LỊCH SỬ 10 CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP Ở CHÂU ÂU

Kế hoạch bài dạy Lịch Sử 10

Năm học: 2020-2021

TIẾT 41, BÀI 32: CÁCH MẠNG CƠNG NGHIỆP Ở CHÂU ÂU
Mơn học: Lịch sử; Lớp: 10A3
Thời gian thực hiện: 1 tiết
I. MỤC TIÊU
Học xong tiết này, HS có khả năng:
1. Kiến thức
- Khai thác được các nguồn tư liệu, hình ảnh, lược đồ trong và ngoài SGK để
hiểu sâu nội dung kiến thức bài học;
- Trình bày được các mốc thời gian và thành tựu chủ yếu cùa cách mạng công
nghiệp ở các nước Anh, Pháp, Đức;
- Trình bày và đánh giá được hệ quả của cách mạng công nghiệp về kinh tế, xã
hội và ý nghĩa của nó đối với sự phát triển của chủ nghĩa tư bản. Cùng với việc nâng
cao năng xuất lao động, giai cấp tư sản bóc lột đối với công nhân ngày càng tinh vi và
triệt để hơn. Đời sống của người lao động bị sa sút do đồng lương thấp kém, mâu
thuẫn giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản ngày càng thêm sâu sắc;
- Nhận xét, đánh giá được tác động của cuộc cách mạng công nhiệp đối với
việc xây dựng đất nước trong thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay.
2. Năng lực
- Rèn luyện cho HS năng lực phân tích đánh giá bước phát triển của máy móc,
tác động của cách mạng công nghiệp đối với kinh tế xã hội;
- Tìm kiếm được những tư liệu liên quan đến cách mạng công nghiệp ở nước
Anh cuối thế kỷ XVIII đến giữa thế kỷ XX thông qua hướng dẫn của giáo viên;
- Tích cực tham gia hoạt động nhóm để thực hiện được các nhiệm vụ học tập ở
lớp và ở nhà do GV giao thông qua phiếu học tập; Trình bày được kết quả làm việc
nhóm trước lớp;
- Sáng tạo các poster, tranh vẽ, bài báo hoặc video clip về các thành tựu của
cuộc cách mạng công nghiệp ở châu Âu và hệ quả, tác động của cuộc cách mạng công

nghiệp đối với sự nghiệp phát triển đất nước hiện nay.
3. Phẩm chất
- Có ý thức trách nhiệm trong việc sưu tầm, sử dụng và chia sẻ tài liệu với mọi
người.
Thực tập sinh: Nguyễn Thị Tú Duyên

Page 1


Kế hoạch bài dạy Lịch Sử 10

Năm học: 2020-2021

- Có lịng đam mê sáng tạo trong cơng việc, ý thức tìm tịi, nghiên cứu khoa
học kĩ thuật.
- Có ý thức tham gia bảo vệ các thành tựu khoa học của nhân loại.
- Có ý thức vận dụng hiểu biết của mình để giải quyết các vấn đề thực tiễn.
- Có tinh thần trách nhiệm trong các hoạt động nhóm.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
 Giáo viên (GV)
- Phương pháp, kĩ thuật dạy học: PP nêu và giải quyết vấn đề, PP dạy học theo
nhóm; KT khăn trải bàn…
- Phương tiện dạy học: Tranh ảnh có liên quan đến bài học (Các phát minh
trong cuộc cách mạng công nghiệp ở châu Âu: máy hơi nước của Giêm-Oát, đầu máy
xe lửa…; chân dung một số nhà phát minh tiêu biểu ở thời kì này…); Phiếu học tập…
 Học sinh (HS)
- Tìm hiểu SGK, sưu tầm hình ảnh (những phát minh tiêu biểu của cuộc cách
mạng công nghiệp ở châu Âu…); Tìm hiểu tranh ảnh, tiểu sử của một số nhà phát
minh tiêu biểu (Giêm-Oát…).
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. Hoạt động 1: Hoạt động tạo tình huống
a. Mục tiêu: giúp HS huy động vốn kiến thức và kĩ năng đã có để chuẩn bị tiếp
nhận kiến thức và kĩ năng mới; tạo ra hứng thú và một tâm thế tích cực để HS bước
vào bài học mới.
b. Nội dung:
- Giáo viên sẽ tổ chức trị chơi “Đi tìm ẩn số”, đề tài của các bức tranh sẽ là
những biểu tượng của nước Anh để dẫn dắt học sinh về bài học hôm nay lớp chúng ta
sẽ học về nước Anh.
- Giáo viên sẽ cho học sinh xem đoạn video hài hước của vua hài Saclo tập 1
với chủ đề về “thời đại công nghiệp” để gợi mở về bài học ngày hôm nay “Cách
mạng công nghiệp ở Anh” và tạo ra được sự năng động trong buổi học.
c. Sản phẩm: Dự kiến HS trả lời: Tháp đồng hồ Big Ben, Cung điện
Buckingham, Cầu Tháp London, Tháp London, Cung điện Windsor.

Thực tập sinh: Nguyễn Thị Tú Duyên

Page 2


Kế hoạch bài dạy Lịch Sử 10

Năm học: 2020-2021

d. Tổ chức thực hiện: Trong vòng 10 giây, giáo viên cho các nhóm xem những
biểu tượng kiến trúc của nước Anh (Tháp đồng hồ Big Ben, Cung điện Buckingham,
Cầu Tháp London, Tháp London, Cung điện Windsor)
- Dẫn dắt vào bài mới: Cuối thế kỷ XVIII đến giữa thế kỷ XIX, ở các nước châu
Âu đã có bước phát triển nhảy vọt trong lĩnh vực sản xuất. Đó là cuộc Cách mạng
nhằm thực hiện cơ khí hóa nền sản xuất thay thế cho lao động thủ cơng. Vì thực chất
đây là cuộc Cách mạng kỹ thuật nhằm tạo ra năng suất lao động cao hơn Chủ nghĩa

tư bản, củng cố nền tảng của chế độ mới. Để nắm vững những thành tựu chủ yếu của
Cách mạng công nghiệp ở các nước Anh, Pháp, Đức như thế nào? Hệ quả của Cách
mạng công nghiệp ra sao, chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài học hôm nay.
2. Hoạt động 2: Giải quyết vấn đề
1. CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP Ở ANH
 Mục tiêu: Học xong mục này HS có thể:
+ Phân tích được vì sao cuộc cách mạng công nghiệp lại diễn ra đầu tiên ở Anh.
+ Phân tích được các mốc thời gian và các thành tựu chủ yếu của cuộc cách mạng
công nghiệp Anh.
+ Phân tích, đánh giá được việc phát minh ra máy hơi nước và đưa vào sử dụng có ý
nghĩa như thế nào đối với nền công nghiệp ở châu Âu và nền công nghiệp của thế giới.
+ Đưa ra được một số dự báo về tình hình phát triển của nền cơng nghiệp thế giới nói
chung và nền cơng nghiệp Việt Nam nói riêng trong tương lai gần.
 Hoạt động: Tìm hiểu cuộc cách mạng cơng nghiệp ở Anh.
- Mục tiêu:
+ Phân tích được vì sao cuộc cách mạng công nghiệp lại diễn ra đầu tiên ở Anh.
+ Phân tích được các mốc thời gian và các thành tựu chủ yếu của cuộc cách mạng
công nghiệp Anh.
+ Phân tích, đánh giá được việc phát minh ra máy hơi nước và đưa vào sử dụng có ý
nghĩa như thế nào đối với nền công nghiệp ở châu Âu và nền cơng nghiệp của thế
giới.
- Hình thức hoạt động: cả lớp - cá nhân, nhóm
- Phương pháp dạy học: thuyết trình, nêu và giải quyết vấn đề, phát vấn
- Sản phẩm của HĐ: bài thuyết trình nhóm, phát biểu của HS
Thực tập sinh: Nguyễn Thị Tú Duyên

Page 3


Kế hoạch bài dạy Lịch Sử 10

Năm học: 2020-2021

- Tiến trình tổ chức dạy - học:
Gợi ý sản phẩm
Hoạt động của GV và HS
- Thời gian: Từ những năm 60 – những * HĐ1: GV hướng dẫn HS nghiên cứu
năm 40 của thế kỉ XIX.

hình ảnh trên Powerpoint kết hợp nghiên

- Điều kiện:

cứu SGK, GV đặt câu hỏi: Theo các em,

+ Kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển như thế nào là một cuộc cách mạng công
mạnh.

nghiệp? Nước nào là nước tiến hành cuộc

+ Cách mạng nổ ra sớm, chính quyền cách mạng trong cơng nghiệp đầu tiên?
thuộc về tay giai cấp tư sản.

- HS kết hợp nghiên cứu hình ảnh, SGK để

+ Có hệ thống thuộc địa lớn.

trả lời câu hỏi.

- Thành tựu: Bảng 1.1 (Slide)

- GV nhận xét và chốt ý: Cách mạng công

- Kết quả:

nghiệp là cuộc cách mạng diễn ra chủ yếu,

* Về kinh tế:

trước hết trong lĩnh vực công nghiệp. Anh

+ Thúc đẩy kinh tế phát triển, làm thay chính là nước đầu tiên tiến hành cuộc cách
đổi bộ mặt nước Anh.

mạng trong công nghiệp.

+ Hình thành các trung tâm cơng nghiệp * HĐ2: GV đặt vấn đề cho HS tìm hiểu về
lớn.

cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, GV

 Giữa thế kỉ XIX, Anh được mệnh đưa trích dẫn: Vì sao cuộc cách mạng
danh là “công xưởng của thế giới”.

công nghiệp lại diễn ra đầu tiên ở Anh?

* Về xã hội: Mâu thuẫn xã hội gay gắt - HS dựa vào kiến thức cũ và kết hợp
giữa giai cấp vô sản và tư sản.

nghiên cứu SGK để trả lời.

- GV nhận xét và chốt ý: Như vậy, sở dĩ
Anh là nước đầu tiên tiến hành cuộc cách
mạng trong công nghiệp bởi:
+ Thứ nhất, Anh có những điều kiện chuẩn
bị cho cách mạng cơng nghiệp diễn ra sớm
hơn các nước khác: Cách mạng tư sản nổ
ra sớm, chính quyền do giai cấp tư sản
nắm.
+ Thứ hai, kinh tế tư bản chủ nghĩa phát
triển mạnh, nhất là trong lĩnh vực công

Thực tập sinh: Nguyễn Thị Tú Duyên

Page 4


Kế hoạch bài dạy Lịch Sử 10

Năm học: 2020-2021
nghiệp.
+ Thứ ba, Anh có hệ thống thuộc địa rộng
lớn, tạo điều kiện cho giai cấp tư sản tích
lũy vốn để đầu tư vào công nghiệp trong
nước.
- GV nhấn mạnh: Yếu tố quan trọng hàng
đầu của sự quá độ từ sản xuất thủ cơng
sang sản xuất máy móc là sự tích lũy tư
bản nguyên thủy (vốn ban đầu).
*HĐ3: GV chia HS thành các nhóm nêu
nhiệm vụ như sau: Hãy cho biết mốc thời

gian và những thành tựu chủ yếu của cách
mạng công nghiệp Anh?
- HS hoạt động nhóm, suy nghĩa và kết
hợp tìm hiểu của mình để trả lời. Các
nhóm cử đại diện trình bày kết quả hoạt
động, HS khác lắng nghe, góp ý.
- GV nhận xét, chốt ý: Bảng 1.1
Nội dung
Cơng
nghiệp nhẹ

Công
nghiệp
nặng
Giao thông
vận tải

Thời gian
1764
1769
1779
1784
1785
1735
1784

Thành tựu nổi bật

1814
1825

*HĐ4: GV đặt vấn đề nghiên cứu: Tại sao
cách mạng công nghiệp ở Anh lại bắt đầu
từ ngành công nghiệp nhẹ? (GV gợi ý:
công nghiệp nhẹ gồm những ngành nào?
Đặc điểm của công nghiệp nhẹ (Vốn, thị
trường, công nhân…)?)
- HS liên tưởng kiến thức liên môn và ý
Thực tập sinh: Nguyễn Thị Tú Duyên

Page 5


Kế hoạch bài dạy Lịch Sử 10

Năm học: 2020-2021
kiến của cá nhân để trả lời.
- GV nhận xét, kết luận: Những ngành này
có truyền thống và phát triển mạnh ở Anh,
thu hồi vốn nhanh, sản phẩm có thị trường
tiêu thụ rộng.
*HĐ5: GV dẫn dắt: Năm 1784, Giêm Oát
phát minh ra máy hơi nước và được đưa
vào sử dụng (giới thiệu máy hơi nước của
Giêm Oát). GV nêu câu hỏi: Việc phát
minh máy hơi nước và đưa vào sử dụng có
ý nghĩa gì đối với sự phát triển kinh tế?
- HS nghiên cứu tài liệu và trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý: Việc phát minh
máy hơi nước và đưa vào sử dụng đã:

+ Làm tăng tốc độ sản xuất và năng suất
lao động.
+ Tạo ra nguồn động lực mới, làm giảm
sức lao động cơ bắp của con người.
+ Lao động bằng tay dần được thay thế
bằng máy móc.
 Khởi đầu q trình cơng nghiệp hóa ở
nước Anh.
- GV kết luận: Đến giữa thế kỷ XIX, Anh
được mệnh danh là công xưởng của thế
giới. Luân Đôn trở thành một trung tâm
thương mại với 80 vạn dân.
- GV giới thiệu cho HS trên lược đồ nước
Anh để thấy được sự biến đổi của Anh về
cơ cấu kinh tế và dân cư sau cách mạng
công nghiệp.

Thực tập sinh: Nguyễn Thị Tú Duyên

Page 6


Kế hoạch bài dạy Lịch Sử 10

Năm học: 2020-2021

Bảng 1.1. NHỮNG THÀNH TỰU NỔI BẬT TRONG CUỘC CÁCH MẠNG
CÔNG NGHIỆP Ở ANH
Nội

Thời

Thành tựu nổi bật

dung

gian
1764
1769
1779
1784
1785

Giêm-gri-vơ sáng chế ra máy kéo sợi Gien-ni.
Ác-crai-tơ chế tạo ra máy kéo sợi chạy bằng hơi nước.
Crôm-tơn cải tiến máy kéo sợi tạo ra sản phẩm đẹp, bền hơn.
Giêm-Oát phát minh ra máy hơi nước và đưa và sử dụng.
Các-rai chế tạo máy dệt chạy bằng sức nước, năng suất tăng 40

1735
1784

lần.
Phát minh ra phương pháp nấu than cốc, luyện gang thép.
Lò luyện gang đầu tiên được xây dựng.

1814
1825

Xti-phen-xơ chế tạo thành công đầu máy xe lửa.

Nước Anh khánh thành đoạn đường sắt đầu tiên.

Công
nghiệp
nhẹ
Công
nghiệp
nặng
Giao
thông
vận tải

2. CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP Ở PHÁP, ĐỨC (HƯỚNG DẪN HỌC SINH
TỰ HỌC Ở NHÀ)
3. HỆ QUẢ CỦA CÁCH MẠNG CƠNG NGHIỆP
 Mục tiêu: Học xong mục này HS có thể:
+ Trình bày được hệ quả mà cuộc cách mạng công nghiệp mang lại đối với nước Anh,
các nước ở châu Âu trước sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
+ Đưa ra được dự đoán về sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở châu Âu và tầm ảnh
hưởng đến các nước khác trên thế giới.
+ Đưa ra được nhận xét, đánh giá của bản thân về tầm quan trọng, ảnh hưởng của cuộc
cách mạng công nghiệp đối với các nước tư bản châu Âu (Anh, Pháp, Đức…) và đối
với phần còn lại của thế giới.
+ Liên hệ được đến sự nghiệp phát triển và bảo vệ Tổ quốc hiện nay của nhân dân Việt
Nam.
 Hoạt động: Tìm hiểu hệ quả của cuộc cách mạng công nghiệp ở châu Âu.
- Mục tiêu:
+ Trình bày được hệ quả mà cuộc cách mạng công nghiệp mang lại đối với nước Anh,
các nước ở châu Âu trước sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Thực tập sinh: Nguyễn Thị Tú Duyên

Page 7


Kế hoạch bài dạy Lịch Sử 10

Năm học: 2020-2021

+ Đưa ra được dự đoán về sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở châu Âu và tầm ảnh
hưởng đến các nước khác trên thế giới.
+ Đưa ra được nhận xét, đánh giá của bản thân về tầm quan trọng, ảnh hưởng của cuộc
cách mạng công nghiệp đối với các nước tư bản châu Âu (Anh, Pháp, Đức…) và đối
với phần cịn lại của thế giới.
- Hình thức hoạt động: cả lớp - cá nhân
- Phương pháp dạy học: thuyết trình, nêu và giải quyết vấn đề, tranh luận
- Sản phẩm HĐ: phát biểu của HS
- Tiến trình tổ chức dạy - học:
Gợi ý sản phầm
- Về kinh tế:

Hoạt động của GV và HS
* HĐ1: GV nêu vấn đề: Có nhiều ý kiến

+ Nâng cao năng suất lao động làm ra cho rằng “Cuộc cách mạng công nghiệp
khối lượng của cải lớn cho xã hội.

đã làm thay đổi bộ mặt các nước tư bản

+ Thay đổi bộ mặt các nước tư bản, đặc biệt là các nước tư bản châu Âu (như
nhiều trung tâm công nghiệp mới và Anh, Pháp, Đức)”, bằng lập luận của

thành thị đơng dân ra đời.

mình, em nhận định như thế nào về ý kiến

- Về xã hội: Hình thành hai giai cấp mới trên? (GV giới thiệu cho HS trên lược đồ
là tư sản công nghiệp và vô sản công nước Anh để thấy được sự biến đổi của
nghiệp.

Anh về cơ cấu kinh tế và dân cư sau cách

 Mâu thuẫn trong xã hội tư bản  đấu mạng công nghiệp).
tranh giai cấp.

- HS nghiên cứu SGK và trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét, chốt ý:
+ Nâng cao năng suất lao động, khối lượng
sản phẩm cho xã hội càng nhiều.
+ Bộ mặt các nước tư bản thay đổi do
nhiều trung tâm công nghiệp mới và thành
thị đơng dân ra đời.
+ Góp phần thúc đẩy chuyển biến mạnh
mẽ trong các ngành kinh tế khác, đặc biệt
là nông nghiệp và giao thông vận tải.
*HĐ2: GV gợi mở vấn đề cho HS: Ngoài
hệ quả về mặt kinh tế, cách mạng công

Thực tập sinh: Nguyễn Thị Tú Duyên

Page 8

Kế hoạch bài dạy Lịch Sử 10

Năm học: 2020-2021
nghiệp còn đem lại hệ quả về xã hội như
thế nào?
- HS dựa vào SGK và trình bày ý kiến của
mình.
- GV nhận xét và chốt ý: Hình thành giai
cấp mới đó là tư sản công nghiệp và vô sản
công nghiệp:
+ Tư sản công nghiệp nắm mọi tư liệu sản
xuất và nắm quyền thống trị nước ngồi.
+ Vơ sản cơng nghiệp ngày càng đông đảo
song đời sống của họ ngày càng cơ cực,
dẫn đến mâu thuẫn giữa vô sản với tư sản
không ngừng tăng lên, làm bùng nổ nhiều
cuộc đấu tranh giai cấp.

2.3. Hoạt động luyện tập, củng cố
- Mục tiêu: Khái quát nội dung kiến thức bài học; Hiểu, ghi nhớ những nội dung cốt
lõi.
- Hình thức HĐ: Cả lớp - cá nhân
- Phương pháp/ kĩ thuật: Nêu và giải quyết vấn đề; trao đổi đàm thoại.
- Tiến trình hoạt động dạy - học: Từ sơ đồ tư duy được vẽ trên bảng, GV yêu cầu HS
trình bày lại nội dung của tiết học. Thơng qua trị chơi, HS củng cố lại những kiến
thức đã học trong bài.

Thực tập sinh: Nguyễn Thị Tú Duyên

Page 9


Kế hoạch bài dạy Lịch Sử 10

Năm học: 2020-2021

- Dự kiến sản phẩm: 1. C; 2. A; 3. B; 4. E; 5. H; 6. D; 7. G.
2.4. Hoạt động vận dụng, mở rộng
- Mục tiêu:
+ HS lập được bảng thống kê những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp ở
châu Âu.
+ HS nêu được ý kiến cá nhân về những tác động của cuộc cách mạng công nghiệp
đến sự phát triển kinh tế - xã hội của thế giới.
- Hình thức HĐ: Cá nhân
- Phương pháp: DH theo hợp đồng
- Sản phẩm HĐ: Bài tập của HS
- Tiến trình hoạt động dạy - học:
+ GV hướng dẫn HS lập bảng thống kê những thành tựu của cuộc cách mạng
công nghiệp ở châu Âu.
Năm
1764
1769
1779
1784

Nhân vật
Phát minh
Ý nghĩa
Giêm-ha-gri-vơ Máy kéo sợi Genni

Năng suất lao động trong ngành
Ác-crai-tơ
Máy kéo sợi chạy
kéo sợi tăng lên rất nhiều.
bằng sức nước
Crôm-tơn
Cải tiến máy kéo sợi Tạo ra sản phẩm đẹp, bền hơn
Giêm Oát
Phát minh ra máy - Các nhà máy có thể được xây
hơi nước và đưa vào dựng ở những nơi thuận tiện.

Thực tập sinh: Nguyễn Thị Tú Duyên

Page 10


Kế hoạch bài dạy Lịch Sử 10
sử dụng

Năm học: 2020-2021
- Tốc độ sản xuất và năng suất lao
động tăng lên rõ rệt, giảm sức lao
động cơ bắp của con người.
 Khởi đầu q trình cơng nghiệp

1785

Các-rai

hóa ở Anh.

Chế tạo máy dệt Năng suất tăng 40 lần so với dệt

chạy bằng sức nước
tay.
+ GV hướng dẫn HS làm bài luận 300 từ về suy nghĩ của em về những tác động
của cuộc cách mạng công nghiệp đến sự phát triển kinh tế - xã hội của thế giới.
IV. TỔNG KẾT
- Giáo viên nhận xét, cảm ơn tinh thần học tập tích cực của cả lớp, đồng thời
rút kinh nghiệm cho buổi học sau.
- Căn dặn học sinh về nhà trả lời các câu hỏi trong SGK và đọc trước nội dung
bài mới để chuẩn bị cho buổi học sau.

Thực tập sinh: Nguyễn Thị Tú Duyên

Page 11