MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN THẪM MỸ CHO TRẺ
MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH
I . ĐẶT VẤN ĐỀ
*Lý do chọn đề tài.
Hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động vơ cùng hấp dẫn đối với trẻ
mẫu giáo nó giúp trẻ tìm hiểu thêm và khám phá một cách sinh động những gì mà trẻ
nhìn thấy trong thế giới xung quanh, với mỗi trẻ em nói chung trẻ Mầm non nói riêng
đều có tâm hồn nhạy cảm với thế giới xung quanh. Thế giới xung quanh chứa đựng
bao điều mới lạ, hấp dẫn. Trẻ thường tỏ ra dễ xúc cảm với cảnh vật xung quanh, trẻ dễ
bị lôi cuốn trước những cảnh vật có nhiều màu sắc, hay một bức tranh sống động. Với
đặc điểm như vậy nên năng khiếu của trẻ được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Chính vì
vậy việc giáo dục thẩm mỹ cần được bồi dưỡng ngay từ lứa tuổi MG để ươm những
tài năng nghệ thuật trong tương lai.
Trước hết hoạt động tạo hình giúp cho trẻ phát triển và tìm hiểu các đối tượng được
miêu tả, để có được sự hiểu biết và hình dung về các đối tượng, nhằm phát triển ở trẻ
khả năng hoạt động trí tuệ.
Ngồi ra hoạt động tạo hình của trẻ trong trường Mầm non chính là một phương
tiện phát triển thẩm mỹ cho trẻ, để hình thành ở trẻ những cơ sở ban đầu về hoạt động
học tập, trong các hoạt động vẽ, nặn, xé, dán. Thông qua hoạt động này giúp trẻ phát
triển các chức năng tâm lý, và khả năng tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, từ
đó phát triển tư duy và q trình đó làm phát triển óc tưởng tượng và ham muốn tạo ra
cái đẹp sẽ góp phần khơng nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà
trường đối với từng nhóm lớp, những sản phẩm trẻ tạo ra tuy rất đơn giản nhưng lại
hàm chứa sự ngộ nghĩnh và sinh động trong việc tổ chức hoạt động tạo hình đã mang
lại hiệu quả tốt vào việc phát triển nhân cách trẻ nhưng thật sự chưa đáp ứng và chưa
phát huy hết những kỹ năng sáng tạo mà cịn tính áp đặt, dập khuân máy móc vào sự
linh hoạt của người giáo viên, khi tổ chức hoạt động tạo hình thì người giáo viên phải
làm gì ?. Làm như thế nào?. Để trẻ có thể mạnh dạn tự tin tạo ra những sản phẩm đẹp
và mang tính sáng tạo.
1
Nhận thức được nhiệm vụ và trách nhiệm to lớn ấy của người giáo viên Mầm non
trong giai đoạn phát triển hiện nay tơi đã trải qua một q trình nghiên cứu và tìm tịi
tích cực học hỏi và vận dụng một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6
tuổi hoạt động tạo hình.
*Phạm vi và thời gian thực hiện .
Đề tài này tôi thực hiện trong năm học 2017 -2018 cho 20 cháu lớp 5 tuổi
Trường mầm non Vĩnh Khê
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Bộ mơn hoạt động tạo hình đóng vai trị vơ cùng quan trọng trong chương trình học
tập của trẻ. Chính vì thế là một giáo viên Mầm non tơi muốn được nâng cao nhận thức
của bản thân, đồng thời góp một phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng
của trẻ và phát triển tồn diện.
Với mục đích chung của giáo dục Mầm non thì hoạt động tạo hình là một bộ phận
văn hóa tinh thần, nó gắn liền với những kiến thức, kỹ năng, kỹ sảo và thể hiện nghệ
thuật. Thơng qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ và ấn tượng về cái đẹp và những
xúc cảm chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của con người. Về mặt đạo đức hoạt động
tạo hình giúp trẻ hình thành những đức tính tốt như: u thích cái đẹp, muốn tạo ra cái
đẹp. Về mặt thể chất giúp trẻ vui vẻ phấn khởi và tác động đến hệ thần kinh, điều
chỉnh chỉnh toàn bộ hoạt động của cơ thể giúp trẻ ngày càng khéo léo và linh hoạt. Về
mặt thẩm mỹ giúp trẻ hình thành cảm xúc và thị hiếu thẩm mỹ khi trẻ tạo hình.
Vì vậy hoạt động tạo hình giúp trẻ hình thành và rèn luyện ở trẻ khả năng đánh giá
và tự đánh giá, tạo điều kiện cho trẻ phát triển vốn từ giúp cho lời nói truyền cảm hơn
và ngơn ngữ được mạch lạc hơn, mặt khác hoạt động này còn giáo dục trẻ lòng ham
muốn tiếp thu những điều mới lạ, những phương thức hoạt động mới, giúp trẻ hình
thành thói quen học tập có mục đích, có tổ chức, biết lắng nghe lời chỉ bảo của cơ.
Hoạt động tạo hình là môi trường cho trẻ rèn luyện năng lực, điều khiển hành vi của
mình nhờ có hoạt động này mà vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh được tăng
lên.
2
Do vậy tôi nhận thấy rằng việc gây hứng thú cho trẻ 5 - 6 tuổi hoạt động tạo hình là
vô cùng quan trọng đối với trẻ 5 - 6 tuổi trẻ chưa tự mình xác định được mục đích,
cách tiến hành. Trong hoạt động tạo hình thường là do giáo viên gợi mở, hướng dẫn
với nhiều biện pháp nhằm kích thích tính tị mị, gây hứng thú bất ngờ, để trẻ say sưa
với bộ môn nghệ thuật này.
2. Cơ sở thực tế.
Trong chương trình chăm sóc giáo dục có rất nhiều hoạt động có chủ đích, hoạt
động nào cũng góp phần quan trọng và cần thiết nhưng quan trọng hơn cả đó là hoạt
động tạo hình.
Tại sao tơi lại nói hoạt động tạo hình quan trọng, vì hoạt động tạo hình mang tính
nghệ thuật ở lứa tuổi Mầm non, tạo hình chính là phương tiện để trẻ thể hiện mình nó
có tác dụng hình thành nhân cách cho trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện về mặt tâm sinh
lý, thơng qua hoạt động tạo hình trẻ phản ánh hiện thực bằng hình tượng và tư duy và
hình thành tình yêu đối với vẻ đẹp thiên nhiên, hình thành ở trẻ những kĩ năng, kỹ xảo,
năng lực quan sát, tư duy ghi nhớ, trí tưởng tượng sáng tạo.
Với nhận thức bản thân, tơi đã chọn đề tài tạo hình để làm đề tài nghiên cứu, với
đồ dùng là bút chì, bút màu, màu nước, giấy vẽ, trẻ thỏa thíc vẽ cho mình một sản
phẩm đẹp nhất trẻ rất thích thú khi được vẽ tranh, khi trẻ được vẽ tranh trẻ thỏa trí tị
mị, mong muốn tạo ra sản phẩm bằng chính đơi bàn tay khéo léo của mình, khi cho
trẻ vẽ tranh cũng là rèn luyện sự kiên trì của trẻ, trẻ sáng tạo, rèn luyện các kĩ năng vẽ,
cách tô màu, tư thế ngồi, cách cầm bút.
Khi tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển thẫm mỹ cho trẻ mẫu giáo 56 tuổi thông qua hoạt động tạo hình”, bên cạnh những thuận lợi tơi cũng gặp rất
nhiều khó khăn.
2. Thuận lợi.
Được sự quan tâm của ban giám hiệu tạo điều kiện về cơ sở vật chất và đồ dùng
học tập cho các cháu.
Lớp học rộng rãi thoáng mát để cho trẻ hoạt động
3
100% giáo viên có trình độ Cao Đẳng trở lên, luôn giúp đỡ lẫn nhau và học hỏi kinh
nghiệm, nắm vững kỹ năng dạy tạo hình. Bản thân tơi được giao nhiệm vụ là giáo
viên chủ nhiệm lớp 5 tuổi cùng với tơi là đồng chí Cao Thị Hải Phương.
Đồng nghiệp thường xuyên cùng nhau trao đổi những kinh nghiệm giảng dạy qua
sách báo từ những kinh nghiệm của trường bạn từ đó có những biện pháp giúp trẻ học
tốt mơn tạo hình hơn.
3. Khó khăn.
Nhiều cháu chưa có thói quen nề nếp vào lớp học, chưa tích cực hoạt động tạo
hình, các hoạt động tạo hình cịn vụng về.
Đa số ở độ tuổi này về tạo hình cịn sơ sài một số trẻ còn mải chơi, cảm nhận tác
phẩm còn đơn giản, chậm, chưa tập trung chú ý trong giờ vẽ.
Nhiều phụ huynh nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng của việc học vẽ , còn
cho rằng trẻ đến trường chỉ chơi chứ không học.
4. Số liệu điều tra ban đầu:
Đầu năm học 2017 - 2018tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng, để nắm bắt được
khả năng tạo hình của trẻ.
Nội dung Tốt
Khá
Trung bình
Yếu
khảo sát
Số trẻ Tỷ lệ Số trẻ Tỷ lệ Số trẻ Tỷ lệ Số trẻ Tỷ lệ
%
%
%
%
1.Khả năng
chú ý
8
23,5
6
17,6
10
29,4
10
29,4
2.Kỹ năng
vẽ
3.Khả năng
phối
hợp
màu
4.Bố
cục
tranh
5.Nhận xét
sản phẩm
8
23,5
11
23,3
8
23,5
7
20,5
5
14,7
7
20,5
12
35,2
10
29,4
7
20,5
6
17,6
10
29,4
11
23,3
5
14,7
5
14,7
10
29,4
14
41,1
4
Qua q trình quan sát ban đầu như trên, tơi thấy kết quả đạt chưa cao là điều tôi
cần suy nghĩ làm thế nào để trẻ đạt hiệu quả cao và tạo cho trẻ một cách thoải mái tự
tin, không gị bó, trẻ ln hứng thú trong giờ học, tơi lên kế hoạch nâng cao kỹ năng
vẽ của trẻ, trong giờ học tôi luôn quan tâm đến các cháu vẽ trung bình, vẽ yếu nhiều
hơn bằng cách gợi ý từng bước, động viên kịp thời để tạo hứng thú cho trẻ .
Để hình thành kỹ năng vẽ cho trẻ yếu, tôi lên kế hoạch rèn trẻ vào buổi chiều,
hoạt động góc, hoạt động ngồi trời. Trong giờ học vẽ tơi xếp những trẻ khá ngồi cạnh
trẻ yếu để trẻ yếu học hỏi trẻ khá.
Đối với trẻ khá, tôi gợi ý, khuyến khích trẻ phát huy trí tưởng tượng sáng tạo của
trẻ để trẻ tạo ra nhiều bức tranh đẹp. Tôi tiền hành các biện pháp sau.
III.NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.
* Biện pháp 1: Tạo mơi trường kích thích trẻ hứng thú hoạt động tạo hình và tích
lũy kiến thức cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi.
Như chúng ta đã biết hoạt động tạo hình của trẻ là một hoạt động nhận thức đặc
biệt thơng qua những hình tượng nghệ thuật được tạo nên và cảm nhận thẩm mỹ băng
các phương tiện truyền cảm nhưng mang tinh trực quan.
Mặt khác tư duy của trẻ ở giai đoạn này là tư duy trực quan hình tượng. Trẻ rất
muốn được tiếp xúc sờ mó, được xem xét, khám phá, tìm tịi và nêu ý kiến của mình
một cách tự nhiên về mọi cái mà trẻ phát hiện ra để rồi bộc lộ cảm xúc của mình đối
với những đối tượng đó.
Vì vậy cho trẻ hoạt động tạo hình tốt thì mơi trường lớp học là một trong những
yếu tố quan trọng, cho nên lớp tơi thường xun vệ sinh nhóm lớp, lau chùi đồ dùng
đồ chơi, cơ và trẻ cùng nhau trang trí chủ điểm sao cho trẻ cảm thấy hứng thú và thích
được hoạt động.
Ví dụ : Cho trẻ xem đồ dùng dân gian bằng các chất liệu khác nhau như: gốm, sứ, gỗ,
thủy tinh, đất nặn, trẻ sẽ quan sát và nói lên tổng thể hình dáng hoặc miêu tả một số
đặc điểm nổi bật của đồ vật.
Khi cho trẻ xem tranh ảnh về cảnh sinh hoạt gia đình, cảnh về biển hoặc phong
cảnh, tranh về các câu chuyện cổ tích... Giáo viên đưa ra các câu hỏi để chú ý quan sát
5
và ngay lúc đó trong đầu trẻ thơ hiện lên hàng loạt những lời nhận xét về nội dung bưc
tranh, về trạng thái vui, buồn, thiện, ác của các nhân vật trong tranh, về thiên nhiên và
các sử dụng màu, bố cục tranh. Do vậy việc tạo mơi trường kích thích hứng thú học
tập cho trẻ trong hoạt động tạo hình là rất quan trọng, cho nên ở lớp tơi thường
xuyên trưng bày ở các góc nghệ thuật, những tranh ảnh vẽ, xé dán đồ chơi vật mẫu
sản phẩm mang tính nghệ thuật.
Ngồi ra trong giờ hoạt động tạo hình có thể tìm hiểu thế giới xung quanh tìm hiểu
thế giới một cách có tổ chức, và tiếp thu các tri thức, kỹ năng, kỹ xảo theo một chương
trình có hệ thống.
Ví dụ: Với chủ điểm “Thực vật quanh bé ”. Tơi trang trí nhiều các hình ảnh các lồi
hoa, cây ăn quả và dưới mỗi hình ảnh có ghi các từ ghép tương ứng để từ đó trẻ nhớ
lâu hơn các loài hoa, quả, cây... Và những chữ cái trong các từ.
Từ đó sẽ giúp trẻ phát triển ngơn ngữ, tập chung chú ý, mở rộng hiểu biết và trẻ
cịn được làm quen với mơi trường chữ viết.
Ví dụ: Dưới bức tranh hoa cúc, hoa hồng có ghi các từ hoa cúc, hoa hồng.
Qua việc trang trí góc, tơi đã phát hiện ra trẻ rất thích đến xem, mong muốn được
thể hiện ý tưởng của mình. Tuy nhiên tơi cũng phải cùng tham gia với trẻ để hướng
dẫn gợi ý thêm cho trẻ những đối tượng mà lần đầu tiên trẻ mới được nhìn thấy.
Ví dụ: Với hình ảnh con voi và ... tôi đã cho trẻ gọi tên và tự nêu lên nhận xét về
những đặc điểm nổi bật của đối tượng rồi trẻ rất muốn được thể hiện ý tưởng độc đáo
của riêng mình.
6
Ví dụ: Trẻ có thể dùng những thỏi đất, nhào nặn ra những con vật sống trong rừng
hoặc trong gia đình, dưới nước thật ngộ nghĩnh, thật ngây thơ.
Việc tạo mơi trường và xây dựng góc nghệ thuật là một trong những biện pháp hỗ
trợ đắc lực trong việc tạo hứng thú cho trẻ với hoạt động tạo hình, vì khi trẻ được hoạt
động ở góc nghệ thuật thì cảm giác như là một thế giới riêng ở đây trẻ được tự do bộc
lộ cảm xúc mãnh liệt, khi xung quanh trẻ đều là những bài vẽ, nặn, xé dán do chính tay
mình và bạn làm ra với những ngun liệu thiên nhiên, phế thải có sẵn như: hạt na, vỏ
hến, vỏ hướng dương, xốp, len màu vụn, giấy màu vụn, để sẵn ở góc, trẻ rất thích thú
và muốn mình sẽ tự tạo ra những sản phẩm nghệ thuật đẹp.
Bên cạnh việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động tạo hình trong lớp thì mơi trường
ngồi lớp học cũng rất quan trọng đối với trẻ như dạo chơi ngoài trời tham quan.
Ví dụ: Khi cho trẻ dào chơi ngồi trời tôi cho trẻ quan sát bông hoa đang nở rực rỡ,
những búp chồi non xanh mơn mởn, những giọt sướng long lanh đọng trên lá. Tơi có
thể gọi hỏi trẻ nêu đặc điểm, cấu tạo và cảm nhận của mình về vẻ đẹp mn màu của
thế giới xung quanh.
7
Ngồi ra muốn trẻ hứng thú học hỏi thì giáo viên nên tổ chức cho trẻ đi tham quan
để giúp trẻ quan sát và đàm thoại nhằm khơi gợi hứng thú, kích thích tính tị mị, ham
hiểu biết của trẻ, đồng thời cung cấp kiến thức cho trẻ về đối tượng, đặc điểm, hình
dáng, lợi ích của đối tượng đó và hướng cho trẻ phát hiện ra cái mới lạ, hấp dẫn khi
tham quan.
Mặt khác trong quá trình tham quan sẽ giúp trẻ hiểu biết lĩnh hội và mở rộng nhiều
về kiến thức, trẻ sẽ tự cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên.
Ví dụ: Cơ cho trẻ đi tham quan vườn cây ăn quả, sau đó trẻ có thể vẽ được một vườn
cây ăn quả theo ý tưởng riêng của mình và cảm nhận được qua buổi tham quan. Hoặc
trong các giờ rảnh rỗi tơi có thể cung cấp cho trẻ về các đối tượng miêu tả, trao đổi với
trẻ để nắm bắt được những suy nghĩ của trẻ để gợi những xúc cảm, bồi dưỡng sự cảm
thụ về vẻ đẹp của các sự vật hiện tượng.
Ví dụ: Cơ giới thiệu hôm nay cô cho các con nặn một số con vật sống trong rừng.
- Cô hỏi trẻ ý định sẽ nặn con gì? nặn con vật đó như thế nào?
- Sau đó cho trẻ nêu lên những ý tưởng của mình, cơ gợi ý để trẻ sáng tạo. Ngoài con
vật này ra con sẽ nặn thêm những con vật nào khác nữa?
8
- Cơ cho trẻ thể hiện ý tưởng và óc sáng tạo của mình sau mỗi lần tạo hình là một phần
nhận xét sản phẩm, lúc này trẻ sẽ nêu những sản phẩm của mình của bạn .
Nhìn chung ở lứa tuổi Mầm non sự hình thành và phát triển nhân cách của
trẻ diễn ra không phải qua các tiết học của môn khoa học riêng rẽ mà của người dạy
hoạt động theo quan niệm tích hợp. Các hoạt động này giúp trẻ lĩnh hội, khám phá
những hiểu biết mới về sự tự nhiên xã hội, khoa học, kỹ thuật, bồi dưỡng năng lực
nhận thức, khả năng vận động để trẻ từng bước hòa nhập vào thế giới xung quanh nhờ
đó sẽ giúp trẻ tiếp thu kiến thức ở các hoạt động tiếp theo.
* Biện pháp 2: Xây dựng các hình thức tổ chức tạo hình theo hướng tích hợp và
ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.
Trẻ 5 tuổi “Học mà chơi, chơi mà học” với phương pháp dạy trẻ theo chương
trình mầm non mới như hiện nay thì việc dạy trẻ vẽ, nặn, xé dán, xếp hình... Theo chủ
đề, chủ điểm, tích hợp các nội dung nhẹ nhàng, phù hợp với hoạt động gây ấn tượng
cho trẻ khi hướng dẫn trẻ thực hiện một số hoạt động có chủ đích. Địi hỏi người giáo
viên cần phải tạo sự hứng thú, thu hút được sự hứng thú của trẻ.
Ví dụ: Đề tài: “ Vẽ phương tiện giao thơng đường bộ ”
Chủ đề : Giao thông
9
Vào bài tơi có thể đọc câu đố để gây sự chú ý thu hút của trẻ: Các con ơi cơ có một
câu đố rất hay để tặng cho lớp mình đấy cả lớp chú ý lắng nghe xem đó là phương tiện
gì nhé .
“ Xe gì bốn bánh
Chạy bon bon
Máy nổ giịn
Kêu bíp bíp ”
Đố các bé biết đó là xe gì nào ?
Sau đó cho trẻ nói lên đặc điểm của xe, gồm có những phần gì cho cô và các
bạn cùng nghe. Để xem các bé nêu nhận xét có đúng khơng ?
Cơ mời các bé cùng xem đoạn video clip này nhé. Cô cho trẻ xem trên màn hình.
Qua đoạn video cơ cung cấp kiến thức cho trẻ bằng những câu hỏi và giáo dục
trẻ khi tham gia giao thông phải đội mũ bảo hiểm và đi học phải đi về phía bên tay
phải, muốn sang đường thì phải nhìn hai bên đường, khơng có xe mới được sang
đường. Tiếp theo cô cho trẻ xem một vài bức tranh mà các bạn khác đã vẽ phương tiện
giao thơng đường bộ .
Sau đó cơ hỏi trẻ nêu ỷ tưởng vẽ của mình, giáo viên khuyến khích trẻ nói lên
vẻ đẹp của mình về mỗi bức tranh, sau đó hỏi trẻ nêu những ý định của trẻ vẽ gì? rồi
cho trẻ thể hiện ý định của mình vào bức tranh vẽ.
10
Giáo viên khuyến khích trẻ tự lựa chọn các dụng cụ và các chất liệu để thể hiện
sản phẩm theo ý của mình, khuyến khích trẻ thể hiện thêm các chi tiết và tơ màu trang
trí theo ý thích để tạo ra những sản phẩm tạo hình đa dạng .
Tuy nhiên để tạo được hứng thú cho trẻ không nhàm chán, thì việc gây ấn tượng cho
trẻ và thích thể hiện những gì mà trẻ quan sát được trong thực tế và trong tranh ảnh,
băng hình tivi là điều rất quan trọng.
Ví dụ: Với đề tài “ Vẽ những con vật sống trong gia đình ”
Chủ đề : Những con vật bé yêu
Vào bài cô cho trẻ hát bài: “ Gà trống , mèo con và cún con ”. Sau đó giới thiệu
Xin chào tất cả các bé đến với chương trình “Những con vật bé u ” ngày hơm nay.
Về dự với chương trình ngày hơm nay cịn có rất nhiều các con vật cùng về tham dự
đấy. Các bé hãy quan sát xem đó là con vật gì nhé.
Cơ cho trẻ xem đoạn video clip có hình ảnh những con vật sống trong gia đình được
trình chiếu trên màn hình. Được quan sát những hình ảnh động của các con vật trên
màn hình, Tơi thấy trẻ rất hứng thú và tơi có thể gợi ý hỏi trẻ: Đến với chương trình
“Những con vật bé u” ngày hơm nay các bé sẽ vẽ về những con vật nào? Hãy kể cho
cô và các bạn cùng nghe! Lúc này hàng loạt ý kiến của trẻ được đưa ra.
Trong quá trình đàm thoại và gợi mở cho trẻ tơi có thể lồng ghép giáo dục trẻ biết
yêu quý những con vật ni và giữ gìn mơi trường ln sạch sẽ. Sau đó tơi cho trẻ tự
thể hiện ý tưởng, óc sáng tạo của mình.
Ví dụ: Có trẻ vẽ ngơi nhà của bé , trẻ vẽ ngơi nhà phía trên có ơng mặt trời, ở dưới sân
chị cho gà ăn hoặc có trẻ lại vẽ các chú vịt đang bơi ở dươi ao, với những đường nét,
màu sắc hài hòa ấn tượng .
11
Sau lần hoạt động tạo hình là phầm nhận xét sản phẩm, lúc này trẻ sẽ nêu những bài
vẽ của mình của bạn. Là giáo viên là giáo viên có thủ thuật để tạo cho trẻ sự hứng thú
trong mỗi lần tham gia hoạt động tạo hình.
Ngồi hoạt đọng tạo hình được tiến hành mọi lúc, mọi nơi, ở ngồi trời, ở các góc,
ở hoạt động chiều. Nhưng với hình thức nào thì giáo viên sẽ ln ln là người hướng
dẫn cho trẻ sẽ tự tạo nên những sản phẩm nghệ thuật của chính bản thân mình.
Mặt khác hoạt đọng tạo hình là một trong những hoạt động bổ trợ cho các hoạt động
khác .Ví dụ: Khi dạy bài thơ “Bó hoa tặng cơ” thì sau khi dạy xong cơ củng cố giáo
dục trẻ tình cảm đối với các thầy cơ giáo thì giáo viên gợi ý cho trẻ vẽ bơng hoa hoặc
bó hoa để tặng các cơ.
Nói chung nhờ có các hình thức tổ chức hoạt động tạo hình theo hướng tích hợp và
kết hợp với áp dụng cơng nghệ thơng tin vào các bài giảng đã góp phần tới việc kích
thích hứng thú học tập của trẻ, giúp trẻ tạo ra những sản phẩm đẹp và mở rộng sự hiểu
biết của trẻ về thế giới xung quanh.
*Biện pháp 3: Sưu tầm và làm đồ dùng để gây hứng thú cho trẻ hoạt động tạo
hình.
Bồi dưỡng hứng thú, tìm kiếm, khám phá, tự tích lũy vốn biểu tưởng, ấn tượng,
kinh nghiệm tạo hình, đồng thời sử dụng khả năng tạo hình một cách tích cực tự giác
để tìm hiểu về cuộc sống, về thế giới xung quanh.
Trước khi dạy kỹ năng tạo hình cho trẻ địi hỏi người giáo viên cần phải có sự
chuẩn bị về đồ dùng, đảm bảo về yêu cầu chuẩn xác đặc điểm, kiến thức mà còn phải
đảm bảo về thẩm mĩ sao cho hấp dẫn, thu hút trẻ nhỏ và phù hợp với nhận thức của trẻ
Ví dụ: Đề tài “Vẽ con gà trống” ( theo mẫu )
Chủ đề : Thế giới động vật
12
Thì tranh vẽ mẫu của cơ phải là con gà trống với những đặc điểm nổi bật là: mào, cổ,
đuôi, cánh, mỏ, chân, có màu lơng sặc sỡ. Ngồi ra tơi cịn cho trẻ quan sát con gà
trống thật qua những buổi tham quan hoặc trên màn hình máy chiếu. Từ đó hình thành
cho trẻ biết nhận xét, đánh giá vẻ đẹp trong bức tranh vẽ
Nếu những bức tranh vẽ mẫu của cô vẽ con gà trống không giống lắm hoặc tô
màu không tươi sáng sẽ không hấp dẫn, không thu hút được sự chú ý của trẻ.
Ngoài ra với những bài xé dán giáo viên cần tăng cường phát triển các kỹ năng
và rèn luyện sự khéo léo của các kỹ xảo xé, cắt: Trẻ tập xé, cắt theo nhiều phương
pháp: cắt, xé các hình học, cắt, xé, dán từ tờ giáy gập đôi, từ tờ giấy gập nhiều lần và
xếp nếp, cắt, xé, hình theo đường nét vẽ và cắt xé hình đơn giản khơng theo nét vẽ và
bồi dưỡng cho trẻ khả năng định hướng trong không gian như “đối diện”, “đối xứng”,
“ một tầng cảnh”, “ Hai tầng cảnh”…Và biết tạo bố cục tranh cân đối.
Ví dụ: Cho trẻ xé dán “ Phương tiện giao thông đường thủy”. Tơi có thể sử dụng và
thu thập những nguyên liệu để cho trẻ sử dụng xé, chỉ làm sóng nước, bơng làm mây,
sử dụng nhiều sáng tạo và sống động thu hút trẻ .
13
Hoặc với những hoạt động nặn đòi hỏi người giáo viên phải chuẩn bị đất nặn,và
tận dụng những nguyên vật liệu có sẵn có trong tự nhiên như vỏ hến, hạt cườm, xốp,vỏ
hạt hướng dương, để khi trẻ nặn trẻ kết hợp đưa những phế liệu vào làm cho tác phẩm
của trẻ thêm sinh động và sáng tạo hơn .
Ví dụ: Khi trẻ nặn con voi trẻ đã dùng hai cái vỏ hến làm tai lấy hạt cườm làm mắt, lấy
xốp cắt nhọn làm ngà, dùng cành khơ làm gỗ.
Ví dụ: Trẻ muốn nặn con hươu trẻ đã dùng các cành khô do cô sưu tầm gắn lên làm
sừng , lấy vỏ hướng dương làm tai, dùng hạt cườm làm mắt.
Ngồi ra trẻ cịn sử dụng các hột hạt để tạo ra những sản phẩm theo ý thích .
Vậy qua sưu tầm những nguyên vật liệu, đồ dùng sáng tạo đã góp phần giúp trẻ phát
triển tư duy rí tưởng tượng và óc sáng tạo .
* Biện pháp 4 : Tổ chức nhận xét sản phẩm, dạy trẻ nhận xét tranh.
Qua quá trình nhận xét sản phẩm là rất quan trọng trong hoạt động tạo hình nó
sẽ là niềm phấn khởi, hứng thú cho trẻ thực hiện các giờ hoạt động tạo hình tiếp theo.
Chính vì vậy trẻ Mầm non nói chung và dạy trẻ 5- 6 tuổi nói riêng thì trẻ rất
thích được khen, cho nên khi nhận xét sản phẩm hình thành cho trẻ giáo viên cần phải
14
có nhiều hình thức nhận xét khác nhau để tạo cho trẻ cảm giác thoải mái, hứng thú,
tích cực tham gia vào các hoạt động.
Ví dụ: Khi treo tranh nhận xét sản phẩm giáo viên không nên treo những bức tranh
xấu ở dưới, tranh đẹp ở trên vì làm như thế sẽ gây cho trẻ tâm lý xấu hổ với bạn bè và
cứ như thế trẻ sẽ mất dần tính sáng tạo, tự tin.
Giáo viên nên cho trẻ tự nhận xét cái đẹp trong sản phẩm của mình và bạn cần
tôn trọng ý kiến của trẻ. Bên cạnh khi nhận xét sản phẩm tơi có thể giới thiệu thêm
những hình ảnh và các chi tiết nổi bật do trẻ sáng tạo ra, mà các trẻ khác chưa phát
hiện ra trong sản phẩm của bạn và khuyến khích các cháu hồn thành nhiệm vụ, động
viên những trẻ yếu.
Để bồi dưỡng thị hiếu thẩm mĩ cần tăng cường những nội dung miêu tả mang
tính trang trí: Dạy trẻ tích cực sử dụng các đường nét, các hình học, hình tự nhiên đơn
giản để tạo các đường hoa văn, tập tạo nhịp khi xây dựng các bố cục trang trí theo
hàng, đối xứng theo trục, đăng đối và không đối xứng.
Trong khi nhận xét sản phẩm, cần lưu ý khen động viên trẻ là chính, biết khơi gợi
cảm xúc và ý tưởng của trẻ, khơng nên trách phạt hoặc phê bình trẻ chưa thực hiện
được yêu cầu của bài.
15
Ví dụ: Nhận xét sản phẩm của trẻ về đề tài “vẽ hiện tượng tự nhiên” cô cho trẻ mang
sản phẩm lên nhận xét, các bạn trong lớp nhìn thấy bài của bạn Thanh Tú thì cười ầm
lên.Vì thấy bài của bạn có hai ơng mặt trời chưa đẹp, Tơi nhẹ nhàng hỏi “Tú ơi con vẽ
gì đấy ? Thế mỗi bạn đều vẽ một ông mặt trời sao con lại vẽ hai ông”. Thật bất ngờ là
cháu Tú đã trả lời: “Vì một ơng mặt trời thì làm suốt ngày rất vất vả không được nghỉ,
con vẽ hai ông để thay nhau nghỉ cho đỡ mệt ạ”. Tơi nói với cả lớp “ Các con ạ bạn Tú
sợ một ông sẽ vất vả nên bạn đã vẽ hai ông mặt trời để thay nhau làm việc cho đỡ vất
vả đấy. Cơ và các bạn rất bất ngờ vì sự tưởng tượng của bạn Tú đấy .
Cô cùng tham gia nhận xét sản phẩm với trẻ, và khéo léo chỉ cho trẻ thấy những gì
trẻ chưa làm tốt để những bài sau trẻ cố gắng hơn.
Ví dụ: Đối với hoạt động nặn, giáo viên có thể giúp trẻ tự lựa chọn, tìm kiếm và sử
dụng các phương pháp nặn khác nhau để dễ dàng mở rộng phạm vi các đối tượng miêu
tả, như cho trẻ nặn các con vật sống trong rừng thuộc chủ đề thế giới động vật. Sau khi
trẻ tự thể hiện các tác phẩm nghệ thuật của mình giáo viên nên cho trẻ trưng bày sản
phẩm có phân loại để dễ so sánh, đánh giá và nhận xét, cùng nhau trao đổi, bày tỏ để
phát triển ngôn ngữ mạch lạc, động viên khích lệ trẻ để giúp trẻ phấn khởi hứng thú
trong các giờ nặn tiếp theo.
Mặt khác tạo niềm phấn khởi cho trẻ, cô cho trẻ tự mang những sản phẩm của mình
vào góc nghệ thuật để thỉnh thoảng trẻ ngắm nhìn sản phẩm của mình và của bạn .
Khi sản phẩm của trẻ tạo ra nếu khơng được nhận xét, động viên khích lệ sơi nổi
như vậy trẻ sẽ không hứng thú tham gia vào các hoạt động sau này .
Do vậy là giáo viên Mầm non địi hỏi cơ giáo phải ln tạo được sự hứng thú cho
trẻ trong mọi hoạt động.
* Biện pháp 5 : Phối kết hợp với các bậc phụ huynh để tạo cho trẻ 5 – 6 tuổi hoạt
động tao hình.
Để nâng cao hoạt động tạo hình cho trẻ và có sự giáo dục đồng bộ giữa gia đình
và nhà trường là một việc hết sức cần thiết vì tơi nhận thấy rằng: “Gia đình là mơi
trường giáo dục đầu tiên cho trẻ” nên việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là điều
16
khơng thể thiếu được trong q trình ni dưỡng và giáo dục trẻ trong trường Mầm
non.
Vậy để làm tốt được điều này thì giáo viên thường xuyên trao đổi hướng dẫn
các bậc phụ huynh hiểu thêm về hoạt động tạo hình và đồng thời thường xuyên gặp gỡ
trao đổi với các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của hoạt động tạo hình đối với trẻ 56 tuổi, hướng dẫn các bậc phụ huynh mua đồ dùng cho trẻ tập tạo hình như: bút màu,
giấy màu, hồ dán, đất nặn... Hoặc tuyên truyền với các bậc phụ huynh về việc áp dụng
công nghệ thông tin và dạy trẻ để giúp trẻ có nhận thức sâu hơn, tạo điều kiện hướng
dẫn và khuyến khích trẻ được sử dụng máy vi tính ở nhà để trẻ tập tô màu ở các phần
mềm như : Bút chì thơng minh, phát triển tư duy cho trẻ ... Để trẻ được tạo ra những
sản phẩm đẹp theo ý thích, trí tưởng tượng và óc sáng tạo của trẻ.
Sau mỗi buổi học ở lớp cô nên khơi gợi niềm say mê, hứng thú bằng cách “Hôm
nay các con vẽ được bức tranh gì ? về nhà con hãy vẽ lại bức tranh ở lớp để tặng cho
ơng bà , bố mẹ nhé” .
Mặt khác cịn kích thích sự hứng thú học tập của trẻ trong hoạt động tạo hình rất
cần các bậc phụ huynh giúp đỡ, hỗ trợ, kinh phí cũng như đồ dùng, đồ chơi giảng dạy
hoặc mang đến cho cô những nguyên vật liệu phế thải như: len vụn, vải vụn, các vỏ
hộp sữa, chai nhựa để các cơ đóng góp vào góc nghệ thuật làm vật liệu cho trẻ sử dụng
và tạo đồ dùng sáng tạo để lôi cuốn hấp dẫn trẻ mỗi khi cho trẻ tạo hình. Bên cạnh đó
hoạt động tạo hình khơng chỉ giúp trẻ khả năng thẩm mỹ biết nhìn nhận cái đẹp và
đánh giá cái đẹp mà cịn giúp trẻ rèn luyện đôi tay khéo léo, vững chắc linh hoạt hơn.
Vì vậy khi tiến hành các đề tài tạo hình, tơi thường xun trao đổi, thơng báo với các
phụ huynh có thể trị chuyện với trẻ ở tại gia đình về các đề tài, từ đó giúp trẻ hiểu
trước hiểu sâu hơn, có cảm xúc về đề tài trẻ sẽ hứng thú hoạt động khi cô đưa ra đề tài
đó.
Nhà trường kết hợp với phụ huynh để tham gia phong trào tổ chức các hội thi “Bé
khéo tay ”. Đã đạt rất nhiều giải nhất, nhì, ba và giải khuyến khích. Như vậy việc phối
kết hợp giữa gia đình và tạo điều kiện cho trẻ phát triển và khám phá thế giới xung
quanh và hình thành cho trẻ những thói quen, hành vi bảo mơi trường xung quanh.
17
IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN CÓ SO SÁNH VÀ ĐỐI CHỨNG
Qua một năm áp dụng và thực hiện những biện pháp đến nay tôi đã thu thập được một
số kết quả như sau:
* Về lớp học:
Có góc nghệ thuật phong phú và đa dạng, có nhiều đồ dùng đồ chơi và các các
nguyên liệu thiên nhiên, các chất liệu phế thải để trẻ sử dụng rất lôi cuốn và thu hút
hấp dẫn trẻ .
* Về phía giáo viên.
- Sử dụng phương pháp, biện pháp linh hoạt sáng tạo và kết hợp cho trẻ tiếp cận công
nghệ thông tin .
- Tạo môi trường phong phú phù hợp với nội dung của từng chủ điểm
- Có kỹ năng tổ chức hoạt động tạo hình một cách tự tin, linh hoạt.
- Lớp học được trang trí bằng các sản phẩm của trẻ, cơ giáo đỡ vất vả khi mỗi lần thay
chủ đề.
- Kích thích trẻ hứng thú hoạt động tạo hình ở mọi lúc mọi nơi.
S
Nội dung
T
khảo sát
Mức độ đánh giá
Khá
Trung bình
Tốt
Số trẻ Tỷ lệ Số trẻ Tỷ lệ Số trẻ Tỷ lệ Số trẻ Tỷ lệ
T
(%)
1
2
Yếu
Khả năng tập
chung chú ý
Kỹ năng vẽ
11
17
52,9
%
70,5
(%)
(%)
10
29,4
6
9
%
26,4
1
%
%
18
(%)
6,7%
0
0
2,9%
0
0
Khả năng
3
4
5
phối hợp
màu
Bố cục tranh
Nhận xét sp
18
58,8
12
%
19
55,8
18
%
70,5
35,2
2
%
11
32,2
9
%
26,4
%
5,8%
4
11,7
1
%
26,4
%
%
0
0
0
0
0
0
* Bài học kinh nghiệm.
Để đạt được kết quả trong các giờ hoạt động tạo hình bản thân tơi đã rút ra được
bài học kinh nghiêm sau.
- Giáo viên phải nắm vững phương pháp dạy, thường xuyên đầu tư phương pháp dạy
học linh hoạt sáng tạo trong các tiết dạy tạo nên môi trường lớp phong phú, phù hợp
với đặc điểm của lớp, của trẻ tạo cảm xúc yêu vẻ đẹp thiên nhiên quanh trẻ
- Tôi tự bồi dưỡng chuyên môn, khả năng tạo hình cho bản thân, ln thay đổi hình
thức, tạo tình huống bất ngờ để thu hút sự chú ý của trẻ vào các giờ học.
- Đồ dùng dạy học phải đa dạng, phông phú, tạo hứng thú cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi .
- Tìm hiểu tâm lý của trẻ, về khả năng nhận thức để có biện pháp phù hợp khoa học,
tạo cho trẻ những ấn tượng vẻ đẹp về lớp, giới thiệu cho trẻ hiểu rõ và cùng tham gia
vào mơi trường hoạt động tạo hình.
- Thường xuyên kết hợp công tác giáo dục, thông qua các hoạt động học tập, vui
chơi ở lớp, trẻ phát triển mọi mặt, từ đó tạo nên niềm tin với phụ huynh học sinh.
V. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi đã áp dụng có kết quả tốt trong các
giờ hoạt động tạo hình tại lớp 5 tuổi trường mầm non Vĩnh Khê năm học 2017 – 2018
vừa qua tôi đã đầu tư thời gian để nghiên cứu ngay trên lớp học của mình phụ trách.
Trẻ lớp tơi rất hào hứng tham gia vào các hoạt động tạo hình, tơi đã nghiên cứu về tâm
sinh lý lứa tuổi, nghiên cứu về nhận thức, về kỹ năng, năng khiếu tạo hình của từng
trẻ. Cho nên với những nội dung bài học trong trương trình tơi thấy tất cả những gì áp
dụng đối với trẻ đều phù hợp và đạt được kết quả trong hoạt động tạo hình, tơi đã sử
dụng phương pháp chính là: quan sát, đàm thoại, ghi nhớ, tái tạo. Với những kinh
19
nghiêm trên, tuy vẫn còn khiêm tốn nhưng được đúc rút từ thực tiễn giảng dạy, tôi
muốn tổng hợp lại cùng trao đổi với các bạn đồng nghiệp .
Tôi mong được sự góp ý của các bạn đồng nghiệp và các đồng chí trong ban
giám hiệu đóng góp cho tơi, để từ đó bản thân tơi rút ra được các bài học kinh nghiệm
sâu sắc hơn khi tổ chức hoạt động tạo hình, để đề tài này của tơi được hoàn thiện hơn.
2. Những khuyến nghị và đề nghị sau quá trình thực hiện đề tài.
* Đối với nhà trường: Hàng tháng tổ chức cho giáo viên một buổi tọa đàm về chuyên
đề tạo hình để giáo viên trong trường học hỏi những kinh nghiêm của nhau, giúp cho
giáo viên có những biện pháp sáng tạo, linh hoạt trong các giờ hoạt động tạo hình và
thường xuyên đi dự giờ thao giảng giáo viên trong trường học hỏi kinh nghiệm của
nhau giúp cho giáo viên có nhiều biện pháp sáng tạo, linh hoạt trong các tiết dạy tạo
hình.
* Với phịng giáo dục: Đề nghị phòng giáo dục đầu tư cho trường trang thiết bị đồ
dùng đồ chơi, để phục vụ cho các hoạt động học và chơi .
Xin chân thành cảm ơn những đóng góp của các cấp lãnh đạo, các đồng chí giáo
viên và ban giám hiệu.
Vĩnh Khê, ngày 9 tháng 4 năm 2018
Xác nhận của BGH
Giáo viên thực hiện:
Lê Thị Hiếu
20