Thực trạng bệnh lợn con phân trắng sử dụng chế phẩm cao đặc bồ công anh và mật động vật trong phòng bệnh tại một số trại lợn của huyện hoài đức hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
-----------------Mang l■i tr■ nghi■m m■i m■ cho ng■■i dùng, công ngh■ hi■n th■ hi■n ■■i, b■n online không khác gì so v■i b■n g■c. B■n có th■ phóng to, thu nh■ tùy ý.

TRẦN THỊ HOÀI QUYÊN

THỰC TRẠNG BỆNH LỢN CON PHÂN TRẮNG, SỬ DỤNG
CHẾ PHẨM CAO ðẶC BỒ CÔNG ANH VÀ MẬT ðỘNG
VẬT TRONG PHÒNG BỆNH TẠI MỘT SỐ TRẠI LỢN
CỦA HUYỆN HOÀI ðỨC – HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP
Chuyên ngành: THÚ Y
Mã số

: 60.62.50

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. BÙI THỊ THO

HÀ NỘI - 2010

Mangh■n
Ln
123doc
Th■a
Xu■t
Sau
Nhi■u
khi
h■■ng
phát

thu■n
l■i
event
cam
s■
nh■n
m■t
tr■
t■
h■u
k■t
s■
thú
nghi■m
t■i
ýxác
n■m
t■■ng
m■t
d■ng
v■,
là
s■
nh■n
website
ra
mang
event
kho
m■i

■■i,
1.
t■o
t■
th■
m■
l■i
c■ng
ki■m
■■ng
d■n
123doc
CH■P
vi■n
nh■ng
cho
■■u
■■ng
ti■n
h■
kh■ng
ng■■i
NH■N
■ã
quy■n
th■ng
thi■t
chia
t■ng
ki■m

dùng,
l■
CÁC
s■
th■c.
s■
l■i
b■■c
v■i
ti■n
vàchuy■n
■I■U
t■t
cơng
h■n
mua
123doc
online
kh■ng
nh■t
2.000.000
ngh■
bán
KHO■N
sang
b■ng
ln
cho
tài
■■nh

hi■n
ng■■i
li■u
ph■n
ln
tài
TH■A
tài
v■
th■
li■u
hàng
t■o
li■u
thơng
dùng.
tríhi■n
THU■N
hi■u
c■
c■a
■■u
■ tin
t■t
h■i
Khi
■■i,
qu■
mình
Vi■t

xác
c■
khách
gia
b■n
nh■t,
minh
trong
l■nh
Nam.
t■ng
Chào
online
hàng
uy
tài
v■c:
l■nh
thu
Tác
m■ng
tín
kho■n
tr■
nh■p
khơng
tài
phong
v■c
cao

thành
b■n
chính
email
nh■t.
tài
online
khác
chun
■■n
li■u
thành
tínb■n
Mong
gì
cho
d■ng,
và
v■i
so
nghi■p,
viên
kinh
■ã
t■t
123doc.
123doc.net!
v■i
mu■n
cơng

■■ng
c■a
c■
doanh
b■n
các
hồn
mang
ngh■
123doc
ký
g■c.
online.
thành
v■i
h■o,
Chúng
l■i
thơng
B■n
và
123doc.netLink
cho
viên
Tính
■■
n■p
có
tơi
tin,

c■ng
c■a
cao
th■
■■n
cung
ti■n
ngo■i
tính
website.
phóng
■■ng
th■i
vào
c■p
ng■,...Khách
trách
xác
tài
■i■m
D■ch
xã
to,kho■n
th■c
nhi■m
h■i
thutháng
V■
nh■
m■t

s■
c■a
(nh■
■■i
hàng
■■■c
tùy
ngu■n
5/2014;
123doc,
v■i
■■■c
ý.
cóg■i
t■ng
th■
tài
123doc
v■
mơ
ngun
b■n
d■
ng■■i
■■a
t■
dàng
s■
v■■t
d■■i

tri
dùng.
■■■c
ch■
tra
th■c
m■c
■ây)
email
c■u
M■c
h■■ng
q
100.000
cho
tài
b■n
tiêu
báu,
li■u
b■n,
nh■ng
■ã
hàng
phong
m■t
l■■t
tùy
■■ng
■■u

quy■n
cách
truy
thu■c
phú,
ky,
c■a
c■p
chính
■a
l■i
b■n
vào
123doc.net
m■i
d■ng,
sau
xác,
các
vuingày,
n■p
lịng
“■i■u
nhanh
giàu
ti■n
s■
■■ng
tr■
giá

Kho■n
chóng.
h■u
trên
thành
tr■
nh■p
2.000.000
website
■■ng
Th■a
th■
email
vi■n
th■i
Thu■n
c■a
thành
mong
tài v■
li■u
mình
viên
mu■n
S■
online
và
■■ng
D■ng
click

t■o
l■n
ký,
D■ch
■i■u
vào
nh■t
l■t
link
ki■n
V■”
vào
Vi■t
123doc
top
sau
cho
Nam,
200
■ây
cho
■ã
cung
các
các
(sau
g■iwebsite
c■p
users
■âynh■ng

■■■c
cóph■
thêm
tài
bi■n
g■i
thu
li■u
t■t
nh■t
nh■p.
■■c
T■it■i
khơng
t■ng
Chính
Vi■tth■i
th■
Nam,
vì v■y
■i■m,
tìm
t■123doc.net
th■y
l■chúng
tìm
trên
ki■m
tơi
th■

racóthu■c
■■i
tr■■ng
th■nh■m
c■p
top
ngo■i
3nh■t
■áp
Google.
tr■
■KTTSDDV
■ng
123doc.net.
Nh■n
nhu c■u
■■■c
theo
chiaquy■t
danh
s■ tài
hi■u
...li■udo
ch■t
c■ng
l■■ng
■■ng
vàbình
ki■mch■n
ti■n là

online.
website ki■m ti■n online hi■u qu■ và uy tín nh■t.
Mangh■n
Ln
123doc
Th■a
Xu■t
Sau
Nhi■u
khi
h■■ng
phát
thu■n
l■i
event
s■
cam
nh■n
m■t
tr■
t■
h■u
k■t
s■
thú
nghi■m
t■i
ýxác
n■m
t■■ng

m■t
d■ng
v■,
là
s■
nh■n
website
ra
mang
event
kho
m■i
■■i,
1.
t■o
t■
th■
m■
l■i
c■ng
ki■m
■■ng
d■n
123doc
CH■P
vi■n
nh■ng
cho
■■u
■■ng

ti■n
h■
kh■ng
ng■■i
NH■N
■ã
quy■n
th■ng
thi■t
chia
t■ng
ki■m
dùng,
l■
CÁC
s■
th■c.
s■
l■i
b■■c
v■i
ti■n
vàchuy■n
■I■U
t■t
cơng
h■n
mua
123doc
online

kh■ng
nh■t
2.000.000
ngh■
bán
KHO■N
sang
b■ng
ln
cho
tài
■■nh
hi■n
ng■■i
li■u
ph■n
ln
tài
TH■A
tài
v■
th■
li■u
hàng
t■o
li■u
thơng
dùng.
tríhi■n
THU■N

hi■u
c■
c■a
■■u
■ tin
t■t
h■i
Khi
■■i,
qu■
mình
Vi■t
xác
c■
khách
gia
b■n
nh■t,
minh
trong
l■nh
Nam.
t■ng
Chào
online
hàng
uy
tài
v■c:
l■nh

thu
Tác
m■ng
tín
kho■n
tr■
nh■p
khơng
tài
phong
v■c
cao
thành
b■n
chính
email
nh■t.
tài
online
khác
chun
■■n
li■u
thành
tínb■n
Mong
gì
cho
d■ng,
và

v■i
so
nghi■p,
viên
kinh
■ã
t■t
123doc.
123doc.net!
v■i
mu■n
cơng
■■ng
c■a
c■
doanh
b■n
các
hồn
mang
ngh■
123doc
ký
g■c.
online.
thành
v■i
h■o,
Chúng
l■i

thơng
B■n
và
123doc.netLink
cho
viên
Tính
■■
n■p
có
tơi
tin,
c■ng
c■a
cao
th■
■■n
cung
ti■n
ngo■i
tính
website.
phóng
■■ng
th■i
vào
c■p
ng■,...Khách
trách
xác

tài
■i■m
D■ch
xã
to,kho■n
th■c
nhi■m
h■i
thutháng
V■
nh■
m■t
s■
c■a
(nh■
■■i
hàng
■■■c
tùy
ngu■n
5/2014;
123doc,
v■i
■■■c
ý.
cóg■i
t■ng
th■
tài
123doc

v■
mơ
ngun
b■n
d■
ng■■i
■■a
t■
dàng
s■
v■■t
d■■i
tri
dùng.
■■■c
ch■
tra
th■c
m■c
■ây)
email
c■u
M■c
h■■ng
q
100.000
cho
tài
b■n
tiêu

báu,
li■u
b■n,
nh■ng
■ã
hàng
phong
m■t
l■■t
tùy
■■ng
■■u
quy■n
cách
truy
thu■c
phú,
ky,
c■a
c■p
chính
■a
l■i
b■n
vào
123doc.net
m■i
d■ng,
sau
xác,

các
vuingày,
n■p
lịng
“■i■u
nhanh
giàu
ti■n
s■
■■ng
tr■
giá
Kho■n
chóng.
h■u
trên
thành
tr■
nh■p
2.000.000
website
■■ng
Th■a
th■
email
vi■n
th■i
Thu■n
c■a
thành

mong
tài v■
li■u
mình
viên
mu■n
S■
online
và
■■ng
D■ng
click
t■o
l■n
ký,
D■ch
■i■u
vào
nh■t
l■t
link
ki■n
V■”
vào
Vi■t
123doc
top
sau
cho
Nam,

200
■ây
cho
■ã
cung
các
các
(sau
g■iwebsite
c■p
users
■âynh■ng
■■■c
cóph■
thêm
tài
bi■n
g■i
thu
li■u
t■t
nh■t
nh■p.
■■c
T■it■i
khơng
t■ng
Chính
Vi■tth■i
th■

Nam,
vì v■y
■i■m,
tìm
t■123doc.net
th■y
l■chúng
tìm
trên
ki■m
tơi
th■
racóthu■c
■■i
tr■■ng
th■nh■m
c■p
top
ngo■i
3nh■t
■áp
Google.
tr■
■KTTSDDV
■ng
123doc.net.
Nh■n
nhu c■u
■■■c
theo

chiaquy■t
danh
s■ tài
hi■u
...li■udo
ch■t
c■ng
l■■ng
■■ng
vàbình
ki■mch■n
ti■n là
online.
website ki■m ti■n online hi■u qu■ và uy tín nh■t.
Lnh■n
123doc
Th■a
Xu■t
Sau
khi
h■■ng
phát
thu■n
cam
nh■n
m■t
t■k■t
s■
t■i
ýxác

n■m
t■■ng
d■ng
là
s■
nh■n
website
ra
mang
■■i,
1.
t■o
t■l■i
c■ng
■■ng
d■n
123doc
CH■P
nh■ng
■■u
■■ng
h■
NH■N
■ã
quy■n
th■ng
chia
t■ng
ki■m
CÁC

s■s■
l■i
b■■c
ti■n
vàchuy■n
■I■U
t■t
mua
online
kh■ng
nh■t
bán
KHO■N
sang
b■ng
cho
tài
■■nh
ng■■i
li■u
ph■n
tài
TH■A
v■
li■u
hàng
thơng
dùng.
tríTHU■N
hi■u

c■a
■■u
tin
Khi
qu■
mình
Vi■t
xác
khách
nh■t,
minh
trong
Nam.
Chào
hàng
uy
tài
l■nh
Tác
m■ng
tín
kho■n
tr■
phong
v■c
cao
thành
b■n
email
nh■t.

tàichun
■■n
li■u
thành
b■n
Mong
và
v■i
nghi■p,
viên
kinh
■ã
123doc.
123doc.net!
mu■n
■■ng
c■a
doanh
hồn
mang
123doc
kýonline.
v■i
h■o,
Chúng
l■ivà
123doc.netLink
cho
Tính
■■

n■p
tơi
c■ng
cao
■■n
cung
ti■n
tính
■■ng
th■i
vào
c■p
trách
xác
tài
■i■m
D■ch
xãkho■n
th■c
nhi■m
h■itháng
V■
m■t
s■
c■a
(nh■
■■i
■■■c
ngu■n
5/2014;

123doc,
v■i
■■■c
g■i
t■ng
tài
123doc
v■
mơ
ngun
b■n
ng■■i
■■a
t■s■
v■■t
d■■i
tri
dùng.
■■■c
ch■
th■c
m■c
■ây)
email
M■c
h■■ng
q
100.000
cho
b■n

tiêu
báu,
b■n,
nh■ng
■ã
hàng
phong
l■■t
tùy
■■ng
■■u
quy■n
truy
thu■c
phú,
ky,
c■a
c■p
■a
l■i
b■n
vào
123doc.net
m■i
d■ng,
sau
các
vuingày,
n■p
lịng

“■i■u
giàu
ti■n
s■
■■ng
tr■
giá
Kho■n
h■u
trên
thành
tr■
nh■p
2.000.000
website
■■ng
Th■a
th■
email
vi■n
th■i
Thu■n
c■a
thành
mong
tài v■
li■u
mình
viên
mu■n

S■
online
và
■■ng
D■ng
click
t■o
l■n
ký,
D■ch
■i■u
vào
nh■t
l■t
link
ki■n
V■”
vào
Vi■t
123doc
top
sau
cho
Nam,
200
■ây
cho
■ã
cung
các

các
(sau
g■iwebsite
c■p
users
■âynh■ng
■■■c
cóph■
thêm
tài
bi■n
g■i
thu
li■u
t■t
nh■t
nh■p.
■■c
T■it■i
khơng
t■ng
Chính
Vi■tth■i
th■
Nam,
vì v■y
■i■m,
tìm
t■123doc.net
th■y

l■chúng
tìm
trên
ki■m
tơi
th■
racóthu■c
■■i
tr■■ng
th■nh■m
c■p
top
ngo■i
3nh■t
■áp
Google.
tr■
■KTTSDDV
■ng
123doc.net.
Nh■n
nhu c■u
■■■c
theo
chiaquy■t
danh
s■ tài
hi■u
...li■udo
ch■t

c■ng
l■■ng
■■ng
vàbình
ki■mch■n
ti■n là
online.
website ki■m ti■n online hi■u qu■ và uy tín nh■t.
Lnh■n
Th■a
Xu■t
Sau
Nhi■u
123doc
Mang
khi
h■■ng
phát
thu■n
l■i
event
cam
s■
nh■n
m■t
tr■
t■
h■u
k■t
s■

thú
nghi■m
t■i
ýxác
n■m
t■■ng
m■t
d■ng
v■,
là
s■
nh■n
website
ra
mang
event
kho
m■i
■■i,
1.
t■o
t■
th■
m■
l■i
c■ng
ki■m
■■ng
d■n
123doc

CH■P
vi■n
nh■ng
cho
■■u
■■ng
ti■n
h■
kh■ng
ng■■i
NH■N
■ã
quy■n
th■ng
thi■t
chia
t■ng
ki■m
dùng,
l■
CÁC
s■
th■c.
s■
l■i
b■■c
v■i
ti■n
vàchuy■n
■I■U

t■t
cơng
h■n
mua
123doc
online
kh■ng
nh■t
2.000.000
ngh■
bán
KHO■N
sang
b■ng
ln
cho
tài
■■nh
hi■n
ng■■i
li■u
ph■n
ln
tài
TH■A
tài
v■
th■
li■u
hàng

t■o
li■u
thơng
dùng.
tríhi■n
THU■N
hi■u
c■
c■a
■■u
■ tin
t■t
h■i
Khi
■■i,
qu■
mình
Vi■t
xác
c■
khách
gia
b■n
nh■t,
minh
trong
l■nh
Nam.
t■ng
Chào

online
hàng
uy
tài
v■c:
l■nh
thu
Tác
m■ng
tín
kho■n
tr■
nh■p
khơng
tài
phong
v■c
cao
thành
b■n
chính
email
nh■t.
tài
online
khác
chun
■■n
li■u
thành

tínb■n
Mong
gì
cho
d■ng,
và
v■i
so
nghi■p,
viên
kinh
■ã
t■t
123doc.
123doc.net!
v■i
mu■n
cơng
■■ng
c■a
c■
doanh
b■n
các
hồn
mang
ngh■
123doc
ký
g■c.

online.
thành
v■i
h■o,
Chúng
l■i
thơng
B■n
và
123doc.netLink
cho
viên
Tính
■■
n■p
có
tơi
tin,
c■ng
c■a
cao
th■
■■n
cung
ti■n
ngo■i
tính
website.
phóng
■■ng

th■i
vào
c■p
ng■,...Khách
trách
xác
tài
■i■m
D■ch
xã
to,kho■n
th■c
nhi■m
h■i
thutháng
V■
nh■
m■t
s■
c■a
(nh■
■■i
hàng
■■■c
tùy
ngu■n
5/2014;
123doc,
v■i
■■■c

ý.
cóg■i
t■ng
th■
tài
123doc
v■
mơ
ngun
b■n
d■
ng■■i
■■a
t■
dàng
s■
v■■t
d■■i
tri
dùng.
■■■c
ch■
tra
th■c
m■c
■ây)
email
c■u
M■c
h■■ng

q
100.000
cho
tài
b■n
tiêu
báu,
li■u
b■n,
nh■ng
■ã
hàng
phong
m■t
l■■t
tùy
■■ng
■■u
quy■n
cách
truy
thu■c
phú,
ky,
c■a
c■p
chính
■a
l■i
b■n

vào
123doc.net
m■i
d■ng,
sau
xác,
các
vuingày,
n■p
lịng
“■i■u
nhanh
giàu
ti■n
s■
■■ng
tr■
giá
Kho■n
chóng.
h■u
trên
thành
tr■
nh■p
2.000.000
website
■■ng
Th■a
th■

email
vi■n
th■i
Thu■n
c■a
thành
mong
tài v■
li■u
mình
viên
mu■n
S■
online
và
■■ng
D■ng
click
t■o
l■n
ký,
D■ch
■i■u
vào
nh■t
l■t
link
ki■n
V■”
vào

Vi■t
123doc
top
sau
cho
Nam,
200
■ây
cho
■ã
cung
các
các
(sau
g■iwebsite
c■p
users
■âynh■ng
■■■c
cóph■
thêm
tài
bi■n
g■i
thu
li■u
t■t
nh■t
nh■p.
■■c

T■it■i
khơng
t■ng
Chính
Vi■tth■i
th■
Nam,
vì v■y
■i■m,
tìm
t■123doc.net
th■y
l■chúng
tìm
trên
ki■m
tơi
th■
racóthu■c
■■i
tr■■ng
th■nh■m
c■p
top
ngo■i
3nh■t
■áp
Google.
tr■
■KTTSDDV

■ng
123doc.net.
Nh■n
nhu c■u
■■■c
theo
chiaquy■t
danh
s■ tài
hi■u
...li■udo
ch■t
c■ng
l■■ng
■■ng
vàbình
ki■mch■n
ti■n là
online.
website ki■m ti■n online hi■u qu■ và uy tín nh■t.
u■t phát
Nhi■u
Mang
Ln
123doc
Th■a
Xu■t
Sau
khi
h■n

h■■ng
phát
thu■n
l■i
event
s■
cam
nh■n
t■
m■t
tr■
t■
h■u
ýk■t
s■
thú
nghi■m
t■i
ýt■■ng
xác
n■m
t■■ng
m■t
d■ng
v■,
là
s■
nh■n
website
ra

mang
event
t■o
kho
m■i
■■i,
1.
t■o
t■
c■ng
th■
m■
l■i
c■ng
ki■m
■■ng
d■n
123doc
CH■P
vi■n
nh■ng
cho
■■ng
■■u
■■ng
ti■n
h■
kh■ng
ng■■i
NH■N

■ã
quy■n
th■ng
thi■t
chia
ki■m
t■ng
ki■m
dùng,
l■
CÁC
s■
th■c.
ti■n
s■
l■i
b■■c
v■i
ti■n
vàchuy■n
■I■U
t■t
cơng
online
h■n
mua
123doc
online
kh■ng
nh■t

2.000.000
ngh■
bán
KHO■N
b■ng
sang
b■ng
ln
cho
tài
■■nh
hi■n
tài
ng■■i
li■u
ph■n
ln
tài
TH■A
li■u
tài
v■
th■
li■u
hàng
t■o
li■u
thơng
dùng.
trí

hi■u
hi■n
THU■N
hi■u
c■
c■a
■■u
■ tin
qu■
t■t
h■i
Khi
■■i,
qu■
mình
Vi■t
xác
c■
khách
gia
nh■t,
b■n
nh■t,
minh
trong
l■nh
Nam.
t■ng
Chào
online

uy
hàng
uy
tài
v■c:
l■nh
thu
Tác
tín
m■ng
tín
kho■n
tr■
cao
nh■p
khơng
tài
phong
v■c
cao
thành
b■n
chính
nh■t.
email
nh■t.
tài
online
khác
chun

■■n
li■u
thành
tín
Mong
b■n
Mong
gì
cho
d■ng,
và
v■i
so
nghi■p,
viên
kinh
■ã
mu■n
t■t
123doc.
123doc.net!
v■i
mu■n
cơng
■■ng
c■a
c■
doanh
b■n
mang

các
hồn
mang
ngh■
123doc
ký
g■c.
online.
thành
v■i
l■i
h■o,
Chúng
l■i
thơng
B■n
cho
và
123doc.netLink
cho
viên
Tính
■■
n■p
có
c■ng
tơi
tin,
c■ng
c■a

cao
th■
■■n
cung
ti■n
ngo■i
■■ng
tính
website.
phóng
■■ng
th■i
vào
c■p
ng■,...Khách
trách
xác
xã
tài
■i■m
D■ch
xã
to,h■i
kho■n
th■c
nhi■m
h■i
thum■t
tháng
V■

nh■
m■t
s■
c■a
(nh■
■■i
hàng
ngu■n
■■■c
tùy
ngu■n
5/2014;
123doc,
v■i
■■■c
ý.
cótài
g■i
t■ng
th■
tài
123doc
ngun
v■
mơ
ngun
b■n
d■
ng■■i
■■a

t■
dàng
s■
v■■t
tri
d■■i
tri
dùng.
■■■c
ch■
th■c
tra
th■c
m■c
■ây)
email
c■u
q
M■c
h■■ng
q
100.000
cho
tài
báu,
b■n
tiêu
báu,
li■u
b■n,

nh■ng
phong
■ã
hàng
phong
m■t
l■■t
tùy
■■ng
■■u
phú,
quy■n
cách
truy
thu■c
phú,
ky,
c■a
c■p
■a
chính
■a
l■i
b■n
vào
d■ng,
123doc.net
m■i
d■ng,
sau

xác,
các
vuingày,
n■p
giàu
lịng
“■i■u
nhanh
giàu
ti■n
giá
s■
■■ng
tr■
giá
Kho■n
chóng.
h■u
tr■
trên
thành
tr■
nh■p
■■ng
2.000.000
website
■■ng
Th■a
th■
email

th■i
vi■n
th■i
Thu■n
mong
c■a
thành
mong
tài v■
li■u
mình
mu■n
viên
mu■n
S■
online
và
■■ng
D■ng
t■o
click
t■o
l■n
■i■u
ký,
D■ch
■i■u
vào
nh■t
l■t

link
ki■n
ki■n
V■”
vào
Vi■t
123doc
cho
top
sau
cho
Nam,
cho
200
■ây
cho
■ã
cung
các
các
các
(sau
g■i
users
website
c■p
users
■âynh■ng
có
■■■c

cóph■
thêm
thêm
tài
bi■n
g■i
thu
thu
li■u
t■t
nh■p.
nh■t
nh■p.
■■c
T■it■i
Chính
khơng
t■ng
Chính
Vi■tth■i
vìth■
Nam,
vìv■y
v■y
■i■m,
tìm
123doc.net
t■123doc.net
th■y
l■chúng

tìm
trên
ki■m
tơi
ra
th■
racó
■■i
thu■c
■■i
tr■■ng
th■
nh■m
nh■m
c■p
top
ngo■i
■áp
3nh■t
■áp
Google.
■ng
tr■
■KTTSDDV
■ng
123doc.net.
nhu
Nh■n
nhuc■u
c■u

■■■c
chia
theo
chias■
quy■t
danh
s■tàitài
hi■u
li■u
...li■uch■t
do
ch■t
c■ng
l■■ng
l■■ng
■■ng
vàvàki■m
bình
ki■mch■n
ti■n
ti■nonline.
là
online.
website ki■m ti■n online hi■u qu■ và uy tín nh■t.


LỜI CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Những số liệu và kết
quả ñược trình bày trong luận văn là khách quan, trung thực và chưa từng được bất kỳ tác
giả nào cơng bố dùng ñể bảo vệ một học vị nào khác.

Các thơng tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc. Mọi sự giúp đỡ
cho việc hồn thành luận văn ñã ñược cảm ơn.

Hà nội, ngày 20 tháng 12 năm 2010
Tác giả luận văn

Trần Thị Hoài Quyên

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ i


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình thực hiện luận văn, tơi đã nhận được sự giúp đỡ và cộng tác
nhiệt tình của nhiều tập thể cũng như cá nhân trong và ngồi Trường ðại học Nơng
nghiệp Hà Nội.
ðến nay luận văn đã hồn thành, tơi xin được bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc, lời cảm
ơn chân thành tới Phó giáo sư - Tiến sĩ Bùi Thị Tho ñã hướng dẫn, chỉ bảo cho tơi trong
suốt q trình hồn thiện luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy giáo, Cô giáo khoa Thú y, Chăn nuôi & nuôi
trồng Thuỷ sản, Viện ñào tạo sau ñại học, ñặc biệt là Bộ môn Nội chẩn - Dược lý - ðộc
chất khoa Thú y, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội ñã ñóng góp ý kiến, tạo ñiều kiện
thuận lợi cho tơi trong q trình thực hiện và hồn thành luận văn.
Chân thành cảm ơn các cô chú Khắc Tước, Ngọc Nhạ, Nguyễn Sơn, Nguyễn Thị
Dung là chủ các trại chăn nuôi cùng tập thể các anh chị công nhân viên làm việc tại các
trại; Những người thân và ñồng nghiệp ñã giúp ñỡ, tạo mọi ñiều kiện về cơ sở vật chất,
trang thiết bị cho tôi triển khai thực hiện ñề tài và hoàn thành luận văn.
Nhân dịp này cho tơi được gửi lời cảm ơn tới các Thầy giáo, Cơ giáo đã giảng dạy
và truyền đạt cho tơi những kiến thức khoa học trong suốt thời gian học tập ở lớp Cao học
Thú y B khoá 17, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội.
Hà nội, ngày 20 tháng 12 năm 2010

Tác giả luận văn

Trần Thị Hoài Quyên

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ ii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn

ii

Mục lục

iii

Danh mục các chữ viết tắt

v

Danh mục bảng

vi

Danh mục hình

vii

1.

MỞ ðẦU

i

1.1.

Tính cấp thiết của đề tài

1

1.2.

Mục ñích ñề tài

3

1.3.

Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của ñề tài

3

2.

TỔNG QUAN TÀI LIỆU

5

2.1.

Bệnh lợn con phân trắng

5

2.2.

Một số ñặc ñiểm của lợn con

13

2.3.

Một số thành tựu nghiên cứu khoa học về cây thuốc.

15

2.4.

Các dược liệu sử dụng trong nghiên cứu.

19

3.

NỘI DUNG, NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU

28

3.1.

Nội dung nghiên cứu

28

3.2.

ðối tượng, nguyên liệu và ñịa ñiểm nghiên cứu

28

3.3.

Phương pháp nghiên cứu

29

4.

KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

34

4.1.

Tình hình chăn ni lợn tại huyện Hồi ðức, Hà Nội

34

4.2.

ðiều tra thực trạng bệnh lợn con phân trắng tại 2 kiểu chuồng
ni tại trang trại và gia trại trên địa bàn huyện Hồi ðức, Hà
Nội.

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ iii

38


4.2.1. Kết quả ñiều tra thực trạng bệnh lợn con phân trắng từ năm 2007
– 6/2010

38

4.2.2. Kết quả theo dõi bệnh lợn con phân trắng 6 tháng ñầu năm 2010
trên 2 kiểu chuồng nuôi tại trang trại và các gia trại.

41

4.2.3. Kết quả ñiều tra bệnh lợn con phân trắng theo lứa tuổi

45

4.2.4. Tình hình bệnh lợn con phân trắng theo mùa vụ trong năm

50

4.2.6. Ảnh hưởng của bệnh viêm tử cung ở lợn mẹ đến tình hình mắc
bệnh lợn con phân trắng

4.3.

53

Kết quả phòng thử nghiệm bệnh lợn con phân trắng của cao đặc
mật bị và cao đặc bồ cơng anh

4.3.1. Kết quả phịng bệnh lợn con phân trắng của cao đặc mật bị

55
56

4.3.2. Ảnh hưởng của chế phẩm cao đặc mật bị đến tăng trọng của lợn
con
4.3.3. Kết quả phịng bệnh lợn con phân trắng của cao đặc bồ cơng anh

60
62

4.3.4. Ảnh hưởng của chế phẩm cao đặc bồ cơng anh đến tăng trọng
của lợn con

65

5.

KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ

70

5.1.

Kết luận

70

5.2.

ðề nghị

71

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ iv

73


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt

Tiếng Việt

LCPT

Lợn con phân trắng

CðMB

Cao đặc mật bị

CðBCA

Cao đặc bồ cơng anh

ðC

ðối chứng

TN

Thí nghiệm

Cs

cộng sự

TT

Trang trại

GT

Gia trại

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ v


DANH MỤC BẢNG

STT

Tên bảng

Trang

44.1.

Kết quả ñiều tra bệnh lợn con phân trắng từ 2007 - 6/2010

39

44.2.

Thực trạng bệnh lợn con phân trắng 6 tháng ñầu năm 2010

42

44.3.

Tỷ lệ mắc bệnh lợn con phân trắng từ sơ sinh ñến 21 ngày tuổi

46

44.4.

Tình hình bệnh lợn con phân trắng xét theo mùa vụ (năm 2009)

51

44.5.

Mối liên quan giữa bệnh viêm tử cung ở lợn mẹ với bệnh lợn con
phân trắng

54

44.6.

Kết quả phòng bệnh lợn con phân trắng của cao đặc mật bị

56

44.7.

Ảnh hưởng của cao đặc mật bị đến tăng trọng của lợn con

60

44.8.

Kết quả phòng bệnh lợn con phân trắng của cao đặc bồ cơng anh

62

44.9.

Ảnh hưởng của cao đặc bồ công anh tới tăng trọng của lợn con

65

44.10. Hiệu quả phịng bệnh của chế phẩm cao đặc mật bị và cao đặc
bồ cơng anh

67

44.11. Ảnh hưởng của chế phẩm cao đặc mật bị và cao đặc bồ cơng anh
đến tăng trọng của lợn con

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ vi

69


DANH MỤC HÌNH
4.1.

Tỷ lệ mắc bệnh LCPT của trang trại và gia trại.

40

4.2.

Tỷ lệ chết do bệnh lợn con phân trắng qua các năm

40

4.3.

Tỷ lệ mắc bệnh lợn con phân trắng 6 tháng ñầu năm

44

4.4.

Tỷ lệ chết do bệnh lợn con phân trắng 6 tháng ñầu năm

45

4.5.

Tỷ lệ mắc bệnh lợn con phân trắng từ sơ sinh ñến 21 ngày tuổi

47

4.6.

Tỷ lệ mắc bệnh lợn con phân trắng xét theo mùa vụ (năm 2009)

52

4.7.

Tỷ lệ chết do bệnh lợn con phân trắng xét theo mùa vụ (năm 2009)

53

4.8.

Hiệu quả phòng bệnh lợn con phân trắng của cao đặc mật bị

60

4.9.

Ảnh hưởng của cao đặc mật bị đến tăng trọng của lợn con

61

4.10.

Hiệu quả phịng bệnh của các nồng độ cao ñặc bồ công anh

64

4.11.

Ảnh hưởng của cao ñặc bồ công anh đến tăng trọng của lợn con

66

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ vii


1. MỞ ðẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Nền kinh tế ngày càng phát triển, mức sống của người dân ngày càng
được nâng cao thì vai trị của ngành chăn nuôi càng trở nên quan trọng và
nhiệm vụ của công tác chăn nuôi thú y càng trở nên nặng nề hơn. Trong vấn
đề lương thực, thực phẩm, xã hội khơng chỉ quan tâm tới việc ñầy ñủ về số

lượng hay khơng mà tiêu chí đã hướng tới sự bảo đảm về chất lượng, mức độ
an tồn đối với cộng đồng. Những năm gần đây, ngành chăn ni Việt Nam
phải đối mặt với rất nhiều dịch bệnh nghiêm trọng như Lở mồm long móng,
dịch Cúm gia cầm, dịch Tai xanh trên lợn… gây tổn thất khơng nhỏ về kinh
tế. Ngồi ra, chúng cịn liên đới tới tình hình vệ sinh an tồn thực phẩm, làm ơ
nhiễm mơi trường khi chúng ta chưa có những biện pháp kiểm sốt chặt chẽ.
Trong Chiến lược phát triển chăn ni đến năm 2020 của Chính phủ; Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chăn nuôi nước ta sẽ hướng tới sự tập
trung công nghiệp, sản xuất hàng hố đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất
khẩu. Các sản phẩm của ngành chăn nuôi phải bảo ñảm vệ sinh môi trường
ñặc biệt ñáp ứng ñược nhu cầu về an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.
Trên phương diện bảo đảm vệ sinh mơi trường, vệ sinh an tồn thực phẩm.
Như vậy, việc giám sát quy trình sản xuất từ đầu vào của chăn ni tới thành
phẩm cho người tiêu dùng địi hỏi phải chặt chẽ hay nói cách khác là từ
“chuồng trại tới bàn ăn” phải ñồng bộ.
Trong chăn nuôi, lợn là vật nuôi chiếm tỷ trọng cao nhất, các sản phẩm
từ thịt lợn cũng là mặt hàng chính trên thị trường bn bán do nhu cầu tiêu
thụ của người dân cao. Do đó, bất cứ yếu tố nào nguy hiểm có hại như dịch
bệnh đều gây ảnh hưởng xấu ñến giá cả thị trường và làm giảm hiệu quả kinh
tế của nghề nuôi lợn và cả ngành chăn ni nói chung. Một trong những vấn
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 1


ñề ñược người tiêu dùng quan tâm chính là mức ñộ an toàn vệ sinh của thực
phẩm, việc người chăn nuôi lạm dụng một số chất như hocmon tăng trọng,
kháng sinh bổ sung vào thức ăn chăn nuôi, cơ sở giết mổ khơng đảm bảo…
làm cho chất lượng thịt bị biến ñổi, tồn lưu hoạt chất và vi sinh vật gây bệnh.
Cơng tác điều trị thú y trong chăn ni cũng ảnh hưởng tới sự tồn lưu kháng
sinh khi người điều trị sử dụng thuốc khơng đúng quy tắc, có khi vẫn sử dụng
một số kháng sinh ñã cấm sử dụng. Hệ quả của những vấn ñề này làm xuất

hiện các dịng vi khuẩn kháng thuốc dẫn tới điều trị bệnh càng khó khăn. Tồn
dư kháng sinh trong thực phẩm gây ảnh hưởng trực tiếp ñến sức khoẻ của con
người ñặc biệt là với những kháng sinh cấm sử dụng do có thể gây biến đổi tổ
chức hoặc cấu trúc di truyền.
Các trang trại chăn nuôi lợn ở Việt Nam hiện ñang sử dụng hầu hết các
giống lợn ngoại như Landrace, Yorkshine, Duroc, Pietran…có phẩm chất thịt
cao, khả năng tăng trọng và hiệu quả kinh tế tốt. Tuy nhiên, khi ñược nuôi tập
trung theo hướng công nghiệp trong ñiều kiện khí hậu nước ta cùng với điều
kiện chăm sóc chưa thực sự tốt các giống lợn trên hoặc thế hệ sau đó gặp phải
một số bệnh nhất định. Một trong những bệnh thường xuyên chính là Lợn con
phân trắng (LCPT) trong giai ñoạn theo mẹ. Bệnh xảy ra làm cho lợn bị viêm
ruột ỉa chảy, mất nước và ñiện giải dẫn đến giảm sức đề kháng, cịi cọc và
chết nếu khơng điều trị kịp thời. Cũng xoay quanh bệnh này, rất nhiều trang
trại sử dụng tuỳ tiện kháng sinh trộn vào nước uống, điều trị khơng căn bản
cho đàn lợn nhiễm bệnh nên hiện tượng kháng thuốc, tồn dư kháng sinh là rất
cao. Chăm sóc lợn con theo mẹ là giai đoạn vơ cùng quan trọng vì nó ảnh
hưởng tới sự phát triển của lợn về sau. Có rất nhiều cách tác động nhằm
phịng, trị bệnh LCPT đồng thời tạo ñiều kiện ñể cá thể lợn sinh trưởng tốt
nhất có thể. Hiện nay, cách ñược cho thấy hiệu quả nhất chính là việc lập lại

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 2


cân bằng hệ vi sinh vật ñường ruột theo hướng tích cực như sử dụng các men
vi sinh, chế phẩm sinh học và ñặc biệt là dùng thảo dược trong phịng, điều trị
bệnh LCPT. Xuất phát từ tình hình thực tế trên cùng sự giúp ñỡ của các cộng
sự và ñặc biệt dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Bùi Thị Tho chúng tơi tiến
hành đề tài:
“Thực trạng bệnh lợn con phân trắng, sử dụng chế phẩm cao đặc bồ
cơng anh và mật động vật trong phịng bệnh tại một số trại lợn của huyện

Hồi ðức – Hà Nội”
1.2. Mục đích ñề tài:
ðánh giá tình trạng bệnh LCPT tại trang trại và các gia trại có qui mơ
và điều kiện chăn ni khác nhau.
ðánh giá hiệu quả phịng trị bệnh LCPT của chế phẩm cao đặc bồ cơng anh.
ðánh giá hiệu quả phịng trị bệnh LCPT của chế phẩm cao đặc mật
ñộng vật.
Từ kết quả nghiên cứu của ñề tài sẽ ñưa ra hướng sử dụng các chế
phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên trong phòng LCPT nhằm khắc phục hiện
tượng kháng thuốc của vi khuẩn, hạn chế tồn dư kháng sinh trong thực phẩm.
1.3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của ñề tài
1.3.1. Ý nghĩa khoa học
Khi xã hội đang đối mặt với tình trạng ơ nhiễm thực phẩm, tồn dư các
hoạt chất hoá học… chúng ta cũng phải vận động tìm ra hướng giải quyết.
Muốn làm ñiều ñó cần có nghiên cứu và thử nghiệm nhất ñịnh, sự kỳ diệu của
các hoạt chất thảo dược ñiều trị bệnh nguồn gốc thiên nhiên không những
ngăn cản sự kháng thuốc của vi khuẩn mà cịn khơng để lại tồn dư trong thực
phẩm. Ứng dụng dược liệu vào ñiều trị nhiều bệnh khác thậm chí có thể là
những bệnh nan y. Hiệu quả của thảo dược ñiều trị cũng giúp nâng tầm ảnh

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 3


hưởng của ngành ðơng y trong chăn ni, vấn đề mà từ trước tới nay chưa
ñược coi trọng nghiên cứu.
Những nghiên cứu về dược lý phân tử ñã cho thấy hợp chất thiên nhiên
tồn tại trong tế bào sống khi tinh chế để phịng, trị bệnh chúng sẽ được tế bào
vật ni và người dung nạp tốt, ít có tác dụng phụ hơn là cũng chất đó được
tổng hợp bằng phương pháp hoá học. ðiều này mở ra hướng nghiên cứu trong
lĩnh vực bào chế sử dụng dược liệu tự nhiên làm thuốc. Các dược liệu hiện

nay ñược sử dụng với nhiều mục đích khác nhau.
Dùng thay thế các thuốc kháng sinh và hố học trị liệu trong phịng
và trị bệnh cho người và vật nuôi.
Sử dụng dưới dạng thực phẩm chức năng (nguồn bổ sung các
vitamin, khống đa lượng, vi lượng, các yếu tố sinh trưởng….)
Thảo dược có tác dụng lợi tiểu, tiêu ñộc, chống tồn lưu kháng sinh và
các hoá chất bảo vệ thực vật, nấm mốc…
1.3.2. Ý nghĩa thực tế.
Trước hết, sự thành cơng của đề tài sẽ góp phần giảm thiểu tình trạng
mắc bệnh LCPT tại các trang trại chăn nuôi công nghiệp. Mở ra hướng xuất
khẩu lợn thịt sạch cho chăn nuôi trong nước. Dùng các chế phẩm có nguồn
gốc thiên nhiên trong phịng trị bệnh nói chung và góp phần làm phong phú
thêm các phác đồ phịng trị bệnh LCPT, hạn chế dùng kháng sinh tổng hợp,
giảm bớt nguy cơ gây hại cho con người và xã hội.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 4


2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Bệnh lợn con phân trắng
2.1.1. Tình hình nghiên cứu về bệnh lợn con phân trắng trên thế giới và
trong nước
Tình hình nghiên cứu trên thế giới
Bệnh LCPT là bệnh phổ biến ở lợn con theo mẹ, nó gây ảnh hưởng lớn
đến năng suất, chất lượng ñàn lợn và gây thiệt hại không nhỏ về kinh tế. Bệnh
có mặt ở mọi nơi trên thế giới, từ chăn ni hộ gia đình đến chăn ni trang
trại lớn. ðã có rất nhiều cơng trình nghiên cứu trong và ngoài nước về tác
nhân gây ra bệnh LCPT.
Theo Dor Ercherich (1857- 1901) ñã phát hiện ra vi khuẩn E.coli thuộc họ
Enterrobacteriaceae là vi khuẩn có mặt thường xun trong đường ruột của

động vật nhưng nó cũng là một trong những tác nhân gây bệnh LCPT.
Salmon và Smith (1885) ñã phát hiện ra vi khuẩn Salmonella, nó có
nhiều type khác nhau, nhiều biến chủng gây bệnh cho lợn và gia súc ở các thể
khác nhau ñặc biệt là lợn con bị bệnh đường tiêu hóa, trong đó phải kể đến vai
trị của Salmonella cholerae suis Kunzendorf gây bệnh thể cấp tính.
Theo Bergeland M.E (1980) [35], vi khuẩn Clostridium perfringens
type C gây ra viêm ruột hoại tử ở lợn sơ sinh ñến 14 ngày tuổi với tỷ lệ chết
cao ñã phát hiện ở Anh, Liên Xô, ðức.
Theo Janeselye, stress làm mất thăng bằng thích ứng của cơ thể đối với
điều kiện ngoại cảnh gây rối loạn hoạt ñộng của ñồi thị, tuyến yên, tuyến
thượng thận và bệnh phát sinh.
Theo thống kê của Mackenzie, Edwards và Chalmers (1992) bệnh
LCPT xuất hiện ở trong ñàn lợn con trong nhiều năm liền, tỷ lệ bệnh bất
thường phụ thuộc vào phương pháp quản lý, chuồng trại, kỹ thuật, chăm sóc.
Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 5


Thơng thường thì lợn có khả năng hồi phục nhưng tỷ lệ chết cao, thức ăn kém
cũng là tác nhân quan trọng gây ra ỉa chảy.
Tình hình nghiên cứu trong nước
Trong những năm gần đây, nước ta cũng có nhiều cơng trình nghiên
cứu về bệnh LCPT như:
ðào Trọng ðạt (1996) [4] cho rằng E.coli có mặt thường xun trong
đường ruột của lợn. Bình thường chúng khơng gây bệnh nhưng khi có cơ hội
sẽ nhân lên một cách nhanh chóng, tăng cường ñộng lực, làm rối loạn hệ vi
khuẩn ñường ruột và gây ra bệnh.
Theo Nguyễn Bá Hiên (2001) [9], gia súc mắc hội chứng tiêu chảy, số
lượng của 3 loại vi khuẩn: Salmonella, E.coli, Clostridium perfringens tăng
lên từ 2 – 10 lần so với số lượng của chúng ở gia súc khỏe mạnh. Hơn nữa tỷ
lệ của các chủng mang yếu tố gây bệnh và sản sinh ñộc tố cũng tăng cao.

Phạm Thế Sơn, Lê Văn Tạo, Cù Hữu Phú, và Phạm Khắc Hiếu (2008)
[20] ñã nghiên cứu hệ vi khuẩn ñường ruột ở lợn khỏe và tiêu chảy cho thấy
lợn cả hai trạng thái đều có 6 loại vi khuẩn thường gặp. E.coli, Salmonella,
Klebsiella, Staphylococcus, Bacillus, Subtilisvaf, Chlostridium perfringens.
Kết quả nghiên cứu của Viện thú y quốc gia cho thấy: Bệnh tiêu chảy
tập chung chủ yếu ở vụ đơng xn, các lứa đều có thể mắc bệnh đặc biệt là
lợn con, bệnh mang tính lây lan nhưng khơng mạnh, thời gian mang bệnh
chưa ñược xác ñịnh.
2.1.2. Nguyên nhân gây bệnh
ðã có rất nhiều cơng trình nghiên cứu trong và ngoài nước về nguyên
nhân gây bệnh LCPT. Theo Lê Minh Chí (1996), tiêu chảy là một hiện tượng
sinh lý có liên quan rất nhiều nguyên nhân và yếu tố, các yếu tố này có thể tác
động riêng rẽ hoặc hỗ trợ nhau trong việc hình thành bệnh. Tóm lại có thể
chia nguyên nhân gây bệnh LCPT thành các nhóm sau:

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 6


Do bản thân gia súc non
Do ñặc ñiểm sinh lý lợn con, tất cả cơ quan bộ phận ñều phát triển chưa
hồn thiện. Hơn nữa, lợn con lại có nhu cầu dinh dưỡng và khống chất rất
lớn, nếu khơng được bổ sung đầy đủ thì chúng sẽ bị suy dinh dưỡng, ăn bẩn…
gây rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy.
Do gia súc mẹ
Lợn mẹ khơng được ni dưỡng đầy đủ khi mang thai trong giai đoạn
đang ni con. Nhưng khi cho mẹ ăn quá nhiều thức ăn giàu dinh dưỡng cũng
làm ảnh hưởng tới lợn con.
Trong thời gian mang thai, lợn nái khơng tiêm phịng vacxin chống các
bệnh như: dịch tả, phó thương hàn, Parvovirus… thì lợn con sinh ra dễ mắc
bệnh tiêu chảy hơn.

Trong thời gian nuôi con gia súc mẹ bị mắc một số bệnh như: Viêm vú,
viêm tử cung, kém sữa… sau khi sinh sẽ vấy nhiễm vi trùng vào đường tiêu hóa
lợn con.
Khi ni con mà con mẹ ñộng dục trở lại sớm là một nguyên nhân làm
số lượng và chất lượng sữa giảm vì thế bệnh sẽ dễ xảy ra.
Do mơi trường, chăm sóc, quản lý
Do ñiều kiện thời tiết quá khắc nghiệt: nóng, lạnh, ẩm, có gió
lùa…Theo Sử An Ninh (1993) [15], stress, lạnh, ẩm làm cho lợn khơng giữ
được cân bằng hoạt động của trục hạ khâu não – tuyến yên – tuyến thượng
thận làm biến ñổi hàm lượng Fe2+, Na+, K+ trong máu, hậu quả là làm giảm
sức ñề kháng của lợn con nhất là lợn sơ sinh và gây viêm ruột, ỉa phân trắng.
Bên cạnh đó việc chăm sóc, ni dưỡng và quản lý đàn lợn khơng tốt
cũng ảnh hưởng lớn tới sự xuất hiện của bệnh như bú sữa ñầu, cắt rốn, úm
lợn, bổ sung sắt… khơng được thực hiện đầy ñủ và ñúng kỹ thuật cũng dẫn
ñến tiêu chảy.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 7


Theo ðoàn Thị Kim Dung (2004) [3], các yếu tố nóng, lạnh, mưa,
nắng, hanh, ẩm thay đổi bất thường và ñiều kiện chăm sóc ảnh hưởng trực
tiếp ñến cơ thể lợn ñặc biệt là cơ thể lợn con chưa phát triển hồn chỉnh, các
phản ứng thích nghi của lợn con còn yếu.
Theo Chu Thị Thơm, Phan Thị Lài, Nguyễn Văn Tó (2006) [24] nếu
chuồng ni khơng thống khí, ẩm, tồn ñọng nhiều phân, rác, nước tiểu khi
nhiệt ñộ trong chuồng tăng cao sẽ sinh nhiều khí có hại , NH3, H2S làm cho
con vật trúng ñộc thần kinh nặng, con vật bị stress – một trong những nguyên
nhân dẫn ñến lợn tiêu chảy.
Do rối loạn hệ vi sinh vật ñường ruột
Bình thường trong đường tiêu hóa của lợn nói riêng và động vật nói chung

ln có một số lượng vi khuẩn nhất định và chúng khơng gây bệnh. Nhưng khi
hàng rào bảo vệ bị tổn thương số lượng vi khuẩn tăng lên, làm thay đổi tỷ lệ các
vi khuẩn có trong đường ruột, gây rối loạn tiêu hóa và bệnh xảy ra.
Hồ Văn Nam và cộng sự (1997) [13] cho rằng: Lợn bị tiêu chảy thì số
lượng E.coli và Salmonella tăng lên một cách bội nhiễm. Khi các vi khuẩn
gây bệnh phát triển quá mạnh thì sẽ gây mất cân bằng hệ vi sinh vật ñường
ruột gây ra hiện tượng loạn khuẩn.
Như vậy đóng vai trị quan trọng nhất trong bệnh LCPT là vi khuẩn E.coli
và Salmonella. Ngoài hai loại vi khuẩn này cũng phải kể ñến vi khuẩn
Clostridium, cầu khuẩn Streptococcus, vi khuẩn Bacillus subtilis…
2.1.3. Cơ chế sinh bệnh
Khi các tác nhân bệnh lý kích thích vào cơ thể gia súc non sẽ làm rối
loạn hoạt ñộng trao ñổi chất trong cơ thể, làm giảm nhu ñộng, tiết dịch của dạ
dày – ruột hoặc gây tốn thương dạ dày – ruột ngay từ ñầu, làm rối loạn hoạt
ñộng của hệ tiêu hóa. Giai đoạn đầu do nhu động, tiết dịch giảm nên gia súc
giảm ăn, táo bón. ðến giai đoạn sau do thức ăn khơng tiêu hóa, hấp thu ñược

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 8


bị phân hủy tạo ra các sản phẩm ñộc, các sản phẩm này kích ứng vào vách dạ
dày – ruột làm tăng nhu ñộng gây ỉa chảy.
ðào Trọng ðạt (1996) [4], khi lợn con tiêu chảy nhiều sẽ bị mất nước,
rối loạn cơ năng giải ñộc của gan và quá trình lọc thải của thận.
2.1.4. Triệu chứng và bệnh tích
Triệu chứng
Bệnh xảy ra ở tất cả các lứa tuổi nhưng hay gặp nhất là ở lợn con theo
mẹ và lợn sau cai sữa. Lợn con có thể mắc bệnh rất sớm, ngay ngày ñầu tiên
sau khi sinh, thường mắc nhiều nhất là sau khi sinh vài ngày. Hoàng Văn
Tuấn, Lê Văn Tạo, Trần Thị Hạnh, (1998).

Triệu chứng điển hình: con vật khát nước, tính đàn hồi của da giảm,
mắt lõm sâu, thở nhanh, sâu, nhịp tim nhanh, ít đái. Theo Phạm Ngọc Thạch
và cs [21], trong 1- 2 ngày ñầu mắc bệnh, lợn vẫn bú và chạy nhảy như
thường. Phân táo như hạt đậu xanh, nhạt màu. Sau đó phân lỏng dần, có màu
vàng hoặc hơi trắng, có bọt và chất nhầy, mùi tanh khắm. Con vật có bú hoặc
bỏ bú, lông xù và dựng, da nhăn nheo, nhợt nhạt, đi khoeo dính đầy phân.
Bệnh thường gặp 3 thể:
- Thể q cấp tính: Lợn tiêu chảy rất mạnh và có thể chết sau 6- 20h kể
từ khi bỏ bú. Lợn bỏ bú hồn tồn, đi đứng siêu vẹo, loạng choạng, hay nằm
bẹp một chỗ, co giật rồi chết. Thể này rất ít gặp.
- Thể cấp tính: Lợn ỉa chảy nặng, mất nước, mất ñiện giải rồi chết sau
vài ngày mắc bệnh. Thể cấp tính hay gặp trong thực tế.
- Thể mãn tính: Thường gặp ở lợn từ tập ăn đến lúc cai sữa. Con vật ỉa
chảy liên miên, phân lúc lỏng, lúc sền sệt, có mùi rất khó chịu, lợn gầy cịm,
lơng xù. Nếu bệnh kéo dài khơng được cứu chữa hiệu quả thường dẫn tới bị
viêm dạ dày, ruột rồi chết.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 9


Bệnh tích
Khi lợn chết, xác chết gầy, phần thân sau dính bê bết phân, niêm mạc
mắt, miệng nhợt nhạt, da, lơng khơ mất tính đàn hồi.
Lợn chết ở thể cấp tính và mạn tính khi mổ khám thấy dạ dày tích thức ăn
khơng tiêu hóa, lổn nhổn bọt khí. Niêm mạc dạ dày lác đác có đám sung huyết.
Theo dõi trên ñàn lợn thực nghiệm cho biết: Lợn bị tiêu chảy da xanh,
lơng xù, có tụ máu. Phổi có viêm dưới thùy hồnh, niêm mạc dạ dày sưng, dễ
long tróc, có nốt loét. Niêm mạc ruột non sưng dày có nhiều ñám xuất huyết,
niêm mạc ruột già phủ màng giả, dưới có nốt loét lan tràn. Hạch lâm ba sưng,
mềm, có hoại tử, gan có nốt hoại tử, túi mật căng.

2.1.5. Phịng và trị bệnh
Phịng bệnh
Bệnh LCPT khơng chỉ ảnh hưởng tới khả năng tăng trọng lượng lợn mà
còn gây thiệt hại về kinh tế vì lợn bị cịi cọc, tiêu tốn thức ăn và dễ nhiễm các
bệnh khác nên việc phịng bệnh là khơng thể thiếu. Chúng ta cần tiến hành các
biện pháp phòng tổng hợp.
Dùng chế phẩm sinh học
Là dùng các vi khuẩn có lợi để phịng trị bệnh. Các nhóm vi khuẩn
thường dùng là Bacillus subtilis, Colibacterium, lactobacillus…Các vi khuẩn
này khi được đưa vào đường tiêu hóa của lợn sẽ có vai trị cải thiện tiêu hóa
thức ăn, lập lại cân bằng hệ vi sinh vật ñường ruột ức chế và khống chế vi
sinh vật có hại.
Xí nghiệp thuốc thú y ñã sản xuất sản phẩm Subtillis, Viện Thú y quốc
gia đã chế thành cơng chế phẩm men tiêu hóa Biolacty cho hiệu quả tốt.
Phịng bệnh bằng thuốc hóa học trị liệu
Trần Minh Hùng, Hồng Danh Dự, ðinh Bích Thủy (1983 - 1993) [10] đã
nghiên cứu chế phẩm Dextran – Fe bổ sung cho lợn con, phòng bệnh thiếu máu

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 10


suy dinh dưỡng và các bệnh đường tiêu hóa tăng sức đề kháng cho con vật.
Phịng bằng vacxin
Phịng bệnh bằng vacxin ñược coi là biện pháp hữu hiệu nhất ñể phòng
hầu hết các bệnh hiện nay. Nhưng theo Nicoxki V.V. (1986), ðào Trọng ðạt,
Phan Thanh Phượng, Lê Ngọc Mỹ, Huỳnh Văn Kháng (1996) [5], do E.coli
có nhiều type kháng nguyên khác nhau nên việc chế vacin E.coli gặp những
khó khăn nhất ñịnh và việc chế một loại Vacxin E.coli ñể phịng cho lợn ở
nhiều địa phương đem lại hiệu quả phịng bệnh khơng cao.
Phịng bệnh bằng biện pháp ni dưỡng, chăm sóc, quản lý

Bệnh này chịu ảnh hưởng rất lớn của ngoại cảnh, điều kiện ni dưỡng,
chăm sóc, quản lý vì vậy việc cải thiện tình hình chăn ni sẽ góp phần khơng
nhỏ trong việc phịng bệnh.
Có một trong số tác giả cho rằng việc giữ gìn chuồng trại sạch sẽ, kín
ấm vào mùa đơng, xn đồng thời khơ ráo, chống ẩm ướt sẽ phịng bệnh hiệu
quả cao.
Cần chăm sóc cho lợn mẹ đầy đủ chất dinh dưỡng, tiêm phịng ñầy ñủ
ñảm bảo cho con sinh ra khỏe mạnh, sức ñề kháng cao. Cần chú ý cho lợn con
tập ăn sớm, có bổ sung đầy đủ các loại khống vi lượng… để lợn thích nghi
dần với điều kiện mới.
ðiều trị
ðiều trị bằng kháng sinh:
Kháng sinh có vai trị quan trọng thú y. Tuy nhiên trong những năm
gần ñây, việc sử dụng kháng sinh ñiều trị bệnh LCPT tỏ ra kém hiệu lực do vi
khuẩn E.coli và Salmonella có tỷ lệ kháng thuốc cao (Bùi Thị Tho 1996) [22].
Cũng theo tác giả, kháng sinh dùng trong ñiều trị bệnh cho kết quả rất khác
nhau ở các ñịa phương khác nhau. Tại một địa phương nếu một loại kháng
sinh nào đó được dùng một thời gian dài thì hiệu lực điều trị sẽ giảm dần theo

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 11


thời gian.
Theo kết quả nghiên cứu của Tô Thị Phượng (2006) [18], kháng sinh
Enrofloxacinee, Enrofloxacine dùng ñiều trị tiêu chảy ở lợn cho kết quả cao
85,16% và 81,03% ở lợn 1 – 21 ngày tuổi. Khi kết hợp hai loại kháng sinh
này với chế phẩm sinh học Microcin ñể ñiều trị cho tỷ lệ khỏi bệnh cao hơn
93,33% và 91,94%.
ðiều trị bằng đơng dược
ðây là hướng mà hiện nay chúng ta đang quan tâm vì các kháng sinh có

nguồn gốc thảo mộc thường khơng hoặc rất khó gây ra hiện tượng kháng
thuốc…
Ngồi ra theo kinh nghiệm dân gian cịn có một số bài thuốc ñiều trị
bệnh LCPT khá hiệu quả, như:
Bài thuốc 1: Hồng đằng 500g ; Cỏ sữa lá lớn 100g ; Nước sạch
1000ml. ðun sơi, cơ đặc cịn 300ml, thêm một tí đường cho lợn uống với liều
lượng 2 ml/con/ngày, ngày uống 2 lần, liên tục trong vòng 7 – 10 ngày.
Bài thuốc 2: Cỏ nhọ nồi khô 100g; Lá bạc thau khô 100g; Gừng khô
100g; Nước sạch 1000ml. ðun sơi, cơ đặc cịn 300 ml, cho thêm một ít đường
cho lợn con uống với liều 2ml/con/lần, ngày uống 2 lần, liên tục trong 7 -10
ngày.
Theo Nguyễn Thị Thanh Hà và Bùi Thị Tho (2009) [8] ñã nghiên cứu
và bào chế thử nghiệm cao mật bị để phịng bệnh LCPT và ñã cho kết quả
khá khả quan.
Bùi Thị Tho và cs (2009) [19] trong dân gian cịn có một số bài thuốc
trị tiêu chảy cho lợn có hiệu quả đó là:
Lá cây sài đất (200g) + lá ổi (100g) cho vào 1 lít nước, sắc lấy 300ml,
cho uống ngày 2 lần.
Búp ổi, lá bạc thau, cây cỏ sước, lá Bách bệnh (Hồng Ngọc), lá mơ.

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 12


Chọn 1 trong các thứ trên, lấy 1 – 3 nắm (150 – 200g) cho ăn sống hoặc giã
nước cho uống.
Một nắm búp ổi (50-60g) sao vàng hạ thổ sắc cho uống 2 lần trong
ngày, mỗi lần ½ - 1 bát.
Nước chè xanh (chè búp) đặc 1 lít + 8 thìa đường + 1 thìa muối (thìa
canh) mỗi lần cho 100 – 200 ml. Có thể lấy 1-2 quả hồng xiêm xanh thái
mỏng, sao vàng hạ thổ, sắc nước cho uống 2-3 lần trong ngày.

Lấy nõn lá chuối tiêu thái nhỏ, sao vàng, thêm nước đun sơi để ấm cho
uống.
Lá Khổ Sâm, lá Cỏ khỉ, lá Xuyên tâm liên vò nát cho thêm nước ấm vắt
lấy nước cho uống.
Búp cây trứng gà, lá cây con khỉ cho lợn ăn.
Dùng lá cây chìa vơi giã nhỏ, hãm với nước ấm chắt cho lợn uống.
ðiều trị bằng các chế phẩm sinh học
Các chế phẩm sinh học khơng chỉ được dùng để phịng bệnh mà cịn
được sử dụng để điều trị bệnh cho hiệu quả tốt. Các chế phẩm sinh học ñã
ñược sử dụng ñiều trị bệnh tiêu chảy ở lợn như:
Sử dụng chế phẩm E.M1 30% ñiều trị bệnh tiêu chảy ở lợn con có tác
dụng điều trị tương đương điều trị kháng sinh (Nguyễn Thị Hồng Lan, 2007).
2.2. Một số ñặc ñiểm của lợn con
2.2.1. ðặc ñiểm tiêu hóa của lợn con
Sau khi sinh ra, chức năng của các cơ quan trong cơ thể lợn con nhất là
cơ quan tiêu hóa chưa thành thục. Hàm lượng HCl và các men tiêu hóa chưa
hồn thiện. Thời gian đầu, dịch tiêu hóa ở lợn con thiếu cả về chất và lượng.
Lợn con trước một tháng tuổi hồn tồn khơng có HCl tự do vì lúc này lượng
HCl tiết ra rất ít và nhanh chóng liên kết với niêm dịch.

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 13


2.2.2. Cơ năng ñiều tiết thân nhiệt
Cơ năng ñiều tiết thân nhiệt của lợn con còn kém do:
- Hệ thần kinh của lợn con chưa phát triển hoàn chỉnh. Trung khu ñiều
tiết thân nhiệt ở vỏ não mà não của gia súc là cơ quan phát triển muộn nhất ở
cả hai giái đoạn trong và ngồi thai.
- Diện tích bề mặt của cơ thể lợn con so với khối lượng cơ thể cao hơn
lợn trưởng thành nên lợn con dễ bị nhiễm lạnh (ðào Trọng ðạt, Phan Thanh

Phượng, 1996) [4].
- Tốc ñộ sinh trưởng của gia súc non rất cao, nếu sữa mẹ khơng đảm bảo
chất lượng, khẩu phần thức ăn thiếu ñạm sẽ làm cho sự sinh trưởng chậm lại
và tăng trọng theo tuổi giảm xuống. ðiều đó làm cho khả năng chống ñỡ bệnh
tật của lợn con kém.
2.2.3. Hệ miễn dịch của lợn con
Ở cơ thể lợn con, hệ thống miễn dịch chưa hồn thiện, chúng chưa có
khả năng tạo kháng thể chủ động mà chỉ có được kháng thể từ mẹ truyền sang
qua nhau thai hay sữa ñầu.
Bộ máy tiêu hóa và các dịch tiêu hóa ở gia súc non hoạt động rất yếu.
Lượng enzyme tiêu hóa và HCl tiết ra chưa ñủ nên dễ gây rối loạn tiêu hóa, vì
vậy mầm bệnh (Salmonella, E.coli, Cl.perfringens…) dễ dàng xâm nhập vào
cơ thể qua đường tiêu hóa.
Theo Phùng Ứng Lân (1985): Lợn con mới đẻ trong máu khơng có
globulin nhưng sau khi bú sữa đầu lại tăng lên nhanh chóng do truyền từ mẹ
sang qua sữa đầu. Lượng globulin sẽ giảm sau 3 – 4 tuần, rồi ñến tuần thứ 5 –
6 lại tăng lên và ñạt giá trị bình thường 65 mg/100ml máu. Các yếu tố miễn
dịch như bổ thể, lyzozyme, bạch cầu… được tổng hợp cịn ít, khả năng miễn
dịch ñặc hiệu của lợn con kém. Vì vậy cho lợn con bú sữa đầu rất cần thiết ñể
tăng khả năng bảo vệ cơ thể chống lại mầm bệnh nhất là bệnh LCPT.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 14


2.2.4. Hệ vi sinh vật ñường ruột
Hệ vi sinh vật ñường ruột gồm hai nhóm
- Nhóm vi khuẩn ñường ruột - vi khuẩn bắt buộc gồm: E.coli,
Salmonella, Shigella, Klesiella, Proteus… Trong nhóm vi khuẩn này, người ta
quan tâm nhiều nhất ñến trực khuẩn E.coli. ðây là vi khuẩn phổ biến nhất
hành tinh, chúng có mặt ở mọi nơi và khi gặp ñiều kiện thuận lợi, các chủng

E.coli trở lên cường ñộc gây bệnh. Cấu trúc kháng nguyên của E.coli rất phức
tạp. Người ta đã phát hiện có ít nhất 170 kháng nguyên O, 80 kháng nguyên K,
86 kháng nguyên H và kháng nguyên F.
- Nhóm vi khuẩn vãng lai: chúng là bạn ñồng hành của thức ăn, nước
uống vào hệ tiêu hóa gồm: Staphylococcus spp, Streptococcus spp, Bacillus
subtilis… Ngồi ra, trong đường tiêu hóa của lợn cịn có các trực khuẩn yếm
khí gây thối rữa: Clostridium perfringens, Bacillus sporogenes, Bacillus
fasobacterium, Bacillus puticfus…
2.3. Một số thành tựu nghiên cứu khoa học về cây thuốc.
2.3.1. Nghiên cứu về cây thuốc ở Việt Nam.
ðã có rất nhiều cơng trình nghiên cứu về các loại thảo dược ở nước ta
trong những năm gần ñây và đã phát hiện được nhiều đặc tính q và mới của
cây thuốc, động vật làm thuốc có tác dụng phịng và chữa bệnh. Một trong các
nghiên cứu đó đã chỉ ra rằng: thuốc có nguồn gốc thiên nhiên: thảo dược,
động vật thường có tác dụng tốt, ít hay khơng có tác dụng phụ; trong khi đó
các thuốc hóa dược hay gây nên tác dụng phụ phản ứng thuốc, có tồn dư
thuốc, có thể gặp đột biến gen, tăng nguy cơ ung thư và quái thai dị hình
(Viện dược liệu, 2001) [31].
Gần ñây các nhà khoa học trên thế giới ñã phát hiện thêm nhiều ñặc
tính quý của nấm Linh Chi (Ganoderma lucidum) trong việc chữa các bệnh về
gan mật, ung thư… thậm chí cả hiệu ứng ngăn ngừa và chống căn bệnh thế kỷ

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 15


AISD (Viện dược liệu, 2001) [31].
Những hoạt chất có trong lá chè (Thea cinensis) ngồi những tác dụng
thơng thường như giải cảm, giải độc, lợi tiểu, người ta cịn phát hiện ra một
giá trị đặc biệt đó là khả năng làm tăng sức ñề kháng của trẻ em ñối với virus
gây bệnh viêm não B Nhật Bản.

Theo Lê thị Ngọc Diệp (1995) [2] cây Actiso(Cynara scolymus. L)
chứa nhiều hoạt chất có tác dụng chống viêm, lợi tiểu, thơng mật, bổ gan…
Từ cây ðại (Phumeria rubra linn var acutifolia baill) chiết ñược chất
fulvoplumierin có tác dụng ức chế vi khuẩn lao ở nồng độ 1 - 5µg/ml, nước
ép từ lá tươi có tác dụng với vi khuẩn Staphylococcus aureus, Shigella và
Bacillus subtilis (Vũ Xuân Quảng, 1993) [19].
Tác giả Bùi Thị Tho (1996) [22], khi theo dõi tính kháng thuốc của hai
loại vi khuẩn E.coli và Salmonella cho biết:
+ Các loại vi khuẩn E.coli và Salmonella kháng lại thuốc hóa học trị
liệu như Streptomycin, Neomycin. Tetraccyclin… rất nhanh đồng thời giữa
chúng có hiện tượng kháng chéo. Trong khi đó chưa phát hiện thấy E.coli và
Salmonella kháng lại Phytocid của tỏi, hẹ mặc dù hai loại dược liệu này đã
được ơng cha ta sử dụng từ rất lâu và thường xuyên.
+ Trong phòng thí nghiệm, thời gian để tạo các chủng vi khuẩn kháng
lại Phytocid của tỏi, hẹ lâu hơn từ 3 – 5 lần so với các loại thuốc hóa học trị
liệu. Khi tăng nồng ñộ Phytocid lên 5 lần so với nồng ñộ tạo kháng, vi khuẩn
ñã bị tiêu diệt. Nhưng với thuốc hóa học trị liệu mặc dù đã tăng nồng ñộ lên
20 lần hay cao hơn nữa so với nồng ñộ tạo kháng mà vi khuẩn vẫn sống.
Theo Trần Quang Hùng (1995) trong thuốc lá, thuốc lào có chứa
ankaloid thực vật – Nicotin và Nornicotin trừ ñược ngoại ký sinh trùng và côn
trùng hại rau, cây công nghiệp.
Dùng dung dịch chiết thuốc lào đã được làm ẩm bằng mơi trường

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 16


NaOH 5% có nồng độ là 0,4%; dịch chiết củ bách bộ được làm ẩm trong mơi
trường HCl 5% có nồng ñộ 3%; dịch chiết hạt na ñã ñược làm ẩm trong mơi
trường NaOH 5% có nồng độ 8 % ñiều trị ve, ghẻ chó có hiệu quả cao
(Nguyễn Văn Tý, 2002).

2.3.2 Nghiên cứu và sử dụng các chế phẩm thảo dược trên thế giới.
Từ những năm giữa thế kỷ 20, một số nhà khoa học Mỹ và Canada ñã
phát hiện: những lồi cây thuộc họ Commelinaceae (trong đó có cây lược
vàng), chứa nhiều loại hoạt chất sinh học, có khả năng kiềm chế sự phát triển
của các khối u.
Một số nghiên cứu về dược liệu được cơng bố gần ñây là:
Các nhà khoa học thế giới ñều cho rằng hiệu quả kinh tế, đặc biệt là an
tồn sinh học khi sử dụng các dược phẩm có được từ thiên nhiên (thảo dược,
động vật dùng làm thuốc: Phịng trị bệnh, thức ăn dinh dưỡng, điều trị bổ
sung, kích thích sinh trưởng, sinh sản…) so với thuốc hóa học tổng hợp do
con người tạo ra tốt hơn rất nhiều.
Kate. A. W. Roby và Leny Southam (1994) cho biết Pyrethrin tự nhiên
và tổng hợp có tác dụng ức chế sự hoạt động của hệ thần kinh làm cho ký sinh
trùng bị tê liệt rồi chết.
Một nghiên cứu ñược ñăng tải trên tạp chí quốc tế Journal Food
Science & Nitrition vào tháng 5 năm 2009 cho biết trong quả đu đủ có nguồn
Lycopenne chống ung thư dồi dào, ñặc biệt là chống ung thư vú, trong đu đủ
có chứa các thành phần beta-carotene, phenol, axit gallic và các chất chống
ơxy hố.
Các nhà khoa học Hàn Quốc: Lee I.R., Song J.Y., Lee Y.S. 1992 cũng đã
nghiên cứu tác dụng chống ung thư tồn cây quyền bá (selaginella
tamariscina “Beauv” spring) họ selaganiellaceae. Dùng cao chiết ñược từ
cây quyền bá thử nghiệm trên tế bào ung thư dịng P388 và MKN45 in vitro.

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............ 17