Tài liệu Tài chính tiền tệ_ Chương 2 doc

9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 1
ĐẠI CƯƠNG TIỀN TỆ
PGS.TS. SỬ ĐÌNH THÀNH
9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 2
Nội dung nghiên cứu

SỰ RA ĐỜI TIỀN TỆ

CÁC CHẾ ĐỘ TIỀN TỆ

CHỨC NĂNG TIỀN TỆ
9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 3

Tiền tệ ra đời và phát triển gắn liền với nền
sản xuất hàng hóa: sản xuất sản phẩm =>
Trao đổi qua mua bán = > cần phải có tiền.
SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN TIỀN TỆ
9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 4
Các giai đoạn phát triển nền sản xuất
hàng hóa:

Sản xuất tự cung – tự cấp

Sản xuất hàng hóa: H-H.

Sản xuất hàng hóa - tiền tệ: H-T-H
SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN TIỀN TỆ

9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 5

Các hình thức phát triển tiền tệ:

Tiền tệ dưới dạng hàng hóa

Phi kim loại .

Kim loại.

Tiền giấy (paper money)

Tiền giấy có thể chuyển đổi ra vàng.

Tiền giấy không chuyển đổi ra vàng (tiền
pháp đònh – Fiat money) .

Tờ séc (checks)

Thẻ thanh toán (E-money)
TIỀN TỆ LÀ GÌ ?
9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 6

Theo dòng lòch sử:

Xuất hiện nhu cầu trao đổi (H-H): 9000 -6000 BC
(Before Christ).


Khoảng 1200 BC (thời kỳ đồ đá), ở Trung quốc
đã dùng vỏ sò như là phương tiện trao đổi.

Tiền kim loại đầu tiên xuất hiện vào 1000 BC ở
Trung quốc (Cuốc xuổng, dao…)

Kim loại bạc xuất hiện vào 500 BC ở các nước
vùng Trung đông – Vònh Persian (Thổ Nhó Kỳ, Hy
lạp…).

Tiền da thú - dạng tiền giấy ngân hàng đầu tiên
xuất hiện 118 BC ở Trung quốc.
TIỀN TỆ LÀ GÌ ?
9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 7

Tiền giấy xuất hiện từ thế kỷ thứ 9 AD (Anno
Domini) ở Trung Quốc. Đến năm 1455 tiền giấy
biến mất ở Trung quốc. Khi đó tiền giấy xuất hiện
ở Châu âu.

Thế kỷ 16 ở vùng Bắc Mỹ vẫn sử dụng vỏ sò, đồ
trang sức như là tiền tệ.

Bản vò vàng xuất hiện vào 1826 ở Châu âu. Mỹ
vào năm 1900.

Sau cuộc Đại khủng hoảng 29-33 => các nước từ
bỏ vàng chuyển sang tiền giấy.
TIỀN TỆ LÀ GÌ ?

9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 8

Các nhà kinh tế hiện đại (Friedman) đònh
nghóa tiền tệ như là tất cả những gì được
chấp nhận thanh toán cho việc mua bán
hàng hóa, dòch vụ hoặc thanh toán các
khoản nợ.
TIỀN TỆ LÀ GÌ ?
9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 9

Cần phân biệt tiền tệ (Money) và đồng
tiền (Currency):

Đồng tiền bao gồm tiền giấy và tiền
kim loại của 1 quốc gia.

Các giấy tờ có giá được xem như là tiền
khi nó có thể chuyển thành tiền giấy và
tiền kim loại.
TIỀN TỆ LÀ GÌ ?
9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 10

Tiền và của cải (wealth):

Tiền – đồng tiền

Của cải biểu hiện sự giàu có gồm tiền, nhà cửa,

xe hơi, chứng khoán.
=> Tiền và của cải đáp ứng nhu cầu cất trữ giá trò.

Tiền và thu nhập (income):

Thu nhập phản ảnh dòng tiền kiếm được trên 1
đơn vò thời gian.

Ngược lại, tiền phản ảnh lượng giá trò tồn trữ
hiện có .
TIỀN TỆ LÀ GÌ ?
9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 11

Chế độ tiền tệ là hình thức tổ chức lưu thông tiền tệ
của một quốc gia, được quy đònh bằng luật pháp
=>
Chế độ tiền tệ hình thành kể từ khi có sự can
thiệp của nhà nước vào lónh vực tiền tệ.

Chế độ tiền tệ bao gồm các quy đònh:

Bản vò tiền tệ (cơ sở đònh giá đồng tiền của quốc
gia hay chọn vật ngang giá chung).

Đơn vò tiền tệ (tên gọi của đồng tiền ).

Quy đònh về sử dụng phương tiện thanh toán.
CÁC CHẾ ĐỘ TIỀN TỆ
9/7/2009

PGS.TS. Su Dinh Thanh 12

Đồng tiền của quốc gia được đònh bằng một trọng
lượng cố đònh của hai kim loại là vàng và bạc
.
p dụng phổ biến đầu thế kỷ 19 ở Pháp, Thụy só,
Mỹ và Ý.

Ví dụ: ở Mỹ năm 1792, 1 đô la vàng = 1,603
gram vàng; 1 đô la bạc= 24,06 gram bạc.

Ở Mỹ, từ 1792 đến 1834, vàng rút ra khỏi lưu
thông. Nhưng từ từ năm 1834 đến 1893 bạc rút
ra khỏi lưu thông, chỉ còn vàng.
Câu hỏi: tại ra xảy ra hiện tượng này?
CÁC CHẾ ĐỘ TIỀN TỆ
(Chế độ bản vò song song)
9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 13

Đồng tiền của quốc gia được đònh giá bằng
vàng => Tiền giấy của quốc gia được bảo
đảm bằng vàng.

Nhà nước không hạn chế đúc vàng.

Tiền vàng tự do lưu thông.

=> Nhận xét: chế độ bản vò vàng là
chế độ đặc trưng của nền kinh tế thò

trường trong giai đoạn tư do cạnh tranh.
CÁC CHẾ ĐỘ TIỀN TỆ
(Chế độ bản vò vàng (từ cuối thế kỷ 19 - đầu thế kỷ 20)
9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 14

Tiền giấy là tiền dấu hiệu (đại diện giá trò)

Tiền giấy xuất hiện bắt nguồn từ yêu cầu trao
đổi và lưu thông hàng hóa.

Tiền giấy khả hoán

Chế độ bản vò đồng bảng Anh

Chế độ bản vò đồng đô la Mỹ

Tiền giấy bất khả hoán gắn liền tiền pháp
đònh.
CÁC CHẾ ĐỘ TIỀN TỆ
(Chế độ lưu thông tiền giấy)
9/7/2009
PGS.TS. Su Dinh Thanh 15

Sau chiến tranh thế giới lần 1, tại hội nghò Gie-
nơ (Ý), các nước trong hệ thống TBCN nhất trí
sử dụng đồng bảng Anh làm đồng tiền thanh toán
và dự trữ quốc tế .

Đồng bảng Anh được đảm bảo bằng vàng.


Đồng tiền các nước phát hành và lưu thông ngoài
việc đảm bảo bằng vàng còn có thể dựa vào
đồng bảng Anh.

Nhận xét: chế độ đồng bảng Anh được xem là
chế độ bản vò vàng bò cắt xén ( vàng thỏi)

Ở Anh, 1925 một thỏi vàng = 1500 bảng Anh

Ở pháp 1928, một thỏi vàng = 225.000 Francs.
CÁC CHẾ ĐỘ TIỀN TE
(Chế độ bản vò bảng Anh (sau chiến tranh lần 1)