skkn

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tìm hiểu một số nét đặc trng ngôn ngữ tạo hình ở học sinh THCS, th«ng qua ph©n m«n vÏ tranh Së gd®t ĐĂKLĂK Trêng PTDT Nội Trú. SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM t×m hiÓu mét sè PHƯƠNG PHÁP THÔNG QUA PHÂN MÔN VẼ TRANG TRÍ ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS th«ng qua ph©n m«n vÏ tranh . Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thu HiÒn . Tæ : N¨ng khiÕu ----------oooOooo---------. Lêi nãi ®Çu Mỗi ngời mỗi nghề đều mang những đặc thù,đặc trng riêng của từng ngành nghề sao cho phù hợp với từng năng lực sở trờng của mình.Nghề dạy học đợc coi là mét nghÒ cao quý bëi s¶n phÈm chñ yÕu lµ nh©n c¸ch con ngêi. Muèn trë thµnh con ngời hửu ích,đều phải dựa vào sự giáo dục của nhà trờng. Dạy học đã khó, dạy mỹ thuật càng khó hơn. Bởi ngoài việc dạy học sinh nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n th× viÖc häc mü thuËt cßn ph¶i ®em l¹i niÒm vui cho mäi ngời, làm cho mọi ngời nhìn ra cái đẹp, thấy cái đẹp ở trong mình, và xung quanh mình trở nên gần gủi đáng yêu hơn. đồng thời học mỹ thuật giúp mọi ngời tự tạo ra cái đẹp theo ý mình, theo cách hiểu cách lý giải của bản thân. Làm cho cuộc sống thªm t¬i vui h¹nh phóc. Dạy và học mĩ thuật ở thcs không nhằm đào tạo họa sĩ hay ngừơi làm nghệ thuËt mµ nh»m gi¸o dôc thÞ hiÕu thÈm mü cho häc sinh. chñ yÕu t¹o ®iÒu kiÖn cho học sinh tiếp xúc làm quen và thởng thức cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp vận dụng cái đẹp vào trong cuộc sống hằng ngày. Để làm đợc điều đó cần hiểu về cách nhìn cách c¶m nhËn, lý gi¶i hiÖn tîng sù vËt....cña häc sinh hay nãi c¸ch kh¸c lµ ng«n ng÷ t¹o hình của học sinh thcs trong bộ môn mĩ thuật, mà cụ thể ở đề tài nghiên cứu này đợc tìm hiểu thông qua phân môn vẽ tranh. Việc tìm hiểu đặc trng ngôn ngữ tạo hình ở học sinh thcs sẽ giúp cho giáo viên giảng dạy đánh giá một cách tích cực đúng đắn, gây hứng thú cho cả ngời học và ngời dạy, tìm ra đợc phơng pháp, cách thức giảng dạy phù hợp đối tợng, lứa tuæi.tuy nhiªn d¹y nh thÕ nµo? d¹y thËt tèt hay b×nh thêng cßn phô thuéc ý thøc häc tËp cña mçi chóng ta.. a/. đặt vấn đề Víi mong muèn trë thµnh ngêi gi¸o viªn d¹y tèt, d¹y giái, hoµn thµnh tèt c«ng t¸c nhiÖm vô cÇn cã rÊt nhiÒu yÕu tè. §ã lµ chuyªn m«n nghiÖp vô, kiÕn thøc kinh nghiÖm, vµ lßng say mª yªu nghÒ yªu trÎ. §¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi c· vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, an ninh, quốc phòng. Những năm vừa qua Đảng và nhà nớc ta luôn quan tâm đến sự phát Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn. Trêng: THCS Trung S¬n. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Tìm hiểu một số nét đặc trng ngôn ngữ tạo hình ở học sinh THCS, th«ng qua ph©n m«n vÏ tranh. triển của giáo dục, đặc biệt là chất lợng của nó. cùng với nhu cầu phát triển ngày càng cao của con ngời về đức dục, trí dục và thể dục, thì mỹ dục cũng không ngừng đợc phát triển và dần có vai trò quan trọng trong đời sống của mỗi con ngời và nhất là thế hệ trẻ, mà đối tợng nghiên cứu ở đây là học sinh THCS. Víi bé m«n mü thuËt hiÖn nay nãi riªng, gi¸o viªn gi¶ng d¹y mü thuËt cßn Ýt kinh nghiệm. không có cơ hội thảo luận và nghiên cứu sâu vấn đề. Bởi thời lợng tiết còn ít, mỗi trờng chỉ có một giáo viên. việc trao đổi và thảo lụân gặp nhiều khó khăn. Đồng thời đây cũng là bộ môn mối đợc đa vào gần đây nhằm đáp ứng nhu cầu thị hiếu của con ngời, luôn luôn hớng tới cái đẹp, tìm kiếm và sáng tạo cái đẹp. Nhu cÇu thÞ hiÕu thÈm mü cña con ngêi ngµy cµng cao cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ xã hội, cho nên việc nhìn nhận và thởng thức cái đẹp của đại bộ phận nhân dân là vấn đề tất yếu khách quan, không chỉ là đối với ngời lớn, mà tất cả các đối tợng, tõng líp, løa tuæi trong x· héi. Gi¶ng d¹y mü thuËt ë trêng THCS còng nh»m môc tiªu trªn. trong qu¸ tr×nh giảng dạy ngời giáo viên cần chú ý đặc điểm lứa tuổi học sinh, mỗi lứa tuổi sẻ có cách cảm nhận suy nghĩ và lý giải về cái đẹp khác nhau. Ngời lớn có cách cảm nhận lôgic và khoa học tạo nên một cái đẹp hoàn thiện, còn trẻ em thì có cách cảm nhận ng©y th¬, nh×n sù vËt qua l¨ng kÝnh mµu hång, kh«ng víng bËn nh÷ng nguyªn t¾c, tr¨n trë mµ chñ yÕu tËp trung t×nh c¶m sù yªu thÝch cña m×nh vµo bµi vÏ. Cho nªn bµi vÏ häc sinh thêng ®em l¹i cho ta nhiÒu c¶m xóc vµ t×nh c¶m míi l¹. Nãi lµ vËy nhng mỗi lứa tuổi, mỗi mức độ cách cảm nhận của con ngời mỗi đổi thay. Là ngời giáo viên dạy mỹ thuật cần nắm bắt đợc đặc điểm này của học sinh đễ có phơng pháp giảng dạy tốt nhất, phát huy đợc năng lực sự đam mê của các em. Đây cũng là lý do tôi chọn đễ viết sáng kiến này”Tìm hiểu một số nét đặc trng , ngôn ngữ tạo h×nh ë häc sinh THCS th«ng qua ph©n m«n vÏ tranh”. Dạy mỹ thuật cũng nh dạy các bộ môn khác đối tợng chủ yếu là học sinh, dạy cho học sinh theo những nội dung yêu cầu chơng trình đã quy định. Nhng dù dạy bất cứ cái gì thì cần phải tìm hiểu rõ đối tợng cần truyền đạt là ai, đối tợng nào, truyền đạt ở mức độ nào. ở đây đối tợng tìm hiểu là học sinh THCS, mà cụ thể là học sinh THCS Trung Sơn Lớp 6,7,8. Lứa tuổi từ 11 đến 15 với những đặc điểm tính cách nhận thức riêng. Bé m«n mü thuËt lµ m«n häc mµ kiÕn thøc cña nã võa cô thÓ, râ rµng võa chung chung trõu tîng , khã thÊy khã nh×n, lµ lo¹i kiÕn thøc cã ë xung quanh ta, lÊy nh÷ng sự vật hiện tợng quanh ta đễ biểu đạt. Điều đó đòi hỏi giáo viên ngoài việc phải nắm v÷ng kiÕn thøc chuyªn m«n th× cÇn ph¶i n¾m v÷ng kiÕn thøc ë c¸c bé m«n liªn quan nh “ tâm lý học lứa tuổi, Xã hội khoa học tự nhiên,...” Trong đó cái cốt lỏi cần phải nắm là đặc trng ngôn ngữ tạo hình của học sinh THCS mà cụ thể ở đề tài nghiªn cøu nµy nã n»m trong ph¹m vi ph©n m«n vÏ tranh. §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh cña héi ho¹ nãi chung bao gåm nhiÒu yÕu tè, nh tính không gian tính tạo hình trực tiếp trong đó bao gồm đờng nét hình khối, màu s¾c...Vµ ng«n ng÷ t¹o h×nh cña häc sinh THCS còng kh«ng n»m ngoµi nh÷ng yÕu tè đó. Häc sinh THCS cã c¸ch nh×n c¸ch c¶m nhËn lý gi¶i nh thÕ nµo vÒ nh÷ng sù vËt hiện tợng xung quanh, về hình khối , màu sắc sự cảm nhận đó có khác gì so với sự c¶m nhËn cña ngêi lín, cña tõng løa tuæi kh¸c nhau. Nã cã nh÷ng ®iÓm thuËn lîi khã kh¨n g× vµ nh÷ng ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu trong c¸ch nh×n nhËn, c¶m thô cña häc Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn. Trêng: THCS Trung S¬n. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tìm hiểu một số nét đặc trng ngôn ngữ tạo hình ở học sinh THCS, th«ng qua ph©n m«n vÏ tranh. sinh THCS. Đó là những điều cần phải nghiên cứu tìm hiểu đễ bổ sung vào lợng kiÕn thøc chuyªn m«n cña ngêi gi¸o viªn gi¶ng d¹y bé m«n mü thuËt.. b giải quyết vấn đề I, sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ t¹o h×nh. 1, Nh÷ng nÐt chung. Qua lÞch sö chóng ta thÊy r»ng con ngêi b¾t ®Çu vÏ tõ rÊt sím, tríc khi cã c· chữ viết và tiếng nói. Trong các hang động ta bắt gặp những hình vẽ hết sức sống động, nhng những tác phẩm lúc bấy giờ chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu cuộc sống , là trao đổi thông tin với nhau thay thế cho tiếng nói. Ví dụ: “ hình vẽ một quả và mũi tên chỉ vào miệng là quả ăn đợc” và những hình ảnh chỉ cái không ăn đợc cái đễ làm công cụ vv...Nói nh vậy tức là vẽ xuất hiện từ rất sớm nhng con ngời cha ý thức đợc vẽ đẹp ý nghĩa hình khối màu sắcvà tác dụng của nó đối với đời sống tinh thần, chỉ đơn thuần vẽ đễ đáp ứng nhu cầu trao đổi thông tin. Còng t¬ng tù nh thÕ, víi trÎ em nh÷ng nÐt vÏ ngo»n ngÌo vµ nh÷ng mµu s¾c trắng đỏ xanh đợc trẻ đặt cạnh nhau làm cho trẻ có vẽ thích thú, nhng chúng ta cũng không thể coi đó là vẽ mà đúng hơn là trẻ đang hoạt động đễ tự hoàn thiện và phát triển cơ bắp, hoạt động này chỉ dợc xem là hoạt động bản năng. Nó chỉ có thể coi là hoạt động vẽ khi bắt đầu ý thức đợc vẽ đẹp màu sắc hình khối đờng nét... và hình vẽ của trẻ ngày càng đợc hoàn thiện hơn, nhiều chi tiết hơn, là phơng tiện đễ diễn tả thÕ giíi xung quanh ®Çy mµu s¾c theo suy nghÜ sù c¶m nhËn vµ lý gi¶i cña b¶n th©n. 2,c¸ch nh×n vµ c¸ch c¶m nhËn. ë tõng løa tuæi th× sÎ cã nh÷ng c¸ch nh×n vµ c¸ch c¶m nhËn kh¸c nhau, t¹o nên những nét đặc trng ngôn ngữ tạo hình riêng của từng lứa tuổi, nó khác với nh÷ng nhµ ho¹ sØ ngêi nghiªn cøu, kh¸c víi ngêi lín, thÇy c« gi¸o. Cïng víi thêi gian vµ sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ, nÐt vÏ bµi vÏ cña trÎ ngµy mét kh¸c h¬n gÇn gièng víi thật hơn, vẽ nh thế nào cho đẹp cho đúng đẫ đợc trẻ quan tâm và tìm hiểu. Vµ ë mçi ngêi th× sù c¶m nhËn c¸ch lý gi¶i sù vËt hiÖn tîng còng kh¸c nhau. ë mçi thêi ®iÓm kh¸c nhau trÎ 1-2 tuæi sÎ nh×n sù vËt kh¸c víi trÎ 5-6 tuæi còng nh 10-11 tuổi . Sự thay đổi đi cùng với sự phát triển trí tuệ và đối tợng. Có trẻ thích vẽ và tiếp tục phát triển với khả năng của mình nhng có trẻ lại không, đến một giai đoạn nào đó lại chuyển hoạt dộng, không còn thích thú với hoạt động vẽ nữa. Điều đó cho thấy rất nhiều yếu tố ảnh hởng đến cách nhìn cách cảm nhận của trẻ trong đó sự phát triển, là yếu tố để hình thành ngôn ngữ tạo hình của trẻ trong tờng giai ®o¹n nãi chung II Ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh. 1) Kh¶ n¨ng c¶m nhËn cña häc sinh THCS. 1.1 §Æc ®iÓm t©m lý Løa tuæi häc sinh THCS tuæi tõ 11-15 ®ang theo häc tõ líp 6-9, lµ løa tuæi bíng bØnh khã b¶o víi sù mËnh mÏ vÒ t©m sinh lý, biÓu hiÖn t×nh c¶m râ rµng, sù yêu, sự ghét đồng thời có biểu hiện của sự e thẹn ngại ngùng, ảnh hởng đến kết quả bµi vÏ cña c¸c em. Trong qu¸ tr×nh lµm bµi c¸c em th¬ng che bµi vÏ cña m×nh kh«ng để thây cô giáo thấy, đồng thời cảm giác mình đã lớn nên các em muốn độc lập trong bài vẽ cua mình muốn thể hiện bản lĩnh của bản thân rằng mình sẽ làm đợc, sẽ vẽ đợc nhng khi bắt tay vào bài vẽ thì đa số các em không thể hiện đợc ý tởng cña m×nh, v× sao? Sự phát triển thể chất tâm lý, trí tuệ mạn mẽ nhng không đồng đều. Đa phần c¸c em cßn bì ngì vông vÒ trong khi vÏ, ®iÒu chØnh h×nh vÏ nÐt bót kh«ng theo suy nghÜ cua b¶n th©n. vµ løa tuæi nµy cßn ë tuæi an tuæi ngò ham thÝch vui ch¬i ho¹t động, do đó trong bài vẽ đặc biệt là các bức tranh dề tài thể hiện rõ dấu ấn của sự trÎ trung hån nhiªn ng©y th¬, ngé nghÜnh vµ hÕt søc ch©n thµnh. Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn. Trêng: THCS Trung S¬n. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Tìm hiểu một số nét đặc trng ngôn ngữ tạo hình ở học sinh THCS, th«ng qua ph©n m«n vÏ tranh. ë häc sinh THCS ®a sè c¸c em thÝch vÏ theo suy nghÜ, ý thÝch cña m×nh h¬n là vẽ theo sự hớng dẫn của giáo viên. Nghĩ gì và vẽ nấy, đặt bút vào là vẽ không theo tr×nh tù khu«n khæ c¸c bíc vÏ. chÝnh v× vËyngêi gi¸o viªn cÇn hiÓu vµ híng dẫn các em dần dần, để các em nắm bắt và thấy đợc tác dụng của việc vẽ tranh đúng ®em l¹i cho bµi vÏ cña m×nh cã mét kÕt qu¶ tèt. 1.2 kh¶ n¨ng c¶m nhËn trong ph©n m«n vÏ tranh cña häc sinh THCS. Học sinh THCS có ngôn ngữ tạo hình có gì đó rất đơn giãn nhng cũng rất sáng tạo phong phú. các em thờng vẽ tranh theo nhiều nội dung đề tài khác nhau, một số emm cũng tìm cho mình đợc nội dung và cách thể hiện rất dí dỏm, có nhiều bố cục lạ, đẹp mắt nhng cũng không ít bố cục thể hiện sự lõng lẽo vụng về, lúng tóng cña c¸c em tong khi xay dùng bè côc. VÒ h×nh tîng th× ®a phÇn c¸c em cha cã suy nghĩ tìm tòi về dáng, hình, động tác và nhất là những đặc điểm điển hình tong từng loại đề tài hay nội dung mà các em chọn. Bởi hình tợng các em chọn để vẽ còn chung chung, thiếu cái động, tĩnh, thiếu chiều sâu bức tranh. Các em vẽ tranh đơn giãn chỉ là kể, tả lại những hoạt động, động tác của nhân vật, nguời hay vật hay một quang cảnh nào đó. Đa số học sinh thể hiện màu sắc trong tranh thờng rực rỡ đôi khi trở nên đối lập về màu sắc khiến cho tranh trở nên khô cứng ngay cả tranh về đề tài thơ mộng. Những đề tài đợc các em a thích nhất là thờng là tranh phong cảnh, bởi vì đó là những thứ gần gũi đợc các em quan sát thu nhận một cách thờng xuyên thÓ hiÖn trÝ tëng tîng ghi nhí cña c¸c em hÕt søc phong phó ®a d¹ng. nghÖ thuËt ngôn ngữ tạo hình cũng từ đó mà đợc hình thành. Bộc lộ với những đặc trng riêng cña tõng løa tuæi. ChÊt liÖu mµ c¸c em thÎ hiÖn chñ yÕu lµ bót d¹ lµ mµu níc ngoµi ra cßn cã bót s¸p vµ mµu bét chÝnh v× thÕ mµ tranh c¸c em thêng lµ nhng gam mµu rÊt sèng động, tơi vui. Vì vậy đa phần những bài vẽ của các em có sự chênh lệch về gam màu đậm nhạt rất lớn. nhng nhình chung các em đã thể hiện đợc đâu là hình ảnh chính, là phụ để tô màu. 2. høng thó häc tËp trong ph©n m«n vÏ tranh ë häc sinh THCS Nhìn chung phân môn này đợc đông đảo học sinh a thích bởi tính tự do ít gò bã, nãi nh vËy nhng dï Ýt dï nhiÒu th× vÏ tranh còng ph¶i tiÕn hµnh theo c¸c bíc,vµ cũng có những cách thức riêng mà tuỳ vào đặc điểm ngôn ngữ tạo hình của từng lứa tuæi giai ®o¹n mµ cã c¸ch thÓ hiÖn vµ sö dông kh¸c nhau, tuy nhiªn ë ®©y chóng ta t×m hiÓu løa tuæi häc sinh THCS trong ph¹m vi ph©n m«n vÏ tranh vµ víi nh÷ng néi dung cô thÓ sau.. I.1 VÒ bè côc. Bài vẽ tranh đề tài của các em học sinh trờng THCS Trung Sơn chủ yếu khối 6,7,8 . §iÓm chung næi bËt cña c¸c em khi tiÕn hµnh bµi vÏ lµ kh«ng tu©n theo tr×nh tù c¸c bíc vÏ, nhiÒu em vÏ th¼ng h×nh vµo giÊy nghØ g× lµ thÓ hiÖn ra mµ kh«ng chú ý đến bố cục sắp xếp chính phụ, dẫn đến bố cục bị to bị lệch, có em thì bố cục lỏng lẻo, có em lại chật chội vv... dẫn đến kết quả bài vẽ không cao. ý thức về bố cục của các em cha đợc rõ ràng. Bố cục nh thế nào là đẹp ? Và nh thế nào là bố côc? cã nhiÒu em hiÓu r»ng bè côc lµ sù s¾p xÕp c¸c m·ng chÝnh phô sao cho hîp lý , các mãng không đều nhau, mãng chính trớc, mãng phụ sau, nhng khi làm bài lại bỏ qua một bên không cần biết chính phụ là gì. Điều đó cho thấy giữa thực hành và lý thuyết còn cả một khoảng cách lớn đối với các em có lẻ yhực hành là một chuyÖn, lý thuyÕt l¹i lµ mét chuyÖn kh¸c c¸i cèt yÕu lµ m×nh thÝch m×nh vÏ, nãi thÕ nhng củng có một số em ý thức đợc bố cục đẹp và hợp lý đa lại kết quả cao cho bài vÏ.. I.2 Về đờng nét.. Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn. Trêng: THCS Trung S¬n. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Tìm hiểu một số nét đặc trng ngôn ngữ tạo hình ở học sinh THCS, th«ng qua ph©n m«n vÏ tranh. Đa số các em đã biết kết hợp giữa nét công mềm mại đễ vẽ ngời và nét thẳng đễ vã nhà cửa, và một số cảnh vật, kết hợp những nét công mềm mại và những nét thẳng chắc khoẻ. Tuy nhiên đễ bát đầu bài vẽ các em thờng đi ngay vào những nét vÏ chÝnh kh«ng cã sù ph¸c nÐt tríc, nÐt vÏ thiÕu sù døt kho¸t linh ho¹t vµ cßn lìng lù, kh« khan nÐt vÏ cøng. §Æc biÖt khi vÏ khu«n mÆt hay ch©n tay cña ngêi th× ®a phần các em chỉ vẽ mô phổng tợng trng là chủ yếu. nhng đó cũng là cái riêng ở lứa tuổi các em, làm cho bức tranh của các em có vẽ gì đó ngộ nghĩnh, dí dỏm hồn nhiªn. Vì vậy mà ngời giáo viên phải biết đợc đặc trng đờng nét ở lứa tuổi của các em đễ có cách nhận xét đánh giá cho phù hợp, tuy nhiên cũng cần có phơng pháp nắm bắt và uốn nắn dần tỉ mĩ cho các em, đễ các em vẽ bài linh hoạt hơn nng cao kü n¨ng vÏ h×nh cho c¸c em. 2.3 VÒ h×nh khèi Đa số các em ở học sinh THCS Trung Sơn khi vẽ tranh đề tài đều không chú ý đến hình khối, vẽ chỉ là một mảng bẹt, thiếu chiều sâu cho không gian. Thực tế các em khi vÏ ngêi hay c¶ch vËt chØ chó ý diÔn t¶ chiÒu réng vµ cao cña nh©n vËt, chiÒu sâu do định luật xa gần tạo nên các em không nắm bắt đợc.. có chăng chỉ diễn tả đợc rất ít rằng ngời ở gần thì to ngời ở xa thì nhỏ,còn lại đều ngang nhau cùng nằm trên một mặt phẳng, nó mang tình chất trang trí là chủ yếu kết hợp với những đờng viền đậm. Một điều đáng lu ý nữa là khi các em vẽ tranh đề tài thì từ bớc 1 phác bố côc nhng khi sang bíc hai vÏ h×nh th× ®a sè c¸c em nÕu thùc hiÖn theo tr×nh tù c¸c bớc thì hình vẽ thờng vợt ra khỏi bố cục đã phác, hoặc nhỏ hơn m dẫn đến hình vẽ không cân đối. I.4 VÒ mµu s¾c. Màu sắc là yếu tố đặc biệt tạo đợc hứng thú nhất cho học sinh. phần lớn do màu sắc là yếu tố tác động mạnh đến canh thị giác của con ngời, nhất là lứa tuổi học sinh THCS đại đa số các em thích vẽ màu, đặc biệt là ở phân môn vẽ tranh, phần vẽ hình vẽ đờng nét đợc các em vẽ nhanh, và các em dành phần lớn thời gian đễ vẽ màu. Vẽ màu kĩ , những màu sắc sặc sở, bắt mắt thờng là những màu đợc các em sö dông nhiÒu nhÊt, mét sè häc sinh cã c¸ch nh×nh mµu rÊt tèt, sù c¶m thô mµu hết sức nhạy cảm. Các em đã bắt đầu có sự suy nghĩ tìm tòi, đầu t về màu sắc trong bài vẽ của mình. Một số em đã biết cách pha màu, chồng màu kéo màu từ mảng chính ra xung quanh một cách hợp lý, làm nổi bật trộng tâm bài vẽ nhng vẫn tạo đợc sự hài hoà về amù sắc. Tuy nhiên nhiều em còn ch thể hiện đợc độ đậm nhạt ở trong bức tranh làm cho bức tranh đều đều màu sắc dàn trải, không tạo đợc chiều sâu của bức tranh là” gÇn th× tá , xa th× mê”. Nªn ®a phÇn tranh cña c¸c em mang ®Ëm tÝnh chÊt trang trÝ. Màu sắc nổi bật ở đay là gam màu tơi vui sống động, màu sắc trẻ trung, nhng còng cã nh÷ng bµi cã gam mµu hµi hoµ, nhÑ nhµng trong s¸ng... thùc tr¹ng vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc Qua việc tìm hiểu đặc trng ngôn ngữ tạo hình trên ta thấy rằng việc nắm bắt vấn đề và tìm phơng hớng giải quyết vấn đề đó là một điều hết sức quan trộng, đảm b¶o cho tiÕt d¹y bµi d¹y hiÖu qu¶ h¬n, ®em l¹i sù thµnh c«ng tr«ng c«ng t¸c gi¶ng d¹y. I, Thùc tr¹ng häc tËp. 1/ Học sinh cha nắm bắt đợc cách xây dựng hình tợng điển hình, bài vẽ còn chung chung, mang nÆng tÝnh chÊt h×nh thøc . Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn. Trêng: THCS Trung S¬n. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tìm hiểu một số nét đặc trng ngôn ngữ tạo hình ở học sinh THCS, th«ng qua ph©n m«n vÏ tranh. 2/ Häc sinh THCS cã c¸ch nh×n c¸ch c¶m nhËn vÒ mµu hÕt søc trong s¸ng, lung linh ®Çy mµu s¾c, lµ mét sù kÕt hîp nh÷ng mµu s¾c t¬i s¸ng t¹o sù trÎ trung cho bµi vÏ. 3/ Trong khi tiÕn hµnh bµi vÏ c¸c em kh«ng theo tr×nh tù tiÕn hµnh c¸c bíc lµm bµi , mµ lµm theo ngÉu høng, thÝch vÏ c¸i g× th× vÏ c¸i nÊy . Ýt chó träng tríc sau hay chÝnh phô trong bµi vÏ. 4/ Häc sinh THCS cha cã thãi quen su tÇm tµi liÖu phôc vô cho bµi vÏ hiÖu qu¶ h¬n, vµ cha cã thãi quen quan s¸t nhËn xÐt sù vËt hiÖn tîng cho bµi vÏ cã chiÒu s©u vµ hiÖu qu¶ h¬n. 5/ Kü n¨ng sö dông mµu níc, mµu bét cña häc sinh THCS cßn kÐm. Từ những vấn đề cơ bản đó thì đối với phân môn vẽ tranh, phơng pháp giảng d¹y phï hîp lµ ph¬ng ph¸p quan s¸t vµ ph¬ng ph¸p liªn hÖ víi thùc tiÓn cuéc sèng. Ngoài ra là sự kết hợp các phơng pháp dạy học nh gợi mỡ, vấn đáp, luyện tậpvv... Vẽ tranh đề tài thì việc liên hệ vơí thực tiển cuộc sống là một điều hết sức quan trọng, đảm bảo cho việc tìm và lựa chọn hình tợng đợc sâu sắc hơn, nêu rõ trọng tâm đề tài hơn. II, BiÖn ph¸p gióp häc sinh häc tèt vµ nng cao chÊt lîng bµi vÏ ë ph©n m«n vÏ tranh. 1. ChuÈn bÞ Trớc khi dạy một bài vẽ tranh đề tài thì khâu chuẩn bị là rất quan trọng nhất là đồ dùng dạy học. VÒ phÝa gi¸o viªn ngoµi viÖc chuÈn bÞ gi¸o ¸n, ph¬ng ph¸p d¹y häc th× mét điều không thể thiếu đó là đồ dùng trực quan(tranh , ảnh minh hoạ) vì ở lứa tuổi trẻ em thì tranh ảnh nó có tác dụng rất mạnh đến canh thị giác và trí nhớ cdủa các em, doa vậy cần phải có đồ dùng trực quan phong phú và phải biết sử dụng đúng lúc, Về phía học sinh củng phải có sự chuẩn bị đầy đủ, sách vỡ giấy vẽ, màu chì tẩy , những đồ dùng học tập cần thiết, ngoài ra phải tìm hiểu và quan sát tham khảo những đề tài mà mình sẽ thể hiện trớc khi làm bài. Khi so¹n gi¸o ¸n cÇn so¹n kü biÕt ch¾t läc nh÷ng lêi tho¹i, c©u hái chÝnh vµ câu hỏi gợi mỡ phải rõ ràng dễ hiểu nhằm tạo hứng thú và sôi nổi trong từng đối tợng học sinh. Nên tránh những câu hỏi dài khó hiểu và những câu hỏi lững . + §èi víi häc sinh kÐm cÇn gîi më cô thÓ h¬n gióp c¸c em nhËn ra chæ cha đúng cha đẹp để bài vẽ đẹp hơn .Ví dụ: Bố cục có lỏng lẻo quá không, hay màu sắc cã lén xén qu¸ kh«ng? vv... + Đối với học sinh khá , trung bình thì có thể gợi mở để các em tìm tự tìm ra, tù ®iÒu chØnh hay söa chöa. VÝ dô: Chæ nµy, mµu nµy nh thÕ nµo ? Lµm sao cho bµi vẽ đẹp hơn ? +Víi häc sinh giái th× yªu cÇu cao h¬n. VÝ dô: Thö t×m xem bµi vÏ vã chæ nµo cha hợp lý? Có thể vẽ khác đợc không? §Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh lªn líp tèt, th× gi¸o viªn cÇn ph¶i cã thêi gian vµ quá trình thâm nhập giáo án kỉ càng, phải nắm vững tiến trình bài dạy, Để vừa đảm b¶o tiÕn tr×nh bµi d¹y võa gióp häc sinh tiÕp thu bµi mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, vµ điều cốt yếu nhất là phát huy tính tích cực sáng tạo của từng em, đồng thời phải tạo đợc bầu không khí vui vẽ thoải mái trong khi các em làm bài . Giáo viên phải phân tích kĩ các bớc tiến hành một bài vẽ tranh đề tài phải thực hiện theo những bớc nào? Những bớc đó là gì? và kết hợp đồ dùng minh hoạ đễ học sinh dễ nhớ dễ nắm bắt, và bài vẽ của học sinh lớp trớc đễ các em có thể thấy đợc mức độ thể hiện bài, tham khảo tranh của các hoạ sỉ về nội dung. Tuỳ vào sè lîng bµi mµ nh÷ng bµi sau cã thÓ gi¶m thêi lîng lý thuyÕt vµ t¨ng dµn thêi gian thùc hµnh, híng c¸c em ®i vµo tr×nh tù c¸c bíc vÏ tranh Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn. Trêng: THCS Trung S¬n. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Tìm hiểu một số nét đặc trng ngôn ngữ tạo hình ở học sinh THCS, th«ng qua ph©n m«n vÏ tranh. Vận dụng triệt đễ lợi thế khoa học công nghệ thông tin. sẻ đem lại hiệu quả cao trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y. Cho nªn lµ ngêi gi¸o viªn nãi chung gi¸o viªn mü thuËt nãi riªng cÇn ph¶i nhanh chãng tiÕp cËn n¾m b¾t nh÷ng lîi thÕ mµ khoa häc đem lại. tạo hứng thú và sự đổi mới trong cách giảng dạy. 2. PhÇn lªn líp Giáo viên phải linh hoạt trong thời gian lên lớp, phải đảm bảo quy trình thời gian, phân chia lớp hợp lý, giúp các em nhận thức và hiểu đợcbài học ngay tại lớp, giúp các em vẽ đợc một bài vẽ tranh theo ý thích đúng qui trình thực hiện các bớc vÏ. + Híng dÉn häc sinh khai th¸c néi dung Qua hình minh hoạ, giáo viên gợi ý giúp các em hiểu sâu hơn về đề tài, tìm ra đợc cách thể hiện (cách vẽ ) khác nhau , tìm ra những ý tởng hay dí dỏm cho tranh cña m×nh + Híng dÉn häc sinh c¸ch vÏ Nên giới thiệu qua đồ dùng minh hoạ và kết hợp trực tiếp minh hoạ bảng để häc sinh nhËn thøc râ rµng h¬n tr×nh tù c¸c bíc còng nh u ®iÓm khi tiÕn hµnh theo tr×nh tù c¸c bíc ®em l¹i, vµ nã cô thÓ h¬n khi chØ lµ nh÷ng lý thuyÕt s¸o râng. NÕu nh giíi thiÖu néi dung råi míi chØ vµo tranh, e r»ng häc sinh kh«ng chó ý kh«ng nhận ra đợc cách tiến hành(đâu là mảng, đâu là hình trong mảng ) -Tìm bố cục, phác mảng chính phụ sao cho hợp lý, cân đối với tờ giấy rõ trọng tâm, rỏ nội dung thể hiện đợc chủ đề. -Vẽ hình, vẽ màu phải rõ đặc điểm của đối tợng không vẽ chung chung. Vẽ màu thì không vẽ hình quá chi tiết cụ thể sẻ rát khó đễ thể hiện, màu có thể vẽ nh thực hoặc theo cảm hứng, song cần chú ý. Tơng quan giữa các màu, không vẽ độc lập từng màu, chú ý đến độ đậm nhạt của các màu gam màu để thể hiện đợc tính chÊt bµi vÏ. + Híng dÉn häc sinh lµm bµi Gi¸o viªn cè g¾ng lµm viÖc víi nhiÒu häc sinh vµ bao qu¸t tæng thÓ líp gióp c¸c em t×m c¸ch thÓ hiÖn ý tëng cña b¶n th©n, bè côc m¶ng vÏ h×nh t×m mµu. Dïng phơng pháp gợi mỡ trong khi hớng dẫn học sinh vẽ tranh sẽ đạt hiệu quả hơn cả. Bên cạnh đó phơng pháp giảng dạy phù hợp ở phần thực hành cũng rất quan trọng. Cần xác định đợc nội dung kiến thức trộng tâm và yêu cầu hợp lý với đối tợng học sinh. Luôn tạo đợc bầu không khí thoải mái nhẹ nhàng vui vẽ trong từng tiết dạy theo đặc điểm riêng của từng phân môn Phải dự kiến đợc các tình huống s phạm có thể xảy ra và xử lý linh hoạt đem lại hiệu quả giáo dục cao. Ngoài ra cần phải cho học sinh thấy đợc tầm quan trọng cña viÖc n¾m v÷ng kiÕn thøc lý thuyÕt, vËn dông kiÕn thøc vµo bµi vÏ mét c¸ch linh hoạt không máy móc đễ làm cho bài vẽ sống động hơn có hồn hơn, và tiến tới việc n¾m b¾t c¸ch thøc s¸ng t¹o mét bøc tranh riªng ®i s©u vµo chuyªn ngµnh m×nh lùa chän.. c.kÕt luËn §Ó trë thµnh ngêi gi¸o viªn tèt díi m¸i trêng x· héi chñ nghÜa, tríc hÕt mçi chúng ta phải không ngừng trau dồi kiến thức, tìm tòi học hỏi, đồng thời bổ sung tinh thÇn yªu nghÒ mÕn trÎ thÓ hiÖn sù nhiÖt huyÕt cña b¶n th©n víi ngµnh nghÒ mình đã chọn. Mỹ thuật loại hình nghệ thuật tạo ra cái đẹp, vì vậy dạy mỹ thuật nói chung vµ ph©n m«n vÏ tranh nãi riªng cÇn ph¶i lµm cho häc sinh phÊn khëi mong muốn vẽ đẹp, thể hiện cảm xúc của mình qua bài vẽ. Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn. Trêng: THCS Trung S¬n. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Tìm hiểu một số nét đặc trng ngôn ngữ tạo hình ở học sinh THCS, th«ng qua ph©n m«n vÏ tranh. Phân môn vẽ tranh hoạt động thực hành là chủ yếu vì vậy cần luyện tập nhiều bài. Trong khi dạy học sinh làm bài , giáo viên cần bao quát lớp đễ theo dỏi giúp đỡ, gîi ý , ®iÒu chØnh, bæ sung nh÷ng g× cÇn thiÕt. Qua quá trình công tác, trực tiếp đứng lớp tham gia giảng dạy, bản thân củng đã rút ra đợc một số kinh nghiệm bổ sung vào vốn kiến thức hiện có, để ngày càng hoàn thiện bản thân hơn trong công việc mà mình đã lựa chọn. Rằng trớc hết mỗi giáo viên đứng. lớp không chỉ truyền đạt kiến thức đầy đủ cho học sinh mà phải gần gủi với học sinh , nắm bắt đợc tâm t tình cảm của học sinh, biết đợc từng đối tợng học sinh để cã c¸ch x÷ lý phï hîp víi tõng trêng hîp x¶y ra. lu«n tr¨n trë víi c«ng t¸c gi¶ng dạy của mình làm thế nào để tiết dạy có hiệu quả nhất, vì sao các em thể hiện bài vẽ nh thế này, mà không nh thế kia? do đâu? cần bổ sung và sửa chửa những vần đề gì? vv... Chính điều đó làm tôi thầm nghĩ , ngay từ bây giờ mình phải cố gáng rèn luyện tất cả các mặt nhiều hơn nữa để xứng đáng là ngời giáo viên dạy giỏi, trau dồi những kiến thức, học hỏi bạn bè, đúc rút kinh nghiệm tạo cho mình một phong thái khi đứng lớp, tạo điều kiện đầy đủ đễ có thể đáp ứng yêu cầu của công tác giảng dạy, xứng đáng là ngời giáo viên của thời đại mới.  §Ò xuÊt - Do đồ dùng học tập của bộ GD hiện có còn thiếu nhiều: Tranh, ảnh minh hoạ trong SGK cßn s¬ sµi, nhiÒu mµu cßn sai. §· gÇn kÕt thóc n¨m häc. §å dïng m«n mÜ thuËt 6,7,8,9 vÉn cha cã, lµm cho GV mÊt nhiều thời gian làm, chọn đồ dùng. §«i khi nh÷ng mÉu vËt theo yªu cÇu ph©n m«n muèn vÒ theo mÉu cßn khã t×m nh bµi 23-24 MT7 vÏ theo mÉu c¸i Êm tÝch vµ c¸i b¸t. bµi 7-8 “Tîng ch©n dung” ë líp 9 vv... Vậy kiến nghị: Tranh, ảnh minh hoa số lợng tơng đối đầy đủ để đáp ứng bài giảng ngµy cµng tèt h¬n. ************************. Gi¸o viªn thùc hiÖn. NguyÔn ThÞ Thu HiÒn Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu HiÒn. Trêng: THCS Trung S¬n. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>