KINH T & TH TRNG VN
1. Tình hình kinh t, tài chính th gii
Tng trng kinh t toàn cu nm 2007 gim 0.3% so vi nm 2006, đt 3.6%. Nguyên nhân
ch yu ca s suy gim này là do s phát trin chm ca khi các nc phát trin. Tng trng
ti các nc đang phát trin đt 7.4%, tng đng vi nm 2006. Kinh t Trung Quc d báo
tng trng mc 11.5%, cao hn so vi nm 2006. Các nhân t thúc đy tng trng kinh t
Trung Quc là do vic xut khu và đu t tip tc tng vng. n và Nga cng có mc tng
trung mnh. Ba quc gia này đóng góp mt na trong s tng trung kinh t toàn cu trong
nhng nm qua. Các nc đang phát trin và các th trng mi ni khác cng có mc tng
trng cao, k c các nuc kém phát trin châu Phi. Trong khi đó, kinh t M ch tng 2.2%,
thp hn nhiu so vi mc 2.9% nm ngoái, ch yu do s điu chnh trên th trung bt đng
sn và bin đng có liên quan trên th trng tài chính. Tng trung GDP ti Liên minh châu Âu
và Nht Bn d kin mc 2.6%. cu vãn kinh t M, trong nm 2007 Cc d tr liên bang
(FED) đã 3 ln ct gim lãi sut, t 5.25% vào đu nm xung 4.25% thi đim hin ti.
Din bin giá du Din bin giá vàng
Lm phát đã dn dn đuc x lý ti các nn kinh t phát trin, nhng li gia tng ti các th
trng mi ni và các nc đang phát trin., phn nh vic giá nhiên liu và thc phm tng
cao. Ti M và châu Âu, lm phát nói chung đã đc h xung dui 2%, trong khi Nht Bn
giá c nhìn chung không có bin đng. Mt s th trng mi ni và các nc đang phát trin
đang có sc ép ln hn v lm phát, do vic tng trng cao và có t trng thc phm cao hn
trong ch s CPI. Cu mc cao cng làm cho giá du và các hàng nguyên vt liu khác tng
cao. Giá du tng liên tc trong sut nm 2007, và đt mc cao k lc xp x 100 USD 1 thùng
vào cui nm. Nhng lo lng v trin vng kinh t M, s suy yu ca đng đô la M đã làm đu
t vào vàng tr nên an toàn trong con mt các nhà đu t. Cui nm 2007 giá vàng đt mc cao
k lc (nu không điu chnh theo lm phát) là gn 850USD/oune, mt mc tng cao nu so vi
giá 650USD/ounce vào tháng 1/2007. Xu hng gim giá ca đng đô la M tip tc trong nm
2007, vi mc gim trung bình khong 5% t đu nm.
T giá USD/EUR , 2007 T giá USD/JPY, 2007
2. Kinh t Vit Nam
Kinh t Vit Nam tip tc tng mnh trong nm 2007, ch yu đc thúc đy da trên tng mnh
xut khu và tiêu dùng cá nhân. GDP tng 8.5% so vi cùng k nm trc, vi tc đ tng
trng ca công nghipvà sn xut tng ng là 10.2 và 12.5%. Tng trng trong khu vc
nông nghip đng mc 4%, vi s tng trng k lc trong ngành thy sn (11%). Ngành
dch v có s tng trng cao, nh vào s phát trin trong các ngành thng mi bán l, du lch,
giao thông vn ti và dch v tài chính. Tng đu t tng 17%, chim 42.5% GDP. u t ca
khi t nhân trong nuc tng 28% và chim khang 17% GDP. Cam kt đu t trc tip nc
ngoài (FDI) đt 10.2 t USD nm 2006 và tng gp đôi trong nm 2007, đt 20.3 t USD. Nguyên
nhân tng trung FDI đc cho là do vic Vit Nam chính thc gia nhp WTO. Gii ngân FDI
trong nm 2007 đt khang 4,5 t USD, chim khong 20% tng vn cam kt. Trong khi đu t
nc ngoài và đu t ca khi kinh t t nhân tng mnh, thì vic gii ngân vn đu t xây dng
c bn t ngân sách li mc thp, do s chm tr trong vic chun b và trin khai các d án
đu t.
Xut khu tng 21.5% so vi cùng k nm trc, mc dù khi lng xut khu du thô gim 9%.
Nhiu mt hàng xut khu có s tng mnh nh nông sn, hi sn, dt may và giày dép. Xut
khu hin chim 72% GDP. Nhp khu tng 35% do nhu cu đu t và đu vào phát trin sn
xut. Vic gia tng nhp khu đã đy thâm ht thng mi trong nm 2007 mc 7% GDP. Tuy
nhiên cán cân thanh toán vn lành mnh nh ngun vn FDI, ODA và kiu hi đ vào Tuy nhiên
ngun ngoi t đ vào, ch yu là đng USD, đã gây khó khn cho Ngân hàng Nhà nc trong
vic điu hành t giá USD/VND. T giá USD/VND đã gim xung mc dui 16.000 sau khi Ngân
hàng Nhà nuc ni rng biên đ giao dch t 0.5% lên 0.75%. Lm phát đã tng cao trong nhng
tháng cui nm,to nên sc ép đi vi các nhà hoch đnh chính sách trong vic có các gii
pháp phù hp. Ch s giá tiêu dùng (CPI) tng 8.3% trong nm 2007 (tính bình quân), tng
đng vi mc tng 12.63% nu so sánh vi tháng 12 nm trc. ây là mt đim đáng lo ngi
đi vi kinh t Vit Nam, do CPI mc khá cao so vi các nc trong khu vc.
Tng trng GDP 1990-2008 Din bin t giá VND/USD 2007
Din bin mt s ngành kinh t
H tng c s - bt đng sn
Th trng bt đng sn Vit Nam trong 2007 có s phát trin mnh m. Nm 2007 ngun vn
đu t vào bt đng sn đt 5 t USD. S này ch yu t ngun vn FDI và kiu hi. Riêng
TP.HCM ch trong 11 tháng, trong s 2,5 t FDI đã có ti 85% đu t vào bt đng sn. Ngoài
các công ty trong nc, nc ngoài và liên doanh, hin có đn 40 qu nc ngoài đã và đang
thành lp vi s vn 20 t USD ch tham gia vào bt đông sn. Ngun cung hn ch trong khi
lng cu tng cao, đc bit ti các khu đô th ln, đc cho là nguyên nhân chính dn đn s
tng trng này. Rt nhiu công ty ln đã chuyn hung đu t sang bt đng sn và hu ht
đu đt đuc thành công. iu này đuc th hin rõ nét trong vic các c phiu ca các công ty
hat đông trong lnh vc bt đng sn đu có mc tng giá cao, và n đnh trong nm 2007.
Trong nm 2008, Chính ph d kin s có các bin pháp điu chnh đi vi th trng này đ
cân bng cung cu (ví d đánh thu ly tin), nhm mc đích giúp th trng bt đng sn phát
trin bn vng.
Vi mc tiêu Vit Nam c bn tr thành nc công nghip vào nm 2020, 60% lng vn đu
t d kin 140t USD s đc tp trung cho h tng công nghip vn có tác đng lan ta cho
phát trin. u t c trong và ngoài nc vào lnh vc h tng c s tng mnh m trong nm
2007.
Tính đn ht tháng 11/2007, đã có 818 d án đu t nc ngoài vi tng vn đu t
khong 21 t USD, chim 9,7% v s d án và 26,7% v tng vn đu t nc ngoài trong c
nc.
Các d án đu t vào kt cu h tng tp trung ch yu vào xây dng (434 d án; 4,94 t
USD); giao thông vn ti và bu chính vin thông (207 d án; 4,28 t USD); xây dng vn
phòng-cn h (141 d án; 6,9 t USD); xây dng khu đô th mi (9 d án; 3,4 t USD); xây dng
KCN (27 d án; 1,3 t USD).
Thy hi sn
Xut khu thy hi sn Vit Nam nm 2007 đt 3.75 t USD, tng 12% so vi nm 2006, đa
Vit Nam tr thành 1 trong 10 nuc xut khu thy hi sn hàng đu th gii. S lng các
doanh nghip thy sn đt tiêu chun xut khu vào các th trng ln trên th gii nh EU,
Nht Bn, M tng gp đôi so vi nm 2006. ây là mt kt qu rt kh quan trong hòan cnh
các doanh nghip Vit Nam liên tc phi đi mt vi vic kim sóat v sinh an toàn thc phm
cht ch t các nhà nhp khu. B Nông nghip d kin kim ngch xut khu thy sn nm
2008 đt 4,25 t USD.
Ngân hàng tài chính
Th trng tài chính – ngân hàng Vit Nam nm 2007 có nhiu nhân t mi, do đây là nm đu
tiên Vit Nam thc hin các cam kt gia nhp WTO. Hàng lat các ngân hàng c phn đc cp
phép thành lp. Các ngân hàng 100% vn nuc ngoài cng đang ch đuc cp phép ca Ngân
hàng Nhà nuc. Tính đn ht nm 2007, c nc có 36 NHTM c phn, có tc đ tng trng
cao gp hn 2 ln tc đ tng bình quân chung ca ngành ngân hàng, gp 2,5 ln tc đ tng
ca các NHTM Nhà nc. Nhiu NHTM c phn có tc đ tng quy mô tng tài sn, vn huy
đng, d n cho vay, li nhun trc thu, màng li giao dch.. ti 60% đn hn 100%, thm
chí 200% - 400% so vi cui nm 2006. Tính đn nay trong c nc có khong 8,2 triu tài
khon cá nhân, vi gn 6 triu th ATM dã đc phát hành, trên 4.500 máy ATM đã đc lp
đt.
Các Ngân hàng nc ngoài và đnh ch tài chính quc t m rng hot đng ti Vit Nam
qua nhiu kênh đu t khác nhau
. Tng tài sn ca các chi nhánh Ngân hàng nc ngoài và t
chc tín dng có vn đu t nc ngoài lên ti trên 215.000 t đng. Cng tính đn ht nm
2007, tng thu nhp trc thu ca khi Ngân hàng và t chc tín dng có vn đu t nc
ngoài đt trên 2.400 t đng.
Nng lng đin:
Sn lng đin trong nm 2007 c tính đt 57,98 t Kwh tng 13% so vi nm 2006 trong khi
nhu cu ph ti tng vi tc đ bình quân 16-17%. Nm 2007 nhu cu thiu ht do EVN c tính
500-600 triu KWh mc dù đã tng cng mua đin t Trung Quc. D kin nu đm bo tin
đ các d án nhà máy đin đang trin khai trong quy hoch ca EVN (mt thách thc ln) thì
đn 2010, Vit nam có th cân bng nhu cu đin nng.
3. Tng quan th trng chng khoán nm 2007
Th trng niêm yt
Vi quán tính ca xu th phát trin bùng n trong nm 2006 (chng kin mc tng trng 144%
ca VN Index so vi cui nm 2005), trong quý I/2007 th trng chng khoán đã tng trng
mnh vi VN Index đt đnh 1170 đim vào ngày 12/3/07. Nh vy ch trong vòng hn hai tháng,
Vn Index đã tng trng trên 55% so vi cui nm 2006. Cnh báo v nguy c “bong bóng” th
trng t phía các nhà qun lý cùng vi các bin pháp xit cht đòn by tài chính cho th trng
chng khoán (ch th 03 hn ch tín dng cm c chng khoán, thông qua lut thu thu nhp cá
nhân cho c đi tng là thu nhp t kinh doanh chng khoán) và kt qu tng trng hot đng
ca ca các công ty niêm yt không theo kp tc đ tng giá c phiu đã đy th trng vào xu
hng gim sút, xung ti 905 đim vào ngày 24/4, tip tc dao đng xung quanh mc quanh mc
900-1000 đim cho đn tn cui nm, trong đó ghi nhn mc gim thp nht đt 884 đim trong
tháng 8.
Xét v lng cu cho th trng chng khoán, s lng tài khon đu t đã tng gp 3 nm ngoái,
s lng tài khon ca các nhà đu t nc ngoài đã tng đáng k, đt 8683 tài khon trong đó có
516 nhà đu t t chc. c tính khong 5-6t USD vn đu t gián tip đã đc huy đng đ
đu t vào th trng chng khoán Vit Nam trong đó, theo mt s c tính không chính thc,
khong 50-60% tng giá tr huy đng đã đc gii ngân trong nm 2007. V phía lng cung, trên
90.000 t đng (tng đng 5 t USD) đã đc huy đng thông qua IPO và phát hành thêm c
phiu, gp 3 ln so vi nm 2006. So vi s lng 193 công ty niêm yt trên c hai sàn tính đn
ht nm 2006, thì con s này ca nm 2007 đã lên đn 248 công ty. Din bin giá c vi xu th
gim và lình xình k t đu quý 2/2007 cho thy, sc tng trng ca lng cu đã không theo kp
tng trng t lng cung khi mà các công ty niêm yt t phát hành tng vn cùng vi vic thc
hin IPO trong quá trình c phn hóa ca các doanh nghip nhà nc hàng đu (Bo Vit, m
Phú M, PVFC, Vietcombank)
Din bin m đm ca th trng trong các tháng ca quý 4/2007 và na đu tháng 1/2008 càng
khng đnh thêm sc hp th yu t ca th trng trc nhng đt sóng các hàng hóa đc xem
là cht lng cao (PVFC, Vietcombank, Sabeco). Xét t góc đ v mô, mt thc t đáng quan ngi
là mc tiêu tn thu cho Ngân sách đôi khi đã đc đt không kém hn mc tiêu dài hn là tái c
cu h thng qun tr và b máy hot đng ca các DNNN ln c phn hóa trong chng trình tái
c cu tng th nn kinh t. Vi tin l đnh giá đ đt mc tiêu tn thu cho ngân sách trong bi
cnh th trng vn cha dng đà sa sút (khi VN Index đã phá mc h tr 850 và Hastc phá mc
300 đim vào tun th 2 ca tháng 1/2008, bt chp mt s công ty niêm yt đã đa ra kt qu
kinh doanh s b khá kh quan), Chính ph s phi cân đi bin pháp đ h tr s phát trin bn
vng th trng đng thi hoàn tt đc tin trình c phn hóa các DNNN then cht.
Phn ln các công ty niêm yt có kt qu kinh doanh và tng trng kh quan trong nm 2007.
Rt nhiu công ty ln đy mnh hot đng đu t tài chính hay đu t vào lnh vc bt đng sn.
Tuy nhiên điu này cng gây ra nhng mi quan ngi cho các nhà đu t v tính hiu qu ca vic
s dng hiu qu đng vn sang nhng lnh vc hot đng mà doanh nghip cha có nhiu kinh
nghim? Ngoài ra, qun tr công ty và minh bch hóa thông tin cng đt ra nhng du hi ln cho
các công ty niêm yt khi s lng x pht vi phm v công b thông tin cng nh các s kin ni
cm v giao dch c phn ca các c đông ln ngày càng tr nên ph bin.
Nm 2007 đánh du s thành công ca các c phiu ngành niêm yt ca các công ty ngành chng
khoán, bt đng sn, hàng tiêu dùng, thc phm, dc phm khi đu có mc tng giá vt qua
VNIndex trong khi các c phiu ngành đin, ngân hàng dng nh không còn hp dn các nhà
đu t nh trc đó.
Th trng IPO
Nm 2007 chng kin nhiu thng trm vi các cuc đu giá. Vào nhng tháng đu nm, do nh
hng tâm lý hng phn thái quá t th trng niêm yt, khin giá trúng thu b đy lên cao. Hu
qu ca vic này là sau đó mt s cuc đu giá đã không thành công do nhiu nhà đu t sau khi
trúng thu giá cao đã b không mua, chu mt tin cc nh Thy đinThác M, Nhit đin Bà Ra
Vng Tu, T vn đin 1… Ngay sau đó, th trng chuyn t thái cc hng phn quá mc sang
thái cc th vi các cuc đu giá, đin hình là cuc đu giá ca m Phú M. Ba cuc đu giá
khác đc xem là s kin IPO trong nm ca Bo Vit, PVFC và Vietcombank có nhng kt cc
khác nhau song vn đ ni cm vn là tranh cãi v đnh giá DNNN c phn hóa khi mà mc tiêu
tn thu cho ngân sách và đy mnh tái c cu doanh nghip trên c s đây mnh áp dng các
chun mc qun tr doanh nghip theo thông l quc t thông qua kênh các đi tác chin lc vi
nc ngoài dng nh mâu thun không dàn xp ni.