SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM - BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ THỰC HIỆN TỐT HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ KHOA HỌC

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ THỰC HIỆN
TỐT HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ
KHOA HỌC TẠI LỚP MẦM
TRƯỜNG MẪU GIÁO ABC

1


Mục Lục
I/ Phần mở đầu ……………………………………………………...Trang 3
1. lí do chọn đề tài…………………………………………………....Trang 3
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài……………………………………Trang 4
3. Đối tượng của đề tài………………………………………………Trang 4
4. Giới hạn của đề tài………………………………………………..Trang 4
5.Phương pháp nghiên cứu………………………………………….Trang 3
II/ Phần nội dung:
1. Cơ sở lí luận....……………………………………………………..Trang 5
2. Thực trạng .......................................................................................Trang 5
3. Nội dung và hình thức của giải pháp……………………………Trang 7
* Giải pháp 1 ........................................................................................Trang 7
* Giải pháp 2.…………………………………………………………Trang 8
* Giải pháp 3 ………………………………………………………..Trang 10
* Giải pháp 4 …………………………………………………………Trang 11
* Giải pháp 5 …………………………………………………………Trang 13
* Giải pháp 6 …………………………………………………………Trang 14
III/ Phần kết luận – kiến nghị:
1. Kết luận..............................................................................................Trang 17
2. Kiến nghị............................................................................................Trang 17
IV/Tài liệu tham khảo...........................................................................Trang 18

2


BẢNG TÓM TẮT SÁNG KIẾN
1. Tên đề tài : Biện pháp giúp trẻ thực hiện tốt hoạt động khám phá khoa học
tại lớp mầm trường mẫu giáo ABC
2. Nội dung lĩnh vực đề tài: Vận dụng các giải pháp xoay quanh vấn đề giúp
trẻ thực hiện tốt hoạt động khám phá khoa học qua đó lồng ghép và một số
hoạt động chung như làm quen với toán, làm quen văn học, tạo hình, âm nhạc,
hoạt động góc, hoạt động ngồi trời.
3. Tác giả:
Chức vụ: Giáo viên trực tiếp chủ nhiệm lớp mầm…
Đơn vị: Trường mẫu giáo

ABC

4. Nội dung tóm tắt:
+ Nội dung: Đề tài bao quanh các vấn đề tìm ra các giải pháp giáo dục lễ
giáo cho trẻ 3- 4 tuổi, trong mỗi giải pháp đề có những cái đã thực hiện xen lẫn
logich với cái đổi mới và sáng tạo nó hỗ trợ cho nhau để các giải pháp đó đều
làm nên sự thành cơng khi áp dụng biện pháp vào hoạt động này giúp cho trẻ
thực hiện tốt hoạt động khám phá khoa học vì đối với trẻ 3 tuổi hoạt động này
đều là mới lạ trẻ chưa được trải qua, chưa từng tiếp súc theo bài bản khoa học,
các giải pháp đó được trải dài trong cả q trình thực hiện đó là 6 giải pháp sau:
Giải pháp 1: xây dựng cơ sở vật chất, tạo môi trường học tập cho trẻ
Giải pháp 2: Tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động trải nghiệm qua các
thí nghiệm”
Giải pháp 3: cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên thông qua các hoạt động dã
ngoại

Giải pháp 4: lồng ghép tích hợp các hoạt động khác”
Giải pháp 5: thường xuyên trau dồi sự hiểu biết của trẻ. Kích thích tính tị
mị của trẻ
Giải pháp 6: kết hợp phụ huynh trong việc hướng dẫn trẻ khám phá khoa
học

3


+ Phạm vi áp dụng, khả năng phổ biến: Thực hiện áp dụng tại lớp mầm
2 và đã đượch phổ biện trong trường Mẫu giáo ABC.
+ Thời điểm áp dụng: Bắt đầu Từ tháng 9/2020 đến tháng 2/2021
+ Hiệu quả mang lại:
Sáng kiến đưa ra các giải pháp nhằm giúp trẻ yêu thích hoạt động khám
phá hơn. Từ những giải pháp kết hợp với nhau, trẻ lĩnh hội được kiến thức
và hứng thú với hoạt động học nhiều hơn, nắm được nhiều kiến thức sau
khi thực hiện xong hoạt động “ khám phá khoa học “ trong các chủ đề đã
thực hiện.
Trên đây là bảng tóm tắt sáng kiến của cá nhân, rất mong được sự xây
dựng, góp ý của các đồng chí, đồng nghiệp.

4


ĐỀ TÀI :
“BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ THỰC HIỆN TỐT HOẠT ĐỘNG KHÁM
PHÁ KHOA HỌC TẠI LỚP MẦM TRƯỜNG MẪU GIÁO TUỔI HỒNG
I . PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài :
Giáo dục mầm non là nấc thang khởi đầu cho hệ thống quốc dân, trong đó

hoạt động vui chơi là một cách để trẻ học, là con đường giúp trẻ lớn lên và phát
triển tồn diện.
Khi nói đến trẻ Mầm non không ai không biết trẻ ở lứa tuổi này rất thích tìm
hiểu khám phá thế giới xung quanh mình, bởi thế giới xung quanh trẻ có rất
nhiều sự vật, hiện tượng mà trẻ muốn được trải nghiệm, vì thế trẻ ln có những
niềm khao khát được khám phá, tìm hiểu về chúng.Việc giúp trẻ lĩnh hội kiến
thức một cách chính xác và trọn vẹn phù hợp với khả năng mới chỉ đem đến cho
trẻ lượng kiến thức rất nhỏ. Nhưng nếu chúng ta đưa trẻ hòa nhập vào thiên
nhiên, vào khoa học cuộc sống trẻ vừa lĩnh hội kiến thức mà đáp ứng nhu cầu của
trẻ thông qua các hoạt động thơng thường, bên cạnh đó trẻ cịn tự tìm hiểu và vốn
kiến thức chính xác hơn, thực tế hơn.
Khám phá khoa học không chỉ khám phá về thế giới xung quanh mà còn
giúp trẻ phát triển về ngơn ngữ, kích thích trí tưởng tượng, suy đốn, tính tị mị,
sáng tạo của trẻ, trẻ có thể cảm nhận được vẻ đẹp, sự mới lạ qua những sự vật và
hiện tượng xung quanh. Đặc biệt trẻ đang trong giai đoạn phát triển mạnh về
nhận thức, tư duy, ngôn ngữ và tình cảm…Thế giới khách quan xung quanh thật
bao la rộng lớn, có biết bao điều mới lạ, hấp dẫn, cịn có bao lạ lẫm và khó hiểu,
trẻ tị mị muốn biết, muốn được khám phá. Cho nên giáo dục Mầm non đã góp
phần khơng nhỏ vào việc giáo dục thế hệ trẻ, trách nhiệm giáo dục là yêu cầu
không thể thiếu trong cơng tác chăm sóc trẻ, cần giáo dục trẻ một cách có khoa
học và phù hợp với từng lứa tuổi. Mặt khác việc cho trẻ khám phá khoa học trong
5


trường Mầm non hiện nay cịn gặp một số khó khăn về cơ sở vật chất nên việc tổ
chức các hoạt động khám phá khoa học cho trẻ chưa mang lại hiệu quả cao như
mong muốn.
Là giáo viên chủ nhiệm lớp mầm trường mẫu giáo ABC thường xuyên tiếp
xúc với trẻ, hơn ai hết tôi hiểu rõ đặc điểm tâm sinh lý cũng như khả năng, nhu
cầu của trẻ. Việc tìm ra một số biện pháp giúp trẻ khám phá khoa học, hòa nhập

với thiên nhiên trong tiết dạy đã có kết quả rất lớn trên trẻ và phát triển tồn diện
ở trẻ. Trong q trình tơi tham gia giảng dạy cũng như đi dự các tiết của giáo
viên trong trường nhìn chung trong các tiết học trong lớp lượng kiến thức mà trẻ
lĩnh hội được rất trừu tượng và chưa sâu sắc đến trẻ. Trẻ tiếp thu còn chậm, chưa
thực sự gây hứng thú với trẻ. Đồ dùng đồ chơi cơ chuẩn bị rất nhiều nhưng vẫn
mang tính khơ khan cứng nhắc và có phần gị bó đối với trẻ, hạn chế sự tị mị tự
tìm hiểu sự phong phú muôn màu muôn vẻ của sự vật. Xuất phát từ những lý do
trên tôi đã chọn đề tài “Biện pháp giúp tre thực hiện tốt hoạt động khám phá
khoa học tại lớp mầm trường mẫu giáo ABC”. Nhằm nâng cao tốt hiệu quả
hoạt động khám phá khoa học thực hiện tốt nhiệm vụ đề ra.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
*Mục tiêu của đề tài :
Giúp trẻ phát triển tồn diện về các mặt: Ngơn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm
mĩ, thể chất.Hình thành và rèn luyện kĩ năng ở trẻ khám phá khoa học thông qua
các hoạt động : Vui chơi, học tập, lao động và trong sinh hoạt hằng ngày. Giúp trẻ
nhận biết, hiểu rõ hơn được thế giới xung quanh của mình.
* Nhiệm vụ của đề tài :
Nghiên cứu biện pháp giúp trẻ học tốt hoạt động khám phá khoa học thông
qua các mặt phát triển. Phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần. Giúp trẻ hịa mình
vào với thiên nhiên trẻ được hít thở khơng khí trong lành, vận động thoải mái
giúp phát triển khả năng quan sát, ghi nhớ, chú ý và giúp giáo viên có những
định hướng phù hợp trong cơng tác chăm sóc, giáo dục trẻ .
6


Qua đó giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách sâu sắc và chính xác, khơng
mang tính trừu tượng và khơ khan, sau khi vận dụng đề tài sẽ góp phần giúp trẻ
hứng thú học tốt hoạt động khám phá khoa học dần dần hình thành nhân cách cho
trẻ.
3. Đối tượng nghiên cứu :

Biện pháp giúp trẻ thực hiện tốt hoạt động khám phá khoa học tại lớp mầm
trường mẫu giáo ABC
Đối tượng: 24 cháu lớp mầm do tôi phụ trách
4. Giới hạn của đề tài.
“Biện pháp giúp trẻ thực hiện tốt hoat động khám phá khoa học tại lớp mầm
trường mẫu giáo ABC”
Thời gian thực hiện từ tháng 9/2020 - 2/2021 trong năm học 2020 – 2021 tại
trường trường mẫu giáo ABC
5 Phương pháp nghiên cứu
Để nghiên cứu được đề tài “Biện pháp giúp trẻ thực hiện tốt hoạt động
khám phá khoa học tại lớp mầm 2 trường mẫu giáo ABC” tôi đã sử dụng các
phương pháp sau:
- Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục.
- Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động.
- Phưong pháp khảo nghiện, thử nghiệm.
- Phương pháp thống kê.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận :
Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ lại, mà trẻ cũng có những đặc
điểm riêng biệt về cấu tạo sinh lý, nhận thức và kĩ năng giao tiếp, do đó trẻ em
cũng cần có những biện pháp chăm sóc thích hợp. Có lẽ ngay từ lúc cất tiếng
khóc chào đời cho tới khi biết cầm nắm các vật trên tay, hay khi trẻ biết bước
những bước đi chập chững đầu tiên của cuộc đời, thì trẻ đã muốn tìm hiểu và
khám phá về thế giới xung quanh. Thực tế khoa học đã chứng minh trẻ em
7


cũng có những nhận thức riêng bên trong của mình, nhưng đơi khi trẻ cũng
phải tích cực tham gia vào một số hoạt động, thì từ đó tâm lý của trẻ mới phát

triển và được bộc lộ ra bên ngoài.
Đối với giáo dục mầm non, phương pháp giáo dục phải tạo điều kiện cho
trẻ được trải nghiệm, tìm tịi, khám phá mơi trường xung quanh dưới nhiều
hình thức, đáp ứng nhu cầu, hứng thú của trẻ. Chú trọng đổi mới tổ chức mơi
trường giáo dục nhằm kích thích và tạo cơ hội cho trẻ khám phá, thử nghiệm.
Kết hợp hài hịa giữa giáo dục trẻ trong nhóm bạn với giáo dục cá nhân. Tổ
chức hợp lý các hình thức hoạt động cá nhân, theo nhóm nhỏ và cả lớp, phù
hợp độ tuổi của nhóm/lớp, với khả năng của từng trẻ, với nhu cầu và hứng thú
của trẻ và với điều kiện thực tế. Chương trình giáo dục mầm non nhằm giúp
trẻ phát triển hài hòa về các mặt thể chất, nhận thức, ngơn ngữ, tình cảm, kỹ
năng xã hội, thẩm mỹ, chuẩn bị cho trẻ lên lớp chồi.
Bởi vì, trước hết trẻ sẽ phát triển ý thức về sự tôn trọng và quan tâm đến
môi trường sống ngay từ khi cịn nhỏ. Thứ hai, sự tác động tích cực đối với
môi trường tự nhiên cũng là một phần quan trọng cho sự phát triển sức khỏe
của trẻ. Và sự tác động qua lại này cũng nâng cao khả năng học hỏi của trẻ.
Trẻ được sống gần gũi với thiên thiên, điều đó để chứng minh được trẻ học
“Khám phá khoa học” là giúp trẻ phát triển về nhận thức một cách chính xác.
Thực hiện mục tiêu “Hướng vào trẻ, trẻ là trung tâm” của chương trình
Mầm non mới hiện nay. Mọi hoạt động đều hướng vào trẻ và trẻ hoạt động
tích cực giáo viên chỉ giữ vai trị “Trung gian”. Bản thân tôi là giáo viên mầm
non trực tiếp giáo dục chăm sóc trẻ ln tìm hiểu, nghiên cứu và đã tìm ra một
số giải pháp giúp trẻ khám phá khoa học.
2. Thực trạng :
Được sự quan tâm của phòng GD&ĐT, thường xuyên bồi dưỡng chuyên
môn cho tất cả giáo viên.
Được sự quan tâm tạo điều kiện của Ban giám hiệu nhà trường, đầu tư về
cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, đồ dùng đồ chơi sạch sẽ bảo đảm an toàn cho
trẻ.
8

Cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình của các đồng nghiệp trong trường, nhất là
những đồng nghiệp có kinh nghiệm giảng dạy lâu năm trong nghề.
Bản thân luôn yêu nghề, mến trẻ, ham học hỏi, nâng cao chun mơn. Tìm
tịi và tự làm một số đồ dùng, đồ chơi để phục vụ tiết dạy vào hoạt động vui chơi
của trẻ.
Được sự tín nhiệm và tin cậy của phụ huynh học sinh khi gửi con em mình
đến trường, lớp.
Tuy nhiên bên cạnh đó tơi gặp khơng ít vấn đề như sau:
Trẻ sinh ra trong rất nhiều gia đình có nhiều hồn cảnh khác nhau nên một
số trẻ ảnh hưởng của yếu tố di truyền và yếu tố tâm sinh lý cũng khác nhau,
không phải trẻ nào sinh ra cũng được thừa hưởng sự may mắn, được khỏe mạnh
thông minh
Sự phát triển về mặt tâm lý không đều, một số trẻ cá biệt.
Trẻ cịn ham chơi theo sở thích của mình, chưa tập trung cao vào hoạt động.
Trẻ còn nhút nhát, rụt rè chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động ở
trường, lớp. Trẻ nói năng diễn đạt chưa lưu lốt, mạch lạc…
Phụ huynh học sinh phần lớn là nông dân lao động cịn khó khăn, ít có thời
gian quan tâm đến con cái trong việc tạo hứng thú cho trẻ học và đặc biệt trẻ
chưa được tiếp xúc với môi trường tập thể, chưa qua lớp nhà trẻ.
Vốn hiểu biết môi trường xung quanh về sự vật, sự việc, một số hiện tượng
thiên nhiên, con người còn hạn chế và khô khăn.
Cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động khám phá của cơ và trẻ cịn thiếu như
một số dụng cụ phục vụ cho thí nghiệm, máy chiếu…
Trong quá trình tìm hiểu tơi đã phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng
mà đề tài đã đặt ra như sau.
Như chúng ta đã biết, nhiệm vụ giáo dục Mầm non là khâu đầu tiên của hệ
thống giáo dục Quốc dân. Giáo viên Mầm non được xem là người thầy đầu tiên
đặt nền móng cho việc đào tạo nhân cách con người mới cho xã hội chủ nghĩa,
tuỳ theo mỗi độ tuổi mà giáo dục khác nhau. Đối với lứa tuổi mẫu giáo, trẻ mới

bắt đầu trong quá trình học nói, chính vì vậy mà khi cho trẻ khám phá một sự vật
9


hiện tượng nào đó, đặc biệt là trẻ vùng ven. Chính vì vậy khi cho trẻ khám phá
một sự vật hiện tượng nào đó là vấn đề vơ cùng quan trọng cần được quan tâm
hàng đầu, nhằm hình thành và phát triển những kỹ năng cần thiết cho việc trẻ
khám phá mọi lúc mọi nơi, khi đã tạo tâm thế cho trẻ vào học ta tiến hành đi vào
giờ học chính bằng ngơn ngữ giới thiệu hấp dẫn, từ ngữ thật gần, dễ hiểu đối với
trẻ.
Bản thân tôi luôn trăn trở suy nghĩ, nhiều lúc thấy vô cùng lo lắng, khơng
biết làm gì và làm như thế nào, bằng phương pháp gì để giúp trẻ hiểu và khám
phá các sự vật hiện tượng một cách hồn thiện. Chính vì điều băn khoăn trăn trở
ấy bắt tôi phải cố gắng nhiều trong việc cho trẻ lĩnh hội khi khám phá một vật gì,
hoặc các con vật.
Đối với trẻ ln thích cái mới lạ, nhất là tranh ảnh đẹp, với các kiểu dáng
màu sắc khác nhau, các trò chơi mới lạ, các câu hỏi đặt ra giúp trẻ tư duy, trải
nghiệm... Để đáp ứng với mục tiêu chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non,
chúng ta cần chú ý đổi mới phương pháp giảng dạy, phát huy tối đa tính tích cực,
chủ động sáng tạo của trẻ ở tất cả các hoạt động, từ đó giúp cho việc tổ chức hoạt
động của cơ có những thuận lợi hơn.
Xuất phát từ tình hình thực tế của đơn vị, của lớp, tơi cần tìm ra các biện
pháp tháo gỡ về cách thực hiện chương trình đổi mới đạt kết quả tốt và phát triển
đúng mục tiêu theo kế hoạch đã đề ra: Nắm vững tâm sinh lý của trẻ , hình thành
nhân cách của trẻ thơng qua các hoạt động ngồi giờ trong các giờ hoạt động
chung, hoạt động góc, đi dạo đi chơi, giờ ngoại khóa để trao đổi, đàm thoại cùng
trẻ.Tất cả các câu hỏi đặt ra nhằm khích thích trẻ cảm nhận những tình cảm, tư
duy, suy nghĩ, trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ. Các câu hỏi phù hợp với khả năng
của từng trẻ nhưng không áp đặt để làm mất đi sự hứng thú của trẻ, tạo cho trẻ có
sự tranh luận, thảo luận sơi nổi, khơi gợi tính tị mị, sáng tạo, khám phá để thúc

đẩy trẻ học tập tích cực hơn để có kết quả cụ thể cho việc áp dụng biện pháp tôi
dùng bản khảo sát số liệu như sau:

10


BẢNG KHẢO SÁT TRƯỚC KHI ÁP DỤNG BIỆN PHÁP

Số tre trong lớp 24 tre

Trước khi áp dụng biện pháp
Số tre
Tỷ lệ đạt
Số tre
Tỷ lệ %
đạt

%

chưa đạt

Chưa đạt

8/24

33, 33

16/24

66, 66

8/24

33, 33

16/24

66, 66

10/24
41, 67
của cơ
3. Nội dung và hình thức của giải pháp:

14/24

58, 33

Tre thích khám phá các sự
vật, hiện tượng xung quanh
Tre có khả năng nhân biệt
các đặc điểm sự vật hiện
tương trong các chủ đề
Tre trả lời tốt các câu hỏi

a. Mục tiêu của giải pháp:
- Phát triển toàn diện về 5 mặt cho trẻ: Đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể chất,
tình cảm xã hội.
- Giúp trẻ lĩnh hội kiến thức, kỹ năng một cách sâu sắc, chính xác, mang
tính khoa học phù hợp với lứa tuổi.

- Giúp trẻ tham gia vào các hoạt động khám phá khoa học với tâm thế hứng
thú, phấn khởi, vui tươi, tự tin, phát triển các khả năng của trẻ như: Quan sát, so
sánh, ghi nhớ, chú ý, phân tích, phán đốn…
- Giáo dục trẻ tình yêu thiên nhiên, sống gần gũi, thân thiện với thế giới
xung quanh trẻ.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp .
Qua nhiều đề tài khám phá khoa học tôi thấy trẻ tham gia hưởng ứng nhiệt
tình, say mê của các cháu. Với việc học này tôi thấy vui và các cháu thực sự chủ
động tham gia vào các hoạt động học, với những phương pháp, giải pháp áp
dụng như sau:
* Giải pháp 1: Xây dựng cơ sở vật chất, tạo môi trường học tập cho
tre.

11


Trường có khn viên đẹp, có cây xanh, có vườn hoa nhiều màu sắc đủ để
cho trẻ khám phá khoa học. Tận dụng các hình ảnh thật để trị chuyện và hướng
trẻ đến với thiên nhiên tươi đẹp.
Ví dụ: Cây xanh có những ích lợi gì? ( làm bóng mát, lấy gỗ làm bàn ghế,
kệ đựng đồ, tủ đựng quần áo...). Từ đó, giáo dục trẻ phải biết chăm sóc và bảo
vệ cây xanh xung quanh trường lớp.

Hình ảnh: Trẻ chơi dưới khn viên trường
Phịng học kiên cố, đầy đủ dồ dùng cho các trẻ vui chơi và tìm hiểu. Đồ
dùng của trẻ cũng phải đẹp, hấp dẫn, phong phú sinh động nhằm kích thích hứng
thú, tị mị lịng ham hiểu biết của trẻ.
Ví dụ: Đồ dùng đồ chơi đầy đủ ở các góc chơi của trẻ, mỗi đồ vật đều có
những sáng tạo riêng như: Góc bán hàng sẽ có một số loại quả, một số loại rau…
để kích thích sự tư duy của trẻ về các loại rau quả đó.

Trang trí lớp học và các góc theo chủ đề, chủ điểm, phù hợp với chủ đề
nhánh trong tuần để cho trẻ nhận biết và tìm hiểu một cách khách quan hơn.
Ví dụ: Chủ điểm trường Mầm non, chủ đề nhánh là ngày hội bé đến trường,
thì trong lớp học ở chủ điểm chính cơ phải trang trí trường học có gì, trong sân
trường có những đồ chơi gì, trong lớp học bé có gì, có ai…trẻ sẽ nhìn từ thực tế
với chủ điểm để trẻ so sánh và nhận biết tốt hơn.
12


Ngồi ra, phải cần có đồ dùng, trực quan, đồ chơi phục vụ tiết học nh ư :
Bàn, ghế, bảng, tranh, mơ hình, hình ảnh, vật mẫu ... Cần phải đầy đủ cho cơ và
trẻ cùng hoạt động.
Ví dụ: Khi cho trẻ trò chuyện về chủ đề thế giới động vật “ Những con vật
ni trong gia đình” trẻ sẽ khám phá tìm hiểu về con gà, con mèo, con chó…
Ngồi hình ảnh ra, nếu mỗi trẻ có những hình ảnh lơtơ và cùng cơ khám phá và
nhận biết thì trẻ sẽ ghi nhớ tốt hơn về những con vật đó.
Với chính bản thân mình tơi tận dụng những ngun vật liệu có sẵn ở địa
phương.
Ví dụ: Vỏ chai làm các con vật hoặc là những phương tiện giao thông, vải
vụn làm rối, cọng rơm khô làm mái nhà, sưu tầm lá khô với nhiều màu sắc, hoa
ép khô, vỏ cây khô để làm tranh ảnh cho tiết dạy. Sưu tầm các loại hạt, các loại
vỏ trai ốc, hến sò ... để bổ xung giá đồ chơi của trẻ .
Ngoài biện pháp xây dựng cơ sở vật chất, tạo môi trường học tập cho trẻ tơi
cịn có biệp pháp tiếp theo đó là tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động trải
nghiệm qua các thí nghiệm .
* Giải pháp 2 : Tổ chức cho tre tham gia các hoạt động trải nghiệm qua các
thí nghiệm .
Cho trẻ làm thí nghiệm và thực hành để phát hiện “khám phá khoa học mới”,
với trẻ những gì chưa biết, chưa làm và đặc biệt hứng thú với thí nghiệm khám
phá cái mới lạ. Được trực tiếp làm thí nghiệm với các vật mới lạ thì quả là một

điều thích thú đối với trẻ. Thật vậy, cứ để cho trẻ được hoạt động, được trải
nghiệm, được thử, sai, đúng và cuối cùng trẻ sẽ tự tìm ra một kết quả nào đó sẽ là
một điều lý thú đối với trẻ. Trẻ sẽ say mê với phát hiện mới và đưa ra được hàng
trăm hàng nghìn câu hỏi.Dưới đây là một số thí nghiệm tôi đã tiến hành và kết
quả thu được ở các con rất tốt, trẻ rất hứng thú, say mê.
Ví dụ: Thí nghiệm về các tính chất của nước
- Tính chất của nước:
+ Nước trong suốt:
13


Cơ có một cốc sữa và một cốc nước. Cơ mời một bạn lên cho một chiếc thìa vào
cốc sữa thì điều gì sẽ xảy ra? Cơ cho quan sát và nhận xét (trẻ khơng nhìn thấy
thìa)
Tương tự với cốc nước ( trẻ nhìn thấy thìa )
Sau đó cơ khái quát lại: Nước trong suốt, không màu, không mùi, không vị.
+ Nước hòa tan được một số chất và nước khơng hịa tan được một số chất .
Cơ hỏi trẻ khi cho đường, vào cốc nước thì điều gì sẽ xảy ra? Muốn biết điều gì
xảy ra thì cơ và trẻ cùng làm thí nghiệm.
Cơ hướng dẫn trẻ cho đường vào cốc.
Cô cho trẻ quan sát và nhận xét.
Tiếp tục với muối và vitamin C cũng vậy.
Sau đó cơ khái qt lại tính chất của nước, nước hịa tan được một số chất và
nước khơng hịa tan được một số chất
Hay một thí nghiệm khác trẻ thực hành thí nghiệm giữa vật nổi vật chìm,
hoặc làm thí nghiệm giữa bình hoa có nước và bình hoa khơng có nước. Khi thí
nghiệm thành cơng, trẻ sẽ biểu lộ rõ vẻ thích thú, phấn khởi vơ cùng và có những
nhóm đã reo hò ầm ĩ, với tiết học này trẻ thực sự chủ động khi làm cơng việc thí
nghiệm. Nhờ vào việc cho trẻ thực hành thí nghiệm sẽ có những tác động như:
Tính tự tin, tự lập, tự suy nghĩ, tự tìm ra kết quả nhanh nhất để hồn thành cơng

việc mình đang làm. Với tơi đã áp dụng nhiều vào tiết học của trẻ về những đề tài
khám phá khoa học và tất cả đều được sự hưởng ứng nhiệt tình, say mê của trẻ.

14


Hình ảnh: Trẻ thí nghiệm giữa vật nổi vật chìm
Ngồi việc được tham gia các hoạt động trải nghiệm qua các thí nghiệm trẻ
cịn được tiếp xúc với thiên nhiên thông qua hoạt động tham quan dã ngoại .
* Giải pháp 3: Cho tre tiếp xúc với thiên nhiên thông qua hoạt
động tham quan dã ngoại.
Vui chơi là cơ hội tốt để trẻ áp dụng những kiến thức trong sách vở, phát
huy sáng kiến, chủ động tạo ra nhiều tình huống phong phú thông qua cảm nhận
từ thực tế. Các hoạt động vui chơi cũng giúp trẻ phát triển các mối quan hệ, hòa
nhập với bạn bè ở các lứa tuổi, tạo điều kiện cho trẻ bộc lộ bản thân mình và học
cách cư xử thân thiện với mọi người. Trong số các hoạt động vui chơi dành cho
trẻ, tham quan dã ngoại là hoạt động mà trẻ rất thích. Ở nhà trẻ ít có dịp được bố
mẹ đưa đi tham quan, chính vì thế đến trường mầm non trẻ rẩt thích tham gia vào
hoạt động này. Việc kết hợp những chuyến dã ngoại với học tập chính là một
trong những biện pháp giúp trẻ có được sự trải nghiệm cuộc sống tốt nhất.
Ví dụ như đang học chủ đề nghề nghiệp: Bác nông dân: Cho trẻ được đến
trang trại của bác nơng dân. Ở đó trẻ được tự tay trồng cây, tưới cây và thu hoạch
quả, hay là những cơ, những cậu bé tí hon chăn ni đi chăm sóc các đàn gà, đàn
dê.......
15


Hình ảnh: Trẻ trồng cây và quan sát các lồi hoa
*Giải pháp 4: Lồng ghép tích hợp các hoạt động học khác.
Muốn tiết dạy sinh động bản thân tôi phải biết tích hợp các hoạt động học

sao cho phù hợp với chủ đề, đề tài mà mình đang thực hiện, tuy nhiên khơng phải
tiết học nào cũng phải tích hợp. Nhưng khi tích hợp vào các hoạt động thì địi hỏi
chúng phải trải qua các mặt phát triển: Như phát triển thể chất, phát triển nhận
thức, phát triển ngôn ngữ, phát triển thẩm mỹ, trẻ được rèn luyện các nhóm cơ,
hít thở khơng khí trong lành và thay đổi trạng thái vận động, trẻ biết về các hiện
tượng và môi trường xung quanh, phân biệt được các sự vật hiện tượng, đặc điểm
rõ nét và đa dạng. Trẻ nói được rất nhiều và phát triển hơn so với yêu cầu, giải
thích được những câu hỏi tại sao? Như thế nào rõ ràng? Trẻ vui, tị mị, thích thú,
thoải mái cười nói, phát sinh tình u sự tơn trọng và bảo vệ thiên nhiên, sự vật
xung quanh.
Các lĩnh vực học tập đều liên quan đến nhau và đều hợp lý hiệu quả khi đưa
ra mơi trường bên ngồi. Làm quen với toán, khám phá khoa học, làm quen với
văn học, giáo dục thể chất, hoạt động tạo hình, giáo dục âm nhạc, hoạt động vui
chơi,… Trẻ nhỏ nhìn nhận về thế giới, về mơi trường xung quanh mình theo một
góc độ tổng thể. Chúng học từ mọi thứ xảy ra xung quanh mình và khơng phân
tách theo từng hoạt động, từng lĩnh vực khác nhau. Chính vì thế, việc tổ chức
16


cho trẻ học cần phải được thực hiện tích hợp trong một tổng thể chung. Thơng
qua những hoạt động tích hợp đó trẻ sẽ hiểu kiến thức và kỹ năng liên quan đến
nhau như thế nào. Hoạt động học của lĩnh vực này sẽ được lồng ghép hoặc
chuyển sang hoạt động học của lĩnh vực khác một cách tự nhiên nhưng khơng vì
thế mà tơi lạm dụng q với mơi trường bên ngồi vào các hoạt động của trẻ.
Trẻ hình thành những hiểu biết của mình thơng qua sự tương tác tích cực
của cơ giáo, các bạn trong lớp, các sự kiện được tổ chức. Trẻ học hiệu quả nhất
khi được tích cực tham gia vào các hoạt động mà chúng thấy thú vị. Các hoạt
động của trẻ nên dựa trên sự tị mị, nhu cầu, và sở thích của chúng. Chính vì thế,
việc học tập của trẻ cần được nhấn mạnh vào quá trình trẻ nhận biết, hiểu và hình
thành các ý kiến của riêng mình thay vì việc trẻ phải hồn thành những bài tập

có sẵn và lặp đi lặp lại. Bản thân tơi đóng vai trị là người tạo điều kiện để đảm
bảo rằng, trong quá trình học, trẻ được quan sát, được đưa ra các câu hỏi, được
khám phá và được tự trải nghiệm.
Tổ chức các môn học lồng vào môi trường thiên nhiên là một phần quan
trọng trong quá trình học của trẻ, là sự gần gũi để trẻ học, để thúc đẩy trẻ khám
phá, tìm tịi, mạo hiểm, học qua chơi sẽ giúp trẻ tham gia vào việc tổ chức, đưa ra
quyết định lựa chọn, thực hành, duy trì và bày tỏ cảm xúc. Chơi có tổ chức sẽ
giúp phát triển và mở rộng sức sáng tạo, các kỹ năng nghe và nói, các kỹ năng xã
hội và tính cách, khả năng sử dụng ngôn ngữ đa dạng liên quan đến nhiều lĩnh
vực như âm nhạc, tạo hình, tốn bản thân tơi chính là người tạo điều kiện để trẻ
chơi như là một phần của quá trình học của mình.

17


Hình ảnh: Trẻ lồng ghép hoạt động tạo hình

Hình ảnh: Trẻ đóng vai theo chủ đề
18


Để trẻ thực hiện tốt hoạt động học của mình thì giáo viên cần thường xuyên
trau dồi sự hiểu biết của trẻ. Kích thích tính tị mị của trẻ.
*Giải pháp 5: Thường xuyên trau dồi sự hiểu biết của tre. Kích thích
tính tị mị của tre.
Thật vậy, bất kỳ làm một việc gì, tìm hiểu hay khám phá một điều gì trong
mỗi chúng ta đều phải có một ít hiểu biết nhất định về điều đó để có thể đặt ra
câu hỏi “Tại sao” và tìm cách giải quyết chúng. Trẻ nhỏ cũng vậy, chúng ta
thường quan niệm trẻ nhỏ giống như tờ giấy trắng và chúng ta muốn vẽ gì lên đó
cũng được, đó là quan niệm hồn tồn khơng chính xác, trẻ cũng có cách nghĩ

riêng của trẻ có điều khả năng thu thập thơng tin của trẻ cịn hạn chế và khả năng
phân tích tổng hợp của trẻ hầu như chưa chính xác vì vậy trẻ gặp khó khăn trong
bất cứ vấn đề nào trẻ muốn tìm hiểu.
Việc đưa trẻ vào với môi trường xung quanh hay nói rõ hơn là trẻ khám phá
khoa học, điều đầu tiên mà tôi quan tâm là lượng kiến thức của trẻ có thực sự phù
hợp và lĩnh hội các chủ điểm hay khơng. Hơn nữa, nếu trẻ đã có lượng kiến thức
nhất định rồi thì việc khám phá sẽ dễ dàng hơn và có ý nghĩa, hiệu quả hơn rất
nhiều bên cạnh đó phát triển được tư duy cho trẻ.
Căn cứ vào những điều trên nên tôi chọn biện pháp thường xuyên trau dồi
sự hiểu biết của trẻ, kích thích tính tị mị của trẻ là vấn đề mấu chốt trong đề tài
này. Trẻ đến lớp được cô giáo truyền đạt kiến thức ở mọi lúc mọi nơi . Bản thân
tôi khi lên lớp luôn cố gắng thu thập những điều mới lạ đối với trẻ từ đó tạo cho
trẻ có sự quan tâm và muốn tìm hiểu.
Ví dụ: Từ một cái hạt nhỏ tôi dạy cho trẻ biết quá trình từ hạt nảy mầm rồi
lớn thành cây như thế nào? Vì sao phải chăm bón cho cây? Thường xun trò
chuyện về điều mà trẻ gặp ở nhà, trên đường đi học. Đặt ra cho trẻ những câu hỏi
“ Tại sao? Làm sao con biết?...” Cứ lặp đi, lặp lại nhiều lần, đôi khi tôi cho trẻ
làm quen với một vật để trẻ tự nói lên điều trẻ thấy và nghĩ. Tôi chuẩn bị một số
đồ dùng khi lên lớp theo từng chủ điểm để trẻ tìm hiểu.

19


Ví dụ: Quả mít trẻ đã biết thì tơi có thể nói cho trẻ biết về cây của nó, sự
phát triển của quả mít và tác dụng của quả mít, khi quả mít xanh dùng để làm gì,
khi mít chín dùng để làm gì ?
Con vịt trẻ đã biết thì tơi có thể nói cho trẻ biết về nơi sống của nó, lợi ích
của nó là gì ?
Thường xun trị chuyện và dạy cho trẻ cách quan sát, khám phá sự vật một
cách khoa học và logic, rèn cho trẻ khả năng đặt câu hỏi và tìm ra câu trả lời.

Ví dụ: Khi dạo chơi trong sân tơi ln khơi gợi cho trẻ sự tò mò từ những
trái của các cây trong vườn trường, hạt phượng hay những tia nắng chiếu qua từ
khe lá. Trẻ hỏi tại sao lại thế? Sao các cây có trái cũng là trái cây mà cháu khơng
ăn được?… Tơi ln cho trẻ tự tìm hiểu rồi tự trả lời cho nhau nghe sau đó tơi sẽ
rút ra điều đúng mà trẻ dễ hiểu. Bên cạnh đó thường xuyên nhắc nhở trẻ những từ
ngữ mà có thể nói rằng trẻ ít được tiếp xúc.
Điều kiện để thực hiện :Giáo viên có kiến thức vững vàng, ln sáng tạo
trong mọi hoạt động, biết vận dụng các hoạt động đó sao cho phù hợp với tiết
dạy. Phải biết yêu nghề yêu trẻ, thân thiện với trẻ, không ngừng học hỏi đồng
nghiệp. Biết kết hợp với phụ huynh để động viên, khuyến khích, tạo cơ hội cho
trẻ thích đến trường đến lớp….
Môi trường quanh trẻ như trường, lớp, đồ dùng phục vụ cho hoạt động đa
dạng, gần gũi kích thích tính học hỏi của trẻ, các đồ dùng, đồ chơi của trẻ phải là
vật thật, khuôn viên nhà trường đẹp có nhiều cây xanh, có nhiều đồ chơi ngồi
trời, để giúp trẻ cứ mỗi lần về nhà lại nhớ tới trường.

20


Hình ảnh: Trẻ khám phá về những chiếc lá
* Giải pháp 6 : Kết hợp với phụ huynh trong việc hướng dẫn tre khám
phá khoa học.
Đối với trẻ mầm non dễ nhớ lại dễ quên, nếu không đ ược luyện tập thường
xun thì sau ngày nghỉ sẽ qn lời cơ dạy.
Vì thế tơi thường xun trao đổi với phụ huynh vào giờ đón trả trẻ để hiểu
được tính cách trẻ và để phụ huynh luyện thêm cho trẻ .
Động viên các cháu không chỉ biết bảo vệ môi trường xung quanh mà cịn
giữ gìn, giúp đỡ cha mẹ những cơng việc vệ sinh nhỏ.
Trao đổi với phụ huynh mua cho trẻ những quyển tranh vẽ về con vật, cây
cỏ… phù hợp với lứa tuổi. Trẻ được làm quen với hình ảnh.

Việc kết hợp giữa gia đình và cơ giáo là không thể thiếu được, giúp trẻ
luỵên tập nhiều hơn, từ đó trẻ có được vốn kiến thức về thiên nhiên, về xã hội
phong phú và đa dạng hơn. Vì trẻ ở môi trường là nông thôn, nên ở nhà trẻ được
tiếp xúc với nhiều thiên nhiên, cỏ cây hoa lá rất nhiều, đ ược bố mẹ thường xuyên
cung cấp và củng cố những gì đã có thì hiệu quả việc cho trẻ làm quen với khám
phá khoa học là rất cao.

Hình ảnh: Kết hợp giữa gia đình và nhà trường
21


c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.
Các giải pháp nêu trên có mối quan hệ logic với nhau, đan xen và hỗ trợ
cho nhau nhằm mục đích phát triển toàn diện cho trẻ cả về thể chất lẫn tinh thần.
Và gây hứng thú cho trẻ để trẻ có thể đạt hiệu quả mong muốn. Từ đó sự liên kết
khăng khít giúp trẻ phát triển nhiều lĩnh vực, giúp trẻ năng động, sáng tạo, khám
phá được nhiều điều bổ ích về thế giới xung quanh.
Tự bản thân của mỗi giáo viên phải không ngừng học tập để cập nhật thông
tin, kiến thức.
Giáo viên cần được sự hỗ trợ về thiết bị dạy học thiết thực hiệu quả , bên cạnh
đó giáo viên phải linh hoạt chủ động làm đồ dùng đồ để trẻ chơi.
Và điều quan trọng hơn cả, mỗi giáo viên phải có tâm và nhiệt huyết với nghề.
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu:
Đối với cô:
Qua những tiết học đưa trẻ ra hịa nhập với thế giới bên ngồi, giúp trẻ khám
phá khoa học, bản thân tôi cảm thấy tiết dạy thoải mái hơn, vốn kiến th ức được
mở mang và có sự linh hoạt, sáng tạo trong tiết dạy của mình. Bên cạnh đó tơi
thấy mình vẫn cịn phải trau dồi kiến thức nhiều hơn nữa bởi vì xung quanh
chúng ta có rất nhiều điều kì diệu ngồi kiến thức của mình, phải có một lượng
kiến thức đầy đủ mới có thể trả lời những câu hỏi của trẻ mà đôi lúc ta không thể

ngờ tới.
Đối với trẻ:
Ban đầu khi áp dụng trẻ hòa nhập một cách tự do, nhìn nhận sự vật hiện
tượng khơng đúng, bản thân tôi phải lên kế hoạch để hướng dẫn trẻ biết cách
quan sát, tìm hiểu một sự vật hiện tượng một cách khoa học. Dần dần trẻ đã biết
và thực hiện có hiệu quả, trẻ khơng cịn lúng túng trước mơi trường xung quanh,
trước hiện tượng thiên nhiên hay bất cứ cái gì xảy ra, tuy nhiên cịn có một số trẻ
cịn chậm, vì trẻ dân tộc sự phát triển của trẻ còn hạn chế. Nhưng trẻ biết đặt vấn
đề và tìm cách giải quyết vấn đề với những cái đơn giản vào vốn hiểu biết của
mình để trả lời các câu hỏi của cô.
Đối với phụ huynh:
22


Hiểu và tôn trọng ý kiến cũng như mong muốn của con mình, tạo điều kiện
cho con được hịa nhập với thế giới xung quanh. Đặc biệt phụ huynh thường
xuyên trao đổi với cô giáo về cách truyền thụ kiến thức hàng ngày cho trẻ,
thường xuyên cho trẻ tiếp cận với những đồ dùng thực tế ở nhà mà trẻ thường
được chơi để cho trẻ có những suy đốn dần dần, hợp tác trong việc cung cấp
Tiếng Việt cho trẻ, luôn luôn dùng tiếng phổ thông với trẻ, kèm cho trẻ ngơn ngữ
chính xác, rõ ràng khi lên lớp nếu trẻ được học những kiến thức mà đã trải
nghiệm thì ở nhà thì đó cũng là thuận lợi cho trẻ khi học khám phá cái gì mà
mình đã biết được.
Qua các phương pháp mà tôi đã thực hiện cuối cùng kết quả đạt trên trẻ như
sau:
KẾT QUẢ SO SÁNH VỚI KHẢO SÁT BAN ĐẦU
Trước khi áp
Sau khi tháng áp Tăng tre
dụng biện pháp dụng biện pháp
và tỷ lệ

Số tre 24 tre
Số tre
Tỷ lệ
Số tre
Tỷ lệ
Tr Tỷ lệ
đạt
đạt %
đạt
đạt %
e
%
Tre thích khám phá các
12 50,00
sự vật, hiện tượng xung
8/24
33,33
20/24
83,33
quanh
Tỷ lệ tre có khả năng
12 50,00
nhân biệt các đặc điểm
8/24
33,33
20/24
83,33
sự vật hiện tương trong
các chủ đề
Tỷ lệ tre trả lời tốt các

9 37, 50
10/24
41,67
19/24
79,16
câu hỏi của cô
Từ bảng so sánh kết quả số liệu nêu trên ta thấy sau khi thực hiện các biện
pháp đề tra cho ta một kết quả rất khả quan
Qua các phân tích và nghiên cứu ở trên tơi có một số kết luận và kiến nghị
như sau:
III. Kết luận, kiến nghị:
1 Kết luận:
Từ những thực tế trên cũng như các kết quả trên và để đạt được những kết
quả đó trước hết tơi phải chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cần thiết cho một tiết học cho
23


cô và trẻ. Chuẩn bị kế hoạch giảng dạy, nắm chắc kiến thức chun mơn. Chuẩn
bị mơi trường an tồn khi cho trẻ tiếp xúc.
Trong các môn học mà trẻ được làm quen ở lứa tuổi mầm non hoạt động
học nào cũng rất quan trọng. Nhưng đặc biệt là môn khám phá khoa học, nó là
mơn học quan trọng nhất đối với trẻ để cho trẻ phát triển một cách tồn diện
hơn. Đây là một trong những mơn học mà trẻ thích thú nhất nó thực sự tác động
đến tình cảm, phát triển tư duy, ngơn ngữ, trí thơng minh một cách hoàn thiện.
Muốn thực hiện tổ chức cho trẻ khám phá khoa học nhằm phát huy tính tích
cực của trẻ một cách tốt nhất địi hỏi phải có sự cố gắng giữa cô và trẻ. Phải biết
phối hợp giữa cơ giáo, gia đình và nhà trường, xã hội. Phải biết tận dụng thời
gian để giúp trẻ vượt mọi khó khăn ban đầu.
2. Kiến nghị:
- Rất mong Phòng GD&ĐT mở thêm nhiều lớp thảo luận, trao dồi những

sáng kiến hay để giáo viên học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, nâng cao tầm nhìn và
hiểu biết của mỗi giáo viên.
- Mong Ban giám hiệu nhà trường quan tâm nhiều hơn nữa trong việc bổ
sung thêm thiết bị, đồ dùng cho hoạt động khám phá khoa học nói riêng để trẻ có
thêm nhiều đồ dùng để phục vụ cho tiết dạy, cho trẻ trải nghiệm.
- Bản thân giáo viên chúng tôi sẽ luôn cố gắng và cố gắng hơn nữa làm thêm
đồ dùng đồ chơi, tạo mọi điều kiện để trẻ hứng thú hơn nữa trong hoạt động
khám phá khoa học, để nâng cao chất lượng môn học ngày càng tốt hơn.
- Trên đây là một số giải pháp, kinh nghiệm mà tôi đã thực nghiệm để “giúp
trẻ thực hiện tốt hoạt động khám phá khoa học tại lớp mầm trường mẫu giáo
Tuổi Hồng”. Bản thân rất mong được sự đóng góp ý kiến của các cấp và các đồng
nghiệp để những hoạt động khám phá khoa học cho trẻ đạt chất lượng cao.
, ngày

24

tháng
năm 2021
Người viết


TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT
1
2
3
4

Tài liệu tham khảo
Giáo dục học mầm non

Tâm lý học đại cương
Giáo dục học trẻ em lứa tuổi mầm

Tác giả
Nguyễn Thị Hịa
Trần Minh Đức
Nguyễn Ánh Tuyết

non
Chương trình chăm sóc giáo dục

Trần Thị Trọng -Phạm Thị

mẫu giáo và hướng dẫn thực hiện

Sửu

5

( 4-5 tuổi)
Khám phá thiên nhiên qua hoạt

6

động thực tiễn
Những sáng kiến kinh nghiệm
chọn lọc “Nâng cao chất lượng

7

chăm sóc - Giáo dục trẻ”
Phương pháp nghiên cứu khoa học

8

giáo dục mầm non
Mạng Internet

Nguyễn Ánh Tuyết

ĐÁNH GIÁ ,XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
25