Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học trên địa bàn huyện vân canh, tỉnh bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

NGUYỄN TÁ QUAN

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÂN CANH, TỈNH BÌNH ĐỊNH

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

Người hướng dẫn: GS.TS.Nguyễn Thị Mỹ Lộc


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan cơng trình này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa được cơng bố
trong bất cứ một cơng trình nghiên cứu nào.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Tá Quan


LỜI CẢM ƠN
Với tất cả tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc
đến lãnh đạo Trường Đại học Quy Nhơn; quý thầy cô giáo Phòng sau Đại
học, Khoa Tâm lý – Giáo dục và CTXH; quý thầy cơ là giảng viên đã nhiệt
tình giảng dạy và giúp đỡ suốt quá trình học tập, nghiên cứu và viết luận văn.

Đặc biệt, tác giả xin chân thành cảm ơn cô giáo GS.TS. Nguyễn Thị
Mỹ Lộc đã tận tình hướng dẫn tác giả trong suốt quá trình viết luận văn.
Xin chân thành cảm ơn quý đồng chí là lãnh đạo, chuyên viên Văn
phòng Huyện ủy, Phòng Nội vụ, Ban tổ chức Huyện ủy, Phòng Giáo dục và
Đào tạo, cán bộ quản lý và giáo viên các trường tiểu học trên địa bàn huyện
Vân Canh, tỉnh Bình Định đã tạo điều kiện, hợp tác, giúp đỡ và cung cấp
những thơng tin, số liệu để tác giả hồn thành luận văn này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài, song
khơng tránh khỏi những thiếu sót trong quá trình nghiên cứu và viết luận văn,
tôi rất mong nhận được sự góp ý của quý thầy cơ và đờng nghiệp để luận văn
này được hồn thiện và có giá trị thực tiễn hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Vân Canh, tháng 7 năm 2017.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Tá Quan


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG , SƠ ĐỒ
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học ............................................................................ 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................... 3
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ......................................................... 4

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 4
8. Ý nghĩa của đề tài ............................................................................... 6
9. Cấu trúc luận văn................................................................................ 6
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI
NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC ............................... 8
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................ 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan vấn đề nghiên cứu ............................ 11
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường ............................. 11
1.2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học ........................................ 16
1.2.3. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học ......................... 17
1.3. Một số vấn đề lý luận về Cán bộ quản lý trường Tiểu học ...................... 19
1.3.1. Trường tiểu học ............................................................................ 19
1.3.2. Cán bộ quản lý trường tiểu học ..................................................... 22
1.3.3. Yêu cầu về đội ngũ CBQL trường tiểu học trong bối cảnh đổi
mới giáo dục hiện nay ................................................................... 24


1.4. Nội dung phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học đáp ứng
yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo ....................... 29
1.4.1. Kế hoạch hóa phát triển và quy hoạch đội ngũ cán bộ quản lý ...... 29
1.4.2. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý ............................................... 29
1.4.3. Tuyển chọn, bổ nhiệm, sử dụng cán bộ quản lý ............................ 30
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá; bổ nhiệm lại; luân chuyển, miễn nhiệm cán
bộ quản lý ..................................................................................... 31
1.4.5. Xây dựng chế độ, chính sách cho cán bộ quản lý; tạo mơi
trường quản lý tích cực ................................................................. 31
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học ...... 32
1.5.1. Yếu tố khách quan ........................................................................ 33
1.5.2. Yếu tố chủ quan ........................................................................... 34
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ................................................................................ 36

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CBQL
TRƯỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÂN CANH,
TỈNH BÌNH ĐỊNH ............................................................................... 37
2.1. Khái quát về tình hình phát triển KT-XH và mạng lưới giáo dục đào
tạo của huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định ............................................... 37
2.1.1. Vài nét về tình hình KT-XH của huyện Vân Canh ........................ 37
2.1.2. Tình hình mạng lưới giáo dục và đào tạo của huyện ..................... 38
2.2. Tình hình giáo dục tiểu học của huyện Vân Canh từ năm học 20122013 đến năm học 2016-2017 ................................................................ 39
2.2.1. Quy mô trường lớp học và học sinh tiểu học ................................ 39
2.2.2. Chất lượng giáo dục tiểu học ........................................................ 42
2.2.3. Tài chính cho giáo dục tiểu học .................................................... 46
2.2.4. Cơ sở vật chất và phương tiện dạy học ở các trường tiểu học ....... 47
2.2.5. Đội ngũ giáo viên tiểu học ............................................................ 48
2.3. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học trên địa bàn huyện
Vân Canh, tỉnh Bình Định ...................................................................... 49


2.3.1. Giới thiệu khảo sát ....................................................................... 49
2.3.2. Kết quả khảo sát thực trạng đội ngũ CBQL trường tiểu học
trên địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định ............................... 50
2.3.3. Thực trạng phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học trên địa
bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình định............................................. 61
2.4. Đánh giá tình hình phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học trên địa
bàn huyện ............................................................................................... 69
2.4.1. Những điểm mạnh ........................................................................ 69
2.4.2. Những điểm yếu ........................................................................... 69
2.4.3. Cơ hội phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học trên
địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định ...................................... 71
2.4.4. Các thách thức, cản trở phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trên
địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định ...................................... 70

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ................................................................................ 71
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN
LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÂN
CANH, TỈNH BÌNH ĐỊNH. ................................................................ 72
3.1. Định hướng phương pháp khắc phục những hạn chế trong công tác
phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học trên địa bàn huyện Vân
Canh....................................................................................................... 72
3.2. Phương hướng và nguyên tắc đề xuất biện pháp phát triển giáo dục
nói chung và giáo dục tiểu học nói riêng ở huyện Vân Canh, tỉnh
Bình Định. ............................................................................................. 72
3.2.1. Phương hướng phát triển giáo dục tiểu học và phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học. .............................................. 72
3.2.2. Nguyên tắc chỉ đạo việc đề xuất các biện pháp phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học ở huyện Vân Canh, tỉnh
Bình Định. .................................................................................... 74


3.3. Các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học trên
địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định. .............................................. 76
3.3.1. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính
quyền đối với việc phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học.
Đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý đội ngũ CBQL trường
tiểu học trên địa bàn huyện Vân Canh. .......................................... 76
3.3.2. Đánh giá đội ngũ CBQL trường tiểu học trên toàn huyện, trên
cơ sở đó xây dựng tiêu chuẩn CBQL trường tiểu học phù hợp
với nhiệm vụ phát triển sự nghiệp giáo dục nói chung và giáo
dục tiểu học trên địa bàn huyện nói riêng ...................................... 79
3.3.3. Đổi mới công tác quy hoạch, đảm bảo về số lượng, đáp ứng về
chất lượng, cân đối về cơ cấu. ....................................................... 80
3.3.4. Tăng cường công tác đào tạo bồi dưỡng, khuyến khích tự bồi

dưỡng để nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL trường tiểu học
của huyện. ..................................................................................... 83
3.3.5. Nâng cao hiệu quả công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm
lại, sử dụng, luân chuyển, miễnnhiệm cán bộ quản lý trường
tiểu học với yêu cầu phát triển đội ngũ. ......................................... 88
3.3.6. Thực hiện tốt chế độ chính sách, chế độ đãi ngộ, khen thưởng,
kỷ luật của Nhà nước và của địa phương đối với đội ngũ cán bộ
quản lý trường tiểu học. ................................................................ 97
3.3.7. Tổ chức, xây dựng hệ thống thông tin hỗ trợ công tác phát
triển đội ngũ CBQL trường tiểu học trên địa bàn huyện. ............ 100
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp. .......................................................... 101
3.5. Khai thác các yếu tố thực hiện. ............................................................. 102
3.5.1. Phát huy vai trò tự giác, chủ động, tích cực của mỗi CBQL
trường tiểu học. ........................................................................... 102
3.5.2.Khai thác những tác động tích cực của mơi trường hoạt động và
các yếu tố đảm bảo khác. ............................................................ 102


3.6. Khảo nghiệm về mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của các biện
pháp. .................................................................................................... 102
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .............................................................................. 107
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................ 108
1. Kết luận. ........................................................................................... 108
2. Một số khuyến nghị. ......................................................................... 110
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................. 115
PHỤ LỤC................................................................................................... 118
QUYẾT ĐỊNH GIAO TÊN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ (bản sao)


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số
hiệu
2.1

2.2

2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
2.8
2.9
2.10
.2.11
2.12
2.13
2.14
2.15

2.16

Tên bảng
Thực trạng quy mô trường, lớp các đơn vị trực thuộc Phòng
Giáo dục và Đào tạo huyện Vân Canh (năm 2016-2017)
Quy mô trường lớp, học sinh đầu các năm học ở bậc học
tiểu học huyện Vân Canh từ năm học 2012-2013 đến năm
học 2016-2017
Dân số trong độ tuổi 6 đến 10 tuổi và số lượng học sinh tiểu
học đầu năm học của huyện từ năm học 2012-2013 đến

năm học 2016-2017
Quy mô trường lớp và học sinh của các trường tiểu học
Thống kê số lượng học sinh chuyển đến, chuyển đi và bỏ
học ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện từ năm học
2012-2013
Kết quả chất lượng 2 mặt giáo dục
Tỷ lệ học sinh lên lớp, hồn thành chương trình giáo dục
tiểu học, học sinh lưu ban
Thống kê tài chính đầu tư cho giáo dục tiểu học
Thống kê phịng học văn hóa, phịng bộ mơn và phòng phục
vụ học tập các trường tiểu học của huyện Vân Canh
Thống kê đội ngũ giáo viên các trường tiểu học của huyện
Cơ cấu đội ngũ CBQL trường tiểu học
Thực trạng trình độ CBQL trường tiểu học
Thống kê độ t̉i, thâm nên công tác, thâm niên quản lý của
CBQL các trường tiểu học ở huyện Vân Canh
Kết quả đánh giá về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề
nghiệp của CBQL trường tiểu học trên địa bàn huyện
Kết quả đánh giá về năng lực chuyên môn,
Kết quả đánh giá về năng lực quản lý trường học
Kết quả đánh giá năng lực phối hợp với gia đình học sinh,
cộng đờng và xã hội của CBQL trường tiểu học ở huyện

Trang
38

40

41
42

43
44
44
46
47
48
50
51
52
54
57
58
60


2.17

2.18

2.19

Vân Canh
Kết quả đánh giá về việc xây dựng kế hoạch phát triển và
thực hiện công tác quy hoạch phát triển đội ngũ CBQL
trường tiểu học của huyện Vân Canh giai đoạn 2012-2017
Đánh giá về việc thực hiện các biện pháp xây dựng và phát
triển đội ngũ CBQL trường tiểu học của huyện Vân Canh
trong giai đoạn 2012-2017
Biểu đồ số 1: Kết quả khảo nghiệm nhận thức về mức độ
cấp thiết

64

65

106


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL

Cán bộ quản lý

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa

CNTT

Cơng nghệ thơng tin

GV

Giáo viên

HT

Hiệu trưởng

KT-XH

Kinh tế - Xã hội

PHT

Phó Hiệu trưởng

QLGD

Quản lý giáo dục

QLNN

Quản lý nhà nước

SL

Số lượng

TH

Tiểu học

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục và Đào tạo có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của
thế giới, của đất nước và của mỗi con người trong xã hội. GDĐT phát triển là
cơ sở để đất nước phát triển. Trong giai đoạn hiện nay, đất nước ta trong đà
phát triển về mọi mặt thì GDĐT càng được chú trọng và quan tâm nhiều hơn.
Sự nghiệp CNH–HĐH đất mước muốn đạt kết quả tốt, đạt được mục đích thì
phải phát triển GDĐT. Tại Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13/7/2012 của
Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt chiến lược phát triển GDĐT, xác định
mục tiêu phát triển GDĐT cả nước đến năm 2020; Quan điểm của Đảng ta
xem GDĐT là quốc sách hàng đầu; giáo dục nhằm tạo ra thế hệ trẻ, thế hệ
tương lai, những mầm chồi của đất nước có đủ trí tuệ, tài năng và phẩm chất,
chung tay xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh, hòa nhập và sánh vai với
các nước phát triển trên thế giới.
Thực tiễn cho ta thấy, GDĐT nước ta đã trãi qua bao thăng trầm; có
nhiều thắng lợi lớn đưa GDĐT nước ta phát triển, đạt được nhiều thành quả
đáng ghi nhận. Bên cạnh đó cũng tồn tại những hạn chế nhất định. Để có thể
khắc phục những hạn chế đó cần phải đổi mới một cách toàn diện về cơ chế
quản lý, phải phát triển đội ngũ CBQL ở tất cả các cơ sở GDĐT. Sinh thời
Bác Hồ đã khẳng định: "Cán bộ là cái gốc của mọi cơng việc", "Có cán bộ tốt
thì việc gì cũng xong", "Muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt
hay kém".
Cán bộ quản lý giáo dục giữ vai trị quan trọng trong việc tở chức, quản
lý, điều hành các hoạt động giáo dục. Chính vì vậy, nhà nước cần có kế hoạch
xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL giáo dục nhằm phát huy vai
trò và trách nhiệm của CBQL giáo dục, đảm bảo việc xây dựng “nền giáo dục
Việt Nam là nền giáo dục XHCN có tính nhân dân, dân tộc, khoa học, hiện


2

đại, lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hờ Chí Minh làm nền tảng”.
Trong những năm gần đây, với sự quan tâm của các cấp Ủy đảng, chính
quyền và quyết tâm của ngành GDĐT huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định; sự
nghiệp GDĐT đã có những bước phát triển đáng kể về mọi mặt; đội ngũ
CBQL ở các bậc học phần lớn đáp ứng được công tác QLGD, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục nói chung.
Tuy nhiên, nhìn nhận một cách sát thực vẫn tồn tại những hạn chế, bất
cập trong công tác quản lý của đội ngũ CBQL ở các cơ sở giáo dục; đặc biệt
là đội ngũ CBQL ở bậc học TH trong huyện. CBQL bậc học TH còn thể hiện
sự yếu năng lực trong quản lý, thiếu chuyên nghiệp; quan trọng nhất là ở năng
lực xây dựng chiến lược, mục tiêu phát triển giáo dục, đến khả năng quản lý
hoạt động và chỉ đạo thực hiện. Vậy vấn đề đặt ra là phải làm thế nào để phát
triển được nguồn nhân lực quản lý ở cấp học này?! Chiến lược về nâng cao
chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục đặt ra mục tiêu, đề xuất các
giải pháp nhằm phát triển đội ngũ giáo viên và CBQL giáo dục đủ về số
lượng, đảm bảo về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu. Để thực hiện được mục
tiêu trên thì việc tăng cường cơng tác dự báo, đổi mới công tác quy hoạch, kế
hoạch đào tạo, bời dưỡng, kiện tồn đội ngũ nhà giáo, CBQL giáo dục là rất
cần thiết.
Là một cán bộ quản lý cấp Huyện ở huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định, tơi
ln trăn trở về phát triển giáo dục, và đặc biệt là vấn đề đội ngũ CBQL, GV
của huyện.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi mạnh dạn chọn nghiên cứu đề tài
“Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học trên địa bàn huyện
Vân Canh, tỉnh Bình Định” để nghiên cứu với mong muốn đề xuất các biện
pháp phát triển đội ngũ CBQL các trường tiểu học trên địa bàn huyện Vân
Canh, tỉnh Bình Định đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp phát triển


3

giáo dục và đào tạo.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, phân tích và đánh giá thực trạng phát
triển đội ngũ CBQL của các trường TH trên địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh
Bình Định; đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường TH trên
địa bàn huyện đảm bảo về số lượng, chất lượng và cơ cấu cân đối; góp phần
nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục nói chung và của địa
phương nói riêng.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học trên địa bàn huyện Vân Canh,
tỉnh Bình Định.
3.2. Đới tượng nghiên cứu
Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học trên địa bàn huyện
Vân Canh, tỉnh Bình Định.
4. Giả thuyết khoa học
Đội ngũ CBQL trường TH trên địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định
nhìn chung vẫn còn tờn tại hạn chế; chưa đủ về số lượng, chất lượng chưa
cao, cơ cấu chưa cân đối; vấn đề đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch và bổ
nhiệm,…, kế hoạch phát triển đội ngũ CBQL trường TH ở địa phương chưa
thật sự cụ thể, rõ ràng; chưa đáp ứng tốt yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện
GDĐT trong giai đoạn hiện nay. Nếu vận dụng lý thuyết “Phát triển nguồn
nhân lực” vào phát triển đội ngũ CBQL trường Tiểu học của huyện thì sẽ
nâng cao chất lượng của đội ngũ.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận cơ bản của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý trường tiểu học; các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ cán bộ


4

quản lý trường tiểu học.
- Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý và
công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học trên địa bàn huyện
Vân Canh, tỉnh Bình Định.
- Định hướng và đề xuất các biện pháp thực hiện phát triển đội ngũ cán
bộ quản lý trường tiểu học trên địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định;
khảo nghiệm về mức độ cấp thiết và khả thi của các biện pháp.
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu phát triển đội ngũ hiệu trưởng và phó
hiệu trưởng các trường tiểu học thuộc huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định;
khơng đề cập đến CBQL Tiểu học ở các cấp QLNN như Sở GDĐT, Phòng
GDĐT.
Luận văn sử dụng số liệu từ năm 2012 và trực tiếp khảo sát số liệu năm
học 2016- 2017.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Thu thập, phân tích, tởng hợp, so sánh, nghiên cứu, hệ thống hóa các văn
bản, tài liệu, Nghị quyết, Thông tư, Quyết định,…, của Đảng và Nhà nước;
các văn bản của Ngành Giáo dục và Đào tạo và các Bộ, Ngành có liên quan,
các tài liệu liên quan đến công tác phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Việc nghiên cứu đề tài này sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp để phân
tích, đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ CBQL trường TH trên địa bàn
huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định; từ đó tởng hợp, kết hợp với cơ sở lý luận để
xây dựng cơ sở thực tiễn cho việc đề xuất các biện pháp.
Cụ thể các phương pháp sau:
7.2.1. Phương pháp quan sát


5

Quan sát hoạt động quản lý của các hiệu trưởng và phó hiệu trưởng
trường tiểu học thuộc địa bàn nghiên cứu, từ đó nghiên cứu đề xuất các biện
pháp cần thiết và khả thi nhằm thực hiện có hiệu quả việc phát triển đội ngũ
CBQL trường tiểu học thuộc huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định.
7.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Xây dựng hệ thống bảng hỏi và tiến hành trưng cầu ý kiến của lãnh đạo
và chuyên viên các phòng ban trực thuộc huyện có liên quan như: Ban Tổ
chức Huyện ủy; Phòng Nội vụ; Phòng Giáo dục và Đào tạo; Hiệu trưởng và
Phó Hiệu trưởng các trường tiểu học; một số giáo viên các trường tiểu học
trên địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định. Tởng hợp kết quả để đánh giá
thực trạng đội ngũ CBQL và công tác phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu
học trên địa bàn huyện.
7.2.3. Phương pháp phỏng vấn
Phỏng vấn trực tiếp một số lãnh đạo và chuyên viên Ban Tổ chức Huyện
ủy; Phòng Nội vụ; Phòng Giáo dục và Đào tạo; Hiệu trưởng và Phó Hiệu
trưởng các trường tiểu học trên địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định về
cơng tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học của huyện trong
những năm gần đây và hiện tại. Trên cơ sở đó nghiên cứu và đề xuất các biện
pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học trên địa bàn huyện Vân
Canh, tỉnh Bình Định.
7.2.4. Phương pháp chuyên gia
Tham khảo, lắng nghe ý kiến của một số chuyên gia về lĩnh vực giáo dục
và quản lý giáo dục bậc học tiểu học để từ đó đánh giá đúng thực trạng công
tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học trên địa bàn huyện; đề
xuất các biện pháp cần thiết và khả thi nhằm thực hiện có hiệu quả việc phát
triển đội ngũ CBQL trường tiểu học của huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định.
7.2.5. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn


6

Phân tích và đánh giá thực trạng trên cơ sở các nguồn thông tin thu thập
được từ các báo cáo, kết quả điều tra bằng phiếu hỏi, kết quả phỏng vấn. Tổng
hợp, hệ thống hóa và rút ra những kết luận làm cơ sở để đề xuất các biện pháp
phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học của địa phương.
7.2.6. Phương pháp khảo nghiệm
Tiến hành kiểm chứng mức độ cấp thiết và khả thi của các biện pháp, đề
xuất để thực hiện phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học trên địa bàn huyện
Vân Canh, tỉnh Bình Định.
7.3. Phương pháp xử lý số liệu thống kê
Sử dụng các công thức toán học và ứng dụng công nghệ thông tin (như
phần mềm xử lý số liệu thống kê, …) để xử lý số liệu, tổng hợp kết quả
nghiên cứu.
8. Ý nghĩa của đề tài
8.1. Về lý luận
Hệ thống một số vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ CBQL trường TH;
từ đó xác định cơ sở khoa học của phát triển đội ngũ CBQL trường TH trên
địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định; đáp ứng u cầu đởi mới căn bản,
toàn diện giáo dục hiện nay.
8.2. Về thực tiễn
Phân tích và đánh giá thực trạng; đề xuất các biện pháp phát triển đội
ngũ CBQL trường TH trên địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định.
9. Cấu trúc ḷn văn
Ngồi Phần mở đầu; Phần kết luận và khuyến nghị; Tài liệu tham khảo;
Phụ lục; Nội dung đề tài gồm 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
trường tiểu học.
Chương 2. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học và phát


7

triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học trên địa bàn huyện Vân Canh,
tỉnh Bình Định.
Chương 3. Biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học
trên địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định.


8

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề
Giáo dục và Đào tạo có tầm rất quan trọng đối với sự phát triển của các
ngành có liên quan và của đất nước nói chung; đầu tư cho Giáo dục và Đào
tạo là tiền đề, là nền móng cơ bản cho sự phát triển đất nước. Nhận định được
điều này, trong các giai đoạn phát triển của Giáo dục và Đào tạo gắn liền với
lịch sử đất nước, các nhà quản lý đã ban hành và thực thi nhiều văn bản chỉ
đạo quan trọng đối với sự nghiệp giáo dục. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ VIII khẳng định: "Muốn tiến hành CNH-HĐH thắng lợi phải
phát triển GDĐT, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát
triển nhanh và bền vững"[16]; và khẳng định của Chủ tịch Hồ Chí Minh về
công tác cán bộ: "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc", "Có cán bộ tốt thì
việc gì cũng xong", "Mn việc thành cơng hoặc thất bại đều do cán bộ tốt
hay kém"[27, tr.477].
Nghị quyết số 42-NQ/TƯ ngày 30 tháng 11 năm 2004 của Bộ Chính trị
về công tác quy hoạch, phát triển cán bộ lãnh đạo, quản lý thời kỳ đẩy mạnh
CNH-HĐH đất nước đã nêu rõ: “Tạo sự chủ động, có tầm nhìn chiến lược
trong công tác cán bộ; khắc phục tình trạng hẫng hụt trong đội ngũ cán bộ,
quản lý, đảm bảo tính kế thừa, phát triển và sự chuyển biến liên tục, vững
vàng giữa các thế hệ cán bộ, giữ vững đoàn kết nội bộ và ổn định chính trị.

Chuẩn bị từ xa và tạo nguồn cán bộ dồi dào làm căn cứ để đào tạo, bồi
dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ đảm nhận các chức danh lãnh đạo, quản lý
các cấp trong hệ thống chính trị vững vàng về chính trị, trong sáng về đạo
đức, thành thạo về chuyên môn, nghiệp vụ, có trình độ và năng lực, nhất là
năng lực trí tuệ và thực tiễn tốt, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đáp ứng


9
yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”.
Trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2011-2020, về giáo
dục và đào tạo, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI cũng đã chỉ rõ: “Phát
triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục
Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội
nhập quốc tế; trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ
giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt”[19]
Trên những cơ sở đó và cùng quan điểm nhận định vai trò của Giáo dục
và Đào tạo, nhiều nhà khoa học tâm huyết đã có những cơng trình nghiên cứu
rất có ý nghĩa, đã góp phần rất lớn cho sự phát triển giáo dục đương thời và có
giá trị to lớn trong thời kỳ hiện nay; trong đó, có thể thấy rằng, vấn đề đầu tư
nghiên cứu để xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL giáo dục luôn là vấn đề
được các nhà khoa học, các nhà quản lý quan tâm hàng đầu; ln chú trọng
đến việc tìm ra những giải pháp hữu hiệu nhằm xây dựng được đội ngũ
CBQL có đủ khả năng để xây dựng một nền giáo dục đáp ứng tốt trong từng
thời kỳ lịch sử và yêu cầu phát triển của xã hội.
Trong lĩnh vực nghiên cứu về khoa học quản lý và QLGD, có thể liệt kê
một số cơng trình nghiên cứu nước ngồi như: Afanaxep.A.G.(1979), Con
người trong quản lý xã hội, bản tiếng Việt (tập2), NXB Khoa học xã hội, Hà
Nội; Konđacop M.I (1984), Cơ sở lí luận của khoa học quản lý giáo dục,
Trường Cán bộ QLGD, Hà Nội; Nhà giáo dục học Xô-viết V.A
Xukhomlinxki khi tổng kết những kinh nghiệm quản lý chuyên môn trong vai

trò là Hiệu trưởng nhà trường cho rằng: “Kết quả hoạt động của nhà trường
phụ thuộc rất nhiều vào công việc tổ chức đúng đắn các hoạt đợng dạy học”,
cùng với nhiều tác giả khác, Ơng đã nhấn mạnh đến sự phân công, sự phối
hợp chặt chẽ, thống nhất quản lý giữa Hiệu trưởng và Phó Hiệu trưởng để đạt
được mục tiêu đề ra.


10
Đối với trong nước cũng có nhiều cơng trình nghiên cứu rất có giá trị
như: Đại cương khoa học quản lý của tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn
Thị Mỹ Lộc (NXB ĐHQGHN, 2010); Quản lý giáo dục – Một số vấn đề lý
luận và thực tiễn của tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc (ĐHQGHN, 2015); Tâm lý
học quản lý của tác giả Vũ Dũng và Phùng Đình Mẫn (NXB Giáo dục Hà
Nội, 2007; Đại cương về khoa học quản lý của tác giả Vũ Văn Dân và Võ
Nguyên Du (NXB ĐHSP, 2011);…
Ngoài ra, trong thời gian gần đây, một số Học viện, các trường Đại học
cũng tổ chức nhiều cuộc Hội thảo khoa học bàn về chuyên đề QLGD, chẳng
hạn: - Hội thảo khoa học "Đổi mới căn bản và tồn diện Giáo dục Việt Nam
- nhìn từ góc độ quản lý" do Học viện QLGD tổ chức vào tháng 10/2011 tại
Hà Nội, Hội thảo bàn về vấn đề đởi mới căn bản và tồn diện giáo dục Việt
Nam, trong đó chú trọng các vấn đề về đội ngũ CBQL;
- Hội thảo "Đào tạo cán bộ quản lý giáo dục trong bối cảnh đổi mới
giáo dục" do Khoa Quản lý giáo dục - Trường ĐHSP Hà Nội tổ chức vào
tháng 4/2015 nhân kỷ niệm 10 năm thành lập; Hội thảo nhằm mục đích trao
đổi về học thuật, hợp tác nghiên cứu và đào tạo, giúp định hướng, lựa chọn
giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu của
người học và gắn bó mật thiết với nhu cầu phát triển giáo dục hiện nay; đặc
biệt, trong bối cảnh ngành giáo dục đang dốc sức cho cơng cuộc đởi mới
căn bản và tồn diện GDĐT, công tác đào tạo, bồi dưỡng CBQL càng phải
được đặt lên hàng đầu.

Đối với giáo dục tiểu học cũng có nhiều bài báo, tạp chí, cơng trình
nghiên cứu, nhiều Luận án, Luận văn nghiên cứu về phát triển đội ngũ CBQL;
tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại vẫn chưa phát hiện cơng trình nghiên cứu
nào đi sâu nghiên cứu về phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học trên địa
bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định. Do đó, vấn đề nghiên cứu để tìm ra các


11
biện pháp khả thi, hữu hiệu cho công tác quản lý phù hợp với đặc thù của
huyện để xây dựng giáo dục tiểu học phát triển là vấn đề mang tính cấp thiết.
Việc nghiên cứu, đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu
học trên địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định có ý nghĩa to lớn về mặt lý
luận và thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL giáo dục nói
chung và giáo dục tiểu học nói riêng, đáp ứng yêu cầuphát triển giáo dục của
địa phương trong điều kiện mới, đóng góp cho công cuộc xây dựng và phát
triển KT-XH của huyện.
1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan vấn đề nghiên cứu
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường
1.2.1.1. Quản lý
* Khái niệm
Tùy theo nhận thức và góc nhìn khác nhau mà khái niệm “quản lý” cũng
được hiểu khác nhau.
Theo Các Mác: "Quản lý là xác lập sự tương hợp giữa các công việc cá
nhân và hình thành những chức năng chung xuất hiện trong tồn bộ cơ thể sản
xuất, khác với sự vận động của bộ phận riêng lẻ của nó" [12, tr.480].
F.W Taylor (1856-1915) cho rằng: "Quản lý là biết được chính xác điều
bạn muốn người khác làm và sau đó hiểu được rằng họ đã hồn chỉnh cơng
việc một cách tốt nhất và rẻ nhất”[15, tr.89].
Theo M.P.Follet: "Quản lý là một quá trình động, liên tục, kế tiếp nhau
chứ không tĩnh tại. Bởi một vấn đề đã được giải quyết, thì trong quá trình giải

quyết nó, người quản lý sẽ phải đương đầu với những vấn đề mới nảy
sinh”[13, tr.39].
Ngoài ra, một số quan điểm của các tác giả trong nước về quản lý, như:
Theo Từ điển Tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học do Nhà xuất bản Giáo
dục, xuất bản năm 1994: "Quản lý là trơng coi, giữ gìn theo những u cầu


12
nhất định. Là tổ chức điều khiển các hoạt động theo những điều kiện nhất
định"[30, tr.772].
Theo tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Quản lý có nghĩa là tiến hành một
công việc, là làm cho một sự kiện nảy sinh, là quá trình lơi cuốn tất cả mọi
người vào hoạt động của họ trong tổ chức. Quản lý là hoạt động chung của
tồn bộ tở chức”[24, tr.13].
Quan điểm của Vũ Văn Dân và Võ Nguyên Du: “Quản lý là tác động của
chủ thể quản lý vào đối tượng quản lý trong một tổ chức (hay một hệ thống xã
hội) với những phương pháp vừa có tính khoa học lại vừa có tính nghệ thuật,
nhằm đạt mục tiêu chung cũng như mục tiêu riêng của các đối tượng trong tở
chức”[14, tr.9].
“Quá trình quản lý diễn ra trong mọi tình huống khi con người ta tụ tập
lại cùng nhau hoạt động vì mục đích chung, để đạt được kết quả đã cùng nhau
thỏa thuận”[24, tr.13]
Cũng theo quan điểm của tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, có thể có những
cách hiểu về quản lý khác nhau trong những tổ chức khác nhau, nhưng điều
đó chỉ phản ánh sự khác biệt giữa các tổ chức về khía cạnh quy mô, công
nghệ, đội ngũ và kết quả hoạt động mà thơi.
Dưới nhiều góc độ nhìn nhận khác nhau đối với khái niệm “quản lý” như
đã nêu một vài ý kiến trên, nhìn chung hầu hết những cách diễn đạt đó đều có
chung quan điểm mà có thể khái quát:
Quản lý là hệ thống những tác động liên tục, có chủ định, có tổ chức,

phù hợp quy luật khách quan của chủ thể (người quản lý, người tổ chức
quản lý) đến khách thể (đối tượng quản lý) nhằm đạt được mục tiêu chung
của tở chức.
Ngồi ra, trong hệ thống này còn có sự tương tác, ảnh hưởng của các yếu
tố bên ngoài.


13
* Bản chất của hoạt động quản lý
Hoạt động quản lý là sự tác động có mục đích của người quản lý đến tập
thể người bị quản lý; hoạt động quản lý bao giờ cũng có chủ thể quản lý và
khách thể quản lý. Người quản lý là phải vận dụng một cách “khôn khéo” các
kỹ năng quản lý để biến đổi các mối quan hệ trên thành những yếu tố tích cực,
hạn chế thấp nhất tồn tại yếu kém và tiêu cực, phát huy tối đa khả năng của
các đối tượng trong tổ chức, tạo ra môi trường thuận lợi để tổ chức vận động
phát triển hướng đến và đạt mục tiêu tốt nhất.
Như vậy, có thể khẳng định: Bản chất của hoạt động quản lý là quá trình
và cách thức tác động hợp quy luật của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý
nhằm đạt được hiệu quả cao nhất của tổ chức.
* Chức năng của quản lý
Chức năng quản lý là tập hợp những nội dung và phương thức hoạt động
cơ bản mà nhờ đó chủ thể quản lý tác động đến đối tượng quản lý trong quá
trình quản lý nhằm thực hiện mục tiêu quản lý.
Có thể thấy, mối quan hệ giữa chủ thể quản lý và khách thể quản lý là
mối quan hệ tác động qua lại, tương hỗ nhau. Do đó, hoạt động quản lý cơ
bản là quản lý mối quan hệ này.
Có nhiều ý kiến khác nhau về chức năng của quản lý, phần lớn xuất phát
từ nhận thức về khái niệm “quản lý”; song các nhà nghiên cứu cũng đa phần
cho rằng quản lý có 4 (bốn) chức năng cơ bản là: kế hoạch hóa; tổ chức; chỉ
đạo; kiểm tra.

Kế hoạch hóa: là xác định mục tiêu, mục đích, con đường, biện pháp đi
đến thành tựu tương lai của tổ chức. Kế hoạch hóa là chức năng cơ bản của
quản lý, là công việc khởi đầu của một hệ thống hay chu trình cơng việc; là
hoạt động chủ quan, có ý thức, có tổ chức của con người trên cơ sở nhận thức
và vận dụng các quy luật khách quan nhằm xác định, hình thành mục tiêu,


14
phương hướng đối với tổ chức; xác định và đảm bảo (có tính chắc chắn, có
tính cam kết) về các nguồn lực và quyết định xem những hoạt động nào là cần
thiết để đạt được các mục tiêu đó.
Tổ chức: là quá trình sắp xếp, hình thành nên cấu trúc các quan hệ giữa
các thành viên, giữa các bộ phận trong một tổ chức nhằm phân công và phối
hợp thực hiện tốt kế hoạch đề ra. Nhờ việc tổ chức có hiệu quả, người quản lý
có thể phối hợp điều phối các nguồn lực: tài lực, vật lực, nhân lực và thơng tin
Lãnh đạo, Chỉ đạo: là q trình và phương thức chủ thể quản lý sử dụng
quyền lực quản lý của mình để tác động, gây ảnh hưởng đến các thành viên
trong tở chức một cách có chủ đích; nó bao hàm cả việc liên kết, liên hệ, hợp
tác với người khác, động viên để hướng họ tích cực, tự nguyện và chủ động
thực hiện tốt các nhiệm vụ được phân công, nhằm đạt được các mục tiêu cao
nhất của tổ chức.
Kiểm tra: Kiểm tra là những hoạt động của chủ thể quản lý tác động đến
khách thể quản lý; thông qua một cá nhân hay một nhóm tổ chức để xem xét,
theo dõi, gám sát thành quả hoạt động nhằm đánh giá các kết quả vận hành
của tổ chức; điều này giúp chủ thể quản lý thấy được những vấn đề cịn tờn
tại, hạn chế, từ đó có biện pháp điều chỉnh hồn thiện kế hoạch, tở chức và chỉ
đạo phù hợp.
Bốn chức năng cơ bản của quản lý nêu trên, kết hợp với các yếu tố về
thông tin, môi trường hoạt động tạo nên mối liên hệ gắn kết mật thiết với nhau;
1.2.1.2. Quản lý giáo dục

* Khái niệm quản lý giáo dục
Có thể phát biểu, quản lý giáo dục là hoạt động quản lý về lĩnh vực giáo
dục. QLGD là sự tác động có chủ đích, có ý thức của chủ thể quản lý đến
khách thể quản lý trong lĩnh vực giáo dục nhằm đưa hoạt động sư phạm của
hệ thống giáo dục nói chung đạt mục tiêu đề ra.