Luận án phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trường đại học khối quốc phòng trong bối cảnh hiện nay(trùng)

iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Viết đầy đủ

ATTT

An toàn thông tin

CAND

Công an nhân dân

CBQLGD

Cán bộ quản lý giáo dục

CBQLHV

Cán bộ quản lý học viên

ĐH

Đại học

ĐNGV

Đội ngũ giảng viên

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GDĐH

Giáo dục đại học

GV

Giảng viên

HV

Học viên

HVKTMM

Học Viện Kỹ thuật mật mã

HVKTQS

Học Viện Kỹ thuật Quân sự

HVANND

Học Viện An ninh Nhân dân

KT-XH

Kinh tế xã hội

KHGD

Khoa học giáo dục

NCKH

Nghiên cứu khoa học

NNL

Nguồn nhân lực

QPAN

Quốc phòng an ninh

QLGD

Quản lý giáo dục


iv

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................... i
LỜI CÁM ƠN ........................................................................................................................ ii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................................iii
MỤC LỤC ............................................................................................................................ iv

DANH MỤC BẢNG ..........................................................................................................viii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................................ ix
DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................................ ix
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
NGÀNH AN TỒN THƠNG TIN Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHỐI QUỐC
PHÒNG AN NINH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY ................................................... 12
1.1. Tổng quan các nghiên cứu vấn đề ............................................................................. 12
1.1.1. Những cơng trình nghiên cứu về giảng viên và ph t triển đội ngũ giảng viên ............... 12
1.1.2. Những cơng trình nghiên cứu về ph t triển đội ngũ giảng viên ở c c trƣờng đại
học khối quốc phòng an ninh. .............................................................................................. 18
1.1.3. Nhận xét tổng quan .................................................................................................... 22
1.2. Lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin. ....................... 25
1.2.1. C c kh i niệm ............................................................................................................ 25
1.2.2. Đặc điểm của giảng viên ngành an tồn thơng tin ở c c trƣờng đại học khối
QPAN................................................................................................................................... 33
1.3. Bối cảnh hiện nay và các vấn đề đặt ra đối với đào tạo ngành an tồn
thơng tin ............................................................................................................................. 42
1.3.1. Bối cảnh hiện nay đối với đào tạo ngành an tồn thơng tin ....................................... 42
1.3.2. Những vấn đề đặt ra với giảng viên ngành an tồn thơng tin. ................................... 46
1.4. Nội dung phát triển đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ở các
trường đại học khối quốc phòng an ninh theo lý thuyết phát triển nguồn
nhân lực .............................................................................................................................. 47
1.4.1. Quy hoạch đội ngũ giảng viên ................................................................................... 47
1.4.2. Tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giảng viên ................................................................... 48
1.4.3. Hịa nhập giảng viên vào mơi trƣờng làm việc mới................................................... 49
1.4.4. Đ nh gi , sử dụng đội ngũ giảng viên ....................................................................... 50
1.4.5. Đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên ...................................................................... 51
1.4.6. Đãi ngộ, tôn vinh đội ngũ giảng viên......................................................................... 52
1.4.7. Tạo lập môi trƣờng ph t triển đội ngũ giảng viên ..................................................... 53

1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ giảng viên ngành an tồn
thơng tin trong bối cảnh hiện nay..................................................................................... 54


v
1.5.1. C c yếu tố chủ quan ................................................................................................... 54
1.5.2. C c Yếu tố kh ch quan .............................................................................................. 55
Tiểu kết chƣơng 1 .............................................................................................................. 58
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN NGÀNH
AN TỒN THƠNG TIN Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHỐI QUỐC PHÒNG
AN NINH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY................................................................... 59
2.1. Khái quát về các trƣờng đại học khối quốc phịng an ninh đƣợc giao đào tạo
trọng điểm an tồn thông tin ............................................................................................ 59
2.1.1. Học viện Kỹ thuật Mật mã ......................................................................................... 59
2.1.2. Học viện Kỹ thuật Quân sự ........................................................................................ 60
2.1.3. Học viện an ninh nhân dân ........................................................................................ 62
2.2. Giới thiệu tổ chức khảo sát thực trạng ..................................................................... 64
2.2.1. Mục đích khảo s t ...................................................................................................... 64
2.2.2. Nội dung khảo s t ...................................................................................................... 64
2.2.3. Phƣơng ph p, cơng cụ, hình thức khảo s t ................................................................ 64
2.2.4. Phạm vi và đối tƣợng khảo s t ................................................................................... 64
2.2.5. Xử lý số liệu ............................................................................................................... 66
2.3. Thực trạng đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ở các trƣờng đại học
khối quốc phòng an ninh ................................................................................................... 69
2.3.1. Thực trạng số lƣợng đội ngũ giảng viên ngành ngành an tồn thơng tin .................. 69
2.3.2. Thực trạng cơ cấu đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ................................. 71
2.3.3. Thực trạng phẩm chất của đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin .................... 72
2.3.4. Thực trạng năng lực chuyên môn của đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ........ 74
2.3.5. Thực trạng về năng lực sƣ phạm của đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin. ........ 77
2.3.6. Thực trạng về năng lực ph t triển và thực hiện chƣơng trình đào tạo của đội

ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ............................................................................... 80
2.3.7. Thực trạng về năng lực ph t triển nghề nghiệp của đội ngũ giảng viên ngành
an tồn thơng tin .................................................................................................................. 82
2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ....................... 84
2.4.1. Thực trạng quy hoạch ph t triển đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin .......... 85
2.4.2. Thực trạng tuyển dụng đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ......................... 89
2.4.3. Thực trạng sử dụng đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin .............................. 90
2.4.4. Thực trạng tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ...... 92
2.4.5. Thực trạng thực hiện chế độ chính s ch, kiến tạo mơi trƣờng làm việc cho đội
ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ............................................................................... 94
2.4.6. Thực trạng kiểm tra, đ nh gi việc ph t triển đội ngũ giảng viên ngành an tồn
thơng tin ............................................................................................................................... 96


vi
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội đội ngũ giảng viên
ngành an tồn thơng tin................................................................................................... 101
2.5.1. Ảnh hƣởng của yếu tố chủ quan .............................................................................. 101
2.5.2. Ảnh hƣởng của c c yếu tố kh ch quan .................................................................... 105
2.6. Đánh giá chung về thực trạng đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ở
các trƣờng đại học khối Quốc phòng an ninh ............................................................... 109
2.6.1. Ƣu điểm ................................................................................................................... 109
2.6.2. Hạn chế .................................................................................................................... 110
2.6.3. Nguyên nhân ............................................................................................................ 111
Tiểu kết chƣơng 2 ............................................................................................................ 113
Chƣơng 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN NGÀNH AN
TỒN THƠNG TIN Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHỐI QUỐC PHÒNG AN
NINH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY ....................................................................... 115
3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp phát triển ĐNGV ngành ATTT trong bối
cảnh hiện nay.................................................................................................................... 115

3.1.1. Đảm bảo tính ph p lý ............................................................................................... 115
3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống ............................................................................................. 115
3.1.3. Đảm bảo tính hiệu quả ............................................................................................. 116
3.2. Tổ chức phát triển đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ở các trƣờng
đại học khối quốc phòng an ninh .................................................................................... 116
3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức của lãnh đạo giảng viên về ph t triển đội ngũ giảng
viên ngành an tồn thơng tin trong bối cảnh hiện nay........................................................... 116
3.2.2. Xây dựng khung năng lực nghề nghiệp giảng viên ngành an tồn thơng tin........... 121
3.2.3. Quy hoạch đội ngũ giảng viên ngành an toàn thơng tin ở c c trƣờng đại học
khối Quốc phịng an ninh ................................................................................................... 129
3.2.4. Tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ở c c trƣờng
đại học khối Quốc phòng an ninh ...................................................................................... 139
3.2.5. Đ nh gi , xếp loại đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin theo khung năng
lực nghề nghiệp .................................................................................................................. 143
3.2.6. Tổ chức đào tạo bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin theo
khung năng lực nghề nghiệp .............................................................................................. 147
3.2.7. Chỉ đạo ban hành chính s ch đãi ngộ, kiến tạo môi trƣờng làm việc tạo động
lực ph t triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thơng tin ở c c trƣờng đại học khối
Quốc phịng an ninh ........................................................................................................... 159
3.3. Khảo nghiệm về mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của các giải pháp ............. 165
3.3.1. Kết quả khảo nghiệm về mức độ cấp thiết ............................................................... 165
3.3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi ............................................................................ 166


vii
3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp ............................................................................... 169
3.5. Thử nghiệm một giải pháp do luận án đề xuất ...................................................... 170
3.5.1. Mục đích thử nghiệm ............................................................................................... 170
3.5.2. Lựa chọn giải ph p thử nghiệm ............................................................................... 170
3.5.3. Giả thuyết thử nghiệm ............................................................................................. 171

3.5.4. Nội dung và tiêu chí đ nh gi thử nghiệm ............................................................... 171
3.5.5. C ch thức tiến hành thử nghiệm .............................................................................. 172
3.5.6. Kết quả thử nghiệm.................................................................................................. 173
Tiểu kết chƣơng 3 ............................................................................................................ 179
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................................. 180
1. Kết luận .......................................................................................................................... 180
2. Khuyến nghị ................................................................................................................... 181
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 183
DANH MỤC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ................................... 194
PHỤ LỤC


viii

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1.

Đặc điểm kh ch thể điều tra bằng phiếu hỏi .......................................65

Bảng 2.2.

Thang đo và c ch cho điểm .................................................................68

Bảng 2.3.

Thống kê trình độ chun mơn và nghiệp vụ sƣ phạm của giảng
viên ngành ATTT ................................................................................69

Bảng 2.4.

Thống kê ĐNGV an tồn thơng tin theo trình độ cơng nghệ
thơng tin và trình độ ngoại ngữ ...........................................................70

Bảng 2.5.

Đ nh gi thực trạng phẩm chất của ĐNGV ngành ATTT ..................72

Bảng 2.6.

Thực trạng năng lực chuyên môn của ĐNGV ngành ATTT ..............75

Bảng 2.7.

Đ nh gi năng lực sƣ phạm của ĐNGV ngành ATTT ........................77

Bảng 2.8.

Đ nh gi thực trạng năng lực ph t triển và thực hiện chƣơng
trình đào tạo của ĐNGV ngành ATTT ...............................................82

Bảng 2.9.

Thực trạng năng lực ph t triển nghề nghiệp của ĐNGV ngành
ATTT ...................................................................................................84

Bảng 2.10.

Quy hoạch đội ngũ giảng viên.............................................................87

Bảng 2.11.

Tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giảng viên ............................................89

Bảng 2.12.

Đ nh gi đội ngũ giảng viên ...............................................................91

Bảng 2.13.

Đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên ...............................................93

Bảng 2.14.

Đãi ngộ, tôn vinh, tạo lập môi trƣờng ph t triển đội ngũ giảng
viên ......................................................................................................95

Bảng 2.15.

Thực trạng kiểm tra kết quả thực hiện quy hoạch ph t triển
ĐNGV ngành ATTT ...........................................................................96

Bảng 2.16.

Mức độ đ nh gi đội ngũ giảng viên .................................................100

Bảng 2.17.

C c yếu tố chủ quan t c động đến việc ph t triển đội ngũ giảng
viên ....................................................................................................102

Bảng 2.18.

Bảng lƣơng dự kiến cho Quân đội, Công an từ 01/07/2020 .............103

Bảng 2.19.

C c yếu tố kh ch quan ảnh hƣởng đến sự ph t triển đội ngũ
giảng viên ..........................................................................................106

Bảng 3.1.

Khung năng lực nghề nghiệp giảng viên ngành ATTT .....................122


ix

Bảng 3.2.

Đ nh gi tính cần thiết của c c giải ph p đề xuất ph t triển
ĐNGV ngành ATTT .........................................................................165

Bảng 3.3.

Khảo nghiệm về tính khả thi của c c giải ph p ph t triển đội ngũ
giảng viên ..........................................................................................168

Bảng 3.4.

Kết quả khảo s t đ nh gi năng lực thực hiện nhiệm vụ của giảng
viên trƣớc khi bồi dƣỡng ...................................................................174

Bảng 3.5.

Kết quả khảo s t năng lực giảng dạy của giảng viên sau khi tham
gia khóa đào tạo - bồi dƣỡng .............................................................176

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Năng lực sƣ phạm của ĐNGV ngành ATTT ......................................78
Biểu đồ 2.2. Thực trạng ph t triển đội ĐNGV ngành ATTT ..................................85
Biểu đồ 2.3. Quy hoạch ph t triển đội ngũ giảng viên (%) .....................................86
Biểu đồ 2.4. Sử dụng đội ngũ giảng viên.................................................................91
Biểu đồ 3.1. Mối quan hệ giữa tính cần thiết và tính khả thi của c c giải ph p ....169

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1.

Cơ cấu tổ chức Học viện Kỹ thuật mật mã .........................................60

Sơ đồ 2.2.

Cơ cấu tổ chức Học viện Kỹ thuật Quân sự ........................................61

Sơ đồ 2.3.

Cơ cấu tổ chức Học viện An ninh nhân dân .......................................63


`

1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, trƣớc yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
và những tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, các trƣờng đại học
khối QPAN đã tích cực tìm hiểu, tiếp cận các phƣơng pháp giáo dục, đào tạo tiên
tiến, khơng ngừng đổi mới quy trình, chƣơng trình, nội dung, phƣơng pháp đào
tạo; tích cực nghiên cứu, biên soạn tài liệu, giáo trình, bổ sung những vấn đề mới
của khoa học quân sự hiện đại và thực tiễn công tác tại các đơn vị vào giảng dạy.
Quy mô và loại hình đào tạo trong các nhà trƣờng khối QPAN đƣợc mở rộng, hệ
thống các nhà trƣờng khối QPAN đƣợc kiện toàn cả về chức năng, nhiệm vụ, đội
ngũ giảng viên, năng lực đào tạo của các nhà trƣờng ngày càng đƣợc nâng lên,
góp phần nâng cao chất lƣợng nguồn cán bộ cho lĩnh vực QPAN. Việc tập trung
đào tạo, bồi dƣỡng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý
trong các trƣờng đại học khối QPAN ngang tầm nhiệm vụ phải đƣợc xem là
nhiệm vụ then chốt. Tuy nhiên, đội ngũ giảng viên của các trƣờng đại học khối
QPAN hiện nay chất lƣợng chƣa đồng đều; số lƣợng giảng viên trƣởng thành từ
trong chiến đấu ngày càng ít; trình độ ngoại ngữ, tin học của một số cán bộ,
giảng viên cịn có những hạn chế nhất định.
Là một lĩnh vực đặc thù, QPAN chịu sự chi phối của nhiều yếu tố, trong
đó có lĩnh vực khoa học, kỹ thuật, công nghệ. Trƣớc đây, một phát minh khoa
học để đƣợc ứng dụng vào hoạt động quân sự, QPAN, nếu nhanh cũng phải 50 60 năm sau đó. Nhƣng ngày nay, với sự ra đời của CMCN 4.0 sự phát triển của
trình độ ứng dụng, một phát minh chỉ sau một vài năm, thậm chí là vài tháng, vài
tuần đã đƣợc ứng dụng vào thực tiễn hoạt động QPAN, qua đó tạo ra sự phát
triển vƣợt bậc trên lĩnh vực này, hơn cả sự phát triển của lĩnh vực KTXH. Cuộc
CMCN 4.0 cũng đặt ra các thách thức an ninh phi truyền thống, nhƣ an ninh
không gian: Hầu hết các ứng dụng quan trọng và nổi bật của CMCN 4.0 đã đƣợc
sử dụng trong các cuộc chạy đua vũ trụ và không gian. Trái đất nơi con ngƣời
sinh sống đang bị giám sát bởi vô số các thiết bị cơng nghệ kỹ thuật số chính xác

`

2

đến từng centimet trên mặt đất, dƣới mặt đất và trên không trung. Cuộc CMCN
4.0 thúc đẩy nâng cao chất lƣợng nhân tố con ngƣời trong lĩnh vực QPAN, sẵn
sàng ứng phó và ứng phó thắng lợi với các vấn đề về QPAN quốc gia. Cũng nhƣ
các cuộc CMCN trƣớc đó, các nƣớc trên thế giới, nhất là các nƣớc tƣ bản chủ
nghĩa với ƣu thế vƣợt trội về cơ sở hạ tầng, về nền tảng khoa học công nghệ, sẽ
chủ động nghiên cứu, ứng dụng những thành tựu khoa học và cơng nghệ từ cuộc
CMCN 4.0, tích cực tạo ra sức mạnh răn đe lớn… Cùng với đó, các phần tử
khủng bố, lực lƣợng chống phá trong và ngoài nƣớc cũng nhân cơ hội cuộc cách
mạng này mà nhanh chóng tiếp cận và sử dụng những thành tựu, phát minh mới,
gây ra những thách thức tiềm ẩn mới, lớn cho cách mạng nƣớc ta… buộc nƣớc ta
phải đẩy mạnh nghiên cứu, thực nghiệm, ứng dụng các thành tựu khoa học công
nghệ mới, phát triển, nâng cấp chất lƣợng các yếu tố tạo thành sức mạnh QPAN
của quốc gia, trƣớc tiên là nhân tố con ngƣời. Yêu cầu nâng cao chất lƣợng nhân
tố con ngƣời từ việc ứng phó với cuộc chiến tranh có sử dụng cơng nghệ cao,
đến lƣợt nó lại đặt ra cho các nhà trƣờng khối QPAN những yêu cầu mới về giáo
dục và đào tạo, đồng thời cũng là cơ hội hiện hữu cho việc thúc đẩy quá trình
nâng cao chất lƣợng đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lƣợng
cao đ p ứng yêu cầu xây dựng lực lƣợng vũ trang hiện đại trong giai đoạn cách
mạng mới.
Về vấn đề an toàn thông tin: Sự xâm nhập các cơ sở dữ liệu để đ nh cắp,
làm thay đổi hoặc phá hoại các thông tin quan trọng trong hầu hết các lĩnh vực là
mối nguy thƣờng trực của tất cả các tổ chức ở mọi cấp độ. Vấn đề bảo mật, đảm
bảo an ninh mạng mang tính tồn cầu là thách thức lớn hiện nay. Vì vậy, đào tạo
ngành an tồn thơng tin để đảm bảo an ninh thông tin cho các hoạt động của lĩnh
vực QPAN đƣợc đặt lên vai các Học viện, nhà trƣờng khối QPAN. Chất lƣợng

nhân tố con ngƣời làm công tác đảm bảo ATTT trong lực lƣợng vũ trang phải
đƣợc nâng cao, nhằm giúp cho việc ứng phó với các vấn đề về liên quan đến
QPAN quốc gia trở nên nhanh chóng, linh hoạt, dễ dàng hơn, mục tiêu giữ vững
an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội, bảo vệ thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ


`

3

đất nƣớc… đƣợc bảo đảm, tạo điều kiện cho KTXH đất nƣớc phát triển bền
vững.
Trong lĩnh giáo dục đại học, tác động của cách mạng công nghiệp 4.0
cũng tạo ra sự thay đổi. Trƣờng đại học học khơng cịn đƣợc coi là những thực
thể khép kín. Một số nhà trƣờng đã hợp tác với nhau, hình thành mạng lƣới hoặc
trở thành đối tác với các trƣờng khác. Một số trƣờng đã bắt đầu hợp tác rộng rãi
hơn với các tổ chức khác trong xã hội, chẳng hạn tổ chức khoa học, các trƣờng
đại học khác, tổ chức dịch vụ xã hôi, công ty công nghệ và doanh nghiệp nơi
giảng viên và sinh viên có thể làm quen với các kỹ năng và năng lực mới mà các
nhà tuyển dụng và xã hội đang cần. Các trƣờng đại học mong muốn thực hiện
chƣơng trình đào tạo có thƣơng hiệu thơng qua sự hợp tác và mở rộng các mục
tiêu của giáo dục đại học để giáo dục đại học trở thành “Gi o dục vì cộng đồng”.
Một chƣơng trình đào tạo nhƣ vậy sẽ phải nhận biết sự khác biệt của từng sinh
viên và phải thừa nhận sinh viên có những kiến thức và kỷ năng riêng biệt, cũng
nhƣ thái độ và giá trị sống khác nhau, do đó, dẫn đến lộ trình học tập phải khác
nhau. Do đó, chƣơng trình đào tạo phải động. Phải áp dụng các lộ trình học tập
phi tuyến tính thay vì mong muốn tất cả sinh viên đi theo cùng một lộ trình học
tập đã đƣợc chuẩn hố. Chƣơng trình đào tạo phải linh hoạt hơn và đƣợc cá nhân
hoá để đảm bảo rằng tài năng riêng biệt của mỗi sinh viên, phải đƣợc phát triển
nhằm giúp ngƣời học có thể phát huy hết tiềm năng của mình. Vì vậy trong bối

cảnh CMCN 4.0 yêu cầu về kiến thức và kỹ năng sự phạm của ngƣời giảng viên
phải thay đổi theo hƣớng “lấy ngƣời học làm trung tâm” làm phƣơng trâm giảng
dạy nhất là trong đào tạo ngành ATTT. Để nâng cao chất lƣợng đào tạo ngành
ATTT tại các trƣờng đại học khối QPAN, ngƣời giảng viên cần phải có các khả
năng cốt lõi sau:
Khả năng thích ứng: khả năng cung cấp việc giảng dạy phù hợp với nhu
cầu của mỗi ngƣời học thông qua việc đƣa ra đ nh giá ban đầu và các khuyến
nghị (phản hồi cho ngƣời học hoặc giảng viên) trong suốt q trình học tập chứ
khơng chỉ khi kết thúc quá trình học tập (đ nh giá tổng kết).


`

4

Tính linh hoạt: Linh hoạt trong tổ chức giảng dạy, sử dụng các công cụ
giảng dạy, phƣơng tiện giao tiếp với môi trƣờng học tập, cũng nhƣ ở cập độ lộ
trình học tập nhằm đ p ứng tốt nhất cho q trình cá nhân hóa việc học. ví dụ:
phải chuyển đổi phƣơng pháp sƣ phạm nhƣ áp dụng các phƣơng pháp giảng dạy
tích cực, học tập dựa trên dự án, lớp học đảo ngƣợc, học tập qua trò chơi, học tập
kết hợp… vào đào tạo ngành ATTT
Hiệu quả: Tối ƣu hóa việc sử dụng các nguồn tài nguyên (con ngƣời, tài
chính, kỹ thuật), ví dụ có nhiều ngƣời học đạt đƣợc kết quả học tập cao trong khi
chi phí đào tạo giảm xuống.
Vì vậy để có thể đào tạo nguồn nhân lực chất lƣợng cao về ATTT cho
KTXH nói chung và lĩnh vực QPAN nói riêng, vai trị của đội ngũ giảng viên
ngành an tồn thơng tin ở các trƣờng đại học khối QPAN là cực kỳ quan trọng
tuy nhiên thực tế cho thấy đội ngũ giảng viên ngành an tồn thơng tin ở các
trƣờng đại học khối QPAN hiện nay còn những tồn tại, hạn chế: Số lƣợng giảng
viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN hiện nay còn thiếu rất nhiều;

mất cân đối về độ tuổi, trình độ, chất lƣợng cịn thấp so với mặt bằng chung của
khu vực và thế giới; hầu hết số giảng viên ATTT ở các trƣờng đại học khối
QPAN chƣa qua thực tiễn công tác ATTT tại các đơn vị trong và ngồi lĩnh vực
QPAN vì vậy kiến thức và kỹ năng hoạt động thực tiễn nghề nghiệp còn nhiều
hạn chế. Nguồn giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN chủ
yếu tuyển dụng từ nguồn sinh viên ngành ATTT tại các Học viện, nhà trƣờng có
đào tạo ngành ATTT; Những tồn tại này ảnh hƣởng đ ng kể đến chất lƣợng đào
nguồn nhân lực chất lƣợng cao về ATTT cho KTXH và QPAN có đủ khả năng
đối phó với các nguy cơ và rủi ro mất ATTT, nguy cơ chiến tranh mạng - một
động lực bền vững cho sự phát triển KTXH và QPAN tại Việt Nam. Tình hình
trên đặt ra những yêu cầu, nhiệm vụ nặng nề cho công tác xây dựng, cũng cố,
phát triển ĐNGV ngành an tồn thơng tin ở các trƣờng đại học khối QPAN.
Với ý nghĩa nêu trên, vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên ngành an tồn
thơng tin ở các trƣờng đại học khối QPAN đƣợc đặt ra nhƣ một đòi hỏi tất yếu


`

5

đối với các cấp quản lý; đặc biệt là với các chủ thể quản lý của các trƣờng đại
học khối QPAN đƣợc giao đào tạo trọng điểm về an toàn thơng tin. Tuy nhiên,
lựa chọn mơ hình, lý thuyết phát triển đội ngũ giảng viên nào là phù hợp với xu
thế đổi mới quản lý giáo dục hiện nay và phù hợp với thực tiễn phát triển đội ngũ
giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN đƣợc giao đào tạo
trọng điểm về ATTT trong bối cảnh hiện nay là câu hỏi đầu tiên cần phải trả lời.
Vì vậy nghiên cứu sinh lựa chọn đề tài “Phát triển đội ngũ giảng viên ngành an
tồn thơng tin ở các trường đại học khối quốc phòng trong bối cảnh hiện nay”
làm đề tài nghiên cứu cho Luận án tiến sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận về nguồn nhân lực, quản lý và
phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực giáo dục đại học, cũng nhƣ thực trạng
phát triển đội ngũ giảng viên ATTT ở các trƣờng đại học khối quốc phịng hiện
nay, từ đó đề xuất đƣợc các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT
ở các trƣờng đại học khối quốc phòng nhằm góp phần vào việc đào tạo nguồn
nhân lực chất lƣợng cao về ATTT cho QPAN và KTXH trong bối cảnh hiện nay.
3. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN.
4. Đối tƣợng nghiên cứu
Phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối
QPAN theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực.
5. Câu hỏi nghiên cứu
- Đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong
bối cảnh mới đang đặt ra cho các nhà quản lý những vấn đề gì?
- Có thể nghiên cứu đặc điểm của giảng viên ngành ATTT và những yêu
cầu của bối cảnh mới xác lập khung năng lực của đội ngũ giảng viên ngành
ATTT, vận dụng lý thuyết phát triển nguồn nhân lực để xuất các biện pháp phát
triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT nhằm giải quyết vấn đề đảm bảo ATTT
cho lĩnh vực QPAN và KTXH trong bối cảnh các thách thức về an ninh phi


`

6

truyền thống gây ra bởi sự phát triển công nghệ và tồn cầu hóa trong bối cảnh
hiện nay?
6. Giả thuyết khoa học
Trong một cơ sở giáo dục đại học giảng viên ln đóng vai trị quyết định
tới chất lƣợng đào tạo. Tại các trƣờng đại học khối QPAN nói chung và các

trƣờng đại học khối QPAN có đào tạo ngành ATTT nói riêng cũng khơng phải
ngoại lệ. Trong bối cảnh CNCM 4.0, và tồn cầu hố hiện nay vấn đề đảm bảo
an tồn thơng tin cho hoạt động lãnh đạo chỉ huy của lãnh đạo Đảng, nhà nƣớc
và LLVT cũng nhƣ lĩnh vực KTXH đang đặt ra cho các trƣờng đại học khối
QPAN cũng nhƣ đội ngũ giảng viên những thách thức to lớn về việc phát triển
chƣơng trình đào tạo, năng lực chuyên môn, năng lực sƣ phạm, khả năng hội
nhập quốc tế của giảng viên. Nếu nghiên cứu đƣợc các đặc trƣng cơ bản về năng
lực nghề nghiệp của giảng viên ngành ATTT trong bối cảnh mới, để xác lập
khung năng lực của đội ngũ này làm cơ sở đề xuất các biện pháp phát triển đội
ngũ giảng viên ngành ATTT thì có thể góp phần nâng cao chất lƣợng đào tạo
ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay.
7. Nhiệm vụ nghiên cứu
Hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên Đại học, chỉ ra
các thành tố cơ bản, phân tích các tính chất đặc thù ảnh hƣởng đến việc phát
triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối
cảnh hiện nay.
Khảo sát, đ nh giá thực trạng giảng viên và việc phát triển đội ngũ giảng
viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN, các yếu tố ảnh hƣởng đến
phát triển ĐNGV ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh
hiện nay.
Đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các
trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay, đ p ứng nhu cầu phát triển
nguồn nhân lực chất lƣợng cao về ATTT cho lĩnh vực QPAN và KTXH.


`

7

Tổ chức khảo nghiệm, thử nghiệm một giải pháp phát triển đội ngũ giảng

viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay
nhằm khẳng định tính hiệu quả của các giải pháp.
8. Tiếp cận nghiên cứu và phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Tiếp cận nghiên cứu
Để thực hiện đƣợc mục tiêu của đề tài, luận án sử dụng các phƣơng pháp
tiếp cận sau:
8.1.1. Tiếp cận duy vật biện chứng
Đặt đối tƣợng nghiên cứu trong mối liên hệ với nhau, ảnh hƣởng và ràng
buộc lẫn nhau. Đối tƣợng ở trạng thái vận động, biến đổi, nằm trong khuynh
hƣớng là phát triển, đây là quá trình thay đổi về chất của các sự vật hiện tƣợng.
Tiếp cận duy vật biện chứng giúp luận án vận dụng, thể hiện tƣ duy mềm dẻo,
linh hoạt, xem xét sự vật hiện tƣợng trong mối quan hệ tác động qua lại, chuyển
hóa lẫn nhau. Sự phản ảnh hiện thực, đúng thực trạng trở thành công cụ hữu hiệu
giúp luận án lựa chọn đề xuất các giải pháp hiệu quả trong việc Phát triển ĐNGV
ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay.
8.1.2. Tiếp cận hệ thống
Việc phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối
QPAN hiện nay hiệu quả hay không liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau nhƣ
lịch sử phát triển của đơn vị đào tạo, kinh nghiệm quản lý, cơ sở vật chất,
ĐNGV, quy mô, ngành đào tạo… cùng với sự tham gia của nhiều nhân tố từ Bộ
chủ quản xuống đến các đơn vị trong cơ sở đào tạo. Tiếp cận hệ thống giúp Luận
án có những nhận định khái quát sâu rộng, đầy đủ và sát thực tế hơn trong việc
lựa chọn đƣợc những chỉ tiêu trong quá trình xây dựng các chuẩn để đ nh giá.
8.1.3. Tiếp cận chuẩn hóa
Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay phát triển đội ngũ giảng viên
dựa vào chuẩn là một trong những xu hƣớng tất yếu. Việc chuẩn hóa, chun
nghiệp hóa đội ngũ giảng viên là địi hỏi tất yếu trong phát triển đội ngũ giảng
viên. Luận án sử dụng khung năng lực nghề nghiệp đội ngũ giảng viên ngành

`

8

ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN để xác định mức độ đ p ứng các yêu cầu
cơ bản về năng lực của giảng viên ngành ATTT trong phạm vi nghiên cứu, xác
định các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại
học khối QPAN.
8.1.4. Tiếp cận năng lực
Tiếp cận năng lực trong nghiên cứu đề tài luận án để xác định những năng
lực cần có khi thực hành nghề nghiệp của giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng
đại học khối QPAN, xác định các tiêu chuẩn năng lực đối với giảng viên ATTT
giúp họ có thể thực hiện tốt nhiệm vụ theo yêu cầu. Từ đó chuyển hóa các tiêu
chuẩn năng lực của họ vào hoạt động phát triển đội ngũ nhƣ: quy hoạch; đào tạo,
bồi dƣỡng; sử dụng, đ nh giá giảng viên dựa trên khung năng lực nghề nghiệp
của giảng viên; tạo động lực cho đội ngũ giảng viên phát triển.
8.1.5. Tiếp cận theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực
Phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT là một bộ phận của phát triển
nguồn nhân lực giáo dục đại học. Phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT bao
gồm các công việc: qui hoạch phát triển, tuyển dụng, sử dụng và kiểm tra đ nh
giá, kiến tạo môi trƣờng làm việc. Tiếp cận theo lý thuyết phát triển nguồn nhân
lực là kế thừa các thành tựu của khoa học quản lý nguồn nhân lực, tối ƣu hóa
năng suất đội ngũ.
8.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể
8.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Đề tài sử dụng kết hợp các phƣơng pháp sau đây:
- Phân tích, tổng hợp, khái qt hóa các tài liệu về phát triển nguồn nhân
lực giáo dục đại học của các tác giả trong và ngoài nƣớc.
- Phân tích, tổng hợp các nghị quyết, chỉ thị về đổi mới căn bản, toàn diện
GD&ĐT của Đảng, nhà nƣớc.

- Nghiên cứu các văn bản tổng kết về xây dựng, phát triển nguồn nhân
lực giáo dục đại học, phát triển đội ngũ giảng viên của một số cơ sở giáo dục
đại học nói chung và các cơ sở giáo dục đại học khối QPAN nói riêng từ đó rút
ra những kết luận liên quan đến phát triển đội ngũ giảng viên ở các trƣờng đại
học khối QPAN.


`

9

- Nghiên cứu các văn bản về xây dựng, phát triển nguồn nhân lực an tồn
thơng tin, từ đó rút ra những kết luận liên quan đến phát triển đội ngũ giảng viên
ở các trƣờng đại học khối QPAN.
Qua đó giúp tác giả khái quát, đ nh giá và luận giải quan điểm, tƣ tƣởng
liên quan đến đề tài luận án.
8.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát: Quan sát thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên
ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN đƣợc giao đào tạo trọng điểm về
ATTT là khách thể nghiên cứu.
Phương pháp Điều tra: Điều tra khảo sát, đ nh giá thực trạng phát triển
đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN đƣợc giao đào
tạo trọng điểm về ATTT.
Phương pháp chuyên gia: Dùng công cụ khảo sát, phỏng vấn, hội thảo để
lấy ý kiến về các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các
trƣờng đại học khối QPAN theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nghiên cứu các báo cáo tổng kết kinh
nghiệm, đ nh giá hoạt động phát triển giảng viên ở các trƣờng đại học hiện nay
để xây dựng các giải pháp phát triển giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại
học khối QPAN đ p ứng đƣợc nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lƣợng cao

về ATTT cho lĩnh vực QPAN và KTXH.
Phương pháp khảo nghiệm và thực nghiệm khoa học: Tổ chức thử nghiệm
đ nh giá tác động của giải pháp: Đào tạo-bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên ngành
ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN theo khung năng lực nghề nghiệp.
9. Phạm vi nghiên cứu
9.1. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Hiện nay tại Việt nam có 03 trƣờng đại học khối QPAN đƣợc Thủ tƣớng
chính phủ giao đào tạo trọng điểm về an tồn thơng tin gồm: Học Viện Kỹ thuật
mật mã - Bộ Quốc phòng; Học Viện Kỹ thuật Quân sự - Bộ Quốc phòng; Học
Viện an ninh Nhân dân - Bộ Công an.


`

10

9.2. Giới hạn về khách thể điều tra
Điều tra Cán bộ quản lý, Giảng viên, Sinh viên, Học viên cao học, Nghiên
cứu sinh ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN đƣợc giao đào tạo trọng
điểm về ATTT.
10. Luận điểm bảo vệ
10.1. Luận điểm 1
Đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN có vai
trị quyết định trong việc đảm bảo chất lƣợng nguồn nhân lực ATTT đ p ứng yêu
cầu của lĩnh vực QPAN và KTXH tại Việt nam trong bối cảnh hiện nay.
10.2. Luận điểm 2
Có thể nghiên cứu đặc trƣng cơ bản của lao động nghề nghiệp giảng viên
ngành ATTT, những yêu cầu của bối cảnh mới xác lập khung năng lực nghề
nghiệp đội ngũ giảng viên ngành ATTT làm cơ sở đề xuất các biện pháp phát
triển ĐNGV ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN.

10.3. Luận điểm 3
Các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại
học khối QPAN dựa trên lý thuyết phát triển nguồn nhân lực, Khung năng lực
nghề nghiệp giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN mà luận
án xây dựng là hữu ích.
11. Đóng góp mới của Luận án
11.1. Về mặt lý luận
- Hệ thống hóa đƣợc những vấn đề lý luận về phát triển nguồn nhân lực
ATTT và đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN
hƣớng đến mục tiêu “chuẩn hóa” đ p ứng yêu cầu đổi mới chất lƣợng giáo dục
đại học.
- Làm rõ đƣợc tính đặc thù của ngành ATTT trong lĩnh vực QPAN, và đội
ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN. Hoàn thiện và bổ
sung cũng nhƣ đƣa ra đƣợc Khung năng lực nghề nghiệp giảng viên ngành
ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN.


`

11

11.2. Về mặt thực tiễn
- Phát hiện đƣợc những hạn chế bất cập, nguyên nhân của các hạn chế bất
cập trong việc phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng đại học
khối QPAN trong bối cảnh hiện nay;
- Phân tích đƣợc các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ giảng viên
ngành ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN;
- Đề xuất các khái niệm giảng viên ngành ATTT, ngành ATTT, đội ngũ
giảng viên ngành ATTT, phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trƣờng
đại học khối QPAN, cũng nhƣ phân tích đƣợc các đặc thù của ĐNGV này trong

bối cảnh hiện nay;
- Đề xuất đƣợc Khung năng lực nghề nghiệp giảng viên ngành ATTT ở
các trƣờng đại học khối QPAN;
- Đề xuất đƣợc một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành
ATTT ở các trƣờng đại học khối QPAN nhằm khắc phục các hạn chế; phát huy
vai trò của giảng viên ngành ATTT trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất
lƣợng cao về ATTT cho lĩnh vực QPAN và KTXH trong bối cảnh hiện nay;
12. Cấu trúc luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục các công trình đã
cơng bố, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung nghiên cứu của luận án
gồm 03 chƣơng:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên ngành an
toàn ở các trường đại học khối Quốc phòng an ninh trong bối cảnh hiện nay.
Chƣơng 2: Thực trạng đội ngũ giảng viên và phát triển đội ngũ giảng
viên ngành an tồn thơng ở các trƣờng đại học khối Quốc phòng an ninh
trong bối cảnh hiện nay.
Chương 3: Giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành an tồn
thơng tin ở các trường đại học khối Quốc phòng an ninh trong bối cảnh
hiện nay.


`

12

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
NGÀNH AN TỒN THƠNG TIN Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC
KHỐI QUỐC PHÒNG AN NINH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
1.1. Tổng quan các nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Những cơng trình nghiên cứu về giảng viên và phát triển đội ngũ
giảng viên
- Trong cuốn “Quản lý giáo dục - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn”
[45], Tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc và các đồng sự của mình đã giới thiệu các
vấn đề chung về quản lý giáo dục, quá trình hình thành lý luận quản lý giáo
dục, các mơ hình quản lý giáo dục, các cách tiếp cận quản lý giáo dục, chỉ ra
những những khác biệt giữa lý luận quản lý giáo dục với các lĩnh vực khác
cũng nhƣ đặc trƣng quản lý giáo dục trong thế kỷ XXI; kiến giải các chức năng
quản lý nhà trƣờng nói chung và quản lý trƣờng đại học nói riêng nhất là những
vấn đề về quản lý nguồn nhân lực, quản lý tài chính, cơ sở vật chất … Đặc biệt
vấn đề vận dụng và phát triển tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và các nhà lý luận khác về
giáo dục, phát triển con ngƣời nói chung cũng nhƣ đội ngũ giảng viên nói riêng
nhƣ nền tảng phƣơng pháp luận cho việc nhận thức vai trò của giáo dục và
quản lý giáo dục Việt nam trong bối cảnh hiện nay, chuyên khảo thực sự là
nguồn tài liệu hữu ích cho việc quản lý và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh
vực giáo dục hiện nay.
- Khi bàn về quản lý phát triển cán bộ giáo dục đại học và quy hoạch nhân
tài Học giả MarcoAntonioR.Diaz, Giám đốc Phòng Giáo dục Đại học, tổ chức
UNESCO, trong cuốn sách Phát triển đội ngũ giảng viên: Định hƣớng cho thế kỷ
21“Higher education staff development: Directions for the 21st century” [96] đã
cho rằng mục đích chính của một trƣờng đại học là tạo ra và phổ biến kiến thức.
Vì vậy các trƣờng đại học phải tập trung vào các vấn đề đào tạo nhân lực, nâng
cao dân trí, bồi dƣỡng nhân tài; nghiên cứu khoa học, công nghệ tạo ra tri thức,


`

13

sản phẩm mới, phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế xã hội và hội nhập quốc tế; đào

tạo ra NNL có kiến thức, kỹ năng thực hành nghề nghiệp, năng lực nghiên cứu và
phát triển ứng dụng khoa học và cơng nghệ tƣơng xứng với trình độ đào tạo; có
sức khỏe; có khả năng sáng tạo và trách nhiệm nghề nghiệp, thích nghi với mơi
trƣờng làm việc; từ đó có chiến lƣợc phát triển NNL và nâng cao chất lƣợng đào
tạo của nhà trƣờng [96, tr. 133].
- Học giả ngƣời Mỹ Mary - Louise Kearney trong cuốn sách Phát triển
đội ngũ giảng viên cho thế kỷ 21 “Higher education staff development for the
21st century” [102] đã thực hiện các phân tích về việc phát triển ĐNGV, ơng
cho rằng đội ngũ giảng viên là nguồn nhân lực đóng vai trị quyết định trong
lĩnh vực giáo dục đại học, vì vậy cần phải tập trung mở rộng và phát triển kỹ
năng nghề nghiệp của họ, đ p ứng các nhu cầu phát sinh trong quá trình làm
việc. Phát triển đội ngũ giảng viên bao gồm các vấn đề: Kiến thức, kỹ năng
chuyên môn, phong cách làm việc; kiến thức, kỹ năng sử dụng công nghệ thông
tin và truyền thông; kỹ năng giao tiếp trong giáo dục… Vì vậy, các trƣờng đại
học cần có sự đầu tƣ cũng nhƣ có kế hoạch tổng thể để phát triển đội ngũ giảng
viên trong quá trình phát triển của từng nhà nhà trƣờng, phải xem quá trình
phát triển đội ngũ giảng viên là một quy trình phát triển và quản lý nhân sự của
các trƣờng đại học [102, tr. 12].
- Tại Hội nghị Thế giới về giáo dục đại học: Trong tác phẩm phát triển
đội ngũ giảng viên “Higher education staff development” UNESCO, Paris, 5-9
tháng 10/1998- do UNESCO tổ chức tại Paris đã chỉ ra rằng: “Một số chính
sách mạnh về phát triển đội ngũ là yếu tố quan trọng đối với các trƣờng đại
học. Phải xây dựng các chính sách phát triển đội ngũ giảng viên rõ ràng và
minh bạch, thƣờng xuyên cập nhật và nâng cao kỹ năng của giảng viên, cải tiến
về chƣơng trình đào tạo, phƣơng pháp dạy và học, có cơ chế tài chính minh
bạch và rõ ràng nhằm giúp các trƣờng đại học đạt đƣợc chất lƣợng cao trong
nghiên cứu và giảng dạy” [113, tr. 74].
- Trong bối cảnh hiện nay các nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên

`

14

theo chuẩn nghề nghiệp đã và đang đƣợc tiến hành ở nhiều nƣớc trên thế giới. Các
nƣớc đã tập trung xây dựng chuẩn cho nền giáo dục của mình, gồm: Chuẩn chất
lƣợng, chuẩn trƣờng, chuẩn cán bộ quản lý, chuẩn giảng viên. Nhìn chung, những
cơng trình nghiên cứu đều coi đội ngũ giảng viên, phát triển đội ngũ giảng viên là
một trong những nhân tố chủ chốt trong việc đảm bảo chất lƣợng và sự phát triển
của nền giáo dục, quan điểm và nhận thức về vị trí, vai trị của đội ngũ giảng viên
ngày càng đúng đắn, toàn diện hơn. Đồng thời, các nghiên cứu cũng đƣa ra nhiều
giải pháp khác nhau để phát triển đội ngũ giảng viên nhƣ: Xây dựng chuẩn nghề
nghiệp, các tiêu chí, yêu cầu, phƣơng pháp kiểm tra đ nh giá, sử dụng công nghệ,
kỹ thuật hiện đại.
- Về các nghiên cứu liên đến quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về
ngƣời thầy và việc xây dựng đội ngũ giảng viên đại học tác giả Ngô Văn Hà trong
tác phẩm “Tư tưởng Hồ Chí Minh về người thầy và việc xây dựng đội ngũ giảng
viên đại học hiện nay” [34] đã tập trung nghiên cứu, phân tích hệ thống quan điểm
tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về ngƣời thầy, bao gồm vai trị, phẩm chất đạo đức, chuyên
môn nghiệp vụ và phƣơng pháp giảng dạy của ngƣời thầy. Hơn nữa, tác giả đã
đ nh giá thực trạng và đi sâu phân tích sự vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về
ngƣời thầy trong việc xây dựng ĐNGV đại học hiện nay.
- Trong luận án tiến sĩ “Quản lý đội ngũ giảng viên trong đại học đa
ngành, đa lĩnh vực ở Việt Nam theo quan điểm tự chủ và trách nhiệm xã hội”
[78] của tác giả Phạm Văn Thuần đã nghiên cứu thực trạng công tác quản lý giảng
viên ở các trƣờng đại học đa ngành, đa lĩnh vực ở Việt nam, đây là một cơng trình
nghiên cứu cơng phu, tác giả đã đƣa ra các luận cứ, xây dựng các giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả quản lý giảng viên ở các trƣờng đại học đa ngành, đa lĩnh vực.
Tuy nhiên luận án mới đề cập sâu đến vấn đề quản lý, chƣa đi sâu vào phân tích
và đƣa ra các giải pháp phát triển toàn diện cho đội ngũ giảng viên đại học nói

chung. Vì vậy, kết quả của luận án chỉ có tác dụng tham khảo.
- Bàn về vấn đề đ nh giá giảng viên đại học trong cơng trình nghiên cứu
“Đánh giá giảng viên đại học theo hướng chuẩn hóa trong giai đoạn hiện nay”


`

15

[2], tác giả Trần Xuân Bách đã tiến hành nghiên cứu về cơ sở lý luận của hoạt
động đ nh giá cũng nhƣ các nguyên tắc và triết lý trong việc đ nh giá giảng viên;
đồng thời tác giả cũng tiến hành phân tích thực trạng cơng tác đ nh giá giảng viên
theo chuẩn trên cả bình diện Việt nam và thế giới. Trên cơ sở đó nghiên cứu các
vấn đề lý luận và thực tiễn tác giả tiến hành đề xuất các phƣơng pháp và quy trình
đ nh giá giảng viên theo chuẩn cũng nhƣ việc áp dụng vào việc đ nh giá giảng
viên tại đơn vị công tác nhằm mục đích nâng cao chất lƣợng đội ngũ giảng viên
đại học trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên công trình nghiên cứu chỉ mới tập
trung vào khía cạnh đ nh giá đội ngũ giảng viên đại học. Vì vậy kết quả nghiên
cứu chỉ có giá trị tham khảo.
- Cơng trình nghiên cứu “Phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Chính trị
quốc gia Hồ Chí Minh trong bối cảnh hội nhập quốc tế” [48] tác giả Nguyễn Văn
Lƣợng đã tiến hành khảo sát, đ nh giá mức độ đ p ứng về các mặt phẩm chất
chính trị, đạo đức nghề nghiệp, lối sống, kiến thức, năng lực chuyên môn, năng
lực sƣ phạm, nghiên cứu khoa học, hoạt động thực tiễn, phát triển nghề nghiệp,
phát triển bản thân của đội ngũ giảng viên Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí
Minh. Từ đó đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên của Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Phạm vi nghiên cứu của cơng trình này chỉ bó
hẹp trong cơng tác phát triển đội ngũ giảng viên của Học viện chính trị Quốc gia
Hồ Chí Minh nên cũng chỉ có giá trị tham khảo.
- Luận án tiến sĩ của Nguyễn Văn Lâm “Phát triển đội ngũ giảng viên các

trường cao đẳng Giao thông vận tải thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước và hội nhập quốc tế”. [44] đã tiến hành nghiên cứu cơ sở lý luận cũng nhƣ
đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên các trƣờng cao đẳng ngành
GTVT đ p ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lƣợng cao trong bối cảnh
tồn cầu hóa hiện nay. Vấn đề đi sâu nghiên cứu của đề tài là đội ngũ giảng viên
bậc cao đẳng vì vậy chỉ có giá trị tham khảo.
- Về vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên giảng dạy các chuyên ngành đặc
thù thơng qua cơng trình “Phát triển đội ngũ giảng viên đại học khối ngành nghệ


`

16

thuật trong bối cảnh hội nhập quốc tế” [31] tác giả Mai Thị Thùy Hƣơng đã đƣa
ra một số phƣơng hƣớng và nguyên tắc đề xuất giải pháp phát triển đội ngũ
giảng viên. Cũng nhƣ một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên này trong
bối cảnh hội nhập quốc tế. Cơng trình đi sâu nghiên cứu về bối cảnh hội nhập
quốc tế hiện nay, cũng nhƣ những giải pháp giúp đội ngũ giảng viên khối ngành
nghệ thuật có thể thích đƣợc với bối cảnh tồn cầu hóa hiện nay. Vì vậy cơng
trình này cũng chỉ có giá trị tham khảo.
- Giải pháp quản lý lĩnh vực giáo dục theo hƣớng tiếp cận năng lực đƣợc
tác giả Phạm Xuân Hùng với cơng trình “ Phát triển đội ngũ giảng viên quản lý
giáo dục theo tiếp cận năng lực” [32] đã đƣa ra các giải pháp: Xây dựng Bộ
tiêu chuẩn năng lực GVQLGD; Lập KH chiến lƣợc phát triển đội ngũ
GVQLGD theo tiếp cận năng lực; Tuyển chọn, sử dụng đội ngũ GVQLGD theo
tiếp cận năng lực; Đ nh giá, xếp loại năng lực GVQLGD theo Chuẩn; Đào tạo,
bồi dƣỡng phát triển đội ngũ GVQLGD theo tiếp cận năng lực; Tạo động lực
làm việc cho đội ngũ GVQLGD. Cơng trình nghiên cứu tập trung vào hƣớng
phát triển ĐNGV quản lý giáo dục theo tiếp cận năng lực nên chỉ có giá trị

tham khảo.
- Trong nghiên cứu “ Phát triển đội ngũ giảng viên các trường đại học sư
phạm kỹ thuật theo hướng tiếp cận năng lực” [17] tác giả Nguyễn Thế Dân cũng
đã tập trung phân tích thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giảng viên hiện nay,
đối chiếu với mơ hình quản lý đội ngũ giảng viên theo quan điểm tiếp cận năng
lực từ đó đề xuất giải pháp để phát triển đội ngũ giảng viên này.
- Trong cơng trình nghiên cứu của mình “ Phát triển đội ngũ giảng viên
trường cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật trong bối cảnh hiện nay” [15] tác giả Trần
Công Chánh thông qua việc tiếp cận lý thuyết về quản lý nguồn nhân lực của
Leonard Nadle; đồng thời tiếp cận chức năng và thành tố quản lý phát triển
nguồn nhân lực của Christian Batal đƣa ra; Kết hợp vận dụng kết quả một số
cơng trình nghiên cứu về quản lý phát triển đội ngũ giảng viên và tổng kết kinh
nghiệm từ thực tiễn phát triển đội ngũ giảng viên của một số cơ sở đào tạo; Cùng


`

17

với việc quán triệt các nguyên tắc và định hƣớng đề xuất giải pháp phát triển đội
ngũ giảng viên, làm cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc đề xuất giải pháp phát
triển đội ngũ giảng viên Trƣờng cao đẳng kinh tế kỹ thuật trong bối cảnh hiện
nay. Trong nghiên cứu này tác giả đã đề xuất một số giải pháp phát triển đội ngũ
giảng viên Trƣờng cao đẳng kinh tế kỹ thuật phù hợp với điều kiện và hồn cảnh
của nhà trong bối cảnh hiện nay. Vì vậy đề tài có thể đƣợc sử dụng để tham khảo
trong quá trình nghiên cứu.
- Trong luận án tiến sĩ “Quản lý đội ngũ giảng viên trường đại học trực
thuộc Bộ Công thương trong bối cảnh hiện nay” [79] tác giả Nguyễn Đức Trí đã
tiến hành phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn; từ thực trạng và chiến lƣợc phát
triển của các trƣờng đại học trực thuộc Bộ Công thƣơng, tác giả đã đề xuất bộ

tiêu chuẩn giảng viên các trƣờng đại học thuộc Bộ Công Thƣơng trong thời kỳ
CNH, HĐH đất nƣớc và hội nhập quốc tế. Đây là bộ tiêu chuẩn mà nghiên cứu
sinh có thể tham khảo để đƣa vào nghiên cứu của mình.
- Trong các luận án tiến sĩ nghiên cứu về các đại học địa phƣơng tiêu biển
có các cơng trình nghiên cứu sau: “Quản lý đội ngũ giảng viên các trường đại
học địa phương trong bối cảnh hiện nay” [53] của tác giả Hồ Thị Nga cơng trình
nghiên cứu đã tập trung phân tích thực trạng đội ngũ giảng viên và quản lý đội
ngũ giảng viên các trƣờng đại học địa phƣơng hiện nay, căn cứ vào 5 nguyên tắc
thực hiện khi đề xuất các giải pháp, đồng thời đề xuất các giải pháp gồm: Đề
xuất chuẩn năng lực giảng viên đại học địa phƣơng; Hồn thiện quy trình quy
hoạch và tuyển dụng giảng viên; Tổ chức bồi dƣỡng nâng cao năng lực chuyên
môn và nghiên cứu khoa học cho đội ngũ giảng viên Đại học địa phƣơng; Đ nh
giá giảng viên theo chuẩn chức danh nghề nghiệp giảng viên; Hồn thiện chính
sách đãi ngộ đối với đội ngũ giảng viên; Xây dựng môi trƣờng tự chịu trách
nhiệm cho các trƣờng đại học địa phƣơng trong quản lý đội ngũ giảng viên và Tổ
chức phối hợp phát triển đội ngũ giảng viên giữa các trƣờng Đại học địa phƣơng.
Cơng trình “Phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học An giang theo tiếp cận
quản lý nhân lực” [80] của tác giả Nguyễn Bách Thắng nghiên cứu đ nh giá


`

18

thực trạng đội ngũ giảng viên và thực trạng về phát triển đội ngũ giảng viên của
trƣờng đại học An Giang, cơng trình đã đƣa ra những ngun tắc lựa chọn giải
pháp và đã đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần vào hoạt động phát triển đội
ngũ giảng viên trƣờng đại học An Giang nhằm đ p ứng nhu cầu đào tạo nhân lực
cho địa phƣơng. Tuy nhiên các cơng trình nghiên cứu này mới dừng lại ở việc
nghiên cứu quản lý đội ngũ giảng viên và phát triển đội ngũ giảng viên ở các

trƣờng đại học địa phƣơng. Vì vậy, Luận án là tài liệu tham khảo bổ ích cho
cơng tác phát triển đội ngũ giảng viên các trƣờng đại học.
1.1.2. Những cơng trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên ở các
trường đại học khối quốc phòng an ninh.
- Đối với Lĩnh vực QPAN, xây dựng nguồn nhân lực chất lƣợng cao có ý
nghĩa quyết định, đảm bảo cho lực lƣợng vũ trang hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ,
đ p ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Đây là vấn đề mang tính
cấp thiết, lâu dài, đang đặt ra những yêu cầu mới mà lực lƣợng vũ trang cần tập
trung giải quyết, nhất là vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên trong các trƣờng
thuộc khối QPAN ngày càng cấp thiết. Những nghiên cứu gần đây đều dành sự
quan tâm đặc biệt đến chất lƣợng đội ngũ giảng viên, đề cao vai trị của việc phát
triển bền vững và thích ứng nhanh của giảng viên và cả đội ngũ giảng viên các
trƣờng khối QPAN với những thay đổi nhanh chóng của giáo dục trên thế giới,
trong đó có các cơng trình nghiên cứu tiêu biểu sau:
- Nhà khoa học ngƣời nga Rodionov. Trong cơng trình nghiên cứu “Một số
vấn đề tuyển chọn, đào tạo cán bộ, sĩ quan cấp cao” [69] đã chỉ ra những yêu cầu
cơ bản về phẩm chất, năng lực của ngƣời sĩ quan cao cấp quân đội Nga, nhƣ: Có
tầm nhìn chính trị rộng, có tri thức quân sự, kỹ thuật quân sự, kinh tế quân sự sâu
sắc, biết tƣ duy sáng tạo, có khả năng tham gia tích cực vào q trình soạn thảo
chính sách quân sự, học thuyết quân sự...; biết làm việc với các cơ quan hành
pháp, lập pháp, thƣờng xuyên tiếp xúc với các cơ quan dân sự, các tổ chức xã
hội... [69, tr. 12-14]. Thơng qua nghiên cứu của mình tác giả cho rằng việc xác
định các chủ trƣơng, giải pháp xây dựng phải đồng bộ, làm tốt từ khâu tuyển chọn,