Đánh Giá Tác Động Của Sự Thoả Mãn Tiền Lương Đến Sự Thoả Mãn Công Việc Của Nhân Viên Ngành Ngân Hàng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.99 MB, 120 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
------------------
Nguyễn Thị Hoàng Oanh
ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA SỰ THOẢ MÃN TIỀN
LƯƠNG ĐẾN SỰ THOẢ MÃN CÔNG VIỆC CỦA
NHÂN VIÊN NGÀNH NGÂN HÀNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP HỒ CHÍ MINH – NĂM 2012
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
------------------
Nguyễn Thị Hoàng Oanh
ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA SỰ THOẢ MÃN TIỀN
LƯƠNG ĐẾN SỰ THOẢ MÃN CÔNG VIỆC CỦA
NHÂN VIÊN NGÀNH NGÂN HÀNG
Chuyên ngành: QTKD
Mã số: 60.34.05
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. NGUYỄN NGỌC DƯƠNG
TP HỒ CHÍ MINH – NĂM 2012
Ý kiến đánh giá, chấm điểm của giáo viên:
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
i
Lời cam đoan
Kính thưa q thầy cơ,
Em tên Nguyễn Thị Hồng Oanh, là học viên cao học khóa 19 – Lớp Quản trị kinh
doanh đêm 3 – Trường Đại học Kinh tế Tp HCM.
Em xin cam đoan luận văn “ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA SỰ THOẢ MÃN TIỀN
LƯƠNG ĐẾN SỰ THOẢ MÃN CÔNG VIỆC CỦA NHÂN VIÊN NGÀNH
NGÂN HÀNG” là cơng trình nghiên cứu của riêng em.
Các số liệu trong đề tài này được thu thập và sử dụng một cách trung thực. Kết quả
nghiên cứu được trình bày trong luận văn này không sao chép của bất cứ luận văn
nào và cũng chưa được trình bày hay cơng bố ở bất cứ cơng trình nghiên cứu nào
khác trước đây.
TP.HCM, ngày 01 tháng 09 năm 2012
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Hoàng Oanh
ii
Lời cảm ơn
Sau thời gian học tập và nỗ lực nghiên cứu luận văn “ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG
CỦA SỰ THOẢ MÃN TIỀN LƯƠNG ĐẾN SỰ THOẢ MÃN CÔNG VIỆC CỦA
NHÂN VIÊN NGÀNH NGÂN HÀNG”, em đã nhận được sự hướng dẫn và hỗ trợ
nhiệt tình từ q thầy cơ, bạn bè và người thân. Xin được phép gửi lời cảm ơn sâu
sắc đến:
-
Quý thầy cô trường Đại học Kinh tế TP.HCM đã dạy dỗ và truyền đạt cho em
những kiến thức quý báo làm nền tảng cho việc thực hiện luận văn này.
-
Xin chân thành cám ơn Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Dương đã tận tình hướng dẫn và
chỉ bảo để em có thể hồn tất luận văn.
-
Em cũng xin chân thành cám ơn tất cả bạn bè, đồng nghiệp và những người đã
giúp em trả lời bảng câu hỏi khảo sát làm nguồn dữ liệu cho việc phân tích và
cho ra kết quả nghiên cứu của luận văn.
-
Và xin cảm ơn gia đình đã động viên, ủng hộ tinh thần và tạo mọi điều kiện tốt
nhất cho em hoàn thành luận văn.
TP.HCM, ngày 01 tháng 09 năm 2012
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Hoàng Oanh
iii
Tóm tắt luận văn
-
Nghiên cứu thực hiện nhằm: (a) hồn chỉnh thang đo các nhân tố ảnh hưởng
đến thoả mãn lương của nhóm đối tượng cụ thể là nhân viên ngành ngân hàng,
(b) đo lường mức độ tác động các nhân tố thỏa mãn tiền lương, (c) đánh giá
mức độ tác động của thỏa mãn tiền lương đến sự thỏa mãn trong cơng việc, (d)
dựa trên kết quả có được đề xuất các giải pháp gia tăng sự thỏa mãn tiền lương,
thỏa mãn công việc cho nhân viên ngành ngân hàng.
-
Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng để kiểm định thang đo
thỏa mãn tiền lương và sự tác động của thỏa mãn tiền lương đến sự thỏa mãn
cơng việc của nhân viên ngành ngân hàng. Mơ hình được phát triển trên cơ sở
lý thuyết về sự thỏa mãn tiền lương của Heneman và Schwab (1985) với mẫu
nghiên cứu là 194 cán bộ, nhân viên đang công tác tại các ngân hàng thương
mại trong nước khu vực Tp HCM.
-
Từ các lý thuyết nền tảng về động viên, kích thích, lý thuyết quản trị nguồn
nhân lực và lý thuyết về tiền lương tác giả đã bổ sung thang đo các nhân tố thỏa
mãn tiền lương gồm mức lương, phúc lợi, sự tăng lương, cơ chế lương và cơ
chế thưởng.
-
Độ tin cậy và độ phù hợp của thang đo đã được kiểm định bởi hệ số Cronbach’s
alpha và phân tích nhân tố khám phá EFA. Tiếp theo là chạy phân tích hồi qui
đánh giá tác động của các nhân tố thỏa mãn tiền lương và đánh giá tác động của
thỏa mãn tiền lương đến sự thỏa mãn trong công việc. Kết quả phân tích hồi qui
cho thấy năm nhân tố này có ảnh hưởng có ý nghĩa thống kê đến sự thỏa mãn
tiền lương và sự thỏa mãn tiền lương có tác động có ý nghĩ thống kê đến sự
thỏa mãn công việc của nhân viên ngành ngân hàng.
-
Kiểm định giá trị trung bình tổng thể của các nhóm đối tượng và đề xuất các
giải pháp cho ngân hàng được trình bày ở phần kết luận và kiến nghị.
iv
Mục lục
Lời cam đoan ...................................................................................................................................... i
Lời cảm ơn ......................................................................................................................................... ii
Tóm tắt luận văn ............................................................................................................................... iii
Mục lục ............................................................................................................................................. iv
Danh mục các từ ngữ viết tắt .......................................................................................................... viii
Danh mục các bảng biểu ................................................................................................................... ix
Danh mục các hình ảnh/ Biểu đồ ....................................................................................................... x
Phần mở đầu....................................................................................................................................... 1
1.
Lý do chọn đề tài.................................................................................................................... 1
2.
Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................................ 2
3.
Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................................... 3
4.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................................... 3
5.
Phương pháp nghiên cứu........................................................................................................ 4
6.
Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu........................................................................................... 5
7.
Cấu trúc nghiên cứu ............................................................................................................... 5
Chương 1.
1.1
Cơ sở lý thuyết và mơ hình nghiên cứu ..................................................................... 7
Các lý thuyết cơ bản........................................................................................................... 7
1.1.1
Thuyết công bằng của John Stacey Adams (1963) .................................................... 7
1.1.2
Thuyết kỳ vọng của Victor Harold Vroom ................................................................ 9
1.1.3
Thuyết xung đột (không theo quy luật) của Edward Emmet Lawler (1971) ............. 9
1.2
Các khái niệm liên quan trong luận văn........................................................................... 10
1.2.1
Tiền lương ................................................................................................................ 10
1.2.2
Cơ cấu tiền lương ..................................................................................................... 11
1.2.3
Thoả mãn tiền lương ................................................................................................ 12
1.2.4
Thoả mãn công việc ................................................................................................. 15
1.3
Các nghiên cứu liên quan đến thỏa mãn tiền lương và sự tác động của thỏa mãn tiền
lương đến thỏa mãn công việc ..................................................................................................... 17
1.3.1
Quyết định lương và thoả mãn tiền lương (W.W.Ronan and G.J.Organt - 1973).... 17
1.3.2
Đo lường tính đa thành phần của thoả mãn tiền lương (Herbert G.Heneman and
Donald P.Schwab 1985)........................................................................................................... 17
1.3.3
Nghiên cứu của Trần Kim Dung và các cộng sự (2005).......................................... 18
v
1.3.4
Phát triển và kiểm tra mơ hình lý thuyết Hệ quả thỏa mãn tiền lương (Larry H.
Faulk II 2002)........................................................................................................................... 18
1.3.5
Nghiên cứu mối quan hệ giữa gói trả cơng lao động, động lực làm việc và thoả mãn
công việc của Jacques Igalens và Patrice Roussel (1999)........................................................ 19
1.3.6
Khám phá mối quan hệ giữa thoả mãn tiền lương và thoả mãn công việc: So sánh
khu vực tư nhân và khu vực nhà nước (Muhammad Shahzad Chaudhry, Hazoor Muhammad
Sabir, Nosheen Rafi and Masood Nawaz Kalyar).................................................................... 20
1.4
Mơ hình nghiên cứu ......................................................................................................... 22
1.4.1
Mức tiền lương......................................................................................................... 23
1.4.2
Phúc lợi .................................................................................................................... 24
1.4.3
Sự tăng lương ........................................................................................................... 24
1.4.4
Cơ chế lương (cấu trúc tiền lương và quản lý tiền lương) ....................................... 26
1.4.5
Cơ chế thưởng .......................................................................................................... 26
1.4.6
Tác động của thỏa mãn tiền lương đến sự thoả mãn công việc................................ 26
1.5
Sơ lược hệ thống tiền lương tại các ngân hàng ................................................................ 27
Chương 2.
2.1
Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................... 30
Thiết kế nghiên cứu.......................................................................................................... 30
2.1.1
Hoàn chỉnh bảng câu hỏi PSQ (1985)...................................................................... 30
2.1.2
Thang đo thoả mãn công việc .................................................................................. 35
2.1.3
Phương pháp chọn mẫu............................................................................................ 35
2.1.4
Quy trình nghiên cứu ............................................................................................... 37
2.2
Kỹ thuật phân tích dữ liệu thống kê ................................................................................. 38
2.2.1
Thu thập thông tin .................................................................................................... 38
2.2.2
Kiểm định độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha .......................... 39
2.2.3
Phân tích nhân tố EFA ............................................................................................. 39
2.2.4
Phân tích hồi qui thang đo thoả mãn tiền lương, tác động thỏa mãn tiền lương đến
thỏa mãn công việc .................................................................................................................. 40
2.2.5
Kiểm định sự bằng nhau của giá trị trung bình của các tổng thể con....................... 41
Chương 3.
Kết quả nghiên cứu .................................................................................................. 43
3.1
Thống kê mẫu nghiên cứu................................................................................................ 43
3.1.1
Làm sạch và mã hố mẫu ......................................................................................... 43
3.1.2
Thống kê mơ tả thông tin định danh ........................................................................ 44
3.1.3
Thống kê mô tả biến quan sát thang đo thỏa mãn tiền lương................................... 47
3.2
Kiểm định độ tin cậy và độ phù hợp của thang đo........................................................... 49
3.2.1
Kiểm định độ tin cậy bằng Cronbatch Alpha........................................................... 49
vi
3.2.2
3.3
Phân tích nhân tố thang đo thoả mãn tiền lương ...................................................... 51
Phân tích hồi qui thang đo thỏa mãn tiền lương............................................................... 54
3.3.1
Phân tích tương quan của các thành phần thỏa mãn tiền lương ............................... 54
3.3.2
Xây dựng phương trình hồi qui thang đo thỏa mãn tiền lương ................................ 56
3.3.3
Kiểm tra các giả định của mơ hình hồi qui .............................................................. 57
3.3.4
Kiểm định các giả thuyết của mơ hình..................................................................... 60
3.4
Phân tích hồi qui tác động thỏa mãn tiền lương đến thoả mãn công việc ........................ 63
3.4.1
Phân tích tương quan giữa thỏa mãn tiền lương và thỏa mãn cơng việc.................. 63
3.4.2
Xây dựng phương trình hồi qui thỏa mãn tiền lương đến thoả mãn công việc ........ 64
3.4.3
Kiểm tra các giả định của mơ hình hồi qui .............................................................. 65
3.4.4
Kiểm định các giả thuyết của mô hình..................................................................... 66
3.5
Kiểm định sự bằng nhau của giá trị trung bình của các tổng thể con .............................. 67
3.5.1
Kiểm định Independent samples T-Test................................................................... 67
3.5.2
Kiểm định One-Way ANOVA................................................................................. 68
Tóm tắt kết quả nghiên cứu.......................................................................................................... 71
Phần kết luận.................................................................................................................................... 73
1.
Kết luận ................................................................................................................................ 73
2.
Kiến nghị một số giải pháp về chính sách tiền lương cho ngân hàng .................................. 74
2.1.
Đối với sự tăng lương .................................................................................................. 75
2.2.
Đối với cơ chế lương.................................................................................................... 76
2.3.
Đối với cơ chế thưởng.................................................................................................. 78
2.4.
Đối với chính sách phúc lợi ......................................................................................... 78
2.5.
Đối với mức lương ....................................................................................................... 79
3.
Những đóng góp của đề tài .................................................................................................. 79
4.
Hạn chế và định hướng cho nghiên cứu tiếp theo ................................................................ 80
Tài liệu tham khảo............................................................................................................................... i
Phụ lục ............................................................................................................................................... v
Phụ lục 1: Bảng câu hỏi thỏa mãn tiền lương PSQ (Heneman&Schwab) ..................................... v
Phụ lục 2: Bảng câu hỏi thảo luận nhóm....................................................................................... vi
Phụ lục 3: Bảng câu hỏi chính thức của luận văn ........................................................................ vii
Phụ lục 4: Kết quả chạy SPSS ...................................................................................................... xi
1.
Bảng thống kê thông tin định danh mẫu nghiên cứu......................................................... xi
2.
Bảng thống kê mô tả các biến quan sát thang đo thỏa mãn tiền lương ............................. xi
3.
Kiểm định độ tin cậy Cronbatch Alpha............................................................................ xii
vii
4.
Phân tích nhân tố EFA ..................................................................................................... xv
5.
Phân tích tương quan các thành phần thỏa mãn tiền lương........................................... xviii
6.
Phân tích hồi qui thang đo thỏa mãn tiền lương.............................................................. xix
7.
Kiểm tra các giả định của phương trình hồi qui thỏa mãn tiền lương.............................. xx
8.
Phân tích tương quan thỏa mãn tiên lương và thỏa mãn cơng việc................................ xxii
9.
Phân tích hồi qui tác động thỏa mãn tiên lương đến thỏa mãn công việc ..................... xxiii
10.
Kiểm tra các giả định của phương trình hồi qui tác động thỏa mãn tiền lương đến thỏa
mãn công việc ....................................................................................................................... xxiv
11.
Kiểm định bằng nhau của trung bình tổng thể ........................................................... xxv
viii
Danh mục các từ ngữ viết tắt
Cụm từ
Nghĩa tiếng Anh
viết tắt
Be
Benefit
Nghĩa tiếng Việt
Phúc lợi (Một nhân tố của thang
đo PSQ)
EFA
Exploratory Factor Analysis
Phân tích nhân tố khám phá
JDI
Job Descriptive Index
Chỉ số mô tả công việc
JS
Job Satisfaction
Thỏa mãn công việc
KMO
Kaiser-Meyer-Olkin
Hệ số kiểm định độ phù hợp của
mơ hình AFE
ILO
International Labour
Tổ chức lao động quốc tế
Organization
LĐTB&XH
Bộ lao động thương binh và Xã
hội
MSQ
Minnesota Satisfaction
Bảng câu hỏi thoả mãn công việc
Questionnaire
MSQ
NHQD
Ngân hàng quốc doanh
NHTMCP
Ngân hàng thương mại cổ phần
PL
Pay Level
Mức lương (Một nhân tố của
thang đo PSQ)
PR
Pay Raise
Sự tăng lương (Một nhân tố của
thang đo PSQ)
PS
Pay Satisfaction
Thỏa mãn tiền lương
PSQ
Pay Satisfaction Questionaire
Bảng câu hỏi thỏa mãn tiền lương
SA
Pay structure and
Cơ chế lương (Một nhân tố của
Administration
thang đo PSQ)
Variance Inflation Factor
Nhân tử phóng đại phương sai
VIF
ix
Danh mục các bảng biểu
Bảng 1-1: Tóm tắt các giai đoạn nghiên cứu thỏa mãn tiền lương ----------------------------------------- 13
Bảng 1-2: Tóm tắt các giai đoạn nghiên cứu về thỏa mãn cơng việc -------------------------------------- 16
Bảng 1-3: Bảng tóm tắt các nghiên cứu liên quan (1) --------------------------------------------------------- 21
Bảng 1-3: Bảng tóm tắt các nghiên cứu liên quan (2) --------------------------------------------------------- 22
Bảng 3-1: Bảng thống kê độ tuổi, thời gian công tác và thu nhập của mẫu ------------------------------ 45
Bảng 3-2: Bảng thông kê mô tả các nhân tố thỏa mãn tiền lương ----------------------------------------- 47
Bảng 3-3: Thống kê kiểm định độ tin cậy Cronbatch Alpha------------------------------------------------- 50
Bảng 3-4: Kết quả trích nhân tố EFA ----------------------------------------------------------------------------- 51
Bảng 3-5: Kết quả phân tích nhân tố trích sau khi xoay ------------------------------------------------------ 52
Bảng 3-6: Tương quan Pearson giữa các nhân tố thỏa mãn tiền lương------------------------------------ 55
Bảng 3-7: Kết quả kiểm định độ phù hợp của mơ hình hồi qui --------------------------------------------- 56
Bảng 3-8: Các hệ số hồi qui của thang đo thỏa mãn tiền lương--------------------------------------------- 57
Bảng 3-9: Kết quả kiểm định vi phạm đa cộng tuyến --------------------------------------------------------- 58
Bảng 3-10: Tương quan hạng Spearman giữa các biến độc lập và phần dư ----------------------------- 59
Bảng 3-11: Bảng kết quả phân tích Durbin-Watson thỏa mãn tiền lương -------------------------------- 60
Bảng 3-12: Tương quan Pearson thỏa mãn tiền lương và thỏa mãn công việc -------------------------- 63
Bảng 3-13: Kết quả kiểm định độ phù hợp của mô hình hồi qui-------------------------------------------- 64
Bảng 3-14: Hệ số hồi qui thỏa mãn tiền lương đến thỏa mãn công việc ---------------------------------- 64
Bảng 3-15: Tương quan Spearman thỏa mãn tiền lương và thỏa mãn công việc ----------------------- 65
Bảng 3-16: Bảng kết quả phân tích Durbin-Watson thỏa mãn cơng việc--------------------------------- 66
Bảng 3-17: Kiểm định sự bằng nhau của tổng thể theo nhóm ngân hàng -------------------------------- 67
Bảng 3-18: Kiểm định sự bằng nhau của tổng thể theo giới tính ------------------------------------------- 68
Bảng 3-19: Kiểm định sự bằng nhau của tổng thể theo độ tuổi --------------------------------------------- 69
Bảng 3-20: Thống kê kết quả phân tích sâu Tukey ------------------------------------------------------------ 69
Bảng 3-21: Thống kê kết quả phân tích sâu Bonferroni ------------------------------------------------------ 70
x
Danh mục các hình ảnh/ Biểu đồ
Hình 1-1: Cơ cấu tiền lương hiện đại-------------------------------------------------------------------------------- 1
Hình 1-2: Thang đo thoả mãn tiền lương (Herbert G.Heneman and Donald P.Schwab 1985) -------- 1
Hình 1-3: Mơ hình nghiên cứu đề nghị ----------------------------------------------------------------------------- 1
Hình 1-4: Mơ hình các giả thuyết nghiên cứu --------------------------------------------------------------------- 1
Hình 1-5: Biểu đồ thu nhập các ngành 2011 [2] ---------------------------------------------------------------- 28
Hình 1-6: Biểu đồ thống kê thu nhập bình quân các ngân hàng năm 2010 – 2011 [5] ---------------- 29
Hình 2-1: Quy trình nghiên cứu -------------------------------------------------------------------------------------- 1
Hình 3-1: Biểu đồ thống kê độ tuổi, thời gian công tác và thu nhập của mẫu --------------------------- 46
Hình 3-2: Thống kê trình độ học vấn Hình 3-3: Thống kê vị trí cơng tác ----------------------------- 47
Hình 3-4: Biểu đồ mức độ thoản mãn các nhân tố thỏa mãn tiền lương ---------------------------------- 48
Hình 3-5: Biểu đồ độ lệch chuẩn các nhân tố thoản mãn tiền lương--------------------------------------- 49
Hình 3-6: Biểu đồ phân tán phân dư và giá trị dự đốn thỏa mãn tiền lương---------------------------- 58
Hình 3-7: Biểu đồ Q-Q plot thỏa mãn tiền lương--------------------------------------------------------------- 60
Hình 3-8: Biểu đồ phân tán phân dư và giá trị dự đoán thỏa mãn cơng việc----------------------------- 65
Hình 3-9: Biểu đồ Q-Q plot thỏa mãn công việc --------------------------------------------------------------- 66
1
Phần mở đầu
Phần mở đầu sẽ trình bày các nội dung:
-
Cơ sở hình thành đề tài.
-
Mục tiêu nghiên cứu
-
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
-
Phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa của luận văn.
1. Lý do chọn đề tài
-
Quản trị nguồn nhân lực là lĩnh vực đã trở nên quen thuộc và phổ biến trên
phạm vi toàn cầu bởi con người trong một tổ chức là nguồn lực quí giá và đắt
giá nhất nhưng cũng khó quản lý nhất. Đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của
nhân viên, tạo điều kiện cho nhân viên được phát huy tối đa, kích thích, động
viên nhân viên làm việc là một trong hai mục tiêu cơ bản nhất của quản trị
nguồn nhân lực [12]. Được thoả mãn sẽ kích thích, động viên nhân viên làm
việc tích cực hơn, từ đó dẫn đến hiệu suất và hiệu quả công việc cao hơn. Theo
Luddy 2005, nhân viên khơng có sự thỏa mãn trong cơng việc sẽ dẫn đến năng
suất lao động thấp, ảnh hưởng đến sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần. Nhân
viên có sự thỏa mãn trong cơng việc sẽ ít đổi chỗ làm và ít nghỉ việc hơn [25].
-
Việc thỏa mãn nhân viên gồm cả yếu tố hữu hình và vơ hình. Phổ biến nhất
chính là tiền, thơng qua thu nhập hay các điều kiện vật chất mà doanh nghiệp
mang lại cho người lao động. Trong tháp nhu cầu của Maslow yếu tố hữu hình
thuộc nhóm nhu cầu bậc thấp nếu không thỏa mãn sẽ dễ gây bất mãn [11].
Nhiều quan niệm sai lầm cho rằng trả lương thật cao sẽ thoả mãn người lao
động, nhân viên sẽ gắn bó và làm việc hiệu quả. Tiếp cận yếu tố vơ hình, theo
Herzberg trả lương cao, môi trường làm việc hợp lý có thể sẽ xóa được bất mãn
nhưng chưa tạo được sự thỏa mãn công việc cho nhân viên, tức là chưa tạo
được động lực thúc đẩy [11].
2
-
Tại Hội thảo "Chính sách tiền lương tối thiểu – kinh nghiệm quốc tế và khuyến
nghị đối với Việt Nam”, do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội phối hợp
với Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tổ chức cuối tháng 9 năm 2011, các
chuyên gia cho rằng, mức lương hiện nay chỉ đáp ứng 65% mức sống tối thiểu
của người lao động [1]. Lạm phát, giá vàng, giá xăng tăng cao, chỉ số giá tiêu
dùng ở mức 2 con số năm 2011, do đó việc đổi mới chính sách tiền lương đang
là một trong những bài tốn khó khăn nhất, cấp bách nhất của Việt Nam.
-
Thực trạng tại ngân hàng tác giả đang công tác, các đề xuất tăng lương trình
lãnh đạo và các cuộc gặp gở với trung tâm quản trị nhân lực yêu cầu giải quyết
các vấn đề tiền lương, thưởng, phúc lợi luôn được đề cập. Nhiều câu hỏi được
đặt ra về chính sách tiền lương tại các ngân hàng: Tại sao nhân viên vẫn chưa
thỏa mãn với tiền lương? Xây dựng chính sách lương như thế nào để thỏa mãn
được nhân viên cụ thể trong ngành ngân hàng? Thỏa mãn lương có tạo động lực
cho nhân viên làm việc đạt hiệu quả không?
-
Lý thuyết thỏa mãn tiền lương đã được nghiên cứu tại các quốc gia trên thế giới
và khu vực, tuy nhiên chưa được quan tâm và khảo sát nhiều tại Việt Nam, với
những lý do nêu trên tác giả đã chọn đề tài “ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA SỰ
THOẢ MÃN TIỀN LƯƠNG ĐẾN SỰ THOẢ MÃN CÔNG VIỆC CỦA
NHÂN VIÊN NGÀNH NGÂN HÀNG”
2. Câu hỏi nghiên cứu
Luận văn sẽ trả lời những câu hỏi nghiên cứu sau:
-
Thang đo thỏa mãn tiền lương của nhân viên ngành ngân hàng sẽ bao gồm
những nhân tố nào?
-
Có sự tác động nào của sự thỏa mãn tiền lương đến sự thỏa mãn công việc
không?
3
3. Mục tiêu nghiên cứu
Đề tài được thực hiện nhằm ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA THOẢ MÃN TIỀN
LƯƠNG ĐẾN SỰ THOẢ MÃN CÔNG VIỆC CỦA NHÂN VIÊN NGÀNH
NGÂN HÀNG với các mục tiêu cơ bản sau:
-
Điều chỉnh, bổ sung và kiểm định thang đo các nhân tố ảnh hưởng đến thoả
mãn lương của nhóm đối tượng cụ thể là nhân viên ngành ngân hàng.
-
Xác định mức độ thỏa mãn đối với từng nhân tố của thỏa mãn tiền lương đến sự
thoả mãn chung về tiền lương của nhân viên.
-
Đo lương mức độ tác động của thỏa mãn tiền lương đến sự thỏa mãn trong
công việc.
-
Dựa trên kết quả định lượng của mơ hình nghiên cứu và thực trạng chính sách
lương tại các ngân hàng đề xuất các giải pháp gia tăng sự thỏa mãn tiền lương,
thỏa mãn công việc nhằm tạo động lực, kích thích nhân viên làm việc.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
-
Đối tượng nghiên cứu là sự thoả mãn tiền lương, các nhân tố thoả mãn tiền
lương và mối quan hệ của thoả mãn tiền lương và thoả mãn trong công việc.
-
Đối tượng khảo sát là những nhân viên đang làm việc tại các ngân hàng
thương mại trong nước.
-
Phạm vi nghiên cứu
9 Trong năng lực và thời gian có hạn, tác giả tập trung đo lường mơ hình thang
đo thỏa mãn tiền lương cho nhân viên ngành ngân hàng. Sau đó xem xét
tác động của sự thỏa mãn tiền lương đến sự thỏa mãn công việc theo khía
cạnh chung.
9 Nghiên cứu khơng đề cập đến số người phụ thuộc, hồn cảnh gia
đình…trong q trình nghiên cứu chính sách tiền lương.
4
9 Tác giả thực hiện điều tra các đối tượng hiện đang làm việc trong độ tuổi lao
động tại các ngân hàng thương mại khu vực Thành phố Hồ Chí Minh với vị
trí cơng tác là: nhân viên văn phịng, cán bộ chuyên môn kỹ thuật,
chuyên viên, quản lý - những người lao động chính thức, tồn thời gian.
5. Phương pháp nghiên cứu
-
Đầu tiên, đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính nhằm khẳng định và
điều chỉnh những tiêu chí đánh giá thang đo thỏa mãn lương trong cách tiếp cận
cấu trúc tiền lương hiện đại. Sử dụng kỹ thuật thảo luận nhóm và lấy ý kiến
chuyên gia để điều chỉnh thang đo cho phù hợp với nhân viên trong ngành ngân
hàng.
-
Sau đó, sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng thống kê thông tin và xác
đinh độ mạnh/ yếu của các nhân tố thỏa mãn tiền lương của nhân viên, tác động
của thỏa mãn tiền lương đên thỏa mãn trong công việc. Thang đo Likert năm
mức độ (từ 1 là hồn tồn khơng đồng ý đến 5 là hoàn toàn đồng ý) được sử
dụng để đo lường giá trị các biến số.
-
Cách thức lấy mẫu là chọn mẫu phi xác suất với hình thức chọn mẫu thuận tiện.
Sử dụng bảng câu hỏi để làm công cụ thu thập thông tin, dữ liệu cần thiết phục
vụ cho phân tích định lượng nói trên. Bảng câu hỏi chính thức có thể tìm thấy ở
phần phụ lục của luận văn này.
-
Luận văn sử dụng thống kê suy diễn phân tích kết quả thu thập được từ mẫu.
Cronbach’s alpha được dùng để lựa chọn và củng cố thành phần của của thang
đo, phân tích nhân tố EFA được dùng để kiểm định độ phù hợp của thang đo.
Phân tích hồi qui tuyến tính được sử dụng để xác định các nhân tố thực sự có
ảnh hưởng đến sự thỏa mãn tiền lương cũng như hệ số của các nhân tố này
trong phương trình hồi qui tuyến tính. Cuối cùng, so sánh trung bình của các
tổng thể con chia theo đặc điểm khác nhau của tổng thể cho phép suy luận sự
giống và khác nhau giữa các tập tổng thể con được quan tâm.
5
6. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu
-
Kết quả nghiên cứu sẽ giúp người đọc có được cái nhìn tổng quát về sự thỏa
mãn tiền lương. Nghiên cứu thực hiện để kiểm chứng và so sánh kết quả thang
đo thỏa mãn tiền lương tại Việt Nam, xem xét trong sự tác động đến thỏa mãn
công việc sẽ giúp ngân hàng xây dựng một chính sách tiền lương thực hiện
được chức năng duy trì và kích thích nhân viên thực hiện tốt cơng việc và gắn
bó lâu dài với ngân hàng.
-
Luận văn là cơ sở phương pháp luận cho các ngân hàng trong việc xây dựng
chính sách lương trong thời gian tới.
-
Nhận biết được các biến, các nhân tố đo lường sự thỏa mãn tiền lương và mức
độ thỏa mãn cũng như mức ảnh hưởng đến sự thỏa mãn tiền lương chính là
nguồn thơng tin khoa học cung cấp cho ngân hàng trong việc điều chỉnh và bổ
sung hợp lý cho hệ thống lương tại ngân hàng
-
Nghiên cứu tác động của thỏa mãn tiền lương đến sự thỏa mãn công việc sẽ
giúp ngân hàng cũng như các tổ chức có chính sách động viên vật chất, tinh
thần phù hợp tạo động lực, kích thích nhân viên gắn bó và làm việc hiệu quả.
7. Cấu trúc nghiên cứu
Ngoài 2 phần mở đầu và kết luận, luận văn được chia làm ba chương:
-
Phần mở đầu sẽ giới thiệu cơ sở hình thành đề tài, mục tiêu nghiên cứu, đối
tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa của luận
văn.
-
Chương 1 - Cơ sở lý thuyết và mơ hình nghiên cứu sẽ giới thiệu lý thuyết, học
thuyết làm nền tảng cho việc nghiên cứu sự thỏa mãn tiền lương, tóm tắt các
nghiên cứu thực tiễn về sự thỏa mãn tiền lương, thỏa mãn cơng việc. Từ đó, đề
xuất một mơ hinh nghiên cứu cho luận văn.
6
-
Chương 2 - Phương pháp nghiên cứu sẽ giới thiệu về việc xây dựng thang đo,
cách chọn mẫu, công cụ thu thập dữ liệu, q trình thu thập thơng tin được tiến
hành như thế nào và các kỹ thuật phân tích dữ liệu thơng kê được sử dụng trong
luận văn này.
-
Chương 3 - Kết quả nghiên cứu sẽ phân tích, diễn giải các dữ liệu đã thu được
từ cuộc khảo sát bao gồm các kết quả kiểm định độ tin cậy, độ phù hợp thang
đo, phân tích hồi qui và các kiểm định trung bình tổng thể.
-
Phần kết luận sẽ đưa ra một số kết luận từ kết quả thu được bao gồm kết luận
về sự thỏa mãn tiền lương, tác động của thỏa mãn tiền lương đến sự thỏa mãn
trong công việc, một số kiến nghị đối với người sử dụng lao động, một số hạn
chế và hướng tiếp theo cho các nghiên cứu tương lai.
7
Chương 1.
Cơ sở lý thuyết và mơ hình nghiên cứu
Chương Cơ sở lý thuyết và mơ hình nghiên cứu sẽ trình bày:
-
Các lý thuyết cơ bản về động viên, kích thích nhân viên trong trả cơng lao
động, các khái niệm về thỏa mãn tiền lương, thỏa mãn cơng việc.
-
Tóm tắt các nghiên cứu đã thực hiện về sự thỏa mãn tiền lương, các nghiên cứu
mối tác động của thỏa mãn tiền lương đến sự thỏa mãn trong công việc tại các
nước trong khu vực và thế giới.
-
Cuối cùng, dựa trên mơ hình nghiên cứu ban đầu, từ cơ sở lý thuyết và đặc
điểm đối tượng nghiên cứu phân tích, đề xuất mơ hình nghiên cứu cho luận
văn.
1.1 Các lý thuyết cơ bản
1.1.1 Thuyết công bằng của John Stacey Adams (1963)
-
Thuyết công bằng cho rằng con người muốn được đối xử một cách cơng bằng.
Mọi người thường có mong muốn nhận được những phần thưởng tương xứng
với những đóng góp hay công sức mà họ đã bỏ ra. Nếu một cá nhân nhận thấy
bản thân được trả lương dưới mức đáng được hưởng, cá nhân sẽ giảm nỗ lực
của bản thân xuống để duy trì sự cơng bằng hay sự cân bằng.
-
Tính cơng bằng trong cơng việc cịn được xem xét qua tương quan giữa tỷ lệ
đóng góp và những kết quả nhận được của một nhân viên với những nhân viên
khác có hợp lý hay khơng. Sự ghi nhận cơng việc kịp thời từ phía nhà quản lý
hoặc giám sát là nhân tố động viên hàng đầu đối với nhân viên.
-
Vận dụng thuyết công bằng, Adams xây dựng hệ thống quản lý kết quả của tổ
chức bao gồm tiền lương, thời gian nhàn rỗi, sự công nhận. Theo lý thuyết này
thì một nhân viên khơng thể có được sự thỏa mãn nếu họ nhận ra rằng mình bị
8
đối xử không công bằng từ vấn đề lương bổng, cơ hội đào tạo thăng tiến đến sự
hỗ trợ từ cấp trên…
9
1.1.2 Thuyết kỳ vọng của Victor Harold Vroom
-
V.H. Vroom cho rằng con người được thúc đẩy thực hiện công việc để đạt mục
tiêu kỳ vọng trong tương lại nếu họ tin vào giá trị của mục tiêu đó và họ thấy
những việc họ làm sẽ giúp họ đạt được mục tiêu.
Cường độ động cơ thúc đẩy = Sự ham mê x Hy vọng
-
Lý thuyết này tập trung 3 khái niệm:
9 Expectancy (kỳ vọng): là niềm tin rằng nỗ lực sẽ dẫn đến kết quả tốt.
9 Instrumentality (tính chất cơng cụ): là niềm tin rằng kết quả tốt sẽ dẫn đến
phần thưởng xứng đáng.
9 Valence (hóa trị): là mức độ quan trọng của phần thưởng đối với người thực
hiện công việc.
-
Lý thuyết cho thấy rằng muốn người lao động có động lực hướng tới mục tiêu
nào đó thì phải tạo nhận thức ở người lao động rằng nỗ lực của họ sẽ mang lại
những phần thưởng như họ mong muốn. Việc trả lương công bằng, minh bạch
sẽ giúp người lao động tin tưởng và phấn đấu cho những kết quả chắc chắn sẽ
được ghi nhận cũng như sự tưởng thưởng xứng đáng.
1.1.3 Thuyết xung đột của Edward Emmet Lawler (1971)
-
Lý thuyết xung đột của Lawler nghiên cứu khoảng cách một phân phối đã trệch
hướng từ một lý tưởng. Mối lo ngại gây ra bởi sự xung khắc giữa khả năng
(những hiểu biết) và nhu cầu (điều cần biết) điều khiển cá nhân nỗ lực đòi hỏi
(thay đổi của hành vi) tức là xung đột thu nhập của một người lao động giữa
mức lương đáng có và thật sự nhận được.
-
Lawler đã xây dựng hệ thống lương dựa trên sự công bằng và sự mong đợi
bằng việc so sánh tiền lương thực tế tới một tham chiếu khác. Lawler đã xem
10
xét, bổ sung thêm những đặc điểm công việc và cho rằng tiền lương không phải
là mục tiêu.
1.2 Các khái niệm liên quan trong luận văn
1.2.1 Tiền lương
-
Ở Pháp, sự trả công được hiểu là tiền lương, hoặc lương bổng cơ bản, bình
thường hay tối thiểu và mọi thứ lợi ích, các khoản phụ khác được trả trực tiếp
hay gián tiếp, bằng tiền hay hiện vật, mà người sử dụng lao động trả cho người
lao động theo việc làm của người lao động [12].
-
Đài Loan: Tiền lương chỉ mọi khoản thù lao mà người công nhân nhận được do
làm việc; bất luận là dùng tiền lương, lương bổng, phụ cấp có tính chất lương,
tiền thưởng hoặc dùng mọi danh nghĩa khác để trả cho họ theo giờ, ngày tháng,
theo sản phẩm [12].
-
Nhật Bản: Tiền lương, bất luận được gọi là tiền lương, lương bổng, tiền được
chia lãi hoặc những tên gọi khác là chỉ thù lao cho lao động mà người sử dụng
lao động chi trả cho công nhân [12].
-
Tổ chức lao động quốc tế (ILO):Tiền lương là sự trả cơng hoặc thu nhập, bất
luận tên gọi hay cách tính thế nào, mà có thể biểu hiện bằng tiền và được ấn
định bằng thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động, hoặc
bằng pháp luật, pháp qui quốc gia, do người sử dụng lao động phải trả cho
người lao động theo một hợp đồng lao động được viết ra hay bằng miệng, cho
một công nhân đã thực hiện hay sẽ phải thực hiện, hoặc cho những dịch vụ đã
làm hay sẽ phải làm [12].
-
Theo quan điểm cải cách tiền lương 1993 ở Việt Nam, tiền lương là giá cả sức
lao động, được hình thành qua thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và
người lao động phù hợp với quan hệ cung cầu sức lao động trong nền kinh thị
trường. Tiền lương của người lao động do hai bên thỏa thuận trong hợp đồng
11
lao đồng và được trả theo năng suất lao động, chất lượng và hiệu quả công việc
[12].
-
Khái niệm tiền lương được sử dụng trong luận văn bao gồm các khoản thù lao
vật chất và phi vật chất như lương căn bản, phúc lợi, thưởng, cơ hội thăng tiến,
công việc thú vị… mà cá nhân nhận được cho phần lao động của mình được
thoả thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động thông qua hợp
đồng lao động.
-
Các khái niệm tiền lương, trả công lao động, thù lao của người lao động thay
đổi cho nhau, khái niệm lương cơ bản sẽ ghi rõ là lương cơ bản .
1.2.2 Cơ cấu tiền lương
-
Cơ cấu tiền lương hiện đại theo R. Wayne Mondy và Robert M.Noe bao gồm
có hai phần: phần thu nhập vật chất và phần thu nhập phi vật chất [12].
Lương cơ bản
Thu nhập
vật chất
Phụ cấp lương
Tiền thưởng
CƠ CẤU
Phúc lợi
TIỀN
LƯƠNG
Thu nhập
phi vật
Cơ hội thăng tiến
Đặc điểm công việc
chất
Điều kiện làm việc
1-1: Cơ
lương hiện
đạivà Robert M.Noe)
Hình 1-1: Cơ cấu Hình
tiền lương
hiệncấu
đại tiền
(R. Wayne
Mondy
Thu nhập vật chất bao gồm:
9 Tiền lương cơ bản là tiền lương được xác định trên cơ sở tính đủ các nhu
cầu về sinh học, xã hội học, mức độ phức tạp, mức tiêu hao sức lao động
trong điều kiện lao động trung bình của từng ngành nghề, công việc.
12
9 Phụ cấp lương là tiền trả công lao động ngoài tiền lương cơ bản, bổ sung và
bù đắp thêm khi người lao động làm việc trong điều kiện không ổn định
hoặc khơng thuận lợi mà chưa được tính đến khi xác định lương cơ bản.
Tiền phụ cấp có ý nghĩa kích thích người lao động thực hiện tốt cơng việc
trong những điều kiện khó khăn, phức tạp hơn bình thường.
9 Tiền thưởng là hình thức kích thích vật chất có tác dụng rất tích cực đối với
người lao động trong việc phấn đấu thực hiện công việc tốt hơn.
9 Phúc lợi thể hiện sự quan tâm của doanh nghiệp đến đời sống người lao
động, có tác dụng kích thích nhân viên trung thành, gắn bó với doanh
nghiệp. Phúc lợi của doanh nghiệp gồm có: bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y
tế, hưu trí, nghỉ phép, nghỉ lễ, ăn trưa, trợ cấp cho các nhân viên khi gặp
khó khăn, tăng quà cho nhân viên nhân ngày sinh nhật, cưới hỏi, mừng thọ
cha mẹ nhân viên…
-
Thù lao phi vật chất bao gồm:
9 Cơ hội được thăng tiến
9 Đặc điểm công việc: nhiệm vụ hứng thú, trách nhiệm, cơng việc địi hỏi mức
phấn đấu, có cơ hội được cấp trên nhận biết thành tích, cảm giác hồn
thành cơng việc.
9 Điều kiện làm việc: chính sách hợp lý, đồng nghiệp hợp tính, biểu tượng địa
vị phù hợp, môi trường làm việc thoải mái, giờ làm việc uyển chuyển, chia
sẻ công việc, …
1.2.3 Thoả mãn tiền lương
-
Thoả mãn tiền lương là khoảng cách giữa mức độ người lao động cảm nhận họ
đáng nhận được với mức độ mà họ được chi trả trong thực tế. Sự thoả mãn tiền
lương liên quan đến các yếu tố công bằng trong phân phối thu nhập của tổ chức
[6].
