SKKN GIÁO dục GIỚI TÍNH, PHÒNG TRÁNH xâm hại CHO học SINH lớp 5

1

PHÒNG GD&ĐT NGHĨA HƯNG
TRƯỜNG TIỂU HỌC XÃ NGHĨA HỒNG


BÁO CÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
GIÁO DỤC GIỚI TÍNH, PHỊNG TRÁNH XÂM HẠI CHO
HỌC SINH LỚP 5

Tác giả:

Nguyễn Thị Xuân

Trình độ chuyên môn:

Cao đẳng sư phạm

Chức vụ:

Giáo viên

Nơi công tác:

Trường Tiểu học xã Nghĩa Hồng

Nghĩa Hồng, ngày 10 tháng 5 năm 2021

1
1

2

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Tên sáng kiến kinh nghiệm: Giáo dục giới tính, phịng tránh xâm hại cho
học sinh lớp 5
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: Giáo dục lồng ghép trong các môn
học
3. Thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Từ ngày 05 tháng 09 năm 2020 đến ngày 10 tháng 05 năm 2021
4. Tác giả:
Họ và tên:

Nguyễn Thị Xuân

Năm sinh:

1996

Nơi thường trú:

Xã Hồnh Sơn – Giao Thủy – Nam Định

Trình độ chun môn:

Cao đẳng sư phạm

Chức vụ công tác:

Giáo viên dạy lớp 5

Nơi làm việc:

Trường Tiểu học Nghĩa Hồng

Địa chỉ liên hệ:

Nghĩa Hồng – Nghĩa Hưng – Nam Định

Điện thoại:

0328536609

5. Đồng tác giả (nếu có)
Họ và tên: ...............................................................................................................
Năm sinh: ..............................................................................................................
Nơi thường trú: ......................................................................................................
Trình độ chun mơn: ............................................................................................
Chức vụ cơng tác: ..................................................................................................
Nơi là việc: ............................................................................................................
Địa chỉ liên hệ: .......................................................................................................
Điện thoại: .............................................................................................................
6. Đơn vị áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Tên đơn vị:
Địa chỉ:
Điện thoại:
2
2

Trường Tiểu học Nghĩa Hồng

Nghĩa Hồng – Nghĩa Hưng – Nam Định
0328536609


3

PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Xã hội ngày càng phát triển kéo theo cách ứng xử của con người với con
người nói chung và người lớn đối với trẻ em nói riêng có nhiều biểu hiện lệch
chuẩn, trong đó có những hành vi có dấu hiệu xâm hại tình dục. Đau lịng thay, trẻ
em cũng khơng biết, người thân cũng không hay, mọi thứ cứ kéo dài cho những
con yêu râu xanh có cơ hội ra tay tiếp diễn. Cuối cùng, trẻ em là người thiệt thịi vì
những tổn thương q đáng, khó phai.
Xã hội ngày càng phát triển, trẻ em càng được chăm sóc đầy đủ về vật chất,
nên đã “lớn trước tuổi”. Cùng với sự tăng trưởng về chiều cao, tuổi dậy thì của các
em cũng đến sớm hơn. Ngoài xã hội, trẻ được giao lưu hòa nhập với cộng đồng
nhiều hơn. Mạng Internet phát triển, lại chưa được kiểm soát chặt chẽ dẫn đến các
em biết được nhiều chuyện nhạy cảm mà lẽ ra tuổi học sinh chưa nên biết. Những
năm gần đây, liên tiếp xuất hiện nhiều thơng tin đau lịng về các vụ việc xâm hại,
bạo lực trẻ em, đặc biệt là xâm hại tình dục trẻ em có xu hướng gia tăng về cả số
lượng cũng như tính chất phức tạp, nghiêm trọng ở một số địa phương trên cả
nước. Có những em tuổi cịn rất nhỏ; có những em bị xâm hại khơng chỉ một lần;
lại có những vụ nhiều trẻ em cùng bị một đối tượng xâm hại…gây ra hậu quả
nghiêm trọng về mặt tâm, sinh lí cho nạn nhân, tạo bức xúc trong nhân dân. Điều
này gióng lên hồi chuông báo động về đạo đức. Phải chăng do người lớn không
trang bị đầy đủ kiến thức cho con nên các em không biết cách phản ứng khi bị
người khác giới đụng chạm vào vùng nhạy cảm…Thế nhưng, việc giáo dục giới
tính cho trẻ em là điều mà tất cả người lớn chúng ta gần như né tránh. Có nhiều bậc
cha mẹ khi thấy con nêu thắc mắc, muốn biết về những thay đổi cuả bản thân

thường gạt đi, cho là “chuyện trẻ con chưa nên biết”. Nhiều người quan niệm
khơng nên cho trẻ biết về giới tính quá sớm, sợ “vẽ đường cho hươu chạy”. Ở tuổi
vị thành niên sớm, tiền dậy thì và dậy thì, trẻ thường tị mị tìm hiểu những thay đổi
3
3


4

của cơ thể, khám phá quan hệ với bạn khác giới, mở rộng giao lưu,…Nếu nhu cầu
hiểu biết của trẻ không được thoả mãn, không nhận được lời giải đáp đúng đắn từ
phía thầy cơ, cha mẹ, trẻ sẽ tự đi tìm lời giải đáp từ những nguồn thơng tin khác.
Điều gì sẽ xảy ra nếu người lớn khơng kiểm sốt nổi những nguồn thơng tin đó.
Nếu trước đây, tình trạng xâm phạm tình dục chủ yếu xảy ra ở vùng núi, vùng sâu
vùng xa, những nơi có trình độ dân trí thấp thì hiện nay ngày càng nhiều vụ xâm
hại tình dục trẻ em được phát hiện ở các khu đô thị, thành phố lớn, nạn nhân bị
xâm hại tình dục xảy ra ở nhiều độ tuổi, đặc biệt có những em bé tuổi mầm non,
tiểu học. Phải chăng việc giáo dục giới tính cho trẻ em ở Việt Nam còn bị xem nhẹ
dẫn đến hậu quả thương tâm như chúng ta đã nghe. Do vậy, việc giáo dục giới tính
đối với trẻ em là điều cần thiết, đặc biệt trong gia đình và nhà trường.
Giáo dục giới tính cho học sinh nói chung và học sinh tiểu học nói riêng
chưa đuợc thực hiện rộng rãi và phổ biến trong các nhà trường mà chỉ được thực
hiện lồng ghép thông qua các môn học như Tiếng Việt, Khoa học (lớp 5), Đạo
đức... Trong chương trình hiện nay, đến tận lớp 5 các em mới được học về cơ thể
người, về trứng, về tinh trùng, về bào thai…còn những kiến thức về giới tính
thường chỉ được giáo viên đưa ra dưới dạng những câu chuyện ngồi giờ học.
Đồng thời, khơng ít giáo viên vẫn còn e ngại, lúng túng và lảng tránh hoặc dạy qua
loa những bài học này. Đã đến lúc chúng ta cần “vẽ đường cho hươu chạy đúng”
để hạn chế những rủi ro do bế tắc về tâm sinh lý trẻ em, để khơng cịn những tiếng
kêu cứu xé lịng của trẻ bị xâm hại; để khơng phải nhìn thấy những em gái tuổi vị

thành niên bất đắc dĩ làm mẹ với những lời ru buồn. Từ những lí do trên, tơi đã
mạnh dạn nghiên cứu đề xuất “ Giáo dục giới tính, phịng tránh xâm hại cho học
sinh lớp 5” với mục đích giúp học sinh nhận biết được những thay đổi về tâm, sinh
lí khi bước vào tuổi dậy thì và cách vệ sinh cá nhân, vệ sinh thân thể trong giai
đoạn này; đồng thời giúp các em biết phòng tránh trước những nguy cơ bị quấy rối,
xâm hại và định hướng phát triển nhân cách đúng đắn nhất.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
Học sinh lớp 5 - Trường Tiểu học xã Nghĩa Hồng.
4
4


5

III. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU.
Từ tháng 9 năm 2019, tôi bắt đầu tìm hiểu nghiên cứu đề tài, áp dụng trực
tiếp vào lớp mình giảng dạy trong cả năm học 2019-2020 và đã nhận được những
kết quả tích cực. Năm học 2020-2021, tơi tiếp tục bổ sung, hồn thiện dần những
biện pháp mà mình đã đưa ra để mang lại hiệu quả thiết thực nhất.
PHẦN II: PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lí luận
Giáo dục giới tính là một thuật ngữ rộng miêu tả việc giáo dục về các khía
cạnh của giới tính về sinh lí học và giải phẫu học, các cơ quan sinh sản và chức
năng của chúng, sự sinh sản, vai trò của hai giới, những bệnh lây truyền qua đường
tình dục, tình yêu và các mối quan hệ tình dục,... Giáo dục giới tính phải gắn liền
với giáo dục đạo đức, giáo dục nhân cách, hình thành thế giới quan khoa học, hình
thành nếp sống sinh hoạt lành mạnh, lối sống văn hóa, văn minh. Giáo dục giới
tính phải được thực hiện một cách toàn diện cả về sinh lí giới tính, tâm lí giới tính,
thẩm mĩ giới tính, xã hội giới tính.

Xâm hại tình dục trẻ em là việc dùng vũ lực đe dọa, ép buộc, lôi kéo, dụ dỗ
trẻ em tham gia vào các hành vi liên quan đến tình dục như dùng lời nói hoặc tranh
ảnh khiêu dâm để làm cho trẻ sốc, làm cho trẻ hưng phấn tình dục hoặc làm cho trẻ
quen với tình dục, cho trẻ nghe hay nhìn những cảnh tình dục hay cho trẻ xem
những sách báo khiêu dâm. Mức độ nghiêm trọng hơn là các hành vi hiếp dâm,
cưỡng dâm, giao cấu, dâm ô với trẻ.
Hậu quả của xâm hại trẻ em là hết sức nghiêm trọng đối với bản thân nạn
nhân, gia đình, xã hội. Cho dù trẻ bị xâm hại dưới bất kì hình thức nào thì đều để
lại hậu quả, gây tổn thương cho trẻ ở các mức độ khác nhau. Về mặt thể chất, trẻ
em bị xâm hại có thể chịu tổn thương về thể xác kéo dài do các bệnh lây lan…Về
mặt tâm lí, trẻ em sẽ cảm thấy tội lỗi, sợ hãi, xấu xa và thất bại. Đặc biệt, nếu
không được điều trị tâm lí kịp thời sau khi bị xâm hại rất dễ bị ám ảnh lâu dài và
5
5


6

khi lớn lên có thể trở thành người đi xâm hại trẻ em khác. Ngoài ra, trẻ bị xâm hại
khi cịn nhỏ lớn lên có thể gặp vấn đề về giới tính, nhiều đứa trẻ bị trầm cảm, rối
loạn nhân cách…
Vậy làm thế nào để chúng ta có thể bảo vệ được các em, bảo đảm cho các
em một cuộc sống an tồn. Điều quan trọng nhất đó là phải giáo dục giới tính cho
các em. Bởi, nếu đứa trẻ hiểu biết rõ về giới thì các em sẽ có cách phản ứng tích
cực với những nguy cơ có thể bị xâm hại, giúp trẻ kìm hãm được tính tị mị. Đồng
thới đem đến cho trẻ hình ảnh trung thực về những nguy hiểm và có trách nhiệm
đối với bản thân mình.
Giáo dục giới tính, phịng chống xâm hại cho học sinh Tiểu học là cung cấp
những kiến thức cơ bản về tâm sinh lí của trẻ em; những biến đổi khác biệt của trẻ
trong độ tuổi mới lớn, kiến thức cơ bản nhất về chăm sóc, vệ sinh, bảo vệ cơ thể và

cung cấp kỹ năng phòng chống, xử lý trước nguy cơ bị xâm hại tình dục. Mục tiêu
của giáo dục giới tính là giúp trẻ sống đúng với giới tính của mình. Đặc biệt là giáo
dục các em biết trân trọng giá trị của bản thân, từ đó biết quý trọng người khác. Trẻ
hiểu bản thân, giới tính của mình mới biết bảo vệ mình khỏi những cám dỗ, xâm
hại bên ngồi cũng như biết tơn trọng thân thể người khác.
2. Cơ sở thực tiễn
Trên thế giới, giáo dục giới tính là vấn đề được hầu hết các quốc gia quan
tâm. Giáo dục giới tính đã là một phần của chương trình bắt buộc và tồn diện
trong trường học với tất cả học sinh nhiều quốc gia bắt đầu từ giữa thế kỉ XX như
Thụy Điển từ năm 1955, Pháp từ năm 1973 ... Nội dung giáo dục giới tính được
thể hiện bằng cả kênh hình và kênh chữ; gồm những kiến thức đơn giản về cấu tạo
cơ quan sinh dục nam, cơ quan sinh dục nữ, kinh nguyệt, thụ thai, sự phát triển của
thai nhi…Ở Nhật Bản, từ tiểu học đã có sách giáo khoa dạy riêng những nội dung
này.
Ở Việt Nam, vấn đề giáo dục giới tính, phịng chống xâm hại cũng là một
vấn đề đang được xã hội và ngành giáo dục đặc biệt quan tâm. Trên thực tế giáo
dục giới tính, phịng tránh xâm hại trong trường học Việt Nam chưa được thiết kế
6
6


7

theo hệ thống nên khó có thể thực hiện một cách tồn diện. Trong khi đó, sự tăng
tốc rất nhanh về sinh lí và tâm lí của học sinh tiểu học tại các địa phương kéo theo
giai đoạn tiền dậy thì bắt đầu sớm hơn. Những năm gần đây, tình trạng xâm hại
tình dục trẻ em liên tiếp xảy ra, trở thành một “điểm nóng” của tồn xã hội. Theo
thống kê của Bộ lao động và thương binh xã hội, trong 5 năm từ 2011 – 2015, cả
nước có 5.300 vụ xâm hại tình dục trẻ em. Tính trung bình, cứ 8 giờ trơi qua lại có
1 trẻ em Việt Nam bị xâm hại. Chỉ vòng trong 3 năm trở lại đây những vụ trẻ vị

thành niên bị xâm hại dẫn đến tổn thương về sức khoẻ, trở thành những “bà mẹ bất
đắc dĩ”. Hiện tượng ấy không chỉ phản ánh mặt trái của xã hội mà cịn gióng lên
hồi chuông cảnh tỉnh về những lỗ hổng trong công tác giáo dục giới tính. Những lỗ
hổng này tưởng chừng như đơn giản nhưng nếu khơng có sự chung tay của nhà
trường và gia đình thì những hậu quả tiềm tàng là rất lớn.
Trước sự gia tăng chóng mặt của tệ nạn xâm hại tình dục trẻ em, Bộ giáo
dục và Đào tạo đã chỉ đạo, hướng dẫn các cơ sở giáo dục, nhà trường thực hiện
nhiều hơn nữa các biện pháp nhằm tăng cường giáo dục kiến thức về giới và kĩ
năng phòng tránh bạo lực, xâm hại trẻ em cho cả giáo viên và học sinh. Tích cực
lồng ghép vào trong các hoạt động dạy học, các hoạt động vui chơi, ngoại khóa,…
tiến tới xem nội dung này là một nội dung giáo dục thường xuyên, bắt buộc trong
mỗi nhà trường.
Từ những vấn đề cấp bách đó, tơi nhận thấy với vai trò là một giáo viên, bản
thân cần có trách nhiệm trong việc giáo dục, cung cấp cho các em những kiến thức
cơ bản về các vấn đề giới tính, phịng tránh xâm hại để các em tự tin bước vào
những giai đoạn tiếp theo của cuộc đời.
II. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC GIỚI TÍNH, PHỊNG TRÁNH XÂM
HẠI TRONG NHÀ TRƯỜNG.
Nơi tôi công tác là một xã với diện tích tương đối rộng, dân số đơng. Trong
những năm gần đây, khi xã hội càng phát triển, đời sống của người dân được nâng
cao thì sự phát triển tâm sinh lí của trẻ cũng diễn ra sớm hơn, sự tiếp xúc của trẻ
với thế giới bên ngoài lớn hơn, trẻ có thể tiếp cận nhiều tri thức bổ ích đồng thời
7
7


8

cũng dễ bắt gặp những cảnh nóng trên phim ảnh, những trang web đen điều này
khiến trẻ bị kích thích thần kinh, dậy thì sớm. Sự quan tâm của các bậc cha mẹ đến

con em mình vẫn cịn hạn chế; nhiều em học sinh vì hồn cảnh khó khăn bố mẹ đi
làm ăn kinh tế xa ở với ông bà… Trong khi đó, gia đình, nhà trường, xã hội cịn
thiếu những hành động thiết thực trong việc nâng cao hiểu biết của các em về các
vấn đề giới tính, về các kĩ năng nhận biết và phòng tránh các nguy cơ bị xâm hại
tình dục. Bản thân tơi đã nhiều năm chủ nhiệm học sinh lớp 5, tôi thấy hầu hết các
em cịn thiếu hiểu biết về giới tính. Đối với học sinh khối lớp 5, 17/44 học sinh nữ
đã có kinh nguyệt, một số bạn nữ dù đã đến tuổi dậy thì vẫn chưa biết chăm sóc
sức khỏe, vệ sinh cơ thể đúng cách, chưa nhận biết được các tình huống nguy cơ
xâm hại có thể xảy ra đối với bản thân,…. Sự thiếu hiểu biết đó là rất nguy hiểm
đối với các em. Chính vì vậy, trước khi xây dựng các biện pháp giáo dục giới tính
và phịng tránh xâm hại, tôi đã tiến hành khảo sát mức độ hiểu biết của các em về
vấn đề này và thu được kết quả như sau: (Phiếu khảo sát trên đối tượng 44 học sinh
lớp 5 năm học 2020-2021)
Câu 1. Em có thường xun đi một mình ở những nơi vắng vẻ khơng?
a. Khơng bao giờ
b. Thỉnh thoảng
c. Thường xun
(Có 5 số em chọn phương án a, 26 số em chọn phương án b và 13 số em
chọn phương án c chứng tỏ các em vẫn chưa biết được nguy cơ có thể bị xâm hại
khi các em đi một mình ở những nơi vắng vẻ.)
Câu 2. Em đã bao giờ nghe đến cụm từ “giáo dục giới tính” chưa?
a. Thỉnh thoảng mới nghe đến.
b. Nghe thường xuyên
8
8


9

PHÒNG GD&ĐT NGHĨA HƯNG

TRƯỜNG TIỂU HỌC XÃ NGHĨA HỒNG
c. Chưa bao giờ nghe đến.

(Kết quả có 5 học sinh chọn câu a, 29 học sinh chọn câu c, khơng có học
sinh nào chọn câu b. Điều đó cho thấy mức độ quan tâm của gia đình, nhà trường
và bản thân các em về vấn đề này cịn rất ít.)

CÁO
KIẾN
Câu 3:BÁO
Theo em,
xâmSÁNG
hại tình dục
trẻ emKINH
là gì?

NGHIỆM
GIÁO DỤC GIỚI TÍNH, PHỊNG TRÁNH XÂM HẠI CHO
a. Là quan tâm, giúp đỡ
HỌC SINH LỚP 5
b. Là dùng những lời đe dọa, dụ dỗ, lợi dụng lòng tin của trẻ để ép buộc các
em hoạt động tình dục.
c. Là có những hành vi đánh đập, dọa nạt trẻ em.
(Có 12 em chọn câu b, 32 em chọn câu c. Qua đó cho thấy các em chưa phân
biệt được các hành vi bạo lực nói chung và hành vi xâm hại tình dục nói riêng.)
Câu 4: Tuổi dậy thì là lứa tuổi:
a. Cơ thể chúng ta có nhiều thay đổi, có tầm quan trọng đặc biệt đối với con

Tác giả:

Nguyễn Thị Xn

Trình độ chun mơn:

Cao đẳng sư phạm

b. vụ:
Từ 6-12 tuổi
Chức

Giáo viên

Nơi công tác:

Trường Tiểu học xã Nghĩa Hồng

người.

c. Thích hoạt động vui chơi với các bạn.

(Kết quả: 10 em chọn a, 14 em chọn b, 20 em chọn c. Điều đó có nghĩa đa số

Nghĩa Hồng, ngày 16 tháng 05 năm 2021

các em chưa biết được thời điểm bắt đầu tuổi dậy thì và tầm quan trọng của tuổi
dậy thì.).
Dựa trên kết quả khảo sát học sinh, tôi đã tiến hành xây dựng kế hoạch giáo
dục cho bản thân trên cơ sở nhận định một số thuận lợi khó khăn như sau:
1. Thuận lợi:
9

9


10

- Được sự quan tâm của Phòng Giáo dục đào tạo huyện Nghĩa Hưng, Ban
giám hiệu nhà Trường đã thường xuyên bồi dưỡng và nâng cao năng lực chuyên
môn, nghiệp vụ cho giáo viên.
- Ban giám hiệu nhà trường hỗ trợ mua sắm trang thiết bị, đồ dùng phục vụ
cho các hoạt động giảng dạy và giáo dục đảm bảo an tồn. Phịng học có diện tích
rộng rãi, thoải mái phục vụ cho giờ chơi, học.
- Học sinh khỏe mạnh nhanh nhẹn, tích cực tham gia vào các hoạt động của
lớp.
- Bản thân là giáo viên đã có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy, nắm được
tâm sinh lý của học sinh và các kiến thức có liên quan đến giới tính. Ln nhiệt
tình, tâm huyết với nghề ham học hỏi nâng cao chuyên môn nghiệp vụ.
- Một số phụ huynh nhiệt tình có nhận thức về việc chăm sóc giáo dục của
con em mình, sẵn sàng hỗ trợ và chia sẻ để con em mình học tập tốt hơn.
2. Khó khăn, tồn tại.
Bên cạnh những thuận lợi thì việc giáo dục giới tính, phịng tránh xâm hại
tại đơn vị cịn gặp một số khó khăn, tồn tại sau:
- Thực tiễn cho thấy nhiều học sinh khơng biết cách chăm sóc, vệ sinh thân
thể, bị lạm dụng thân thể nhưng các em khơng hiểu chính các em đang bị xâm hại,
thiếu hụt những kĩ năng ứng phó với những tình huống nguy hiểm, dễ bị lôi cuốn
vào các tệ nạn xã hội.
- Trong công tác chủ nhiệm, hầu hết giáo viên mới chỉ quan tâm đến việc
giáo dục nề nếp, trang bị kiến thức làm sao cho các em đạt các yêu cầu về kiến
thức, kĩ năng môn học đã đề ra mà chưa chú trọng nhiều đến việc giáo dục giới
tính cho học sinh.
- Trong cơng tác giảng dạy, giáo viên chưa chú trọng lồng ghép nội dung

giáo dục giới tính, phịng tránh xâm hại cho học sinh trong một số bài học liên
quan. Đặc biệt trong chủ đề “ Con người và sức khỏe” khoa học lớp 5, là chủ đề
10
10


11

duy nhất trong các môn học cung cấp các kiến thức về sinh sản, giới tính, những
thay đổi cơ thể trong giai đoạn dậy thì,… lại chưa được sự đầu tư, chú trọng.
- Giáo viên chưa tạo được mối quan hệ gần gũi, sự tin tưởng để làm chỗ dựa
cho các em gửi gắm tâm tư, tình cảm, khúc mắc của bản thân. Chưa vận dụng được
vai trò của “Hộp thư vui” hay “Điều em muốn nói” trong cơng tác giáo dục nói
chúng, giáo dục giới tính và phịng tránh xâm hại nói riêng.
- Nhận thức của đại đa số phụ huynh về giáo dục giới tính cho trẻ em còn
hạn chế. Trước những nhu cầu hiểu biết về giới tính, một bộ phận lớn phụ huynh
lại thường xuyên né tránh các câu hỏi thắc mắc của con mình, khơng kịp thời gần
gũi để phát hiện những thay đổi về tâm sinh lí hoặc giải thích những băn khoăn mà
các em gặp phải một cách thỏa đáng. Một số phụ huynh vì hồn cảnh gia đình đi
làm kinh tế xa chỉ gửi gắm con em mình cho ơng bà, anh em nên các em thiếu tình
cảm của bố mẹ, thiếu sự quan tâm, hướng dẫn, chia sẻ kịp thời những nỗi lo lắng
của các em trong giai đoạn phát triển của cơ thể.
Từ những khó khăn và bất cập nêu trên, tơi thấy cần phải có những biện
pháp giáo dục nhằm nâng cao hiểu biết của học sinh về giới tính, phịng tránh xâm
hại, từ đó giúp các em có định hướng phát triển tốt hơn về thể chất, tâm hồn để các
em tự tin trở thành những chủ nhân tương lai của đất nước.
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC GIỚI TÍNH, PHỊNG TRÁNH
XÂM HẠI CHO HỌC SINH LỚP 5
Biện pháp 1: Giáo dục giới tính gắn liền với giáo dục đạo đức, lối sống,
hành vi,... phù hợp với lứa tuổi học sinh thông qua công tác chủ nhiệm lớp.

Giáo dục giới tính cho học sinh là hình thành ở các em những tiêu chuẩn đạo
đức của hành vi. Giáo dục giới tính tập trung vào khía cạnh giới tính của cá nhân,
giúp cho thế hệ trẻ có thái độ, hiểu biết và suy nghĩ đúng đắn, lành mạnh về giới
tính cũng như biết các cách thức để tự bảo vệ mình. Vì vậy, song song với việc
trang bị kiến thức giới tính cho học sinh, giáo viên cần phải quan tâm giáo dục đạo
đức, lối sống, hành vi… để các em có sự phát triển đúng đắn nhất.

11
11


12

Với kinh nghiệm nhiều năm chủ nhiệm lớp 5, với mong muốn hình thành
bước đầu cho các em những hiểu biết đúng đắn về giới tính của mình để các em
học tốt hơn, khơng có những hành vi, lời nói sai trái và về lâu dài sẽ làm nền tảng
cho các em tiếp tục hồn thiện nhân cách của mình, tôi đã tiến hành thực hiện một
số việc sau:
- Làm tốt công tác giáo dục nề nếp học sinh hằng ngày. Đầu năm học, tôi
cho các em xây dựng “Quy tắc ứng xử” (Thông qua quy tắc ứng xử, tôi định hướng
cho các em phải ln biết nói những lời hay, ý đẹp, không đụng chạm vào cơ thể
bạn khác giới… ). Tôi cho các em biết rằng những hành động đó mặc dù đối với
các em là vơ tư song nó lại là một hành vi của xâm hại, không tôn trọng người
khác.
- Xây dựng “Tủ sách của em” trang bị nhiều loại sách về giáo dục, đặc biệt
là các loại sách về giáo dục đạo đức, kĩ năng của trẻ em trong giai đoạn dậy thì như
“ Con đã lớn khơn”; “ Con trai, con gái”,... Ngồi ra, tơi cịn sưu tầm thêm một số
câu chuyện kể lại cho các em nghe, cung cấp một số video giáo dục giới tính hay
trên mạng để các em xem trong tiết giáo dục lối sống. Với học sinh, mỗi tuần tơi
đều u cầu các tổ phải có một câu chuyện kể hoặc biểu diễn trước lớp hay chia sẻ

về một cuốn sách hay nào đó trong tiết sinh hoạt dưới cờ ,... (các câu chuyện tập
trung vào việc rèn luyện đạo đức, kĩ năng sống của trẻ trong và ngoài nhà
trường),... Từ những câu chuyện kể, những minh chứng thực tế trong cuộc sống
hằng ngày, tôi thấy học sinh lớp tơi đã có những nhận thức đúng đắn về bản thân
mình cũng như xây dựng được mối quan hệ tốt với bạn bè và người xung quanh.
- Và đặc biệt, giáo viên phải xem học sinh như những người bạn và để cho
các em thấy thầy cô giáo cũng như bạn của mình, sẵn sàng chia sẻ những tâm tư,
tình cảm, khúc mắc trong cuộc sống hằng ngày. Tôi luôn gần gũi với học sinh, giờ
ra chơi có thể ở lại lớp xem các em trao đổi, hoạt động. Qua đó phát hiện ra nhiều
vấn đề mới trong các mối quan hệ của các em và tìm hướng giải quyết kịp thời nếu
nó ảnh hưởng đến bản thân học trị.

12
12


13

Giáo dục giới tính chỉ thành cơng khi được xem là một chủ đề thông thường
và thực sự cần thiết trong cuộc sống. Đối với các trường Tiểu học, giáo dục giới
tính có thể lồng ghép vào các mơn học trong chương trình, các hoạt động ngoại
khóa, các tiết sinh hoạt chủ nhiệm, tiết tự học hoặc HĐNGLL. Điều này sẽ giúp
cho các em có những kiến thức, những hiểu biết vơ cùng hữu ích và thiết thực cho
cuộc sống.
Biện pháp 2: Giáo viên cần nắm vững các kiến thức về tâm, sinh lí học
sinh trong giai đoạn tuổi dậy thì và xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp.
Giáo dục giới tính là một nghệ thuật, người giáo viên vừa phải cung cấp
được những kiến thức tế nhị đến học sinh nhưng cũng phải tạo được hứng thú, sự
tự tin, mạnh dạn mà không làm mất đi vẻ hồn nhiên, trong sáng của trẻ. Chính vì
vậy mà trước khi dạy học sinh về giới tính, tơi đã dành thời gian tìm hiểu về:

- Giới tính là gì ? Nguồn gốc của giới tính. Vai trị của giới tính.
- Tìm hiểu những thay đổi, khác biệt về sinh học, tâm lí của nam và nữ đặc
biệt là trong giai đoạn dậy thì.
- Tìm hiểu về các vụ xâm hại trẻ em trong thời gian gần đây để cung cấp cho
học sinh những hiểu biết về những nguy cơ, tình huống có thể xảy ra xâm hại.
Nhận biết về các đối tượng, thủ đoạn của kẻ xâm hại. Các kĩ năng phịng tránh,
thốt hiểm.
- Từ những kiến thức chung, tơi tiến hành tìm hiểu xem đối với học sinh lớp
5 nên dạy về giới tính như thế nào cho phù hợp, tơi đã định hướng nội dung về
giáo dục giới tính cần cung cấp cho học sinh như sau:
+ Giáo viên cần giúp học sinh phân biệt được đặc điểm sinh học nam và nữ,
quá trình phát triển của cơ thể và đặc biệt sự thay đổi ở giai đoạn dậy thì. Cách
chăm sóc và bảo vệ bản thân.
+ Nắm được một số kiến thức cơ bản về sự sinh sản.
+ Cung cấp cho học sinh những hiểu biết về xâm hại và phịng tránh xâm hại
như: Xâm hại tình dục là gì? Xâm hại tình dục gồm những hành vi nào? Ai có thể
bị xâm hại tình dục? Thủ phạm xâm hại tình dục là ai? Hậu quả của việc xâm hại
13
13


14

tình dục là gì? Các kĩ năng phịng tránh xâm hại và kĩ năng thốt hiểm khi có nguy
cơ xâm hại. Kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ khi bị xâm hại.
Sau khi tìm hiểu nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến giới tính, việc giáo
dục giới tính cho học sinh trong trường và thực tế của lớp, tôi đã tiến hành xây
dựng kế hoạch giáo dục riêng cho bản thân. Với phương châm phải “biết trẻ thì
mới dạy được trẻ” đã giúp tôi xây dựng được kế hoạch dạy học đúng đắn, tự tin
trong việc thực hiện các biện pháp tiếp theo.

Biện pháp 3: Tích hợp giáo dục giới tính, phịng tránh xâm hại thơng
qua một số mơn học.
Tơi đã tích cực tìm tịi các hình thức để lồng ghép nội dung giáo dục giới
tính, phịng tránh xâm hại vào hoạt động dạy học một cách hợp lý, nhẹ nhàng
nhưng hiệu quả. Nhằm mục đích giúp cho học sinh có thêm những hiểu biết về một
số kiến thức giới tính cũng như kĩ năng phịng tránh đơn giản để đảm bảo an toàn
cho các em trước những đụng chạm khơng an tồn của người khác. Trong mỗi nội
dung tích hợp giáo viên cần xác định rõ các kiến thức, kĩ năng cần thiết để các em
có thể vận dụng trong những trường hợp cụ thể.
3.1: Lồng ghép trong mơn Tiếng Việt
Mơn Tiếng Việt là mơn học góp phần quan trọng trong việc giáo dục nhân
cách, đạo đức, hành vi và đặc biệt hình thành những phẩm chất tiêu biểu của người
nam và nữ giúp các em nhận biết giá trị của bản thân. Thể hiện được thái độ và
thực hiện tôn trọng các bạn cùng giới, khác giới. Thông qua các bài tập đọc, các
câu chuyện hay các chủ đề học tập, tôi đã khéo léo lồng ghép những nội dung giới
tính phù hợp, góp phần định hướng sự phát triển đúng đắn cho các em.
Ví dụ 1: Tập đọc “Một vụ đắm tàu”( Bài 29A- Nam và nữ).
Đây là bài học có nhiều tác động đến tình cảm của các em. Chính hình
tượng được xây dựng rất đẹp về nhân cách của nhân vật nam Ma-ri-ô và nhân
vật nữ Giu-li-et-ta làm các em cảm động. Thậm chí, có nhiều em cịn sụt sùi vì
thương cho Ma-ri-ơ. Cuối bài học tôi nêu câu hỏi: “Nêu cảm nghĩ của em về hai
nhân vật chính của truyện?”, tơi u cầu các em ghi ra giấy - kết quả:
14
14


15

Ma-ri-ơ: kín đáo, cao thượng, sẵn sàng hy sinh vì bạn bè,…
Giu-li-et-ta: Tốt bụng, dịu dàng, giàu tình cảm,....

Tiếp đến, tôi cho các em trao đổi xoay quanh chủ đề: Theo các em, người
đàn ông, người phụ nữ trong xã hội hiện đại cần có những phẩm chất gì? Sau câu
trả lời của các em, tôi nhấn mạnh hơn nữa những phẩm chất cần có ở một người
nam và nữ trong thế giới hiện đại là như thế nào. Cuối cùng, tôi cho các em liên hệ
thực tế với lớp, nêu gương những bạn nam, nữ có sự tương trợ, giúp đỡ nhau trong
học tập cũng như công việc đồng thời cũng nhắc nhở thêm với những bạn cịn hay
có những lời lẽ, hành động không hay với những bạn khác giới.
Ví dụ 2: Bài tập đọc “Con gái” (Bài 29B- Con gái kém gì con trai?)
Sau khi các em tìm hiểu nội dung bài đọc, tơi đưa ra câu hỏi: “Nêu suy nghĩ
của em về cô bé Mơ?”. Tôi dành nhiều câu trả lời cho các bạn nam. Trả lời được
câu hỏi này, các em đã biết tìm ra những phẩm chất đáng q của các bạn nữ. Tơi
cịn tổ chức cho các em tìm hiểu thêm về những gương phụ nữ tiêu biểu trong lịch
sử chống ngoại xâm của dân tộc, trong các lĩnh vực lao động, sản xuất, thể thao….
(Bà Trưng, Bà Triệu; bà Nguyễn Thị Định - anh hùng lực lượng vũ tranh nhân dân;
cô gái vàng của làng thể thao Việt Nam – Nguyễn Thúy Hiền …..) và đặc biệt là
tấm gương của những người mẹ, người chị,… trong gia đình các em, người bạn gái
trong lớp, trong trường. Với những việc làm này, các em nhận ra rằng phái nữ tuy
yếu về sức khỏe nhưng không thua kém so với các đấng mày râu về tất cả các hoạt
động. Từ đó, hình thành trong các em ý thức bình đẳng giới.
3.2. Trang bi kiến thức giới tính, phịng tránh xâm hại cho học sinh thông
qua chủ đề “Con người và sức khỏe” - Khoa học lớp 5.
Vấn đề quan trọng nhất trong giáo dục giới tính, phịng tránh xâm hại cho
học sinh đó là việc trang bị cho các em các kiến thức về giới tính. Trong chương
trình các mơn học lớp 5, mơn Khoa học có nhiệm vụ cung cấp cho các em các kiến
thức về giới tính. Nội dung này được truyền tải đến học sinh thông qua chủ đề
“Con người và sức khỏe”. Đây là điều kiện thuận lợi để người giáo viên có thể

15
15

16

lồng ghép giáo dục giới tính vào các hoạt động khác trong cả năm học cũng như có
những định hướng xây dựng để giáo dục tâm lí của các em được tốt hơn.
Sau khi tìm hiểu, tơi tiến hành xây dựng kế hoạch tích hợp giáo dục giới
tính, phịng tránh xâm hại thông qua một số bài học trong chủ đề “Con người và
sức khỏe” lớp 5 như sau:
ST

Tên bài học

Nội dung về giáo dục giới tính

T
1

Bài 1: Sự sinh Học sinh biết cơ thể chúng ta được hình thành từ sự kết
sản
hợp giữa tinh trùng của bố và trứng của người mẹ.

2

Biết thế nào là bộ phận “riêng tư” của nam và nữ. Biết
Bài 2: Nam và được những điểm khác biệt trên cơ thể giữa nam và nữ
nữ
đồng thời các em biết tôn trọng các bạn cùng giới và khác
giới, không phân biệt nam, nữ.

3

Bài 3: Các giai Biết được các giai đoạn phát triển của con người từ lúc
đoạn của cuộc mới sinh đến tuổi dậy thì. Nêu được một số thay đổi về
đời
sinh học và mối quan hệ xã hội ở tuổi dậy thì.

4

Cách chăm sóc và bảo vệ bộ phận riêng tư của mình. Giới
Bài 4: Vệ sinh
thiệu một số trường hợp hoặc tình huống cần lưu ý để bảo
tuổi dậy thì
vệ bộ phận riêng tư. Giữ gìn vệ sinh bộ phận riêng tư.

5

Bài 10: Phịng Một số tình huống có thể dẫn đến nguy cơ bị xâm hại và
tránh bị xâm những điểm cần chú ý để phịng tránh bị xâm hại. Rèn
hại tình dục luyện kĩ năng ứng phó với nguy cơ bị xâm hại.
Cụ thể:
* Bài 1 - Sự sinh sản (Trang 3 - Khoa học 5- Tập 1).
Để học sinh nắm bắt kiến thức về sự sinh sản một cách dễ hiểu, đặc biệt là

để cho các em biết được cơ thể chúng ta được hình thành như thế nào? Tơi kết hợp
cho học sinh xem tranh trong Tài liệu hướng dẫn học (hoạt động 2) và xem đoạn
video Wilyy đi đâu? (Đây là đoạn video được tải trên Internet). Qua đoạn video, tơi
cho các em trao đổi tìm hiểu về quá trình thụ tinh để các em biết được cơ thể con
người được hình thành từ sự kết hợp tinh trùng của bố và trứng của mẹ. Trẻ em
sinh ra lại có những điểm giống với bố mẹ của chúng.

16
16


17

Sau khi tìm hiểu về “Sự thụ tinh” tơi tiếp tục cho học sinh tìm hiểu về “Quá
trình hình thành và phát triển của bào thai”. Thay vì những thơng tin khô khan
trong tài liệu tôi tổ chức cho các em xem đoạn video “Thế giới trong bụng mẹ” kết
hợp với phiếu bài tập. Thơng qua đó, học sinh dễ dàng hình dung ra được quá trình
phát triển của cơ thể khi ở trong bụng mẹ như thế nào. Dần dần những cuộc trò
chuyện về chủ đề giáo dục giới tính sẽ trở nên dễ dàng và cởi mở hơn.
* Bài 2: Nam và nữ (Trang 7 - Khoa học 5- Tập 1). Ở bài học này, tôi tiến
hành như sau:
Hoạt động 1: Nhận biết một số đặc điểm về giới tính, đặc điểm về xã hội
giữa nam và nữ thơng qua trị chơi “Bạn có vai trị gì?”.
- Tơi chia học sinh thành các nhóm lớn, phát cho mỗi nhóm một số thẻ từ
yêu cầu các em gắn các thẻ từ vào ba nhóm, các nhóm thảo luận và chia sẻ kết quả
trước lớp.
Nam

Nam và nữ

Nữ

(Thẻ từ: dịu dàng, mạnh mẽ, tự tin, làm bếp giỏi, làm thư kí, mang thai, cơ
quan sinh dục tạo ra trứng, cơ quan sinh dục tạo ra tinh trùng, có râu, kiên nhẫn,
chăm sóc con, cho con bú, làm bác sĩ, làm giám đốc, trụ cột gia đình, đá bóng).
- Sau khi các em chia sẻ, tôi chốt lại kiến thức: Các đặc điểm riêng biệt chỉ
có ở nam hoặc nữ ta gọi là đặc điểm sinh học (còn gọi là đặc điểm giới tính). Cịn

các đặc điểm thể hiện tính cách, lối sống, làm việc… của nam và nữ gọi là các đặc
điểm xã hội. Các đặc điểm này có thể thay đổi theo nếp sống gia đình, quan niệm
sống…
Hoạt động 2: Tổ chức học sinh khai thác thông tin trong sách, nêu các đặc
điểm khác biệt về mặt giới tính, về mặt xã hội giữa nam và nữ.
Tôi đặt ra những câu hỏi gợi mở như: Vì sao khi đi bơi chúng ta phải mặc đồ
bơi? Giải thích cho học sinh hiểu những bộ phận được đồ bơi che cho chúng ta
được gọi là vùng kín, vùng riêng tư bao gồm phần “ngực và phần giữa 2 đùi và
mông” đối với nữ chúng ta có thể giải thích thêm “phần ngực và phần chúng ta
mặc quần lót nhỏ”. Dù những người rất gần gũi, quen thuộc mà chúng ta rất tin
17
17


18

tưởng hay bất kỳ ai đi nữa cũng không được động chạm đến vùng đồ bơi của
chúng ta (vùng kín) trừ trường hợp khi bố mẹ tắm rửa, vệ sinh cho các bạn hoặc
khi bác sỹ được phép kiểm tra vùng đồ bơi cho các bạn khi các bạn đồng ý hoặc bố
mẹ các bạn có mặt ở đó. Thơng qua đó, giáo dục cho học sinh hiểu những cảnh báo
nguy hiểm về vùng kín và cách xử lý về cảnh báo nguy hiểm đó.
* Bài 3: Các giai đoạn của cuộc đời (Trang 9 - Khoa học 5- Tập 1).
Ở bài học này, tôi khai thác kiến thức nhiều hơn ở giai đoạn tuổi dậy thì vì
đây là giai đoạn mà bản thân các em đang và chuẩn bị trải qua. Sau khi học sinh
nhận biết được các giai đoạn trong cuộc đời con người, tôi đã tổ chức học sinh tiếp
tục hoạt động nhóm (nam, nữ riêng) thi kể tên “Những thay đổi của cơ thể khi đến
tuổi dậy thì?” vào bảng nhóm. Sau đó cho các nhóm chia sẻ kết quả trước lớp, giúp
các em hiểu rằng những thay đổi đó là điều bình thường mà ai cũng phải trải qua,
khơng có gì đáng sợ, đáng xấu hổ hay phải dấu diếm.
Bài 4: “Vệ sinh ở tuổi dậy thì” (Trang 12 - Khoa học 5- Tập 1).

Đây là nội dung rất quan trọng, thiết thực nhưng cũng rất tế nhị đối với học
sinh lớp 5.
+ Đối với học sinh nữ: tơi chuẩn bị sẵn quần chíp, băng vệ sinh để thao tác
mẫu và hướng dẫn học sinh cách sử dụng chúng. Tôi cho các em xem video về
kinh nguyệt, vệ sinh khi có kinh nguyệt. Tơi cũng khơng qn nhắc các em cách
gói những đồ vật tế nhị này trước và sau khi sử dụng.
Sau khi học xong, tơi tổ chức cho học sinh tham gia trị chơi “Ai nhanh, ai
đúng” giúp các em nhớ bài lâu hơn.
Hệ thống câu hỏi.
Câu hỏi 1: Giai đoạn dậy thì thường bắt đầu từ:
A. 10- 15 tuổi ở nữ và 13- 17 tuổi ở nam.
B. 15- 17 tuổi ở nữ và 13- 15 tuổi ở nam.
C. 11- 13 tuổi ở nữ và 15- 17 tuổi ở nam.
Câu hỏi 2: Trong những dấu hiệu sau đây, dấu hiệu nào thể hiện bạn gái đã
bước vào tuổi dậy thì chính thức:
18
18


19

A. Lớn nhanh, mặt nổi mụn.
B. Có kinh nguyệt.
C. Ngực phát triển, hông nở rộng, eo thu hẹp.
Câu hỏi 3. Những vấn đề nào sau đây bạn gái có thể gặp phải?
A. Đau bụng khi hành kinh. Rối loạn kinh nguyệt, thay đổi chu kỳ.
B.Viêm nhiễm vùng kín.
C.Tất cả những vấn đề trên.
Câu hỏi 4. Khi có hành kinh, các bạn nữ cần làm gì?
A. Thay băng vệ sinh ít nhất 4 lần/ngày.

B. Khơng nên tắm rửa vì sẽ ảnh hưởng đến thần kinh.
C. Chạy nhảy, ăn nhiều đồ lạnh…
Câu hỏi 5: Theo bạn những dấu hiệu nào sau đây cho biết có thể bạn đã bị
viêm nhiễm vùng kín và cần đi khám?
A. Ngứa, có thể đau rát bộ phận mặc “quần lót”.
B. Vị trí mặc “quần lót” có mùi hôi, ra nhiều chất dịch bất thường.
C. Tất cả các dấu hiệu trên.
Câu hỏi 6: Nên làm gì để bảo vệ thể chất, tinh thần ở tuổi dậy thì?
A. Ăn uống đủ chất, tăng cường luyện tập thể dục, thể thao.
B. Không sử dụng các chất gây nghiện như thuốc lá, rượu bia, ma túy,...
C. Không xem phim ảnh và sách báo không lành mạnh.
D. Tất cả các ý trên.
Sau trị chơi, chúng tơi cho các em thoải mãi trao đổi về những hiểu biết
cũng như băn khoăn của bản thân mình về các vấn đề liên quan đến giới tính, vấn
đề vệ sinh,… mà các em chưa hiểu. Giải quyết một số tình huống liên quan đến vệ
sinh kinh nguyệt.
+ Đối với học sinh nam: tôi cũng giành lời khuyên. Các em nên mặc quần
lót, cách vệ sinh cá nhân để tránh một số tình huống khó xử.
Bài 10: “Phịng tránh xâm hại tình dục”( Trang 28 - Khoa học 5- Tập 1).

19
19


20

Trong chủ điểm này, giáo viên cần lưu ý bài học: Phịng tránh bị xâm hại
tình dục. Đây là một bài học vô cùng quan trọng đối với các em. Từ việc học sinh
có những hiểu biết về giới tính thì việc trang bị cho các em kĩ năng nhận biết và
phòng tránh xâm hại là rất quan trọng. Trong chương trình Khoa học lớp 5 dành

riêng một bài về hướng dẫn học sinh phịng tránh xâm hại tình dục. Khi dạy bài
này, ngoài kiến thức trong sách giáo khoa, tơi cịn cung cấp thêm cho các em nhiều
kiến thức, kĩ năng phịng tránh xâm hại thơng qua các trị chơi, các video, xử lí tình
huống,….
- Để cho học sinh hiểu rõ và có cái nhìn trực quan hơn về vấn đề xâm hại
tình dục, tơi tổ chức cho các em xem video “ Phịng chống xâm hại”. Sau đó cùng
nhau chia sẻ trước lớp theo các nội dung như:
+ Xâm hại tình dục trẻ em là gì?
+ Xâm hại tình dục gồm những hành vi nào?
+ Ai có thể bị xâm hại tình dục?
+Thủ phạm xâm hại tình dục là ai?
+ Hậu quả của xâm hại tình dục là gì?
+ Trẻ em nên làm gì trong trường hợp cảm thấy bối rối hoặc khơng an tồn
vì một đụng chạm nào đó?
+ Tại sao trẻ em khơng bao giờ là người có lỗi khi bị xâm hại tình dục?
- Giáo viên củng cố lại kiến thức cho học sinh thông qua một số nội dung
cần ghi nhớ.
- Hướng dẫn các em “Ứng phó với tình huống nguy cơ”: Giáo viên đưa ra
một số tình huống, u cầu các nhóm thảo luận, đóng vai xử lí tình huống.
- Thực hành vẽ bàn tay tin cậy:
Giáo viên hình thành quy tắc “ 5 ngón tay” cho học sinh bằng cách mỗi em
hãy vẽ một bàn tay to trên tờ giấy A4, trên mỗi ngón tay ghi những người hoặc địa
chỉ tin cậy có thể giúp đỡ em phịng tránh bị xâm hại tình dục. Sau hoạt động, tơi
cho cả lớp cùng nghe hát bài “ Năm ngón tay xinh” để ghi nhớ quy tắc một cách
sinh động nhất.
20
20


21

Cuối cùng, để các em biết rõ hơn về tình trạng xâm hại trẻ em, tôi đã đưa ra
một số vụ xâm hại tình dục trẻ em diễn gần đây để các em thấy nguy cơ bị xâm hại
có thể xảy ra ở bất cứ đâu ngay cả ở trường học, ở nhà và những nơi vắng vẻ,.. qua
đó, yêu cầu các em không được chủ quan.
Qua bài học này, các em đã có thêm các kiến thức về giới tính, nhận biết
được một số tình huống có thể dẫn đến nguy cơ bị xâm hại và những điểm cần chú
ý để phịng tránh bị xâm hại. Các em có kĩ năng cầu cứu, phát tín hiệu cho mọi
người xung quanh biết mình đang gặp nguy hiểm. Các em hiểu rằng cha mẹ, thầy
cô và mọi người xung quanh luôn sẵn sàng giúp đỡ khi thấy trẻ gặp nạn.

( Một số hình ảnh về video “ Phịng chống xâm hại” cho trẻ em).
3.3: Lồng ghép trong HĐ Giáo dục lối sống:
Hoạt động Giáo dục lối sống ở lớp 5 là môn học rất quan trọng trong việc
rèn luyện đạo đức, lối sống và các kĩ năng sống cho học sinh. Đặc biệt, với nội
dung giáo dục giới tính tơi nhấn mạnh hơn qua một số nội dung sau.
- Em lựa chọn trang phục: Giúp các em có cách ăn mặc phù hợp với giới
tính, lứa tuổi và tránh gây tị mị cho những người xung quanh
+ Khơng mặc quần áo quá chật ( đặc biệt là các bạn nữ) vì cơ thể các em
đang trong giai đoạn phát triển.
+ Không mặc quần áo quá ngắn hay hở nhiều ( đặc biệt là váy ngắn) vì dễ
gây sự chú ý tị mị của người khác.
+ Mặc quần áo lót, tắm rửa và thay quần áo lót thường xuyên. (đặc biệt là
các bạn nữ). Ngồi ra tơi cịn cho các em xem hình ảnh về vị trí mặc quần áo lót và
21
21


22

nhấn mạnh cho các em đây là những vị trí quan trọng mà các em không được để
cho người khác đụng chạm vào.
- An toàn khi gặp người lạ: Giúp các em nắm được các kĩ năng, nguyên tắc
an toàn khi tiếp xúc với người lạ để tránh nguy cơ bị xâm hại. Đó là những kiến
thức, kĩ năng rất quan trọng mà chúng ta nên hướng tới cho học sinh.
- Biết từ chối: Hình thành cho các em có kĩ năng từ chối, cách thức từ chối
với các tình huống cụ thể. Vận dụng các kĩ năng đó vào cuộc sống hằng ngày để từ
chối những việc làm tiêu cực, có hại cho sự phát triển của bản thân và ảnh hưởng
khơng tốt đến gia đình, nhà trường và xã hội.
Từ những kiến thức các em đã tiếp thu cho đến những thay đổi trong suy
nghĩ, tình cảm, hành động mà các em nhận được thông qua các tiết học liên quan
đến giới tính, có thể khẳng định rằng : lồng ghép giáo dục giới tính thơng qua các
mơn học có vai trị rất quan trọng cần phải được sự quan tâm, đầu tư của người
giáo viên đứng lớp để các em có những kiến thức và kĩ năng sống cơ bản, giúp các
em luôn tự tin, hiểu biết vững vàng trong cuộc sống.
Biện pháp 4: Giáo dục giới tính, phịng tránh xâm hại thơng qua các
buổi sinh hoạt chuyên đề, các hoạt động ngoại khóa.
Các buổi sinh hoạt chuyên đề, các hoạt động ngoại khóa, HĐNGLL,… là
nơi trao đổi giúp học sinh có cơ hội được trải nghiệm và trang bị thêm kĩ năng
sống, kĩ năng ứng phó với các tình huống nguy hiểm, kĩ năng tự bảo vệ bản thân.
Đây cũng là dịp để các em có thêm nhiều cơ hội được bày tỏ suy nghĩ, băn khoăn
của bản thân về giới tính.
4.1. Giáo dục giới tính thông qua các tiết sinh hoạt lớp theo “chủ đề”.
Ở các tiết sinh hoạt chủ đề tôi đã trao đổi cởi mở, trị chuyện tâm tình với
các em để các em mạnh dạn, tự tin hơn khi tìm hiểu kiến thức về giới tính. Ngồi
ra, tơi cịn tổ chức cho các em xem các trang web về giáo dục giới tính, các trị
chơi, xử lí tình huống, chia sẻ,…Thơng qua các buổi hoạt động ngoại khóa này, tơi
đã hướng dẫn các em các kĩ năng sống: kĩ năng ứng phó với các tình huống nguy

22

22


23

hiểm, kĩ năng tự bảo vệ, … Trong một năm học, tơi tổ chức ít nhất hai tiết chun
đề lớn về giáo giới tính và phịng tránh xâm hại cho học sinh. Cụ thể:
* Thời điểm cuối tháng 10 cũng là lúc các em đã hoàn thành chủ đề “ Con
người và sức khỏe” trong mơn Khoa học. Vì vậy, vừa để kiểm tra kiến thức của
các em cũng như để các em có cơ hội trao đổi và hiểu nhau nhiều hơn tôi đã tổ
chức tiết sinh hoạt chủ đề “ Hiểu gì về bản thân mình?” ( tổ chức vào tiết sinh hoạt
cuối tuần kết hợp với tiết giáo dục lối sống).
+ Phần 1: Các em viết ra giấy những mong muốn cần cô giáo và các bạn
chia sẻ, những điều các em còn băn khoăn về giới tính.
+ Phần 2: Chia sẻ những cuốn sách hay về giới tính (giáo viên và học sinh
cùng chia sẻ những cuốn sách, tư liệu bổ ích về giới tính).
+ Phần 3: Xử lí một số tình huống liên quan đến “Phịng tránh xâm hại”,
“Rắc rối tuổi dậy thì”.
* Nhân dịp 8/3, tôi tổ chức thêm chuyên đề “Con gái thật tuyệt” để tơn vinh
vai trị của người phụ nữ trong xã hội.
Qua việc tổ chức các hoạt động, tôi thấy tiết sinh hoạt lớp khơng cịn là tiết
học nặng nề, khô cứng mà trở nên nhẹ nhàng, hấp dẫn đối với tất cả học sinh.
Những vấn đề về giới tính, cách phòng tránh xâm hại,… đều được các em tiếp
nhận một cách tích cực, sinh động. Quan trọng hơn nữa là các em đã biết cách vận
dụng những điều đã học vào thực tiễn cuộc sống hiệu quả nhất.
4.2. Kết hợp với chun mơn, đồn đội tổ chức các hoạt động ngoại khóa
tun truyền về giáo dục giới tính và phịng chống xâm hại.
Ngồi các tiết sinh hoạt chủ đề tổ chức riêng tại lớp, trong cả năm học, phối
hợp với chun mơn, tổ chức Đồn - Đội, các em còn được tham gia các buổi học
chuyên đề về giới tính và phịng tránh xâm hại.

Qua các hoạt động này, các nội dung giáo dục được cung cấp một cách nhẹ
nhàng, hiệu quả, thiết thực đến với tất cả học sinh. Các em khơng chỉ được nghe,
hiểu mà cịn trực tiếp tham gia vào các hoạt động, xử lí các tình huống, được tự do
bày tỏ quan điểm, ý kiến của bản thân về các vấn đề được đưa ra. Không những
23
23


24

vậy, qua hoạt động các em còn được trang bị nhiều kiến thức và kĩ năng quan trọng
để có thể đáp ứng được với sự thay đổi nhanh chóng của xã hội trong giai đoạn
hiện nay.
Biện pháp 5. Sử dụng hiệu quả “Hộp thư bè bạn” và “Điều em muốn
nói”.
Mơ hình “Hộp thư bè bạn”; “Điều em muốn nói” từ lâu đã rất quen thuộc
với học trò của những trường học VNEN như chúng tôi. Đây là con đường dẫn dắt
giáo dục học sinh hoàn thiện dần cái hay, cái đẹp, giúp tình cảm bạn bè ngày càng
thắm thiết qua những lời tâm sự mộc mạc, ngây thơ của tuổi học trị, hình thành
cho các em thói quen quan tâm, chia sẻ với mọi người, rèn cho học sinh biết tôn
trọng sự riêng tư của bạn. Cũng qua hộp thư tạo cơ hội cho sự gắn kết tình cảm
giữa cơ và trị, giúp cơ thầy và người thân hiểu được tâm tư, nguyện vọng hay
những thắc mắc cần giúp đỡ … mà các em khơng thể trực tiếp nói ra bằng lời. Vì
vậy mà người giáo viên phải biết phát huy vai trò của hộp thư bè bạn và điều em
muốn nói trong việc giáo dục học sinh, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến giáo
dục giới tính cho các em. Để làm được điều này, tôi đã tiến hành như sau:
* Sử dụng hộp thư cá nhân: Từ đầu năm học, tôi cho mỗi học sinh tự tạo
một hộp thư nhỏ từ các vật dụng như: giấy bìa, tranh ảnh, giấy màu, giấy trắng…
các em tự vẽ, cắt, dán, trang trí những hình ảnh các em u thích. Giáo viên trao
đổi với học sinh về tác dụng của hộp thư, giải thích cho các em thấy mỗi cá nhân

trong lớp đều có hộp thư riêng nên bất cứ điều gì các em muốn chia sẻ, trao đổi với
bạn hoặc cơ giáo, các em có thể viết thư và bỏ vào hộp. Quán triệt các bạn không
được tự ý xem thư của người khác. Tôi dành thời gian vào các giờ nghỉ giải lao hay
các buổi sinh hoạt tập thể để học sinh viết thư cho nhau. Mặc dù những nội dung
các em trao đổi trong hộp thư chủ yếu là những lời chúc mừng, những lời tâm sự
hay hẹn nhau cùng đi học… nó khơng liên quan nhiều đến nội dung giáo dục giới
tính song điều quan trọng là thơng qua hành động này hình thành ở các em thói
quen biết chia sẻ với người khác, đặc biệt là khi các em rơi vào những tình huống
khó khăn.
24
24


25

* Hộp thư “Điều em muốn nói”.
Ngồi hịm thư cá nhân của học sinh, tơi cịn xây dựng hộp thư “ Điều em
muốn nói” dành cho giáo viên và học sinh. Tôi dành một tiết sinh hoạt để cho các
em viết lên những điều các em muốn trao đổi, chia sẻ rồi gửi vào hộp thư. Sau khi
được cô giáo động viên gợi ý, các bạn đã tự tin trình bày các quan điểm, khúc mắc
của mình. Với những nội dung mang tính riêng tư, tơi tổ chức trao đổi riêng với
các em theo nhóm hoặc cá nhân, có khi là viết lại những lời tâm sự gửi cho trị
thơng qua hộp thư cá nhân của các em. Còn với nội dung mang tính chung cả lớp,
tơi tổ chức cho các em trao đổi, giải quyết ngay trong các tiết sinh hoạt lớp. Nhờ
động viên, chia sẻ kịp thời cùng với sự gần gũi của giáo viên mà càng ngày tôi lại
nhận được nhiều lời tâm sự của các em. Thỉnh thoảng, tôi lại nhận được những câu
chuyện rất ngây thơ từ các em như chuyện tình cảm với bạn trong lớp, chuyện sao
các bạn khác đã có ngực mà em chưa, hay những khó chịu vì đến ngày “ đèn đỏ”
rồi tâm sự của một số bạn khi muốn có phịng riêng, ngủ riêng mà khơng có điều
kiện,…. Hay tâm sự buồn của một cơ trị nhỏ vì mẹ sinh 5 cô con gái nên mỗi lần

bố đi uống rượu say về lại quát nạt ầm ĩ “một lũ vịt giời vơ tích sự”…
Những câu chuyện tưởng như nhỏ nhặt nhưng lại thể hiện mức độ hiểu biết
của các em về vấn đề giới tính, cũng từ những nội dung trị chuyện của các em mà
tơi thấy nhiều phụ huynh ln mang tâm lí “con cịn nhỏ dại” nên chưa quan tâm
đúng mức đến vấn đề giới tính, tâm lí của con mình. Điều đó, đặt ra cho chúng ta
câu hỏi: Gia đình cần làm gì để giáo dục giới tính, phịng tránh xâm hại cho trẻ
em?
Biện pháp 6: Phối hợp với phụ huynh học sinh trong việc giáo dục giới
tính và phịng tránh xâm hại cho học sinh.
Việc phối hợp giữa nhà trường mà trực tiếp là giữa giáo viên chủ nhiệm và
gia đình học sinh trong việc nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cũng như giáo
dục ý thức trách nhiệm, đạo đức và đặc biệt trong giai đoạn hiện nay là giáo dục
giới tính, phịng tránh xâm hại để bảo đảm cho các em có sức khỏe tốt là yếu tố rất

25
25