Quy trình trồng, chăm sóc và thu hoạch cây dứa
Nguồn: hoind.tayninh.gov.vn
Cây dứa sinh trưởng tốt trong phạm vi nhiệt độ 25-35oC. Trong giai
đoạn quả phát triển, nếu thời tiết lạnh, ẩm và cường độ ánh sáng yếu kéo dài
thì quả thường nhỏ, phẩm chất kém, ngược lại nhiệt độ lớn hơn 40 0C thì
thân, lá, quả thường bị hiện tượng cháy nắng.
Lưu ý qui trình này áp dụng cho cây dứa trồng từ tỉnh Thừa Thiên Huế trở
vào các tỉnh phía Nam:
1. Yêu cầu sinh thái
Về nhiệt độ: Cây dứa sinh trưởng tốt trong phạm vi nhiệt độ 25-35oC.
Trong giai đoạn quả phát triển, nếu thời tiết lạnh, ẩm và cường độ ánh sáng yếu
kéo dài thì quả thường nhỏ, phẩm chất kém, ngược lại nhiệt độ lớn hơn 40 0C thì
thân, lá, quả thường bị hiện tượng cháy nắng.
Về ánh sáng: Cây thích ánh sáng tán xạ hơn là ánh sáng trực xạ. Vùng cao
có nhiệt độ và cường độ ánh sáng giảm nên chu kỳ của cây kéo dài. Tuy nhiên ánh
sáng trực xạ vào mùa hè dể gây ra hiện tượng cháy nắng trên quả . Cây dứa có
khuynh hướng ra hoa tự nhiên vào thời kỳ ngày ngắn.
Về lượng mưa: Cây dứa yêu cầu lượng trung bình khoảng 1500mm/năm và
phân bố đều trong các tháng, mùa nắng kéo dài cần phải có biện pháp giữ ẩm cho
vườn dứa.
Trên đất thấp (Đồng bằng sông Cửu long) : điều chỉnh sao cho mực nước
trong mương thấp hơn tối thiểu là 40cm so với mặt đất trồng để rễ cây không bị
úng.
Trên đất cao: Phải bố trí hệ thống nước tưới bổ sung cho cây vào mùa nắng
để đảm bảo tương đương với lượng mưa 1500mm/năm và thoát thủy tốt vào mùa
mưa.
Về đất trồng: Đất trồng dứa phải có tầng canh tác dày trên 0.4m, đất phải
tơi xốp, thoáng, thoát nước tốt. Các loại đất trồng dứa như: đỏ Bazan, đất đỏ vàng,
đất xám ở miền Đông Nam Bộ và Tây Nguyên, đất cát ở duyên hải Trung Bộ, đất
phù sa ở ĐBSCL đều trồng dứa được. Yêu cầu pH nước trong đất đối với nhóm
dứa Cayenne là 5,0 – 6,0, nhóm Queen là 4,0 – 5,0.
Khi chuẩn bị đất trồng nên tham khảo ý kiến các cơ quan chuyên môn
(Trạm khuyến nông, Phòng nông nghiệp, Viện nghiên cứu...) để lấy mẩu phân tích
và đánh giá chính xác đIều kiện dinh dưỡng đất làm cơ sở cho công tác bón phân
sau này.
2. Thiết kế vườn:
2.1. Bố trí mương, líp, luống trồng:
- Vùng đấp thấp, bằng phẳng, mực thủy cấp cao nên phân thành lô. Trên
mỗi lô, xẻ mương lên líp sao cho mặt líp phải cao hơn mực nước dưới mương tối
thiểu 40 cm. Bố trí líp trồng vuông gốc với trục giao thông
- Vùng đất có độ dốc thấp (dưới 4%) thiết kế lô trồng theo kiểu bàn cờ.
Luống trồng trong mỗi lô có thể được bố trí cắt ngang hoặc song song với hướng
dốc nhưng phảI vuông góc với trục giao thông.
- Vùng đất đồi dốc từ 4-15% nên bố trí đất kiểu bậc thang trên đường đồng
mức vuông góc với hướng dốc và có hệ thống đường liên đồi, đường trục chính
phục vụ đi lại vận chuyển.
- Vùng đồi có độ dốc hơn 15% không thích hợp cho mục đích trồng dứa có
cơ giới hóa (độ nghiêng cho phép tối đa đối với các phương tiện cơ giới là 15%).
- Chiều dài của líp, luống trồng được bố trí thuận tiện cho phương tiện canh
tác:200-250m đối với cơ giới và 50-75m đối với thủ công.
2.2. Thiết kê đê bao, hệ thống chống xói mòn:
Đối với những vùng đất thường bị ảnh hưỏng lũ cần có hệ thống đê bao có
cao độ cao
hơn đỉnh lũ trung bình nhiều năm với chức năng vừa là đê chống lũ vừa là
đường giao thông được thiết kế có hệ thống xả lũ hoặc dẫn nước vào đồng. Các hệ
thống mương được sử dụng làm trục giao thông thủy lợi đi lại vận chuyển vật tư,
sản phẩm thu hoạch.
Vùng đồi dốc từ 4-15% phải bố trí hệ thống kênh mương theo đường đồng
mức nhằm chặn nước chảy từ trên dốc xuống để tránh xói mòn. Hệ thống mương
này được bố trí cách nhau mỗi 50-200m tùy theo độ dốc và vuông góc với hương
dốc. Các rảnh này đươc nồi với nhau bằng hệ thồng ồng hoặc máng bê- tông. Các
máng bê- tông không nên bố trí thẳng hàng từ trên dốc xuống. Phần cuối cùng nên
đổ ra suối hay bãi đất có thảm thực vật che phủ.
2.3. Trồng cây chắn gió:
Dọc theo trục đường chính và các đường nhánh trồng cây lâm nghiệp, cây
ăn quả lâu năm. Những cây che bóng, cây chắn gió cần được trồng trước cây dứa
khoảng 6 tháng đến 1 năm.
2.4. Mật độ và cách trồng
Bảng bố trí khoảng cách và mật độ trồng.
a(m) b(m) c(m) Mật
độ (chồi/ha)
=10 000 /
[
(a+b)
c/2]
0,4 0,9 0,25 61 538
0,4 1,0 0,25 57 142
- Nên bố trí trồng cây theo hàng kép đôi để thuận tiện cho việc đi lại chăm
sóc.
- Cách trồng: Chồi giống phải được lựa chọn đồng nhất về chủng loại, kích
cở, trọng lượng cho từng lô. Trước khi trồng nên xử lý chồi bằng cách nhúng vào
dung dịch thuôc trừ sâu và trừ nấm theo nồng độ khuyến cáo rồi để khô ráo trước
khi trồng.
Khoảng cách trồng phải được tuân thủ nghiêm ngặt. Căng dây thành hàng
trên luống trồng theo khoảng cách đã định sẳn. Dùng thuổng cầm tay chọc lổ trồng
trên hàng theo khoảng cách đã bố trí , đặt gốc chồi dứa sâu khoảng 4-5 cm, nén đất
xung quanh giữ chồi thẳng đứng trong thời gian cây chưa bén rễ. Tránh gây bắn
đất vào nõn chồi và không nên trồng quá sâu dễ gây thối.
3. Giống trồng: Chọn giống trồng:
a. Nhóm dứa Queen (Khóm Bến Lức, Khóm Kiên Giang...): rất phổ biến ở
ĐBSCL, dễ canh tác, thích nghi với các điều kiện khí hậu đất đai có pH thấp thuộc
vùng phèn ở ĐBSCL, chống chịu hạn tốt. Đây là giống có chất lượng ngon, trọng
lượng trái trung bình 1-1,2kg rất phù hợp cho tiêu thụ trái tươi.
b. Nhóm dứa Cayenne (Giống thơm Đà Lạt, giống Cayenne Trung Quốc,
giống Cayenne Thái Lan...) : có năng suất cao, quả to trung bình 2-2,5kg, dạng
hình trụ thích hợp làm nguyên liệu cho chế biến, xuất khẩu. Tuy nhiên, giống này
được xem chỉ phát triển tốt trên đất có pH trung tính và có sự đầu tư thâm canh
cao.
4. Kỹ thuật trồng và chăm sóc:
4.1. Thời vụ
- Các vùng dứa khu vực miền Trung: có thể trồng vào tháng 9-10.
- Các vùng dứa phía Nam có thể trồng được quanh năm, 2 thời điểm xuống
giống tốt nhất là tháng 6-7 và tháng 10-11.
4.2. Chuẩn bị đất trồng
Chuẩn bị đất 2 tháng trước khi trồng. Đất được cày xới sâu 30cm, cào nhặt
kỹ gốc cỏ. Trước khi trồng một tháng tiến hành san bằng mặt đất , đánh luống
trồng kết hợp bón lót lân + vôi + kali + thuốc sát trùng trừ kiến, rệp sáp. Luống
trồng cao 20-30cm, rộng 90-100cm, giửa hai luống cách nhau40-50cm. Tưới đẫm
và phun thuốc diệt cỏ tiền nẩy mầm 2-3 tuần trước khi trồng.