Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển năng lực của học sinh tiểu học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
---------------------------------TRẦN THỊ HƯƠNG GIANG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐGKẾT QUẢ HỌC TẬP NHẰM
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Hà Nội- 2021


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
---------------------------------TRẦN THỊ HƯƠNG GIANG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐGKẾT QUẢ HỌC TẬP NHẰM
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 9 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học:
Hướng dẫn 1: PGS.TS Nguyễn Đức Minh
Hướng dẫn 2: TS. Phạm Quang Sáng

Hà Nội-2021

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu
trong luận án là trung thực và chưa từng công bố trong bất kỳ cơng trình nghiên cứu
nào khác.


LỜI CẢM ƠN

Luận án này được hoàn thành, ngoài nỗ lực của bản thân, tác giả còn nhận được
nhiều sự giúp đỡ của quý thầy cô giáo, các nhà khoa học, gia đình, đồng nghiệp và
bạn bè.
Tác giả xin trân trọng bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến PGS.TS
Nguyễn Đức Minh và TS. Phạm Quang Sáng- những người thầy đã tận tình chỉ bảo,
trực tiếp hướng dẫn, đóng góp những ý kiến quý báu cho tác giả trong suốt quá trình
thực hiện Luận án.
Tác giả xin cảm ơn lãnh đạo Viện KHGD Việt Nam, lãnh đạo Ban NC ĐG Giáo
dục, Phòng QLKH, Đào tạo và Hợp tác Quốc tế và toàn thể đồng nghiệp nơi tác giả
đang công tác đã tạo điều kiện thuận lợi về thời gian, khích lệ tinh thần và chia sẻ kinh
nghiệm để tác giả hoàn thành nhiệm vụ học tập của mình trong thời gian qua.
Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, giáo viên, học sinh các
trường tiểu học ở Hà Nội, Thái Nguyên, Hưng Yên, Cần Thơ, Nghệ An và Thành phố
Hồ Chí Minh đã nhiệt tình cộng tác, cung cấp thơng tin, hỗ trợ tác giả trong quá trình
thực hiện các nội dung nghiên cứu của luận án.
Cuối cùng, tác giả xin được cảm ơn những người thân yêu trong gia đình đã
theo sát, thông cảm, sẻ chia và động viên kịp thời để tác giả có thể tập trung mọi
nguồn lực cho việc hoàn thành luận án này.

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................................1
1.Lí do chọn đề tài ..................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu ..........................................................................................3
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu .......................................................................4
4. Giả thuyết khoa học ............................................................................................4
5. Nội dung và phạm vi nghiên cứu .......................................................................4
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .................................................5
7. Những luận điểm bảo vệ .....................................................................................6
8. Những đóng góp mới của luận án ......................................................................6
9. Cấu trúc của luận án ...........................................................................................7
CHƯƠNG 1. -CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH
TIỂU HỌC ............................................................................................................8
1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề. .......................................................................8
1.1.1 Nghiên cứu về đánh giá kết quả học tập ................................................8
1.1.2 Nghiên cứu về đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển năng lực của
học sinh tiểu học ...........................................................................................13
1.1.3 Nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm phát
triển năng lực của học sinh ...........................................................................16
1.1.4 Những vấn đề chưa được giải quyết trong các cơng trình nghiên cứu 19
1.2 Một số khái niệm cơ bản ...............................................................................19
1.2.1 Quản lý .................................................................................................19
1.2.2 Đánh giá ...............................................................................................21
1.2.3 Kết quả học tập ....................................................................................22
1.2.4 Năng lực ...............................................................................................22
1.2.5 Đánh giá kết quả học tập ......................................................................23
1.2.6 Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập ........................................24
1.2.7 Học sinh tiểu học..................................................................................25
1.3 Các vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm

phát triển năng lực của học sinh tiểu học ..................................................26
1.3.1 Đặc điểm phát triển của học sinh tiểu học ...........................................26
1.3.2 Những năng lực cần phát triển cho học sinh tiểu học ..........................29
1.3.3 Khung đánh giá năng lực học sinh tiểu học .........................................29
1.3.4 Vai trò của đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học trong quá
trình dạy học ..................................................................................................34
1.3.5 Hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển năng lực của học
sinh tiểu học ..................................................................................................35
1.3.6 Phương thức đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển năng lực học sinh


tiểu học ..........................................................................................................40
1.4 Các lý thuyết vận dụng trong quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
nhằm phát triển năng lực của học sinh tiểu học ........................................44
1.4.1 Xu hướng đổi mới hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ..44
1.4.2 Lý thuyết phát triển năng lực học sinh .................................................46
1.4.3 Lý thuyết quản lý sự thay đổi...............................................................50
1.4.4 Vận dụng lý thuyết phát triển năng lực học sinh và lý thuyết quản lý sự
thay đổi trong quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu
học .................................................................................................................51
1.5 Nội dung quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển
năng lực học sinh tiểu học............................................................................56
1.5.1 Quản lý xác định mục tiêu đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển
năng lực của học sinh tiểu học ......................................................................56
1.5.2 Quản lý lựa chọn nội dung đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển
năng lực cho học sinh tiểu học ......................................................................59
1.5.3 Quản lý lựa chọn phương pháp, công cụ đánh giá kết quả học tập nhằm
phát triển năng lực cho học sinh tiểu học......................................................60
1.5.4 Quản lý lựa chọn hình thức thực hiện đánh giá kết quả học tập nhằm
phát triển năng lực cho học sinh tiểu học......................................................61

1.5.5 Quản lý phân tích kết quả đánh giá nhằm phát triển năng lực cho học
sinh tiểu học ..................................................................................................62
1.5.6 Quản lý công bố và sử dụng kết quả đánh giá nhằm phát triển năng lực
cho học sinh tiểu học .....................................................................................62
1.5.7 Quản lý lưu trữ hồ sơ đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển năng lực
cho học sinh tiểu học .....................................................................................63
1.5.8 Quản lý các lực lượng có trách nhiệm tham gia vào hoạt động đánh giá
kết quả học tập nhằm phát triển năng lực cho học sinh tiểu học ..................64
1.6 Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
nhằm phát triển năng lực của học sinh tiểu học ........................................66
1.6.1 Văn bản chỉ đạo của cơ quan quản lý các cấp .....................................66
1.6.2 Nhận thức, năng lực của cán bộ quản lý nhà trường và giáo viên ......66
1.6.3 Mong muốn của cha mẹ học sinh ........................................................67
1.6.4 Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động ĐGkết quả học tập nhằm
phát triển năng lực của học sinh tiểu học ......................................................67
Kết luận chương 1 ...............................................................................................68
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐGKẾT QUẢ
HỌC TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TIỂU HỌC ..........70
2.1 Kinh nghiệm quốc tế trong quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
nhằm phát triển năng lực học sinh tiểu học ...............................................70


2.1.1 Quản lý xác định mục tiêu đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển
năng lực của học sinh tiểu học ......................................................................70
2.1.2 Quản lý lựa chọn nội dung đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển
năng lực học sinh tiểu học .............................................................................72
2.1.3 Quản lý lựa chọn phương pháp, công cụ đánh kết quả học tập nhằm phát
triển năng lực cho học sinh tiểu học .............................................................74
2.1.4 Quản lý áp dụng hình thức đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển
năng lực học sinh tiểu học .............................................................................81

2.1.5 Quản lý phân tích, sử dụng và cơng bố kết quả đánh giá nhằm phát triển
năng lực cho học sinh tiểu học ......................................................................82
2.1.6 Quản lý các bên tham gia vào hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm
phát triển năng lực của học sinh tiểu học ......................................................84
2.1.7 Bài học kinh nghiệm ............................................................................85
2.2 Khái quát về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập học sinh tiểu học
ở Việt Nam ....................................................................................................85
2.2.1 Đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học ở Việt Nam và
những yêu cầu cần đạt về năng lực của giáo dục tiểu học ............................85
2.2.2 Cơ cấu quản lý giáo dục tiểu học .........................................................90
2.2.3 Về quy mô mạng lưới giáo dục tiểu học ..............................................91
2.2.4 Đặc điểm hoạt động của các trường tiểu học .......................................91
2.2.5 Các văn bản chỉ đạo triển khai đánh giá kết quả học tập của học sinh
tiểu học ..........................................................................................................92
2.3 Tổ chức khảo sát thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
nhằm phát triển năng lực học sinh tiểu học ...............................................94
2.3.1 Mục đích khảo sát ................................................................................94
2.3.2 Đối tượng và địa điểm khảo sát ...........................................................94
2.3.3 Nội dung khảo sát ................................................................................95
2.3.4 Tiến trình thực hiện khảo sát và xử lý kết quả khảo sát .....................95
2.3.5 Thang đo ..............................................................................................96
2.3.6 Thời gian tiến hành khảo sát ................................................................97
2.4 Thực trạng hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển năng lực
của học sinh tiểu học ....................................................................................97
2.4.1 Thực trạng xác định mục tiêu đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển
năng lực cho học sinh tiểu học ......................................................................97
2.4.2 Thực trạng lựa chọn nội dung đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển
năng lực cho học sinh tiểu học ......................................................................99
2.4.3 Thực trạng áp dụng phương pháp, công cụ đánh giá kết quả học tập
nhằm phát triển năng lực cho học sinh tiểu học ..........................................100

2.4.4 Thực trạng áp dụng hình thức đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển


năng lực học sinh tiểu học ...........................................................................104
2.4.5 Thực trạng phân tích kết quả đánh giá nhằm phát triển năng lực của học
sinh tiểu học ................................................................................................105
2.4.6 Thực trạng công bố và sử dụng kết quả đánh giá nhằm phát triển năng
lực cho học sinh tiểu học .............................................................................106
2.4.7 Thực trạng lưu giữ kết quả đánh giá của học sinh tiểu học ...............108
2.4.8 Thực trạng tham gia của các lực lượng có trách nhiệm vào hoạt động
đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển năng lực cho học sinh tiểu học .108
2.5 Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển
năng lực của học sinh trường tiểu học......................................................110
2.5.1 Thực trạng quản lý xác định mục tiêu đánh giá kết quả học tập nhằm
phát triển năng lực của học sinh tiểu học ....................................................110
2.5.2 Thực trạng quản lý lựa chọn nội dung đánh giá kết quả học tập nhằm
phát triển năng lực cho học sinh tiểu học....................................................113
2.5.3 Thực trạng quản lý áp dụng công cụ, phương pháp đánh giá kết quả học
tập nhằm phát triển năng lực cho học sinh tiểu học ....................................115
2.5.4 Thực trạng quản lý áp dụng hình thức đánh giá kết quả học tập nhằm
phát triển năng lực học sinh tiểu học ..........................................................117
2.5.5 Thực trạng quản lý phân tích kết quả đánh giá nhằm phát triển năng lực
cho học sinh tiểu học ...................................................................................118
2.5.6 Thực trạng quản lý công bố và sử dụng kết quả đánh giá nhằm phát triển
năng lực cho học sinh tiểu học ....................................................................120
2.5.7 Thực trạng quản lý lưu trữ hồ sơ đánh giá kết quả học tập nhằm phát
triển năng lực cho học sinh tiểu học ...........................................................123
2.5.8 Thực trạng quản lý các lực lượng có trách nhiệm tham gia vào hoạt động
đánh giá kết quả học tập nhằm phát tiển năng lực học sinh tiểu học ..........125
2.5.9 Thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố đến quản lý hoạt động đánh giá

kết quả học tập nhằm phát triển năng lực của học sinh ..............................128
2.6 Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
nhằm phát triển năng lực của học sinh tiểu học ......................................129
2.6.1 Điểm mạnh trong quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm phát
triển năng lực của học sinh tiểu học ............................................................129
2.6.2 Điểm yếu trong quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm phát
triển năng lực của học sinh tiểu học ............................................................130
2.6.3 Thuận lợi trong quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm phát
triển năng lực của học sinh tiểu học ............................................................132
2.6.4 Những khó khăn trong quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
nhằm phát triển năng lực học sinh tiểu học ................................................132
Kết luận chương 2 .............................................................................................134


CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐGKẾT QUẢ HỌC
TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TIỂU HỌC VÀ THỰC
NGHIỆM ...........................................................................................................135
3.1 Các nguyên tắc đề xuất giải pháp ..............................................................135
3.1.1 Nguyên tắc bảo đảm tính pháp lí .......................................................135
3.1.2 Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, hiệu quả ........................................135
3.1.3 Nguyên tắc tính hệ thống, kế thừa và phát triển ................................136
3.2 Giải pháp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển
năng lực của học sinh tiểu học...................................................................136
3.2.1 Giải pháp 1: Xây dựng văn bản hướng dẫn đánh giá kết quả học tập
nhằm phát triển năng lực học sinh của trường tiểu học ..............................136
3.2.2 Giải pháp 2: Kế hoạch hóa đầu tư phương tiện phục vụ đánh giá kết quả
học tập nhằm phát triển năng lực của học sinh tiểu học .............................139
3.2.3 Giải pháp 3: Chỉ đạo và định hướng sự tham gia của các lực lượng có
trách nhiệm thực hiện đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển năng lực của
học sinh tiểu học .........................................................................................142

3.2.4 Giải pháp 4: Tổ chức nâng cao nhận thức, trình độ chuyên môn của giáo
viên về đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển năng lực học sinh tiểu học.
.....................................................................................................................145
3.2.5 Giải pháp 5: Tổ chức đổi mới và hoàn thiện quy trình đánh giá kết quả
học tập nhằm phát triển năng lực của học sinh tiểu học .............................151
3.2.6 Giải pháp 6: Xây dựng khung năng lực đánh giá học sinh của giáo viên
tiểu học ........................................................................................................155
3.3 Mối quan hệ giữa các giải pháp .................................................................163
3.4 Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp ..........163
3.4.1 Mục đích khảo nghiệm .......................................................................163
3.4.2 Nội dung khảo nghiệm .......................................................................163
3.4.3 Phương pháp khảo nghiệm.................................................................163
3.4.4 Cách đánh giá kết quả khảo nghiệm ..................................................163
3.4.5 Kết quả khảo nghiệm .........................................................................164
3.5 Thử nghiệm giải pháp .................................................................................165
3.5.1 Cơ sở lựa chọn giải pháp thử nghiệm ................................................165
3.5.2 Mục đích thử nghiệm .........................................................................166
3.5.3 Giả thuyết thử nghiệm........................................................................166
3.5.4 Đối tượng và phạm vi thử nghiệm .....................................................166
3.5.5 Phương pháp đánh giá giải pháp thử nghiệm.....................................166
3.5.6 Tiêu chí và thang đo ...........................................................................167
3.5.7 Tiến trình thử nghiệm ........................................................................167
3.5.8 Kết quả thử nghiệm và nhận định, đánh giá ......................................168


3.5.9 Đánh giá kết quả thử nghiệm .............................................................171
Kết luận chương 3 .............................................................................................172
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................173
1.Kết luận ...........................................................................................................173
2.Khuyến nghị ....................................................................................................174

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................176
PHỤ LỤC ..........................................................................................................183
BẢNG BIỂU
Bảng 1.1- Khung đánh giá năng lực giao tiếp ...........................................................30
Bảng 1.2- Khung tiêu chí đánh giá năng lực tự phục vụ, tự quản ...........................30
Bảng 1.3-Nhóm tiêu chí khoa học, Ngơn ngữ Anh, Khoa học xã hội, Toán ............31
Bảng 1.4-Chuẩn đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo (ACARA, 2014) 31
Bảng 1.5-Chuẩn và mức chuẩn năng lực tư duy phê phán và sáng tạo, Singapore ..33
Bảng 1.6-Phương pháp ĐGKQHT nhằm phát triển NL của HS...............................40
Bảng 1.7-Phân tích các cơng cụ ĐG .........................................................................42
Bảng 1.8-So sánh ĐG năng lực và kiến thức kỹ năng ..............................................46
Bảng 1.9-Mục tiêu ĐG kết quả học tập nhằm phát triển năng lực của học sinh ở
Hồng Kông ................................................................................................................57
Bảng 2.1-Yêu cầu cần đạt về năng lực chung ...........................................................87
Bảng 2.2-Yêu cầu cần đạt về năng lực đặc thù của học sinh ....................................89
Bảng 2.3-Đối tượng khảo sát định lượng ..................................................................95
Bảng 2.4-Đối tượng khảo sát định tính .....................................................................95
Bảng 2.5-Sử dụng phương pháp ĐGKQHT của HS tiểu học .................................101
Bảng 2.6-Mức độ thực hiện các bước trong quy trình phân tích kết quả ĐG .........105
Bảng 2.7- Báo cáo phân tích kết quả ĐG về phát triển năng lực của HS ...............106
Bảng 2.8-Ý kiến của CBLQ và GV về việc công bố thông tin về kết quả ĐG ......107
Bảng 2.9- Ý kiến về sử dụng kết quả ĐGKQHT nhằm phát triển năng lực của HS
.................................................................................................................................107
Bảng 2.10-Ý kiến của CBQL và GV về lưu trữ hồ sơ ĐG kết quả học tập ............108
Bảng 2.11- Thực trạng quản lý xác định mục tiêu ĐGkết quả học tập nhằm phát
triển năng lực của học sinh tiểu học ........................................................................112
Bảng 2.12-Quản lý lựa chọn nội dung ĐG kết quả học tập nhằm phát triển năng lực
học sinh tiểu học......................................................................................................114
Bảng 2.13-Ý kiến của GV và CBQL về lựa chọn công cụ, phương pháp ĐGKQHT
nhằm phát triển NL của HS tiểu học .......................................................................115

Bảng 2.14- Quản lý lựa chọn hình thức ĐG kết quả học tập nhằm phát triển năng
lực học sinh tiểu học................................................................................................117


Bảng 2.15-Ý kiến của GV và CBQL về phân tích KQĐGKQHT nhằm phát triển NL
của HS .....................................................................................................................118
Bảng 2.16-Công bố và xử lý kết quả ĐG ................................................................120
Bảng 2.17-Chỉ đạo, tổ chức sử dụng kết quả ĐGKQHT nhằm phát triển NL của HS
.................................................................................................................................122
Bảng 2.18- Kết quả thực trạng quản lý lưu trữ hồ sơ ĐGKQHT nhằm phát triển
NLHS ......................................................................................................................124
Bảng 2.19-ĐG của GV và CBQL một số trường tiểu học ở Hà Nội về mức độ nâng
cao NL về quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển NL HS .........................126
Bảng 2.20- Mức độ quản lý sự tham gia của CMHS vào hoạt động ĐGkết quả học
tập nhằm phát triển năng lực của học sinh ..............................................................128
Bảng 3.1-Thiết kế ĐGkết quả học tập.....................................................................138
Bảng 3.2-Kế hoạch ĐGkết quả học tập của học sinh..............................................138
Bảng 3.3- Xây dựng công cụ ĐG kết quả học tập ..................................................139
Bảng 3.4- Chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông........................156
Bảng 3.5- Chuẩn năng lực ĐG học sinh của giáo viên tiểu học .............................159
Bảng 3.6- Đánh giá của CBQL và GV các trường TH về mức độ cần thiết và tính
khả thi của các giải pháp đề xuất ............................................................................164
Bảng 3.7- Kết quả nhận thức, kiến thức và kỹ năng của nhóm GV trước và sau thực
nghiệm .....................................................................................................................168
Bảng 3.8- Tiêu chí ĐG giá trị p của phép kiểm chứng t-test ..................................169
Bảng 3.9- Kết quả khảo sát về nhận thức, kiến thức và kỹ năng của nhóm GV trước
và sau thực nghiệm ..................................................................................................170
Bảng 3.10- Mức độ ảnh hưởng của tác động ..........................................................170
Bảng 3.11- Tiêu chí Cohen .....................................................................................171
HÌNH

Hình 1.1 Vùng phát triển hiện tại và gần của học sinh (Vygotsky, 1978) ................49
Hình 1.2 Diễn giải tiêu chí như đường phát triển NL thực hiện (Robert Glaser,
2009)..........................................................................................................................49
Hình 1.3- Mơ hình từ ĐGđến chính sách của ATC21S ............................................52
Hình 1.4- Khung ĐG phát triển (Patrick Griffin và cộng sự) ...................................53
Hình 2.1-Khung ĐG trên lớp học, British Columbia, Canada ..................................76
Hình 2.2-ĐG tồn diện trong các nhà trường tiểu học ..............................................78
Hình 2.3-Mơ hình quản lý ngành của trường tiểu học ..............................................91
Hình 3.1- Cấu trúc chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông ..........158

BIỂU ĐỒ


Biểu đồ 2.1-Quan niệm của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về mục tiêu của
ĐGkết quả học tập nhằm phát triển năng lực của học sinh tiểu học .........................97
Biểu đồ 2.2- Lựa chọn nội dung ĐG kết quả học tập của học sinh ........................100
Biểu đồ 2.3-Thực trạng sử dụng công cụ ĐGKQHT ..............................................101
Biểu đồ 2.4-Tham gia của các lực lượng có trách nhiệm vào ĐGkết quả học tập
nhằm phát triển năng lực cho học sinh....................................................................110
Biểu đồ 2.5-Căn cứ chỉ đạo, tổ chức thực hiện mục tiêu ĐGkết quả học tập nhằm
phát triển năng lực của học sinh ..............................................................................111
Biểu đồ 2.6-Nhận xét của CBQL và GV về mức độ của các yếu tố ảnh hưởng .....129
Biểu đồ 2.7-Điểm yếu trong QL HĐ ĐGKQHT nhằm phát triển NL của HS .......131


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt

Chữ đầy đủ

CBQL
CSVC
CMHS
CT
CTGDPT
ĐG
ĐGHS
ĐGGD
ĐGKQHT
ĐT
GD
GDTH
GDĐT
GV
HS
HSTH
KQHT
NL
NLHS
SGK
TH
THPT
TBDH

Cán bộ quản lý
Cơ sở vật chất
Cha mẹ học sinh
Chương trình
Chương trình giáo dục phổ thông

Đánh giá
Đánh giá học sinh
Đánh giá giáo dục
Đánh giá kết quả học tập
Đào tạo
Giáo dục
Giáo dục tiểu học
Giáo dục đào tạo
Giáo viên
Học sinh
Học sinh tiểu học
Kết quả học tập
Năng lực
Năng lực học sinh
Sách giáo khoa
Tiểu học
Trung học phổ thông
Thiết bị dạy học


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lí do chọn đề tài
Trong bối cảnh giáo dục hiện nay, giáo dục Việt Nam đứng trước những cơ hội
và thách thức mới. Tuy nhiên, vấn đề chất lượng đào tạo vẫn ln là điểm nóng của
tồn xã hội. Đối với các cơ sở giáo dục, một trong những điều quan trọng nhất chính là
cải tiến và nâng cao chất lượng giáo dục. Chất lượng của mỗi trường học được tạo nên
bởi nhiều yếu tố như hoạt động học tập của học sinh, hoạt động dạy học của giáo viên
và cơng tác quản lý... Trong đó, kết quả học tập của học sinh chính là tiêu chí quan

trọng nói lên sự trưởng thành, mức độ thành đạt, cũng là thước đo quan trọng thể hiện
chất lượng giáo dục ở các trường học.
Trong quá trình dạy học, ĐGKQHT là một khâu quan trọng. Tầm quan trọng của
ĐGkết quả học tập của học sinh đã được thể hiện trong các nghị quyết của Quốc hội
như: Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi
mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo đã nêu “Đởi mới căn bản hình thức và
phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực,
khách quan …. Phối hợp sử dụng kết quả ĐG trong quá trình học với ĐG cuối kỳ, cuối
năm học; ĐG của người dạy với tự ĐG của người học; ĐG của nhà trường với ĐG
của gia đình và của xã hội” [12].
Nghị quyết 88/2014/QH13, ngày 28 tháng 11 năm 2014 về “Đổi mới chương
trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông” đưa ra “Đổi mới căn bản phương pháp ĐG
chất lượng giáo dục theo hướng hỗ trợ phát triển phẩm chất và năng lực học sinh;
phản ánh mức độ đạt chuẩn quy định trong chương trình; cung cấp thơng tin chính
xác, khách quan, kịp thời cho việc điều chỉnh hoạt động dạy, hướng dẫn hoạt động
học nhằm nâng cao dần năng lực học sinh ..” [65].
Nhận thức được tầm quan trọng của ĐG kết quả học tập đối với việc dạy và học
ở cấp tiểu học, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành thông tư số 30/2014/TTBGD&ĐT về “Quy định ĐG và xếp loại học sinh tiểu học” [9] và năm 2016 đã ban
hành thông tư 22/2016/TT-BGD&ĐT [10] điều chỉnh và sửa đổi một số điều của
thông tư 30/2014/TT-BGD&ĐT. Vào ngày 4 tháng 9 năm 2020, Bộ Giáo dục và Đào
tạo đã ban hành thông tư 27/2020/TT-BGD&ĐT thay thế cho thông tư 22/2016/TTBGD&ĐT đáp ứng chương trình giáo dục phổ thơng mới [11].


2
ĐG kết quả học tập khơng chỉ cịn dừng lại ở kiểm tra kết quả tiếp thu kiến thức
mà quan tâm đến giúp hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh, là
q trình thu thập thơng tin, phân tích và xử lý thơng tin, giải thích thực trạng việc
đạt mục tiêu giáo dục, tìm hiểu nguyên nhân, ra những quyết định sư phạm giúp học
sinh học tập ngày càng tiến bộ.
Giáo dục tiểu học là cấp học nền tảng có ảnh hưởng sâu sắc đến cả quá trình

giáo dục ở các cấp học, trình độ đào tạo sau này, giúp học sinh hình thành những cơ
sở ban đầu về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và nhân cách cơ bản, là nền tảng để
học sinh tiếp tục học lên các cấp học cao hơn. Nâng cao chất lượng giáo dục tại các
trường tiểu học chịu tác động của nhiều điều kiện khách quan, chủ quan khác nhau,
nhưng trong đó cơng tác quản lý trực tiếp của cán bộ quản lý nhà trường là hết sức
quan trọng.
Đổi mới ĐGKQHT của HS tiểu học ở nước ta đã và đang diễn ra theo hai xu
hướng chính:
Thứ nhất, ĐGđang triển khai gồm ĐG thường xuyên trong quá trình học (chỉ
nhận xét, khơng dùng điểm số) và ĐGđịnh kì giữa học kỳ I, II, cuối học kì I và cuối
năm học (dùng cả điểm số và nhận xét). ĐG thường xuyên theo tiến trình bài học và
hoạt động giáo dục sẽ dựa vào ĐG GV, HS tự ĐG , HS ĐG bạn và CMHS ĐG . Các
môn Tiếng Việt, Tốn, Khoa học, Lịch sử và Địa lí được tiến hành ĐGđịnh kì vào cuối
học kì I và cuối năm học dưới hình thức làm bài kiểm tra.
Thứ hai, việc đổi mới chương trình và sách giáo khoa mới có 02 điểm khác biệt
rõ so với trước đây: i) xây dựng một chương trình tổng thể sau đó mới xây dựng chương
trình từng mơn học, cấp học và căn cứ vào chương trình mới biên soạn sách giáo khoa;
ii) điểm quan trọng nhất của đổi mới chương trình, SGK lần này là mục tiêu, nội dung,
phương pháp dạy học, kiểm tra ĐGđều phải nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học
sinh, không dừng ở việc trang bị kiến thức. Để phát triển năng lực của học sinh,
ĐGKQHT khơng cịn chú trọng nhiều đến kiểm tra khả năng tái hiện kiến thức đã học
làm trung tâm của ĐG mà tập trung vào khả năng vận dụng tri thức một cách sáng tạo
trong các tình huống thực tiễn khác nhau. ĐGKQHT của học sinh trong các môn học
và hoạt động giáo dục là biện pháp chủ yếu nhằm xác định mức độ năng lực của học
sinh, giúp các em cải thiện kết quả học tập của mình.


3
Quá trình đổi mới này khiến việc quản lý của Ban giám hiệu nhà trường và thực
hiện của giáo viên gặp nhiều khó khăn. Hoạt động ĐGKQHT của HS tiểu học từ

trước tới nay vẫn chủ yếu thực hiện theo cách truyền thống, chỉ chú trọng kiểm tra
kiến thức trong sách vở, chưa ĐG việc HS ứng dụng kiến thức được học vào trong
tình huống thực tiễn. Các cơng cụ kiểm tra chưa được chuẩn hóa, chưa được thiết kế
theo định hướng phát triển năng lực học sinh
Đã có một số tác giả trong và ngoài nước như Hoàng Đức Nhuận, Lê Đức Phúc
[57], Nguyễn Thị Lan Phương, Dương Văn Hưng, Nguyễn Đức Minh, Nguyễn Lê
Thạch [60], Trần Bá Hoành [32], Lê Đức Ngọc [56], Trần Thị Tuyết Oanh [58], Ralf
Tyler [107], W.J. Popham [105], Steve Frankland [116], Patrick Griffin (2014) [103]
... nghiên cứu về ĐGKQHT của HS tiểu học. Tuy nhiên phần lớn mới chỉ dừng lại
ở nội dung nghiên cứu về khái niệm, quan niệm thuật ngữ ĐGKQHT, vị trí, vai trị
của ĐGKQHT, hình thức, cơng cụ, quy trình ĐGKQHT, nguyên tắc ĐG, ĐGKQHT
nhằm phát triển NL của HS..., chưa có nghiên cứu tổng thể, đi sâu vào phân tích sự
đổi mới trong từng hoạt động ĐGKQHT hướng tới phát triển NL cho đối tượng học
sinh này như xác định mục tiêu, áp dụng cơng cụ, phân tích kết quả, công bố và sử
dụng kết quả ĐG cũng như các yếu tố ảnh hưởng tới các hoạt động này và thực trạng
đang thực hiện hoạt động này ở Việt Nam. Chưa có cơng trình nào nghiên cứu chun
sâu về quản lý sự đổi mới các hoạt động ĐGKQHT hướng tới phát triển NL cho HS
tiểu học như: quản lý thực hiện mục tiêu, xác định nội dung áp dụng phương pháp,
cơng cụ, hình thức, phân tích kết quả, công bố và sử dụng kết quả ĐGKQHT nhằm
phát triển NL của HS tiểu học.
Chính vì vậy, nhiệm vụ sắp tới của các trường tiểu học là phải đưa ĐGkết quả
học tập của HS diễn ra đúng định hướng, đạt được mục đích của chương trình giáo
dục phổ thơng mới. Để làm được điều này, các cán bộ quản lý cần phải có các giải
pháp quản lý hoạt động ĐG kết quả học tập của HS một cách phù hợp.
Vì vậy nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động ĐG kết quả học tập nhằm phát
triển năng lực của học sinh tiểu học” có tính cấp thiết và có ý nghĩa cả về lý luận cũng
như thực tiễn.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý ĐGKQHT nhằm phát triển
NL của học sinh tiểu học, đề xuất giải pháp quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm phát

4
triển năng lực của học sinh tiểu học góp phần đáp ứng mục tiêu giáo dục trong đổi mới
căn bản giáo dục và đào tạo.
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển NL của HSTH.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lí hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển năng
lực của HSTH.
4. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động ĐGKQHT HS tiểu học triển khai theo định hướng ĐG nhằm phát
triển NL của HS đang gặp thách thức và còn nhiều bất cập trong việc quản lý thực hiện
mục tiêu, áp dụng hình thức, phương pháp, cơng cụ ĐGKQHT, lưu trữ, phân tích, sử
dụng và công bố kết quả ĐGKQHT cũng như các điều kiện đảm bảo cho hoạt động này.
Nếu có giải pháp quản lý giúp đổi mới hoạt động ĐGKQHT của học sinh, phù hợp với
việc dạy và học phát triển năng lực của HSTH, phù hợp với chương trình, sách giáo khoa
mới thì sẽ góp phần nâng cao được chất lượng dạy học, ĐGKQHT của học sinh, giúp
phát triển năng lực của học sinh tiểu học, đáp ứng mục tiêu giáo dục trong đổi mới căn
bản giáo dục, đào tạo nói chung và trong giáo dục tiểu học nói riêng.
5. Nội dung và phạm vi nghiên cứu
5.1 Nội dung nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận, xây dựng khung lí thuyết về quản lý hoạt động
ĐGKQHT nhằm phát triển năng lực của HSTH.
- Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển
năng lực của HSTH.
- Đề xuất và thử nghiệm giải pháp quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển
năng lực của HSTH.
5.2 Phạm vi nghiên cứu
Về địa bàn nghiên cứu: Nghiên cứu trường hợp quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm
phát triển năng lực học sinh tiểu học ở 11 trường tiểu học ở Hà Nội, 12 trường ở Thái

Nguyên, 9 trường ở Hưng Yên, 3 trường ở Nghệ An, 5 trường ở Cần Thơ và 3 trường ở
Tp. Hồ Chí Minh.
Về đối tượng khảo sát: Khảo sát định lượng: CBQL, GV và HS lớp 5 của 11 trường
tiểu học tại Hà Nội; Khảo sát định tính: 32 trường tại Thái Nguyên, Hưng Yên, Nghệ
An, Cần Thơ và Thành Phố Hồ Chí Minh


5
Về nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu về quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm
phát triển NL cho HS tiểu học trong phạm vi nhà trường.
Về thời gian: Các số liệu sử dụng trong luận án được khảo sát, điều tra, tổng
hợp, phân tích trong thời gian từ 2015-2019.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
6.1. Phương pháp luận
- Phương pháp tiếp cận hệ thống
Hệ thống QL hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển năng lực của học sinh tiểu
học là một hệ thống có tính đồng bộ, giải quyết các vấn đề QL ĐGKQHT dựa trên quan
điểm phát triển, mang tính khoa học, hiệu quả và thực tiễn. Do vậy, công tác QL hoạt
động ĐGKQHT phải được xây dựng theo quan điểm hệ thống, không chồng chéo và
mâu thuẫn lẫn nhau.
- Phương pháp tiếp cận lịch sử
Quá trình nghiên cứu đối tượng, tìm hiểu để phát triển QL hoạt động ĐGKQHT
qua thời gian, không gian cụ thể và với những điều kiện phù hợp nhưng vẫn đảm
bảo được các qui luật tất yếu và giữ được những giá trị truyền thống.
6.2. Phương pháp nghiên cứu
-Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Xây dựng hệ thống câu hỏi dành cho
đối tượng CBQL, GV trường tiểu học và HS lớp 5 nhằm điều tra về hoạt động
ĐGKQHT nhằm phát triển NL của HSTH và quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm phát
triển NL của học sinh ở nhà trường tiểu học. Phân tích thực trạng quản lý hoạt động
ĐGKQHT nhằm phát triển NL của học sinh ở một số trường TH.

- Phương pháp phỏng vấn sâu: Phỏng vấn các cán bộ quản lý, giáo viên và HS
các trường tiểu học về thực trạng ĐGKQHT nhằm phát triển NL của học sinh và quản
lý hoạt động này, làm căn cứ đề xuất những giải pháp quản lý hiệu quả.
- Phương pháp hồi cứu tư liệu
Thơng qua các cơng trình nghiên cứu, bài báo khoa học, văn bản có liên quan đến
luận án, tác giả đã nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, khái qt hóa các vấn đề về cơ sở
lý luận, làm sáng tỏ các khái niệm cơ bản và xây dựng khung cơ sở lí luận của luận
án. Bên cạnh đó tác giả cũng đã phân tích xu hướng chung của thế giới về ĐGKQHT
của HS, các chính sách, văn bản về ĐGKQHT của HS tiểu học của Đảng và nhà nước.


6
-Phương pháp điều tra thông qua thu thập báo cáo nhà trường: Xây dựng đề
cương báo cáo về hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển NL của HSTH và quản lý
hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển NL của học sinh ở nhà trường tiểu học. Phân
tích thực trạng quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển NL của học sinh ở một
số trường TH.
-Phương pháp chuyên gia: Trưng cầu ý kiến của các chuyên gia thuộc lĩnh vực
quản lý chuyên môn cấp tiểu học (cán bộ quản lý, giáo viên dạy giỏi có kinh nghiệm,
cán bộ nghiên cứu về GDTH) để thu thập thơng tin về tính cấp thiết và khả thi của các
giải pháp quản lý ĐGkết quả học tập nhằm phát triển NL của học sinh tiểu học.
-Phương pháp thực nghiệm: Các giải pháp quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm
phát triển năng lực của HS tiểu học mà luận án đề xuất sẽ được thực nghiệm để ĐG sự
cần thiết và tính khả thi.
-Phương pháp xử lí số liệu bằng thống kê toán học: Các số liệu thu thập được
từ khảo sát thực tế sẽ được xử lý qua phần mềm SPSS và Excel.
7. Những luận điểm bảo vệ
7.1 ĐGkết quả học tập của học sinh là một thành tố quan trọng trong thực hiện
mục tiêu giáo dục phát triển năng lực của học sinh tiểu học.
7.2. ĐGkết quả học tập trong trường TH cần được thực hiện trong suốt quá trình

giáo dục, kết hợp cả ĐG thường xuyên và ĐG định kỳ theo đúng mục tiêu đề ra, sử
dụng các phương pháp, cơng cụ, hình thức phù hợp, với sự tham gia của cả giáo viên,
học sinh, CMHS thì mới có thể phát triển được năng lực của HSTH.
7.3. Quản lí hoạt động ĐGkết quả học tập được thực hiện trong tất cả nội dung
trong hoạt động giáo dục, dạy học ở trường tiểu học theo đúng quy định của chương
trình giáo dục và chú trọng tới các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà trường trong
quá trình dạy học sẽ đảm bảo cho ĐGKQHT đạt được mục tiêu phát triển năng lực
của HSTH.
8. Những đóng góp mới của luận án
8.1. Về lý luận: Luận án đã tổng quan một số vấn đề cơ bản liên quan tới nghiên
cứu và hệ thống hóa cơ sở lý luận, làm rõ hơn một số khái niệm và xây dựng khung
lý luận về quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển NL của HS tiểu học.


7
8.2. Về thực tiễn: Luận án đã đúc rút kinh nghiệm của một số nước có nền giáo
dục phát triển; đưa ra thực trạng về ĐGKQHT và quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm
phát triển NL của HS tiểu học.
8.3. Dựa trên cơ sở lý luận, phân tích, ĐG thực trạng đã đề xuất được 6 giải
pháp quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển năng lực của HS có tính khoa học
và có thể áp dụng trong thực tiễn.
8.4 Kết quả nghiên cứu có thể sử dụng làm luận cứ cho việc điều chỉnh, xây
dựng các chính sách QL mang tính thực tiễn trong việc quản lý hoạt động ĐGKQHT
của HS tiểu học nói riêng và ĐGKQHT của HS phổ thơng nói chung.
9. Cấu trúc của luận án
Ngồi phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận
án bao gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động ĐGkết quả học tập nhằm phát
triển năng lực của học sinh tiểu học.
Chương 2: Cơ sở thực tiễn của quản lý hoạt động ĐGkết quả học tập nhằm phát

triển năng lực của học sinh tiểu học.
Chương 3: Giải pháp quản lý hoạt động ĐGkết quả học tập nhằm phát triển năng
lực của học sinh tiểu học và thực nghiệm.


8
CHƯƠNG 1. -CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH
TIỂU HỌC
1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề.
Nghiên cứu về quản lý hoạt động ĐGKQHT nhằm phát triển NL học sinh tiểu
học trên thế giới và trong nước có thể liệt kê ra một số hướng nghiên cứu như sau:
1.1.1 Nghiên cứu về đánh giá kết quả học tập
a) Những nghiên cứu về khái niệm, quan niệm thuật ngữ đánh giá kết quả học tập
Đến nay trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng cịn có nhiều quan niệm
khác nhau về ĐGKQHT. Sự khác nhau này xuất phát từ cách tiếp cận về ĐG trong giáo
dục các tác giả.
Hoàng Đức Nhuận, Lê Đức Phúc (1995) [58] nêu ra các khái niệm, thuật ngữ về
ĐG giáo dục cũng như nội dung và kỹ thuật ĐGKQHT. Các tác giả cho rằng ĐGKQHT
sẽ có 2 cách, đó là ĐG theo tiêu chí và ĐG theo chuẩn. Nguyễn Thị Lan Phương,
Dương Văn Hưng, Nguyễn Đức Minh và Nguyễn Lê Thạch (2011) [61] với chuyên
khảo “ĐGKQHT của học sinh phổ thông- Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” đã cung
cấp các khái niệm chung về ĐGkết quả giáo dục, các phương pháp ĐG trên lớp học,
trên diện rộng, thi tốt nghiệp phổ thơng.
Trần Bá Hồnh trong “ĐG trong giáo dục” [33] cho rằng ĐG là quá trình hình
thành những nhận định, phán đốn về kết quả cơng việc, dựa vào sự phân tích những
thơng tin thu được, đối chiếu với những mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra nhằm đề xuất
những quyết định thích hợp để cải thiện thực trạng, điều chỉnh nâng cao chất lượng
và hiệu quả cơng việc. ĐG là một mắt xích trọng yếu trong q trình dạy học. Nó
khơng chỉ dừng lại ở việc giải thích thơng tin về trình độ kiến thức, kĩ năng hoặc thái

độ của học sinh mà còn gợi ra những định hướng "bổ khuyết sai sót hoặc phát huy
kết quả”.
Nhà giáo dục và tâm lí học nổi tiếng người Mỹ- Ralph W.Tyler [108], một trong
những người nghiên cứu chuyên sâu về ĐG , là người đầu tiên đưa ra khái niệm
ĐGGD. Ơng cho rằng ĐG chính là quy trình ĐG sự tiến bộ của người học so với các
mục tiêu đã đặt ra.


9
Theo UNICEF và World Bank [20], có nhiều loại hình ĐGKQHT, đánh giá ở
lớp học là mức thấp nhất và ĐG ở cấp quốc gia và quốc tế là ở mức độ cao nhất.
Ở Hoa Kỳ, các vấn đề về đo lường ĐG kết quả được đặc biệt quan tâm từ rất
lâu. ĐGđược xem xét ở nhiều cấp độ khác nhau, từ đo lường, ĐG chất lượng đào tạo
nói chung cho đến đo lường ĐGkết quả học tập các môn học.
Trong ĐG trên lớp, James H.McMillan [87] đã cung cấp lí luận, ý nghĩa, vai trị,
các khái niệm cơ bản và các khái niệm liên quan cũng như các hướng vận dụng ĐG
hiệu quả trong thực tiễn giáo dục và hoạt động tổ chức lớp học.
ĐG trong giáo dục hiện đại khơng chỉ từ một phía giáo viên mà cịn phát huy cả
vai trò của người học. Trong tác phẩm của mình, A. Irons (2007) [86] cho rằng để điều
chỉnh hoạt động học tập một cách có hiệu quả thì việc thu nhận thơng tin và phản hồi
ngược từ phía người học là căn cứ rất cơ bản.
b) Nghiên cứu về vị trí, vai trị của ĐGKQHT
Trần Thị Tuyết Oanh [59] khẳng định ĐGKQHT có vai trị quan trọng khơng
thể thiếu của q trình dạy học. ĐGKQHT khơng phải là một phần độc lập với bài
giảng, là một hoạt động địi hỏi có sự phối hợp các lực lượng cùng tham gia như nhà
quản lý, giáo viên, học sinh.
Popham W.J. [106] có các cơng trình nghiên cứu về ĐG bằng hình thức trắc
nghiệm theo tiêu chí. Tác giả cũng nhấn mạnh vai trị của kiểm tra ĐG đối với q
trình dạy và cho thấy ĐG là thành tố không thể thiếu đối với việc hình thành năng lực
của người học.

Steve Frankland [117] khẳng định ĐG là được coi là khâu chủ chốt trong nâng
cao chất lượng dạy và học.
c) Nghiên cứu về hình thức, cơng cụ, quy trình ĐGKQHT
ĐGKQHT ở Việt Nam cũng được hình thành từ khá sớm qua hình thức tổ chức
định kỳ các cuộc thi chọn người tài, người có học vấn. Lịch sử khoa cử nước nhà, bắt
đầu khi nhà Lý mở khoa thi đầu tiên vào năm Ất Mão (1075) gọi là "Tuyển Minh
kinh bác học và Nho học tam trường" cho tới khoa thi cuối cùng của triều Nguyễn
(1919). ĐGKQHT của HS được thực hiện dưới hình thức thi, kiểm tra văn hóa, thơng
qua các cuộc thi như thi Hương để chọn tú tài, thi Đình để chọn trạng nguyên [21].
Lê Đức Ngọc [57] đã mô tả các công cụ ĐGKQHT như các phương pháp đo
lường, các loại câu hỏi trắc nghiệm. Lưu Bản Cố [17], Nguyễn Đức Chính [18], Đặng


10
Bá Lãm [48] giới thiệu quy trình xây dựng đề kiểm tra ĐGKQHT của học sinh phổ
thông. Trần Thị Tuyết Oanh [59] giới thiệu ba hình thức ĐG cơ bản thường được các
nhà trường sử dụng trong quá trình dạy học hiện nay là: ĐG thường xuyên, ĐGđịnh
kỳ và ĐG tổng kết. Tác giả đã mô tả, chỉ ra ưu điểm, hạn chế và yêu cầu đối các
phương pháp ĐG kết quả học tập bao gồm: Phương pháp kiểm tra viết tự luận;
Phương pháp trắc nghiệm khách quan; Phương pháp kiểm tra vấn đáp; Phương pháp
kiểm tra thực hành, Phương pháp quan sát, phương pháp lấy ý kiến trả lời từ học sinh
và phương pháp ĐG bạn.
Dương Văn Hưng [38] với đề tài “ Nghiên cứu phương pháp, kỹ thuật ĐG
thường xuyên kết quả học tập của học sinh tiểu học theo chương trình giáo dục” đã
đưa ra những số liệu khảo sát thực trạng ĐG thường xuyên của học sinh tiểu học, đưa
ra những khuyến nghị, đề xuất về kỹ thuật ĐG thường xuyên kết quả học tập của học
sinh tiểu học.
Trong “Thực trạng việc ĐGKQHT của học sinh tiểu học bằng hình thức nhận
xét”, Nguyễn Tuyết Nga [56] đề cập tới thực trạng sử dụng nhận xét trong ĐG của
học sinh môn Đạo đức, TN&XH, Âm nhạc, Mĩ thuật, Thủ công và Thể dục ở các lớp

1, 2, 3.
Nguyễn Thị Hạnh [28] đã nêu ra những quan điểm mới về việc ĐGKQHT và
thực trạng của việc ĐGKQHT môn tiếng Việt cấp tiểu học. Nội dung, loại hình, cơng
cụ ĐG và hướng dẫn biên soạn trong môn tiếng Việt ở cấp tiểu học, cùng một số đề
kiểm tra viết tham khảo.
Jum C. Nunnally [85] với tác phẩm “Đo lường và ĐG trong giáo dục” và “Đo
lường thành tích giáo dục” của Robert L. Ebel [114] mô tả phương pháp đo lường
ĐGđịnh lượng KQHT của học sinh.
Patrick Griffin (2014) [104] trong “ĐG việc giảng dạy” đã giới thiệu về quy trình
ĐG , phương thức ĐG , cách tổ chức ĐG trong lớp học và hướng dẫn giáo viên sử dụng
các cơng cụ ĐG học sinh.
Có những cơng trình nghiên cứu chuyên sâu về hướng dẫn ĐG trên lớp dành
cho giáo viên như “Hướng dẫn giáo viên ĐG ” của D.S. Frith và H.G.Macintosh [79]
trình bày rất cụ thể về những lý luận cơ bản của ĐG trong lớp học, cách lập kế hoạch
ĐG , cách ĐG , cho điểm.


11
Khi đưa ra các quyết định dựa trên việc sử dụng các kết quả ĐG và tham khảo cách
sử dụng các phương pháp ĐG trên lớp học, các giáo viên có thể tham khảo cơng trình
nghiên cứu “Kỹ thuật ĐG trên lớp” của Thomas A. Agelo và K.Patricia Cross [119].
Tác giả Rick Stiggin và các đồng nghiệp đã cho xuất bản 3 cuốn sách nghiên
cứu về ĐG trên lớp học với các phương pháp, kỹ thuật tương ứng: “ĐG trên lớp- lấy
học sinh làm trung tâm” - 1994; “ĐG trên lớp việc học của học sinh” - 2004; “Học
sinh liên quan tới ĐG vì học tập”-2008 [109] [110] [111].
Từ những năm 30-40 của thế kỉ XX, các tác giả Liên Xô (cũ) đã bắt tay vào
nghiên cứu ĐG lĩnh vực tri thức của học sinh. Năm 1938 có 2 tác giả đưa ra nghiên
cứu về ĐG , đó là N.P.Arkhalghelxki đưa ra hệ thống phương pháp ĐG tri thức của
học sinh với những nhân tố cơ bản có ảnh hưởng sâu sắc đến vấn đề chất lượng ĐG
và X.V.Ivanov [34] đề cập đến các vấn đề về vị trí, tầm quan trọng của ĐG tri thức,

kĩ năng, kĩ xảo cũng như những tiêu chuẩn chung của việc ĐG tri thức.
Một cuốn tài liệu thể hiện xu hướng ĐG hiện đại đang thịnh hành của Anthony
J.Nitko [77], Đại học Arizona của Hoa Kỳ mang tên “ĐG kết quả giáo dục học sinh”
đề cập đến thiết kế các kế hoạch giảng dạy kết hợp với ĐG , các ĐG về mục tiêu,
hiệu quả, ĐG học sinh và các bài kiểm tra thành tích đã được chuẩn hóa.
Trong tài liệu “ĐG và báo cáo- phát triển thành tích học sinh”, chương trình
của Úc-ACARA đã đưa ra kinh nghiệm của Úc về ĐGKQHT của học sinh ở cấp độ
quốc tế, quốc gia. Tài liệu nêu rõ thang ĐG của học sinh gồm 10 mức độ (band) cho
học sinh từ tiểu học đến THCS [76].
OECD đã mô tả ĐGKQHT của học sinh ở Úc được thực hiện theo các hình thức
như: ĐGbên ngồi, ĐG của giáo viên, ĐG tổng kết, ĐG quá trình. Bên cạnh đó thang
ĐG học sinh theo mức độ từ A-E (A: cao hơn tiêu chuẩn; B: trên chuẩn; C: đạt chuẩn
dự kiến tại thời điểm báo cáo, chưa thành thạo; D: dưới chuẩn; E: thấp hơn chuẩn)
[102].
Trong khi đó, Sb.A.Amonashvili lại đưa ra quan điểm cho rằng không nên
ĐGbằng điểm số đối với học sinh tiểu học bởi vì các em chưa hiểu hết ý nghĩa của
điểm số [19].
John Ainley trong cuốn “ĐGở trường tiểu học” đã tập trung vào việc sử dụng
các phương pháp ĐGKQHT của học sinh tiểu học ở cấp độ trường, bang và quốc gia
[90].


12
Hội đồng quốc gia về chương trình ĐG và chương trình (NCCA) [101] của
Ireland đã nghiên cứu về quá trình phát triển của ĐG kết quả học sinh ở tiểu học từ
năm 1990 tới nay. Đồng thời cũng hướng dẫn giáo viên, nhà trường thực thi công tác
ĐGKQHT của học sinh tiểu học. Tác phẩm đã nêu rõ các loại hình ĐGKQHT của
học sinh như: ĐG việc học tập, ĐG vì học tập. Các chính sách liên quan tới ĐGKQHT
của học sinh tiểu học cũng được đề cập tới như sử dụng các KQĐG và các đối tượng
sẽ nhận được.

Trong tài liệu của Bộ Giáo dục Ontario Canada [95] cũng đề cập tới tiêu chí ĐG
học sinh tiểu học theo từng môn học. Các học sinh sẽ được ĐG theo 4 cấp độ: Cấp
độ 4 là vượt chuẩn bang, cấp độ 3 là chuẩn của bang, cấp độ 2 gần cận chuẩn bang
và cấp độ 1 là dưới chuẩn của bang. Trong mỗi cấp độ có mơ tả rõ ràng về những gì
học sinh cần thực hiện được.
d) Nghiên cứu về các nguyên tắc ĐG
Các tác giả I.A.Papakhtrian, R.P.Krirosava [30] đưa ra các thông tin về các
nguyên tắc cơ bản trong kiểm tra, ĐG tri thức của học sinh như: nguyên tắc đảm bảo
tính hệ thống, liên tục; nguyên tắc khách quan....Còn tác giả A. Iakolev- L.G [34]
đưa ra nguyên tắc khách quan trong việc ĐG học sinh bằng điểm số của giáo viên.
Dựa trên những cơ sở lý luận và nghiên cứu thực tiễn, D. Nicol (2007) [97] đã phân
tích những nguyên tắc ĐG và thiết kế nội dung phục vụ cho người học nhằm hướng
tới ĐG đa chiều và hiệu quả.
Thực tiễn ĐGKQHT của học sinh tiểu học ở Canada được đề cập tới trong
“Tăng cường sự thành công- ĐG - định giá và báo cáo ở trường học tại Otario” [95].
Trong tài liệu này đã đề cập tới 7 nguyên tắc ĐGKQHT của học sinh. Bên cạnh đó
đưa ra các tiêu chí ĐG kỹ năng và thói quen học tập của học sinh Canada từ tiểu học
tới THPT. Tài liệu đưa ra 4 mức độ thành tích ĐG thành tích học tập của học sinh
cùng với các ví dụ trực quan ĐG mơn nghệ thuật, khoa học công nghệ và tiếng Anh.
Đầu thế kỷ XVI, ông tổ của nền sư phạm cận đại J.Comenxky (1592-1670) nhà
giáo dục vĩ đại người Séc đã đưa ra mơ hình nhà trường được nhiều quốc gia áp dụng,
ông cũng giới thiệu các quy định cách ĐG được áp dụng.