Giải pháp hoàn thiện hoạt động thẩm định tài chính dự án tạị sở giao dịchI-ngân hàng công thương việt nam.DOC

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Lời nói đầu
Trong giai đoạn hiện đẩy mạnh Công Nghiệp Hoá và Hiện Đại Hoá đất nớc
hiện nay, hoạt động đầu t đà và đang ngày càng phát triển. Hàng loạt các khu công
nghiệp, các doanh nghiệp đợc thành lập và đi vào hoạt động. Hoạt động đầu t đợc tiến
hành theo một kế hoạch nhất định ghi trong dự án đầu t. Để hoạt động đầu t có hiệu
quả và loại bỏ những dự án xấu gây thất thoát vốn cho nhà nớc thì công tác thẩm định
giữ vai trò hết sức quan trọng. Đặc biệt là công tác thẩm định tài chính dự án đầu t,
nó quyết định trực tiếp tới việc tiến hành hay không tiến hành hoạt động đầu t cũng
nh tài trợ cho dự án.
Trong thời gian thực tập tại phòng khách hàng 1, tại sở giao dịch I- Ngân Hàng
Công Thơng việt nam, xem xét thực tế các hoạt động của Ngân hàng. Là một trong 2
sở giao dịch của ngân hàng công thong việt nam nhng hoạt động cho vay theo dự án
của Ngân hàng khá đợc chú trọng. Nhng do thành lập và đi vào hoạt động khá muộn
nên trong công tác thẩm định dự án đầu t nói chung và thẩm định tài chính dự án nói
riêng của chi nhánh còn nhiều vấn đề quan tâm và giải quyết để ngày càng hoàn thiện
hơn. Vì vậy, em mạnh dạn chọn đề tài thực tập của mình tập là: Giải pháp hoàn
thiện hoạt động thẩm định tài chính dự án tạị sở giao dịchI-ngân hàng công thơng
việt nam .

Luận văn gồm ba chơng:

Chơng 1:Những vấn đề cơ bản về thẩm định tài chính dự án ®Çu t.

1


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Ch¬ng 2: Thùc trạng hoạt động thẩm định tài chính dự án đầu t tại sở giao

dịch I-ngân hàng công thơng việt nam.
Chơng 3: Giải pháp hoàn thiện công tác thẩm định tài chính dự án tại sở
giao dịch I-ngân hàng công thơng việt nam.

Trong thời gian thực tập, em đà nhận đợc sự giúp đỡ tận tình của các cán bộ tại
cơ sở và giáo viên hớng dẫn. Do thời gia thực tập không nhiều và trình độ hiểu biết
còn hạn chế nên chuyên đề thực tập này không thể tránh khỏi những sai sót, rất mong
đợc dự đóng góp của thầy cô giáo.
Em xin chân thành cảm ơn T.S Đàm Văn Huệ cùng toàn thể cán bộ tại phòng
khách hàng số I, đà giúp em hoàn thành chuyên đề này.

Hà nội, 04- 2005

Sinh viên: ĐặNG anh TùNG

2


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Chơng I:
Những vấn đề cơ bản về
thẩm định tài chính dự án
I. Dự án và thẩm định dự án:

1. Đầu t:
Có nhiều cách hiểu khác nhau về đầu t, tuỳ theo việc xem xét hoạt động đầu t
đó mang lại kết quả đầu t ra sao, cho đối tợng nào.
Đầu t, theo nghĩa rộng, đó là sự hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành
các hoạt động nào đố nhằm thu về cho ngời đầu t các kết quả nhất định trong tơng lai

lớn hơn các nguồn lực bỏ ra để đạt đợc kết quả đó. Nguồn lực đó có thể là tiền, là tài
nguyên thiên nhiên, là sức lao động và trí tuệ.
Những kết quả đó có thể là sự tăng thêm các tài sản tài chính (tiền vốn), tài sản
vật chất (nhà máy, đờng xá, các của cải vật chất khác,), tài sản trí tuệ (trình độ văn
hoá, chuyên môn, khoa học kỹ thuật,) và các nguồn lực có đủ điều kiện để làm việc
với năng suất cao hơn trong nền sản xuất xà hội.
Theo nghĩa hẹp, đầu t chỉ bao gồm những hoạt động sử dụng các nguồn lực ở
hiện tại nhằm đem lại cho nền kinh tế xà hội những kết quả trong tơng lai lớn hơn
các nguồn lực đà sử dụng để đạt đợc kết quả đó.
Còn đứng trên góc độ một doanh nghiệp thì đầu t là hoạt động quan trọng
quyết định sự tăng trởng và phát triển của doanh nghiệp. Trong hoạt động đầu t,
doanh nghiệp bỏ vốn dài hạn nhằm hình thành và bổ xung những tài sản cần thiết để
thực hiện những mục tiêu kinh doanh. Hoạt động này thể hiện qua việc thực hiện các
dự án đầu t.

3


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Nh vËy cã thể hiểu chung nhất: hoạt động đầu t là quá trình sử dụng vốn đầu t
nhằm nâng cao năng lực sản xuất cả chiều rộng lẫn chiều sâu cũng nh tạo ra các
năng lực sản xuất mới.
2. Dự án đầu t:
Trên thực tế, hoạt động đầu t đợc thể hiện tập trung thông qua việc thực hiện
các dự án đầu t, vì vậy việc đánh giá, xem xét hoạt động đầu t là thông qua dự án đầu
t do chủ dự án lập.
Dự án đầu t (ở nớc ta còn gọi là luận chứng kinh tế kỹ thuật) có thể đợc xem
xét dới nhiều góc độ. Về mặt hình thức, dự án đầu t là một tập hồ sơ tài liệu trình bày
một cách chi tiết và có hệ thống các hoạt động và chi phí theo một kế hoạch để đạt đợc những kết quả và thực hiện những mục tiêu nhất định trong tơng lai.

Trên góc độ quản lý, dự án đầu t là một công cụ quản lý việc sử dụng vốn, vật
t, lao động để tạo ra các kết quả tài chính, kinh tế xà hội trong một thời gian dài.
Trên góc độ kế hoạch hoá, dự án đầu t là một công cụ thể hiện kế hoạch chi
tiết của một công cuộc đầu t sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế xà hội, làm
tiền đề cho các quyết định đầu t và tài trợ. Dự án đầu t là một hoạt động kinh tế riêng
biệt nhỏ nhất trong công tác kế hoạch hoá nền kinh tế nói chung.
Xét về mặt nội dung, dự án đầu t là một tập hợp các hoạt động có liên quan với
nhau đợc kế hoạch hoá nhằm đạt các mục tiêu đà định bằng việc tạo ra các kết quả cụ
thể trong một thời gian nhất định, thông qua việc sử dụng các nguồn lực nhất định.
Nh vậy một dự án đầu t bao gồm 4 thành phần chính sau:
ã

Mục tiêu của dự án: là những lợi ích cần đạt đợc thông qua việc thực

hiện dự án đầu t, mục tiêu mang tính xác định. Thờng thể hiện ở 2 mức độ:


Mục tiêu trớc mắt: là mục tiêu cụ thể mà dự án phải đạt đợc trong

khuôn khổ nhất định và trong khoảng thời gian nhất ®Þnh.
4


Website: Email : Tel (: 0918.775.368



Mục tiêu lâu dài: là mục tiêu dự án góp phần thực hiện, mục tiêu

này đợc xác định trong kế hoạch, chơng trình phát triển kinh tế xà hội

của đất nớc, của vùng. Đạt đợc mục tiêu trực tiếp là tiền đề góp phần đạt
đợc mục tiêu phát triển.
ã

Hoạt động của dự án: là những nhiệm vụ hoặc hành động đợc thực hiện

trong dự án để tạo ra những kết quả nhất định. Những nhiệm vụ hoặc hành
động này cùng với một lịch biểu và trách nhiệm cụ thể của các bộ phận
thực hiện sẽ tạo thành kế hoạch làm việc của dự án.
ã

Nguồn lực của dự án: đầu vào cần thiết để tiến hành dự án: vật chất, tài

chính và con ngời. Giá trị hoặc chi phí của các nguồn lực này chính là vốn
đầu t cần cho dự án.
ã

Kết quả của dự án: đầu ra của dự án. Đó là những kết quả cụ thể, có thể

định lợng, đợc tạo ra từ các hoạt động khác nhau của dự án. Đây là điều
kiện cần thiết để thực hiện đợc các mục tiêu của dự án.
2.1: Chu kỳ của dự án đầu t:
Chu kỳ của dự án đầu t là các bớc hoặc các giai đoạn mà một dự án phải trải
qua bắt đầu từ khi dự án mới chỉ là ý đồ đến khi dự án hoàn thành chấm dứt hoạt
động. Thông thờng ngời ta chia chu kỳ dự án ra làm 3 gia đoạn sau:
ã Chuẩn bị đầu t: nghiên cứu phát hiện các cơ hội đầu t, nghiên cứu tiền
khả thi, nghiên cứu khả thi (lập dự án, luận chứng kinh tế kỹ thuật), thẩm
định dự án.
ã Thực hiện đầu t: tổ chức đấu thầu, ký kết hợp đồng mua máy móc thiết
bị, thi công xây lắp, sản xuất thö.

5


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

ã Vận hành khai thác: giai đoạn đa công trình vào hoạt động, sản phẩm đợc đa vào tiêu thụ trên thị trờng, cuối cùng là thanh lý và đánh giá, kết thúc
một dù ¸n.
Cã thĨ minh häa chu kú cđa dù ¸n đầu t theo hình sau:
ý đồ về
dự án
đầu t

Chuẩn
bị đầu
t

Thực
hiện
đầu t

Sản
xuất
kinh
doanh

ý đồ về
dự án
mới

Trong 3 giai đoạn trên thì giai đoạn một có ý nghĩa và vai trò quan trọng. Nó là
cơ sở cho việc triển khai thực hiện dự án ở các giai đoạn sau, quyết định hiệu quả
cuối cùng của dự án.
2.2: Vai trò của dự án đầu t:
Đối với Nhà nớc và các định chế tài chính thì dự án đầu t là cơ sở để thẩm
định và ra quyết định đầu t, quyết định tài trợ cho dự án đó.
Đối với chủ đầu t thì dự án đầu t là cơ sở để:
ã Xin phép đợc đầu t (hoặc đợc ghi vào kế hoạch đầu t) và giấy phép hoạt
động.
ã Xin phép nhập khẩu vật t máy móc thiết bị.
ã Xin hởng các khoản u đÃi (nếu dự án thuộc diện u tiên) về đầu t.
ã Xin vay vốn các định chế tài chính trong và ngoài nớc.
ã Kêu gọi góp vốn hoặc phát hành cổ phiếu, trái phiếu.
2.3: Nội dung của dự án đầu t:

6


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Néi dung chñ yếu của dự án đầu t bao gồm các khía cạnh kinh tế vi mô và vĩ
mô, quản lý và kỹ thuật. Những khía cạnh này ở các dự án thuộc các ngành khác
nhau đều có những nét đặc thù riêng. Tuy nhiên việc xem xét các khía cạnh này đối
với các dự án công nghiệp là phức tạp hơn cả. Do đó việc chọn lĩnh vực công nghiệp
để mô tả nội dung sẽ tạo ra một mô hình tơng ®èi hoµn chØnh. Néi dung chđ u cơ
thĨ cđa mét dự án đầu t thuộc lĩnh vực công nghiệp bao gồm các vấn đề sau:
ã Xem xét các khía cạnh kinh tế xà hội tổng quát có liên quan đến việc
thực hiện và phát huy tác dụng của dự án đầu t.
ã Nghiên cứu các vấn đề về thị trờng tiêu thụ sản phẩm hoặc tiến hành các
hoạt động dịch vụ của dự án.

ã Nghiên cứu khía cạnh kỹ thuật của dự án.
ã Phân tích khía cạnh tổ chức quản lý và nhân lực của dự án
ã Phân tích khía cạnh tài chính của dự án.
ã Phân tích khía cạnh kinh tế xà hội của dự án.

2.4: Dự án đầu t và hoạt động cho vay của Ngân hàng thơng mại:
Hoạt động cho vay của Ngân hàng thơng mại là việc Ngân hàng giao cho
khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào một mục đích nào đó trong thời hạn nhất
định theo thoả thuận với nguyên tắc hoàn trả gốc và lÃi đúng hạn. Ngày nay theo tiến
trình của sự phát triển thì các loại hình cho vay của Ngân hàng thơng mại ngày càng
phong phú đa dạng. Tuỳ theo tiêu thức phân chia mà có thể phân chia ra thành nhiều
loại hình cho vay khác nhau:
ã Theo thời hạn: cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.
ã Theo lÃi suất: cho vay theo lÃi suất thả nổi, cho vay theo lÃi suất cố định.
7


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

• Theo mơc ®Ých cho vay: cho vay kinh doanh vµ cho vay tiêu dùng.
ã Theo đối tợng khách hàng: cho vay cá nhân, cho vay tổ chức kinh tế.
ã Theo tài sản đảm bảo : cho vay có tài sản đảm bảo và cho vay không có
tài sản đảm bảo.

Hoạt động cho vay theo dự án đầu t của Ngân hàng thơng mại là một hình thức
cho vay trung dài hạn. Ngân hàng cho vay với số lợng vốn lớn, thời gian dài, chịu
nhiều rủi ro. Để đảm bảo nguyên tắc bảo toàn và phát triển vốn của mình Ngân hàng
thơng mại xây dựng một quy trình cho vay hợp lý và chặt chẽ. Thông thờng quy trình
cho vay gồm rất nhiều bíc nhng cã thĨ nãi gän thµnh 3 bíc chÝnh sau:
ã Kiểm tra, thẩm định trớc khi cho vay.

ã Thực hiƯn cho vay vµ kiĨm tra viƯc sư dơng vèn vay trong thời
hạn cho vay.
ã Xử lý, thu hồi nợ sau khi cho vay.
Ba giai đoạn trên là quá trình gắn bó chặt chẽ, mỗi giai đoạn đều có tầm quan
trọng nhất định ảnh hởng tới chất lợng khoản vay. Một khoản vay có chất lợng là
khoản vay mà khách hàng trả nợ gốc và lÃi đúng hạn, đây cũng là mong muốn của
Ngân hàng. Việc này đòi hỏi Ngân hàng phải cân nhắc kỹ lỡng khi cho vay: cho vay
với khối lợng bao nhiêu, thời hạn vay bao lâu,Vì vậy đòi hỏi Ngân hàng phải thực
hiện tốt giai đoạn xem xét trớc khi cho vay. Nói cách khác, Ngân hàng tập trung quan
tâm vào khâu thẩm định dự án đầu t trớc khi quyết định cho vay, đảm bảo chất lợng
cho các khoản cho vay của mình. Với Ngân hàng do không đủ thời gian và cũng để
giảm bớt chi phí nên việc thẩm định dự án đầu t chỉ tập trung vào việc thẩm định tài
chính dự án đầu t.
3.Thẩm định dự án đầu t:
8


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Mét dù ¸n đòi hỏi phải có một lợng vốn lớn đầu t , dự án càng kéo dàI trong
nhiều năm thì chịu nhiều rủi ro, biến động không thể lờng hết.Những nhận dịnh đa ra
trong dự án chỉ là những ý kiến chủ quan của ngời lập dự án- chủ đầu t hoặc cơ quan
t vấn mà chủ đầu t thuê lập dự án trên cơ sở các ý đồ kinh doanh của chủ đầu t.chủ
đầu t xuất phát từ lợi ích cá nhân mình rồi mới kết hợp với lợi ích chung để sắp đặt
đầu t.Vì vậy, dù soạn thảo cận thận tới đâu, dự án khó có thể tránh khỏi những nhận
định sai lầm, bất hợp lý, đòi hỏi dự án phải đợc các nhà tài trợ, các cơ quan quản lý
nhà nớc thẩm định.
Ta có thể đa ra khái niệm về thẩm định dự án đầu t:Thẩm định dự án đầu t
là quá trình phân tích, đánh giá một cách toàn diện các khía cạnh của một dự án
đầu t để đa ra các quyết định đầu t, cho phép đầu t và tài trợ.

Thẩm định là công việc hết sức có ý nghĩa, các bên liên quan trên quan điểm,
cách nhìn nhận riêng và lợi ích khác nhau có đợc từ việc thừc hiện dự án đầu t sẽ có
cách tiếp cận thẩm định khác nhau và kết quả thẩm định sẽ có ý nghĩa khác nhau giữa
các bên. Nh vậy, có nhiều cơ quan tổ chức tiến hành thẩm định dự án đầu t song ở
đây chỉ xin đề cập tới công tác thẩm định ở ngân hàng thơng mại. NHTM với t cách
là ngời cung cấp nguồn vốn trung và dài hạn cho dự án sẽ phải tự tổ chức thẩm định
dự án trớc khi quyết định cho vay chứ không dựa trên sự thẩm định của chủ đầu thoặc
cơ quan quản lý nhà nớc.
Thật vậy, thực tế tỷ trọng cho vay của các ngân hàng với các dự án ngày càng
tăng, nhiều dự án của các doanh nghiệp Việt Nam thì vốn vay ngân hàng chiếm phần
lớn trong tổng số vốn đầu t. Là một doanh nghiệp đặc biệt kinh doanh trên lĩnh vực
tiền tệ , mục tiêu hoạt động của ngân hàng là lợi nhuận và sự an toàn. tuy nhiên, lợi
nhuận luôn đi kèm với rủi ro , muốn có lợi nhuận thì phảI chấp nhận rủi ro. Cho vay
theo dự án là hoạt động đem lại nguồn lợi nhuận chính cho ngân hµng nhng cịng Èn
chøa nhiỊu rđi ro nhÊt . Khi NHTM quyết định tài trợ cho dự án tức là ngân hàng đÃ
chấp nhận chia sẻ rủi ro với chủ đầu t. Vì vậy, đòi hỏi ngân hàng phảI lựa chän dù ¸n
9


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

đầu t thực sự có hiệu quả để cho vay, đảm bảo sự an toàn cũng nh đạt lợi nhuận trong
hoạt động của ngân hàng.
Để đáp ứng tất cả các yêu cầu trên, tất yếu ngân hàng phải xem xét, phân tích,
đánh giá một cách khách quan và toàn diện nội dung cơ bản, ảnh hởng trực tiếp tới
tính khả thi và hiệu quả của dự án. Đó chính là hoạt động thẩm định dự án. Thẩm
định dự án xem xét trên nhiều khía cạnh: kỹ thuật, thị trờng, tài chínhCác dự án
vay vốn rất đa dạng, phomg phú trên nhiều khía cạnh và quy mô của nguồn vốn cũng
khác nhau. Trong điều kiện hạn chế của mình, thì ngân hàng khó có thể thẩm định
một cách chi tiết về mọi mặt. Thông thờng, thẩm định tài chính là khía cạnh ngân

hàng quan tâm nhất và có thế mạnh về chuyên môn, nghiệp vụ cũng nh kinh nghiệm.
Vai trò thẩm định tài chính ngày càng đợc nâng cao. Thông qua thẩm định tài chính
dự án , thì ngân hàng đánh giá đợc nhu cầu vay vốn, tính hợp lý sử dụng vốn đầu t,
hiệu quả tài chính dự án đem lại và khả năng trả nợ của dự án. Kết luận đa ra chủ yếu
dựa trên sự phân tích các dòng tài chính. Trong thực tế, điều ngân hàng quan tâm hơn
cả là khả năng trả nợ củacủa dự án hơn là hiệu quả tài chính.
II. Thẩm định tài chính dự án :

1. Thẩm định dự án :
Những nhận định, số liệu đa ra trong dự án đầu t chỉ dựa vào ý kiến chủ quan
của ngời lập dự án, mà không chừng họ lập dự án ra là để rút vốn Ngân hàng. Chủ dự
án xuất phát từ lợi ích cá nhân rồi mới kết hợp với lợi ích chung để sắp đặt đầu t. Vì
vậy, dù soạn thảo cẩn thận đến đâu, dự án cũng không tránh khỏi những nhận định
sai lệch, bất hợp lý, đòi hỏi dự án phải đợc các nhà tài trợ, các cơ quan quản lý Nhà nớc thẩm định.
Thẩm định tài chính dự án đầu t: Thẩm định tài chính dự án đầu t là quá trình
phân tích, đánh giá một cách toàn diện các khía cạnh của một dự án đầu t để đa ra các
quyết định đầu t, cho phép đầu t và tài trỵ”.
10


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

KÕt qu¶ cđa quá trình này là căn cứ để chủ đầu t có nên quyết định đầu t
không? Bởi mối quan tâm chủ yếu của các tổ chức và cá nhân đầu t là đầu t vào dự án
đà cho có mang lại lợi nhuận thích đáng hoặc đem lại nhiều lợi nhuận hơn so với việc
đầu t vào các dự án khác không. Nh vậy, các bên liên quan đến dự án đều tiến hành
thẩm định. Tất nhiên họ xem xét trên quan điểm, cách nhìn nhận khác nhau và kết
quả thẩm định sẽ có ý nghĩa khác nhau giữa các bên.
Đối với chủ dự án: trớc khi có quyết định đầu t, chủ đầu t cân nhắc kỹ lỡng
xem lợi ích dự kiến thu đợc có tơng xớng với chi phí bỏ ra hay không. Thẩm định dự

án giúp họ lựa chọn phơng án tối u, phù hợp điều kiện nguồn lực, khả năng tìm nguồn
tài trợ.
Đối với nhà tài trợ: một dự án có thể đợc tài trợ từ nhiều nguồn: từ Ngân sách
Nhà nớc, vốn tự có và một phần lớn là đi vay các tổ chức tài chính (các Ngân hàng thơng mại). Dự án do chủ đầu t lập, đa lên Ngân hàng với mục đích xin tài trợ nên
không thể tránh khỏi ý muốn chủ quan. Thẩm định dự án giúp cho các nhà tài trợ có
các quyết định đúng đắn cho vay những dự án có tính khả thi cao, hiệu quả tài chính
vững chắc, có khả năng thu hồi nợ.
Đối với cơ quan quản lý Nhà nớc: đợc xem xét có phù hợp với mục tiêu phát
triển quốc gia, có đáp ứng lợi ích kinh tế xà hội của đất nớc không? Thẩm định sẽ
giúp nhận thấy sự cần thiết và mức độ phù hợp của dự án với kinh tế đất nớc.
2. Vai trò thẩm định dự án với Ngân hàng thơng m¹i:

11


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Ngân hàng thơng mại với t cách là ngời cấp tín dụng cho dự án sẽ tự mình tiến
hành thẩm định dự án trớc khi quyết định cho vay mà không dựa vào kết quả thẩm
định của chủ đầu t và cơ quan quản lý Nhà nớc.
Thực tế cho thấy tỷ trọng của cho vay theo dự án của các Ngân hàng thơng mại
ngày càng tăng. Đồng thời cho vay theo dự án là hoạt động đem lại nguồn lợi nhuận
lớn cho Ngân hàng. Hoạt động này cũng chứa đựng nhiều rủi ro nhất. Khi Ngân hàng
thơng mại quyết định cho vay tức là đà chấp nhận chia sẻ rủi ro với chủ đầu t. Vì vậy
đòi hỏi Ngân hàng phải lựa chọn dự án đầu t thực sự có hiệu quả để cho vay, đảm bảo
sự an toàn cũng nh đạt lợi nhuận trong hoạt động của Ngân hàng.
Để đáp ứng đợc yêu cầu trên Ngân hàng thơng mại phải tiến hành xem xét kỹ
lỡng, đánh giá một cách khách quan dự án đầu t tức là thẩm định dự án đầu t. Thẩm
định dự án trên nhiều khía cạnh: kỹ thuật, thị trờng, tài chính, quản lý, Các dự án
vay vốn Ngân hàng đa dạng, phong phú trên nhiều lĩnh vực ngành nghề, quy mô khác

nhau. Trong điều kiện hạn chế của mình thì Ngân hàng thơng mại chỉ tiến hành thẩm
định trên phơng diện tài chính của dự án. Ngày nay, vai trò của thẩm định tài chính
với Ngân hàng thơng mại ngày càng đợc nâng cao.
Thông qua thẩm định tài chính dự án, Ngân hàng đánh giá đợc nhu cầu vay
vốn, tính hợp lý sử dụng vốn đầu t, hiệu quả dự án đem lại và khả năng trả nợ của dự
án. Kết luận đa ra chủ yếu dựa trên sự phân tích các dòng tài chính. Trong thực tế,
điều Ngân hàng quan tâm hơn cả là khả năng trả nợ của dự án hơn là hiệu quả tài
chính.

12


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

C¸c dù ¸n muốn vay vốn đợc đều phải qua thẩm định. Qua đó, Ngân hàng sẽ
loại bỏ bớt các dự án không hiệu quả, sàng lọc, lựa chọn đầu t các dự án có hiệu quả,
mở rộng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng. Tính khả thi, an toàn, hiệu quả tài
chính của dự án là cơ sở bền vững đảm bảo cho khoản vay an toàn, hiệu quả. Thông
qua thẩm định, đối với các dự án Ngân hàng đồng ý cho vay, Ngân hàng còn có thể
đa ra các quyết định nh thời hạn, lÃi suất, phơng thức tài trợ, phơng thức trả lÃi,phù
hợp với mỗi dự án.
3. Nội dung thẩm định tài chính dự án:
Thẩm định tài chính dự án đầu t chỉ là một khâu trong thẩm định dự án đầu t.
Các khâu này có liên quan đến nhau và đặc biệt liên quan đến khía cạnh tài chính của
dự án.
3.1. Nội dung thẩm định dự án :
Thẩm định dự án đầu t tức là thẩm định tất cả các nội dung của một dự án đầu
t. Nh vậy nó bao gồm các nội dung thẩm định sau:
ã

Thẩm định về mặt pháp lý: kiểm tra tính đầy đủ, hợp lý, hợp lệ của

những hồ sơ có liên quan tới dự án đồng thời xem xét dự án có phù hợp với
kế hoạch, quy hoạch, định hớng phát triển kinh tế, xà hội của vùng, của
ngành, của quốc gia.
ã

Thẩm định về thị trờng: xem xét thị trờng đầu vào, thị trờng đầu ra, khả

năng cạnh tranh và tiêu thụ sản phẩm. Phân tích thị trờng là cơ sở cho việc
lựa chọn quy mô đầu t, lựa chọn thiết bị, công suất của dự án.
ã

Thẩm định về mặt kỹ thuật, công nghệ: xem xét tính khả thi về mặt

thiết bị công nghệ, giải pháp kỹ thuật địa điểm xây dựng và các biện pháp
xử lý chất thảiĐÃ đáp ứng đợc yêu cầu hay cha.
ã

Thẩm định về mặt tổ chức, quản lý: kiểm tra, xem xét số lợng, chất l-

ợng lao động có đáp ứng yêu cầu vận hành dự án hiệu quả không, đánh giá
13


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

tÝnh hỵp lý của bộ máy quản lý hành chính, hệ thống, phòng ban, phân xởng
ã

Thẩm định về mặt kinh tế, xà hội: phân tích, đánh giá mọi tác động của

dự án nhằm thể hiện một cách đầy đủ, chi tiết lợi ích, chi phí trên góc độ xÃ
hội. Đây là khía cạnh mà các cơ quan quản lý xà hội rất quan tâm.
ã

Thẩm định về mặt tài chính: là nội dung quan trọng nhất và đợc các

Ngân hàng quan tâm nhất, thẩm định tài chính là xem xét, đánh giá các kế
hoạch tài chính, hiệu quả tài chính và các rủi ro có thể xảy ra với dự án.
Các nội dung nêu trên của thẩm định dự án đều hết sức cần thiết và không thể
bỏ qua. Mặt khác, chúng có mối liên hệ mật thiết với nhau, nhận xét, tính toán ở khía
cạch này là cơ sở cho việc phân tích khía cạnh khác. Công tác thẩm định đòi hỏi
nhiều thời gian và công sức. Dù tất cả các mặt đều phải đợc xem xét nhng trên quan
điểm của Ngân hàng là một nhà tài trợ thì nội dung thẩm định quan trọng nhất và kỹ
lỡng nhất là thẩm định tài chính dự án đầu t.
3.2. Nội dung thẩm định tài chính dự án :
Thẩm định tài chính dự án đầu t ở các Ngân hàng là do cán bộ tín dụng và
thẩm định viên phụ trách. Từ những thông tin mà chủ đầu t cung cấp trong luận
chứng kinh tế kỹ thuật và các tài liệu liên quan, thông tin Ngân hàng thu thập đợc từ
phỏng vấn trực tiếp khách hàng, từ các Ngân hàng bạn mà khách hàng có quan hệ, từ
điều tra thực tế nơi hoạt động sản xuất kinh doanh,Ngân hàng tiến hành sử lý thông
tin, đánh giá các bảng dự trù tài chính, xác định luồng lợi ích và chi phí trên cơ sở
đảm bảo giá trị thời gian của tiền, đa ra kết luận về hiệu quả tài chính và mức độ rủi
ro của dự án. Việc thẩm định tài chính dự án sẽ giúp cho Ngân hàng trả lời câu hỏi:
- Có nên cho vay hay không?
- Cho vay bao nhiêu, thời hạn, lÃi suất ra sao.
- Kế hoạch giải ngân, quản lý và thu nỵ.
14

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

- §a ra kiến nghị cho doanh nghiệp hoặc yêu cầu doanh nghiệp bổ xung
thêm điều kiện gì nếu cần.
Các Ngân hàng thơng mại thờng tiến hành thẩm định tài chính dự án theo các
nội dung sau:
3.2.1. Thẩm định nhu cầu vốn đầu t và nguồn tài trợ:
Thẩm định nhu cầu vốn đầu t là việc đánh giá mức độ chính xác của nhu cầu
vốn đầu t vào dự án. Không chỉ có thẩm định về vốn dài hạn mà cả về nguồn vốn
ngắn hạn tài trợ cho dự án.
Xác định tổng vốn đầu t là rất cần thiết cho mỗi dự án. Tổng vốn đầu t đợc xác
định bao gồm chi phí chuẩn bị đầu t, chuẩn bị xây dựng, thực hiện đầu t, chuẩn bị sản
xuất sản xuất thử, vốn lu động để đảm bảo huy động dự án vào hoạt động đạt công
suất theo mục tiêu dự án đề ra. Thành phần vốn bao gồm:
ã Vốn cố định (đầu t cơ bản) nhằm tạo ra năng lực mới tăng thêm
để đạt mục tiêu dự án. Chi phí vốn cố định bao gồm:
- Vốn chuẩn bị đầu t : là chi phÝ tríc khi thùc hiƯn dù ¸n (chi phÝ trớc vận
hành). Chi phí này tuy không trực tiếp tạo ra tài sản cố định nhng là các chi
phí gián tiếp hoặc liên quan đến việc tạo ra và vận hành khai thác các tài
sản đó để đạt đợc mục tiêu đầu t. Chi phí này bao gồm: chi phí cho điều tra
khảo sát để thiết lập, trình duyệt dự ¸n, chi phÝ cho t vÊn kh¶o s¸t, thiÕt kÕ,
chi phí cho quản lý dự án, chi phí đào tạo, huấn luyện,Các chi phí này
khó có thể tính toán chính xác đợc. Bởi vậy, cần phải đợc xem xét đầy đủ
các khoản mục để dự trù cho sát.
- Các chi phí cho xây lắp và mua sắm thiết bị gồm các khoản sau:
+ Chi phí ban đầu về mặt đất, mặt nớc. Chi phí này phải phù hợp với các quy
định của Bộ tài chính về tiền thuê đất, mặt níc, mỈt biĨn.
15

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

+ Chi phÝ chuẩn bị mặt bằng xây dựng.
+ Giá trị nhà xởng và kết cấu hạ tầng sẵn có.
+ Chi phí xây dựng mới hoặc cải tạo nhà xởng hoặc cấu trúc hạ tầng.
+ Chi phí về máy móc thiết bị (bao gồm cả lắp đặt, chạy thử), phơng tiện vận
tải.
ã Vốn lu động ban đầu (hay còn đợc gọi là vốn lu động ròng) gồm các chi
phí để tạo ra các tài sản lu động ban đầu (cho một chu kỳ sản xuất kinh
doanh đầu tiên) nhằm đảm bảo cho dự án có thể đi vào hoạt động bình
thờng theo các diỊu kiƯn kinh tÕ, kü tht ®· dù tÝnh. Nã bao gồm:
- Vốn sản xuất: chi phí nguyên, nhiên, vật liệu, phụ tùng, điện nớc,...
- Vốn lu động: thành phẩm tồn kho, sản phẩm dở dang, hàng hoá bán chịu,
vốn bằng tiền.
ã Vốn dự phòng
Tổng vốn đầu t cho một dự án thờng đợc các cấp có thẩm quyền phê duyệt. Nhng thẩm định lại nhu cầu vốn đầu t là rất cần thiết với Ngân hàng nhằm tránh hai tình
huống hay xẩy ra:
-

Vốn đầu t quá thấp gây khó khăn cho dự án hoạt động sau này và

làm tăng hiệu quả tài chính một cách giả tạo.

16


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Vốn đầu t cao sẽ gây lÃng phí.

Với dự án hình thành pháp nhân mới ngoài ra cần phải xem xét mức vốn đầu t
có đảm bảo lớn hơn mức vốn pháp định theo quy định của pháp luật không.
Tiếp theo Ngân hàng xem xét nguồn tài trợ cho dự án, khả năng đảm bảo vốn
từ mỗi nguồn về mặt số lợng và tiến độ.
Các nguồn tài trợ cho dự án có thể do ngân sách cấp, Ngân hàng cho vay, vốn
góp cổ phần, vốn liên doanh do các bên liên doanh góp, vốn tự có hoặc vốn huy đọng
từ các nguồn khác. Để dảm bảo tiến độ thực hiện đầu t của dự án, vừa để tránh ứ đọng
vốn, nên các nguồn tài trợ cần đợc xem xét không chỉ về mặt số lợng mà cả về thời
điểm nhận đợc tài trợ. Vì vậy, các nguồn dự kiến này phải đợc dảm bảo chắc chắn. Sự
dảm bảo này phải có cơ sở pháp lý và cơ sở thực tế. Ngân hàng phải nắm chắc các
vấn đề này. Thí dụ nh nếu nguồn tài trợ là ngân sách cấp thì phải có sự cam kết của
các cơ quan này. Nếu là vốn góp cổ phần hoặc liên doanh phải có sự cam kết về tiến
độ và số lợng vốn góp của các cổ đông hoặc các bên liên doanh và đợc ghi trong điều
lệ. Nếu là vốn tự có thì phải có bản giải tình về tình hình hoạt động sản xuất kinh
doanh của cơ sở trong 3 năm trớc đây và hiện tại chứng tỏ rằng cơ sở đÃ, đang và sẽ
tiếp tục hoạt động có hiệu quả, có tích luỹ và do đó có vốn để thực hiện dự án. Nếu là
vốn vay tổ chức tín dụng khác thì phải xem xét độ tin cậy về khả năng cho vay, kế
hoạch giải ngân của nguồn này.
Trên cơ sở so sánh nhu cầu về vốn với khả năng đảm bảo vốn cho dự án từ các
nguồn và tiến độ. Nếu khả năng lớn hơn hoặc bằng nhu cầu thì dự án đợc chấp nhận
về phơng diện tổng vốn đầu t. Ngợc lại, nếu khả năng nhỏ hơn nhu cầu thì Ngân hàng
và chủ đầu t phải thoả thuận lại với nhau, có thể phải giảm quy mô dự án, xem xét lại
khía cạnh kỹ thuật để đảm bảo tính đồng bộ trong việc giảm quy mô của dự án. Mức
cho vay của Ngân hàng có thể tính bằng:

17


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Møc cho
vay cđa
ng©n hàng

Tổng vốn
=

đầu t

Vốn tự có
của chủ

dự án

Vốn khác

đầu t

Mức cho vay này là mức cho vay tối đa mà Ngân hàng có thể chấp nhận với dự
án này. Đồng thời mức cho vay này cũng phải thỏa mÃn điều kiện về khối lợng một
khoản vay với một khách hàng quy định trong quy chế cho vay của mỗi Ngân hàng.
3.2.2. Thẩm định lại về doanh thu và chi phí:
Sau khi xác định tổng mức vốn đầu t, cơ cấu nguồn vốn và tiến độ huy động
vốn, bớc tiếp theo là quá trình phân tích và tính toán các chỉ tiêu kinh tế tài chính của
dự án. Nhng trớc tiên phải đánh giá lại sự chính xác số liệu dự án. Các báo cáo tài
chính giúp cho Ngân hàng thấy đợc tình hình hoạt động của dự án và nã lµ ngn sè
liƯu quan träng gióp cho viƯc tÝnh toán phân tích các chỉ tiêu phản ánh mặt tài chính.
Ngân hàng thẩm định lại doanh thu và chi phí dựa vào công suất dự kiến và
quan trọng là dựa vào sản lợng tiêu thụ dự kiến. Trên cơ sở thẩm định dự án về phơng
diện thị trờng (đầu vào, nguyên nhiên vật liệu, nhân công, đầu ra,), Ngân hàng ớc

tính về sản lợng, giá vốn hàng bán và giá thành sản phẩm, tạm thời dự kiến đợc doanh
thu và chi phí.
Doanh thu của dự án đợc dự tính cho từng năm hoạt động và dựa vào kế hoach
sản xuất và tiêu thụ hàng năm của dự án để xác định. Nó đợc xác định theo mẫu sau:

18


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Bảng doanh thu
Đơn vị tính
Năm hoạt động

Chỉ tiêu

1

2



n

1. Doanh thu từ sản phẩm chÝnh
Doanh thu tõ s¶n phÈm phơ
Doanh thu tõ phÕ liƯu, phế phẩm
Dịch vụ cung cấp cho bên ngoài.
Tổng doanh thu không có VAT
Việc dự tính chi phí sản xuất, dịch vụ dựa trên kế hoạch sản xuất hàng năm, kế

hoạch khấu hao và kế hoạch trả nợ của dự án và đợc thực hiện theo bảng sau:

Bảng chi phí sản xuất
Đơn vị tính

19


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Năm hoạt động

Chỉ tiêu

1

2

...

n

1. Nguyên vật liệu
Bán thành phẩm, dịch vụ mua ngoài
Nhiên liệu
Lơng và các khoản trích theo lơng
Chi phí bảo dỡng máy móc thiết bị
Khấu hao
Chi phí quản lý
Chi phí ngoài sản xuất

LÃi vay tín dụng
Chi phí khác
Tổng chi phí
*
Các khoản chi phí dự tính trong bảng không có thuế VAT
3.2.3. Thẩm định hiệu quả tài chính:
Để đánh giá hiệu quả tài chính Ngân hàng sử dụng các chỉ tiêu đánh giá sau:
- Chỉ tiêu về khả năng sinh lời của dự án.
- Chỉ tiêu về khả năng hoàn vốn của dự án.
- Chỉ tiêu phản ánh rủi ro của dự án.
Sau đây ta sẽ nghiên cứu kỹ hơn về các chỉ tiêu này
ã Nhóm chỉ tiêu về khả năng sinh lêi cđa dù ¸n: bao gåm: NPV, IRR,
PI.

20


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Trên cơ sở các số liệu thẩm định trên, Ngân hàng tiến hành tính dòng tiền của
dự án và từ đó tính ra các chỉ tiêu NPV, IR, PI. Để có thể hiểu sâu thêm về các chỉ
tiêu này, ta cần phải làm rõ các khái niệm sau:
*Giá trị thời gian của tiền: tiền có giá trị không giống nhau tại các thời điểm
khác nhau, tỷ lệ lÃi suất (tỷ lệ lợi tức yêu cầu) là giá của tiền tệ, nó phản ánh chi phí
cơ hội mà ngời sử dụng tiền mất đi khi dùng tiền đầu t vào dự án chứ không gửi Ngân
hàng hay đầu t vào lĩnh vực mong đợi khác. Hoạt động đầu t tiến hành trong nhiều
năm dài vì vậy cần phải chú ý tới vấn đề này.
*Dòng tiền (ký hiệu là CF): là căn cứ để đánh giá dự án đầu t, đợc xác định
dựa vào số lợng tiền nhận đợc và lợng tiền đà bỏ ra tại cùng một thời điểm trong thời
gian của dự án. Các tính toán chỉ tiêu đều phải dựa vào dòng tiền CF, Vì vậy việc xác

định chính xác dòng CF này là vô cùng quan trọng. Dựa trên cơ sở thẩm định doanh
thu và chi phí ở trên, Ngân hàng tiến hành xây dựng bảng tính dòng tiền dự án.
Năm

Chỉ tiêu
1. Vốn đầu t

0
- C0

2. Doanh thu bán hàng

0

3. Giá vốn hàng bán

0

4. LÃi gộp (1 - 2)

0

5. Thu nhập trớc thuế và lÃi vay

0

6. LÃi vay

0

7. Lợi nhuận trớc th

0

8. Th thu nhËp doanh nghiƯp

0

9. Lỵi nhn sau th (6 - 7)

0

10. CF = LNST + KhÊu hao TSC§

0

11. CF còn lại = CF - Trả gốc

0

21

1

...

n


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

*ChiÕt khÊu: lµ tỷ lệ quy đổi giá trị tiền tại các thời ®iĨm kh¸c nhau vỊ cïng
mét thêi ®iĨm. Trong dù ¸n đầu t, lợi ích và chi phí phát sinh tại các thời điểm khác
nhau vì thế muốn phản ánh trung thực các giá trị khác nhau về thời gian này đòi hỏi
phải loại bỏ yếu tố thời gian trong nó tức là phải quy đổi về cùng một thời điểm trên
cơ sở giá trị thời gian của tiền dựa trên một tỷ lệ chiết khấu thích hợp. Tỷ lệ này đợc
xác định là chi phí vốn bình quân gia quyền WACC.
a)Giá trị hiện tại ròng (NPV: Net Present Value)
Giá trị hiện tại ròng của dự án là chênh lệch giữa giá trị hiện tại của các luồng
tiền dự tính dự ¸n mang l¹i trong thêi gian kinh tÕ cđa dù án với giá trị đầu t ban đầu.
Công thức tính cña NPV:

C1

C2

NPV = - C0 +

+
(1 + r)1
n

Cn
+… +

(1 + r)2

(1 + r)n

Ci

= - C0 + ∑
i=1

(1 + r)i

Trong ®ã:
Ci là các luồng tiền dự tính dự án mang lại trong năm thứ i
C0 là vốn đầu t ban đầu vào dự án, do là khoản đầu t - luồng tiền
ra- nên mang giá trị âm.
r là tỷ lệ chiết khấu
Giá trị hiện tại ròng là chỉ tiêu cơ bản và quan trọng trong phân tích cũng nh
thẩm định dự án đầu t. Chỉ tiêu NPV phản ánh giá trị tăng thêm (khi NPV dơng) hoặc
giá trị giảm đi (khi NPV âm) của giá trị đầu t khi dự án đợc chấp nhận. NPV phản
22


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

ánh kết quả lÃi lỗ của dự án theo giá trị hiện tại (tại thời điểm gốc) sau khi đà tính đến
yếu tố chi phí cơ hội của vốn đầu t. NPV dơng là dự án có lÃi, NPV = 0 chứng tỏ dự
án chỉ chỉ đạt mức trang trải đủ chi phí vốn, NPV âm là những dự án bị thua lỗ.
Nguyên tắc sử dụng chỉ tiêu:
- Trong thẩm định dự án sinh lời là dự án cho NPV > 0. Vậy chấp nhận dự án
có NPV dơng.
- Khi có nhiều dự án có tính loại trừ nhau thì lựa chọn dự án có NPV dơng và
lớn nhất.
-

Với các dự án độc lập thì chấp nhận dự án có NPV 0.

Tuy nhiên, chỉ tiêu này cũng có u, nhợc điểm:
*Ưu điểm:
- Phơng pháp tính toán dựa trên cơ sở dòng tiền ròng có chiết khấu
là hợp lý vì tiền có giá trị thời gian.
- Lựa chọn theo chỉ tiêu này là hợp lý vì xét cho cùng chủ đầu t và
nhà tài trợ thực hiện dự án nhằm mục tiêu tài chính, tức càng làm
tăng lợng tiền nhiều là càng tốt.
*Nhợc điểm:
-

Việc dùng chỉ tiêu này để so sánh các dự án có thời hạn và mức

vốn C0 có sự khác biệt là rất khó khăn, đôi khi đa ra kết quả thiếu
tính chính xác.
- Tính chính xác của NPV phụ thuộc nhiều vào tỷ lệ chiết khấu
trong khi xác định tỷ lệ này là tơng đối khó khăn và phức tạp.
- Không cho phép biết đợc hiệu quả của một đơn vị vốn bỏ ra là
bao nhiêu.
23


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

b)ChØ tiªu doanh lợi (PI):
Chỉ tiêu này còn đợc gọi là tỷ số lợi ích - chi phí, là tỷ lệ giữa giá trị hiện tại
của các luồng tiền dự án mang lại và giá trị đầu t ban đầu. Chỉ tiêu này phản ánh 1
đơn vị đầu t sẽ mang lại bao nhiêu đơn vị giá trị.
PV
PI =

C0
Trong đó:
n

Ci

PV =
i=1

đợc gọi là giá trị hiện tại của luồng tiền dự án
(1 + r)i

C0 là vốn đầu t ban đầu.
PI phản ánh khả năng sinh lợi của dự án trên mỗi đơn vị tiền tệ đợc đầu t. PI
lớn hơn 1 có nghĩa là dự án mang lại giá trị cao hơn giá trị ban đầu và khi đó dự án có
thể chấp nhận đợc.
Nguyên tắc sử dụng chỉ tiêu này:
- Đối với các dự án độc lập ngời ta lựa chọn dự án có PI 1.
Đối với các dự án loại trừ nhau ta chọn dự án nào có PI 1 và lớn nhất. Chỉ
tiêu này có u, nhợc điểm:

*Ưu điểm:
- Phản ánh đợc hiệu quả của mỗi đơn vị tiền đầu t vào dự án.
- Phản ánh đợc hiệu quả của mỗi đơn vị tiền đầu t vào dự án.Quyết định chấp
nhận hay từ chối dự án phụ thuộc vào mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận của chđ
së h÷u.
24


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

*Nhợc điểm:
- Cũng nh NPV, độ chính xác phụ thuộc nhiều vào chỉ tiêu tỷ lệ chiết khấu.
- Đây là chỉ tiêu tơng đối nên không đo lờng trực tiếp lợi ích của dự án mang
lại cho chủ dự án.
c)Tỷ lệ hoàn vốn néi bé (IRR– Interret Return Rate):
Tû suÊt hoµn vèn néi bộ đo lờng tỷ lệ thu nhập bình quân các năm trên vốn đầu
t, nó phản ánh khả năng sinh lời của dự án cha tính đến chi phí cơ hội của vốn đầu t.
Tỷ lệ hoàn vốn nội bộ là tỷ lệ chiết khấu mà tại đó giá trị hiện tại ròng của dự án
nhận giá trị 0. Tức lµ:
n

Ci

NPV = - C0 + ∑

=0

i = 1 (1 + IRR)i
Ta có thể tính toán tỷ lệ này bằng phơng pháp nội suy tuyến tính:
- Với r1 là tỷ lệ ®Ĩ NPV1 > 0.
-

Víi r2 lµ tû lƯ ®Ĩ NPV2 < 0

Khi ®ã :

25