giáo trình quản trị rủi ro

QUẢN TRỊ RỦI RO

ThS. Nguyễn Minh Thoại


GIẢNG VIÊN
ThS. Nguyễn Minh Thoại
Khoa Quản trị Kinh doanh
Trường Đại học Kinh tế - Luật
Email:
DĐ: 0919163238


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Nguyễn Quang Thu (2008), Quản trị rủi ro và bảo hiểm trong doanh
nghiệp, NXB Thống kê
2. Nguyễn Quang Thu, Ngô Quang Huân, Võ Thị Quý, Trần Quang Trung
(1998), Quản trị rủi ro, NXB Giáo dục
3. Đoàn Thị Hồng Vân (2009), Quản trị rủi ro và khủng hoảng, NXB Lao
động – Xã hội

4. Etti Baranoff, Patrick Lee Brocket, Yehuda Kahane (2009), Risk
Management for Enterprises and Individuals, NXB Saylor Foundation


THANG ĐIỂM
• Thuyết trình (# GK): 25%

• Phản biện (#QT): 25%

• Cuối kỳ : 50%

CÁCH CHỌN ĐỀ TÀI
Động đất
Bão, lũ

…….

Sóng thần

RR Mơi trường
Tự nhiên

RR Pháp luật – Pháp lý
XNK
SX

Chất
lượng
nhân lực
Đình
cơng

RR tài
chính

Nguồn nhân lực

Sự hợp tác của
người lao động

với doanh
nghiệp

Môi trường
kinh doanh
Vĩ mô
(chung)

Vi mô
(ngành)

RR Hoạt
động SXKD
TTCK
RR đầu
Vàng,
tư
ngoại tệ
Đầu tư
dự án

Sp
Mar
ketin
g


NỘI DUNG
1

Tổng quan về rủi ro

2

Quản trị rủi ro

3

Nhận dạng rủi ro

4

Đo lường rủi ro

5

Kiểm soát rủi ro

6

Tài trợ rủi ro

7

Quản trị rủi ro nguồn nhân lực


DẪN NHẬP

Chúng ta đang kinh doanh trong môi trường như thế nào?

QUÁ BIẾN ĐỘNG VÀ NHIỀU THAY ĐỔI

Làm thế nào chúng ta kiểm soát được những rủi ro đó?


Chiến tranh thương mại, Xung đột chính trị - lợi ích quốc gia


• Xét về mặt tích cực,
Việt Nam là nước nằm trong top 5 quốc gia mà Mỹ có thâm hụt
thương mại lớn nhất thế giới với hơn 38 tỷ USD (2017) => chiếm lĩnh
thị phần.
 USD tăng giá, NDT giảm giá => có lợi cho xuất khẩu của Việt Nam
trong ngắn hạn.
 Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam cũng có thể
tăng lên trong bối cảnh dòng vốn FDI vào các nước bị Mỹ đánh thuế

cao sẽ có xu hướng chững lại.


• Xét tác động tiêu cực,
 Nền kinh tế Việt Nam tuy nhỏ nhưng có độ mở lớn, lại phụ thuộc
nhiều vào xuất nhập khẩu vàoTrung Quốc và Mỹ là hai đối tác lớn
nhất về ngoại thương của Việt Nam => hoạt động xuất nhập khẩu của
Việt Nam
 Ngoài ra, cịn có những lo ngại về khả năng Trung Quốc lắp ráp sản
phẩm và dán nhãn “Made in Việt Nam” để tránh thuế của Mỹ. Nếu
Việt Nam khơng kiểm sốt chặt chẽ vấn đề này, rất có thể Mỹ sẽ áp

dụng những biện pháp trừng phạt tương tự như đối với Trung Quốc.

Ơ nhiễm mơi trường, khí thải, xả thải, thiếu nước ngọt, xâm
nhập mặn, mưa bão lũ lụt

Thiệt hại sản lượng hải sản khai thác ven bờ và
vùng lộng ước tính khoảng 1.600 tấn/tháng;
diện tích ni tơm bị chết hồn tồn là 5,7 ha
tương đương 9 triệu tôm giống và khoảng 7 tấn
tơm thương phẩm sắp đến kỳ thu hoạch; có trên
3.000 ha nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh
đã thả giống bị nhiễm độ mặn cao, môi trường
suy giảm nên tơm chậm lớn, xuất hiện bệnh và
có trên 350 ha nuôi tôm bị chết rải rác.

Số liệu mới nhất của Tổng cục Thủy lợi
(Bộ NN&PTNT) , đến nay, xâm nhập
mặn đã gây thiệt hại khoảng 43.500 ha
cây trồng, khoảng 96.000 hộ dân gặp
khó khăn về nước sinh hoạt; trong khi
ở Nam Trung Bộ cũng có trên 26.600
ha bị dừng, chuyển đổi sản xuất vụ
Đông Xuân do hạn hán, thiếu nước.


1.200ha chuối ngập lụt, HAGL Agrico lỗ gần
nghìn tỷ quý 3 dù đã "bán con"


KHÔ HẠN

Hàng giả, hàng nhái, lừa đảo, đa cấp

“Đó là dấu hiệu của việc che đậy, làm giả nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm”, Phó Cục trưởng Cục Sở
hữu trí tuệ khẳng định.
Theo ơng Lâm, việc xác định rõ ràng sản phẩm lắp ráp tại Việt Nam (Assembled in Vietnam) hay sản xuất
tại Việt Nam (Made in Vietnam) đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hiện nay khi chúng ta đã tham gia vào
CPTPP cũng như hàng loạt các FTA thế hệ mới. Nếu làm không đúng, Việt Nam sẽ bị đánh giá là để cho
các doanh nghiệp lạm dụng nguồn gốc của quốc gia trong khi nguồn gốc Việt Nam đang được hưởng ưu
đãi thuế trong nội khối CPTPP.

“Vấn đề thực chất là thuế. Doanh nghiệp chỉ đơn giản nghĩ “ngắn” là trốn thuế được, lợi nhuận càng cao
càng tốt mà không nghĩ đến hậu quả cực lớn đối với cả một ngành công nghiệp điện tử gia dụng, các
doanh nghiệp sản xuất thiết bị, công nghệ Việt và cả uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế”, ông Lê
Ngọc Lâm nhấn mạnh.


Marketing, quảng cáo sai

Dù quảng cáo trên bao bì là "đặc biệt kháng đạo ôn" nhưng thực tế Thiên ưu 8 chỉ
kháng đạo ơn ở mức trung bình. Đại diện cơng ty cung cấp giống đã chính thức
lên tiếng về dòng quảng cáo gây thiệt hại 600 tỉ cho người dân.
“Đáng lý là chỉ nên ghi chống chịu sâu bệnh trung bình. Về mặt bao bì, cơng ty đã nhận
sai với các cơ quan chức năng. Chúng tơi có “nói q một chút”, ơng Vọng nói.


Hỏa hoạn, cháy nổ, thiếu ý thức kinh doanh

Công ty Rạng Đông lựa chọn Bảo hiểm PVI và Giám định Quốc tế Việt Nam (VIA)
để xác định giá trị thiệt hại tài sản của sự cố ngày 28/8/2019 theo yêu cầu của Cơ
quan Cảnh sát Điều tra Công an TP. Hà Nội. Đồng thời phê duyệt chủ trương xây

dựng nhà máy mới tổng vốn 2.500 tỷ đồng.
Số tiền bảo hiểm tại Rạng Đông là 450 tỷ đồng, ước số tiền bồi thường thuộc phạm vi
bảo hiểm khoảng 150 tỷ đồng. PVI chính là doanh nghiệp bảo hiểm có cấp đơn bảo
hiểm cháy, nổ cho công ty Rạng Đông.


Tranh chấp, kiện tụng với khách hàng

Ngoài số tiền gốc trong 3 sổ tiết kiệm, Eximbank có trách nhiệm trả lãi cho bà Chu Thị Bình khi
để xảy ra sự việc quản lý ngân hàng chiếm đoạt hàng trăm tỉ đồng qua tài khoản tiết kiệm


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ RỦI RO
THEO TRƯỜNG PHÁI CỔ ĐIỂN
-Rủi ro là điều không lành, không tốt, bất ngờ xảy đến (Từ điển
Tiếng Việt)
-Rủi ro (đồng nghĩa với rủi) là sự không may (GS. Nguyễn Lân)
-Rủi ro là khả năng gặp nguy hiểm hoặc bị đau đớn thiệt hại…(Từ
điển Oxford)
-Rủi ro là những bất trắc ngoài ý muốn xảy ra trong quá trình sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tác động xấu đến sự tồn tại và
phát triển của doanh nghiệp (Nguồn khác..)

 “Rủi ro là những thiệt hại, mất mát, nguy hiểm hoặc các
yếu tố liên quan đến nguy hiểm, khó khăn hoặc điều
khơng chắc chắn có thể xảy ra cho con người”.


THEO TRƯỜNG PHÁI TRUNG HÒA

- Rủi ro là những bất trắc có thể đo lường được (F. Knight)
- Rủi ro là sự bất trắc liên quan đến việc xuất hiện những biến cố không mong
đợi (A. Willett)
- Rủi ro là sự biến động tiềm ẩn của những kết quả; có thể xuất hiện trong
hầu hết hoạt động của con người; nguy cơ rủi ro phát sinh bất cứ khi nào
một hành động dẫn đến khả năng được hoặc mất không thể đoán trước (A.
William, Jr. Micheal, L. Smith)

 Rủi ro là những bất định có thể đo lường được, có thể mang tính tích
cực hoặc tiêu cực (mất mác, tổn thất, nguy hiểm nhưng cũng có thể là
cơ hội)


THÀNH PHẦN CƠ BẢN CỦA RỦI RO
• Mối đe dọa: các loại nguy hiểm có thể mang lại lợi ích hoặc tổn thất,
sẽ trở thành hiểm họa nếu như được gia tăng khả năng xảy ra và tổn
thất nếu có là rất lớn.
• Nguồn: mơi trường mà trong đó mối đe dọa (hiểm họa) tồn tại và phát
triển.
• Các nhân tố thay đổi: có tác động xu hướng làm tăng hay giảm KHẢ
NĂNG (xác suất xuất hiện) và TỔN THẤT (mức độ thiệt hại) của rủi
ro:
- Đa số mối nguy hiểm là nguyên nhân của một biến số
- Sự thay đổi dẫn đến sự bất định và gây ra những hậu quả khi có sự
cố rủi ro
• Hậu quả: kết quả xuất hiện khi rủi ro xảy ra


BỐN THÀNH PHẦN CƠ BẢN
CỦA RỦI RO

MỐI ĐE DỌA

Năng lượng tự nhiên
Sai lầm của con người
Chủ tâm gây hại
Tình huống xấu
CÁC NHÂN TỐ THAY ĐỔI
Tình huống cụ thể
Xây dựng
Phịng ngừa
Theo dõi
Kiểm soát
Thiết kế

NGUỒN
Nhà
Đất và MMTB
Nguyên vật liệu
Lao động

Sản phẩm
HẬU QỦA
Hư hỏng tài sản
Tổn thất thu nhập
Trách nhiệm pháp lý
Tai nạn/ tử vong

Gián đoạn kinh doanh
Phá sản

PHÂN LOẠI RỦI RO
Dựa trên CƠ SỞ THANG ĐO TIỀN TỆ

 Rủi ro khơng có tổn thất về thang đo tiền tệ
Sự mất niềm tin của các ứng viên tổng thống, chính
trị gia từ phía người dân, người ủng hơ; mất niềm
tin của nhân viên đối với lãnh đạo doanh nghiệp..

 Rủi ro có tổn thất về thang đo tiền tệ
Sự sụt giảm mạnh về doanh thu, gia tăng nhanh về
chí phí của doanh nghiệp.


Dựa trên CƠ SỞ NGUYÊN NHÂN TÁC ĐỘNG
 Rủi ro động:
• Xuất hiện khi có thay đổi từ mơi trường kinh doanh dẫn đến những tổn thất
cho riêng công ty, nhóm cơng ty thuộc một lĩnh vực cụ thể (thị phần,
khách hàng, cơng nghệ…)
• Cịn bao gồm một số rủi ro khác có thể tạo nên tổn thất cho riêng công ty
như thiên tai, hỏa hoạn, cháy nổ, đạo đức, hành vi con người trong công
ty..(BP nổ giàn khoan dầu trên vịnh Mexico, Nike vi phạm sử dụng

lao động tại các nước nam á)


- Rủi ro tĩnh:
• Rủi ro tĩnh là kết quả của sự thay đổi trong môi trường kinh doanh (thay
đổi sở thích người tiêu dùng, thay đổi cơng nghệ, thay đổi lãi suất…) tác
động đến tất cả lĩnh vực, các cơng ty, doanh nghiệp, cá nhân…

• Rủi ro tĩnh có thể ảnh hưởng đến nhiều đối tượng và thiệt hại nếu có
thường rất lớn vì đối tượng bị ảnh hưởng thường chủ quan cho rằng nó
khơng nguy hiểm bằng rủi ro động


Giả sử anh/chị là chủ công ty sản xuất đồng hồ, máy tính bỏ túi,
máy nghe nhạc, điện thoại cố định…Hãy cho ý kiến về sự ảnh
hưởng của smartfone đến lĩnh vực kinh doanh của mình?
 ảnh hưởng tính cực hay tiêu cực
 triển vọng phát triển trong tương lai


• Dựa trên CƠ SỞ CĨ PHÁT SINH LỢI ÍCH
 Rủi ro thuần túy: là loại rủi ro chỉ mang lại những hậu quả khơng có lợi
hoặc những tổn thất
- Phân loại rủi ro thuần túy:
• Rủi ro cá nhân: chết sớm, tuổi già, mất sức lao động, thất nghiệp
• Rủi ro về tài sản: tổn thất trực tiếp, gián tiếp đối với tài sản

• Rủi ro pháp lý: phát sinh kiện tụng, tranh chấp pháp lý