NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG BÀI TOÁN PHÂN TÍCH ĐA MỤC TIÊU MCA CHO VIỆC SO SÁNH VÀ LUẬN CHỨNG PHƯƠNG ÁN BẢO TRÌ MẶT ĐƯỜNG Ô TÔ TẠI VIỆT NAM

i

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG
I H C XÂY D NG

V HOÀNG NAM

NGHIÊN C U

NG D NG BÀI TỐN PHÂN TÍCH A

M C TIÊU (MCA) CHO VI C SO SÁNH VÀ LU N CH NG
PH

NG ÁN B O TRÌ M T

Chun ngành: Xây d ng

NG Ơ TƠ T I VI T NAM

ng ô tô &

ng thành ph

Mã s : 60.58.30

LU N V N TH C S K THU T

CÁN B H

NG D N: TS. INH V N HI P

Hà N i - 2011


ii

L IC M

N

Sau m t th i gian nghiên c u tìm hi u, tác gi đã hồn thành Lu n v n
Th c s v i đ tài: “Nghiên c u ng d ng bài tốn phân tích đa m c tiêu
(MCA) cho vi c so sánh và lu n ch ng ph

ng án b o trì m t đ

ng ô tô t i

Vi t Nam”.
L i đ u tiên tác gi bày t lòng bi t n sâu s c t i Th y giáo TS. inh V n
Hi p đã t n tình h

ng d n trong su t quá trình nghiên c u và th c hi n đ

tài. Tác gi xin chân thành c m n Quý th y cô Khoa đào t o sau đ i h c, B
môn

ng ô tô và

ng đô th Tr

ng

và các b n h c trong l p h c đã t n tình h

i h c Xây d ng, các đ ng nghi p
ng d n, truy n đ t ki n th c, t o

đi u ki n giúp đ cho tác gi trong su t th i gian theo h c và th c hi n lu n
v n. Tác gi xin đ

c g i l i c m n chân thành đ n Th y giáo TS. V Hồi

Nam và TS. Hồng Tùng đã có nh ng đ ng viên và đóng góp ý quý báu cho
lu n v n này.
Qua vi c nghiên c u và hoàn thành lu n v n, tác gi đã có thêm nhi u ki n
th c b ích trong chuyên môn c ng nh ph

ng pháp lu n nghiên c u khoa

h c. Trong khuôn kh n i dung m t lu n v n, ch c ch n ch a đáp ng đ

c

đ y đ nh ng v n đ đ t ra. Tuy nhiên do đi u ki n nghiên c u b h n ch ,
nên m c dù đã c g ng r t nhi u nh ng không tránh kh i nh ng sai sót, r t
mong s đóng góp ý ki n, phê bình quý báu c a các nhà khoa h c và các b n
đ ng nghi p.

M t l n n a tác gi xin chân thành c m n!
à N ng, tháng 06/2011
H c viên

V Hoàng Nam


iii

TÓM T T
Trong nh ng n m qua, đ

c s quan tâm c a

ng và nhà n

đ u t cho XDCB nói chúng và h t ng giao thơng đ
đ

c, ngu n v n

ng b nói riêng đã

c c i thi n đáng k . Vi c phát tri n h th ng giao thơng đ

ng b có vai

trị quan tr ng trong vi c phát tri n kinh t - xã h i, góp ph n gi i quy t nhu
c u đi l i, nâng cao giao l u gi a các đ a ph

ng c ng nh c i thi n đ i s ng
ng án đ u

c a nhân dân. Tuy nhiên, vi c xem xét so sánh và lu n ch ng ph
t d án đ

ng ô tô hi n nay th

k thu t và thông th
làm ph

ng ch chú tr ng đ n các ch tiêu kinh t

ng l a ch n ph

ng án đ u t .

-

ng án có t ng m c đ u t th p đ

i v i vi c l a ch n m t ph

ng án t i u cho m t

d án đ u t xây d ng, ngoài vi c đánh giá các ch tiêu v kinh t - k thu t
còn ph i xem xét đ n nhi u ch tiêu khác, nh là m c đ tác đ ng môi tr

ng,

m c đ ti n nghi, m c đ an toàn tai n n, l i ích đem l i cho xã h i… Trong
lu n v n, tác gi s phân tích m t v n đ t n t i này t i Vi t Nam và nghiên
c u đ xu t mơ hình th c hi n l a ch n ph

ng án đ u t d a trên bài toán

phân tích đa m c tiêu. Ngồi ra, tác gi d a trên mơ hình đ xu t đ
l a ch n ph
đo n đ

ng án b o trì m t đ

ng qua đ a ph n

ng d ng

ng có s d ng công c HDM-4 cho 01

à N ng – Qu ng Nam d a trên đánh 5 ch tiêu đó

là: Chi phí nhà qu n lý, chi phí ng

i s d ng, mơi tr

ng, an tồn và đ ti n

nghi nh m ki m ch ng tính kh thi c a mơ hình đ xu t. V i mong mu n mơ
hình đ xu t s giúp ích cho các nhà qu n lý có th l a ch n ph

ng án đ u t

hi u qu h n ho c đ a ra m t s bài h c và ki n ngh phù h p trong qu n lý
v đ u t XDCB.


iv

M CL C
N ................................................................................................... i

L IC M

M C L C....................................................................................................... iv
DANH M C CÁC T

VI T T T.............................................................viii

DANH M C CÁC B NG BI U .................................................................. ix
DANH M C CÁC HÌNH V ....................................................................... xi
M

U .......................................................................................................... 1

1.

t v n đ ............................................................................................... 1

2.

M c đích nghiên c u .............................................................................. 2

3.

Ph

4.

Ý ngh a khoa h c và th c ti n ................................................................ 3

5.

B c c lu n v n....................................................................................... 3

ng pháp nghiên c u ........................................................................ 2

CH

NG 1: GI I THI U CHUNG............................................................ 4

1.1

Th c tr ng v v n đ SS&LC gi i pháp đ u t ................................ 4

1.1.1 T ng quan m ng l
1.1.2 M ng l

iđ

i giao thông Vi t Nam ........................................... 4

ng b ............................................................................... 5

1.1.3 Th c tr ng h th ng giao thông đ
1.1.4 Chi n l
1.2

ng b ............................................. 6

c đ u t phát tri n GT B Vi t Nam đ n 2020 ..................... 10

Th c tr ng v v n đ SS&LC ph

ng án đ u t d án đ

ng ô tô

t i Vi t Nam......................................................................................... 13
1.3

T ng quan v bài toán (MCA) và các ng d ng.............................. 14

1.3.1 T ng quan v phân tích đa m c tiêu..................................................... 14
1.3.2 Các khái ni m c a phân tích đa m c tiêu............................................. 15
1.3.3 Các đ c đi m và các ng d ng hi n nay c a phân tích đa m c tiêu ... 18
1.3.4 M t s phân lo i ph

ng pháp phân tích đa m c tiêu ......................... 19


v

1.4

S c n thi t c a vi c nghiên c u bài toán MCA cho vi c so sánh và
lu n ch ng ph

CH

NG 2: XÂY D NG TRÌNH T

TÍCH
PH

ng án b o trì m t đ

ng ơ tơ t i Vi t Nam ......... 20
NG D NG BÀI TOÁN PHÂN

A M C TIÊU CHO VI C SO SÁNH VÀ LU N CH NG
NG ÁN

U T ................................................................................ 25

2.1

Mơ hình toán h c MCA cho vi c đánh giá l a ch n ph

2.2

Các b

2.3

c th c hi n MCA cho đánh giá l a ch n ph

ng án.... 25
ng án ........ 27

i u tra thu th p ý ki n chuyên gia .................................................. 33

2.3.1 T ng quan v ph

ng pháp đi u tra thu th p s li u........................... 33

2.3.2 Xây d ng m u đi u tra m c đ

u tiên c a các ch tiêu so sánh......... 36

2.3.3 L a ch n chuyên gia và x lý s li u đi u tra đánh giá....................... 38
2.4
CH

T ng h p ý ki n chuyên gia ............................................................... 41
NG 3: ÁP D NG BÀI TỐN PHÂN TÍCH

VI C SO SÁNH VÀ LU N CH NG PH
NG Ơ TƠ CĨ S

A M C TIÊU CHO

NG ÁN B O TRÌ M T

D NG MƠ HÌNH HDM-4................................... 42

c th c hi n ............................................................................. 42

3.1

Các b

3.2

Xác đ nh giá tr các ch tiêu đánh giá................................................ 46

3.3

i u tra ý ki n chuyên gia v m c đ

u tiên c a các ch tiêu so

sánh....................................................................................................... 63
3.3.1 Xây d ng b ng bi u đi u tra................................................................. 63
3.3.2 Ti n hành đi u tra ý ki n ...................................................................... 65
3.3.3 T ng h p x lý s li u đi u tra ý ki n................................................... 65
CH

NG 4:

NG D NG K T QU

SÁNH VÀ LU N CH NG PH

NGHIÊN C U CHO VI C SO

NG ÁN B O TRÌ M T

NG Ơ

TƠ T I VI T NAM...................................................................................... 68
4.1

T ng quan v đo n tuy n nghiên c u ............................................... 68


vi

4.1.1 M c đích................................................................................................ 68
4.1.2 S li u c a đo n tuy n nghiên c u ....................................................... 68
4.1.3 Hi u ch nh mơ hình HDM-4 ................................................................. 71
4.1.4 Các ph
4.2

ng án b o trì .......................................................................... 72

Phân tích và t ng h p k t qu ........................................................... 73

4.2.1 T ng h p k t qu c a các ch tiêu ng v i t ng ph
4.2.2 So sánh đánh giá đ l n t
ph

ng án ................ 73

ng đ i c a t ng ch tiêu

ng v i các

ng án ............................................................................................. 75

4.2.3 T ng h p đi m s c a chuyên gia ..................................................... 77
4.2.4 Xác đ nh tr ng s m c đ

u tiên c a các ch tiêu .............................. 79

4.2.5 Ki m tra tính nh t quán c a các chuyên gia ........................................ 80
4.2.6 Tính t ng đi m và l a ch n ph

ng án ................................................ 80

4.2.7 K t lu n k t qu phân tích .................................................................... 81
CH

NG 5: K T LU N VÀ KI N NGHN .............................................. 82

5.1

K t qu nghiên c u............................................................................. 82

5.2

K t lu n................................................................................................ 82

5.3

Ki n ngh .............................................................................................. 83

5.4

Nh ng t n t i và h

ng phát tri n.................................................... 84

PH L C ....................................................................................................... 85
Ph l c 1: K t qu tính tốn các ch tiêu c a các ph
đ

ng án b o trì m t

ng t i đo n tuy n đi đ a ph n à N ng – Qu ng Nam.................. 85

Ph l c 2: Gi i thi u ch
m tđ

ng trình HDM-4 trong h th ng qu n lý và b o trì

ng b ...................................................................................... 101

1.1

L ch s hình thành và phát tri n ......................................................... 101

1.2

Tính u vi t c a HDM-4 Version 2.0................................................. 102

1.3

Mơ hình c a HDM-4........................................................................... 104

1.4

Chu trình phân tích HDM-4................................................................ 110


vii

1.5

Các ng d ng c a HDM-4.................................................................. 114

1.6

Hi u ch nh đ

Ph l c 3: Ph

ng d ng HDM-4 t i đi u ki n đ a ph

ng ................ 118

ng pháp AHP (Analytic Hierarchy Process) ..................... 122

TÀI LI U THAM KH O .......................................................................... 127


viii

DANH M C CÁC T

VI T T T

ADB

Ngân hàng phát tri n châu Á

AHP

Phân tích th b c

BT

Xây d ng – chuy n giao

BOT

Xây d ng – Kinh doanh – Chuy n giao

BTO

Xây d ng – Chuy n giao – Kinh doanh

FDI

u t tr c ti p

GDP

T ng s n phNm Qu c n i

GMS

Ch

GT B

Giao thông đ

GTVT

Giao thông v n t i

MCA

Phân tích đa m c tiêu

N SN N

N gân sách nhà n

ODA

H tr Phát tri n Chính th c

PPP
VITRAN SS2
SS&LC

ng trình Ti u vùng sơng Mê kơng m r ng
ng b

c

i tác công - t
D án N ghiên c u toàn di n v Phát tri n b n
v ng h th ng giao thông v n t i Vi t N am
So sánh và lu n ch ng


ix

DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 1-1. Chi u dài và m t đ đ
B ng 1-2: M ng l

ng b theo vùng, 2005.............................. 6

i giao thông đ

B ng 1-3. Phân lo i chi u dài đ

ng b ...................................................... 7

ng và m t đ

ng ........................................ 8

B ng 1-4. H t ng giao thông nông thôn.......................................................... 9
B ng 2-1. Thang đi m đánh giá T.Saaty ........................................................ 30
B ng 2-2. B ng các giá tr c a ch s nh t quán RI ....................................... 31
B ng 2-3: Bi u m u chung phi u đi u tra ý ki n........................................... 37
B ng 3-1. Các giá tr m c đ nh c a mơ hình tiêu th d u. ............................. 50
B ng 3-2. nh h

ng đ g gh c a đ

ng và h s đi u ch nh l p xe........ 53

B ng 3-3. nh h

ng đ g gh c a đ

ng và h s đi u ch nh l p xe........ 54

B ng 3-4. H s đi u ch nh lo i l p xe (TYREFAC)..................................... 54
B ng 3-5. Các giá tr m c đ nh khuy n ngh c a mơ hình tiêu th ph tùng. 56
B ng 3-6. Các tham s mơ hình cho khí th i N Ox và SO2 ............................ 59
B ng 3-7. Các tham s mơ hình cho khí th i CO2, phân t và chì (Pb)......... 60
B ng 3-8. Phi u đi u tra m c đ
B ng 4-1. S li u v đo n đ

u tiên c a các ch tiêu .............................. 64

ng ................................................................... 68

B ng 4-2. S li u v giao thông ..................................................................... 69
B ng 4-3. Các s li u c b n c a đoàn xe đ c tr ng...................................... 70
B ng 4-4:

n giá chi phí c a các cơng tác b o trì ....................................... 71

B ng 4-5. T ng h p k t qu các ch tiêu c a t ng ph

ng............................ 75

B ng 4-6. B ng so sánh đ l n t

ng đ i c a ch tiêu chi phí nhà qu n lý ... 75

B ng 4-7. B ng so sánh đ l n t

ng đ i c a ch tiêu chi phí ng

i s d ng

......................................................................................................................... 75
B ng 4-8. B ng so sánh đ l n t

ng đ i c a ch tiêu môi tr

B ng 4-9. B ng so sánh đ l n t

ng đ i c a ch tiêu an toàn ...................... 76

ng................ 76


x

B ng 4-10. B ng so sánh đ l n t

ng đ i c a ch tiêu đ ti n nghi............. 76

B ng 4-11. T ng h p k t qu kh o sát đi u tra.............................................. 78
B ng 4-12. T ng h p k t qu trung bình đánh giá ch tiêu............................ 79
B ng 4-13. T ng h p tr ng s c a các ch tiêu .............................................. 79
B ng 4-14. T ng h p k t qu l a ch n ph

ng án ........................................ 80


xi

DANH M C CÁC HÌNH V
Hình 2-1: Mơ hình c a phân tích đa m c tiêu................................................ 26
Hình 2-2: Các b

c th c hi n l a ch n ph

ng án ....................................... 28

Hình 2-3: S đ c u trúc s p x p v trí theo th b c...................................... 29

Hình 2-3: S đ th c hi n bài toán phân tích đa m c tiêu............................. 32
Hình 3-1: Các b

c th c hi n l a ch n ph

Hình 3-2: S đ c u trúc l a ch n ph

ng án b o trì m t đ

ng án b o trì m t đ

Hình 3-3: Tốn đ quan h gi a s c ch ng tr

ng ......... 42

ng ................. 43

t (SFC) và t l tai n n (AR)

......................................................................................................................... 63


1

M
1.

U

tv nđ

Hi n nay, đ th c hi n thành công m c tiêu đ ra theo các k ho ch phát tri n
kinh t - xã h i đ n 2020, duy trì t c đ phát tri n kinh t cao và b n v ng
trong giai đo n này, n

c ta c n huy đ ng m t l

ng v n đ u t kho ng 150

– 160 t USD đ t o ra đ t phá trong phát tri n k t c u h t ng kinh t [1].
Theo tính tốn, các ngu n đ u t nhà n
đáp ng đ
trong n

c truy n th ng t tr

c đ n nay ch

c 50% nhu c u trên do b h n ch b i các y u t sau: ngân sách

c có m c t ng gi i h n, ngu n v n ODA u đãi s gi m d n v.v...

V i vi c thu hút ngu n v n đ u t ngày càng khó kh n, nên vi c phân tích l a
ch n gi i pháp đ u t d án nói chung và d án đ
càng ph i đ

ng ô tô nói riêng ngày

c chú tr ng.

Tuy nhiên, v n đ so sánh và lu n ch ng (SS&LC) gi i pháp đ u t d
án ra sao còn đ t ra nhi u câu h i. Câu h i đ t ra là chúng ta đã th c s đ u t
nhi u công s c cho vi c so sánh m t cách k l

ng các gi i pháp đ u t d án

hay ch a? N hìn chung, các d án đ u t hi n nay vi c SS&LC ph
t th

ng án đ u

ng ch chú tr ng đánh giá các ch tiêu kinh t k thu t. Tuy nhiên, đ

đánh giá m t d án đ u t , ngoài vi c đánh giá ch tiêu kinh t k thu t còn
ph i xem xét đánh giá đ n tác đ ng môi tr

ng, m c đ ti n nghi, m c đ an

toàn tai n n, l i ích xã h i… K t h p nh ng ch tiêu trên, chúng ta m i có th
đánh giá, SS&LC các ph
ph

ng án đ u t m t cách t ng quan đ đ a ra các

ng án phù h p và có hi u qu cao v kinh t , xã h i và môi tr

ng.

Hi n nay, vi c xây d ng nghiên c u ng d ng bài tốn phân tích đa
m c tiêu (MCA) đã đ

c nhi u h c gi trên th gi i xây d ng mơ hình lý

thuy t và đã có nh ng ng d ng trong nhi u l nh v c khác nhau, trong đó có


2

c l nh v c xây d ng c b n. Trên c s này, tác gi l a ch n đ tài “Nghiên
c u ng d ng bài toán phân tích đa m c tiêu (MCA) cho vi c so sánh và lu n
ng án b o trì m t đ

ch ng ph

ng ô tô t i Vi t Nam” nh m đ a ra ph

pháp ti p c n trong vi c SS&LC ph

ng án b o trì m t đ

ng

ng ô tô trong đi u

ki n t i Vi t N am mang tính khoa h c và hi u qu h n.
2. M c đích nghiên c u
T nh ng v n đ còn t n t i nêu trên, vi c nghiên c u và ng d ng bài tốn
MCA v i m c đích xây d ng mơ hình k t h p các ch tiêu đánh giá thành m t
ch tiêu t ng quát đ SS&LC ph

ng án b o trì m t đ

ng ơ tơ, có xem xét

đ n đ c đi m c a Vi t N am nh m nâng cao tính phù h p và tính hi u qu khi
l a ch n ph
3. Ph

ng án đ u t .

ng pháp nghiên c u

Tìm hi u lý thuy t c a bài toán MCA và xây d ng ph
vi c SS&LC ph

ng án b o trì m t đ

ng th c ng d ng cho

ng ô tô. N ghiên c u s xem xét các

đ c đi m c a Vi t N am thông qua d án c th t i Vi t N am cho vi c ki m
ch ng tính ng d ng c a ph
trong nghiên c u đ

ng th c đ xu t. Các ph

ng pháp s d ng

c trình bày trong các n i dung sau:

a. N ghiên c u lý thuy t, khái ni m, và các ng d ng hi n nay c a bài
tốn MCA.
b. Xây d ng mơ hình phân tích bài tốn MCA cho các ch tiêu đánh
giá c b n.
c. Xây d ng b ng bi u kh o sát đi u tra đ l y ý ki n chuyên gia cho
vi c đánh giá m c đ quan tr ng c a các ch tiêu trong bài toán
MCA.

ng th i xây d ng h th ng thang đi m và c c u cho đi m

đ i v i các ch tiêu đánh giá.


3

d. Thu th p và phân tích ý ki n chuyên gia d a trên bài toán xác su t
th ng kê.
e.

ng d ng ph
vi c SS&LC ph

ng pháp đ xu t vào đi u ki n th c t c th cho
ng án đ u t .

4. Ý ngh a khoa h c và th c ti n
N ghiên c u nh m xây d ng cách th c SS&LC gi i pháp đ u t b o trì m t
đ

ng ơ tơ s d ng bài tốn MCA. K t qu c a nghiên c u s giúp cho vi c

SS&LC các ph

ng án đ u t đ

c khách quan và mang tính khoa h c h n,

đ c bi t s tr giúp cho nhà qu n lý ho c nhà đ u t đ a ra nh ng quy t đ nh
ng án đ u t .

h p lý và hi u qu trong vi c l a ch n ph
5. B c c lu n v n
N i dung c a lu n v n bao g m 5 ch

ng nh sau:

Ch

ng 1: Gi i thi u chung v tình hình SS&LC ph

Ch

ng 2: Xây d ng ph

SS&LC ph
Ch
m tđ

ng án đ u t .

ng th c ng d ng bài toán MCA cho vi c

ng án đ u t d án.

ng 3: Áp d ng bài tốn MCA cho vi c SS&LC ph
ng. Mơ hình HDM-4 đ

ng án b o trì

c s d ng đ tính tốn các ch tiêu

đánh giá.
Ch

ng 4:

ng d ng ph

ng pháp đ xu t vào đi u ki n th c t c th

c a Vi t N am trong vi c SS&LC ph
Ch

ng 5: K t lu n và ki n ngh .

ng án b o trì m t đ

ng.

4

CH

NG 1: GI I THI U CHUNG

1.1 Th c tr ng v v n đ SS&LC gi i pháp đ u t
1.1.1 T ng quan m ng l
c đ

Vi t N am là m t n
đ

i giao thông Vi t Nam
c thiên nhiên u đãi v i v trí đ a lý thu n l i,

ng b bi n dài, có m ng l

n ng phát tri n đ
kinh t

i kênh r ch tr i r ng kh p đ t n

c t t c các lo i hình giao thông ph c v cho phát tri n

- xã h i. C c u không gian lãnh th Vi t N am đ

ba vùng kinh t tr ng đi m chính
ch c n ng kinh t đ

N inh và Hà N i. N m
m i c a m ng l
đ

c, có kh

c.

phía B c,

c phân chia gi a các thành ph c ng H i Phòng, Qu ng
trung tâm kinh t tr ng đi m phía B c, Hà N i là đ u

i giao thông đ

ng hàng không.

hai đ u và gi a đ t n

c phân chia thành

ng b , đ

ng th y n i đ a, đ

phía N am, TP. HCM n m

phía N am và gi a đ ng b ng sông C u Long.

ng s t và

vùng kinh t tr ng đi m

mi n Trung là thành ph

à

N ng v i vai trò đ ng l c phát tri n kinh t c a vùng kinh t tr ng đi m mi n
Trung, đây là các trung tâm kinh t và thành ph c ng chính. Liên k t vùng
kinh t tr ng đi m này b ng đ

ng b , đ

ng s t, đ

ng bi n, đ

ng hàng

không t o thành hành lang giao thơng chính c a c n

c. Trong đó Qu c l 1

kéo dài t biên gi i Trung Qu c đ n Cà Mau và tr c đ

ng s t B c N am ch y

qua mi n Trung d c theo b bi n đóng vai trị quan tr ng trong vi c phát tri n
kinh t - xã h i c a đ t n

c.

N gành giao thông v n t i (GTVT) t i Vi t N am đã có nh ng đóng góp
đáng k cho t c đ t ng tr

ng kinh t nhanh chóng c a đ t n

c trong th p

k v a qua. N gành GTVT đã góp ph n xóa đói gi m nghèo tr c ti p qua vi c
c i thi n k t n i t i các c s y t , giáo d c và th tr
đóng góp vào t ng tr

ng, và gián ti p qua

ng kinh t . Theo N gân hàng Phát tri n Châu Á (ADB)


5

[2], k t khi khôi ph c ho t đ ng t i Vi t N am t n m 1993, h tr c a ADB
cho ngành GTVT t i Vi t N am qua Ch

ng trình Ti u vùng sông Mê kông

m r ng (GMS) đã lên t i 2,37 t USD và h tr k thu t lên t i 22,51 tri u
đô-la. Trong giai đo n 1993-2008, ngành GTVT là ngành có t tr ng gi i
ngân v n vay l n nh t (39%) lên đ n 5,9 t USD, và ph n l n đ
vào đ

cđ ut

ng b , qua 13 kho n vay c a ADB lên đ n 2,26 t USD và 18 d án

h tr k thu t tr giá 17,34 tri u USD cho l nh v c đ

ng b . N u lo i tr

các kho n vay c a khu v c GMS, ngành GTVT v n là ngành h

ng l i nhi u

nh t, lên đ n 985 tri u USD.
M t đ m ng l
B c có m t đ đ
đ

iđ

ng giao thơng

m i vùng có s khác nhau. Mi n

ng b cao, đ t 1.113km/km2 và k t h p v i m ng l

i

ng th y n i đ a t t. Trong khi đó mi n N am h th ng GTVT chính là

m ng l

iđ

ng th y dày đ c nh ng m ng l

h n phía B c. M t đ đ

ng b

iđ

ng b có m t đ th p

mi n Trung r t th p so v i các vùng khác,

ch đ t 0,59 km/km2.
1.1.2 M ng l

iđ

Hi n nay m ng l

ng b
iđ

ng b c a Vi t N am có t ng chi u dài h n 256.000

km, trong đó 17.385 km qu c l , 22.783 km đ
đ

ng đ a ph

d ng). M ng l
2006. T l đ

ng (đ
iđ

ng qu n/huy n, xã, đ

ng liên t nh và cịn l i là
ng đơ th và đ

ng chun

ng phát tri n v i t c đ 1,6%/n m t n m 1999 đ n

ng r i m t c ng t ng đáng k . T l qu c l ch a r i m t là 6%

n m 2008. Tuy t l r i m t cao nh ng đi u ki n m t đ

ng qu c l v n ch a

t t. Các t nh l ch a r i m t chi m 21% n m 2008. Tuy nhiên, đi u ki n r i
m t nói chung v n c n ph i nâng c p nhi u b i tính tồn m ng l
ch đ t 30% đ

c r i m t do t l đ

ng đ a ph

i thì t l

ng ch a r i m t còn cao.


6

M ng l
đ

iđ

ng b phân ph i khá đ u theo nhu c u và đ a hình, m c dù

ng cịn h p và n ng l c thơng hành còn h n ch , 60% đ

xe. C n t ng c

ng h n n a tính liên k t c a m ng l

h n n a và phân c p đ

Qc lé

MiỊn B¾c
MiỊn Trung
MiỊn Nam
Tỉng

i 2 làn

i c n ph i nâng c p

ng b theo ch c n ng ph i h p lý.

B ng 1-1. Chi u dài và m t đ đ
Vïng

ng có d

§−êng bộ
Đờng tỉnh Quận/huyện

6.882
6.634
3.244
16.760

8.950
7.017
6.918
22.885

15.350
16.300
14.349
45.999

ng b theo vựng, 2005

Khác

Tổng

99.964
52.575
53.831
206.370

131.146
82.526
78.342
292.014

Diện tích
2
(km )
116.410
139.390
75.410
331.210

Mật độ
2
2
(km /km )
1,13
0,59
1,04
0,88

Ngu n:VITRANSS2 [3]

1.1.3 Th c tr ng h th ng giao thông đ
Trong nh ng n m qua, nh n th y đ
GT B,

c t m quan tr ng c a h th ng h t ng

c đã dành khá nhi u u tiên cho đ u t phát tri n h

ng và nhà n

t ng GT B.

ng b

ng th i,

ng và nhà n

khuy n khích t nhân và các t ch c n

c c ng xây d ng các chính sách
c ngồi cùng tham gia đ u t d

nhi u hình th c. Do v y, h th ng h t ng GT B c a n
b

c phát tri n nhanh chóng và m nh m . H u h t các đ

xây m i ho c đ

c nâng c p, c i t o nh đ

i

c ta đã có nh ng
ng qu c l đã đ

c

ng qu c l tuy n Hà N i - L ng

S n, Hà N i - B c C n,… N h ng cơng trình này đã làm cho kho ng cách
gi a các t nh, đ a ph

ng đ

c thu h p đáng k ; nâng cao n ng l c v n t i;

gi m đáng k s v t i n n giao thông và các đi m đen trên các tuy n qu c l .
Giao thông đô th và nông thôn c ng ngày càng đ

c c i thi n, đ c bi t là

các thành ph l n nh Hà N i, thành ph HCM thì tình tr ng ùn t c c ng đã
đ

c gi m đáng k mà tiêu bi u là m t s d án nh c u N gã T S , xây

d ng đ

ng Kim Liên m i, góp ph n quan tr ng đ i m i b m t đô th c a


7

Vi t N am. Giao thông nông thôn c ng phát tri n đáng k , s xã khơng có
đ

ng bê tơng ngày càng gi m đã góp ph n đáng k vào cơng cu c xố đói

gi m nghèo c a các vùng nông thôn.
Không ch t p trung phát tri n v m t s l

ng, l

th i gian qua c ng t p trung xây d ng các tuy n đ

ng v n N SN N trong

ng c u theo tiêu chuNn

qu c t và đáp ng nhu c u ngày càng cao c a n n kinh t nh tuy n B c
Th ng Long - N i Bài, đ

ng cao t c Pháp Vân, hoàn thành xây d ng h m

đ

ng b qua đèo H i Vân hay m t s d án đang ti n hành tri n khai nh

đ

ng Láng - Hoà L c, tuy n đ

ng H Chí Minh.

M c dù đã có nh ng k t qu v
th ng đ

ng b c a n

t b c trong th i gian qua, song h

c ta v n còn b c l nhi u h n ch . Hi n nay, Vi t
iđ

N am có t ng chi u dài m ng l

ng b t

ng đ i l n v i kho ng trên

222.179 km.
B ng 1-2: M ng l

i giao thông đ

Tuy n

S l ng
17.295

T l (%)
7,8

ng b

Stt
1

Qu c l

nv
Km

2

T nh l

Km

21.762

9,8

3

Huy n l

Km

45.013

20,2

4

ng xã,thơn

Km

131.455

59,2

5

ng đơ th

Km

6.654

3,0

Tồn tuy n

Km

222.179

100%

Ngu n:C c đ

ng b Vi t Nam, [4]

M ng l

iđ

ng b c a n

nhìn chung thì ch t l
đ

ng c a n

đ

ng tr lên, lo i đ

c ta đ

ng c a các con đ

c b trí t

ng cịn kém. Ph n l n các con

c ta cịn h p, ch có kho ng 570 km đ

ng b c a n

ng đ i h p lý nh ng
ng qu c l có 4 làn

ng có b r ng 2 làn xe tr lên ch chi m kho ng 62%.

c ta ch y u là đ

3,5m. H th ng giao thông đ

ng 1 làn xe v i b m t đ

ng b c a n

ng t 3,0 -

c ta v n còn ch m phát tri n,


8

h u h t các con đ
chuNn: m t s đ

ng ch a đ t tiêu chuNn k thu t, ch a có đ

ng cao t c đ t tiêu chuNn lo i Vi t N am nh N i Bài, N am

Th ng Long…nh ng ch t
t . N hi u con đ
đ

ng v n ch a th thông xe su t c n m nh t là vào mùa m a

c tr i m t còn r t l n, s đ

trên t ng s chi u dài đ
đ

ng ng v i tiêu chuNn B so v i tiêu chuNn qu c

ng không th s d ng đ

nhi u con đ

c tr i m t và đ

ng đ

n
v

ã tr i m t

ng ch a

c tr i m t m i ch chi m kho ng 19%

ng; ngay c đ

c th hi n rõ

ng đ

c. N goài ra s l

ng qu c l c ng m i ch có 83.5%

B ng 1-3.

B ng 1-3. Phân lo i chi u dài đ
H th ng
đ ng

ng cao t c

ád m

ng và m t đ
ng đ t

ng

T ng s

% tr i m t

Qu c l

Km

14.441

600

2.254

17.295

83,5

T nh l

Km

11.657

553

9.552

21.762

53,6

ng huy n

Km

9.106

2.077

38.830

45.013

20,2

ng xã

Km

4.041

68

2.543

6.654

60,7

ng đô th

Km

2.922

52.446

76.086

131.455

2,2

Km

42.167

55.744

124.268

222.179

19,0

T ng s
Ngu n: T ng C c đ

V đ

ng b Vi t Nam [4]

ng qu c l : Trên qu c l hi n nay có kho ng h n 3800 chi c

c u, v i t ng chi u dài h n 118.000 m trong đó có kho ng 920 cây c u khơng
an tồn v i chi u dài kho ng 43.562 km (chi m h n 40%). T ng chi u dài
c u trên đ

ng t nh và liên t nh là 78.059 m trong đó c u khơng an tồn là

16.645m chi m (21,32%).
M c dù có chi u dài là trên 17.295 km v i t l đã tr i m t trên 83.5%
nh ng t l đ

ng cao t c c a n

cao t c c a các n

c ta còn quá nh bé. Trong khi t l đ

ng

c trong khu v c là khá cao: Singapore 4,44%, Hàn Qu c

2,45%, Thái Lan 0,18%. Chính vì v y h th ng đ

ng qu c l c a n

c ta

9

v n c n ph i đ u t xây d ng nhi u đ có th theo k p v i các n

c trong khu

v c.
V đ

ng xã ch a có đ

ng t nh và nơng thơn: S l

huy n ngày càng gi m, đ n nay ch còn d
trong s 10500 xã, s xã ch a có đ

ng đ n trung tâm

i 200 xã và ch chi m kho ng 2%

ng t p trung

vùng xâu vùng xa. Sau

đây là hi n tr ng h th ng giao thông nông thôn.
B ng 1-4. H t ng giao thông nông thôn
Vùng

nv

T ng

ng huy n

Km

29.989

9.286

20.703

Km

21.057

3.909

17.147

ông N am B

Km

21.984

5.946

16.037

N am Trung B

Km

13.597

4.092

95.05

Tây N guyên

Km

8.830

2.922

5.908

Km

41.522

8.402

33.120

Km

8.490

2.704

5.786

Km

30.999

8.737

22.262

Km

176.468

45.999

130.469

B c Trung B
ng b ng sông H ng

ng b ng sông C u Long
Tây B c
ông B c
T ng

ng xã

Ngu n: V đ u t - B tài chính, [4]

N hìn chung các con đ

ng ch a có đ

c ch t l

ng t t nh t, m t ph n

nguyên nhân là do v n N SN N c a ta còn thi u h n n a đ i ng qu n lý
vùng xa còn y u.

các

ây là m t đi m chúng ta c n kh c ph c đ làm t ng kh

n ng giao l u gi a các vùng c ng nh góp ph n làm gi m m c đ đói nghèo.
V đ
l

ng đ

ng đô th : t c đ đô th hố ngày càng cao cùng v i đó là s

ng đô th c ng ngày càng t ng nh m đáp ng nhu c u c p bách.

Tuy nhiên đ

ng đô th c a Vi t N am đang lâm vào tình tr ng báo đ ng mà

ví d đi n hình nh t

đây là

2 thành ph l n Hà N i và thành ph HCM.


10

H th ng đ
đ

ng đ

ng đô th c ch a đ

c nâng c p s a ch a nhi u, nhi u con

c xây d ng t th i kháng chi n ch ng Pháp nên b m t đ òng nh ,

l i có nhi u đi m giao c t (nh

thành ph HCM có trên 1000 đi m, cịn

Hà N i có trên 500 đi m).
Th c tr ng trên cho th y nâng cao đ u t phát tri n h t ng GT B là

m t chính sách đúng đ n c a

ng và nhà n

th ng h t ng GT B hoàn ch nh, ch t l
nghi p hoá và hi n đ i hoá đ t n
1.1.4 Chi n l

c, nh th m i có đ

cm th

ng t t đ ph c v m c tiêu công

c.

c đ u t phát tri n GT B Vi t Nam đ n 2020

a) Quan đi m đ u t phát tri n GT B đ n 2020
GT B là m t b ph n quan tr ng trong k t c u h t ng kinh t - xã h i nói
chung và k t c u h t ng giao thơng nói riêng, c n đ u t phát tri n tr
b

cm t

c đ t o ti n đ , làm đ ng l c phát tri n kinh t - xã h i, ph c v s

nghi p cơng nghi p hố hi n đ i hố, đáp ng ti n trình h i nh p khu v c và
qu c t , góp ph n t ng c

ng an ninh, qu c phòng c a đ t n

c.

Coi tr ng vi c duy trì, c ng c , nâng c p đ t n d ng t i đa n ng l c
k t c u h t ng giao thông hi n có, đ ng th i v i vi c đ u t xây d ng cơng
trình m i th c s có nhu c u, chú tr ng nâng c p k t c u h t ng giao thông
t i các khu kinh t tr ng đi m, các khu đô th , các tr c giao thông đ i ngo i,
t ng n ng l c đ m b o GT B thông su t trên tuy n B c - N am.
Phát tri n GTVT đ

ng b h p lý, đ ng b trong m t quy ho ch th ng

nh t có phân cơng, phân c p và h p tác liên k t gi a các ph
phù h p v i đi u ki n đ a lý, t o thành m ng l
hi u qu trên ph m vi toàn qu c.

ng th c v n t i,

i giao thông thông su t và có


11

Phát huy t i đa l i th đ a lý c a đ t n

c, phát tri n h th ng GT B

ph c v phát tri n kinh t đ i ngo i, h i nh p khu v c và qu c t .
t phát tri n k t c u h t ng giao thông, ph

c ng và t ch c giao thông

u tiên đ u

ng ti n v n t i hành khách công

các thành ph l n, đ c bi t là Hà N i và thành

ph HCM.
Phát tri n giao thông nông thôn, đ c bi t là giao thông
sâu, vùng xa, vùng biên gi i, h tr đ c l c cho ch
nghèo, phát tri n kinh t - xã h i t i các vùng này.

vùng núi, vùng

ng trình xố đói gi m
Ny m nh vi c ng d ng

các ti n b khoa h c k thu t, v t li u m i, công ngh m i vào các l nh v c
thi t k , xây d ng, khai thác GTVT đ

ng b . Coi tr ng vi c phát tri n ngu n

l c cho nhu c u phát tri n ngành.
Phát huy n i l c, th c hi n các gi i pháp đ t o ngu n v n đ u t trong
n

c phù h p v i đi u ki n th c t .

t c an

c ngoài d

ng th i, tranh th t i đa ngu n v n đ u

i các hình th c vi n tr phát tri n chính th c (ODA),

đ u t tr c ti p (FDI) và h p đ ng xây d ng - kinh doanh - chuy n giao
(BOT). Các t ch c, cá nhân s d ng tr c ti p hay gián ti p k t c u h t ng
GT B có trách nhi m tr phí và l phí đ b i hoàn v n đ u t xây d ng và
b o trì cơng trình. B o v cơng trình giao thơng đ
các c p chính quy n đ a ph

ng b là trách nhi m c a

ng, các ngành và c a m i ng

i dân.

b) M c tiêu quy ho ch phát tri n:
- V phát tri n k t c u h t ng giao thông:
Tr c d c B c - N am: Hoàn thành nâng c p và m r ng qu c l 1A t
H u N gh Quan đ n N m C n, n i thơng và nâng c p tồn tuy n đ
Chí Minh t Cao B ng đ n
đ

t M i, xây d ng đ

ng b cao t c B c - N am,

ng b ven bi n, hoàn thành nâng c p các tuy n đ

chuNn k thu t qu c gia và khu v c.

ng H

ng tr ng đi m đ t tiêu


12

Khu v c phía B c: Phát tri n k c u h t ng giao thông khu v c phía
B c v i tr ng tâm là vùng kinh t tr ng đi m B c B , t p trung vào các nhi m
v xây d ng m i các tuy n đ

ng b cao t c thu c hai hành lang và m t vành

đai kinh t Vi t N am - Trung Qu c, các đo n tuy n đ
cao t c B c – N am và m t s tuy n h

ng thu c đ

ng b

ng v n t i l n và

ng tâm có l u l

các tuy n vành đai th vùng th đô Hà N i. N i thông và nâng c p toàn b
các qu c l thu c h th ng vành đai phía b c, đ

ng b ven bi n, hoàn thành

xây d ng tuy n vành đai biên gi i, hoàn thành xây d ng các đo n tránh ng p
khi xây d ng thu đi n S n La, hoàn thành nâng c p, đ a vào đúng c p k
thu t các tuy n qu c l còn l i.
Khu v c mi n Trung - Tây N guyên: Phát tri n k t c u h t ng giao
thông khu v c mi n Trung - Tây N guyên v i tr ng tâm là vùng kinh t tr ng
đi m mi n Trung, t p trung vào các nhi m v xây d ng các đo n đ
cao t c thu c tuy n đ
đ

ng b

ng b cao t c B c - N am. N âng c p, xây d ng các

ng thu c hành lang kinh t

ông - Tây và các đ

ng ngang n i vùng

duyên h i v i các t nh Tây N guyên. N i các c ng bi n Vi t N am v i các n
láng gi ng nh Lào, Thái Lan, Campuchia, nâng c p tuy n đ
bi n, xây d ng đ

ng hành lang biên gi i và h th ng đ

c

ng b ven

ng phía Tây các

t nh mi n Trung.
Khu v c phía nam: Phát tri n k t c u h t ng giao thơng khu v c phía
N am v i tr ng tâm là vùng kinh t tr ng đi m phía N am, t p trung vào các
nhi m v xây d ng các đo n tuy n đ

ng b cao t c thu c đ

ng b cao t c

B c - N am, các tuy n cao t c t thành ph H Chí Minh đi các t nh, thành và
các đ

ng vành đai thu c khu v c thành ph H Chí Minh. N âng c p và xây

d ng m i các tr c d c chính, n i thơng và nâng c p tuy n đ

ng b ven bi n,

hoàn thành nâng c p, đ a vào đúng k thu t các tuy n qu c l còn l i.


13

- V phát tri n giao thông nông thôn :
i giao thơng hi n có theo đúng

Duy trì, c ng c và nâng c p m ng l
tiêu chuNn k thu t đ

ng giao thông nông thôn, đáp ng yêu c u c gi i hố

s n xu t nơng nghi p, nông thôn. C i t o và xây d ng h th ng c u, c ng đ t
tiêu chuNn k thu t.
Hồn thành m đ
đ

ng, các nơng lâm tr

th ng đ

ng, các đi m công nghi p. Ti p t c xây d ng h

ng liên thôn, xã t o thành m ng l

hoàn, g n k t m ng l
gia. Trong b
đ

ng m i đ n trung tâm các xã, c m xã ch a có
i giao thông nông thôn liên

i giao thông nông thôn v i m ng l

c xây d ng h th ng h m chui, c u v

ng cao t c, qu c l và đ

ng đ a ph

i giao thông qu c

t t i các giao c t gi a

ng, đ m b o an tồn giao thơng.

N ghiên c u s d ng v t li u, k t c u và c u ki n l p ráp t i ch phù
h p v i đi u ki n và khí h u c a t ng vùng. S d ng h p lý ph
t i truy n th ng, phát tri n ph

ng ti n v n

ng tiên c gi i nh phù h p v i đi u ki n k t

c u h t ng giao thông nông thôn và phù h p v i m c s ng c a đa s ng

i

dân.
1.2 Th c tr ng v v n đ SS&LC ph

ng án đ u t d án đ

ng ô tô

t i Vi t Nam
M i cơng trình đ

c xây d ng dù l n hay nh đ u nh m đ t đ

c m t hay

m t s m c tiêu nào đó do đòi h i các đi u ki n kinh t , chính tr , xã h i hay
do nhu c u khác. Các m c tiêu xây d ng m t m t cơng trình có th là nh m
đáp ng các yêu c u h tr tr c ti p hay gián ti p cho ho t đ ng kinh t , c i
thi n các đi u ki n chính tr , xã h i, nâng cao m c s ng c a nhân dân ho c
ch đ n thu n nh m thu l i nhu n.


14

Khi đã xác đ nh rõ s c n thi t ph i đ u t và m c tiêu đ u t xây d ng
cơng trình, các ph
đã đ t ra s đ

ng án đ u t khác nhau đáp ng đ

c các m c tiêu đ u t

c hình thành, nghiên c u, xem xét và đánh giá s b v m t

quy mơ, hình th c đ u t làm m i, c i t o, hay hi n đ i hóa, t ng v n đ u t
địi h i ph i theo khái tốn v.v… nh m quy t đ nh ph

ng h

Hi n nay, vi c SS&LC gi i pháp đ u t d án đ

chú tr ng đ n các ch tiêu kinh t
thu t thông th
làm ph

ng đ u t .

ng ô tô th

ng ch

- k thu t. Sau khi so sánh các ch tiêu k
ng án có t ng m c đ u t th p đ l a ch n

ng l a ch n ph

ng án đ u t . Tuy nhiên, đ l a ch n m t ph

ng án t i u cho m t

d án đ u t xây d ng, ngoài vi c đánh giá các ch tiêu v kinh t - k thu t
còn ph i xem xét đ n các ch tiêu khác nh : đánh giá tác đ ng môi tr

ng,

m c đ ti n nghi, m c đ an toàn tai n n, l i ích c a xã h i… K t h p nh ng
ch tiêu trên thành m t ch tiêu t ng h p đ so sánh l a ch n ph

ng án, vì

ch có lo i ch tiêu t ng h p này m i có th ph n ánh khái quát ph

m t cách t

ng án

ng đ i toàn di n v m t kinh t , tài chính, k thu t và xã h i.

1.3 T ng quan v bài toán (MCA) và các ng d ng
1.3.1 T ng quan v phân tích đa m c tiêu
Trong so sánh, đánh giá và l a ch n các ph

ng án đ u t có tr

ng h p ph i

dùng nhi u ch tiêu khác nhau v i các đ n v đo khác nhau. Thông th
ph

ng án này h n ph

ng án kia

s ch tiêu khác. Ví d : m t ph

m t s ch tiêu nh ng nh ng l i kém m t

ng án xây d ng cơng trình giao thơng có v n

đ u t ban đ u l n thì chi phí duy tu và b o d
phNm ch t l

ng l i nh , ph

ng án cho s n

ng t t thì chi phí khơng th th p.

T đây n y sinh ra nhu c u so sánh ph
t ng h p đ

ng

ng án b ng m t ch tiêu nào đó

c t t c các ch tiêu mu n so sánh. Trong các ch tiêu mu n so

sánh l i có đ n v khác nhau nên khơng th c ng l i m t cách tr c ti p. Mu n