Giáo trình Đàn tranh 3 - Trường Cao đẳng Lào Cai

UBND TỈNH LÀO CAI
TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI

GIÁO TRÌNH NỘI BỘ
MÔN HỌC: ĐÀN TRANH 3
NGÀNH: BIỂU DIỄN NHẠC CỤ TRUYỀN THỐNG

Lào Cai, năm 2019

1


LỜI GIỚI THIỆU

Trong Giáo trình Đàn Tranh 3, người học tiếp tục học các ký thuật đã học thông
qua các bài tập tổng hợp, các bài dân ca, ca khúc chuyển soạn. Tuy nhiên ở Đàn tranh
3, cấp độ các bài khó hơn, quy mơ bài lớn hơn, tốc độ diễn tấu của bài nhanh hơn các
phần đã học.
Giáo trình Đàn Tranh 3 cũng có bố cục như các giáo trình Đàn Tranh 1, Đàn
Tranh 2 đó là: Phần kỹ thuật cơ bản, phần ứng dụng kỹ thuật vào diễn tấu các bài dân
ca, ca khúc chuyển soạn.
Để thực hiện được nội dung, ký năng Giáo trình Đàn Tranh 3, người học cần
kiên trì và tập luyện lại các kỹ thuật đã học, đồng thời hình thành tư duy phân tích kết
cấu bài. Có như vậy thì bài học mới nhớ lâu, việc diễn tấu tác phẩm được thành thục.
Lào Cai, năm 2019
Người biên soạn
Bùi Hương Thảo

2

MỤC LỤC
Bài 1. Kỹ thuật gảy hợp âm 3,4 quãng 8 .........................................................................5
1.1. Lý thuyết ............................................................................................................5
1.2. Thực hành ..........................................................................................................5
2. Kỹ thuật gảy quãng tám ........................................................................................5
2.1. Lý thuyết ............................................................................................................5
2.2. Thực hành ..........................................................................................................5
3. Kỹ thuật luyến ..........................................................................................................5
3.1 Lý thuyết .............................................................................................................5
3.2. Thực hành ..........................................................................................................6
Bài 2. Ứng dụng kỹ thuật nhấn, quãng tám voà diễn tấu các bài dân ca, ca khúc
chuyển soạn ..............................................................................................................7
1. Lý thuyết ...............................................................................................................7
- Sử dụng tất cả các ký thuật đã học các bài trước để diễn tấu. ................................ 7
- Phần lý thuyết tương tự bài trên .............................................................................7
2. Thực hành .............................................................................................................7
PHỤ LỤC ........................................................................................................................8
I. Bài tập kỹ thuật .........................................................................................................8
Bài tập số 1 (Kỹ thuật quãng tám) ............................................................................8
Bài tập số 2 (Kỹ thuật quãng tám , song thanh) ......................................................8
Bài tập số 3 (quãng tám & Á) ...................................................................................8
Bài tập số 4 (Quãng tám & song thanh) ...................................................................8
Bài tập số 5 (Quãng tám & song thanh) ...................................................................9
Bài tập số 6 (Á & song thanh- Hợ âm 3,4) ............................................................... 9
2.Tác phẩm chuyển soạn...........................................................................................9
Bài: Làng em tươi xanh ............................................................................................ 9
Bài: Ra vườn hoa -Văn Tân- KT quãng tám .......................................................... 10
3. Dân ca ................................................................................................................10
Bài: Lý cây đa- Dân ca quan họ..............................................................................10
Bài: Lý cây bông- dân ca Nam bộ ..........................................................................10

3


GIÁO TRÌNH MƠN HỌC
Tên mơn học: Đàn Tranh 3
I. Vị trí, tính chất của mơn học:
- Vị trí: Đàn Tranh 3 là học phần trong các học phần cơ bản trong chương trình
đào tạo hệ trung cấp âm nhạc – chuyên ngành Đàn Tranh . Học phần nghiên cứu về
cấu trúc và những kỹ thuật cơ bản về Đàn Tranh trong âm nhạc
- Tính chất: Thuộc phần mơn học chun ngành trong các môn học chuyên
ngành Âm nhạc
II. Mục tiêu mơn học:
Sau khi hồn thành mơn học này, người học cần có khả năng:
- Về kiến thức:
Trang bị cho học sinh những kiến thức và kỹ thuật cơ bản về nhạc cụ Đàn
Tranh trong ngành âm nhạc .
- Về kỹ năng
+ Học sinh nhận biết và diễn tấu đươc từng bản nhạc khác nhau trong âm nhạc
- Về năng lực tự chủ và trách nhiệm:
+ Rèn luyên cho học sinh ý thức tơn trọng và có nhận thức đúng đắn về ngành
nghề âm nhạc.
- Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Có tinh thần tập luyện nghiêm túc, trách
nhiệm với cơng việc được giao và có tinh thần hợp tác.

4


Bài 1. Kỹ thuật gảy hợp âm 3,4 quãng 8

Mục tiêu
Sau khi học xong bài này, người học có khả năng
- Kiến thức: Trình bày được kỹ thuật gảy hợp âm
- Kỹ năng: Thực hiện được đúng kỹ thuật gảy hợp âm 3,4, ngón luyến
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Tự học và thực hành ngoài giờ
Nội dung chính:
1. Kỹ thuật hợp âm 3, 4
1.1. Lý thuyết
- Là việc tạo ra hai âm thanh cách nhau quãng 3 hoặc quãng 4 vang lên cùng 1
lúc. Việc tạo hợp âm (chồng âm) này chủ yếu tạo hiệu quả về hồ âm cho giai điệu.
- Kỹ thuật gảy: Ngón 1 ở nốt cao, ngón 2 hoặc ngón 3 ở nốt thấp.
- Yêu cầu: hai âm vang lên cùng lúc và có cường độ như nhau.
1.2. Thực hành
2. Kỹ thuật gảy quãng tám
2.1. Lý thuyết
Gảy quãng tám là gảy lần lượt 2 nốt cách nhau 1 quãng tám,
Ngón 1 gảy nốt cao, ngón 3 gảy nốt trầm (nốt qng tám phía dưới).
Ngón 4 tì nhẹ lên cầu đàn để tiện di chuyển lên, xuống theo ngón tay.
Trong q trình gảy, bàn tay xoè rộng tự nhiên, cánh tay di chuyển linh hoạt.
2.2. Thực hành
Bước 1: Kiểm tra lại dây đàn
Bước 2. Gảy từng dây cho vang đều
Bước 3. Gảy các dây khác nhau theo nhịp phách
Bài tập luyện: bài số ..
3. Kỹ thuật luyến
3.1 Lý thuyết
Ngón nhấn luyến: là ngón sử dụng các ngón nhấn để luyến hai hay ba âm có
độ cao khác nhau, âm thanh nghe mềm mại, uyển chuyển gần với thanh điệu tiếng nói.
Có hai loại nhấn luyến:
- Nhấn luyến lên: gảy vào một dây để vang lên, tay trái nhấn dần lên dây đó

làm âm thanh cao lên hoặc tiếp tục nhấn cho cao lên nữa.
- Nhấn luyến xuống: muốn có âm luyến xuống, trước hết phải mượn nốt. Ví dụ
muốn có âm Fa luyến xuống âm Rê phải mượn dây Rê nhấn mạnh trước rồi mới gảy
5


sau; khi âm Fa ngân lên ngón tay trái nới dần để âm Rê của dây đó vang theo luyến
tiếng với âm Fa. Gảy âm nhấn luyến lên hay nhấn luyến xuống chỉ cần gảy một lần.
Ðộ ngân của các âm nhấn luyến được ghi như các nốt nhạc bình thường. Cần phân
phối thời gian để các âm có thể đều hoặc không đều nhau, độ cao của âm nhấn luyến
lên hay nhấn luyến xuống có thể trong vịng qng 4 nếu là khoảng âm thấp hoặc
quãng 2, quãng 3 thứ ở những âm cao, không nên sử dụng liên tiếp nhiều âm nhấn
luyến.
3.2. Thực hành
Bước 1: Luyện kỹ thuật độc lập
Bước 2: Luyện kỹ thuật gắn với bài tập
Bước 3: Thực hành kỹ thuật luyến trong bài dân ca, tác phẩm

6


Bài 2. Ứng dụng kỹ thuật nhấn, quãng tám vào diễn tấu các bài dân ca,
ca khúc chuyển soạn
Mục tiêu
Sau khi học xong bài này, người học có khả năng
- Kiến thức: trình bày được các bước thực hành.
- Kỹ năng: Thực hành diễn tấu được một số bài dân ca, ca khúc chuyển soạn
cho Đàn Tranh.
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Tự học và thực hành ngoài giờ
Nội dung chính:

1. Lý thuyết
- Sử dụng tất cả các ký thuật đã học các bài trước để diễn tấu.
- Phần lý thuyết về kỹ thuật đã học đã trình bày các bài trước.
2. Thực hành
Bước 1. Tìm hiểu về bài dân ca (Tính chất, thuộc dân tộc vùng miền nào), tính
chất, cấu trúc tác phẩm chuyển soạn.
Bước 2. Lên dây đàn phù hợp với giọng của bài
Bước 3. Thực hiện từng phần của bài
- Giai đoạn đầu thực hiện chậm, kết hợp với đập nhịp
- Giai đoạn này tập đúng tốc độ, tính chất (các kỹ thuật, sắc thái) của giai điệu
- Chú ý nếu những chỗ khó, hay mắc lỗi cần luyện tập riêng nhiều lần.
Bước 4. Thực hiện diễn tấu cả bài
Nội dung thực hiện
Bài Lý cây đa- Dân ca Quan họ
Bài Lý cây bông- Dân ca Nam bộ
Bài bài ca hy vọng- Tác giả Văn Ký
3. Hướng dẫn tự học
- Tự luyện tập các bài. Tìm tư liệu nghe bài dân ca.
- Luyện tập thêm bài …

7


PHỤ LỤC
I. Bài tập kỹ thuật
Bài tập số 1 (Kỹ thuật quãng tám)

Bài tập số 2 (Kỹ thuật quãng tám , song thanh)

Bài tập số 3 (quãng tám & Á)

Bài tập số 4 (Quãng tám & song thanh)

8


Bài tập số 5 (Quãng tám & song thanh)

Bài tập số 6 (Á & song thanh- Hợ âm 3,4)

2.Tác phẩm chuyển soạn
Bài: Làng em tươi xanh

9


Bài: Ra vườn hoa -Văn Tân- KT quãng tám

3. Dân ca
Bài: Lý cây đa- Dân ca quan họ

Bài: Lý cây bông- dân ca Nam bộ

10


11