sxq =  diªn tÝch ). ( đơn vị. TiÕt.62 ( tiÕp theo) A/Môc tiªu bµi d¹y: +KiÕn thøc : - HiÓu c¸c c«ng thøc tÝnh tÝnh thÓ tÝch cña h×nh nãn, h×nh nãn côt. +KÜ n¨ng : - N¾m ch¾c vµ sö dông thµnh th¹o c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh nãn, h×nh nãn côt. +Thái độ : - Häc sinh cã ý thøc liªn hÖ kiÕn thøc bµi häc víi thùc tiÔn + phơng pháp : Trực quan, vấn đáp. gợi mở B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : - GV: h×nh nãn,h×nh trô, h×nh khai triÓn, níc - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp II. KiÓm tra bµi cò GV đặt vấn đề về hình nón và các yếu tố về hình nón trong bài học. III. Bµi míi 3. ThÓ tÝch h×nh nãn - GV ®a ra h×nh vÏ trªn m¸y chiÕu vµ dông cô thÝ nghiÖm nh SGK, yªu cÇu häc sinh lµm thí nghiệm sau đó nêu nhËn xÐt. - NhËn xÐt g× vÒ thÓ tÝch níc ë trong h×nh nãn so víi thÓ tÝch níc - ThÝ nghiÖm ( h×nh 90 - sgk ) ë trong h×nh trô ? - Ta cã : 1 - HS: KiÓm tra xem chiÒu cao cét níc trong V nãn = 3 Vtrô h×nh trô b»ng bao nhiªu 1 V   r 2h phÇn chiÒu cao cña 3 VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn lµ : h×nh trô ? - Vậy thể tích của hình (h là chiều cao hình nón, r là bán kính đáy của h×nh nãn) nãn b»ng bao nhiªu phÇn thÓ tÝch cña h×nh trô ? => C«ng thøc trªn m¸y chiÕu 4. H×nh nãn côt - GV yªu cÇu häc sinh - C¾t h×nh nãn bëi mét mÆt ph¼ng song song víi quan sát tranh vẽ trong đáy thì phần mặt phẳng nằm trong hình nón là Sgk trªn m¸y chiÕu , mét h×nh trßn . PhÇn h×nh nãn n»m gi÷a mÆt sau đó giới thiệu về phẳng và mặt đáy đợc gọi là một hình nón cụt . h×nh nãn côt . - H×nh nãn côt lµ h×nh nµo ? giíi h¹n bëi nh÷ng mÆt ph¼ng nµo ? - HS : PhÇn h×nh nãn n»m gi÷a mÆt ph¼ng vµ mặt đáy đợc gọi là một h×nh nãn côt .. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 6.

(69) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. 5. DiÖn tÝch xung quanh - GV ®a ra h×nh 92 (sgk ) trªn m¸y chiÕu, sau đó giới thiệu các kí hiÖu trong h×nh vÏ vµ c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn côt - C«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn côt lµ g× ? - T¬ng tù h·y suy ra c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch cña h×nh nãn côt ?. vµ thÓ tÝch h×nh nãn côt Cho h×nh nãn côt ( h×nh 92 - sgk ) +) r1 ; r2 là các bán kính đáy +) l là độ dài đờng sinh . +) h lµ chiÒu cao +) KÝ hiÖu Sxq vµ V lµ thÓ tÝch cña h×nh nãn côt. S xq   r1  r2  .h. 21 12Vhr. 3. . IV. Cñng cè - Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn , h×nh nãn côt . V. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc c¸c kh¸i niÖm, n¾m ch¾c c¸c c«ng thøc tÝnh . - Lµm bµi 15; 16; 17; 18 trong (Sgk - 117, upload.123doc.net) Gîi ý bµi tËp 16 : (Sgk -117)  .6.x - áp dụng công thức tính độ dài cung ta có : 2 .2 = 180 180.2. .2 1200  .6  x=. Ngµy so¹n : 9/04/2013 TiÕt 63. luyÖn tËp. A/Môc tiªu bµi d¹y : +KiÕn thøc :. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 6.

(70) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. - Th«ng qua bµi tËp häc sinh hiÓu kÜ h¬n c¸c yÕu tè cña h×nh nãn. - Häc sinh biÕt ¸p dông c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh, diÖn tÝch toàn phần, thể tích của hình nón để giải bài tập +KÜ n¨ng : - Học sinh đợc rèn luyện kĩ năng vận dụng các công thức tính diện tích xung quanh, diÖn tÝch toµn phÇn, thÓ tÝch cña h×nh nãn cïng c¸c c«ng thøc suy diÔn cña nã. +Thái độ : - Cung cÊp cho häc sinh mét sè kiÕn thøc vµ h×nh ¶nh thùc tÕ vÒ h×nh nã + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở. luyện nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: B¶ng phô, thíc, compa, m¸y tÝnh bá tói - HS: Thíc, compa, m¸y tÝnh bá tói C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp(1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (3 phót) - HS1: ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch, diÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh nãn. Gi¶i thÝch c¸c kÝ hiÖu trong c«ng thøc - HS2: KiÓm tra viÖc lµm bµi tËp vÒ nhµ cña häc sinh III. Bµi míi (39 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. Bµi tËp 26 (SGK/upload.123doc.net) (9 phót) B¸n - GV treo b¶ng phô kÎ s½n §êng ChiÒu §é dµi ThÓ tÝch kÝnh b¶ng nh (Sgk-119), häc H×nh kÝnh cao đờng đáy sinh lµm theo nhãm đáy (d) (h) sinh (l) (V) (r) - GV gọi 1 học sinh đại 5 10 12 13 314 diÖn lªn b¶ng ®iÒn kÕt qu¶, 8 16 15 17 1004,8 c¸c häc sinh kh¸c nhËn xÐt. 7 14 24 25 1230,88 GV chèt l¹i c¸ch lµm bµi . 20. 40. 21. 29. 8792. 2. Bµi tËp 25 (SGK/119) ( 10 phót) - VÏ h×nh - ¸p dông c«ng thøc - H·y nªu c«ng thøc tÝnh tÝnh diÖn tÝch xung Sxq cña h×nh nãn côt ? quanh cña h×nh nãn - áp dụng công thức đó vào côt ta cã : bµi to¸n trªn em h·y tÝnh Sxq =  (r1  r2 )l diÖn tÝch xung quanh cña hình nón cụt đó ? - NÕu a = 2 cm ; b = 3 cm , l =6 cm th× Sxq lµ bao nhiªu ?  Theo bµi ra ta cã : Sxq =  (a  b)l -Vậy dt xung quanh của hình nón cụt đó là:  a+b l.  ( đơn vị diên tích ) Sxq =  3. Bµi tËp 27 (SGK/119)(10 phót) - Em h·y cho biÕt dông cô Bµi gi¶i: trªn gåm nh÷ng bé phËn a) ThÓ tÝch cña dông cô lµ: V = Vtrô + Vnãn nµo ? lµ nh÷ng h×nh g× ? - Ta cã thÓ tÝch h×nh trô lµ: - §Ó tÝnh thÓ tÝch cña dông Vtrô =r2htrô = 3,14.(0,7)2.0,7 = 1,07702 (m3) cụ đó ta cần tính thể tích - ThÓ tÝch h×nh nãn lµ: cña nh÷ng h×nh nµo ? 1 1 - Gîi ý : TÝnh thÓ tÝch phÇn Vnãn = 3 r2hnon= 3 .3,14.(0,7)2.(1,6 - 0,7) h×nh trô vµ thÓ tÝch phÇn = 0,46185 (m3) hình nón sau đó tính tổng Vậy thể tích dụng cụ đó là: hai phần thể tích đó b) DiÖn tÝch mÆt ngoµi cña V = 1,07702 + 0,46185 = 1,53887 ( m3) dông cô kh«ng tÝnh n¾p ®Ëy  V = 1 538 870 (cm3) lµ diÖn tÝch cña nh÷ng h×nh b) DiÖn tÝch mÆt ngoµi cña dông cô kh«ng tÝnh Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 7.

(71) THCS LƯƠNG THẾ VINH. nµo gép l¹i ? - HS làm bài sau đó GV gọi lªn b¶ng tr×nh bµy bµi lµm cña m×nh. C¸c häc sinh kh¸c nhËn xÐt , GV ch÷a vµ chèt l¹i bµi .. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. n¾p ®Ëy chÝnh lµ tæng diÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô vµ diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn. S = Sxqtrô + Sxq nãn - ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô vµ h×nh nãn ta cã : Sxq trô = 2rhtru ; Sxq nãn = rl - Theo h×nh vÏ ta cã : +) Sxqtrô = 2. 3,14 . 0,7 . 0,7 = 3,0772 m2 +) Sxq nãn = 3,14 . 0,7.. 0,72   1,6  0,7 . 2. 2,5061 m2 - DiÖn tÝch mÆt ngoµi cña dông cô lµ: S  3,0772 + 2,5061  5,5833 m2 4. Bµi tËp 28 (SGK/120) (10 phót) - GV ra bµi tËp giíi thiÖu a) DiÖn tÝch xung quanh cña x« chÝnh lµ diÖn h×nh vÏ 101/SGK, gäi häc tÝch xung quanh cña h×nh nãn côt cã b¸n kÝnh sinh đọc đề bài hai đáy là 9 và 21 . -Bµi to¸n cho g×? yªu cÇu - ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh g×? cña h×nh nãn côt ta cã: - H·y nªu c¸ch tÝnh diÖn Sxq =  ( r1 + r2 )l tÝch xung quanh cña x« ?  DiÖn tÝch xung quanh cña x« lµ : - Em h·y cho biÕt diÖn tÝch Sxq = 3,14 ( 9 + 21 ). 36 = 3391,2 ( cm2) xung quanh cña x« chÝnh lµ b) Dung tÝch cña x« chÝnh b»ng thÓ tÝch cña diÖn tÝch xung quanh cña nãn côt. h×nh nµo ? 1 - H·y nªu c¸ch ¸p dông 2 2 công thức để tính diện tích - áp dụng công thức: V = 3 h  r1  r2 + r1r2  xung quanh cña x« trªn . - Theo h×nh vÏ ta cã chiÒu cao cña x« lµ: .- GV gäi 1 häc sinh tr×nh h = h1 - h2 (h1 lµ chiÒu cao cña h×nh nãn lín, h 2 bµy lêi gi¶i . lµ chiÒu cao cña h×nh nãn nhá) - NhËn xÐt bµi lµm cña 2 2 2 2 b¹n .  h = 63  21  27  9 42 2  18 2 24 2 VËy dung tÝch cña x« lµ: 1 V= 3 .3,14. 24 2 .(212+92+21.9). 25258cm3=25,3 lÝt. IV. Cñng cè (1 phót) - GV kh¾c s©u c¸c c«ng thøc vµ øng dông thùc tÕ. V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Học thuộc công thức , xem lại các bài tập đã chữa . - Lµm bµi tËp : 23; 24; 29 trong (Sgk/119- 120) Ngµy so¹n : 9/04/2013 h×nh cÇu diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu A/Môc tiªu bµi d¹y : +KiÕn thøc : - Học sinh nắm vững các khái niệm của hình cầu: Tâm, bán kính, đờng kính, đờng tròn lớn, mặt cầu . - Học sinh hiểu đợc mặt cắt của hình cầu bởi một mặt phẳng luôn là một h×nh trßn. -Học sinh đợc giới thiệu về vị trí của một điểm trên mặt cầu-Toạ độ địa lý +KÜ n¨ng : - Rèn khả năng hình dung các vật thể là hình cầu, trái đất, ... +Thái độ : - Thấy đợc ứng dụng thực tế của hình cầu. + Phơng pháp : Trực quan, vấn đáp, gợi mở B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: M« h×nh h×nh cÇu, thíc - HS: M¸y tÝnh TiÕt 64. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 7.

(72) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp (1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (5 phót) - HS1: ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn, h×nh nãn côt. Gi¶i thÝch c¸c kÝ hiÖu trong c«ng thøc ? III. Bµi míi (30 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1.H×nh cÇu - GV giíi thiÖu kh¸i niÖm h×nh cÇu, mÆt cÇu, t©m, b¸n kÝnh - Cho häc sinh quan s¸t m« h×nh h×nh cÇu . - Nªu b¸n kÝnh vµ t©m cña h×nh cÇu ?. - Khi quay nöa h×nh trßn t©m O b¸n kính R một vòng quanh đờng kính AB cố định ta đợc một hình cầu . - Nửa đờng tròn khi quay tạo nên mặt cÇu. - Điểm O đợc gọi là tâm, R là bán kính của hình cầu hay mặt cầu đó.. 2.C¾t h×nh cÇu bëi mét mÆt ph¼ng - GV ®a h×nh vÏ 104/SGK trªn - Khi c¾t h×nh cÇu b»ng mét mÆt ph¼ng m¸y chiÕu vµ cho HS quan s¸t th× mÆt c¾t lµ mét h×nh trßn - Khi c¾t h×nh cÇu b»ng mét mÆt ph¼ng th× mÆt c¾t lµ h×nh g× ? - GV dïng m« h×nh mét vËt h×nh cầu bị cắt bởi một mặt phẳng để HS thÊy râ h¬n - GV yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn ?1 (Sgk - 121). - Häc sinh lµm ra phiÕu häc tËp vµ yªu cÇu häc sinh th¶o luËn trong , sau đó GV thu phiếu học tËp vµ nhËn xÐt bµi lµm cña häc sinh.. ?1 §iÒn vµo b¶ng chØ víi c¸c tõ “cã”. hoÆc “kh«ng” H×nh H×nh trô H×nh cÇu MÆt c¾t H×nh ch÷ Kh«ng Kh«ng nhËt H×nh trßn Cã Cã b¸n kÝnh R H×nh trßn b¸n kÝnh < Kh«ng Cã R - Khi c¾t mÆt cÇu b¸n kÝnh R bëi mét mặt phẳng, ta đợc một hình tròn. - Qua đó hãy nêu nhận xét về mÆt c¾t cña h×nh cÇu vµ mÆt cÇu bëi mét mÆt ph¼ng - GV ®a h×nh 105 - SGK trªn máy chiếu để hớng dẫn cho học sinh: Trái Đất đợc xem là một hình cầu với đờng tròn lớn là đờng xích đạo. IV. Cñng cè (8 phót) - GV yêu cầu học sinh đọc bài VÞ trÝ cña mét ®iÓm trªn mÆt đọc thêm “Vị trí . . . Toạ độ địa lí” cầu.Toạ độ địa lí : (SGK /126-127) và giải thích cho Ví dụ: Toạ độ địa lí của Hà Nội là: häc sinh c¸c kh¸i niÖm vÜ tuyÕn, 1050 48’ §«ng vµ 200 01’ B¾c. kinh tuyến, xích đạo, bán cầu Nghiã là: 1050 48’ kinh độ Đông và B¾c, b¸n cÇu Nam, kinh tuyÕn 0 gốc, vòng kinh tuyến. . . trên quả 20 01’ vĩ độ Bắc địa cầu. V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Häc bµi theo SGK, kÕt hîp víi vë ghi - Đọc lại bài đọc thêm/SGK. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 7.

(73) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Ngµy so¹n :12/04/2013 TiÕt 65. h×nh cÇu diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu(tt). A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc - N¾m v÷ng c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu - HiÓu c¸ch h×nh thµnh c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh cÇu, n¾m v÷ng c«ng thøc vµ biÕt ¸p dông vµo bµi tËp . +KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng áp dụng các công thức để giải bài tập +Thái độ Thấy đợc ứng dụng thực tế của hình cầu . + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở,trực quan B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: M« h×nh h×nh cÇu,thíc, níc, b×nh trô - HS: M¸y tÝnh, thíc C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp (1 phót) II. KiÓm tra bµi cò : KiÓm tra trong khi d¹y bµi míi. III. Bµi míi (33 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. DiÖn tÝch mÆt cÇu (10 phót) - GV ®a h×nh cÇu lªn mµn h×nh vµ hái: - H·y nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tích mặt cầu đã học theo bán kính và đờng kính ? - HS đứng tại chỗ nêu công thức VÝ dô 1: - H·y tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu b¸n kÝnh 5 cm ?. - C«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu:. VÝ dô 2: (Sgk - 122). S = 4 R 2 =  d 2. (R là bán kính, d là đờng kính mặt cầu). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 7.

(74) THCS LƯƠNG THẾ VINH. - Yêu cầu HS đọc đề bài - Tóm tắt đề - HS nªu c¸ch lµm, tÝnh d2. 2. ThÓ tÝch h×nh cÇu ( 13 phót) - §a giíi thiÖu h×nh vÏ 106/SGK +thÝ nghiÖm t×m thÓ tÝch h×nh cÇu - GV híng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiÖm nh SGK. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. VÝ dô 1: DiÖn tÝch mÆt cÇu b¸n kÝnh 5 cm lµ: 2. 2. 2. SmÆt cÇu = 4 R =4.3,14.5 =314 cm VÝ dô 2: (Sgk - 122) Tãm t¾t S1 = 36 cm2 ; S2 = 3S1 . Tìm đờng kính d2 = ? Gi¶i: Gọi d2 là độ dài đờng kính của mặt cầu thø hai  theo c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu ta cã : S2 = d22 <=> 3S1 = d22  3.36 = 3,14 . d22  d22 = 34,39  d2  5,86 ( cm ) VËy độ dài đờng kính của mặt cầu thứ hai d2  5,86 (cm) +ThÝ nghiÖm: ( sgk ) - H×nh 106 .. - Rót ra kÕt luËn g× vÒ thÓ tÝch cña h×nh cÇu .. 2 - HS: ThÓ tÝch h×nh cÇu b»ng 3 thÓ tÝch h×nh trô. - C«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh trô nh thÕ nµo ? - VËy c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh cÇu lµ g× ? - GV ra ví dụ gọi học sinh đọc đề bài sau đó hớng dẫn học sinh lµm bµi . - H·y tÝnh thÓ tÝch cña níc trong liÔn ? - ViÕt c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch hình cầu theo đờng kính d ? - ThÓ tÝch níc cã trong liÔn b»ng bao nhiªu phÇn thÓ tÝch cña liÔn  Lîng níc cÇn cã lµ bao nhiªu lÝt .. - ThÓ tÝch h×nh cÇu b¸n kÝnh R lµ: 4 V =  R3 3. VÝ dô: (Sgk - 124 ) - H×nh 107. Gi¶i: - ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh 4 1 3  R2 d  V= 6 cÇu V = 3. (d là đờng kính) Theo bµi ta cã d = 22 cm = 2,2 dm ThÓ tÝch cña liÔn lµ: 1 .2, 23  6 V = 3,14. 5,57 dm3. Do thÓ tÝch níc cÇn cã trong liÔn chØ b»ng hai phÇn ba thÓ tÝch cña liÔn nªn lîng níc cÇn cã lµ: 2 2 V = .5,57 3, 71 3 V’ = 3 dm3 = 3,71 lÝt. 3. LuyÖn tËp (15 phót) - GV ®a néi dung bµi tËp 34. *) Bµi tËp 34 ( sgk - 125 ). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 7.

(75) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. (Sgk/124) trªn m¸y chiÕu vµ yªu cầu học sinh đọc đề bài - Gäi mét HS lªn b¶ng tÝnh diÖn tích mặt khinh khí cầu khi đờng kÝnh d = 11m. ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt. - GV ®a néi dung bµi tËp 30 (Sgk/124) trªn m¸y chiÕu vµ yªu cầu học sinh đọc đề bài sau đó nªu c¸ch lµm . - Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× ? - ViÕt c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch hình cầu từ đó suy ra công thức tÝnh R = ? - Thay sè vµo ta cã R = ?. VËy diÖn tÝch mÆt khinh khÝ cÇu lµ 379 , 94 m2 *) Bµi tËp 30: (Sgk - 124). - Học sinh tính sau đó đa ra đáp án đúng. 4. cÇu S = 4 R2. d2  d 2 4. 3,14.112 379,94 m 2. 113. 1 7 cm3  R = ?. V= Bµi gi¶i: - ¸p dông c«ng thøc : 4  R3 V= 3 R=. 3. 3V  R3 = 4 1 3.113 3V 7  3 27 3 3 22 4 4. 7.   Đáp án đúng là đáp án B. IV. Cñng cè (5 phót) - Nh¾c l¹i c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu *) Bµi 31: (SGK - 124) - GV ra bài tập 31 trên màn hình, yêu cầu học sinh làm sau đó điền kết quả vµo c¸c « trèng . B¸n kÝnh 0,3 50 6,21 dm 0,283 100 km 6 hm h×nh cÇu mm m dam DiÖn tÝch 1,13 484,37 1,01 452,16 31400 125600 km2 hm2 mÆt cÇu mm2 dm2 m2 dam2 52333 ThÓ tÝch 0,11 1002,64 0,09 4186666,67 904,32 3,33 h×nh cÇu mm3 dm3 m3 km3 hm3 dam3 V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Học thuộc các công thức đã học (công thức tính diện tích mặt cầu, thể tÝch h×nh cÇu) - Gi¶i c¸c bµi tËp 35, 36, 37 (SGK/126). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 7.

(76) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. Ngµy so¹n :12/04/2013 TiÕt 66 luyÖn tËp A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Cñng cè thËt v÷ng ch¾c c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu, h×nh trô . +KÜ n¨ng : - Học sinh đợc rèn luyện kỹ năng phân tích đề bài, vận dụng thành thạo c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu, h×nh trô . +Thái độ : - Thấy đợc ứng dụng của các công thức trên trong đời sống thực tế . + Phơng pháp : vấn đáp, nhóm, gợi mở B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: B¶ng phô, thíc, gi¸o ¸n - HS: B¶ng phô vµ dông cô häc tËp C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc (1 phót) II. KiÓm tra bµi cò (5 phót) - HS1: ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu ? Gi¶i thÝch c¸c kÝ hiÖu trong c«ng thøc III. Bµi míi (36 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1.Bµi tËp 35 (SGK/126) (10 phót) - GV nªu néi dung bµi tËp 35 - H×nh vÏ ( 110 - sgk ) (sgk ) gọi học sinh đọc đề bài ThÓ tÝch cña bån chøa b»ng tæng thÓ sau đó treo bảng phụ vẽ hình tÝch cña h×nh trô vµ thÓ tÝch cña hai nöa 110 yªu cÇu häc sinh suy nghÜ h×nh cÇu (lµ thÓ tÝch cña mét h×nh cÇu) t×m c¸ch tÝnh . +) Vtrô = R2h = 3,14 . ( 0,9)2 . 3,62 - ThÓ tÝch cña bån chøa cã thÓ  Vtrô = 9,207 m3 tÝnh b»ng tæng thÓ tÝch cña c¸c 4 4 3 h×nh nµo ?  R 3  .3,14.  0,9  3, 052 3 - H·y tÝnh thÓ tÝch cña bån chøa + ) VcÇu = 3 m3 trên ? Hãy làm tròn kết quả đến Vậy thể tích V của bồn chứa là : hai ch÷ sè thËp ph©n V  9,207 + 3,052 = 12,259 m3 2.Bµi tËp 36 (SGK/126) ( 10 phót) - GV nªu néi dung bµi tËp vµ yêu cầu học sinh đọc đề bài suy nghÜ nªu c¸ch lµm ? a) Theo h×nh vÏ ta cã: - GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 111 AA' = OO' + OA + O'A' (Sgk) yªu cÇu häc sinh quan s¸t  OO' = AA' - OA - O'A' hình vẽ chỉ ra các kích thớc đã = 2a - 2x (Do 2x = 2R = OA + O'A') cã vµ c¸c yªu  h = 2a - 2x  2x + h = 2a (*) cÇu cÇn tÝnh . VËy (*) lµ hÖ thøc gi÷a - H·y tÝnh OO' theo AA' vµ R ? x vµ h khi AA' có độ dài không đổi - Häc sinh lµm, GV nhËn xÐt ? b»ng 2a . - Từ đó ta suy ra hệ thức nào b) DiÖn tÝch bÒ mÆt S cña chi tiÕt b»ng h = 2a - 2x gi÷a x vµ h ? tæng diÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô - DiÖn tÝch mÆt ngoµi cña bån vµ diÖn tÝch cña hai nöa mÆt cÇu b¸n chøa b»ng tæng diÖn tÝch nh÷ng kÝnh R = x (cm) h×nh nµo ? Theo c«ng thøc ta cã : - Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô vµ diÖn +) Sxqtrô = 2Rh = 2πxh  Sxq trô = 2πx( 2a - 2x) (cm2) (1) tích mặt cầu sau đó áp dụng +) SmÆt cÇu = 4R2 = 4x2 (cm2) (2) công thức để tính diện tích bề Tõ (1) vµ (2) suy ra ta cã: mÆt chi tiÕt trªn ?. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 7.

(77) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - GV cho học sinh tự làm sau đó yªu cÇu 1 häc sinh tr×nh bµy lªn b¶ng ? - T¬ng tù nh bµi 35 h·y tÝnh thÓ tÝch cña chi tiÕt trªn ? - Học sinh làm bài sau đó lên b¶ng lµm . - GV chèt l¹i c¸ch lµm bµi ?. S = Sxq trô+ S mÆt cÇu =2πx(2a -2x)+ 4x2 = 4πax - 4πx2 + 4x2 = 4πax Ta cã V = Vtrô + VcÇu. 4 3 R = R2h + 3. 4 3 x V = x2h + 3 =. 2 x2 ( a  x )  4  x3 2 x2 a  2  x3 3 3 = 3.Bµi tËp 37 (SGK/126) (16 phót) - GV nªu bµi tËp 37 vµ gäi häc sinh đọc đề bài. - GV híng dÉn cho häc sinh vÏ h×nh vµ ghi GT, KL cña bµi to¸n .. - HS díi líp thùc hiÖn vµo vë ghi. Chøng minh: a) V× (MA, MP); (NB; NP) lµ tiÕp tuyÕn cña (O) MO; NO lµ ph©n gi¸c cña c¸c   gãc M, N. . - HS suy nghÜ t×m c¸ch chøng minh c©u a - Nªu c¸ch chøng minh hai tam giác vuông đồng dạng ? - Hãy chứng minh MON đồng d¹ng víi APB ? - Chøng minh gãc MON lµ gãc vu«ng nh thÕ nµo ? h·y dùa vµo tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau để chứng minh ? - MON vµ APB cã gãc nhän nµo b»ng nhau ? v× sao ? - Học sinh chứng minh sau đó GV ch÷a bµi b) C¸ch kh¸c: Theo tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau AM = MP, BN = NP - ¸p dông hÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng MON, ta cã: MP.NP = OP2 = R2 Hay AM.BN = R2 - Nếu hai tam giác đồng dạng thì tỉ số diện tích của chúng đợc tÝnh nh thÕ nµo ? (tÝnh theo tØ sè đồng dạng) - Tỉ số đồng dạng? 2 SMON  MN SAPB AB - TÝnh MN theo R ? dùa vµo điều kiện của đề bài và kết quả c©u b. . =>. SMON SAPB. .     OMP OMA ; ONP ONB  +N  = 1800  OMP   M  ONP 900. Mµ .  MON 900. 1  AB   O;  APM 900 2 ) (gãc néi tiÕp ch¾n 2 . - Tø gi¸c OBNP cã:.   OBN  OPN 1800 nªn tø gi¸c OBNP . . lµ tø gi¸c néi tiÕp => ONM PBA (hai gãc néi tiÕp cïng ch¾n cung OP) - XÐt MON vµ APB cã:   MON APB 900  S  ONM PBA  (cmt)   MON APB (g.g)  =B  = 900 AOM  BNO A. b) XÐt. vµ. cã:. ;.    AMO = BON (cïng phô víi AOM )  AOM đồng dạng với  BNO  OA AM  BN OB  AM . BN = OA . OB = R 2 2 2 S V× MON APB => MON  MN  MN 2 SAPB AB AB. c). . . R Khi AM = 2 mµ theo c©u b: AM.BN = R2 => BN = 2R 5 R MN = MP + NP = AM + BN = 2. =?. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 7.

(78) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - Mét HS lªn b¶ng thùc hiÖn - Khi quay nöa h×nh trßn APB quanh AB sinh ra mét h×nh g× ?. 25 R2 SMON  4  25 2 SAPB 16 4R => d) Nöa h×nh trßn APB quay quanh AB sinh ra mét h×nh cÇu cã b¸n kÝnh R 4  R3 VcÇu = 3. IV. Cñng cè (2 phót) - Nh¾c l¹i c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu - Chốt lại cách làm các bài đã chữa V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót) - Xem lại các bài đã chữa - Lµm c¸c c©u hái «n tËp ch¬ng IV - Xem phÇn “Tãm t¾t c¸c kiÕn thøc cÇn nhí” - ChuÈn bÞ c¸c bµi tËp phÇn «n tËp ch¬ng IV. TiÕt 67. «n tËp ch¬ng iV. A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Hệ thống các khái niệm về hình trụ, hình nón, hình cầu (đáy, chiều cao, đờng sinh) - HÖ thèng c¸c c«ng thøc tÝnh chu vi, diÖn tÝch, thÓ tÝch cña h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu +KÜ n¨ng : - Rèn luyện kỹ năng áp dụng các công thức đó vào giải toán, kĩ năng vẽ h×nh, tÝnh to¸n. +Thái độ : - Häc sinh tÝch cùc «n tËp + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở, luyện B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 7.

(79) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. - GV: B¶ng phô, thíc, ªke - HS: Thíc, ªke, m¸y tÝnh C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp(1 phót) II. KiÓm tra bµi cò theo néi dung c©u hái sgk. III. Bµi míi (40 phót) I. LÝ thuyÕt : (7 phót) - GV ®a ra b¶ng phô cho häc sinh ®iÒn vµo chç trèng trong b¶ng sau: H×nh H×nh vÏ DiÖn tÝch xung quanh ThÓ tÝch 1. H×nh trô 2. H×nh nãn. 3. H×nh cÇu. Sxq = 2 Rh Stp = Sxq +Sd = 2 Rh +2 R 2. V = Sh =  R 2 h. Sxq =  rl. 1 2 r h 3. Stp = Sxq +Sd =  rl + r 2. V=. S = 4  R 2 = d 2. 4 V =  R3 3. Hoạt động của Néi dung GV vµ HS II. Bµi tËp (33 phót) - GV treo b¶ng 1. Bµi tËp 38: (Sgk - 129) phô vÏ h×nh 114 H×nh vÏ (114 - sgk ) vµ yªu cÇu häc - Thể tích của chi tiết đã cho trong hình vẽ bằng tổng sinh đọc đề bài thÓ tÝch 38 (Sgk- 129) cña hai h×nh trô V1 vµ V2 . - GV yªu cÇu + ThÓ tÝch cña h×nh trô thø nhÊt lµ: häc sinh tÝnh thÓ V1 = .R12h1 tÝch chi tiÕt m¸y  V1 = 3,14. 5,52 . 2 = 189,97 (cm3) đã cho, hãy nêu + ThÓ tÝch cña h×nh trô thø hai lµ : c¸ch lµm ? V2 =  .R22.h2 - ThÓ tÝch cña  V2 = 3,14 . 32 . 7 = 197,82 (cm3) chi tiết đã cho 2 trong h×nh b»ng VËy thÓ tÝch cña chi tiÕt lµ : V = V1 + V 3)  V = 189,97 + 197,82 = 387,79 (cm thÓ tÝch cña - DiÖn tÝch bÒ mÆt cña chi tiÕt b»ng tæng diÖn tÝch nh÷ng h×nh xung quanh của hai hình trụ và diện tích hai đáy (đáy nµo ? trên và đáy dới của chi tiết). - H·y tÝnh thÓ tÝch c¸c h×nh trô  S = 2.3,14.5,5.2 + 2.3,14.3.7 + 3,14.5,52 + 3,14.32 cho trong h×nh  S = 3,14 (22 + 42 + 30,25 + 9) vẽ sau đó tính VËy S = 324,205 (cm2) tæng thÓ tÝch cña 2. Bµi tËp 39: (Sgk - 129) chóng - Häc sinh tÝnh to¸n, mét häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy lêi Gọi độ dài cạnh AB là x (Đ/K:x >0) gi¶i. - Vì chu vi của hình chữ nhật là 6a nên độ dài cạnh AD - Häc sinh díi lµ (3a - x) líp nhËn xÐt vµ - V× diÖn tÝch cña h×nh ch÷ nhËt lµ 2a2 nªn ta cã ph¬ng bæ sung bµi lµm 2 cña b¹n. tr×nh: x (3a - x) = 2a - GV kh¾c s©u  x2 - 3ax + 2a2 = 0 cho häc sinh  ( x - a)( x - 2a) = 0 c¸ch tÝnh thÓ tÝch cña c¸c h×nh trªn  x - a = 0 hoÆc x - 2a = 0  x = a ; x = 2a thùc tÕ ta cÇn chó ý chia h×nh Mµ AB > AD  AB = 2a vµ AD = a. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 7.

(80) THCS LƯƠNG THẾ VINH. đã cho thành các h×nh cã thÓ tÝnh đợc (có công thøc tÝnh) - GV nªu néi dung bµi tËp 39 vµ yªu cÇu häc sinh suy nghÜ nªu c¸ch lµm. - HD: gọi độ dài c¹nh AB lµ x  độ dài cạnh AD lµ ? - TÝnh diÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt theo AD vµ AB ? - Theo bµi ra ta cã ph¬ng tr×nh nµo ? x (3a - x) = 2a 2. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. - DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô lµ: Sxq = 2Rh = 4a2 - ThÓ tÝch cña h×nh trô lµ: V = R2h = .a2.2a = 2a3 3. Bµi tËp 42 (SGK/130). +) ThÓ tÝch cña h×nh nãn lín 1 2 1 πr h  .3,14.7, 62.16, 4 3 = 3. lµ: Vlín Vlín  991,47 (cm3) +) ThÓ tÝch cña h×nh nãn nhá lµ: 1 1 .π.r 2 .h  .3,14.3,82.8, 2 3 Vnhá = 3 Vnhá  123,93 (cm3). VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn côt lµ: - Gi¶i ph¬ng  V= Vlín - Vnhá  991,47 - 123,93 tr×nh t×m AB vµ V= 867,54 (cm3 AD theo a - TÝnh thÓ tÝch vµ diÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô ? - GV gäi HS lªn b¶ng tr×nh bµy lời giải sau đó nhËn xÐt vµ chèt l¹i c¸ch lµm bµi tËp nµy.. - GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 117 (b) trong Sgk – 130, yªu cÇu häc sinh nªu c¸c yÕu tố đã cho trong h×nh vÏ. - Nªu c¸ch tÝnh thÓ tÝch h×nh đó ? - ThÓ tÝch cña hình nón cụt đợc tÝnh nh thÕ nµo ? HS: ThÓ tÝch cña h×nh nãn côt ë h×nh 117 (b) b»ng hiÖu thÓ tÝch cña h×nh nãn lín vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn nhá . - ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 8.

(81) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. h×nh nãn ta tÝnh nh thÕ nµo ? - HS tÝnh to¸n vµ lªn b¶ng tr×nh bµy IV. Cñng cè (2 phót) - GV kh¾c s©u cho häc sinh c¸ch tÝnh thÓ tÝch c¸c h×nh võa häc vµ chó ý c¸ch tÝnh to¸n. V. Híng dÉn vÒ nhµ (2 phót) - Häc thuéc c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu. - Lµm tiÕp c¸c bµi tËp: 42; 43 ; 44 ; 45 (Sgk - 130, 131). TiÕt 68. «n tËp häc kú II (tiÕt 1). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 8.

(82) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. A/Môc tiªu bµi d¹y +KiÕn thøc : - Ôn tập và hệ thống hoá lại các kiến thức về đờng tròn và góc với đờng tròn . +KÜ n¨ng : - RÌn luyÖn cho häc sinh kü n¨ng gi¶i bµi tËp d¹ng tr¾c nghiÖm vµ tù luËn - Có kỹ năng vận dụng thành thạo các định lý trong bài toán chứng minh hình liên quan tới đờng tròn . +Thái độ : - Học sinh tích cực, chủ động ôn tập các kiến thức đã học để chuẩn bị cho bµi kiÓm tra cuèi n¨m + Phơng pháp : Vấn đáp, gợi mở, luyện, nhóm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: B¶ng phô, thíc, compa, ªke - HS: Thíc, compa, ªke C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp(1 phót) 9A : 9B : II. KiÓm tra bµi cò (th«ng qua «n tËp) III. Bµi míi (42 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. LÝ thuyÕt (12 phót) ? Nêu khái niệm đờng tròn . a) Khái niệm đờng tròn (SGK/97) b) Vị trí tơng đối của điểm với đờng ? Nêu các vị trí tơng đối của tròn, đờng thẳng với đờng tròn và hai đđiểm với đờng tròn, đờng thẳng ờng tròn với nhau với đờng tròn và hai đờng tròn (SGK/98; 107; 117) víi nhau. c) Quan hệ vuông góc giữa đờng kính vµ d©y cung (SGK/103) ? Nªu quan hÖ vu«ng gãc gi÷a d) TÝnh chÊt tiÕp tuyÕn (SGK/108) đờng kính và dây cung. e) C¸ch chøng minh tiÕp tuyÕn. - Chứng minh đờng thẳng chỉ có một ? TÝnh chÊt tiÕp tuyÕn. điểm chung với đờng tròn. - Chứng minh đờng thẳng vuông góc ? Muốn chứng minh đờng thẳng với bán kính tại đầu mút nằm trên đờng là tiếp tuyến của đờng tròn ta trßn. lµm nh thÕ nµo. f) TÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau (SGK/114) ? Nêu các góc liên quan tới đg) Các góc liên quan đến đờng tròn êng trßn vµ c¸ch tÝnh. - Gãc ë t©m (SGK/66) - Gãc néi tiÕp (SGK/72) - GV treo b¶ng phô tãm t¾t c¸c - Gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung kiÕn thøc cÇn nhí trong ch¬ng (SGK/77) II vµ ch¬ng III. - Góc có đỉnh ở bên trong, bên ngoài đờng tròn (SGK/80) 2. Bµi tËp (30 phót). - GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 121 sgk sau đó cho học sinh suy nghĩ nêu cách tính độ dài đoạn th¼ng EF ?. 1. Bµi tËp 6: (SGK - 134). S. - Gợi ý: Từ O kẻ đờng thẳng vu«ng gãc víi EF vµ BC t¹i H vµ K ? - ¸p dông tÝnh chÊt vu«ng gãc giữa đờng kính và dây cung ta cã ®iÒu g× ?. - Gọi O là tâm của đờng tròn - KÎ OH vu«ng gãc EF vµ BC lÇn lît t¹i H vµ K. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 8.

(83) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. - GV ra bµi tËp, yªu cÇu häc sinh đọc đề bài sau đó vẽ hình vµ ghi GT , KL cña bµi to¸n ?. - Theo quan hệ vuông góc giữa đờng kÝnh vµ d©y cung ta cã EH = HF ; KB = KC = 2,5 (cm)  AK = AB + BK = 4 + 2,5 = 6,5 (cm) L¹i cã HD = AK = 6,5 (cm) (tÝnh chÊt vÒ c¹nh h×nh ch÷ nhËt) Mµ DE = 3 cm  EH = DH - DE EH = 6,5 - 3 = 3,5 cm Ta cã EH = HF (cmt)  EF = EH + HF = 2.EH  EF = 3,5 . 2 = 7 (cm) Vậy đáp án đúng là (B) 2. Bµi tËp 7: (SGK /134) GT : ABC đều , OB = OC (O  BC). - Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× ?.  DOE 600 (D AB ; E  AC). - H·y tÝnh AK theo AB vµ BK sau đó tính HD ? - So s¸nh DH vµ AK ? - Theo gi¶ thiÕt DE = 3cm, tõ đó tính EH => EF =? - Gäi mét HS lªn b¶ng lµm - HS, GV nhËn xÐt. - Nªu c¸c c¸ch chøng minh hai tam giác đồng dạng từ đó vận dụng chứng minh  BDO đồng d¹ng víi tam gi¸c COE (g.g) -  BDO đồng dạng với  COE ta suy ra đợc những hệ thức. KL : a) BD . CE không đổi b)  BOD S OED.  => DO lµ ph©n gi¸c cña BDE c) VÏ (O) tiÕp xóc víi AB CMR: (O) lu«n tiÕp xóc víi DE. BD BO BD BO   nµo ? CO CE  CO CE ta. suy ra ®iÒu g× ? BD.CE = CO.BO =. BC 2 4. - GV yªu cÇu häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i .. C©u b: - Gîi ý: Dùa vµo kÕt qu¶ c©u a:  BDO. COE. để chứng minh hai tam gi¸c S BOD và OED đồng dạng - Hai tam giác này đồng dạng còn suy đợc hệ thức nào nữa ? BD DO  CO OE. - Mµ CO = OB ( gt ) => hÖ thøc BD DO  nµo ? OB OE. - VËy hai tam gi¸c BOD vµ tam giác OED đồng dạng với nhau theo trêng hîp nµo ? - H·y chØ ra c¸c gãc t¬ng øng b»ng nhau ? - KÎ OK  DE  H·y so s¸nh OK và OH rồi từ đó rút ra nhận xÐt - GV nªu néi dung bµi tËp 11 ( SGK/136) vµ gäi 1 häc sinh. Chøng minh: a) XÐt  BDO vµ COE cã  C  600 B (vì  ABC đều) (1) BOD  COE  1200       OEC  EOC 1200   BOD OEC Mµ (2). - Tõ (1) vµ (2) suy ra  BDOS COE (g.g) BD BO   CO CE . BD.CE = CO.BO =. BC 2 4 (không đổi).  BD.CE không đổi . b) V×  BDO S COE (cmt) BD DO   CO OE mµ CO = OB ( gt ) BD DO   OB OE (3)  DOE  B 600. L¹i cã: (4)   BOD OED S Tõ (3) vµ (4) .   BDO ODE. (hai gãc t¬ng øng).   DO lµ ph©n gi¸c cña BDE .. c) §êng trßn (O) tiÕp xóc víi AB t¹i H  AB  OH t¹i H . Tõ O kÎ OK  DE. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 8.

(84) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. đọc đề bài, sau đó hớng dẫn häc sinh vÏ h×nh vµ ghi GT, KL vµo vë. - Nêu các yếu tố đã biết và các yªu cÇu cÇn chøng minh ? - NhËn xÐt vÒ vÞ trÝ cña gãc BPD với đờng tròn (O) rồi tính số đo của góc đó theo số đo của cung bÞ ch¾n ? . 1    sdAC)  BPD  (sdBD 2. nh thÕ nµo ? . 0   vµ PCD ; Q  BD sao cho s® BQ 42 , 0  s® QD 38. - Gãc AQC lµ gãc g× ? cã sè ®o 1   AQC  sdAC 2.  t¹i K . V× O thuéc ph©n gi¸c cña BDE nªn OK = OH  K  (O; OH) L¹i cã DE  OK t¹i K (c¸ch dùng) DE tiếp xúc với đờng tròn (O) tại K . 3. Bµi tËp 11: (SGK - 135) GT: Cho P ngoµi (O); kÎ c¸t tuyÕn PAB.   KL : TÝnh BPD  AQC. . - TÝnh BPD  AQC  ? - GV yªu cÇu häc sinh tÝnh tæng hai gãc theo sè ®o cña hai cung Bµi gi¶i: bÞ ch¾n  - GV khắc sâu lại các kt đã vận Ta có BPD là góc có đỉnh nằm ngoài dông vµo gi¶i vµ c¸ch tÝnh to¸n. 1    sdAC)  BPD  (sdBD 2 (O)  1   AQC  sdAC  2 ( gãc néi tiÕp ch¾n AC ) 1  1  1    BPD  AQC  sdBD  sdAC  sdAC  2 2 2 1 1 1     (sdBQ   sdQD)  BPD  AQC  sdBD  .800 2 2 2 0    BPD  AQC 40. IV. Cñng cè (0 phót) KÕt hîp khi luyÖn tËp V. Híng dÉn vÒ nhµ (2 phót) - Ôn tập kỹ các kiến thức về góc với đờng tròn . - Gi¶i bµi tËp 8; 9; 10 ; 12 ; 13 (Sgk - 135). TiÕt 69. «n tËp häc kú II (tiÕt 2). A/Môc tiªu bµi d¹y : +KiÕn thøc : - LuyÖn tËp cho häc sinh mét sè bµi to¸n tæng hîp vÒ chøng minh h×nh. - Ph©n tÝch bµi to¸n vÒ quü tÝch, «n l¹i c¸ch gi¶i bµi to¸n quü tÝnh cung chøa gãc. +KÜ n¨ng : - Rèn cho học sinh kỹ năng phân tích đề bài, vẽ hình, vận dụng các định lý vµo bµi to¸n chøng minh h×nh häc. - RÌn kü n¨ng tr×nh bµy bµi to¸n h×nh l«gic vµ cã hÖ thèng, tr×nh tù. +Thái độ : - Học sinh tích cực, chủ động khi ôn tập, tinh thần làm việc tập thể + Ph¬ng ph¸p : VÊn d¸p, «n tËp , luyÖn tËp, nhãm B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc cã chia kho¶ng, compa, ªke - HS: Thíc cã chia kho¶ng, compa, ªke C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc líp(1 phót). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 8.

(85) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. II. KiÓm tra bµi cò (th«ng qua «n tËp) III. Bµi míi (37 phót) Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. LÝ thuyÕt (10 phót) ? Nêu các góc liên quan tới đờng a) Các góc liên quan đến đờng tròn tròn và cách tính số đo các góc đó - Góc ở tâm (SGK/66) theo sè ®o cña cung bÞ ch¾n. - Gãc néi tiÕp (SGK/72) - Gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y ? Nªu c¸c hÖ qu¶ vÒ gãc néi tiÕp, cung (SGK/77) gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y - Góc có đỉnh ở bên trong, bên ngoài cung. đờng tròn (SGK/80) b) HÖ qu¶ vÒ gãc néi tiÕp vµ gãc t¹o ? Nªu c¸c tÝnh chÊt vµ dÊu hiÖu bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung nhËn biÕt tø gi¸c néi tiÕp. (SGK/79) ? Nªu kÕt qu¶ cña bµi to¸n quü c) TÝnh chÊt vµ dÊu hiÖu nhËn biÕt tø tÝch cung chøa gãc vµ c¸ch gi¶i gi¸c néi tiÕp (SGK/88; 103) bµi to¸n quü tÝch d) C¸ch gi¶i bµi to¸n quü tÝch 2. Bµi tËp ( 27 phót) - GV nªu néi dung bµi tËp vµ gäi 2 1. Bµi tËp 13: (Sgk - 135) học sinh đọc đề bài - Häc sinh vÏ h×nh vµ ghi GT , KL cña bµi to¸n. - Trªn h×nh vÏ em h·y cho biÕt điểm nào cố định, điểm nào di động ? - Điểm D di động nhng có tính chất nào không đổi ?  - H·y tÝnh gãc ADC = ? - Gîi ý : H·y tÝnh gãc BDC theo sè ®o cña cung BC ? - Sö dông gãc ngoµi cña ACD vµ tÝnh chÊt tam gi¸c c©n ? 1 1 1  1  ADC  BAC  . sdBC  .1200 300 2 2 2 4 (dùa vµo tÝnh chÊt gãc ngoµi  ) - Vậy D chuyển động trên đờng nµo ? - Khi A  B th× D trïng víi ®iÓm nµo ? - Khi A  C th× D trïng víi ®iÓm nµo ? - Vậy điểm D chuyển động trên đờng nào khi A chuyển động trên cung lín BC ? - GV nªu néi dung bµi tËp híng dÉn häc sinh vÏ h×nh vµ ghi GT, KL cña bµi to¸n.. - Bµi to¸n cho g× ? chøng minh g× ?. Bµi gi¶i: Theo ( gt) ta cã : AD = AC  ACD c©n t¹i A    ACD ADC (t/c ACD c©n)    BAC ADC  ACD. Mµ (gãc ngoµi cña ACD ). 1 1 1  1  ADC  BAC  . sdBC  .1200 300  2 2 2 4. Vậy điểm D nhìn đoạn BC không đổi díi mét gãc 300  theo quü tÝch cung chøa gãc ta cã ®iÓm D n»m trªn cung chøa gãc 300 dùng trªn ®o¹n BC . - Khi ®iÓm A trïng víi ®iÓm B th× ®iÓm D trïng víi ®iÓm E (víi E lµ giao điểm của tiếp tuyến Bx với đờng trßn (O)). - Khi ®iÓm A trïng víi C th× ®iÓm D trïng víi C. - Vậy khi A chuyển động trên cung A lớn BC thì D chuyển động trªn cung CE thuéc cung chøa gãc 300 dùng trªn BC. 2. Bµi tËp 15: (Sgk - 136) O B. - §Ó chøng minh BD2 = AD . CD. C. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 8 E. D.

(86) GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. THCS LƯƠNG THẾ VINH. ta đi chứng minh cặp  nào đồng d¹ng ? - H·y chøng minh  ABD vµ  BCD đồng dạng với nhau ? - GV yªu cÇu häc sinh chøng minh Chøng minh: sau đó đa ra lời chứng minh cho học sinh đối chiếu . a) XÐt  ABD vµ BCD cã    - Nªu c¸ch chøng minh tø gi¸c ADB (chung) DAB DBC BCDE néi tiÕp ? Theo em nªn ( gãc néi tiÕp vµ gãc t¹o bëi tia tiÕp chøng minh theo dÊu hiÖu nµo ? tuyÕn vµ d©y cung cïng ch¾n cung - Gîi ý: Chøng minh ®iÓm D, E BC) cïng nh×n BC díi nh÷ng gãc b»ng   ABD S BCD (g . g) nhau  Tø gi¸c BCDE néi tiÕp AD BD theo quü tÝch cung chøa gãc  - Häc sinh chøng minh GV ch÷a bµi vµ chèt l¹i c¸ch lµm ?.  BD CD  BD2 = AD . CD ( §cpcm) 1    sd BC  AEC  sdAC 2 b) Ta cã:. . . - Nêu cách chứng minh BC // DE ? ( Góc có đỉnh ở bên ngoài đờng tròn) - Gợi ý: Chứng minh hai góc đồng   vÞ b»ng nhau: BED ABC .. - GV cho häc sinh chøng minh miệng sau đó trình bày lời giải - Yªu cÇu häc sinh ë díi líp tr×nh bµy bµi lµm vµo vë.. 1    sdBC)  ADB  (sdAB 2 ( góc có đỉnh. bên ngoài đờng tròn ) . Mµ theo ( gt) ta cã AB = AC.    AEC ADB  E, D cïng nh×n BC díi hai gãc. b»ng nhau  Hai ®iÓm D; E thuéc quÜ tÝch cung chøa gãc dùng trªn ®o¹n th¼ng BC VËy tø gi¸c BCDE néi tiÕp. c) Theo ( cmt ) tø gi¸c BCDE néi tiÕp    BED  BCD 1800. (T/C vÒ gãc cña tø gi¸c néi tiÕp) 0   L¹i cã : ACB  BCD 180 (hai gãc kÒ bï ). .   BED ACB (1)   ACB ABC. Mµ  ABC c©n ( gt)  (2) . . Tõ (1) vµ (2)  BED ABC  BC // DE (v× cã hai gãc ë vÞ trÝ đồng vị và bằng nhau) IV. Cñng cè (6 phót) - Nêu tính chất các góc đối với đờng tròn . Cách tìm số đo các góc đó với cung bÞ ch¾n . - Nêu tính chất hai tiếp tuyến cắt nhau của đờng tròn và quỹ tích cung chøa gãc . - Nªu c¸ch gi¶i bµi tËp 14 ( sgk - 135 ) + Dùng BC = 4 cm ( b»ng thíc cã chia kho¶ng ) + Dựng đờng thẳng d song song với BC cách BC một đoạn 1 cm . + Dùng cung chøa gãc 1200 trªn ®o¹n BC . + Dùng t©m I ( giao ®iÓm cña d vµ cung chøa gãc 1200 trªn BC ) + Qua B dùng tiÕp tuyÕn víi (I) vµ qua C còng dùng tiÕp tuyÕn víi (I), hai tiÕp tuyÕn nµy giao nhau t¹i A => Tam gi¸c ABC lµ tam gi¸c cÇn dùng V. Híng dÉn vÒ nhµ (1 phót). Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 8.

(87) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. - Học thuộc các định lý , công thức . - Xem lại các bài tập đã chữa, giải tiếp các bài tập trong sgk - 135, 136 . - TÝch cùc «n tËp c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n . ChuÈn bÞ tèt cho bµi kiÓm tra häc k× II vµo tiÕt sau.. Ngµy so¹n : 15/04/2013 TiÕt 70. Tr¶ bµi kiÓm tra häc k× II (phÇn h×nh häc). A/Môc tiªu bµi d¹y : +KiÕn thøc : - Hs hiểu và nắm đợc đáp án đúng của bài kiểm tra học kì II (phần hình häc) - Thấy đợc chỗ sai của mình mắc phải trong bài kiểm tra và tự mình khắc phục sai lầm đó. - BiÓu d¬ng nh÷ng bµi lµm tèt, rót kinh nghiÖm nh÷ng bµi lµm cha tèt +KÜ n¨ng : - Củng cố và khắc sâu cho HS các kiến thức, kỹ năng liên quan đến bài kiÓm tra häc k× II +Thái độ : - HS ý thức đợc mình cần cố gắng hơn nữa để làm bài tốt hơn, có ý chí phấn đấu để chuẩn bị cho kì thi vào THPT B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Bài kiểm tra học kì II, biểu điểm, đáp án của sở giỏo dục kèm theo - HS: §Ò bµi kiÓm tra häc k× II C/TiÕn tr×nh bµi d¹y 1. Néi dung : - Cho HS xem lại đề bài - GV híng dÉn HS ch÷a bµi - GV giải thích và thông báo đáp án biểu điểm - Trả bài cho HS để đối chiếu - Gäi mét sè em tù nhËn xÐt bµi lµm cña m×nh *) Gi¸o viªn nhËn xÐt u ®iÓm, nhîc ®iÓm chung + ¦u ®iÓm: - 100% sè HS nép bµi - HS lµm bµi nghiªm tóc - Nhiều bạn có cố gắng và đạt điểm khá, giỏi: 1, Huúnh v¨n Phóc : 10 ®iÓm 2, Vâ ThÞ ¸nh Vi : 9,75 ®iÓm 3, Ph¹m ViÕt Phóc : 8 ®iÓm… - Nêu tên một số bài làm tốt, biểu dơng và khen ngợi những HS đó + Nhîc ®iÓm: - NhiÒu b¹n bÞ ®iÓm kÐm : Lµnh, §øc Phóc, Phi, Dòng, Lîi - Mét sè em tr×nh bµy bµi cha tèt: Bµi lµm viÕt kh«ng cÈn thËn, kh«ng s¹ch sÏ, sai nhiÒu lçi chÝnh t¶. _Một số em cha vẽ đợc hình để chứng minh, nhiều em vẽ cha chính xác nên không chứng minh đợc bài hình.. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 8.

(88) THCS LƯƠNG THẾ VINH. GIÁO ÁN HÌNH HỌC 9. -Một số em đọc không kỹ đề nên làm câu 1 thiếu sót nhiều - GV nªu mét sè lçi c¬ b¶n nh : Mét sè HS cßn vÏ h×nh sai, cha chÝnh x¸c; tr×nh bµy lËp luËn cha khoa häc; thiÕu kÝ hiÖu gãc; ®a sè HS cha chứng minh đợc bài 4c; dùng bút xóa khi làm bài . - Một số em lời ôn tập các kiến thức đã học dẫn đến bài kiểm tra không đạt yêu cầu - Nªu tªn mét sè bµi lµm cha tèt, rót kinh nghiÖm + Nên đọc kỹ đề trớc khi làm + Chän c©u dÔ lµm tríc. + Vẽ hình bằng bút chì để dễ sửa và bài sạch đẹp hơn. + Nªn vÏ h×nh tríc khi lµm. 2. Ch÷a bµi : - Giáo viên chữa bài theo đáp án chấm, học sinh chữa bài vào vở 3. Híng dÉn vÒ nhµ - Lµm l¹i bµi kiÓm tra vµo vë ghi - TiÕp tôc «n tËp. Giáo viên: NGÔ CÔNG TÊ. 8.

(89)

GIAO AN HINH 9 K2 NAM 2013

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về