Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (473.41 KB, 98 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 1 Më ®Çu Bài 1: Thế giới động vật đa dạng phong phú A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh chứng minh đợc sự đa dạng và phong phú của động vật thể hiện ở số loài vµ m«i trêng sèng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp yªu thÝch m«n häc. B. ChuÈn bÞ. - Tranh ảnh về động vật và môi trờng sống. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. - Lµm quen víi häc sinh. - Chia nhãm häc sinh. 2.KiÓm tra 3.Bµi häc VB: GV yªu cÇu HS nhí l¹i kiÕn thøc sinh häc 6, vËn dông hiÓu biÕt cña m×nh để trả lời câu hỏi: - Sự đa dạng, phong phú của động vật đợc thể hiện nh thế nào? Hoạt động 1: Tìm hiểu sự đa dạng loài và sự phong phú về số lợng cá thể Mục tiêu:HS nêu đợc số loài động vật rất nhiều, số cá thể trong loài lớn thể hiện qua c¸c vÝ dô cô thÓ. Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK, quan s¸t H 1.1 vµ 1.2 trang 56 vµ tr¶ lêi c©u hái: - Sự phong phú về loài đợc thể hiện nh thế nµo? - GV ghi tãm t¾t ý kiÕn cña HS vµ phÇn bæ sung. - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: - Hãy kể tên loài động vật trong một mẻ lới kéo ở biển, tát một ao cá, đánh bắt ở hồ, chÆn dßng níc suèi n«ng? - Ban đêm mùa hè ở ngoài đồng có những động vật nào phát ra tiếng kêu? - GV lu ý th«ng b¸o th«ng tin nÕu HS không nêu đợc. - Em cã nhËn xÐt g× vÌ sè lîng c¸ thÓ trong bầy ong, đàn kiến, đàn bớm? - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn vÒ sù ®a dạng của động vật.. Hoạt động của HS - Cá nhân HS đọc thông tin SGK, quan s¸t h×nh vµ tr¶ lêi c©u hái: + Sè lîng loµi hiÖn nay kho¶ng 1,5 triÖu loµi. + KÝch thíc cña c¸c loµi kh¸c nhau. - 1 vài HS trình bày đáp án, các HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - HS thảo luận từ những thông tin đọc đợc hay qua thực tế và nêu đợc: + Dù ở ao, hồ hay sông suối đều có nhiều loài động vật khác nhau sinh sèng. + Ban đêm mùa hè thờng có một số loài động vật nh: Cóc, ếch, dế mèn, sâu bä... ph¸t ra tiÕng kªu. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. Yªu cÇu nªu đợc: Số lợng cá thể trong loài rất lớn..
<span class='text_page_counter'>(2)</span> - GV thông báo thêm: Một số động vật đợc con ngêi thuÇn ho¸ thµnh vËt nu«i, cã nhiÒu - HS l¾ng nghe GV giíi thiÖu thªm. đặc điểm phù hợp với nhu cầu của con ngời. KÕt luËn: - Thế giới động vật rất đa dạng và phong phú về loài và đa dạng về số cá thể trong loµi. Hoạt động 2: Tìm hiểu sự đa dạng về môi trờng sống Mục tiêu: HS nêu đợc một số loài động vật thích nghi cao với môi trờng sống, nêu đợc đặc điểm của một số loài động vật thích nghi cao độ với môi trờng sống. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t H 1.4 hoµn - C¸ nh©n HS tù nghiªn cøu th«ng tin vµ thµnh bµi tËp, ®iÒn chó thÝch. hoµn thµnh bµi tËp. Yªu cÇu: + Díi níc: C¸, t«m, mùc... + Trªn c¹n: Voi, gµ, chã, mÌo... + Trªn kh«ng: C¸c loµi chim. d¬i.. - GV cho HS ch÷ nhanh bµi tËp. - Cá nhân vận dụng kiến thức đã có, trao - GV cho HS th¶o luËn råi tr¶ lêi: đổi nhóm và nêu đợc: - §Æc ®iÓm g× gióp chim c¸nh côt thÝch + Chim c¸nh côt cã bé l«ng dµy, xèp, líp nghi víi khÝ hËu gi¸ l¹nh ë vïng cùc? mỡ dới da dày để giữ nhiệt. - Nguyên nhân nào khiến động vật ở + Khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, thực vật nhiệt đới đa dạng và phong phú hơn vùng phong phú, phát triển quanh năm là ôn đới, Nam cực? nguồn thức ăn lớn, hơn nữa nhiệt độ phù - §éng vËt níc ta cã ®a d¹ng, phong phó hîp cho nhiÒu loµi. kh«ng? T¹i sao? + Nớc ta động vật cũng phong phhhú vì - GV hái thªm: nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới. - Hãy cho VD để chứng minh sự phong + HS có thể nêu thêm 1 số loài khác ở phú về môi trờng sống của động vật? môi trờng nh: Gấu trắng Bắc cực, đà điểu - GV cho HS th¶o luËn toµn líp. sa mạc, cá phát sáng ở đáy biển... - Yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. KÕt luËn: - §éng vËt cã ë kh¾p n¬i do chóng thÝch nghi víi mäi m«i trêng sèng. 4. Cñng cè - GV cho HS đọc kết luận SGK. - Yªu cÇu HS lµm phiÕu häc tËp. Hãy khoanh tròn vào câu trả lời đúng: C©u 1: §éng vËt cã ë kh¾p mäi n¬i do: a. Chóng cã kh¶ n¨ng thÝch nghi cao. b. Sù ph©n bè cã s½n tõ xa xa. c. Do con ngời tác động. C©u 2: §éng vËt ®a d¹ng, phong phó do: a. Sè c¸ thÓ nhiÒu b. Sinh s¶n nhanh.
<span class='text_page_counter'>(3)</span> c. Sè loµi nhiÒu d. §éng vËt sèng ë kh¾p mäi n¬i trªn Tr¸i §Êt. e. Con ngêi lai t¹o, t¹o ra nhiÒu gièng míi. g. Động vật di c từ những nơi xa đến. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - KÎ b¶ng 1 trang 9 vµo vë bµi tËp.. TiÕt 2 Bài 2: Phân biệt động vật với thực vật đặc điểm chung của động vật A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cơ bản để phân biệt động vật với thực vật. - Nêu đợc đặc điểm chung của động vật. - Nắm đợc sơ lợc cách phân chia giới động vật. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch m«n häc. B. ChuÈn bÞ. - Tranh ảnh về động vật và môi trờng sống. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - Hãy kể tên những động vật thờng gặp ở nơi em ở? Chúng có đa dạng,phong phó kh«ng? - Chúng ta phải làm gì để thế giới động vật mãi đa dạng và phong phú? 3. Bµi häc VB: NÕu ®em so s¸nh con gµ víi c©y bµng, ta thÊy chóng kh¸c nhau hoµn toµn, song chúng đều là cơ thể sống. Vậy phân biệt chúng bằng cách nào? Hoạt động 1: Phân biệt động vật với thực vật Mục tiêu: HS tìm đợc đặc điểm giống và khác nhau giữa động vật và thực vật. Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS quan s¸t H 2.1 hoµn thµnh b¶ng trong SGK trang 9. - GV kẻ bảng 1 lên bảng phụ để HS chữa bµi. - GV lu ý: nên gọi nhiều nhóm để gây. Hoạt động của HS - Cá nhân quan sát hình vẽ, đọc chú thích và ghi nhớ kiến thức, trao đổi nhóm và trả lêi. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn b¶ng ghi kÕt qu¶ cña nhãm..
<span class='text_page_counter'>(4)</span> høng thó trong giê häc. - GV ghi ý kiÕn bæ sung vµo c¹nh b¶ng. - GV nhận xét và thông báo kết quả đúng nh b¶ng ë díi. - GV yªu cÇu tiÕp tôc th¶o luËn: - §éng vËt gièng thùc vËt ë ®iÓm nµo? - §éng vËt kh¸c thùc vËt ë ®iÓm nµo?. - C¸c HS kh¸c theo dâi, nhËn xÐt, bæ sung. - HS theo dâi vµ tù söa ch÷a bµi. - Mét HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. Thµnh §Æc CÊu t¹o tõ Lín lªn vµ ChÊt h÷u c¬ xenlulo cña ®iÓm tÕ bµo sinh s¶n nu«i c¬ thÓ tÕ bµo Tù Sö §èi tæn dông tîng Kh«n Cã Kh«n Cã Kh«n Cã g chÊt g g ph©n g hîp h÷u c¬ biÖt đợc có sẵn §én X X X X g vËt Thù X X X X c vËt. Kh¶ n¨ng di chuyÓn. HÖ thÇn kinh vµ gi¸c quan. Kh«n Kh«n Cã g g. Cã. X. X. X. X. KÕt luËn: - §éng vËt vµ thùc vËt: + Giống nhau: đều cấu tạo từ tế bào, lớn lên và sinh sản. + Kh¸c nhau: Di chuyÓn, dÞ dìng, thÇn kinh, gi¸c quan, thµnh tÕ bµo. Hoạt động 2: Đặc điểm chung của động vật Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm chung của động vật. Hoạt động của GV - Yªu cÇu HS lµm bµi tËp ë môc II trong SGK trang 10. - GV ghi c©u tr¶ lêi lªn b¶ng vµ phÇn bæ sung. - GV thông báo đáp án. - ¤ 1, 4, 3. - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn.. Hoạt động của HS - HS chọn 3 đặc điểm cơ bản của động vËt. - 1 vµi em tr¶ lêi, c¸c em kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - HS theo dâi vµ tù söa ch÷a. - HS rót ra kÕt luËn.. KÕt luËn: - Động vật có đặc điểm chung là có khả năng di chuyển, có hệ thần kinh và giác quan, chñ yÕu dÞ dìng. Hoạt động 3: Sơ lợc phân chia giới động vật Mục tiêu: HS nắm đợc các ngành động vật sẽ học trong chơng trình sinh học lớp 7. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV giới thiệu: Động vật đợc chia thành 20 ngµnh, thÓ hiÖn qua h×nh 2.2 SGK. Ch- - HS nghe vµ ghi nhí kiÕn thøc..
<span class='text_page_counter'>(5)</span> ¬ng tr×nh sinh häc 7 chØ häc 8 ngµnh c¬ b¶n. KÕt luËn: - Có 8 ngành động vật + §éng vËt kh«ng x¬ng sèng: 7 ngµnh. + §éng vËt cã x¬ng sèng: 1 ngµnh ( cã 5 líp: c¸, lìng c, bß s¸t, chim, thó). Hoạt động 4: Tìm hiểu vài trò của động vật Mục tiêu: HS nắm đợc lợi ích và tác hại của động vật Hoạt động của GV - Yªu cÇu HS hoµn thµnh b¶ng 2: §éng vật với đời sống con ngời. - GV kẽ sẵn bảng 2 để HS chữa bài. - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: - Động vật có vai trò gì trong đời sống con ngêi? - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. STT C¸c mÆt lîi, h¹i 1 §éng vËt cung cÊp nguyªn liÖu cho ngêi: - Thùc phÈm - L«ng - Da 2 §éng vËt dïng lµm thÝ nghiÖm: - Häc tËp nghiªn cøu khoa häc - Thö nghiÖm thuèc 3 §éng vËt hç trî con ngêi - Lao động - Gi¶i trÝ - ThÓ thao - B¶o vÖ an ninh 4 §éng vËt truyÒn bÖnh. Hoạt động của HS - Các nhóm hoạt động, trao đổi với nhau vµ hoµn thµnh b¶ng 2. - §¹i diÖn nhãm lªn ghi kÕt qu¶, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - HS hoạt động độc lập, yêu cầu nêu đợc: + Cã lîi nhiÒu mÆt nhng còng cã mét sè t¸c h¹i cho con ngêi. Tên loài động vật đại diện - Gµ. lîn, tr©u, thá, vÞt... - Gµ, cõu, vÞt... - Tr©u, bß... - Õch, thá, chã... - Chuét, chã... - Trâu, bò, ngựa, voi, lạc đà... - Voi, gµ, khØ... - Ngùa, chã, voi... - Chã. - Ruåi, muçi, rËn, rÖp.... KÕt luËn: - §éng vËt mang l¹i lîi Ých nhiÒu mÆt cho con ngêi, tuy nhiªn mét sè loµi cã h¹i. 4. Cñng cè - GV cho HS đọc kết luận cuối bài. - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1 vµ 3 SGK trang 12. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Cã thÓ em cha biÕt”. - ChuÈn bÞ cho bµi sau: + Tìm hiểu đời sống động vật xung quanh. + Ng©m r¬m, cá kh« vµo b×nh tríc 5 ngµy..
<span class='text_page_counter'>(6)</span> + LÊy níc ao, hå, rÔ bÌo NhËt B¶n.. TiÕt 3 Chơng I- Ngành động vật nguyên sinh Bµi 3: Thùc hµnh Quan sát một số động vật nguyên sinh A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh thấy đợc ít nhất 2 đại diện điển hình cho ngành động vật nguyên sinh lag: trùng roi và trùng đế giày. - Phân biệt đợc hình dạng, cách di chuyển của 2 đại diện này. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng sö dông vµ quan s¸t mÉu b»ng kÝnh hiÓn vi. 3. Thái độ - Nghiªm tóc, tØ mØ, cÈn thËn. B. ChuÈn bÞ. + GV: - KÝnh hiÓn vi, lam kÝnh, la men, kim nhän, èng hót, kh¨n lau. - Tranh trung đế giày, trùng roi, trùng biến hình. + HS: V¸ng níc ao, hå, rÔ bÌo NhËt B¶n, r¬m kh« ng©m nwocs trong 5 ngµy. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái 1, 2 SGK. 3. Bµi häc VB nh SGK. Hoạt động 1: Quan sát trùng giày Mục tiêu: HS tìm và quan sát đợc trùng giày trong nớc ngâm rơm, cỏ khô. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV lu ý hớng dẫn HS tỉ mỉ vì đây là bài - HS làm việc theo nhóm đã phân công. thùc hµnh ®Çu tiªn. - C¸c nhãm tù ghi nhí c¸c thao t¸c cña - GV híng dÉn c¸c thao t¸c: GV. + Dïng èng hót lÊy 1 giät nhá ë níc ng©m r¬m (chç thµnh b×nh).
<span class='text_page_counter'>(7)</span> + Nhá lªn lam kÝnh, ®Ëy la men vµ soi díi kÝnh hiÓn vi. + §iÒu chØnh thÞ trêng nh×n cho râ. + Quan sát H 3.1 SGK để nhận biết trùng giµy. - GV kiÓm tra ngay trªn kÝnh cña c¸c nhãm. - GV yªu cÇu lÊy mét mÉu kh¸c, HS quan s¸t trïng giµy di chuyÓn - Di chuyÓn theo kiÓu tiÕn th¼ng hay xoay tiÕn? - GV cho HS lµm bµi tËp trang 15 SGK chọn câu trả lời đúng. - GV thông báo kết quả đúng để HS tự söa ch÷a, nÕu cÇn.. - LÇn lît c¸c thµnh viªn trong nhãm lÊy mÉu soi díi kÝnh hiÓn vi nhËn biÕt trïng giµy. - HS vÏ s¬ lîc h×nh d¹ng cña trïng giµy. - HS quan sát đợc trùng giày di chuyển trªn lam kÝnh, tiÕp tôc theo dâi híng di chuyÓn . - HS dùa vµo kÕt qu¶ quan s¸t råi hoµn thµnh bµi tËp. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. Hoạt động 2: Quan sát trùng roi Mục tiêu: HS quan sát đợc hình dạng của trùng roi và cách di chuyển. Hoạt động của GV - GV cho SH quan s¸t H 3.2 vµ 3.3 SGK trang 15. - GV yªu cÇu HS lµm víi c¸ch lÊy mÉu vµ quan s¸t t¬ng tù nh quan s¸t trïng giµy. - GV gọi đại diện một số nhóm lên tiến hành theo các thao tác nh ở hoạt động 1. - GV kiÓm tra ngay trªn kÝnh hiÓn vi cña tõng nhãm. - GV lu ý HS sử dụng vật kính có độ phóng đại khác nhau để nhìn rõ mẫu. - NÕu nhãm nµo cha t×m thÊy trïng roi th× GV hái nguyªn nh©n vµ c¶ líp gãp ý. - GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp môc SGK trang 16. - GV thông báo đáp án đúng: + §Çu ®i tríc + Mµu s¾c cña h¹t diÖp lôc.. Hoạt động của HS - HS tự quan sát hình trang 15 SGk để nhËn biÕt trïng roi. - Trong nhãm thay nhau dïng èng hót lÊy mẫu để bạn quan sát. - C¸c nhãm nªn lÊy v¸ng xanh ë níc ao hay rũ nhẹ rễ bèo để có trùng roi.. - C¸c nhãm dùa vµo thùc tÕ quan s¸t vµ th«ng tin SGK trang 16 tr¶ lêi c©u hái. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. 4. Cñng cè - GV yªu cÇu HS vÏ h×nh trïng giµy vµ trïng roi vµo vë vµ ghi chó thÝch. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - VÏ h×nh trïng giµy, trïng roi vµ ghi chó thÝch. - §äc tríc bµi 4. - KÎ phiÕu häc tËp “T×m hiÓu trïng roi xanh vµo vë bµi tËp”..
<span class='text_page_counter'>(8)</span> TiÕt 4 Bµi 4: Trïng roi A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cấu tạo, dinh dỡng và sinh sản của trùng roi xanh, khả n¨ng híng s¸ng. - HS thấy đợc bớc chuyển quan trọng từ động vật đơn bào đến động vật đa bào qua đại diện là tập đoàn trùng roi. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, thu thËp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp. B. ChuÈn bÞ. - GV: PhiÕu häc tËp, tranh phãng to H 1, H2, H3 SGK. - HS: ¤n l¹i bµi thùc hµnh. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức.
<span class='text_page_counter'>(9)</span> - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - C©u hái SGK. 3. Bµi häc VB: Động vật nguyên sinh rất nhỏ bé, chúng ta đã đợc quan sát ở bài trớc, tiết này chúng ta tiếp tục tìm hiểu một số đặc điểm của trùng roi. Hoạt động 1: Tìm hiểu trùng roi xanh 1. CÊu t¹o vµ di chuyÓn Hoạt động của GV - GV yªu cÇu: + NGhiªn cøu SGK, vËn dông kiÕn thøc bµi tríc. + Quan s¸t H 4.1 vµ 4.2 SGK. + Hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - GV đi đến các nhóm theo dõi và giúp đỡ nhóm yếu.. - GV kẻ phiếu học tập lên bảng để chữa bµi. - GV ch÷a bµi tËp trong phiÕu, yªu cÇu: - Tr×nh bµy qu¸ tr×nh sinh s¶n cña trïng roi xanh? - Yªu cÇu HS gi¶i thÝch thÝ nghiÖm ë môc ë môc 4: “TÝnh híng s¸ng” - Lµm nhanh bµi tËp môc thø 2 trang 18 SGK. - GV yªu cÇu HS quan s¸t phiÕu chuÈn kiÕn thøc. - Sau khi theo dâi phiÕu, GV nªn kiÓm tra số nhóm có câu trả lời đúng.. Hoạt động của HS - Cá nhân tự đọc thông tin ở mục I trang 17 vµ 18 SGK. - Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt ý kiÕn vµ hoµn thµnh phiÕu häc tËp: - Yêu cầu nêu đợc: + CÊu t¹o chi tiÕt trïng roi + C¸ch di chuyÓn nhê roi + C¸c h×nh thøc dinh dìng +KiÓu sinh s¶n v« tÝnh chiÒu däc c¬ thÓ. + Kh¶ n¨ng híng vÒ phÝa cã ¸nh s¸ng. - §¹i diÖn c¸c nhãm ghi kÕt qu¶ trªn b¶ng, c¸c nhãm kh¸c bæ sung. - HS dù vµo H 4.2 SGK vµ tr¶ lêi, lu ý nhân phân chia trớc rồi đến các phần kh¸c. - Nhê cã ®iÓm m¾t nªn cã kh¶ n¨ng c¶m nhËn ¸nh s¸ng. - Đáp án: Roi, đặc điểm mắt, quang hîp, cã diÖp lôc. - HS c¸c nhãm nghe, nhËn xÐt vµ bæ sung (nÕu cÇn). - 1 vµi nhãm nh¾c l¹i néi dung phiÕu häc tËp.. KÕt luËn: PhiÕu häc tËp: T×m hiÓu trïng roi xanh Bµi Tên động vật Trïng roi xanh tËp §Æc ®iÓm CÊu t¹o - Lµ 1 tÕ bµo (0,05 mm) h×nh thoi, cã roi, ®iÓm m¾t, h¹t diÖp lôc, h¹t dù tr÷, kh«ng bµo co bãp. 1 Di chuyÓn - Roi xo¸y vµo níc võa tiÕn võa xoay m×nh. Dinh dìng - Tù dìng vµ dÞ dìng. 2 - Hô hấp: Trao đổi khí qua màng tế bào. - Bµi tiÕt: Nhê kh«ng bµo co bãp. 3 Sinh s¶n - Vô tính bằng cách phân đôi theo chiều dọc..
<span class='text_page_counter'>(10)</span> 4. TÝnh híng s¸ng. - §iÓm m¾t vµ roi gióp trïng roi híng vÒ chç cã ¸nh s¸ng.. Hoạt động 2: Tìm hiểu tập đoàn trùng roi Mục tiêu: HS thấy đựoc tập đoàn trùng roi xanh là động vật trung gian giữa động vật đơn bào và động vật đa bào. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS: - C¸ nh©n tù thu nhËn kiÕn thøc. + Nghiªn cøu SGK quan s¸t H 4.3 trang 18. + Hoàn thành bài tập mục trang 19 SGK - Trao đổi nhóm và hoàn thành bài tập: - Yêu cầu lựa chọn: trùng roi, tế bào, đơn (®iÒn tõ vµo chç trèng). bµo, ®a bµo. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶, nhãm kh¸c bæ sung. - GV nªu c©u hái: - Tập đoàn Vôn vôc dinh dỡng nh thế - 1 vài HS đọc toàn bộ nội dung bài tập. nµo? - H×nh thøc sinh s¶n cña tËp ®oµn V«nv«c? - GV lu ý nếu HS không trả lời đợc thì - HS lắng nghe GV giảng. GV gi¶ng: Trong tËp ®oµn 1 sè c¸ thÓ ë ngoµi lµm nhiÖm vô di chuyÓn b¾t måi, đến khi sinh sản một số tế bào chuyển vµo trong ph©n chia thµnh tËp ®oµn míi. - Tập đoàn Vônvôc cho ta suy nghĩ gì về - Yêu cầu nêu đợc: Trong tập đoàn bắt mối liên quan giữa động vật đơn bào và dầu có sự phân chia chức năng cho 1 số tế bµo. động vật đa bào? - GV rót ra kÕt luËn. KÕt luËn: - TËp ®oµn trïng roi gåm nhiÒu tÕ bµo, bíc ®Çu cã sù ph©n ho¸ chøc n¨ng. 4. Cñng cè - GV dïng c©u hái cuèi bµi trong SGK. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt” - KÎ phiÕu häc tËp vµo vë bµi tËp.. TiÕt 5 Bµi 5: Trïng biÕn h×nh vµ trïng giµy A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc.
<span class='text_page_counter'>(11)</span> - Học sinh nắm đợc đặc điểm cấu tạo, di chuyển, dinh dỡng và sinh sản của trùng biến h×nh vµ trïng giµy. - HS thấy đợc sự phân hoá chức năng các bộ phận trong tế bào của trùng giày, đó là biểu hiện mầm mống của động vật đa bào. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp. B. ChuÈn bÞ. - H×nh phãng to 5.1; 5.2; 5.3 trong SGK. - Chuẩn bị t liệu về động vật nguyên sinh. - HS kÎ phiÕu häc tËp vµo vë. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - C©u hái SGK. 3. Bµi häc VB: Chúng ta đã tìm hiểu trùng roi xanh, hôm nay chúng ta tiếp tục nghiên cứu một số đại diện khác của ngành động vật nguyên sinh: Trùng biến hình và trùng giày. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, trao - Cá nhân tự đọc các thông tin SGK đổi nhóm và hoàn thành phiếu học tập. trang 20, 21. - Quan s¸t H 5.1; 5.2; 5.3 SGK trang 20; 21 ghi nhí kiÕn thøc. - GV quan sát hoạt động của các nhóm - Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời. để hớng dẫn, đặc biệt là nhóm học yếu. Yêu cầu nêu đợc: + Cấu tạo: cơ thể đơn bào + Di chuyÓn: nhê bé phËn cña c¬ thÓ; l«ng b¬i, ch©n gi¶. + Dinh dìng: nhê kh«ng bµo co bãp. - GV kẻ phiếu học tập lên bảng để HS + Sinh sản: vô tính, hữu tính. ch÷a bµi. - §¹i diÖn nhãm lªn ghi c©u tr¶ lêi, c¸c - Yªu cÇu c¸c nhãm lªn ghi c©u tr¶ lêi nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt vµ bæ vµo phiÕu trªn b¶ng. sung. - GV ghi ý kiÕn bæ sung cña c¸c nhãm vµo b¶ng. ? Dựa vào đâu để chọn những câu trả lêi trªn? - GV t×m hiÓu sè nhãm cã c©u tr¶ lêi đúng và cha đúng (nếu còn ý kiến cha thèng nhÊt, GV ph©n tÝch cho HS chän l¹i). - GV cho HS theo dâi phiÕu kiÕn thøc chuÈn. - HS theo dâi phiÕu chuÈn, tù söa ch÷a.
<span class='text_page_counter'>(12)</span> nÕu cÇn. Bµi Tên động vật tËp §Æc ®iÓm 1 CÊu t¹o. Di chuyÓn 2. Dinh dìng. 3. Sinh s¶n. Trïng biÕn h×nh Trïng giµy - Gåm 1 tÕ bµo cã: - Gåm 1 tÕ bµo cã: + ChÊt nguyªn sinh láng, + ChÊt nguyªn sinh láng, nh©n nh©n lín, nh©n nhá. + Kh«ng bµo tiªu ho¸, + 2 kh«ng bµo co bãp, kh«ng bµo co bãp. kh«ng bµo tiªu ho¸, r·nh miÖng, hÇu. + L«ng b¬i xung quanh c¬ thÓ. - Nhê ch©n gi¶ (do chÊt - Nhê l«ng b¬i. nguyªn sinh dån vÒ 1 phÝa). - Tiªu ho¸ néi bµo. - Thøc ¨n qua miÖng tíi hÇu tíi kh«ng bµo tiªu ho¸ vµ biến đổi nhờ enzim. - Bài tiết: chất thừa dồn đến - Chất thải đợc đa đến không không bào co bóp và thải ra bào co bóp và qua lỗ để ngoµi ë mäi vÞ trÝ. tho¸t ra ngoµi. Vô tính bằng cách phân đôi - Vô tính bằng cách phân đôi c¬ thÓ. c¬ thÓ theo chiÒu ngang. - H÷u tÝnh: b»ng c¸ch tiÕp hîp.. - GV lu ý giải thích 1 số vấn đề cho HS: + Không bào tiêu hoá ở động vật nguyªn sinh h×nh thµnh khi lÊy thøc ¨n vµo c¬ thÓ. + Trïng giµy: tÕ bµo míi chØ cã sù phân hoá đơn giản, tạm gọi là rãnh miÖng vµ hÇu chø kh«ng gièng nh ë con c¸, gµ. + Sinh s¶n h÷u tÝnh ë trïng giµy lµ h×nh thøc t¨ng søc sèng cho c¬ thÓ vµ rÊt Ýt khi sinh s¶n h÷u tÝnh. - GV cho HS tiếp tục trao đổi: + Tr×nh bµy qu¸ tr×nh b¾t måi vµ tiªu ho¸ måi cña trïng biÕn h×nh. - Không bào co bóp ở trùng đế giày kh¸c trïng biÕn h×nh nh thÕ nµo? - Sè lîng nh©n vµ vai trß cña nh©n? - Qu¸ tr×nh tiªu ho¸ ë trïng giµy vµ trïng biÕn h×nh kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? KÕt luËn: - Néi dung trong phiÕu häc tËp.. - HS nêu đợc: + Trùng biến hình đơn giản + trùng đế giày phức tạp + Trùng đế giày: 1 nhân dinh dỡng và 1 nh©n sinh s¶n. + Trùng đế giày đã có Enzim để bíên đổi thøc ¨n..
<span class='text_page_counter'>(13)</span> 4. Cñng cè - GV sö dông 3 c©u hái cuèi bµi trong SGK. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt” - KÎ phiÕu häc tËp vµo vë bµi tËp.. TiÕt 6 Bµi 6: Trïng kiÕt lÞ vµ trïng sèt rÐt A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cấu tạo của trùng sốt rét và trùng kiết lị phù hợp với lối sèng kÝ sinh. - HS chỉ rõ đợc những tác hại do 2 loại trùng này gây ra và cách phòng chống bệnh sèt rÐt. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, thu thËp kiÕn thøc qua kªnh h×nh. - KÜ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc vÖ sinh, b¶o vÖ m«i trêng vµ c¬ thÓ. B. ChuÈn bÞ. - Tranh phãng to H 6.1; 6.2; 6.4 SGK. - HS kÎ phiÕu häc tËp b¶ng 1 trang 24 “T×m hiÓu vÒ bÖnh sèt rÐt” vµo vë. PhiÕu häc tËp STT Tên động vật Trùng kiết lị Trïng sèt rÐt §Æc ®iÓm 1 CÊu t¹o 2 Dinh dìng 3 Ph¸t triÓn C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - C©u hái SGK. 3. Bµi häc VB: Trªn thùc tÕ cã nhngz bÖnh do trïng g©y nªn lµm ¶nh hëng tíi søc khoÎ con ngêi. VÝ dô: trïng kiÕt lÞ, trïng sèt rÐt. Hoạt động 1: Tìm hiểu trùng kiết lị và trùng sốt rét Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm cấu tạo của 2 loại trùng này phù hợp với đời sống kí sinh. Nªu t¸c h¹i..
<span class='text_page_counter'>(14)</span> Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK, quan s¸t h×nh 6.1; 6.2; 6.3 SGK trang 23, 24. Hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - GV nªn quan s¸t líp vµ híng dÉn c¸c nhãm häc yÕu.. Hoạt động của HS - Cá nhân tự đọc thông tin và thu thập kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm thống nhất ý kiến hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - Yêu cầu nêu đợc: + CÊu t¹o: c¬ thÓ tiªu gi¶m bé phËn di chuyÓn. + Dinh dìng: dïng chÊt dinh dìng cña - GV kÎ phiÕu häc tËp lªn b¶ng. vËt chñ. - Yêu cầu các nhóm lên ghi kết quả vào + Trong vòng đời; phát triển nhanh và phiÕu häc tËp. ph¸ huû c¬ quan kÝ sinh. - GV ghi ý kiến bổ sung lên bảng để các - Đại diện các nhóm ghi ý kiến vào nhãm kh¸c theo dâi. từng đặc điểm của phiếu học tập. - GV lu ý: NÕu cßn ý kiÕn cha thèng nhÊt th× - Nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV phân tích để HS tiếp tục lựa chọn câu trả lêi. - GV cho HS quan s¸t phiÕu mÉu kiÕn thøc. - C¸c nhãm theo dâi phiÕu chuÈn kiÕn thøc vµ tù söa ch÷a. - Một vài HS đọc nội dung phiếu.. PhiÕu häc tËp: T×m hiÓu trïng roi xanh Tên động vật STT 1. Trïng kiÕt lÞ §Æc ®iÓm CÊu t¹o. 2. Dinh dìng. 3. Ph¸t triÓn. Trïng sèt rÐt. - Cã ch©n gi¶ ng¾n - Kh«ng cã kh«ng bµo. - Thùc hiÖn qua mµng tÕ bµo. - Nuèt hång cÇu.. - Kh«ng cã c¬ quan di chuyÓn. - Kh«ng cã c¸c kh«ng bµo. - Thùc hiÖn qua mµng tÕ bµo. - LÊy chÊt dinh dìng tõ hång cÇu. - Trong m«i trêng, kÕt bµo - Trong tuyÕn níc bät cña x¸c, khi vµo ruét ngêi chui ra muçi, khi vµo m¸u ngêi, chui khái bµo x¸c vµ b¸m vµo vµo hång cÇu sèng vµ sinh s¶n thµnh ruét. ph¸ huû hång cÇu.. - GV cho HS lµm nhanh bµi tËp môc trang 23 SGk, so s¸nh trïng kiÕt lÞ vµ trïng biÕn h×nh. - GV lu ý: trïng sèt rÐt kh«ng kÕt bµo x¸c mà sống ở động vật trung gian. - Kh¶ n¨ng kÕt bµo x¸c cña trïng kiÕt lÞ cã t¸c h¹i nh thÕ nµo? - Nếu HS không trả lời đợc, GV nên giải thÝch. - GV cho HS lµm b¶ng 1 trang 24. - GV cho HS quan s¸t b¶ng 1 chuÈn.. - Yªu cÇu: + §Æc ®iÓm gièng: cã ch©n gi¶, kÕt bµo x¸c. + §Æc diÓm kh¸c: chØ ¨n hång cÇu, cã ch©n gi¶ ng¾n. - C¸ nh©n tù hoµn thµnh b¶ng 1. - Mét vµi HS ch÷a bµi tËp, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung..
<span class='text_page_counter'>(15)</span> B¶ng 1: So s¸nh trïng kiÕt lÞ vµ trïng sèt rÐt §Æc ®iÓm §éng vËt Trïng kiÕt lÞ. KÝch thíc (so víi hång cÇu) To Nhá. Trïng sèt rÐt. Con đờng truyÒn dÞch N¬i kÝ sinh T¸c h¹i bÖnh §êng tiªu Ruét ngêi Viªm loÐt hãa ruét, mÊt hång cÇu. Qua muçi M¸u ngêi - Ph¸ huû Ruét vµ n- hång cÇu. íc bät cña muçi.. - GV yêu cầu HS đọc lại nội dung bảng 1, kÕt hîp víi h×nh 6.4 SGK. - T¹i sao ngêi bÞ sèt rÐt da t¸i xanh? - T¹i sao ngêi bÞ kiÕt lÞ ®i ngoµi ra m¸u? Liªn hÖ: Muèn phßng tr¸nh bÖnh kiÕt lÞ ta ph¶i lµm g×? - GV đề phòng HS hỏi: Tại sao ngời bị sốt rÐt khi ®ang sèt nãng cao mµ ngêi l¹i rÐt run cÇm cËp?. Tªn bÖnh KiÕt lÞ. Sèt rÐt.. - HS dùa vµo kiÕn thøc ë b¶ng 1 tr¶ lêi. Yªu cÇu: + Do hång cÇu bÞ ph¸ huû. + Thµnh ruét bÞ tæn th¬ng. - Gi÷ vÖ sinh ¨n uèng.. Hoạt động 2: Tìm hiểu bệnh sốt rét ở nớc ta Mục tiêu: HS nắm đợc tình hình bệnh sốt rét và các biện pháp phòng tránh. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc SGK kết hợp với - Cá nhân đọc thông tin SGK và thông thông tin thu thập đợc, trả lời câu hỏi: tin ục “ Em có biết” trang 24, trao đổi - T×nh tr¹ng bÖnh sèt rÐt ë ViÖt Nam hiÖn nhãm vµ hoµn thµnh c©u tr¶ lêi. Yªu nµy nh thÕ nµo? cÇu: - Cách phòng tránh bệnh sốt rét trong cộng + Bệnh đã đợc đẩy lùi nhng vẫn còn ở đồng? mét sè vïng miÒn nói. - GV hái: T¹i sao ngêi sèng ë miÒn nói + DiÖt muçi vµ vÖ sinh m«i trêng. hay bÞ sèt rÐt? - GV th«ng b¸o chÝnh s¸ch cña Nhµ níc trong c«ng t¸c phßng chèng bÖnh sèt rÐt: + Tuyªn truyÒn ngñ cã mµn. - HS l¾ng nghe. + Dïng thuèc diÖt muçi nhóng mµn miÔn phÝ. + Ph¸t thuèc ch÷a cho ngêi bÖnh. - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. KÕt luËn: - Bệnh sốt rét ở nớc ta đang dần dần đợc thanh toán. - Phßng bÖnh: vÖ sinh m«i trêng, vÖ sinh c¸ nh©n, diÖt muçi. 4. Cñng cè Khoanh tròn vào đầu câu đúng: C©u 1: BÖnh kiÕt lÞ do lo¹i trïng nµo g©y nªn?.
<span class='text_page_counter'>(16)</span> a. Trïng biÕn h×nh b. TÊt c¶ c¸c lo¹i trïng c. Trïng kiÕt lÞ C©u 2: Trïng sèt rÐt ph¸ huû lo¹i tÕ bµo nµo cña m¸u? a. B¹ch cÇu b. Hång cÇu c. TiÓu cÇu Câu 3: Trùng sốt rét vào cơ thể ngời bằng con đờng nào? a. Qua ¨n uèng b. Qua h« hÊp c. Qua m¸u §¸p ¸n: 1c; 2b; 3c. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - T×m hiÓu vÒ bÖnh do trïng g©y ra..
<span class='text_page_counter'>(17)</span> TiÕt 7 Bµi 7: §Æc ®iÓm chung – vai trß thùc tiÔn của động vật nguyên sinh A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm chung của động vật nguyên sinh. - HS chỉ ra đợc vài trò tích cực của động vật nguyên sinh và những tác hại do động vật nguyªn sinh g©y ra. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, thu thËp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, gi÷ vÖ sinh m«i trêng vµ c¸ nh©n. B. ChuÈn bÞ. - Tranh vÏ mét sè lo¹i trïng. - T liệu về trùng gây bệnh ở ngời và động vật. - HS: kÎ b¶ng 1 vµ 2 vµo vë vµ «n bµi h«m tríc. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - C©u hái SGK. 3. Bµi häc VB: §éng vËt nguyªn sinh, c¸ thÓ chØ lµ mét tÕ bµo, song chóng cã ¶nh hëng lớn đối với con ngời. Vậy ảnh hởng đó nh thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu bài học h«m nay. Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm chung Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm chung nhất của động vật nguyên sinh. Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh mét sè trïng đã học, trao đổi nhóm và hoàn thành bảng 1. - GV kẻ sẵn bảng một số trùng đã học để HS ch÷a bµi. - GV cho c¸c nhãm lªn ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng. - GV ghi phÇn bæ sung cña c¸c nhãm vµo bªn c¹nh. - GV cho HS quan s¸t b¶ng 1 kiÕn thøc chuÈn.. Hoạt động của HS - C¸ nh©n tù nhí l¹i kiÕn thøc bµi tríc vµ quan s¸t h×nh vÏ. - Trao đổi nhóm, thống nhất ý kiến. - Hoµn thµnh néi dung b¶ng 1. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy b»ng c¸ch ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - HS tự sửa chữa nếu cha đúng.. Bảng 1: Đặc điểm chung của động vật nguyên sinh TT §¹i diÖn KÝch thíc CÊu t¹o tõ Thøc ¨n Bé phËn H×nh thøc - GV yªu cÇu HS tiÕp tôc th¶o luËn nhãm HS trao đổi nhãm, nhÊts¶n c©u tr¶ HiÓn Lín 1 tÕ NhiÒu di thèng sinh vµ tr¶ lêi 3 c©u hái: vi bào tế bàolời, yêu cầu nêu đợc: chuyÓn - §éng vËt nguyªn tù do: bé phËn diV« chuyÓn 1 Trïng roi Xsinh sống tự Xdo có đặc + Sống Vôn h÷u c¬ cãRoi tÝnhvµ tù theo chiÒu däc 2 Trïng X X Vi khuÈn, Ch©n gi¶ V« tÝnh biÕn h×nh vôn h÷u c¬.
<span class='text_page_counter'>(18)</span> ®iÓm g× ? t×m thøc ¨n. - §éng vËt nguyªn sinh sèng kÝ sinh cã + Sèng kÝ sinh: mét sè bé ph©n tiªu gi¶m. đặc điểm gì? + §Æc ®iÓm cÊu t¹o, kÝch thíc, sinh s¶n... - Động vật nguyên sinh có đặc điểm gì - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm chung? kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. - Cho 1 HS nh¾c l¹i kiÕn thøc. KÕt luËn: - Động vật nguyên sinh có đặc điểm: + Cơ thể chỉ là một tế bào đảm nhận mọi chức năng sống. + Dinh dìng chñ yÕu b»ng c¸ch dÞ dìng. + Sinh s¶n v« tÝnh vµ h÷u tÝnh. Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trò thực tiễn của động vật nguyên sinh Mục tiêu: HS nắm đợc vai trò tích cực và tác hại của động vật nguyên sinh. Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK, quan s¸t h×nh 7.1; 7.2 SGk trang 27 vµ hoµn thµnh b¶ng 2. - GV kẻ sẵn bảng 2 để chữa bài.. Hoạt động của HS - Cá nhân đọc thông tin trong SGK trang 26; 27 vµ ghi nhí kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm thống nhất câu ý kiến vµ hoµn thµnh b¶ng 2. - Yêu cầu nêu đợc: + Nêu lợi ích từng mặt của động vật nguyên sinh đối với tự nhiên và đời sèng con ngêi. + Chỉ rõ tác hại đối với động vật và ngời. - GV yªu cÇu HS ch÷a bµi. + Nêu đợc đại diện. - GV lu ý: Những ý kiến của nhóm ghi - Đại diện nhóm lên ghi đáp án vào đầy đủ vào bảng, sau đó là ý kiến bổ bảng 2. Nhóm khác nhận xét, bổ sung. sung. - GV nªn khuyÕn khÝch c¸c nhãm kÓ thêm đại diện khác SGK. - GV th«ng b¸o thªm mét vµi loµi kh¸c - HS l¾ng nghe GV gi¶ng. gây bệnh ở ngời và động vật. - Cuèi cïng GV cho HS quan s¸t b¶ng - HS tù söa ch÷a bµi cña m×nh nÕu sai. kiÕn thøc chuÈn. KÕt luËn: Vai trß Lîi Ých. Bảng 2: Vai trò của động vật nguyến sinh Tên đại diện - Trong tù nhiªn: + Lµm s¹ch m«i trêng níc. - Trïng biÕn h×nh, trïng giµy, trïng h×nh chu«ng, trïng roi. + Làm thức ăn cho động vật nớc: giáp - Trùng biến hình, trùng nhảy, x¸c nhá, c¸ biÓn. trïng roi gi¸p. - §èi víi con ngêi:.
<span class='text_page_counter'>(19)</span> + Giúp xác định tuổi địa tầng, tìm mỏ - Trùng lỗ dÇu. + Nguyªn liÖu chÕ giÊy gi¸p. - Trïng phãng x¹. Tác hại - Gây bệnh cho động vật - Trïng cÇu, trïng bµo tö - G©y bÖnh cho ngêi - Trïng roi m¸u, trïng kiÕt lÞ, trïng sèt rÐt. 4. Cñng cè Khoanh tròn vào đầu câu đúng: Động vật nguyên sinh có những đặc điểm: a. C¬ thÓ cã cÊu t¹o phøc t¹p b. C¬ thÓ gåm mét tÕ bµo c. Sinh sản vô tính, hữu tính đơn giản d. Cã c¬ quan di chuyÓn chuyªn ho¸. e. Tổng hợp đợc chất hữu cơ nuôi sống cơ thể. g. Sèng dÞ dìng nhê chÊt h÷u c¬ cã s½n h. Di chuyÓn nhê roi, l«ng b¬i hay ch©n gi¶. §¸p ¸n: b, c, g, h. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt” - KÎ b¶ng 1 trang 30 SGK vµo vë.. TiÕt 8 Ch¬ng I- Ngµnh ruét khoang Bµi 8: Thuû tøc A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm hình dạng, cấu tạo, dinh dỡng và cách sinh sản của thuỷ tức, đại diện cho ngành ruột khoang và là ngành động vật đa bào đầu tiên. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, t×m kiÕm kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm, phân tích, tổng hợp. 3. Thái độ.
<span class='text_page_counter'>(20)</span> - Giáo dục ý thức học tập, thái độ yêu thích môn học. B. ChuÈn bÞ. - GV: Tranh thuỷ tức di chuyển, bắt mồi, tranh cấu tạo trong, thuỷ tức nếu bắt đợc. - HS: KÎ b¶ng 1 vµo vë. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái 1, 2 SGK. 3. Bµi häc. Hoạt động 1: Cấu tạo ngoài và di chuyển Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS quan sát hình 8.1 và 8.2, đọc th«ng tin trong SGK trang 29 vµ tr¶ lêi c©u hái: - Tr×nh bµy h×nh d¹ng, cÊu t¹o ngoµi cña thuû tøc?. Hoạt động của HS - Cá nhân tự đọc thông tin SGK trang 29, kÕt hîp víi h×nh vÏ vµ ghi nhí kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm, thống nhất đáp án, yêu cầu nêu đợc: + Hình dạng: trên là lỗ miệng, trụ dới có đế bám. + Kiểu đối xứng: toả tròn - Thuû tøc di chuyÓn nh thÕ nµo? M« t¶ b»ng + Cã c¸c tua ë lç miÖng. lêi 2 c¸ch di chuyÓn? + Di chuyÓn: s©u ®o, lén ®Çu. - GV gäi c¸c nhãm ch÷a bµi b»ng c¸ch chØ c¸c - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy, c¸c bé phËn c¬ thÓ trªn tranh vµ m« t¶ c¸ch di nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. chuyển trong đó nói rõ vai trò của đế bám. - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. - GV giảng giải về kiểu đối xứng toả tròn. KÕt luËn: - CÊu t¹o ngoµi: h×nh trô dµi + Phần dới là đế, có tác dụng bám. + PhÇn trªn cã lç miÖng, xung quanh cã tua miÖng. + §èi xøng to¶ trßn. - Di chuyÓn: kiÓu s©u ®o, kiÓu lén ®Çu, b¬i. Hoạt động 2: Cấu tạo trong Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh c¾t däc cña - C¸ nh©n quan s¸t tranh vµ h×nh ë thuỷ tức, đọc thông tin trong bảng 1, hoàn bảng 1 của SGK. thµnh b¶ng 2 vµo trong vë bµi tËp. - §äc th«ng tin vÒ chøc n¨ng tõng lo¹i tÕ bµo, ghi nhã kiÕn thøc. - Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt ý kiÕn vÒ tªn gäi c¸c tÕ bµo. - Yªu cÇu: + X¸c ®inh vÞ trÝ cña tÕ bµo trªn c¬.
<span class='text_page_counter'>(21)</span> thÓ. + Quan sát kĩ hình tế bào thấy đợc - GV ghi kÕt qu¶ cña nhãm lªn b¶ng. cÊu t¹o phï hîp víi chøc n¨ng. - Khi chọn tên loại tế bào ta dựa vào đặc điểm + Chọn tên phù hợp. nµo? - Đại diện các nhóm đọc kết quả theo - GV thông báo đáp án đúng theo thứ tự từ thứ tự 1, 2, 3..., các nhóm khác bổ trªn xuèng. sung. 1: TÕ bµo gai 2: TÕ bµo sao (tÕ bµo thÇn kinh) - C¸c nhãm theo dâi vµ tù söa ch÷a 3: TÕ bµo sinh s¶n (nÕu cÇn). 4: TÕ bµo m« c¬ tiªu ho¸ 5: TÕ bµo m« b× c¬ - GV cần tìm hiểu số nhóm có kết quả đúng và cha đúng. - Tr×nh bµy cÊu t¹o trong cña thuû tøc? - Cã nhiÒu lo¹i tÕ bµo thùc hiÖn chøc - GV cho HS tù rót ra kÕt luËn. n¨ng riªng. - GV gi¶ng gi¶i: Líp trong cßn cã tÕ bµo tuyÕn n»m xen kÏ c¸c tÕ bµo m« b× c¬ tiªu hoá, tế bào tuyến tiết dịch vào khoang vị để tiêu hoá ngoại bào. ở đây đã có sự chuyển tiếp giữa tiêu hoá nội bào (kiểu tiêu hoá của động vật đơn bào) sang tiêu hoá ngoại bào (kiểu tiêu hoá của động vật đa bào). KÕt luËn: - Thµnh c¬ thÓ cã 2 líp: + Líp ngoµi: gåm tÕ bµo gai, tÕ bµo thÇn kinh, tÕ bµo m« b× c¬. + Líp trong: tÕ bµo m« c¬ - tiªu ho¸ - Gi÷a 2 líp lµ tÇng keo máng. - Lç miÖng th«ng víi khoang tiªu ho¸ ë gi÷a (gäi lµ ruét tói). Hoạt động 3: Tìm hiểu hoạt động dinh dỡng Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS quan s¸t tranh thuû tøc b¾t måi, kÕt hîp th«ng tin SGK trang 31, trao đổi nhóm và trả lời câu hỏi: - Thuû tøc ®a måi vµo miÖng b»ng c¸ch nµo? - Nhê lo¹i tÕ bµo nµo cña c¬ thÓ, thû tøc tiêu hoá đợc con mồi? - Thuû tøc th¶i b· b»ng c¸ch nµo? - C¸c nhãm ch÷a bµi. - GV hái: - Thuû tøc dinh dìng b»ng c¸ch nµo? - Nếu HS trả lời không đầy đủ, GV gợi ý tõ phÇn võa th¶o luËn. - GV cho HS tù rót ra kÕt luËn.. Hoạt động của HS - C¸ nh©n HS quan s¸t tranh, chó ý tua miÖng, tÕ bµo gai. + §äc th«ng tin trong SGK. - Trao đổi nhóm, thống nhất câu trả lời, yªu cÇu: + §a måi vµo miÖng b»ng tua. + TÕ bµo m« c¬ thiªu ho¸ måi. + Lç miÖng th¶i b·. - §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi c©u hái, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung..
<span class='text_page_counter'>(22)</span> KÕt luËn: - Thuû tøc b¾t måi b»ng tua miÖng. Qu¸ tr×nh tiªu ho¸ thùc hiÖn ë khoang tiªu ho¸ nhê dÞch tÌ tÕ bµo tuyÕn. - Sự trao đổi khí thực hiện qua thành cơ thể. Hoạt động 4: Tìm hiểu sự sinh sản Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t tranh “sinh s¶n - HS tù quan s¸t tranh, t×m kiÕm kiÕn cña thuû tøc”, tr¶ lêi c©u hái: thøc, yªu cÇu: + Chó ý: U mäc trªn c¬ thÓ thuû tøc mÑ. - Thuû tøc cã nh÷ng kiÓu sinh s¶n nµo? + TuyÕn trøng vµ tuyÕn tinh trªn c¬ thÓ mÑ. - Mét sè HS ch÷a bµi, HS kh¸c bæ sung. - GV gäi 1 vµi HS ch÷a bµi tËp b»ng c¸ch miªu t¶ trªn tranh kiÓu sinh s¶n cña thuû tøc. - GV yªu cÇu tõ ph©n tÝch ë trªn h·y rót ra kÕt luËn vÒ sù sinh s¶n cña thuû tøc. - HS l¾ng nghe GV gi¶ng. - GV bæ sung thªm h×nh thøc sinh s¶n đặc biệt, đó là tái sinh. - GV gi¶ng thªm: kh¶ n¨ng t¸i sinh cao ë tuû tøc lµ do thuû tøc cßn cã tÕ bµo cha - HS tr¶ lêi. chuyªn ho¸. - Tại sao gọi thuỷ tức là động vật đa bào bËc thÊp? (Gîi ý dùa vµo cÊu t¹o vµ dinh dìng cña thuû tøc). KÕt luËn: - C¸c h×nh thøc sinh s¶n + Sinh s¶n v« tÝnh: b»ng c¸ch mäc chåi. + Sinh sản hữu tính: bằng cách hình thành tế bào sinh dục đực và cái. 4. Cñng cè - GV yªu cÇu HS hoµn thµnh bµi tËp tr¾c nghiÖm Hãy khoanh tròn vào số đầu câu đúng: 1. Cơ thể đối xứng 2 bên 2. Cơ thể đối xứng toả tròn 3. B¬i rÊt nhanh trong níc 4. Thµnh c¬ thÓ cã 2 líp: ngoµi – trong 5. Thµnh c¬ thÓ cã 3 líp : ngoµi, gi÷a vµ trong. 6. Cơ thể đã có lỗ miệng, lỗ hậu môn 7. Sống bám vào các vật ở nớc nhờ đế bám. 8. Cã lç miÖng lµ n¬i lÊy thøc ¨n vµ th¶i b· ra ngoµi. 9. Tæ chøc c¬ thÓ cha ph©n biÖt chÆt chÏ. §¸p ¸n: 2, 4, 7, 8, 9.
<span class='text_page_counter'>(23)</span> 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - §äc vµ tr¶ lêi c©uhái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt” - Kẻ bảng “Đặc điểm của một số đại diện ruột khoang”.. TiÕt 9 Bµi 9: §a d¹ng cña ngµnh ruét khoang A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc sự đa dạng của ngành ruột khoang đợc thể hiện ở cấu tạo cơ thể, lèi sèng, tæ chøc c¬ thÓ, di chuyÓn. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức học tập, thái độ yêu thích môn học. B. ChuÈn bÞ. - Tranh h×nh SGK. - Su tÇm tranh ¶nh vÒ søa, san h«, h¶i quú. - ChuÈn bÞ xi lanh b¬m mùc tÝm, 1 ®o¹n x¬ng san h«. - KÎ phiÕu häc tËp vµo vë..
<span class='text_page_counter'>(24)</span> C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò KiÓm tra 15 phót Câu 1: Hãy chọn câu trả lời đúng trong các câu sau khi nói về đặc điểm của Thủy Tøc: 1. C¬ thÓ ®x 2 bªn. 2. C¬ thÓ ®x táa trßn. 3. B¬i rÊt nhanh trong níc. 4. Thµnh c¬ thÓ cã 2 líp: Ngoµi - Trong. 5. Thµnh c¬ thÓ cã 3 líp: Ngoµi - Gi÷a - Trong. 6. Cơ thể đã có lỗ miệng, lỗ hậu môn. 7. Sống bám vào các vật dới nớc nhờ đế bám. 8. Cã miÖng lµ n¬i lÊy thøc ¨n vµ th¶i b·. Câu 2: Nêu đặc điểm khác biệt cơ bản giữa Trùng kiết lị và Trùng sốt rét. Biện pháp phßng tr¸nh bÖnh kiÕt lÞ? §¸p ¸n + BiÓu ®iÓm Câu 1: Đáp án đúng 2;4;7;8 - mỗi ý đúng 1 điểm. C©u 2: + §Æc ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a Trïng kiÕt lÞ vµ Trïng sèt rÐt ( 4 ®iÓm) - BiÖn ph¸p phßng tr¸nh bÖnh kiÕt lÞ (2 ®iÓm) 3. Bµi häc VB nh SGK. Hoạt động 1: Tìm hiểu sự đa dạng của ruột khoang Hoạt động của GV - GV yªu cÇu c¸c nhãm nghiªn cøu c¸c th«ng tin trong bµi, quan s¸t tranh h×nh trong SGK trang 33, 34, trao đổi nhóm và hoàn thµnh phiÕu häc tËp. - GV kẻ phiếu học tập lên bảng để HS chữa bµi.. Hoạt động của HS - C¸ nh©n theo dâi néi dung trong phiÕu, tù nghiªn cøu SGK vµ ghi nhí kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm, thống nhất câu trả lời vµ hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - Yêu cầu nêu đợc: + Hình dạng đặc biệt của từng đại diÖn. + Cấu tạo: đặc điểm của tầng keo, khoang tiªu ho¸. + Di chuyển có liên quan đến cấu tạo c¬ thÓ. - GV gọi nhiều nhóm HS để có nhiều ý kiến + Lối sống: đặc biệt là tập đoàn lớn nh vµ g©y høng thó häc tËp. san h«. - GV nên dành nhiều thời gian để các nhóm - Đại diện các nhóm ghi kết quả vào trao đổi đáp án. tõng néi dung cña phiÕu häc tËp, c¸c - GV thông báo kết quả đúng của các nhóm, nhóm khác theo dõi, bổ sung. cho HS theo dâi phiÕu chuÈn. - HS c¸c nhãm theo dâi, tù söa ch÷a nÕu cÇn. §¹i diÖn TT 1. Thuû tøc §Æc ®iÓm H×nh d¹ng. Trô nhá. Søa. H¶i quú. H×nh c¸i Trô to, ng¾n dï cã kh¶. San h« Cµnh c©y khèi lín..
<span class='text_page_counter'>(25)</span> n¨ng côp. 2. CÊu t¹o - VÞ trÝ - TÇng keo - Khoang miÖng Di chuyÓn. 3 4. Lèi sèng. - ë trªn - Máng - Réng. xoÌ,. - ë díi - Dµy - HÑp. - KiÓu - B¬i nhê tÕ s©u ®o, bµo cã kh¶ lén ®Çu n¨ng co rót m¹nh dï. - C¸ thÓ - C¸ thÓ. - Søa cã cÊu t¹o phï hîp víi lèi sèng b¬i tù do nh thÕ nµo? San h« vµ h¶i quú b¾t måi nh thÕ nµo? - GV dïng xi lanh b¬m mùc tÝm vµo 1 lỗ nhỏ trên đoạn san hô để HS thấy sự liªn th«ng gi÷a c¸c c¸ thÓ trong tËp ®oµn san h«. - GV giíi thiÖu lu«n c¸ch h×nh thµnh đảo san hô ở biển.. - ë trªn - Dµy, r¶i r¸c cã c¸c gai x¬ng - XuÊt hiÖn v¸ch ng¨n - Kh«ng di chuyển, có đế b¸m.. - ë trªn - Có gai xơng đá v«i vµ chÊt sõng - Cã nhiÒu ng¨n th«ng nhau gi÷a c¸c c¸ thÓ. - Kh«ng di chuyÓn, có đế bám. - TËp trung mét - TËp ®oµn nhiÒu sè c¸ thÓ c¸c thÓ liªn kÕt. - Nhãm tiÕp tôc th¶o luËn vµ tr¶ lêi c©u hái. - §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. KÕt luËn: - SGK. 4. Cñng cè - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái SGK. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - T×m hiÓu vai trß cña ruét khoang. - KÎ b¶ng trang 42 vµo vë.. TiÕt 10 Bµi 10: §Æc ®iÓm chung vµ vai trß.
<span class='text_page_counter'>(26)</span> cña ngµnh ruét khoang A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc những đặc điểm chung nhất của ngành ruột khoang. - Học sinh chỉ rõ đợc vai trò của ngành ruột khoang trong tự nhiên và trong đời sống. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, t×m kiÕm kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm, phân tích, tổng hợp. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức học tập, thái độ yêu thích môn học, bảo vệ động vật quý, có giá trị. B. ChuÈn bÞ. - GV: Tranh phãng to h×nh 10.1 SGK trang 37. - HS : kẻ bảng: Đặc điểm chung của một số đại diện ruột khoang, chuẩn bị tranh ảnh vÒ san h«. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái SGK. 3. Bµi häc Chúng ta đã học một số đại diện của ngành ruột khoang, chúng có những đặc ®iÓm g× chung vµ cã gi¸ trÞ nh thÕ nµo? Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm chung của ngành ruột khoang Mục tiêu: HS nêu đợc những đặc điểm cơ bản nhất của ngành. Hoạt động của GV - Yªu cÇu HS nhí l¹i kiÕn thøc cò, quan s¸t H 10.1 SGK trang 37 vµ hoµn thµnh b¶ng “§Æc ®iÓm chung cña mét sè ngµnh ruét khoang”. - GV kẻ sẵn bảng này để HS chữa bài. - GV quan sát hoạt động của các nhóm, giúp đỡ nhóm yếu và động viên nhóm kh¸.. Hoạt động của HS - C¸ nh©n HS quan s¸t H 10.1, nhí l¹i kiªn sthức đã học về sứa, thuỷ tức, hải quỳ, san hô, trao đổi nhóm thống nhất ý kiến để hoàn thµnh b¶ng. - Yªu cÇu: + Kiểu đối xứng. + CÊu t¹o thµnh c¬ thÓ. + C¸ch b¾t måi dinh dìng. + Lèi sèng. - GV gäi 1 sè nhãm lªn ch÷a bµi. - §¹i diÖn nhãm lªn ghi kÕt qu¶ vµo tõng néi dung. - GV cÇn ghi ý kiÕn bæ sung c¶u c¸c - Nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. nhóm để cả lớp theo dõi và có thể bổ sung tiÕp. - T×m hiÓu mét sè nhãm cã ý kiÕn - HS theo dâi vµ söa ch÷a nÕu cÇn. trïng nhau hay kh¸c nhau. - Cho HS quan s¸t b¶ng chuÈn kiÕn thøc. Đặc điểm của một số đại diện ruột khoang.
<span class='text_page_counter'>(27)</span> §¹i diÖn TT 1 2 3 4 5 6 7. Thuû tøc §Æc ®iÓm Kiểu đối xứng C¸ch di chuyÓn. Søa. To¶ trßn To¶ trßn Lén ®Çu, s©u Lén ®Çu co ®o bãp dï C¸ch dinh dìng DÞ dìng DÞ dìng C¸ch tù vÖ Nhê tÕ bµo Nhê tÕ bµo gai gai, di chuyÓn Sè líp tÕ bµo cña thµnh 2 2 c¬ thÓ KiÓu ruét Ruét tói Ruét tói Sống đơn độc, tập đoàn. Đơn độc Đơn độc. San h« To¶ trßn Kh«ng di chuyÓn DÞ dìng Nhê tÕ bµo gai 2 Ruét tói TËp ®oµn. - GV yêu cầu từ kết quả của bảng trên - HS tim fhiểu những đặc điểm cơ bản nh: cho biết đặc điểm chung của ngành đối xứng, thành cơ thể, cấu tạo ruột. ruét khoang? - HS tù rót ra kÕt luËn. KÕt luËn: - §Æc ®iÓm chung cña ngµnh ruét khoang: + Cơ thể có đối xứng toả tròn. + Ruét d¹ng tói. + Thµnh c¬ thÓ cã 2 líp tÕ bµo. + Tù vÖ vµ tÊn c«ng b»ng tÕ bµo gai. Hoạt động 2: Tìm hiểu vài trò của ngành ruột khoang Mục tiêu: HS chỉ rõ đợc lợi ích và tác hại của ruột khoang. Hoạt động của GV - Yêu cầu HS đọc SGK, thảo luận nhóm và tr¶ lêi c©u hái: - Ruét khoang cã vai trß nh thÕ nµo trong tù nhiên và đời sống? - Nªu râ t¸c h¹i cña ruét khoang?. Hoạt động của HS - Cá nhân đọc thông tin SGK trang 38 kết hợp với tranh ảnh su tầm đợc và ghi nhí kiÕn thøc. - Thảo luận nhóm, thống nhất đáp án, yêu cầu nêu đợc: + Lîi Ých: lµm thøc ¨n, trang trÝ.... - GV tổng kết những ý kiến của HS, ý kiến + Tác hại: gây đắm tàu... nào cha đủ, GV bổ sung thêm. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. KÕt luËn: Ngµnh ruét khoang cã vai trß: + Trong tù nhiªn: - Tạo vẻ đẹp thiên nhiên - Có ý nghĩa sinh thái đối với biển + Đối với đời sống: - Làm đồ trang trí, trang sức: san hô - Lµ nguån cung cÊp nguyªnliÖu v«i: san h« - Lµm thùc phÈm cã gi¸ trÞ: søa.
<span class='text_page_counter'>(28)</span> - Hoá thạch san hô góp phần nghiên cứu địa chất. + T¸c h¹i: - Một số loài gây độc, ngứa cho ngời: sứa. - Tạo đá ngầm, ảnh hởng đến giao thông. 4. Cñng cè - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái SGK. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt” - KÎ phiÕu häc tËp vµo vë bµi tËp: §Æc ®iÓm §¹i diÖn S¸n l«ng S¸n l¸ gan. CÊu t¹o. Di chuyÓn. Sinh s¶n. ThÝch nghi.
<span class='text_page_counter'>(29)</span> TiÕt 11 Ch¬ng III- C¸c ngµnh giun Ngµnh giun dÑp Bµi 11: S¸n l¸ gan A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm nổi bật của ngành giun dẹp là cơ thể đối xứng 2 bên. - Học sinh chỉ rõ đợc đặc điểm cấu tạo của sán lá gan thích nghi với đời sống kí sinh. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh, thu thËp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh m«i trêng, phßng chèng giun s¸n kÝ sinh cho vËt nu«i. B. ChuÈn bÞ. - Tranh s¸n l«ng vµ s¸n l¸ gan. - Tranh vòng đời của sán lá gan. - HS kÎ phiÕu häc tËp vµo vë. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái SGK. 3. Bµi häc Nghiên cứu 1 nhóm động vật đa bào, cơ thể có cấu tạo phức tạp hơn so với thuỷ tức đó là giun dẹp. Hoạt động 1: Tìm hiểu về sán lông và sán lá gan Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh trong SGK trang 40; 41, đọc thông tin trong SGK, thảo luËn nhãm vµ hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - GV quan sát hoạt động của các nhóm, giúp đỡ các nhóm yếu.. Hoạt động của HS - C¸ nh©n HS qu¸n¸t tranh vµ h×nh SGK, kÕt hîp víi th«ng tin vÒ cÊu t¹o, dinh dìng, sinh s¶n... - Trao đổi nhóm, thống nhất ý kiến và hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - Yêu cầu nêu đợc: + CÊu t¹o cña c¬ quan tiªu ho¸, di chuyÓn, gi¸c quan. - Kẻ phiếu học tập lên bảng để HS chữa bài. + Cách di chuyển. - Gäi nhiÒu nhãm. + ý nghÜa thÝch nghi - GV ghi ý kiến bổ sung lên bảng để HS + Cách sinh sản. nhËn xÐt. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn ghi kÕt qu¶ vµo (Nếu ý kiến cha đúng, GV gợi ý để HS phiếu học tập trên bảng. nhËn biÕt kiÕn thøc). - C¸c nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt vµ - CHo HS theo dâi phiÕu chuÈn kiÕn thøc. vµ bæ sung. - HS tù theo dâi vµ söa ch÷a nÕu cÇn..
<span class='text_page_counter'>(30)</span> PhiÕu häc tËp: T×m hiÓu s¸n l«ng vµ s¸n l¸ gan §Æc ®iÓm CÊu t¹o C¬ quan Di chuyÓn Sinh s¶n M¾t tiªu ho¸ §¹i diÖn Cã 2 - Nh¸nh - B¬i nhê - Lìng tÝnh m¾t ë ruét l«ng b¬i xung - §Î kÐn cã S¸n l«ng ®Çu - Cha cã quanh c¬ thÓ chøa trøng hËu m«n Tiªu - Nh¸nh - C¬ quan di - Lìng tÝnh gi¶m ruét ph¸t chuÓn tiªu - C¬ quan triÓn gi¶m sinh dôc ph¸t - Cha cã - Gi¸c b¸m triÓn S¸n l¸ gan lç hËu ph¸t triÓn. - §Î nhiÒu m«n. - Thµnh c¬ trøng thÓ cã kh¶ n¨ng chun gi·n.. ThÝch nghi - Lèi sèng b¬i léi tù do trong níc - KÝ sinh - B¸m chÆt vµo gan, mËt - Luån l¸ch trong m«i trêng kÝ sinh.. - GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i: ? Sán lông thích nghi với đời sống bơi lội trong níc nh thÕnµo? - Mét vµi HS nh¾c l¹i vµ rót ra kÕt ? Sán lá gan thich nghi với đời sống kí sinh luận. trong gan mËt nh thÕ nµo? TiÓu kÕt: - N«i dung phiÕu häc tËp. Hoạt động 2: Tìm hiểu vòng đời của sán lá gan Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK, quan s¸t h×nh 11.2 trang 42, th¶o luËn nhãm vµ hoµn thành bài tập mục : Vòng đời sán lá gan ảnh hëng nh thÕ nµo nÕu trong thiªn nhiªn x¶y ra t×nh huèng sau: + Trøng s¸n kh«ng gÆp níc. + Êu trïng në kh«ng gÆp c¬ thÓ èc thÝch hîp + ốc chứa ấu trùng bị động vật khác ăn mất. + KÐn b¸m vµo rau bÌo nhng tr©u bß kh«ng ¨n ph¶i. - Viết sơ đồ biểu diễn vòng đời của sán lá gan. ? S¸n l¸ gan thÝch nghi víi sù ph¸t t¸n nßi gièng nh thÕ nµo? ? Muèn tiªu diÖt s¸n l¸ gan ta ph¶i lµm g×? - GV gäi c¸c nhãm lªn ch÷a bµi. - GV lu ý v× cã nhiÒu néi dung th¶o luËn nªn GV cÇn ghi tãm t¾t ý kiÕn vµ phÇn bæ sung cña HS. - Sau khi chữa bài, GV thông báo ý kiến đúng, nÕu cha râ, GV gi¶i thÝch thªm.. Hoạt động của HS - Cá nhân đọc thông tin, quan sát h×nh 11.2 vµ ghi nhí kiÕn thøc - Th¶o luËn nhãm thèng nhÊt ý kiÕn vµ hoµn thµnh bµi tËp. Yªu cÇu: + Không nở đợc thành ấu trùng. + Êu trïng sÏ chÕt. + Êu trïng kh«ng ph¸t triÓn + KÐn háng vµ kh«ng në thµnh s¸n đợc. - Dùa vµo h×nh 11.2 trong SGK viÕt theo chiÒu mòi tªn, chó ý c¸c giai ®o¹n Êu trïng vµ kÐn. + Trøng ph¸t triÓn ngoµi m«i trêng th«ng qua vËt chñ. + DiÖt èc, xö lÝ ph©n diÖt trøng, xö lÝ.
<span class='text_page_counter'>(31)</span> - Cho HS liên hệ thực tế và có biện pháp đề rau diệt kén. phßng cô thÓ. - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy, c¸c - GV gäi 1, 2 HS lªn tr×nh bµy. nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - 1 HS tr×nh bµy. TiÓu kÕt: - Vòng đời của sán lá gan Tr©u bß trøng Êu trïng èc Êu trïng cã ®u«i m«i trêng níc kÕt kÐn b¸m vµo c©y rau, bÌo. 4. Cñng cè - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1, 2 SGK. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Tìm hiểu các bệnh do sán gây nên ở ngời và động vật. - KÎ b¶ng trang 45 vµo vë. TiÕt 12 Bµi 12: Mét sè giun dÑp kh¸c vµ đặc điểm chung của ngành giun dẹp A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc hình dạng, vòng đời của một số giun dẹp kí sinh. - HS thông qua các đại diện của ngành giun dẹp nêu đợc những đặc điểm chung của giun dÑp. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, so s¸nh, thu thËp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh c¬ thÓ vµ m«i trêng. B. ChuÈn bÞ. - ChuÈn bÞ tranh mét sè giun dÑp kÝ sinh. - HS kÎ b¶ng 1 vµo vë. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái SGK. 3. Bµi häc ? Sán lá gan sống kí sinh có đặc điểm nào khác với sán lông sống tự do? Hôm nay chóng ta sÏ nghiªn cøu tiÕp mét sè giun dÑp kÝ sinh. Hoạt động 1: Tìm hiểu một số giun dẹp khác Mục tiêu: Nêu một số đặc điểm của giun dẹp kí sinh và biện pháp phòng chống. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, quan sát - HS tự quan sát tranh hình SGK trang h×nh 12.1; 12.2; 12.3, th¶o luËn nhãm vµ tr¶ 44 vµ ghi nhí kiÕn thøc..
<span class='text_page_counter'>(32)</span> lêi c©u hái:. - Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt ý kiÕn vµ tr¶ lêi c©u hái, yªu cÇu: ? KÓ tªn mét sè giun dÑp kÝ sinh? + KÓ tªn ? Giun dÑp thêng kÝ sinh ë bé phËn nµo trong + Bé phËn kÝ sinh chñ yÕu lµ: m¸u, cơ thể ngời và động vật? Vì sao? ruét,gan, c¬. + V× nh÷ng c¬ quan nµy cã nhiÒu chÊt ? §Ó phßng giun dÑp kÝ sinh cÇn ph¶i ¨n uèng dinh dìng. gi÷ vÕ inh nh thÕ nµo cho ngêi vµ gia sóc? + Gi÷ vÖ sinh ¨n uèng cho ngêi vµ - GV cho c¸c nhãm ph¸t biÓu ý kiÕn. động vật, vệ sinh môi trờng. - GV cho HS đọc mục “Em có biết” cuối bài vµ tr¶ lêi c©u hái: - Đại diện nhóm trình bày đáp án, các ? S¸n kÝ sinh g©y t¸c h¹i nh thÕ nµo? nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung, yªu cÇu nêu đợc: ? Em sẽ làm gì để giúp mọi ngời tránh nhiễm + Sán kí sinh lấy chất dinh dỡng của giun s¸n? vËt chñ,lµm cho vËt chñ gÇy yÕu. - GV cho SH tù rót ra kÕt luËn. + Tuyªn truyÒn vÖ sinh, an toµn thùc - GV giíi thiÖu thªm mét sè s¸n kÝ sinh: s¸n l¸ phÈm, kh«ng ¨n thÞt lîn, bß g¹o. song chñ, s¸n mÐp, s¸n chã. TiÓu kÕt: - Mét sè s¸n kÝ sinh: + S¸n l¸ m¸u trong m¸u ngêi. + S¸n b· trÇu trong ruét lîn + S¸n d©y trong ruét ngêi vµ c¬ ë tr©u, bß, lîn. Hoạt động 2: Đặc điểm chung Mục tiêu: HS nêu đợc đặc điểm chung cơ bản của ngành giun dẹp. Hoạt động của GV - Yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK, th¶o luËn nhãm vµ hoµn thµnh b¶ng 1 trang 45. - GV kẻ sẵn bảng 1 để HS chữa bài. - GV gäi HS ch÷a bµi b»ng c¸ch tù ®iÒn th«ng tin vµo b¶ng 1 (GV lu ý cÇn gäi nhiÒu nhãm tr¶ lêi). - GV ghi phần bổ sung để các nhóm khác tiếp tục theo dõi góp ý hay đồng ý. - GV cho HS xem b¶ng 1 chuÈn kiÕn thøc.. Hoạt động của HS - Cá nhân đọc thông tin SGK trang 45, nhí l¹i kiÕn thøc ë bµi tríc, th¶o luËn nhãm hoµn thµnh b¶ng1. - Cần chú ý lối sống có liên quan đến 1 số đặc điểm cấu tạo. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn b¶ng ghi kÕt qu¶ cña nhãm. - Nhãm kh¸c theo dâi, bæ sung. - HS tù söa ch÷a nÕu cÇn.. Một số đặc điểm của đại diện giun dẹp TT 1 2 3. §¹i diÖn §Æc ®iÓm so s¸nh Cơ thể dẹp và đối xứng 2 bên M¾t vµ l«ng b¬i ph¸t triÓn Ph©n biÖt ®Çu ®u«i lng bông. S¸n l«ng (Sèng tù do) + + +. S¸n l¸ gan (KÝ sinh) +. S¸n d©y (kÝ sinh) +. +. +.
<span class='text_page_counter'>(33)</span> 4 M¾t vµ l«ng b¬i tiªu gi¶m + + 5 Gi¸c b¸m ph¸t triÓn + + 6 Ruét ph©n nh¸nh cha cã hËu m«n + + + 7 C¬ quan sinh dôc ph¸t triÓn + + 8 Ph¸t triÓn qua c¸c giai ®o¹n Êu trïng + + - GV yêu cầu các nhóm xem lại bảng - Nhóm thảo luận, yêu cầu nêu đợc: 1, thảo luận tìm đặc điểm chung của + Đặc điểm cơ thể. ngµnh giun dÑp. + §Æc ®iÓm mét sè c¬ quan. - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. + Cấu tạo cơ thể liên quan đến lối sống. TiÓu kÕt: - §Æc ®iÓm chung cña ngµnh giun dÑp: + Cơ thể dẹp có đối xứng 2 bên. + Ruét ph©n nh¸nh, cha cã hËu m«n. + Ph©n biÖt ®u«i, lng, bông. 4. Cñng cè - GV yêu cầu HS làm bài tập trắc nghiệm. Khoanh tròn vào những câu trả lời đúng: Ngành giun dẹp có những đặc điểm: 1. C¬ thÓ cã d¹ng tói. 2. Cơ thể dẹt có đối xứng 2 bên. 3. Ruét h×nh tói cha cã lç hËu m«n. 4. Ruét ph©n nh¸nh cha cã lç hËu m«n. 5. Cơ thể chỉ có 1 phần đầu và đế bám. 6. Mét sè kÝ sinh cã gi¸c b¸m. 7. C¬ thÓ ph©n biÖt ®Çu, lng, bông. 8. Trøng ph¸t triÓn thµnh c¬ thÓ míi. 9. Vòng đời qua giai đoạn ấu trùng. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - T×m hiÓu thªm vÒ s¸n kÝ sinh. - Tìm hiểu về giun đũa. TiÕt 13 Ngµnh giun trßn Bài 13: Giun đũa A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cơ bản về cấu tạo di chuyển và dinh dỡng, sinh sản của giun đũa thích nghi với đời sống kí sinh. - HS nắm đợc những tác hại của giun đũa và cách phòng tránh. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh c¸ nh©n vµ m«i trêng. B. ChuÈn bÞ. - ChuÈn bÞ tranh h×nh SGK. C. hoạt động dạy - học..
<span class='text_page_counter'>(34)</span> 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi häc VB: Nh SGK ? Giun đũa thờng sống ở đâu? Hoạt động 1: Cấu tạo, dinh dỡng, di chuyển của giun đũa Mục tiêu: Nêu đợc đặc điểm cấu tạo, dinh dỡng và di chuyển của giun đũa. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, - Cá nhân HS tự nghiên cứu thông tin quan s¸t h×nh 13.1; 13.2 trang 47, th¶o luËn SGK kÕt hîp víi quan s¸t h×nh, ghi nhí nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái: kiÕn thøc. - Th¶o luËn nhãm thèng nhÊt c©u tr¶ lời, yêu cầu nêu đợc: + H×nh d¹ng ? Trình bày cấu tạo của giun đũa? + CÊu t¹o: - Líp vá cuticun - Thµnh c¬ thÓ - Khoang c¬ thÓ. ? Giun cái dài và mập hơn giun đực có ý + Giun cái dài, to đẻ nhiều trứng. nghÜa sinh häc g×? ? Nếu giun đũa thiếu vỏ cuticun thì chúng sẽ + Vỏ có tác dụng chống tác động của nh thÕ nµo? dÞch tiªu ho¸. ? Ruột thẳng ở giun đũa liên quan gì tới tốc + Tốc độ tiêu hoá nhanh, xuất hiện hậu độ tiêu hoá? khác với giun dẹp đặc điểm môn. nµo? T¹i sao? ? Giun đũa di chuyển bằng cách nào? Nhờ + Dịch chuyển rất ít, chui rúc. đặc điểm nào mà giun đũa chui vào ống mật? hậu quả gây ra nh thế nào đối với con ngời? - GV lu ý vì câu hỏi thảo luận dài nên cần để HS trả lời hết sau đó mới gọi HS khác bổ - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm sung. kh¸c nhËn xÐt, bá sung. - GV nên giảng giả về tốc độ tiêu hoá nhanh do thøc ¨n chñ yÕu lµ chÊt dinh dìng vµ thøc ¨n ®i mét chiÒu. Câu hỏi (*) nhờ đặc điểm cấu tạo của cơ thể lµ ®Çu thu«n nhän, c¬ däc ph¸t triÓn chui róc. - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn vÒ cÊu t¹o, dinh dỡng và di chuyển của giun đũa. - Cho HS nh¾c l¹i kÕt luËn. TiÓu kÕt: - CÊu t¹o: + H×nh trô dµi 25 cm. + Thµnh c¬ thÓ: biÓu b× c¬ däc ph¸t triÓn..
<span class='text_page_counter'>(35)</span> + Cha cã khoang c¬ thÓ chÝnh thøc. + èng tiªu ho¸ th¼ng: cã lç hËu m«n. + TuyÕn sinh dôc dµi cuén khóc. + Líp cuticun cã t¸c dông lµm c¨ng c¬ thÓ, tr¸nh dÞch tiªu ho¸. - Di chuyÓn: h¹n chÕ. + C¬ thÓ cong duçi gióp giun chui róc. - Dinh dìng: hót chÊt dinh dìng nhanh vµ nhiÒu. Hoạt động 2: Sinh sản của giun đũa Mục tiêu: HS nắm đợc vòng đời của giun đũa và biện pháp phòng tránh. Hoạt động của GV - Yêu cầu HS đọc mục I trong SGK trang 48 vµ tr¶ lêi c©u hái: ? Nªu cÊu t¹o c¬ quan sinh dôc ë giun đũa? - Yêu cầu HS đọc SGK, quan sát hình 13.3 vµ 13.4, tr¶ lêi c©u hái: ? Trình bày vòng đời của giun đũa bằng sơ đồ?. + Röa tay tríc khi ¨n vµ khong ¨n rau sống vì có liên quan gì đến bệnh giun đũa? ? T¹i sao y häc khuyªn mçi ngêi nªn tÈy giun tõ 1-2 lÇn trong mét n¨m? - GV lu ý: trứng và ấu trùng giun đũa ph¸t triÓn ë ngoµi m«i trêng nªn: + DÔ l©y nhiÔm + DÔ tiªu diÖt - GV nªu mét sè t¸c h¹i: g©y t¾c ruét, t¾c èng mËt, suy dinh dìng cho vËt chñ. - Yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn.. Hoạt động của HS - Cá nhân tự đọc thông tin và trả lời câu hái. - 1 HS tr×nh bµy, HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - Cá nhân đọc thông tin SGK, ghi nhớ kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm về vòng đời của giun đũa. - Yªu cÇu: + Vòng đời: nơi trứng và ấu trùng phát triển, con đờng xâm nhập vào vật chủ là n¬i kÝ sinh. + Trøng giun trong thøc ¨n sèng hay b¸m vµo tay. + Diệt giun đũa, hạn chế đợc số trứng. - Đại diện nhóm lên bảng viết sơ đồ vòng đời, các nhóm khác trả lời tiếp các câu hái bæ sung.. TiÓu kÕt: - Giun đũa (trong ruột ngời) đẻ trứng ấu trùng thức ăn sống ruột non (ấu trùng) m¸u, tim, gan, phæi ruét ngêi. - Phßng chèng: + Gi÷ vÖ sinh m«i trêng, vÖ sinh c¸ nh©n khi ¨n uèng. + Tẩy giun định kì. 4. Cñng cè - HS tr¶ lêi c©u hái 1, 2 SGK. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ.
<span class='text_page_counter'>(36)</span> - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc: “Em cã biÕt”. - KÎ b¶ng trang 51 vµo vë.. TiÕt 14 Bµi 12: Mét sè giun trßn kh¸c vµ đặc điểm chung của ngành giun tròn A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nêu rõ đợc một số giun tròn đặc biệt là nhóm giun tròn kí sinh gây bệnh, từ đó có biện pháp phòng tránh. - Nêu đợc đặc điểm chung của ngành giun tròn. 2. KÜ n¨ng.
<span class='text_page_counter'>(37)</span> - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh c¬ thÓ vµ m«i trêng, vÖ sinh ¨n uèng. B. ChuÈn bÞ. - Tranh mét sè giun trßn, tµi liÖu vÒ giun trßn kÝ sinh. - HS kÎ b¶ng “§Æc ®iÓm cña ngµnh giun trßn” vµo vë. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái SGK. 3. Bµi häc Hoạt động 1: Tìm hiểu một số giun tròn khác Mục tiêu: Nêu một số đặc điểm của giun dẹp kí sinh và biện pháp phòng chống. Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK, quan s¸t h×nh 14.1; 14.2; 14.3; 14.4, th¶o luËn nhãm, tr¶ lêi c©u hái: ? KÓ tªn c¸c lo¹i giun trßn kÝ sinh ë ngêi? Chóng cã t¸c h¹i g× cho vËt chñ? ? Trình bày vòng đời của giun kim? ? Giun kim g©y cho trÎ em nh÷ng phiÒn phøc g×? ? Do thãi quen nµo ë trÎ em mµ giun kim khÐp kín đợc vòng đời nhanh nhất? - GV để HS tự chữa bài, GV chỉ thông báo ý kiến đúng sai, các nhóm tự sửa chữa nếu cần. - GV th«ng b¸o thªm: giun má, giun tãc, giun chØ, giun g©y sÇn ë thùc vËt, cã lo¹i giun truyÒn qua muçi, kh¶ n¨ng l©y lan sÏ rÊt lín. ? Chúng ta cần có biện pháp gì để phòng tránh bÖnh giun kÝ sinh? - GV cho HS tù rót ra kÕt luËn.. Hoạt động của HS - Cá nhân tự đọc thông tin và quan s¸t c¸c h×nh, ghi nhí kiÕn thøc. - Trao đổi trong nhóm, thống nhất ý kiÕn vµ tr¶ lêi. - Yêu cầu nêu đợc: + Ngøa hËu m«n. + Mót tay. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. + Kí sinh ở động vật, thực vật. - T¸c h¹i: lóa thèi rÏ, n¨ng suÊt gi¶m. Lîn gÇy, n¨ng suÊt chÊt lîng gi¶m.. + Biện pháp: giữ vệ sinh, đặc biệt là trẻ em. Diệt muỗi, tẩy giun định kì. TiÓu kÕt: - §a sè giun trßn kÝ sinh nh: giun kim, giun tãc, giun mãc, giun chØ... - Giun tròn kí sinh ở cơ, ruột... (ngời, động vật). Rễ, thân, quả (thực vật) gây nhiều tác h¹i. - Cần giữ vệ sinh môi trờng, vệ sinh cá nhân và vệ sinh ăn uống để tránh giun. Hoạt động 2: Đặc điểm chung Mục tiêu: HS thông qua các đại diện, nêu đợc đặc điểm chung của ngành..
<span class='text_page_counter'>(38)</span> Hoạt động của GV - Yêu cầu HS trao đổi nhóm, hoàn thành b¶ng 1 “§Æc ®iÓm cña ngµnh giun trßn” - GV kẻ sẵn bảng 1 để HS chữa bài. - GV thôgng báo kiến thức đúng trong bảng để các nhóm tự sửa chữa.. Hoạt động của HS - Cá nhân nhớ lại kiến thức. Trao đổi nhóm để thống nhất ý kiến hoàn thành c¸c néi dung ë b¶ng. - §¹i diÖn c¸c nhãm ghi kÕt qu¶ cña nhãm vµo b¶ng 1, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. B¶ng 1: KiÕn thøc chuÈn TT 1 2 3 4 5. §¹i diÖn §Æc ®iÓm N¬i sèng C¬ thÓ h×nh trô thu«n 2 ®Çu Líp vá cuticun trong suèt KÝ sinh ë 1 vËt chñ §Çu nhän ®u«i tï.. Giun đũa Ruét non ngêi X. Giun kim Ruét giµ ngêi. X X. X X X. Giun mãc T¸ trµng. Giun rÔ lóa RÔ lóa X. X X X. X. - GV cho HS tiếp tục thảo luận tìm đặc - Yêu cầu nêu đợc: ®iÓm chung cña ngµnh giun trßn. + H×nh d¹ng c¬ thÓ. + Cấu tạo, đặc trng của cơ thể. - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn vÒ + N¬i sèng. đặc điểm chung của giun tròn. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶, nhãm kh¸c bæ sung. TiÓu kÕt: - C¬ thÓ h×nh trô cã vá cuticun. - Khoang c¬ thÓ cha chÝnh thøc. - C¬ quan tiªu ho¸ d¹ng èng, b¾t ®Çu tõ miÖng, kÕt thóc ë hËu m«n. 4. Cñng cè - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1,2 SGK. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - T×m hiÓu thªm vÒ s¸n kÝ sinh..
<span class='text_page_counter'>(39)</span> TiÕt 15 Ngành giun đốt Bài 15: Giun đất A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cấu tạo, di chuyển, dinh dỡng, sinh sản của giun đất đại diện cho ngành giun đốt. - Chỉ rõ đặc điểm tiến hoá hơn của giun đất so với giun tròn. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích. B. ChuÈn bÞ. - ChuÈn bÞ tranh h×nh SGK phãng to. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái SGK. 3. Bµi häc ? Giun đất sống ở đâu? Em thấy giun đất vào thời gian nào trong ngày? Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo của giun đất Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS đọc SGK, quan sát hình 15.1; 15.2; 15.3; 15.4 ë SGK vµ tr¶ lêi c©u hái: ? Giun đất có cấu tạo ngoài phù hợp với lối sống chui rúc trong đất nh thế nào? ? So s¸nh víi giun trßn, t×m ra c¬ quan vµ hÖ cơ quan mới xuất hiện ở giun đất? ? Hệ cơ quan mới ở giun đất có cấu tạo nh thế nµo? - GV ghi ý kiÕn cña c¸c nhãm lªn b¶ng vµ phÇn bæ sung. - GV giảng giải một số vấn đề: + Khoang c¬ thÓ chÝnh thøc cã chøa dÞch c¬ thÓ c¨ng. + Thµnh c¬ thÓ cã líp m« b× tiÕt chÊt nhÇy da. Hoạt động của HS - Cá nhân đọc thông tin và quan sát h×nh vÏ SGK, ghi nhí kiÕn thøc. - Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt ý kiÕn vµ tr¶ lêi c©u hái: - Yêu cầu nêu đợc: + H×nh d¹ng c¬ thÓ. + Vòng tơ ở mỗi đốt. + HÖ c¬ quan míi xuÊt hiÖn: hÖ tuÇn hoµn (cã m¹ch lng, m¹ch bông, mao quản da, tim đơn giản). + HÖ tiªu ho¸: ph©n ho¸ râ cã Ïnim tiªu ho¸ thøc ¨n. + HÖ thÇn kinh: tiÕn ho¸ h¬n, tËp trung thµnh chuçi, cã h¹ch. - Đại diện nhóm trinìh bày đáp án, c¸c nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt vµ.
<span class='text_page_counter'>(40)</span> tr¬n. bæ sung. + D¹ dµy cã thµnh c¬ dµy cã kh¶ n¨ng co bãp nghiÒn thøc ¨n. + HÖ thÇn kinh: tËp trung, chuçi h¹ch (h¹ch lµ - HS l¾ng nghe vµ tiÕp thu kiÕn thøc. n¬i tËp trung tÕ bµo thÇn kinh). + Hệ tuần hoàn: GV vẽ sơ đồ lên bảng để gi¶ng gi¶i: di chuyÓn cña m¸u. - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn vÒ cÊu t¹o ngoài và cấu tạo trong của giun đất. - GV cÇn bæ sung thªm cho hoµn chØnh kÕt luËn. TiÓu kÕt: - CÊu t¹o ngoµi: + C¬ thÓ dµi, thu«n hai ®Çu. + Phân đốt, mỗi đốt có vòng tơ (chi bên). + ChÊt nhÇy gióp da tr¬n. + Cã ®ai sinh dôc vµ lç sinh dôc. - CÊu t¹o trong: + Cã khoang c¬ thÓ chÝnh thøc, chøa dÞch. + HÖ tiªu ho¸: ph©n ho¸ râ: lç miÖng hÇu thùc qu¶n diÒu, d¹ dµy c¬ ruét tÞt hËu m«n. + Hệ tuần hoàn: Mạch lng, mạch bụng, vòng hầu (tim đơn giản), tuần hoàn kín. + HÖ thÇn kinh: chuçi h¹ch thÇn kinh, d©y thÇn kinh. Hoạt động 2: Di chuyển của giun đất Mục tiêu: HS nắm đợc cách di chuyển của giun đất liên quan đến cấu tạo cơ thể Hoạt động của GV - Cho HS quan s¸t h×nh 15.3 trong SGK, hoµn thµnh bµi tËp môc trang 54: §¸nh số vào ô trống cho đúng thứ tự các động tác di chuyển của giun đất.. Hoạt động của HS - Cá nhân tự đọc các thông tin, quan sát h×nh vµ ghi nhËn kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm hoàn thành bài tập. Yêu cÇu: + Xác định đợc hớng di chuyển. + Ph©n biÖt 2 lÇn thu m×nh phång ®o¹n ®Çu, thu ®o¹n ®u«i. - GV ghi phần trả lời của nhóm lên bảng. + Vai trò của vòng tơ ở mỗi đốt. - GV lu ý: Nếu các nhóm làm đúng thì - Đại diện các nhóm trình bày đáp án, GV công nhận kết quả, còn cha đúng thì nhóm khác bổ sung nếu cần. GV thông báo kết quả đúng: 2, 1, 4,3 . Giun đất di chuyển từ trái qua phải. - GV cần chú ý: HS hỏi tại soa giun đất chun giãn đợc cơ thể? - GV: §ã lµ do sù ®iÒu chØnh søc Ðp cña dÞch khoang trong c¸c phÇn kh¸c nhau cña c¬ thÓ..
<span class='text_page_counter'>(41)</span> TiÓu kÕt: Giun dÊt di chuyÓn b»ng c¸ch: - C¬ thÓ ph×nh duçi xen kÏ, vßng t¬ lµm chç tùa kÐo c¬ thÓ vÒ mét phÝa. Hoạt động 3: Tìm hiểu dinh dỡng của giun đất Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK, trao đổi nhóm và trả lời câu hỏi: ? Quá trình tiêu hoá của giun đất diễn ra nh thÕ nµo? ? V× sao khi ma nhiÒu, níc ngËp óng, giun đất chui lên mặt đất? ? Cuốc phải giun đất, thấy có chất lỏng màu đỏ chảy ra, đó là chất gì? Tại sao nó có màu đỏ? - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn.. Hoạt động của HS - Cá nhân đọc thông tin trang 54, ghi nhớ kiến thức, trao đổi nhóm hoàn thành câu tr¶ lêi, yªu cÇu: + Quá trình tiêuhoá: sự hoạt động của dạ dµy vµ vai trß cña enzim. + Nớc ngập, giun đất không hô hấp đợc, ph¶i chui lªn. + Chất lỏng đó là máu, do máu có O2. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. TiÓu kÕt: Giun dÊt h« hÊp qua da. - Thức ăn giun đất qua lỗ miệng hầu diều (chứa thức ăn) dạ dày (nghiền nhỏ) enzim biến đổi ruột tịt bã đa ra ngoài. - Dinh dìng qua thµnh ruét vµo m¸u. Hoạt động 4: Sinh sản Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK, quan s¸t h×nh 15.6 vµ tr¶ lêi c©u hái: ? Giun đất sinh sản nh thế nào? - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. ? Tại aso giun đất lỡng tính, khi sinh sản lại ghép đôi?. Hoạt động của HS - HS tù thu nhËn th«ng tin qua nghiªn cøu SGK. - Yªu cÇu: + Miêu tả hiện tợng ghép đôi. + T¹o kÐn. - Đại diện HS trình bày đáp án.. TiÓu kÕt: - Giun đất lỡng tính. - Ghép đôi trao đổi tinh dịch tại đai sinh dục. - §ai sinh dôc tuét khái c¬ thÓ t¹o kÐn chøa trøng. 4. Cñng cè - HS tr¶ lêi c©u hái: ? Trình bày cấu tạo giun đất phù hợp với đời sống chui rúc trong đất? ? Cơ thể giundất có đặc điểm nào tiến hoá so với ngành động vật trớc? 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc: “Em cã biÕt”. - Chuẩn bị mỗi nhóm 1 con giun đất to, kính lúp cầm tay..
<span class='text_page_counter'>(42)</span> TiÕt 16 Bµi 16: Thùc hµnh Mổ quan sát giun đất A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nhận biết đợc loài giun khoang, chỉ rõ đợc cấu tạo ngoài 9đốt, vòng tơ, đai sinh dôc) vµ cÊu t¹o trong (mét sè néi quan). 2. KÜ n¨ng - Tập thao tác mổ động vật không xơng sống. - Sö dông c¸c dông cô mæ, dïng kÝnh lóp quan s¸t. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc tù gi¸c, kiªn tr× vµ tinh thÇn hîp t¸c trong giê häc thùc hµnh. B. ChuÈn bÞ. - HS: Chuẩn bị :1-2 con giun đất Học kĩ bài giun đất - GV: Bộ đồ mổ Tranh c©m h×nh 16.1 – 16.3 SGK. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS - KiÓm tra mÉu vËt vµ kiÕn thøc cò. 3. Bµi häc VB: Chúng ta tìm hiểu cấu tạo giun đất để củng cố khắc sâu lí thuyếnt về giun đất. Hoạt động 1: Cấu tạo ngoài C¸ch xö lÝ mÉu Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK ở mục - Cá nhân tự đọc thông tin và ghi nhớ kiÕn thøc. trang 56 vµ thao t¸c lu«n. - Trong nhãm cö 1 ngêi tiªn shµnh (lu ý dïng h¬i ete hay cån võa ph¶i). - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy c¸ch xö lÝ mÉu. - Thao t¸c thËt nhanh..
<span class='text_page_counter'>(43)</span> ? Tr×nh bµy c¸ch xö lÝ mÉu? - GV kiÓm tra mÉu thùc hµnh, nÕu nhãm nµo cha làm đợc, GV hớng dẫn thêm. Quan s¸t cÊu t¹o ngoµi Hoạt động của GV - GV yªu cÇu c¸c nhãm: + Quan sát các đốt, vòng to. + Xác định mặt lng và mặt bụng. + T×m ®ai sinh dôc. ? Làm thế nào để quan sát đợc vòng tơ? ? Dựa vào đặc điểm nào để xác định mặt lng, mÆt bông? ? Tìm đai sinh dục, lỗ sinh dục dựa vào đặc ®iÓm nµo? - GV cho HS lµm bµi tËp: chó thÝch vµo h×nh 16.1 (ghi vµo vë). - GV gọi đại diện nhóm lên chú thích vào tranh. - GV thông báo đáp án đúng: 16.1 A 1- Lç miÖng; 2- §ai sinh dôc; 3- Lç hËu m«n; H×nh 16.1B : 4- §ai sinh dôc; 3- Lç c¸i; 5- Lç đực. Hình 16.1C: 2- Vòng tơ quanh đốt.. Hoạt động của HS - Trong nhóm đặt giun lên giấy quan sát bằng kính lúp, thống nhất đáp án, hoµn thµnh yªu cÇu cña GV. - Trao đổi tiếp câu hỏi: + Quan s¸t vßng t¬ kÐo giun thÊy l¹o x¹o. + Dựa vào màu sắc để xác định mặt lng và mặt bụng của giun đất. + Tìm đai sinh dục: phía đầu, kích thớc bằng 3 đốt, hơi thắt lại màu nhạt h¬n. - Các nhóm dựa vào đặc điểm mới quan sát, thống nhất đáp án. - §¹i diÖn c¸c nhãm ch÷a bµi, nhãm kh¸c bæ sung. - C¸c nhãm theo dâi, tù söa lçi nÕu cÇn.. Hoạt động 2: Cấu tạo trong Mục tiêu: HS mổ phanh giun đất, tìm đợc một số hệ cơ quan nh: tiêu hoá, thần kinh. Cách mổ giun đất Hoạt động của GV - GV yªu cÇu: + HS các nhóm quan sát hình 16.2 đọc c¸c th«ng tin trong SGK trang 57. + Thực hành mổ giun đất. - GV kiÓm tra s¶n phÈm cña c¸c nhãm b»ng c¸ch: + Gọi 1 nhóm mổ đẹp đúng trình bày thao t¸c mæ. + 1 nhóm mổ cha đúng trình bày thao tác mæ. ? Vì sao mổ cha đúng hay nát các nội quan? - GV giảng: mổ động vật không xơng sèng chó ý: + Mổ mặt lng, nhẹ tay đờng kéo ngắn, l¸ch néi quan tõ tõ, ng©m vµo níc. + ở giun đất có thể xoang chứa dịch liên quan đến việc di chuyển của giun đất.. Hoạt động của HS - Cá nhân quan sát hình, đọc kĩ các bớc tiÕn hµnh mæ. - Cử 1 đại diện mổ, thành viên khác giữ, lau dÞch cho s¹ch mÉu. - §¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bµy kÕt qu¶.. - Nhãm kh¸c theo dâi, gãp ý cho nhãm mæ cha đúng..
<span class='text_page_counter'>(44)</span> Quan s¸t cÊu t¹o trong Hoạt động của GV - GV híng dÉn: + Dïng kÐo nhän t¸ch nhÑ néi quan. + Dùa vµo h×nh 16.3A nhËn biÕt c¸c bé phËn cña hÖ tiªu ho¸. + Dùa vµo h×nh 16.3B SGK, quan s¸t bé phËn sinh dôc. + Gạt ống tiêu hoá sang bên để quan sát hệ thÇn kinh mµu tr¾ng ë bông. + Hoµn thµnh chó thÝch ë h×nh 16B vµ 16C SGK. - GV kiểm tra bằng cách gọi đại diện nhóm lªn b¶ng chó thÝch vµo tranh c©m.. Hoạt động của HS - Trong nhãm: + Mét HS thao t¸c gì néi quan. + HS khác đối chiếu với SGK để xác định các hệ cơ quan.. - Ghi chó thÝch vµo h×nh vÏ. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn ch÷a bµi, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. KÕt luËn chung GV gọi đại diện 1-3 nhóm: + Trình bày cách quan sát cấu tạo ngoài của giun đất. + Trình bày thao tác mổ và cách quan sát cấu tạo trong của giun đất. + NhËn xÐt giê vµ vÖ sinh. 4. Kiểm tra - đánh giá - GV đánh giá điểm cho 1-2 nhóm làm việc tốt và kết quả đúng đẹp. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - ViÕt thu ho¹ch theo nhãm. - KÎ b¶ng 1, 2 trang 60 SGK vµo vë. TiÕt 17 Bài 17: Một số giun đốt khác Và đặc điểm chung của ngành giun đốt A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm đại diện giun đốt phù hợp với lối sống. - HS nêu đợc đặc điểm chung của ngành giun đốt và vai trò của giun đốt. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp kiÕn thøc. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật. B. ChuÈn bÞ. - Chuẩn bị tranh một số giun đốt phóng to nh: rơi, giunđỏ, róm biển. - HS: kÎ b¶ng 1 vµ 2 vµo vë. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái SGK. 3. Bµi häc.
<span class='text_page_counter'>(45)</span> Hoạt động 1: Tìm hiểu một số giun đốt thờng gặp Mục tiêu: Thông quan các đại diện , HS thấy đợc sự đa dạng của giun đốt. Hoạt động của GV - GV cho HS quan s¸t tranh h×nh vÏ giun đỏ, rơi, róm biển. - yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK trang 59, trao đổi nhóm hoàn thành bảng 1.. Hoạt động của HS - Cá nhân HS tự quan sát tranh hình, đọc th«ng tin SGK, ghi nhí kiÕn thøc, trao đổi nhóm, thống nhất ý kiến và hoàn thµnh néi dung b¶ng 1. - Yªu cÇu: + Chỉ ra đợc lối sống của các đại diện giun đốt. - GV kẻ sẵn bảng 1 vào bảng phụ để HS + 1 số cấu tạo phù hợp với lối sống. ch÷a bµi. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn b¶ng ghi kÕt qu¶ - GV gäi nhiÒu nhãm lªn ch÷a bµi. ë tõng néi dung. - GV ghi ý kiÕn bæ sung cña tõng néi dung - Nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt vµ bæ để HS tiện theo dõi. sung. - GV thông báo các nội dung đúng và cho HS theo dâi b¶ng 1 chuÈn kiÕn thøc. - HS theo dâi vµ tù söa ch÷a nÕu cÇn. - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn vÒ sù đa dạng của giun đốt về số loài, lối sống, m«i trêng sèng. Bảng 1: Đa dạng của ngành giun đốt STT 1 2 3 4 5 6. §a d¹ng §¹i diÖn Giun đất §Øa R¬i Giun đỏ V¾t Rãm biÓn. M«i trêng sèng - §Êt Èm - Níc ngät, mÆn, níc lî. - Níc lî. - Níc ngät. - §Êt, l¸ c©y. - Níc mÆn.. Lèi sèng - Chui róc. - KÝ sinh ngoµi. - Tù do. - §Þnh c. - Tù do. - Tù do.. TiÓu kÕt: - Giun đốt có nhiều loài: vắt, đỉa, róm biển, giun đỏ. - Sống ở các môi trờng: đất ẩm, nớc, lá cây. - Giun đốt có thể sống tự do địnhc hay chui rúc. Hoạt động 2: Đặc điểm chung của ngành giun đốt Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm chung của ngành giun đốt. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS quan sát lại tranh hình đại - Cá nhân HS tự thu nhận thông tin từ diÖn cña ngµnh. h×nh vÏ vµ th«ng tin trong SGK trang 60. - Nghiên cứu SGk trang 60, trao đổi - Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời. nhãm vµ hoµn thµnh b¶ng 2. - §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng ghi kÕt qu¶, - GV kÎ s½n b¶ng 2 lªn b¶ng phô, HS nhãm kh¸c bæ sung. ch÷a bµi. - C¸c nhãm tù söa ch÷a nÕu cÇn. - GV ch÷a nhanh b¶ng 2..
<span class='text_page_counter'>(46)</span> - Cho HS tự rút ra kết luận về những đặc điểm chung của ngành giun đốt. - GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i kÕt luËn. Bảng 2: Đặc điểm chung của ngành giun đốt TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9. §¹i diÖn §Æc ®iÓm Cơ thể phân đốt Cơ thể không phân đốt C¬ thÓ xoang (xoang c¬ thÓ) Có hệ tuần hoàn, máu đỏ HÖ thÇn kinh vµ gi¸c quan ph¸t triÓn Di chuyÓn nhê chi bªn, t¬ hoÆc thµnh c¬ thÓ. èng tiªu ho¸ thiÕu hËu m«n èng tiªu ho¸ ph©n hãa H« hÊp qua da hay b»ng mang. Giun đất X. Giun đỏ X. §Øa X. R¬i X. X X X X. X X X. X X X X. X X X X. X X. X X. X X. X X. TiÓu kÕt: Giun đốt có đặc điểm: - Cơ thể dài phân đốt. - Cã thÓ xoang. - H« hÊp qua da hay mang. - Hệ tuần hoànkín, máu màu đỏ. - HÖ tiªu ho¸ ph©n ho¸. - HÖ thÇn kinh d¹ng chuçi h¹ch vµ gi¸c quan ph¸t triÓn. - Di chuyÓn nhê chi bªn, t¬ hoÆc thµnh c¬ thÓ. Hoạt động 3: Vai trò giun đốt Mục tiêu: Chỉ rõ lợi ích nhiều mặt của giun đốt và tác hại. Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS hoµn thµnh bµi tËp trong SGK trang 61. + L¶m thøc ¨n cho ngêi... + Làm thức ăn cho động vật... - GV hỏi: Giun đốt có vai trò gì trong tự nhiên và đời sống con ngời ? -> từ đó rút ra kÕt luËn.. Hoạt động của HS - C¸ nh©n tù hoµn thµnh bµi tËp. Yêu cầu: Chọn đúng loài giun đốt. - §¹i diÖn mét nhãm HS tr×nh bµy -> HS kh¸c bæ sung.. TiÓu kÕt: - Lợi ích: Làm thức ăn cho ngời và động vật, làm cho đất tơi xốp, thoáng khí, màu mì. - Tác hại: Hút máu ngời và động vật, gây bệnh. 4. Cñng cè - HS tr¶ lêi c©u hái: ? Trình bày đặc điểm chung của giun đốt ? ? Vai trò của giun đốt ?.
<span class='text_page_counter'>(47)</span> ? Để nhận biết đại diện ngành giun đốt cần dựa vào đặc điểm cơ bản nào ? 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Lµm bµi tËp 4 tr.61. - ChuÈn bÞ theo nhãm: 1 con trai s«ng.. TiÕt 18 Ch¬ng V: Ngµnh th©n mÒm Bµi 18: Trai s«ng A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc vì sao trai sông đợc xếp vào ngành thân mềm. - Giải thích đợc đặc điểm cấu tạo của trai thích nghi với đời sống ẩn mình trong bùn c¸t. - Nắm đợc các đặc điểm dinh dỡng, sinh sản của trai. - HiÓu râ kh¸i niÖm: ¸o, c¬ quan ¸o. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh vµ mÉu. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch bé m«n. B. ChuÈn bÞ. - Tranh phãng to h×nh 18.2; 18.3; 18.4 SGK. - MÉu vËt: con trai, vá trai..
<span class='text_page_counter'>(48)</span> C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái SGK. 3. Bµi häc GV giới thiệu ngành thân mềm có mức độ cấu tạo nh giun đốt nhng tiến hoá theo hớng: có vỏ bọc ngoài, thân mềm không phân đốt. Giới thiệu đại diện nghiên cứu lµ con trai s«ng. Hoạt động 1: Hình dạng, cấu tạo Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm của vỏ và cơ thể trai. Giải thích các khái niệm; áo, khoang ¸o. Vá trai Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS làm việc độc lập với SGK. - HS quan sát hình 18.1; 18.2, đọc thông - GV gọi HS giới thiệu đặc điểm vỏ trai trên tin SGK trang 62, quan sát mẫu vật, tự mÉu vËt. thu thËp th«ng tin vÒ vá tra. - GV giíi thiÖu vßng t¨ng trëng vá. - 1 HS chØ trªn mÉu trai s«ng. - Yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn. ? Muèn më vá trai quan s¸t ph¶i lµm nh thÕ - C¸c nhãm th¶o luËn, thèng nhÊt ý nµo? kiến. Yêu cầu nêu đợc: ? Mµi mÆt ngoµi vá trai ngöi thÊy cã mïi + Më vá trai: c¾t d©y ch»ng phÝa lng, c¾t khÐt, v× sao? 2 c¬ khÐp vá. ? Trai chÕt th× më vá, t¹i sao? + Mµi mÆt ngoµi cã mïi khÐt v× líp - GV tæ chøc th¶o luËn gi÷a c¸c nhãm. sõng b»ng chÊt h÷u c¬ bÞ ma s¸t, khi - GV gi¶i thÝch cho HS v× sao líp xµ cõ ãng ch¸y cã mïi khÐt. ¸nh mµu cÇu vång. - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu ý kiÕn, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. C¬ thÓ trai Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: ? C¬ thÓ trai cã cÊu t¹o nh thÕ nµo? - GV gi¶i thÝch kh¸i niÖm ¸o trai, khoang ¸o. ? Trai tự vệ bằng cách nào? Nêu đặc điểm cấu tạo của trai phù hợp với cách tự vệ đó? - GV giíi thiÖu: ®Çu trai tiªu gi¶m. Hoạt động của HS - HS đọc thông tin tự rút ra đặc điểm cÊu t¹o c¬ thÓ trai. - Cơ thể có 2 mảnh vỏ bằng đó vôi che chë bªn ngoµi. - CÊu t¹o: + Ngoµi; ¸o trai t¹o thµnh khoang ¸o, cã èng hót vµ èng tho¸t níc. + Gi÷a: tÊm mang + Trong: th©n trai. - Ch©n r×u.. Hoạt động 2: Di chuyển Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin và quan - HS căn cứ vào thông tin và hình 18.4.
<span class='text_page_counter'>(49)</span> s¸t h×nh 18.4 SGK, th¶o luËn vµ tr¶ lêi SGK, m« t¶ c¸ch di chuyÓn. c©u hái: - 1 HS ph¸t biÓu, líp bæ sung. ? Trai di chuyÓn nh thÕ nµo? - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - GV më réng: ch©n thß theo híng nµo, thân chuyển động theo hớng đó. TiÓu kÕt: - Chân trai hình lỡi rìu thò ra thụt vào, kết hợp đóng mở vỏ để di chuyển. Hoạt động 3: Dinh dỡng Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS làm việc độc lập với SGK, th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi: ? Níc qua èng hót vµ khoang ¸o ®em g× đến cho miệng và mang trai? ? Nªu kiÓu dinh dìng cña trai? - GV chèt l¹i kiÕn thøc. ? C¸ch dinh dìng cña trai cã ý nghÜa nh thÕ nµo víi m«i trêng níc? Nếu HS không trả lời đợc, GV giải thích vai trß läc níc.. Hoạt động của HS - HS tù thu nhËn th«ng tin, th¶o luËn nhóm và hoàn thành đáp án. - Yêu cầu nêu đợc: + Nớc đem đến oxi và thức ăn. + Kiểu dinh dỡng thụ động.. TiÓu kÕt: - Thức ăn: động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ. - Oxi trao đổi qua mang. Hoạt động 4: Sinh sản Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi: ? ý nghÜa cña giai ®o¹n trøng ph¸t triÓn thµnh Êu trïng trong mang trai mÑ? ? ý nghÜa giai ®o¹n Êu trïng b¸m vµo mang vµ da c¸? - GV chốt lại đặc điểm sinh sản.. Hoạt động của HS - HS c¨n cø vµo th«ng tin SGK, th¶o luËn vµ tr¶ lêi: + Trứng phát triển trong mang trai mẹ, đợc bảo vệ và tăng lợng oxi. + ấu trùng bám vào mang và da cá để tăng lợng oxi và đợc bảo vệ.. TiÓu kÕt: - Trai ph©n tÝnh. - Trøng ph¸t triÓn qua giai ®o¹n Êu trïng. 4. Cñng cè - HS lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm Khoanh tròn vào câu đúng: 1. Trai xếp vào ngành thân mềm vì có thân mềm không phân đốt. 2. C¬ thÓ trai gåm 3 phÇn ®Çu trai, th©n trai vµ ch©n trai. 3. Trai di chuyÓn nhê ch©n r×u. 4. Trai lÊy thøc ¨n nhê c¬ chÕ läc tõ níc hót vµo. 5. Cơ thể trai có đối xứng 2 bên..
<span class='text_page_counter'>(50)</span> 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Su tầm tranh, ảnh của một số đại diện thân mềm.. TiÕt 19 Bµi 19: Mét sè th©n mÒm kh¸c A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm của một số đại diện của ngành thân mềm. - Thấy đợc sự đa dạng của thân mềm. - Giải thích đợc ý nghĩa một số tập tính ở thân mềm. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh vµ mÉu vËt. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật thân mềm..
<span class='text_page_counter'>(51)</span> B. ChuÈn bÞ. - Tranh ảnh một số đại diện của thân mềm. - MÉu vËt: èc sªn, sß, mai mùc vµ mùc, èc nhåi. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái SGK. 3. Bµi häc Ngêi ta cã thÓ t×m thÊy th©n mÒm ë nh÷ng n¬i nµo? Hoạt động 1: Tìm hiểu một số đại diện Mục tiêu: Thông qua đặc điểm các đại diện của thân mềm HS thấy đợc sự đa dạng cña th©n mÒm. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t kÜ H×nh 19 SGK - HS quan s¸t kÜ 5 h×nh trong SGK trang (1-5), đọc chú thích và nêu đợc các đặc 65, đọc chú thích, thảo luận và rút ra đặc điểm đặc trng của mỗi đại diện. ®iÓm. + èc sªn sèng trªn c©y, ¨n l¸ c©y. C¬ thÓ gåm 4 phÇn: ®Çu, th©n, ch©n, ¸o. Thë b»ng phæi (thÝch nghi ë trªn c¹n). + Mùc sèng ë biÓn, vá tiªu gi¶m 9mai mùc). C¬ thÓ gåm 4 phÇn, di chuyÓn nhanh. + B¹ch tuéc sèng ë biÓn, mai lng tiªu gi¶m, cã 8 tua. S¨n måi tÝch cùc. + Sß 2 m¶nh vá, cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu. - Tìm các đại diện tơng tự mà em gặp ở - Các nhóm kể tên các đại diện có ở địa địa phơng? ph¬ng, c¸c nhãm kh¸c bæ sung. HS tù rót ? Qua các đại diện trên GV yêu cầu HS rút ra nhận xét. ra nhËn xÐt vÒ: - Th©n mÒm cã 1 sè loµi lín. + §a d¹ng loµi? - Sèng ë c¹n, ë níc ngät, níc mÆn. + M«i trêng sèng? - Chóng cã lèi sèng vïi l¸p, bß chËm + Lèi sèng? chạp và di chuyển tốc độ cao (bơi). Hoạt động 2: Một số tập tính ở thân mềm Mục tiêu: HS nắm đợc tập tính của ốc sên, mực. Giải thích đợc sự đa dạng về tập tính lµ nhê cã hÖ thÇn kinh ph¸t triÓn. Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS làm việc độc lập với SGK vµ tr¶ lêi: ? V× sao th©n mÒm cã nhiÒu tËp tÝnh thÝch nghi víi lèi sèng?. Hoạt động của HS - HS đọc thông tin SGK trang 66 nêu đợc: Nhê hÖ thÇn kinh ph¸t triÓn (h¹ch n·o) lµm c¬ së cho tËp tÝnh ph¸t triÓn. a. TËp tÝnh ë èc sªn - C¸c nhãm th¶o luËn thèng nhÊt ý kiÕn: - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 19.6 + Tù vÖ b»ng c¸ch thu m×nh trong vá. SGK, đọc kĩ chú thích và thảo luận: + Đào lỗ để trứng để bảo vệ trứng. ? èc sªn tù vÖ b»ng c¸ch nµo?.
<span class='text_page_counter'>(52)</span> ? ý nghĩa sinh học của tập tính đào lỗ để trøng cña èc sªn? - GV ®iÒu khiÓn c¸c nhãm th¶o luËn, chèt l¹i kiÕn thøc. - GV yêu cầu HS quan sát hình 19.7, đọc chó thÝch vµ th¶o luËn: ? Mùc s¨n måi nh thÕ nµo? ? Ho¶ mï cña mùc cã t¸c dông g×? ? Vì sao ngời ta thờng dùng ánh sáng để c©u mùc? - GV chèt l¹i kiÕn thøc. TiÓu kÕt: - HÖ thÇn kinh cña th©n mÒm ph¸t triÓn lµ thích nghi với đời sống.. b. TËp tÝnh cña mùc - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy ý kiÕn, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. c¬ së cho gi¸c quan vµ tËp tÝnh ph¸t triÓn. 4. Cñng cè - HS tr¶ lêi c¸c c©u hái: ? Kể đại diện khác của thân mềm và chúng có những đặc điểm gì khác với trai sống? ? ốc sên bò thờng để lại dấu vết trên lá cây, em hãy giải thích? 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Su tÇm tranh, ¶nh vÒ th©n mÒm, vá trai, èc, mai mùc..
<span class='text_page_counter'>(53)</span> TiÕt 20 Bµi 20: Thùc hµnh Quan s¸t mét sè th©n mÒm A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh quan sát cấu tạo đặc trng của một số đại diện thân mềm. - Phân biệt đợc các cấu tạo chính của thân mềm từ vỏ, cấu tạo ngoài đến cấu tạo trong. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ sö dông kÝnh lóp. - Kĩ năng quan sát đối chiếu mẫu vật với hình vẽ. 3. Thái độ - Giáo dục thái độ nghiêm túc, cẩn thận. B. ChuÈn bÞ. - MÉu trai, mùc mæ s½n. - Mẫu trai, ốc, mực để quan sát cấu tạo ngoài. - Tranh, m« h×nh cÊu t¹o trong cña trai mùc. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh 3. Bµi häc Hoạt động 1: Tổ chức thực hành Vá trai Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV nªu yªu cÇu cña tiÕt thùc hµnh nh SGK. - HS tr×nh bµy sù chuÈn bÞ cña m×nh. - Ph©n chia nhãm thùc hµnh vµ kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña c¸c nhãm. Hoạt động 2: Tiến trình thực hành Bíc 1: GV híng dÉn néi dung quan s¸t: a. Quan s¸t cÊu t¹o vá: - Trai : + §Çu, ®u«i + §Ønh, vßng t¨ng trëng + B¶n lÒ - ốc: quan sát mai mực, đối chiếu hình 20.2 SGK trang 68 để nhận biết các bộ phận, chó thÝch b»ng sè vµo h×nh. - Mực: quan sát mai mực, đối chiếu hình 20.3 SGK trang 69 để chú thích số vào hình. b. Quan s¸t cÊu t¹o ngoµi: - Trai: quan s¸t mÉu vËt ph©n biÖt: + ¸o trai + Khoang ¸o, mang + Th©n trai, ch©n trai + C¬ khÐp vá. §èi chiÕu mÉu vËt víi h×nh 20.4 SGK trang 69, ®iÒn chó thÝch vµo h×nh. - èc: Quan s¸t mÉu vËt, nhËn biÕt c¸c bé phËn: tua, m¾t, lç miÖng, ch©n, th©n, lç thë. - Bằng kiến thức đã học chú htích bằng số vào hình 20.5 SGK trang 69. c. Quan s¸t cÊu t¹o trong.
<span class='text_page_counter'>(54)</span> - GV cho HS quan s¸t mÉu mæ s½n cÊu t¹o trong cña mùc. - §èi chiÕu mÉu mæ víi tranh vÏ, ph©n biÖt c¸c c¬ quan. - Th¶o luËn trong nhãm vµ ®iÒn sè vµo « trèng cña chó thÝch h×nh 20.6 SGK trang 70. Bíc 2: HS tiÕn hµnh quan s¸t: - HS tiến hành quan sát theo các nội dung đã hớng dẫn. - GV ®i tíi c¸c nhãm kiÓm tra viÖc thùc hiÖn cña SH, hç trî c¸c nhãm yÕu. - HS quan sát đến đâu ghi chép đến đó. Bíc 3: ViÕt thu ho¹ch - Hoµn thµnh chó thÝch c¸c h×nh 20 (1-6). - Hoµn thµnh b¶ng thu ho¹ch (theo mÉu trang 70 SGK). 4. Nhận xét - đánh giá - Nhận xét tinh thần, thái độ của các nhóm trong giờ thực hành. - KÕt qu¶ bµi thu ho¹ch sÏ lµ kÕt qu¶ têng tr×nh. GV công bố đáp án đúng, các nhóm sửa chữa đánh giá chéo. Động vật có đặc điểm tơng ứng TT èc Trai Mùc §Æc ®iÓm cÇn quan s¸t 1 Sè líp cÊu t¹o vá 3 3 1 2 Sè ch©n (hay tua) 1 1 10 Sè m¾t kh«n 3 2 2 g Cã gi¸c b¸m kh«n kh«n 4 g g Cã l«ng trªn tua miÖng kh«n kh«n 5 cã g g 6 D¹ dµy, ruét, gan, tói mùc. cã cã cã - C¸c nhãm thu dän vÖ sinh. 5. DÆn dß - T×m hiÓu vai trß cña th©n mÒm. - KÎ b¶ng 1, 2 trang 72 SGK vµo vë..
<span class='text_page_counter'>(55)</span> TiÕt 21 Bµi 21: §Æc ®iÓm chung vµ vai trß cña ngµnh th©n mÒm A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc sự đa dạng của ngành thân mềm. - Trình bày đợc đặc điểm chung và ý nghĩa thực tiễn của ngành thân mềm. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh. - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ nguån lîi tõ th©n mÒm. B. ChuÈn bÞ. - Tranh phãng to h×nh 21.1 SGK. - B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 1. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái SGK. 3. Bµi häc Ngµnh th©n mÒm cã sè loµi rÊt lín, chóng cã cÊu t¹o vµ lèi sèng phong phó. Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu đặc điểm và vai trò của thân mềm. Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm chung Mục tiêu: Thông qua bài tập HS thấy đợc sự đa dạng của thân mềm và rút ra đợc đặc ®iÓm cña ngµnh. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin, quan sát - HS quan sát hình và ghi nhớ sơ đồ h×nh 21 vµ h×nh 19 SGK th¶o luËn nhãm vµ cÊu t¹o chung gåm: vá, th©n, ch©n..
<span class='text_page_counter'>(56)</span> tr¶ lêi c©u hái: ? Nªu cÊu t¹o chung cña th©n mÒm? - Lựa chọn các cụm từ để hoàn thành bảng 1. - Các nhóm thảo luận thống nhất ý - GV treo b¶ng phô, gäi HS lªn lµm bµi. kiÕn vµ ®iÒn vµo b¶ng. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - §¹i diÖn nhãm lªn ®iÒn c¸c côm tõ vµo b¶ng 1, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. Các đặc ®iÓm §¹i diÖn 1. Trai s«ng 2. Sß 3. èc sªn 4. èc vÆn 5. Mùc. N¬i sèng Níc ngät Níc lî C¹n Níc ngät BiÓn. Lèi èng Vïi lÊp Vïi lÊp Bß chËm Bß chËm B¬i nhanh. KiÓu vá đá vôi. §Æc ®iÓm c¬ thÓ Khoang Kh«ng Th©n Ph©n ¸o ph¸t ph©n mÒm đốt triÓn đốt. 2 m¶nh 2 m¶nh Xo¾n èc Xo¾n èc. X X X X. X X X X. X X X X. Tiªu gi¶m. X. X. X. - Từ bảng trên GV yêu cầu HS thảo - HS nêu đợc: luËn: + §a d¹ng: ? NhËn xÐt sù ®a d¹ng cña th©n mÒm? - KÝch thíc - CÊu t¹o c¬ thÓ - M«i trêng sèng - TËp tÝnh ? Nêu đặc điểm chung của thân mềm? + Đặc điểm chung: cấu tạo cơ thể. TiÓu kÕt: - §Æc ®iÓm chung cña th©n mÒm: - Thân mềm không phân đốt, có vỏ đá vôi. - Cã khoang ¸o ph¸t triÓn - HÖ tiªu ho¸ ph©n ho¸. Hoạt động 2: Vai trò của thân mềm Mục tiêu: HS nắm đợc ý nghĩa thực tiễn của thân mềm và lấy đợc các ví dụ cụ thể ở địa phơng. Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp b¶ng 2 trang 72 SGK. - GV gäi HS hoµn thµnh b¶ng. - GV chốt lại kiến thức sau đó cho SH th¶o luËn: ? Ngµnh th©n mÒm cã vai trß g×? ? Nªu ý nghÜa cña vá th©n mÒm? TiÓu kÕt:. Hoạt động của HS - HS dùa vµo kiÕn thøc trong ch¬ng vµ vốn sống để hoàn thành bảng 2. - 1 HS lªn lµm bµi tËp, líp bæ sung. - HS th¶o luËn rót ra lîi Ých vµ t¸c h¹i cña th©n mÒm..
<span class='text_page_counter'>(57)</span> Vai trß cña th©n mÒm - Lîi Ých: + Lµm thùc phÈm cho con ngêi. + Nguyªn liÖu xuÊt khÈu. + Làm thức ăn cho động vật. + Lµm s¹ch m«i trêng níc. + Làm đồ trang trí, trang sức. - T¸c h¹i: + Lµ vËt trung gian truyÒn bÖnh. + ¨n h¹i c©y trång. 4. Cñng cè - HS lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất: C©u 1: Mùc vµ èc sªn thuéc ngµnh th©n mÒm v×: a. Thân mềm, không phân đốt. b. Cã khoang ¸o ph¸t triÓn. c. C¶ a vµ b. Câu 2: Đặc điểm nào dới dây chứng tỏ mực thích nghi với lối di chuyển tốc độ nhanh. a. Cã vá c¬ thÓ tiªu gi¶m. b. Cã c¬ quan di chuyÓn ph¸t triÓn. c. C¶ a vµ b. C©u 3: Nh÷ng th©n mÒm nµo díi ®©y cã ahÞ: a. èc sªn, trai, sß. b. Mùc, hµ biÓn, hÕn. c. ốc sên, ốc đỉa, ốc bơu vàng. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - ChuÈn bÞ theo nhãm: con t«m s«ng cßn sèng, t«m chÝn. TiÕt 21 Ch¬ng IV- Ngµnh ch©n khíp Líp gi¸p x¸c Bµi 22: T«m s«ng A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc vì sao tôm đợc xếp vào ngành chân khớp, lớp giáp xác. - Giải thích đợc các đặc điểm dinh dỡng, sinh sản của tôm. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh vµ mÉu vËt. - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch m«n häc. B. ChuÈn bÞ. + GV: - Tranh cÊu t¹o ngoµi cña t«m. - MÉu vËt: t«m s«ng - B¶ng phô néi dung b¶ng 1, c¸c m¶nh giÊy rêi ghi tªn, chøc n¨ng phÇn phô. + HS:.
<span class='text_page_counter'>(58)</span> - Mçi nhãm mang 1 t«m sèng, 1 t«m chÝn. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái SGK. 3. Bµi míi GV giới thiệu đặc điểm chung ngành chân khớp và đặc điểm lớp giáp xác nh SGK. Giới hạn nghiên cứu là đại diện con tôm sông. Hoạt động 1: Cấu tạo ngoài và di chuyển Mục tiêu: HS giải thích đợc các đặc điểm cấu tạo ngoài của tôm thích nghi với đời sống ở nớc, xác định đợc vị trí, chức năng của các phần phụ. Vá c¬ thÓ Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV hớng dẫn HS quan sát mẫu tôm, - Các nhóm quan sát mẫu theo hớng dẫn, đọc th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: th«ng tin SGK trang 74, 75 th¶o luËn nhãm ? C¬ thÓ t«m gåm mÊy phÇn? thèng nhÊt ý kiÕn. ? NhËn xÐt mµu s¾c vá t«m? - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu, c¸c nhãm kh¸c ? Bóc một vài khoanh vỏ, nhận xét độ bổ sung, rút ra đặc điểm cấu tạo vỏ cơ thể. cøng? - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - GV cho HS quan sát tôm sống ở các địa ®iÓm kh¸c nhau, gi¶i thÝch ý nghÜa hiÖn tîng t«m cã mµu s¾c kh¸c nhau (mµu s¾c m«i trêng tù vÖ). ? Khi nµo vá t«m cã mµu hång? KÕt luËn: - C¬ thÓ gåm 2 phÇn: ®Çu – ngùc vµ bông. - Vá: + Kitin ngÊm canxi, t¸c dông cøng che chë vµ lµ chç b¸m cho c¬ thÓ. + Cã s¾c tè gióp mµu s¾c gièng cña m«i trêng. C¸c phÇn phô vµ chøc n¨ng - GV yªu cÇu HS quan s¸t t«m theo c¸c bíc: - C¸c nhãm quan s¸t mÉu theo híng + Quan sát mẫu, đối chiếu hình 22.1 SGK, xác dẫn, ghi kết quả quan sát ra giấy. định tên, vị trí phần phụ trên con tôm sông. + Quan sát tôm hoạt động để xác định chức n¨ng phÇn phô. - GV yªu cÇu HS hoµn thµnh b¶ng 1 trang 75 SGK. - GV treo b¶ng phô gäi SH d¸n c¸c m¶nh giÊy - C¸c nhãm th¶o luËn ®iÒn b¶ng 1. rêi. - §¹i diÖn nhãm hoµn thµnh trªn - Gäi HS nh¾c l¹i tªn, chøc n¨ng c¸c phÇn b¶ng phô. phô. - Líp nhËn xÐt, bæ sung. KÕt luËn:.
<span class='text_page_counter'>(59)</span> C¬ thÓ t«m s«ng gåm: - §Çu ngùc: + Mắt, râu định hớng phát hiện mồi. + Ch©n hµm: gi÷ vµ xö lÝ måi. + Ch©n ngùc: bß vµ b¾t måi. - Bông: + Ch©n bông: b¬i, gi÷ th¨ng b»ng, «m trnøg (con c¸i). + TÊm l¸i: l¸i, gióp t«m nh¶y. Di chuyÓn ? T«m cã nh÷ng h×nh thøc di chuyÓn - HS suy nghÜ, vËn dông kiÕn thøc vµ nµo? tr¶ lêi. ? H×nh thøc nµo thÓ hiÖn b¶n n¨ng tù vÖ cña t«m? KÕt luËn: - Di chuyÓn: + Bß + B¬i: tiÕn, lïi. + Nh¶y. Hoạt động 2: Dinh dỡng Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS th¶o luËn c¸c c©u hái: ? T«m kiÕm ¨n vµo thêi gian nµo trong ngµy? Thøc ¨n cña t«m lµ g×? - C¸c nhãm th¶o luËn, tù rót ra nhËn xÐt. ? Vì sao ngời ta dùng thính thơm để làm måi cÊt vã t«m? - GV cho HS đọc thông tin SGKvà chốt l¹i kiÕn thøc. TiÓu kÕt: - Tiªu ho¸: + Tôm ăn tạp, hoạt động về đêm. + Thức ăn đợc tiêu hoá ở dạ dày, hấp thụ ở ruột. - H« hÊp: thë b»ng mang. - Bµi tiÕt: qua tuyÕn bµi tiÕt. Hoạt động 3: Sinh sản Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS quan s¸t t«m, ph©n biÖt t«m đực và tôm cái. - Th¶o luËn vµ tr¶ lêi: - HS th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi. ? T«m mÑ «n trøng cã ý nghÜa g×? - 1 HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ ? V× sao Êu trïng t«m ph¶i lét x¸c nhiÒu sung. lần để lớn lên?.
<span class='text_page_counter'>(60)</span> TiÓu kÕt: - T«m ph©n tÝnh: + Con đực: càng to + Con c¸i: «m trøng. - Lín lªn qua lét x¸c nhiÒu lÇn. 4. Cñng cè - HS lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất: Câu 1: Tôm đợc xếp vào ngành chân khớp vì: a. C¬ thÓ chia 2 phÇn: §Çu ngùc vµ bông. b. Có phần phụ phân đốt, khớp động với nhau. c. Thë b»ng mang. C©u 2: T«m thuéc líp gi¸p x¸c v×: a. Vá c¬ thÓ b»ng kitin ngÊm canxi nªn cøng nh ¸o gi¸p. b. T«m sèng ë níc. c. C¶ a vµ b. C©u 3: H×nh thøc di chuyÓn thÓ hiÖn b¶n n¨ng tù vÖ cña t«m a. B¬i lïi b. B¬i tiÕn c. Nh¶y d. C¶ a vµ c. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - ChuÈn bÞ thùc hµnh theo nhãm: 2 con t«m s«ng cßn sèng.. TiÕt 23 Bµi 23: Thùc hµnh Mæ vµ quan s¸t t«m s«ng A. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Häc sinh mæ vµ quan s¸t cÊu t¹o mang: nhËn biÕt phÇn gèc ch©n ngùc vµ c¸c l¸ mang. - NhËn biÕt mét sè néi quan cña t«m nh: hÖ tiªu ho¸, hÖ thÇn kinh. - Viết thu hoạch sau buổi thực hành bằng cách tập chú thích đúng cho các hình câm trong SGK. 2. KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng mổ động vật không xơng sống. - BiÕt sö dông c¸c dông cô mæ. 3. Thái độ.
<span class='text_page_counter'>(61)</span> - Giáo dục thái độ nghiêm túc, cẩn thận. B. ChuÈn bÞ. - T«m s«ng cßn sèng: 2 con. - Chậu mổ, bộ đồ mổ, kính lúp. C. hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. Bµi míi Hoạt động 1: Tổ chức thực hành - GV nªu yªu cÇu cña tiÕt thùc hµnh nh SGK. - Ph©n chia nhãm thùc hµnh vµ kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña c¸c nhãm. Hoạt động 2: Tiến trình thực hành Bíc 1: GV híng dÉn néi dung thùc hµnh 1. Mæ vµ quan s¸t mang t«m - GV híng dÉn c¸ch mæ nh híng dÉn ë h×nh 23.1 A, B (SGK trang 77). - Dïng kÝnh lóp quan s¸t 1 ch©n ngùc kÌm l¸ mang, nhËn biÕt c¸c bé phËn vµ ghi chó thÝch vµo h×nh 23.1 thay c¸c con sè 1, 2, 3, 4. - Thảo luận ý nghĩa đặc điểm lá mang với chức năng hô hấp, điền vào bảng. Bảng 1: ý nghĩa đặc điểm của lá mang §Æc ®iÓm l¸ mang - B¸m vµo gèc ch©n ngùc - Thµnh tói mang máng - Cã l«ng phñ. ý nghÜa - T¹o dßng níc ®em theo oxi - Trao đổi khí dễ dàng - T¹o dßng níc. a. Mæ t«m - C¸ch mæ SGK. - §æ níc ngËp c¬ thÓ t«m. - Dïng kÑp n©ng tÊm lng võa c¾t bá ra ngoµi. b. Quan s¸t cÊu t¹o c¸c hÖ c¬ quan + C¬ quan tiªu hãa: - §Æc ®iÓm: Thùc qu¶n ng¾n, d¹ dµy cã nµu tèi. Cuèi d¹ dµy cã tuyÕn gan, ruét m¶nh, hËu m«n ë cuèi ®u«i t«m. - Quan sát trên mẫu mổ đối chiếu hình 23.3A (SGK trang 78) nhận biết các bộ phËn cña c¬ quan tiªu ho¸. - §iÒn chó thÝch vµo ch÷ sè ë h×nh 23.3B. + C¬ quan thÇn kinh - C¸ch mæ: dïng kÐo vµ kÑp gì bá toµn bé néi quan, chuçi h¹ch thÇn kinh mµu sÉm sÏ hiÖn ra, quan s¸t c¸c bé phËn cña c¬ quan thÇn kinh. + CÊu t¹o:.
<span class='text_page_counter'>(62)</span> TiÕt 46 Bài 44: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp chim I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Trình bày đợc các đặc điểm đặc trng của các nhóm chim thích nghi với đời sống từ đó thấy đợc sự đa dạng của chim. - Nêu đợc đặc điểm chung và vai trò của chim. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ c¸c loµi chim cã lîi. II. §å dïng d¹y vµ häc - Tranh phãng to h×nh 44 SGK. - PhiÕu häc tËp: M«i trêng §Æc ®iÓm cÊu t¹o Nhãm chim §¹i diÖn C¸nh C¬ ngùc Ch©n Ngãn sèng Ch¹y §µ ®iÓu Chim c¸nh B¬i côt Bay Chim ng III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra 3. Bµi míi VB: Nh SGK. Hoạt động 1: Tìm hiểu sự đa dạng của các nhóm chim Mục tiêu: Trình bày đợc đặc điểm của các nhóm chim thích nghi với đời sống, từ đó thấy đợc sự đa dạng của chim. Hoạt động của GV - GV cho HS đọc thông tin mục 1, 2, 3 SGK, quan sát hình 44 từ 1 đến 3, điền vµo phiÕu häc tËp. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. Nhãm chim. §¹i diÖn. M«i trêng sèng Th¶o nguyªn, sa m¹c. Ch¹y. §µ ®iÓu. B¬i. Chim c¸nh côt. BiÓn. Bay. Chim ng. Núi đá. Hoạt động của HS - HS thu nhËn th«ng tin, th¶o luËn nhãm, hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, c¸c nhãm kh¸c bæ sung.. C¸nh. §Æc ®iÓm cÊu t¹o C¬ ngùc Ch©n. Ng¾n, yÕu. Kh«ng ph¸t triÓn. Cao, to, kháe. Dµi, khoÎ Dµi, khoÎ. RÊt ph¸t triÓn. Ng¾n. Ph¸t triÓn. To, cã vuèt cong.. Ngãn 2-3 ngãn 4 ngãn cã mµng b¬i 4 ngãn.
<span class='text_page_counter'>(63)</span> - GV yêu cầu HS đọc bảng, quan sát hình 44.3, ®iÒn néi dung phï hîp vµo chç trèng ë b¶ng trang 145 SGK. - GV chốt lại bằng đáp án đúng. + Bé: 1- Ngçng; 2- Gµ; 3- Chim ng; 4- Có. + §¹i diÖn: 1- VÞt; 2- Gµ; 3- C¾t; 4- Có lîn. - GV cho HS th¶o luËn: ? V× sao nãi líp chim rÊt ®a d¹ng? - GV chèt l¹i kiÕn thøc.. - HS quan s¸t h×nh, th¶o luËn nhãm vµ hoµn thµnh b¶ng. - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu, c¸c nhãm kh¸c bæ sung.. - HS th¶o luËn rót ra nhËn xÐt vÒ sù ®a d¹ng: + NhiÒu loµi. + CÊu t¹o c¬ thÓ ®a d¹ng. + Sèng ë nhiÒu m«i trêng.. KÕt luËn: - Líp chim rÊt ®a d¹ng: Sè loµi nhiÒu, chia lµm 3 nhãm: + Chim ch¹y + Chim b¬i + Chim bµy - Lèi sèng vµ m«i trêng sèng phong phó. Hoạt động 2: Đặc điểm chung của lớp chim Hoạt động của GV - GV cho HS nêu đặc điểm chung của chim vÒ: + §Æc ®iÓm c¬ thÓ + §Æc ®iÓm cña chi + §Æc ®iÓm cña hÖ h« hÊp, tuÇn hoµn, sinh sản và nhiệt độ cơ thể. - GV chèt l¹i kiÕn thøc.. Hoạt động của HS - HS thảo luận, rút ra đặc điểm chung cña chim. - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu, c¸c nhãm kh¸c bæ sung.. KÕt luËn: - §Æc ®iÓm chung + M×nh cã l«ng vò bao phñ + Chi trớc biến đổi thành cánh + Cã má sõng + Phæi cã mang èng khÝ, co tói khÝ tham gia h« hÊp. + Tim 4 ngăn, máu đỏ tơi nuôi cơ thể + Trứng có vỏ đá vôi, đợc ấp nhờ thân nhiệt của chim bố mẹ. + Là động vật hằng nhiệt. Hoạt động 3: Vai trò của chim Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong - HS đọc thông tin để tìm câu trả lời. SGK vµ tr¶ lêi c©u hái:.
<span class='text_page_counter'>(64)</span> ? Nªu Ých lîi vµ t¸c h¹i cña chim trong tù nhiên và trong đời sống con ngời? - Mét vµi HS ph¸t biÓu, líp bæ sung. ? LÊy c¸c vÝ dô vÒ t¸c h¹i vµ lîi Ých cña chim đối với con ngời? KÕt luËn: Vai trß cña chim: - Lîi Ých: + ăn sâu bọ và động vật gặm nhấm + Cung cÊp thùc phÈm + Làm chăn, đệm, đồ trang trí, làm cảnh. + Huấn luyện để săn mồi, phụ vụ du lịch. + Gióp ph¸t t¸n c©y rõng. - Cã h¹i: + ¨n h¹t, qu¶, c¸… + Là động vật trung gian truyền bệnh. 4. Cñng cè - Yªu cÇu HS lµm phiÕu häc tËp. Những câu nào dới đây là đúng: a. §µ ®iÓu cã cÊu t¹o thÝch nghi víi tËp tÝnh ch¹y nhanh trªn th¶o nguyªn vµ sa m¹c kh« nãng. b. Vịt trời đợc xếp vào nhóm chim bơi. c. Chim bồ câu có cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống bay. d. Chim cánh có bộ lông dày để giữ nhiệt. e. Chim cú lợn có lông mềm, bay nhẹ nhàng, mắt tinh, săn mồi về đêm. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt”. - ¤n l¹i néi dung kiÕn thøc líp chim..
<span class='text_page_counter'>(65)</span> TiÕt 47 Bµi 2: Thùc hµnh Xem băng hình về đời sống và tập tính loài chim I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Củng cố, mở rộng bài học qua hình về đời sống và tập tính của chim bồ câu và nh÷ng loµi chim kh¸c. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t trªn b¨ng h×nh. - Kĩ năng tóm tắt nội dung đã xem băng hình. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc - GV chuÈn bÞ m¸y chiÕu, b¨ng h×nh. - HS «n l¹i kiÕn thøc líp chim. - PhiÕu häc tËp: KiÕm ¨n Sinh s¶n Tên động Bay Di chuyển Bay Bay Thøc C¸ch b¾t Giao Êp trøng vËt quan ®Ëp Lµm tæ lîn kh¸c ¨n måi hoan nu«i con sát đợc c¸nh 1 2 III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi häc Hoạt động 1: Gi¸o viªn nªu yªu cÇu cña bµi thùc hµnh: + Theo néi dung trong b¨ng h×nh. + Tóm tắt nội dung đã xem. + Gi÷ trËt tù, nghiªm tóc trong giê häc. Gi¸o viªn ph©n chia c¸c nhãm thùc hµnh. Hoạt động 2: Học sinh xem băng hình Gi¸o viªn cho HS xem l¹i ®o¹n b¨ng víi yªu cÇu quan s¸t: + C¸ch di chuyÓn + C¸ch kiÕm ¨n + C¸c giai ®o¹n trong qu¸ tr×nh sinh s¶n. Học sinh theo dõi băng hình, quan sát đến đâu điền vào phiếu học tập đến đó. Hoạt động 3: Thảo luận nội dung băng hình Giáo viên giành thời gian để các nhóm thảo luận, thống nhất ý kiến, hoàn chỉnh nội dung phiÕu häc tËp cña nhãm..
<span class='text_page_counter'>(66)</span> Gi¸o viªn cho HS th¶o luËn: + Tãm t¾t nh÷ng néi dung chÝnh cña b¨ng h×nh. + Kể tên những động vật quan sát đợc. + Nªu h×nh thøc di chuyÓn cña chim. + Kể tên các loại mồi và cách kiếm ăn đặc trng của từng loài. + Nêu những đặc điểm khác nhau giữa chim trống và chim mái. + Nªu tËp tÝnh sinh s¶n cña chim. + Ngoài những đặc điểm có ở phiếu học tập, em còn phát hiện những đặc điểm nµo kh¸c? - HS dựa vào nội dung phiếu học tập, trao đổi trong nhóm hoàn thành câu trả lời. - Gi¸o viªn kÎ s½n b¶ng gäi HS ch÷a bµi. - §¹i diÖn nhãm lªn ghi kÕt qu¶ trªn b¶ng, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - Giáo viên thông báo đáp án đúng, các nhóm theo dõi, tự sửa chữa. 4. Nhận xét - đánh giá - GV nhận xét tinh thần, thái độ học tập của học sinh. - Dựa vào phiếu học tập giáo viên đánh giá kết quả học tập của nhóm. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - ¤n l¹i toµn bé líp chim. - KÎ b¶ng trang 150 vµo vë..
<span class='text_page_counter'>(67)</span> TiÕt 48 Líp thó Bµi 3: Thá I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc những đặc điểm đời sống và hình thức sinh sản của thỏ. - Học sinh thấy đợc cấu tạo ngoài của thỏ thích nghi với đời sống và tập tính lẩn trốn kÎ thï. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, nhËn biÕt kiÕn thøc. - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc - Tranh h×nh 46.2; 46.3 SGK. - Một số tranh về hoạt động sống của thỏ. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi VB: Giáo viên giới thiệu lớp thú là lớp động vật có cấu tạo cơ thể hoàn chỉnh nhất trong giới động vật và đại diện là con thỏ. Hoạt động 1: Tìm hiểu đời sống của thỏ Mục tiêu: HS thấy đợc 1 số tập tính của thỏ, hiện tợng thai sinh đặc trng cho lớp thú. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu cả lớp nghiên cứu SGk, kết hợp - Cá nhân đọc thông tin SGK, thu thập hình 46.1 SGK trang 149, trao đổi vấn đề thông tin trả lời. 1: đặc điểm đời sống của thỏ - Trao đổi nhóm tìm câu trả lời. Yêu cầu nêu đợc: - Gäi 1- 2 nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c bæ + N¬i sèng sung. + Thøc ¨n vµ thêi gian kiÕm ¨n - Liªn hÖ thùc tÕ: T¹i sao trong ch¨n nu«i + C¸ch lÈn trèn kÎ thï ngêi ta khong lµm chuång thá b»ng tre - Sau khi th¶o luËn, tr×nh bµy ý kiÕn vµ tù hoÆc gç? rót ra kÕt luËn. Vấn đề 2: Hình thức sinh sản của thú - Thảo luận nhóm, yêu cầu nêu đợc: - GV cho HS trao đổi toàn lớp. + N¬i thai ph¸t triÓn ? Hiện tợng thai sinh tiến hoá hơn so với + Bộ phận giúp thai trao đổi chất với môi đẻ trứng và noãn thai sinh nh thế nào? trêng. + Lo¹i con non. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung. KÕt luËn: - Thỏ sống đào hang, lẩn trốn kẻ thù bằng cách nhảy cả 2 chân sau. - ¡n cá, l¸ c©y b»ng c¸ch gÆm nhÊm, kiÕn ¨n vÒ chiÒu. - Thỏ là động vật hằng nhiệt..
<span class='text_page_counter'>(68)</span> - Thô tinh trong. - Thai ph¸t triÓn trong tö cung cña thá mÑ. - Cã nhau thai nªn gäi lµ hiÖn tîng thai sinh. - Con non yếu, đợc nuôi bằng sữa mẹ. Hoạt động 2: Cấu tạo ngoài và sự di chuyển Mục tiêu: Thấy đợc cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống và tập tính lẩn trốn kẻ thù. a. CÊu t¹o ngoµi Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc SGK trang 149, thảo - Cá nhân HS đọc thông tin trong SGK và luËn nhãm hoµn thµnh phiÕu häc tËp. ghi nhí kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm và hoàn thành phiếu học tËp. Đặc điểm cấu tạo ngoài của thú thích nghi với đời sống vµ tËp tÝnh ch¹y trèn kÎ thï §Æc ®iÓm cÊu t¹o Sự thích nghi với đời sống và tập tính Bé phËn c¬ thÓ ngoµi lÈn trèn kÎ thï Bé l«ng Bé l«ng Chi tríc Chi ( cã vuèt) Chi sau Mòi, l«ng xóc gi¸c Gi¸c quan Tai cã vµnh tai Mắt có mí cử động - GV kÎ phiÕu häc tËp nµy lªn b¶ng - §¹i diÖn c¸c nhãm tr¶ lêi, c¸c nhãm phô kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV nhận xét các ý kiến đúng của HS, còn ý kiến nào cha thống nhất nên để HS th¶o luËn tiÕp. - GV thông báo đáp án đúng. KÕt luËn: Đặc điểm cấu tạo ngoài của thú thích nghi với đời sống vµ tËp tÝnh ch¹y trèn kÎ thï §Æc ®iÓm cÊu t¹o Sự thích nghi với đời sống và tập tính lẩn Bé phËn c¬ thÓ ngoµi trèn kÎ thï Bé l«ng Bé l«ng Gi÷ nhiÖt, b¶o vÖ thá khi Èn trong bôi rËm Chi tríc §µo hang Chi ( cã vuèt) Chi sau BËt nh¶y xa, ch¹y trèn nhanh Mòi, l«ng xóc gi¸c Th¨m dß thøc ¨n vµ m«i trêng Tai cã vµnh tai §Þnh híng ©m thµnh ph¸t hiÖn sím kÎ thï Gi¸c quan Gi÷ m¾t kh«ng bÞ kh«, b¶o vÖ khi thá trèn Mắt có mí cử động trong bôi gai rËm. b. Sù di chuyÓn Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 46.4 vµ - C¸ nhËn HS tù nghiªn cøu th«ng tin 46.5, kÕt hîp víi quan s¸t trªn phim ¶nh, quan s¸t h×nh trong SGK vµ ghi nhí kiÕn thảo luận để trả lời câu hỏi: thøc. - Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời..
<span class='text_page_counter'>(69)</span> Yªu cÇu: ? Thá di chuyÓn b»ng c¸ch nµo? + Thá di chuyÓn: kiÓu nh¶y c¶ hai ch©n sau ? Tại sao thỏ chạy không dai sức bằng + Thỏ chạy theo đờng chữ Z, còn thú ăn thú ăn thịt, song một số trờng hợp thỏ thịt chạy kiểu rợt đuổi nên bị mất đà. vẫn thoát đợc kẻ thù? + Do søc bÒn cña thá kÐm, cßn cña thó ¨n ? VËn tèc cña thá lín h¬n thó ¨n thÞt thÞt søc bÒn lín. song thá vÉn bÞ b¾t, t¹i sao? - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. KÕt luËn: - Thỏ di chuyển bằng cách nhảy đồng thời hai chân sau. 4. Cñng cè - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: ? Nêu đặc điểm đời sống của thú? ? Cấu tạo ngoài của thích nghi với đời sống nh thế nào? ? V× sao khi nu«i thá ngêi ta thêng che bít ¸nh s¸ng ë chuång thá? 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “ Em cã biÕt”. - Xem l¹i cÊu t¹o bé x¬ng th»n l»n.. TiÕt 49.
<span class='text_page_counter'>(70)</span> Bµi 47: CÊu t¹o trong cña thá nhµ I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cấu tạo chủ yếu của bộ xơng và hệ cơ liên quan tới sự di chuyÓn cña thá. - Học sinh nêu đợc vị trí, thành phần và chức năng của các cơ quan sinh dỡng. - Học sinh chứng minh bộ não thỏ tiến hoá hơn não của các lớp động vật khác. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, thu thËp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật. II. §å dïng d¹y vµ häc - Tranh, m« h×nh bé x¬ng thá vµ th»n l»n. - Tranh phãng to h×nh 47.2 SGK. - M« h×nh n·o thá , bß s¸t, c¸. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi VB: Bài trớc các em đã học cấu tạo ngoài của thỏ thích nghi với đời sống. Vậy bµi nµy ta tiÕp tôc nghiªn cøu cÊu t¹o trong. Hoạt động 1: Bộ xơng và hệ cơ Mục tiêu: Nêu đợc đặc điểm cấu tạo bộ xơng và hệ cơ của thỏ đặc trng cho lớp thú và phù hợp với việc vận động. a. Bé x¬ng Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t tranh bé x- - C¸ nh©n quan s¸t tranh, thu nhËn kiÕn ơng thỏ và bò sát, tìm đặc điểm khác thức. nhau vÒ: - Trao đổi nhóm, tìm đặc điểm khác + C¸c phÇn cña bé x¬ng. nhau. + X¬ng lång ngùc Yêu cầu nêu đợc: + VÞ trÝ cña chi so víi c¬ thÓ. + Các bộ phận tơng đồng. - GV gọi đại diện nhóm trình bày đáp + Đặc điểm khác: 7 đốt sống cổ, có xán, bổ sung ý kiến. ¬ng má ¸c, chi n»m díi c¬ thÓ. ? Tại sao có sự khác nhau đó? + Sự khác nhau liên quan đến đời sống. - Yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. b. HÖ c¬ Hoạt động của GV - Yêu cầu HS đọc SGK trang 152 và trả lêi c©u hái: ? Hệ cơ của thỏ có đặc điểm nào liên quan đến sự vận động/ ? HÖ c¬ cña thá tiÕn ho¸ h¬n c¸c líp động vật trớc ở những điểm nào? - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn.. Hoạt động của HS - HS tự đọc thông tin SGK, trả câu hỏi. Yêu cầu nêu đợc: + Cơ vận động cột sống, có chi sau liên quan đến vận động của cơ thể. + C¬ hoµnh, c¬ liªn sên gióp th«ng khÝ ë phæi..
<span class='text_page_counter'>(71)</span> KÕt luËn: - Bộ xơng gồm nhiều xơng khớp với nhau để nâng đỡ, bảo vệ và giúp cơ thể vận động. - Cơ vận động cột sống phát triển. - Cơ hoành: tham gia vào hoạt động hô hấp.. HÖ c¬ quan TuÇn hoµn H« hÊp Tiªu ho¸ Bµi tiÕt. Hoạt động 2: Các cơ quan sinh dỡng PhiÕu häc tËp VÞ trÝ Thµnh phÇn. Chøc n¨ng. Mục tiêu: HS chỉ ra đợc cấu tạo, vị trí và chức năng của các cơ quan dinh dỡng. Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK liên quan đến các cơ quan dinh dỡng, quan sát tranh cấu tạo trong của thỏ, sơ đồ hệ tuần hoµn vµ hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - GV kÎ phiÕu häc tËp trªn b¶ng phô. - GV tËp hîp c¸c ý kiÕn cña c¸c nhãm, nhËn xÐt. - GV thông báo đáp án của phiếu học tập.. Hoạt động của HS - Cá nhân tự đọc SGK trang 153, 154, kết hîp quan s¸t h×nh 47.2, ghi nhí kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm hoàn thành phiếu học tËp. Yêu cầu đạt đợc: + Thµnh phÇn c¸c c¬ quan trong hÖ c¬ quan. + Chøc n¨ng cña hÖ c¬ quan. - §¹i diÖn 1-5 nhãm lªn ®iÒn vµo phiÕu trªn b¶ng. - C¸c nhãm nhËn xÐt, bæ sung. Th¶o luËn toµn líp vÒ ý kiÕn cha thèng nhÊt. Häc sinh tù söa ch÷a nÕu cÇn.. KÕt luËn: HÖ c¬ quan TuÇn hoµn H« hÊp Tiªu ho¸. Bµi tiÕt. PhiÕu häc tËp VÞ trÝ Thµnh phÇn Chøc n¨ng Lång ngùc - Tim cã 4 ng¨n, - M¸u vËn chuyÓn m¹ch m¸u. theo 2 vßng tuÇn hoµn. M¸u nu«i c¬ thể là máu đỏ tơi Trong khoang - Khí quả, phế quản Dẫn khí và trao đổi ngùc vµ phæi (mao m¹ch). khÝ. Khoang bông - MiÖng thùc qu¶n - Tiªu ho¸ thøc ¨n (đặc biệt là xenlulo). d¹ dµy ruét, manh trµng - TuyÕn gan, tuþ Trong khoang - Hai thËn, èng dÉn - Läc tõ m¸u chÊt bụng sát xơng nớc tiểu, bóng đái, đ- thừa và thải nớc tiểu sèng êng tiÓu ra ngoµi c¬ thÓ..
<span class='text_page_counter'>(72)</span> Hoạt động 3: Hệ thần kinh và giác quan Mục tiêu: HS nêu đợc đặc điểm tiến hoá của hệ thần kinh và giác quan của thú so với các lớp động vật có xơng sống khác. Hoạt động của GV - GV cho HS quan s¸t m« h×nh n·o cña c¸, bß s¸t, thá vµ tr¶ lêi c©u hái: ? Bé phËn nµo cña n·o thá ph¸t triÓn h¬n n·o c¸ vµ bß s¸t? ? Các bộ phận phát triển đó có ý nghĩa gì trong đời sống của thỏ? ? §Æc ®iÓm c¸c gi¸c quan cña thá? - HS tù rót ra kÕt luËn.. Hoạt động của HS - HS quan sát chú ý các phần đại não, tiểu n·o, … + Chó ý kÝch thíc. + Tìm VD chứmg tỏ sự phát triển của đại n·o: nh tËp tÝnh phong phó. + Gi¸c quan ph¸t triÓn. - Mét vµi HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. KÕt luËn: - Bộ não thỏ phát triển hơn hẳn các lớp động vật khác: + §¹i n·o ph¸t triÓn che lÊp c¸c phÇn kh¸c. + Tiểu não lớn, nhiều nếp gấp liên quan tới các cử động phức tạp. 4. Cñng cè - HS đọc kết luận chung cuối bài. - Nêu cấu tạo của thỏ chứn tỏ sự hoàn thiện so với lớp động vật có xơng sống đã học? 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - T×m hiÓu vÒ thó má vÞt vµ thó cã tói. - KÎ b¶ng trang 157 SGK vµo vë..
<span class='text_page_counter'>(73)</span> TiÕt 50 Bµi 48: Sù ®a d¹ng cña thó Bé thó huyÖt vµ bé thó tói I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc sự đa dạng của lớp thú thể hiện ở số loài, số bộ, tập tính của chóng. - Giải thích đợc sự thích nghi về hình thái, cấu tạo với những điều kiện sống khác nhau. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch bé m«n. II. §å dïng d¹y vµ häc - H×nh phãng to 48.1; 48.2 SGK. - Tranh ảnh về đời sống của thú mỏ vịt và thú có túi. - HS: kÎ b¶ng SGK trang 157 vµo vë. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - Nêi đặc điểm cấu tạo trong của thỏ thích nghi với đời sống? 3. Bµi míi VB: GV cho HS kÓ tªn sè thó mµ em biÕt gîi ý thªm rÊt nhiÒu loµi thó kh¸c sèng ë mäi n¬i lµm nªn sù ®a d¹ng. Hoạt động 1: Tìm hiểu sự đa dạng của lớp thú Mục tiêu: HS thấy đợc sự đa dạng của lớp thú. Đặc điểm cơ bản để phân chia lớp thú. Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK trang 156, tr¶ lêi c©u hái: ? Sù ®a d¹ng cña líp thó thÓ hiÖn ë đặc điểm nào? ? Ngêi ta ph©n chia líp thó dùa trªn đặc điểm cơ bản nào? - GV nªu nhËn xÐt vµ bæ sung thªm: Ngoài đặc điểm sinh sản, khi phân chia ngêi ta cßn dùa vµo ®iÒu kiÖn sèng, chi vµ bé r¨ng. - Nªu mét sè bé thó: bé ¨n thÞt, bé guèc ch½n, bé guèc lÎ… - Yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn.. Hoạt động của HS - HS tự đọc thông tin trong SGK và theo dõi sơ đồ các bộ thú, trả lời câu hái. Yêu cầu nêu đợc: + Sè loµi nhiÒu. + Dựa vào đặc điểm sinh sản. - §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt bæ sung. - HS l¾ng nghe GV gi¶ng.. KÕt luËn: - Líp thó cã sè lîng loµi rÊt lín, sèng ë kh¾p n¬i. - Phân chia lớp thú dựa trên đặc điểm sinh sản, bộ răng, chi….
<span class='text_page_counter'>(74)</span> Hoạt động 2: Bộ thú huyệt – bộ thú túi Mục tiêu: HS thấy đợc cấu tạo thích nghi với đời sống của bộ thú huyệt và bộ thú túi. §Æc ®iÓm sinh s¶n cña 2 bé. Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK trang 156, 157, hoµn thµnh b¶ng trong vë bµi tËp. - GV kẻ lên bảng phụ để lần lợt HS tự ®iÒn. - GV chữa bằng cách thông báo đúng, sai. - B¶ng kiÕn thøc chuÈn.. Hoạt động của HS - Cá nhận HS đọc thông tin và quan sát h×nh, tranh ¶nh mang theo vÒ thó huyÖt vµ thó tói hoµn thµnh b¶ng. - Yªu cÇu: Dïng sè thø tù + 1 vµi HS lªn b¶ng ®iÒn néi dung.. Bảng: So sánh đặc điểm đời sống và tập tính của thú mỏ vịt và kanguru N¬i CÊu Sù di Sinh Con s¬ Bé phËn Loµi C¸ch bó s÷a sèng t¹o chi chuyÓn s¶n sinh tiÕt s÷a Thó má 1 2 1 2 1 2 2 vÞt Kanguru 2 1 2 1 2 1 1 1- Cã 1- Chi 1- NgoÆm 1- §i vó 1- Níc sau 1chÆt lÊy vó, trªn c¹n 2ngät, lín, §Î 1- B×nh bú thụ động C¸c c©u vµ b¬i Kh«ng c¹n khoÎ con thêng 2- HÊp thô tr¶ lêi trong ncã nóm 22- Chi 22- RÊt s÷a trªn l«ng lùa chän íc vó, chØ §ång c㠧Πnhá thó mÑ, uèng 2cã cá mµng trøng s÷a hoµ tan Nh¶y tuyÕn b¬i trong níc. s÷a Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS tiÕp tôc th¶o luËn: - C¸ nh©n xem l¹i th«ng tin SGK vµ bảng so sánh mới hoàn thành trao đổi nhãm.. - Yªu cÇu: ? Tại sao thú mỏ vịt đẻ trứng mà đợc + Nuôi con bằng sữa. xÕp vµo líp thó? ? T¹i sao thó má vÞt con kh«ng bó s÷a + Thó mÑ cha cã nóm vó mÑ nh chã con hay mÌo con? ? Thó má vÞt cã cÊu t¹o nµo phï hîp + Ch©n cã mµng với đời sống bơi lội ở nớc? ? Kanguru cã cÊu t¹o nh thÕ nµo phï + Hai ch©n sau to, khoÎ, dµi. hợp với lối sống chạy nhảy trên đồng cá? ? Tại sao kanguru con phải nuôi trong + Con non nhỏ, cha phát triển đầy đủ. tói Êp cña thó mÑ? - GV cho HS th¶o luËn toµn líp vµ nhËn - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm xÐt. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung..
<span class='text_page_counter'>(75)</span> - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn: + CÊu t¹o + §Æc ®iÓm sinh s¶n - GV hái: Em biÕt thªm ®iÒu g× vÒ thó má vÞt vµ kanguru qua s¸ch b¸o vµ phim? KÕt luËn: - Thó má vÞt: + Cã l«ng mao dµy, ch©n cã mµng. + §Î trøng, cha cã nóm vó, nu«i con b»ng s÷a. - Kanguru: + Chi sau dµi, khoÎ, ®u«i dµi. + §Î con rÊt nhá, thó mÑ cã nóm vó. 4. Cñng cè - HS lµm bµi tËp : Hãy khoanh tròn vào chữ cái đầu câu trả lời đúng. 1- Thú mỏ vịt đợc xếp vào lớp thú vì: a. Cấu tạo thích nghi với đời sống ở nớc b. Nu«i con b»ng s÷a c. Bé l«ng dµy, gi÷ nhiÖt 2- Con non cña kanguru ph¶i nu«i trong tói Êp lµ do: a. Thú mẹ có đời sống chạy nhảy b. Con non rất nhỏ, cha phát triển đầy đủ. c. Con non cha biÕt bó s÷a. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt” - T×m hiÓu vÒ c¸ voi, c¸ heo vµ d¬i..
<span class='text_page_counter'>(76)</span> TiÕt 51 Bµi 49: Sù ®a d¹ng cña thó (tiÕp) Bé d¬i – Bé c¸ voi I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Học sinh nêu đợc đặc điểm cấu tạo của dơi và cá voi phù hợp với điều kiện sống. - Thấy đợc 1 số tập tính của dơi và cá voi. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc - Tranh c¸ voi, d¬i. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - Nêu đặc điểm của thú mỏ vịt, kanguru thích nghi với đời sống ? 3. Bµi míi VB: Nghiên cứu bộ thú có điều kiện sống đặc biệt đó là bay lợn và ở dới nớc. Hoạt động 1: Tìm hiểu một vài tập tính của dơi và cá voi Mục tiêu: HS nắm đợc tập tính ăn của dơi và cá voi liên quan đến cấu tạo miệng. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS quan sát hình 49.1, đọc - HS tự quan sát tranh với hiểu biết của thông tin SGK trang 154 và hoàn thành mình, trao đổi nhóm hoàn thành phiếu phiÕu häc tËp sè 1. häc tËp. Yªu cÇu: + §Æc ®iÓm r¨ng + C¸ch di chuyÓn trong níc vµ trªn kh«ng. - HS chän sè 1, 2 ®iÒn voµ c¸c « trªn. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung vµ hoµn chØnh đáp án. PhiÕu häc tËp sè 1 Thøc ¨n. Tên động vật Di chuyển D¬i C¸ voi C©u tr¶ lêi 1- Bay kh«ng cã 1- T«m, c¸, lùa chän đờng bay rõ rệt. động vật nhỏ. 2- B¬i uèn m×nh 2- S©u bä. theo chiÒu däc. §Æc ®iÓm r¨ng, c¸ch ¨n 1- Kh«ng cã r¨ng läc måi b»ng c¸c khe cña tÊm sõng miÖng 2- R¨ng nhän s¾c, ph¸ vì.
<span class='text_page_counter'>(77)</span> vá cøng cña s©u bä. - GV ghi kÕt qu¶ cña c¸c nhãm lªn bảng để so sánh. - GV hỏi thêm; Tại sao lại lựa chọn đặc ®iÓm nµy? - HS tr¶ lêi c©u hái. - GV thông báo đáp án. - C¸c nhãm tù söa ch÷a. Tªn §Æc ®iÓm Di Thøc động r¨ng, c¸ch chuyÓn ¨n vËt ¨n D¬i 1 1 2 C¸ voi 2 2 1 KÕt luËn: - C¸ voi: boi uèn m×nh, ¨n b»ng c¸ch läc måi. - Dơi: dùng răng phá vỡ vỏ sâu bọ, bay không có đờng rõ. Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm của dơi và cá voi thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn sèng Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm cấu tạo của chi trớc, chi sau, hình dáng cơ thể phù hợp với đời sống. PhiÕu häc tËp 2 §Æc ®iÓm H×nh d¹ng c¬ thÓ Chi tríc Chi sau Tên động vật D¬i C¸ voi Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK - Cá nhân tự đọc thông tin và quan sát trang 159, 160 kết hợp với quan sát hình, trao đổi nhóm lựa chọn các đặc h×nh 49.1; 49.2, hoµn thµnh phiÕu häc ®iÓm phï hîp. tËp sè 2. - Hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - GV kÎ phiÕu häc tËp 2 lªn b¶ng phô. Yªu cÇu: - D¬i: + C¬ thÓ ng¾n, thob nhá. + C¸nh réng, ch©n yÕu. - C¸ voi: + C¬ thÓ h×nh thoi + Chi trớc biến đổi thành vây bơi. - GV lu ý nÕu ý kiÕn cña c¸c nhãm - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn b¶ng viÕt néi cha thèng nhÊt, cho HS th¶o luËn tiÕp dung. để tìm hiểu một số phơng án. - Nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt, bæ ? Tại sao lại chọn những đặc điểm sung. này hay dựa vào đâu để lựa chọn? - GV khẳng định đáp án. §Æc ®iÓm Tên động vật D¬i. PhiÕu häc tËp 2 H×nh d¹ng c¬ Chi tríc Chi sau thÓ - Thon nhá - Biến đổi thành cánh - Yếu bám vào da (mÒm réng nèi chi.
<span class='text_page_counter'>(78)</span> C¸ voi. tríc víi chi sau vµ vËt kh«ng tù cÊt ®u«i) c¸nh. - Hình thoi - Biến đổi thành bơi - Tiêu giảm. thon dµi, cæ chÌo (cã c¸c x¬ng khong ph©n c¸nh, x¬ng èng, x¬ng biÖt víi th©n. bµn). ? Dơi có đặc điểm nào thích nghi với đời sống bay lợn? ? CÊu t¹o ngoµi c¸ voi thÝch nghi víi đời sống trong nớc thể hiện nh thế nµo? ? T¹i sao c¸ voi c¬ thÓ nÆng nÒ, v©y ngực rất nhỏ nhng nó vẫn di chuyển đợc dễ dàng trong nớc? - GV ®a thªm mét sè th«ng tin vÒ c¸ voi, c¸ heo.. - HS dùa vµo néi dung phiÕu häc tËp 2 để trình bày.. - HS dùa vµo cÊu t¹o cña x¬ng v©y gièng chi tríc khoÎ cã thÓ cã líp mì dµy.. KÕt luËn: - Néi dung phiÕu. 4. Cñng cè Khoanh tròn vào đầu câu đúng: C©u 1: C¸ch cÊt c¸nh cña d¬i lµ: a. Nhún mình lấy đà từ mặt đất. b. Chạy lấy đà rồi vỗ cánh. c. Ch©n rêi vËt b¸m, bu«ng m×nh tõ trªn cao. Câu 2: Chịn những đặc điểm của cá voi thích nghi với đời sống ở nớc a. C¬ thÓ h×nh thoi, cæ ng¾n. b. V©y lng to gi÷ th¨ng b»ng. c. Chi tríc cã mµng nèi c¸c ngãn. d. Chi tríc d¹ng b¬i chÌo. e. M×nh cã v¶y, tr¬n. g. Líp mì díi da dµy. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt” - Tìm hiểu về đời sống của chuột, hổ, báo. - KÎ b¶ng 1 trang 162 SGK thªm cét “cÊu t¹o ch©n”..
<span class='text_page_counter'>(79)</span> TiÕt 52 Bµi 50: Sù ®a d¹ng cña thó (tiÕp) Bé ¨n s©u bä, bé gÆm nhÊm, bé ¨n thÞt I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc cấu tạo thích nghi với đời sống của bộ thú ăn sâu bọ, bộ thú gặm nhÊm vµ bé thó ¨n thÞt. - Học sinh phân biệt đợc từng bộ thú thông qua những đặc điểm cấu tạp đặc trng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, t×m kiÕm kiÕn thøc. - Kĩ năng thu thập thông tin và kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức tìm hiểu thế giới động vật để bảo vệ loài có lợi. II. §å dïng d¹y vµ häc - Tranh ch©n, r¨ng chuét chï. - Tranh sóc, chuột đồng và bộ răng chuột. - Tranh bé r¨ng vµ ch©n cña mÌo. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - Nêu đặc điểm của dơi, cá voi phù hợp với điều kiện sống ? 3. Bµi míi Hoạt động 1: Tìm hiểu bộ ăn sâu bọ, bộ gặm nhấm và bộ ăn thịt Mục tiêu: HS thấy đợc đặc điểm đời sống và tập tính của 3 bộ thú. Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS đọc các thông tin của SGK trang 162, 163, 164, quan s¸t h×nh vÏ 50.1; 50.2; 50.3 SGK vµ hoµn thµnh bµi tËp. - GV treo bảng 1 để HS tự điền vào các môc (b»ng sè). - GV cho HS th¶o luËn toµn líp vÒ nh÷ng ý kiÕn cña c¸c nhãm. - GV cho HS qu¸n s¸t b¶ng 1 víi kiÕn thức đúng.. Bé thó ¨n s©u bä. Hoạt động của HS - Cá nhân HS tự đọc SGK và thu thập thông tin, trao đổi nhóm, quan sát kĩ tranh vµ thèng nhÊt ý kiÕn. - Yªu cÇu: Ph©n tÝch râ c¸ch b¾t måi, cÊu t¹o ch©n, r¨ng. - NhiÒu nhãm lªn b¶ng ghi kÕt qu¶ cña nhãm vµo b¶ng 1 - C¸c nhãm theo dâi, bæ sung nÕu cÇn. - HS tù ®iÒu chØnh nh÷ng chç cha phï hîp (nÕu cã).. B¶ng 1: T×m hiÓu vÒ bé ¨n s©u bä, bé ¨n thÞt vµ bé gÆm nhÊm §¹i M«i trLèi CÊu t¹o C¸ch ChÕ CÊu t¹o diÖn êng sèng sèng r¨ng bắt mồi độ ăn ch©n - Chuét chï - Chuét.
<span class='text_page_counter'>(80)</span> GÆm nhÊm ¨n thÞt. Nh÷ng c©u tr¶ lêi lùa chän. chòi - Chuét đồng - Sãc - B¸o - Sãi 1- Trªn mặt đất 2- Trªn mặt đất vµ trªn c©y 3- Trªn c©y 4- §µo hang trong đất. 1§¬n độc 2Sèng đàn. 1- R¨ng nanh dµi nhän, r¨ng hµm dÑp bªn, s¾c 2C¸c răng đều nhän 3- R¨ng cöa lín, cã kho¶ng trèng hµm. 1- §uæi b¾t måi 2R×nh, vå måi 3- T×m måi. 1- ¡n thùc vËt 2- ¨n động vËt 3- ¨n t¹p. 1- Chi tríc ng¾n, bµn réng, ngãn to, khoÎ 2- Chi to, khoÎ, c¸c ngãn cã vuèt s¾c nhän, díi cã nÖm thÞt dµy.. ? Ngoµi néi dung trong b¶ng chóng ta còn biết thêm gì về đại diện của 3 bộ - HS trả lời câu hỏi. thó nµy? Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo phù hợp với đời sống của bé gÆm nhÊm, bé ¨n s©u bä vµ bé ¨n thÞt Mục tiêu: HS tìm đợc những đặc điểm phù hợp của 3 bộ này là bộ răng, cấu tạo chân và chế độ ăn. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS sö dông néi dung - C¸ nh©n HS xem l¹i th«ng tin b¶ng, bảng 1, quan sát lại hình và trả lời câu quan sát chân, răng của các đại diện. hái: - Trao đổi nhóm và hoàn thành câu hỏi. ? Dùa vµo cÊu t¹o cña bé r¨ng ph©n biÖt bé ¨n s©u bä, bé ¨n thÞt vµ bé gÆm nhÊm? ? Đặc điểm cấu tạo chân báo, sói phù - Thảo luận toàn lớp về đáp án, nhận hîp víi viÖc s¨n måi vµ ¨n thÞt nh thÕ xÐt, bæ sung. nµo? - Rút ra các đặc điểm cấu tạo thích ? Nhận biết bộ thú ăn thịt, thú ăn sâu nghi với đời sống của từng bộ. bä, thó gÆm nhÊm nhê c¸ch b¾t måi nh thÕ nµo? ? Chân chuột chũi có đặc điểm gì phù hợp với việc đào hang trong đất? KÕt luËn: - Bé thó ¨n thÞt + R¨ng cöa s¾c nhän, r¨ng nanh dµi nhän, r¨ng hµm cã mÊy dÑp s¾c. + Ngón chân có vuốt cong, dới có đệm thịt êm. - Bé thó ¨n s©u bä: + Mâm dµi, r¨ng nhän.
<span class='text_page_counter'>(81)</span> + Chân trớc ngắn, bàn rộng, ngón tay to khoẻ để đào hang. - Bé gÆm nhÊm: + R¨ng cöa lín lu«n mäc dµi, thiÕu r¨ng nanh. 4. Cñng cè Câu 1: Hãy lựa chọn những đặc điểm của bộ thú ăn thịt trong các đặc điểm sau: a. R¨ng cöa lín, cã kho¶ng trèng hµm. b. R¨ng nanh dµi, nhän, r¨ng hµm hÑp hai bªn, s¾c. c. R×nh vµ vå måi. e. Ngãn ch©n cã vuèt cong, nhän s¾c, nÖm thÞt dµy. g. Đào hang trong đất. Câu 2: Những đặc điểm cấu tạo sau của bộ thú nào? a. R¨ng cöa lín, cã kho¶ng trèng hµm. b. R¨ng cöa mäc dµi liªn tôc c. ¨n t¹p 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - Đọc mục “Em có biết”. Tìm hiểu đặc điểm sống của trâu, bò, khỉ….
<span class='text_page_counter'>(82)</span> TiÕt 53 Bµi 51: Sù ®a d¹ng cña thó (tiÕp) C¸c bé mãng guèc vµ bé linh trëng I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc những đặc điểm cơ bản của thú móng guốc và phân biệt đợc bộ mãng guèc ch½n víi bé mãng guèc lÎ. - Nêu đợc đặc điểm bộ linh trởng, phân biệt đợc các đại diện của bộ linh trởng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức yêu quý và bảo vệ động vật rừng. II. §å dïng d¹y vµ häc - Tranh phãng to ch©n cña lîn, bß, tª gi¸c. - HS kÎ b¶ng trang 167 SGK vµo vë. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - Nêu đặc điểm cấu tạo phù hợp với đời sống của bộ ăn thịt, bộ ăn sâu bọ vàbộ gặm nhÊm? 3. Bµi míi Hoạt động 1: Tìm hiểu các bộ móng guốc Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm chung của bộ móng guốc. Phân biệt đợc bộ guốc ch½n vµ bé guèc lÎ. Hoạt động của GV - Yêu cầu HS đọc SGK trang 166, 167; quan sát hình 51.3 để trả lời câu hỏi: ? Tìm đặc điểm chung của bộ móng guèc? ? Chän tõ phï hîp ®iÒn vµo b¶ng trong vë bµi tËp? - GV kẻ bảng để HS chữa bài. - GV nªn lu ý nÕu ý kiÕn cha thèng nhÊt, cho HS tiÕp tôc th¶o luËn. - GV đa nhận xét và đáp án đúng.. Hoạt động của HS - Cá nhân HS tự đọc thông tin SGK trang 166, 167. Yªu cÇu: + Mãng cã guèc. + C¸ch di chuyÓn. - Trao đổi nhóm để hoàn thành bảng kiÕn thøc. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn ®iÒn tõ phï hîp vµo b¶ng. - Nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. B¶ng chuÈn kiÕn thøc Cấu tạo, đời sống và tập tính một số đại diện thú móng guốc Tên động vật Số ngón chân Sõng Chế độ ăn Lèi sèng Lîn Ch½n (4) Kh«ng sõng ¡n t¹p §µn H¬u Ch½n (2) Cã sõng Nhai l¹i §µn Ngùa LÎ (1) Kh«ng sõng Kh«ng nhai l¹i §µn Voi LÎ (5) Kh«ng sõng Kh«ng nhai l¹i §µn Tª gi¸c LÎ (3) Cã sõng Kh«ng nhai l¹i Đơn độc Nh÷ng c©u tr¶ Ch½n Cã sõng Nhai l¹i §µn lêi lùa chän LÎ Kh«ng sõng Kh«ng nhai l¹i Đơn độc.
<span class='text_page_counter'>(83)</span> ¡n t¹p - Yªu cÇu HS tiÕp tôc tr¶ lêi c©u hái: ? Tìm đặc điểm phân biệt bộ guốc ch½n vµ bé guèc lÎ? - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn vÒ: + §Æc ®iÓm chung cña bé + Đặc điểm cơ bản để phân biệt bộ guèc ch½n vµ guèc lÎ.. - C¸c nhãm sö dông kÕt qu¶ cña b¶ng trên, trao đổi nhóm và trả lời câu hỏi: - Yªu cÇu: + Nêu đợc số ngón chân có guốc + Sừng, chế độ ăn - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. KÕt luËn: - §Æc ®iÓm cña bé mãng guèc + Số ngón chân tiêu giảm, đốt cuối mỗi ngón có bao sừng gọi là guốc. - Bé guèc ch½n: sè ngãn ch©n ch½n, cã sõng, ®a sè nhai l¹i. - Bé guèc lÎ: sè ngãn ch©n lÎ, kh«ng cã sõng (trõ tª gi¸c), kh«ng nhai l¹i. Hoạt động 2: Tìm hiểu bộ linh trởng Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm cơ bản của bộ, phân biệt đợc một số đại diện trong bé. Hoạt động của GV Hoạt động của HS * §Æc ®iÓm chung cña bé - HS tự đọc thông tin SGK trang 168, - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin quan s¸t h×nh 51.4 kÕt hîp víi nh÷ng SGK và quan sát hình 51.4, trả lời câu hiểu biết về bộ này để trả lời câu hỏi: hái: - Yªu cÇu: ? Tìm đặc điểm cơ bản của bộ linh tr- + Chi có cấu tạo đặc biệt. ëng? ? T¹i sao bé linh trëng leo trÌo rÊt + Chi cã kh¶ n¨ng cÇm n¾m, b¸m chÆt. giái? - Mét vµi HS tr×nh bµy, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. * Phân biệt các đại diện - Cá nhân tự tìm đặc điểm phù hợp 3 + Phân biệt 3 đại diện của bộ linh trởng đại diện ở sơ đồ trang 168. bằng đặc điểm nào? - 1 sè HS lªn b¶ng ®iÒn vµo c¸c ®iÓm, - GV kẻ nhành bảng so sánh để HS HS khác nhận xét, bổ sung. ®iÒn. B¶ng kiÕn thøc chuÈn Tên động vật §Æc ®iÓm Chai m«ng Tói m¸ §u«i. KhØ h×nh ngêi Kh«ng cã Kh«ng cã Kh«ng cã. KhØ Chai m«ng lín Tói m¸ lín §u«i dµi. Vîn Cã chai m«ng nhá Kh«ng cã Kh«ng cã. KÕt luËn: - Bé linh trëng + §i b»ng bµn ch©n + Bµn tay, bµn ch©n cã 5 ngãn + Ngón cái đối diện với các ngón còn lại giúp thích nghi với sự cầm nắm và leo trÌo..
<span class='text_page_counter'>(84)</span> + ¡n t¹p Hoạt động 3: Tìm hiểu đặc điểm chung của lớp thú Mục tiêu: HS nắm đợc những đặc điểm chung của lớp thú thể hiện là lớp động vật tiÕn hãa nhÊt. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nhớ lại kiến thức đã học - HS trao đổi nhóm, thống nhất tìm ra về lớp thú, thông qua các đại diện để đặc điểm chung nhất. tìm đặc điểm chung. Chú ý đặc điểm: bộ lông, đẻ con, răng, - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm hÖ thÇn kinh. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. KÕt luËn: - §Æc ®iÓm chung cña líp thó: + Là động vật có xơng sống, có tổ chức cao nhất + Thai sinh vµ nu«i con b»ng s÷a + Cã l«ng mao, bé r¨ng ph©n ho¸ 3 lo¹i + Tim 4 ngăn, bộ não phát triển, là động vật hằng nhiệt. Hoạt động 4: Tìm hiểu vai trò của thú Mục tiêu: HS nắm đợc giá trị nhiều mặt của lớp thú. Hoạt động của GV - Yêu cầu HS đọc SGK và trả lời câu hái: ? Thú có những giá trị gì trong đời sèng con ngêi? ? Chúng ta phải làm gì để bảo vệ và gióp thó ph¸t triÓn? - GV nhËn xÐt ý kiÕn cña HS vµ yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn... Hoạt động của HS - C¸ nhËn HS tù nghiªn cøu th«ng tin trong SGK trang 168. - Trao đổi nhóm và trả lời: - Yªu cÇu: + Ph©n tÝch tõng gi¸ trÞ nh: cung cÊp thùc phÈm, dîc phÈm… + X©y dùng khu b¶o tån, cÊm s¨n b¾n. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung.. KÕt luËn: - Vai trò: Cung cấp thực phẩm, sức khoẻ, dợc liệu, nguyên liệu làm đồ mĩ nghệ vµ tiªu diÖt gÆm nhÊm cã h¹i. - BiÖn ph¸p: + Bảo vệ động vật hoang dã. + Xây dựng khu bảo tồn động vật. + Tæ chøc ch¨n nu«i nh÷ng loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ. 4. Cñng cè - GV sö dông c©u hái 1, 2, 3 cuèi bµi. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Tìm hiểu một số tập tính, đời sống của thú..
<span class='text_page_counter'>(85)</span> TiÕt 54 Bµi 52: Thùc hµnh Xem băng hình về đời sống và tập tính của thú I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Gióp HS cñng cè vµ më réng bµi häc vÒ c¸c m«i trêng sèng vµ tËp tÝnh cña thó. 2. KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng quan sát hoạt động của thú trên phim ảnh. - KÜ n¨ng n¾m b¾t néi dung th«ng qua kªnh h×nh. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức yêu quý và bảo vệ động vật rừng. II. §å dïng d¹y vµ häc - GV: ChuÈn bÞ m¸y chiÕu, b¨ng h×nh. - HS: ¤n l¹i kiÕn thøc líp thó. KÎ b¶ng: §êi sèng vµ tËp tÝnh cña thó vµo vë Tên động KiÕm ¨n M«i trC¸ch di §Æc ®iÓm vËt quan Sinh s¶n Thøc ¨n B¾t måi êng sèng chuyÓn kh¸c sát đợc. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - KÕt hîp kiÓm tra trong giê thùc hµnh. 3. Bµi míi Më bµi: - GV yªu cÇu: + Theo dâi néi dung trong b¨ng h×nh + Hoµn thµnh b¶ng tãm t¾t + Hoạt động theo nhóm + Gi÷ trËt tù, nghiªm tóc. Hoạt động 1: Giáo viên cho HS xem lần thứ nhất toµn bé ®o¹n b¨ng h×nh Hoạt động 2: Giáo viên cho HS xem lại đoạn băng hình víi yªu cÇu quan s¸t - M«i trêng sèng - C¸ch di chuyÓn - C¸ch kiÕm ¨n - H×nh thøc sinh s¶n - Hoµn thµnh b¶ng ë vë bµi tËp - GV kẻ sẵn bảng để HS chữa bài. Hoạt động 3: Thảo luận nội dung băng hình.
<span class='text_page_counter'>(86)</span> - GV dành 7 phút để HS hoàn chỉnh nội dung bài của nhóm. - GV ®a ra c©u hái: ? H·y tãm t¾t nh÷ng néi dung chÝnh cña b¨ng h×nh? ? Kể tên những động vật quan sát đợc? ? Thó sèng ë nh÷ng m«i trêng nµo? ? Hãy trình bày các loại thức ăn và cách kiếm mồi đặc trng của từng nhóm thú? ? Thó sinh s¶n nh thÕ nµo? ? Em còn phát hiện những đặc điểm nào khác nữa ở thú? - HS dựa vào nội dung của bảng, trao đổi nhóm và hoàn thành câu trả lời. + §¹i diÖn c¸c nhãm lªn ghi kÕt qu¶ trªn b¶ng, nhãm kh¸c theo dâi nhËn xÐt, bæ sung. - GV thông báo đáp án đúng để các nhóm để các nhóm tự sửa chữa. 4. Cñng cè - NhËn xÐt: + Tinh thần, thái độ học tập của HS. + Dựa vào bảng thu hoạch đánh giá kết quả học tập của nhóm. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Ôn tập lại toàn bộ 6 chơng đã học. - KÎ b¶ng trang 174 SGK vµo vë bµi tËp.. TiÕt 55 KiÓm tra 45 phót I. Môc tiªu Khi häc xong bµi nµy, HS: - Ôn tập, củng cố đợc các kiến thức đã học. - Cã tÝnh tù gi¸c trong khi lµm bµi kiÓm tra. - Giáo dục thái độ yêu thích môn học. II. Ph¬ng tiÖn III. Các hoạt động dạy và học 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi A. §Ò bµi I. Tr¾c nghiÖm Đánh dấu X vào đầu câu trả lời đúng: Câu 1: ( 1 điểm) Hình dạng thân và đuôi cá chép có tác dụng gì đối với đời sống của nã: a. Gióp c¸ b¬i léi dÔ dµng b. Giảm đợc sức cản của nớc c. Giúp cá điều chỉnh đợc thăng bằng d. C¶ a vµ b. Câu 2: (1 điểm) Cấu tạo và hoạt động hô hấp của ếch nh thế nào?.
<span class='text_page_counter'>(87)</span> a. XuÊt hiÖn phæi b. H« hÊp nhê sù n©ng lªn h¹ xuèng cña thÒm miÖng c. Da ẩm có hệ mao mạch dày đặc dới da làm nhiệm vụ hô hấp. d. C¶ a, b, c. C©u 3: (1 ®iÓm) §iÓm kh¸c biÖt trong hÖ tuÇn hoµn Õch vµ th»n l»n lµ: a. T©m thÊt cã mét v¸ch hôt b. T©m thÊt cã 1 v¸ch hôt lµm gi¶m bít sù pha trén m¸u. c. T©m nhÜ cã v¸ch hôt, m¸u pha trén gi¶m ®i. d. T©m thÊt cã 2 v¸ch hôt, m¸u Ýt bÞ pha h¬n. C©u 4: (1 ®iÓm) C¸c bé phËn cña hÖ hÊp ë chim bå c©u gåm nh÷ng g×? a. KhÝ qu¶n vµ 9 tói khÝ. b. KhÝ qu¶n, 2 phÕ qu¶n vµ 9 tói khÝ c. KhÝ qu¶n, 2 phÕ qu¶n vµ 2 l¸ phæi. d. C¶ a, b, c. C©u 5: (2 ®iÓm) Ghi chó thÝch thay cho c¸c sè A, B vµ 1, 2, 3… trªn h×nh: Sơ đồ hệ tuần hoàn thỏ II. Tù luËn ( 4 ®iÓm) - Nêu đặc điểm chung và vai trò của lớp thú 4. Cñng cè - GV cñng cè néi dung bµi - Ch÷a bµi (nÕu cßn thêi gian) - §¸nh gi¸ giê. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc sinh «n tËp - ChuÈn bÞ néi dung bµi tiÕp theo..
<span class='text_page_counter'>(88)</span> TiÕt 56 Chơng 7- Sự tiến hoá của động vật Bài 53: Môi trờng sống và sự vận động - di chuyển I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc các hình thức di chuyển của động vật. - Thấy đợc sự phức tạp và phân hoá của sự di chuyển. - ý nghĩa của sự phân hoá trong đời sống của động vật. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng so s¸nh, quan s¸t. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ môi trờng và động vật. II. §å dïng d¹y vµ häc - Tranh phãng to h×nh 53.1 SGK. - HS: chuÈn bÞ theo néi dung SGK. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi Hoạt động 1: Tìm hiểu các hình thức di chuyển của động vật Mục tiêu: HS nắm đợc các hình thức di chuyển chủ yếu của động vật. Hoạt động của GV - Yªu cÇu: Nghiªn cøu SGK vµ h×nh 53.1, lµm bµi tËp. ? H·y nèi c¸c c¸ch di chuyÓn ë c¸c « với loài động vật cho phù hợp. - GV treo tranh hình 53.1 để HS chữa bµi. - GV hái: ? §äng vËt cã nh÷ng h×nh thøc di chuyÓn nµo? ? Ngoài những động vật ở trên đây, em còn biết những động vật nào? Nêu hình thøc di chuyÓn cña chóng? - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn.. Hoạt động của HS - Cá nhân tự đọc thông tin và quan sát h×nh 53.1 SGK trang 172. - Trao đổi nhóm hoàn thành phần trả lêi. - Yªu cÇu: 1 loµi cã thÓ cã nhiÒu c¸ch di chuyÓn. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn ch÷a bµi g¹ch nèi b»ng c¸c mµu kh¸c nhau. - Nhãm khcs nhËn xÐt, bæ sung. - Nhìn sơ đồ, HS nhắc lại hình thức di chuyển của một số động vật nh: bò, b¬i, ch¹y, ®i, bay… - HS cã thÓ kÓ thªm: T«m: b¬i, bß, nh¶y. VÞt: ®i, b¬i.. KÕt luËn: - §éng vËt cã nhiÒu c¸ch di chuyÓn nh: ®i, bß, ch¹y, nh¶y, b¬i… phï hîp víi m«i tr êng vµ tËp tÝnh cña chóng. Hoạt động 2: Sự phức tạp hoá và sự phân hoá các bộ phận di chuyển ở động vật Mục tiêu: HS nắm đợc sự phân hoá ngày càng phức tạp của bộ phận di chuyển để phù hîp víi c¸ch di chuyÓn..
<span class='text_page_counter'>(89)</span> Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu GSK vµ quan s¸t h×nh 52.2 trang 173, hoµn thµnh phiÕu häc tËp: “Sù phøc t¹p ho¸ vµ sù ph©n ho¸ bé phËn di chuyÓn ë động vật” nh trong SGK trang 173. - GV ghi nhanh đáp án của các nhóm lªn b¶ng theo thø tù 1, 2, 3… - GV nªn hái: T¹i sao lùa chän loµi động vật với đặc điểm tơng ứng? (để cñng cè kiÕn thøc). - Khi nhãm nµo chän sai, GV gi¶ng giải để HS lựa chọn lại. - GV yªu cÇu c¸c nhãm theo dâi phiÕu kiÕn thøc chuÈn.. Hoạt động của HS - C¸ nh©n HS tù nghiªn cøu tãm t¾t SGK, quan s¸t h×nh 52.2. - Th¶o luËn nhãm hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - HS theo dâi vµ söa ch÷a nÕu cÇn.. B¶ng kiÕn thøc chuÈn STT §Æc ®iÓm c¬ quan di chuyÓn 1 Cha có bộ phận di chuyển, có đời sống bám, cố định 2 Cha cã bé phËn di chuyÓn, di chuyÓn chËm kiÓu s©u ®o 3 Bộ phận di chuyển rất đơn giản (mấu lồi cơ và tơ bơi) 4 Bộ phận di chuyển đã phân hoá thành chi phân đốt. 5 Bộ phận di chuyển 5 đôi chân bò và 5 đôi chân bơi. đợc phân hoá thành Vây bơi với các tia vây các chi có cấu tạo 2 đôi chân bò, 1 đôi chân nhảy. vµ chøc n¨ng kh¸c Bµn tay, bµn ch©n cÇm n¾m. nhau. Chi 5 ngãn cã mµng b¬i. Cánh đợc cấu tạo bằng màng da. Cánh đợc cấu tạo bằng lông vũ. - Yªu cÇu HS theo dâi l¹i néi dung trong phiÕu häc tËp, tr¶ lêi c©u hái: ? Sù phøc t¹p vµ ph©n ho¸ bé phËn di chuyển ở động vật thể hiện nh thế nào?. Tên đơn vị San h«, h¶i quú Thuû tøc R¬i RÕt, th»n l»n T«m C¸ chÐp Ch©u chÊu KhØ, vîn Õch D¬i Chim, gµ. - HS tiếp tục trao đổi nhóm theo 2 câu hái: - Yêu cầu nêu đợc: + Từ cha có bộ phận di chuyển đến có bộ phận di chuyển đơn giản, đến phức t¹p dÇn. ? Sù phøc t¹p vµ ph©n ho¸ nµy cã ý + Sèng b¸m di chuyÓn chËm di nghÜa g×? chuyÓn nhanh. - GV tæng kÕt l¹i ý kiÕn cña HS thµnh 2 + Gióp cho viÖc di chuyÓn cã hiÖu qu¶. vấn đề đó là: - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm + Sù ph©n ho¸ vÒ cÊu t¹o c¸c bé phËn kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. di chuyÓn + Chuyªn ho¸ dÇn vÒ chøc n¨ng. - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. KÕt luËn: - Sự phức tạp hoá và phân hoá của bộ phận di chuyển giúp động vật di chuyển cã hiÖu qu¶, thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn sèng. 4. Cñng cè.
<span class='text_page_counter'>(90)</span> Câu 1: Cách di chuyển: “đi, bay, bơi” là của loài động vật nào? a. Chim b. D¬i c. VÞt trêi Câu 2: Nhóm động vật nào dới đây cha có bộ phận di chuyển, có đời sống bám, cố định? a. Hải quỳ, đỉa, giun b. Thuû tøc, l¬n, r¾n c. San h«, h¶i quú Câu 3: Nhóm động vật nào có bộ phận di chuyển phân hoá thành chi 5 ngón để cầm n¾m? a. GÊu, chã, mÌo b. KhØ, sãc, d¬i c. Vîn, khØ, tinh tinh §¸p ¸n: 1c; 2c; 3c 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - KÎ b¶ng trang 176 vµo vë - §äc môc “Em cã biÕt”..
<span class='text_page_counter'>(91)</span> TiÕt 57 Bµi 54: TiÕn ho¸ vÒ tæ chøc c¬ thÓ I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc mức độ phức tạp dần trong tổ chức cơ thể của cá lớp động vật thể hiÖn ë sù ph©n ho¸ vÒ cÊu t¹o vµ chuyªn ho¸ vÒ chøc n¨ng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng so s¸nh, quan s¸t. - KÜ n¨ng ph©n tÝch, t duy. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc - Tranh phãng to h×nh 54.1SGK. - HS: chuÈn bÞ theo néi dung SGK, kÎ b¶ng SGK rang 176. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - Các hình thức di chuyển của động vật? - Sự phức tạp và sự phân hoá các bộ phận di chuyển ở động vật nh thế nào? 3. Bµi míi Hoạt động 1: So sánh một số hệ cơ quan của động vật Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS quan sát tranh, đọc cá c©u tr¶ lêi vµ hoµn thµnh b¶ng trong vë bµi tËp. - GV kẻ bảng để HS chữa bài.. Hoạt động của HS - Cá nhân đọc nội dung bảng, ghi nhớ kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm, lựa chọn câu trả lời. - Hoµn thµnh b¶ng - Yªu cÇu: + Xác định đợc các ngành + Nêu cầu tạo từ đơn giản đến phức tạp dÇn. - GV lu ý nên gọi nhiều nhóm để biết - Đại diện nhóm lên ghi kết quả vào đợc ý kiến của HS. b¶ng 1, nhãm kh¸c theo dâi, bæ sung - GV ghi phÇn bæ sung vµo c¹nh b¶ng nÕu cÇn. để HS tiếp tục theo dõi và trao đổi. - GV nªn kiÓm tra sè lîng c¸c nhãm cã kết quả đúng và cha đúng. - HS theo dâi vµ tù söa ch÷a. - Yªu cÇu HS quan s¸t néi dung b¶ng kiÕn thøc chuÈn. Tªn động vật Trïng biÕn h×nh Thuû tøc. Ngµnh §éng vËt nguyªn sinh Ruét khoang. H« hÊp Cha ph©n ho¸ Cha ph©n. TuÇn hoµn Cha cã. ThÇn kinh Cha ph©n ho¸. Sinh dôc Cha ph©n ho¸. Cha cã. H×nh m¹ng líi. TuyÕn sinh dôc kh«ng cã.
<span class='text_page_counter'>(92)</span> Giun đốt. ho¸ Da. Ch©n khíp. Mang đơn giản. Giun đất. Tim đơn giản, Hình tuÇn hoµn kÝn h¹ch. Tin đơn giản, hÖ tuÇn hoµn hë Ch©n Hệ ống Tin đơn giản, Ch©u khíp khÝ hÖ tuÇn hoµn chÊu hë §éng vËt Mang Tim cã 1 t©m cã x¬ng nhÜ, 1 t©m sèng thÊt, tuÇn C¸ chÐp hoµn kÝn, máu đỏ tơi đi nu«i c¬ thÓ. §éng vËt Da vµ Tim cã 2 t©m Õch cã x¬ng phæi nhÜ, 1 t©m đồng tr- sống thÊt, hÖ tuÇn ëng hoµn kÝn, thµnh m¸u pha nu«i c¬ thÓ §éng vËt Phæi Tim cã 2 t©m cã x¬ng nhÜ, 1 t©m sèng thÊt cã v¸ch Th»n ng¨n hôt, hÖ l»n bãng tuÇn hoµn kÝn, m¸u pha Ýt nu«i c¬ thÓ §éng vËt Phæi vµ Tim cã 2 t©m cã x¬ng tói khÝ nhÜ vµ 2 t©m Chim bå sèng thÊt, tuÇn c©u hoµn kÝn, máu đỏ tơi nu«i c¬ thÓ. Phæi Tim cã 2 t©m nhÜ vµ 2 t©m thÊt, tuÇn Thá hoµn kÝn, máu đỏ tơi nu«i c¬ thÓ. T«m s«ng. chuçi. Chuçi h¹ch cã h¹ch n·o Chuçi h¹ch, h¹ch n·o lín H×nh èng, b¸n cÇu n·o nhá, tiÓu n·o h×nh khèi tr¬n. èng dÉn TuyÕn dôc cã dÉn TuyÕn dôc cã dÉn TuyÕn dôc cã dÉn TuyÕn dôc cã dÉn. sinh èng sinh èng sinh èng sinh èng. H×nh èng, b¸n TuyÕn sinh cÇu n·o nhá, dôc cã èng tiÓu n·o nhá dÉn hÑp H×nh èng, b¸n TuyÕn sinh cÇu n·o nhá, dôc cã èng tiÓu n·o ph¸t dÉn triÓn h¬n Õch.. H×nh èng, b¸n TuyÕn sinh cÇu n·o lín, dôc cã èng tiÓu n·o lín cã dÉn 2 mÊu bªn nhá. H×nh èng, b¸n TuyÕn sinh cÇu n·o lín, dôc cã èng vá chÊt x¸m, dÉn khe, r·nh, tiÓu n·o cã 2 mÊu bªn lín.. Hoạt động 2: Sự phức tạp hoá tổ chức cơ thể Mục tiêu: HS chỉ ra đợc sự phân hoá và chuyên hoá của các hệ cơ quan. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t l¹i néi dung - C¸ nh©n theo dâi th«ng tin ë b¶ng, b¶ng vµ tr¶ lêi c©u hái: ghi nh¬ kiÕn thøc (lu ý: theo hµng däc ? Sù phøc t¹p ho¸ c¸c hÖ c¬ quan h« tõng hÖ c¬ quan)..
<span class='text_page_counter'>(93)</span> hấp, tuần hoàn, thần kinh, sinh dục đ- - Trao đổi nhóm. îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo qua c¸c líp Yªu cÇu: động vật đã học? + Hệ hô hấp từ cha phân hóa trao đổi qua toàn bộ da mang đơn giản mang da vµ phæi phæi + HÖ tuÇn hoµn: cha cã tim tim cha cã ng¨n tim cã 2 ng¨n 3 ng¨n tim 4 ng¨n + Hệ thần kinh từ cha phân hoá đến thần kinh mạng lới chuỗi hạch đơn gi¶n chuçi h¹ch ph©n ho¸ (n·o, hÇu, bông…) h×nh èng ph©n ho¸ n·o, tuû sèng. + HÖ sinh dôc: cha ph©n ho¸ tuyÕn - GV ghi tãm t¾t ý kiÕn cña c¸c nhms sinh dôc kh«ng cã èng dÉn tuyÕn sinh dôc cã èng dÉn. vµ phÇn bæ sung lªn b¶ng. - GV nhận xét đánh giá và yêu cầu HS - Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác rót ra kÕt luËn vÒ sù phøc t¹p ho¸ tæ nhËn xÐt, bæ sung. * KÕt luËn chøc c¬ thÓ. - Sù phøc t¹p ho¸ tæ chøc c¬ thÓ cñae các lớp động vật thể hiện ở sự phân hoá vÒ cÊu t¹o vµ chuyªn ho¸ vÒ chøc n¨ng. - HS cã thÓ dùa vµo sù hoµn chØnh cña ? Sự phức tạp hoá tổ chức cơ thể ở hệ thần kinh liên quan đến tập tính phức tạp, yêu cầu nêu đợc: động vật có ý nghĩa gì? + Các cơ quan hoạt động cơ hiệu quả h¬n. + Gióp c¬ thÓ thÝch nghi víi m«i trêng sèng. STT 1 2 3 4 5. B¶ng kiÕn thøc chuÈn §Æc ®iÓm c¬ quan di chuyÓn Cha có bộ phận di chuyển, có đời sống bám, cố định Cha cã bé phËn di chuyÓn, di chuyÓn chËm kiÓu s©u ®o Bộ phận di chuyển rất đơn giản (mấu lồi cơ và tơ bơi) Bộ phận di chuyển đã phân hoá thành chi phân đốt. Bộ phận di chuyển 5 đôi chân bò và 5 đôi chân bơi. đợc phân hoá thành Vây bơi với các tia vây các chi có cấu tạo 2 đôi chân bò, 1 đôi chân nhảy. vµ chøc n¨ng kh¸c Bµn tay, bµn ch©n cÇm n¾m. nhau. Chi 5 ngãn cã mµng b¬i. Cánh đợc cấu tạo bằng màng da. Cánh đợc cấu tạo bằng lông vũ.. Tên đơn vị San h«, h¶i quú Thuû tøc R¬i RÕt, th»n l»n T«m C¸ chÐp Ch©u chÊu KhØ, vîn Õch D¬i Chim, gµ. - Yêu cầu HS theo dõi lại nội dung - HS tiếp tục trao đổi nhóm theo 2 câu trong phiÕu häc tËp, tr¶ lêi c©u hái: hái:.
<span class='text_page_counter'>(94)</span> ? Sự phức tạp và phân hoá bộ phận di - Yêu cầu nêu đợc: chuyển ở động vật thể hiện nh thế nào? + Từ cha có bộ phận di chuyển đến có bộ phận di chuyển đơn giản, đến phức t¹p dÇn. + Sèng b¸m di chuyÓn chËm di ? Sù phøc t¹p vµ ph©n ho¸ nµy cã ý chuyÓn nhanh. nghÜa g×? + Gióp cho viÖc di chuyÓn cã hiÖu qu¶. - GV tæng kÕt l¹i ý kiÕn cña HS thµnh 2 - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm vấn đề đó là: kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. + Sù ph©n ho¸ vÒ cÊu t¹o c¸c bé phËn di chuyÓn + Chuyªn ho¸ dÇn vÒ chøc n¨ng. - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. 4. Cñng cè - GV cñng cè néi dung bµi - Yªu cÇu HS nh¾c l¹i néi dung nh b¶ng SGK. - §¸nh gi¸ giê. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - KÎ b¶ng 1, 2 vµo vë.. TiÕt 58 Bµi 55: TiÕn ho¸ vÒ sinh s¶n I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợcặn tiến hoá các hình thức sinh sản ở động vật từ đơn giản đến phức tạp (sinh sản vô tính đến sinh sản hữu tính). - HS thấy đợc sự hoàn chỉnh các hình thức sinh sản hữu tính. 2. KÜ n¨ng - Kĩ năng hoạt động nhóm..
<span class='text_page_counter'>(95)</span> 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật đặc biệt trong mùa sinh sản. II. §å dïng d¹y vµ häc - Tranh sinh s¶n v« tÝnh ë trïng roi, thuû tøc. - Tranh vÒ sù ch¨m sãc trøng vµ con. - HS: ChuÈn bÞ theo néi dung SGK. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi VB: Sinh sản là đặc điểm đặc trng của sinh vật để duy trì nòi giống, động vật có nh÷ng h×nh thøc sinh s¶n nµo? Sù tiÕn ho¸ c¸c h×nh thøc sinh s¶n thÓ hiÖn nh thÕ nµo? Hoạt động 1: Tìm hiểu hình thức sinh sản vô tính Mục tiêu: HS nắm đợc khái niệm sinh sản vô tính các hình thức sinh sản vô tính ở động vật. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nghiên cứu SGK trả lời - Cá nhân HS tự đọc tóm tắt trong SGK c©u hái: trang 179 tr¶ lêi c©u hái: - Yªu cÇu: ? ThÕ nµo lµ sinh s¶n v« tÝnh? + Không có sự kết hợp đực, cái ? Có những hình thức sinh sản vô tính + Phân đôi, mọc chồi nµo? - Mét vµi HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn - GV treo tranh mét sè h×nh thøc sinh xÐt, bæ sung. sản vô tính ở động vật không xơng - HS lu ý: chỉ có một cá thể tự phân đôi sèng. hay mäc thªm mét c¬ thÓ míi. ? H·y ph©n tÝch c¸c c¸ch sinh s¶n ë thuû tøc vµ trïng roi? ? Tìm một số động vật khác có kiểu - HS có thể kể thêm: trùng amip, trùng sinh s¶n gièng nh trïng roi? giµy… - Yªuc Çu HS rót ra kÕt luËn. KÕt luËn: - Sinh sản vô tính không có sự kết hợp tế bào sinh dục đực và cái. - H×nh thøc sinh s¶n: + Phân đôi cơ thể + Sinh s¶n sinh dìng: mäc chåi vµ t¸i sinh. Hoạt động 2: Tìm hiểu hình thức sinh sản hữu tính Mục tiêu: HS nắm đợc khái niệm sinh sản hữu tính và sự hoàn chỉnh các hình thức sinh sản hữu tính thông qua các lớp động vật. Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK trang 179 vµ tr¶ lêi c©u hái: ? ThÕ nµo lµ sinh s¶n h÷u tÝnh? ? So s¸nh sinh s¶n v« tÝnh víi h÷u tÝnh. Hoạt động của HS a. Sinh s¶n h÷u tÝnh - Cá nhân HS tự đọc tóm tắt SGK trang 143, trao đổi nhóm. - Yªu cÇu:.
<span class='text_page_counter'>(96)</span> (b»ng c¸ch hoµn thµnh b¶ng 1) - GV kẻ bảng để HS so sánh.. H×nh thøc sinh s¶n V« tÝnh H÷u tÝnh. Sè c¸ thÓ tham gia. + Có sự kết hợp đực và cái. + Tìm đặc điểm giống nhau và khác nhau. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng. - Nhãm kh¸c nhËn xÐt vµ bæ sung.. Thừa kế đặc điểm Cña 1 c¸ thÓ. Cña 2 c¸ thÓ. - Tõ néi dung b¶ng so s¸nh nµy rót ra nhËn xÐt g×? ? Em hãy kể tên một số động vật không xơng sống và động vật có xơng sống sinh s¶n h÷u tÝnh mµ em biÕt? - GV phân tích: một số động vật không xơng sống có cơ quan sinh dục đực và cái trên một cơ thể đợc gọi là lỡng tính. - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: ? Hãy cho biết giun đất, giun đũa cơ thÓ nµo lìng tÝnh, ph©n tÝnh vµ cã h×nh thøc thô tinh ngoµi hoÆc thô tinh trong? - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn: sinh s¶n h÷u tÝnh vµ c¸c h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh.. - GV gi¶ng gi¶i: trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña sinh vËt tæ chøc c¬ thÓ ngµy cµng phøc t¹p. ? H×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh hoµn chỉnh dần qua các lớp động vật đợc thể hiÖn nh thÕ nµo?. - GV tæng kÕt ý kiÕn cña c¸c nhãm thông báo đó là những đặc điểm thể hiÖn sù hoµn chØnh h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh. - GV yªu cÇu c¸c nhãm hoµn thµnh. H×nh thøc sinh s¶n V« tÝnh H÷u tÝnh. Sè c¸ thÓ tham gia 1 2. Thừa kế đặc điểm Cña 1 c¸ thÓ. Cña 2 c¸ thÓ. 1 2. - HS phải nêu đợc: + Sinh s¶n h÷u tÝnh u viÖt h¬n sinh s¶n v« tÝnh. - Kết hợp đặc tính của cả bố và mẹ. - HS nêu: thuỷ tức, giun đất, châu chấu, søa… gµ, mÌo, chã…. * KÕt luËn: - Sinh s¶n h÷u tÝnh lµ h×nh thøc sinh s¶n cã sù kÕt hîp gi÷a tÕ bµo sinh dôc đực và tế bào sinh dục cái tạo thành hîp tö. - Sinh sản hữu tính trên cá thể đơn tính hay lìng tÝnh. b. Sù tiÕn ho¸ c¸c h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh - HS nhí l¹i c¸ch sinh s¶n cña loµi động vật cụ thể nh giun, ca, thằn lằn, chim, thó. - Trao đổi nhóm, nêu đợc: + Loài đẻ trứng, đẻ con. + Thô tinh ngoµi, trong. + Ch¨m sãc con. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung..
<span class='text_page_counter'>(97)</span> b¶ng ë SGK trang 180. - GV kÎ s½n b¶ng nµy trªn b¶ng phô. - GV lu ý nÕu cã ý kiÕn nµo cha thèng nhất thì cho các nhóm tiếp tục trao đổi. - GV cho HS theo dâi b¶ng kiÕn thøc chuÈn.. - Trong mçi nhãm: + Cá nhân đọc những câu lựa chọn, nộ dung trong b¶ng. + Thống nhất ý kiến của nhóm để hoàn thµnh néi dung. - §¹i diÖn nhãm ghi ý kiÕn cña nhãm m×nh vµo b¶ng cña GV. - C¸c nhãm nhËn xÐt vµ bæ sung ý kiÕn. - HS theo dâi tù söa ch÷a nÕu cÇn.. Bảng 2: Sự sinh sản hữu tính và tập chăm sóc con ở động vật Ph¸t triÓn TËp tÝnh b¶o TËp tÝnh Tªn loµi Thô tinh Sinh s¶n ph«i vÖ trøng nu«i con Ngoµi §Î trøng BiÕn th¸i Không đào Con non Trai s«ng hang lµm tæ (Êu trïng) tù kiÕm måi Ngoµi §Î trøng BiÕn th¸i Trøng trong Con non tù Ch©u chÊu hốc đất kiÕm ¨n Ngoµi §Î trøng Trùc tiÕp Kh«ng lµm tæ Con non tù C¸ chÐp (kh«ng nhau kiÕm måi thai) Ngoµi §Î trøng BiÕn th¸i Không đào ấu trùng tự ếch đồng hang, lµm tæ kiÕm måi Th»n l»n Trong §Î trøng Trùc tiÕp §µo hang Con non tù bãng ®u«i (kh«ng nhau kiÕm måi dµi thai) Trong §Î trøng Trùc tiÕp Lµm tæ, Êp B»ng s÷a Chim bå (kh«ng nhau trøng diÒu, mím c©u thai) måi Trong §Î con Trùc tiÕp (cã Lãt æ B»ng s÷a Thá nhau thai) mÑ - Dựa vào bảng trên, trao đổi nhóm trả - Các nhóm tiếp tục trao đổi, trả lời câu lêi c©u hái: hái - Yêu cầu nêu đợc: - Thụ tinh trong u việt hơn so với thụ + Thụ tinh trong, số lợng trứng đựoc tinh ngoµi nh thÕ nµo? thô tinh nhiÒu. - Sự đẻ con tiến hoá hơn so với đẻ trứng + Phôi phát triển trong cơ thể mẹ an nh thÕ nµo? toµn h¬n. - T¹i sao sù ph¸t triÓn trùc tiÕp l¹i tiÕn + Ph¸t triÓn trùc tiÕp tØ lÖ con non sèng bé h¬n so víi ph¸t triÓn gi¸n tiÕp? cao h¬n. - Tại sao hình thức thai sinh là tiến bịi + Con non đợc nuôi dỡng tốt, tập tính nhất trong giới động vật? cña thó ®a d¹ng, thÝch nghi cao. - GV ghi tãm t¾t ý kiÕn cña c¸c nhãm - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm để các nhóm khác theo dõi. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV thông báo ý kiến đúng, từ đó yêu cÇu HS tù rót ra kÕt lu¹n; sù hoµn chØnh.
<span class='text_page_counter'>(98)</span> c¸c h×nh thøc sinh s¶n. KÕt luËn: - Sù hoµn chØnh dÇn c¸c h×nh thøc sinh s¶n thÓ hiÖn: + Tõ thô tinh ngoµi thô tinh trong. + Đẻ nhiều trứng đẻ ít trứng đẻ con. + Ph«i ph¸t triÓn cã biÕn th¸i ph¸t triÓn trùc tiÕp kh«ng cã nhau thai ph¸t triÓn trùc tiÕp cã nhau thai. + Con non không đợc nuôi dỡng đợc nuôi dỡng bằng sữa mẹ đợc học tập thích nghi víi cuéc sèng. 4. Cñng cè Đánh dấu X vào câu trả lời đúng: Câu 1: Trong các nhóm động vật sau, nhóm nào sinh sản vô tính: a. Giun đất, sứa, san hô b. Thuỷ tức, đỉa, trai sông c. Trïng roi, trïng amip, trïng giµy. Câu 2: Nhóm động vật nào dới đây cha có bộ phận di chuyển, có đời sống bám, cố định? a. C¸, c¸ voi, Õch b. Trai s«ng, th»n l»n, r¾n c. Chim, th¹ch sïng, gµ Câu 3: Con non của loài động vật nào phát triển trực tiếp? a.Ch©u chÊu, chim bå c©u, t¾c kÌ b. Õch, c¸, mÌo c. Thá, bß, vÞt 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Ôn tập đặc điểm chung các ngành động vật đã học..
<span class='text_page_counter'>(99)</span>