Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng đối với ngân hàng công thương Hoàn kiếm.doc

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
lời mở đầu
Thị trờng ngân hàng tài chính ngày một trở nên mang tính toàn cầu
hoá cao độ. Sự chu chuyển dòng tiền ngày càng gia tăng không chỉ về tốc độ,
số lợng mà còn cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Những biến động về kinh tế,
chính trị ngày càng lớn và khó dự doán. Cơ chế thị trờng cũng tạo điều kiện
cho các doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả. Nhng để tồn tại và phát triển
các doanh nghiệp phải đối mặt với cuộc cạnh tranh ngày càng gay gắt.Ngân
hàng cũng là một doanh nghiệp nên cũng không nằm ngoài quy luật đó.
Hoạt động kinh doanh tín dụng của các ngân hàng thơng mại là đòn
bẩy cho các hoạt động kinh doanh khác. Tín dụng ngân hàng là một trong
những hoạt động chính và tạo ra thu nhập lớn nhất cho các ngân hàng thơng
mại. Với vai trò là ngời dẫn vốn lớn nhất trong nền kinh tế, tín dụng ngân
hàng đang ngày càng phát huy hiệu quả. Bên cạnh những thành công đạt đ-
ợc thì trong xu thế hội nhập, ngân hàng thơng mại đang phải chịu nhiều áp
lực cạnh tranh từ các ngân hàng nớc ngoài. Thêm vào đó là các rủi ro nh
biến động tỷ giá, giá vàng tăng mạnh, các loại hình kinh doanh còn nhiều
hạn chế đã và đang làm hiêụ quả hoạt động của ngân hàng cha cao.
Trong bối cảnh đó, việc các ngân hàng duy trì và quản lý một cách
tích cực cũng nh tăng cờng đa dạng hoá hoạt động tín dụng nhằm hạn chế
rủi ro đã trở thành vấn đề nóng bỏng.
Trong quá trình quản rủi ro tín dụng ở nớc ta vẫn còn nhiều khó khăn,
việc nhìn nhận lại, đánh giá và đa ra và đa ra những ý tởng mới luôn đợc
quan tâm. Chính vì vậy, Sau một thời gian thực tập tại Ngân hàng Công Th-
1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
ơng Hoàn Kiếm, dói sự hớng dẫn của cô giáo Lê Phong Châu và sự giúp đỡ
của các anh chị trong Phòng khách hàng số 1 cũng nh sự quan tâm của ban
lãnh đạo ngân hàng, em đã chọn đề tài: rủi ro tín dụng tại ngân hàng công
thơng hoàn kiếm-giảI pháp phòng ngừa và hạn chế để làm chuyên đề tốt
nghiệp, phục vụ mục đích học tập và nghiên cứu của bản thân.

Chuyên đề đợc chia làm 3 chơng:
Chơng I: Rủi ro tín dụng của Ngân hàng thơng mại
Chơng II: Thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng công thơng Hoàn
Kiếm trong thời gian qua
Chơng III: GiảI pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro TD tại Ngân
hàng công thơng Hoàn Kiếm
Với sự hạn chế về kiến thức và kinh nghiệm thực tế, do đó sẽ không
tránh khỏi những thiếu sót; mong đợc sự giúp đỡ, chỉ bảo nhiều hơn nữa từ
cô giáo để em có thể hoàn thành tốt chuyên đề thực tập này.
Em xin chân thành cảm ơn !
Chơng i:Rủi ro tín dụng của NHTM
2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
1.1 NHTM trong nền kinh tế thị trờng
1.1.1 KháI niệm
Ngân hàng ra đời gắn kiền với sự phát triển của sản xuất, trao đổi hàng hoá
và sự xuất hiện của tiền tệ. Sự giao lu hàng hoá giữa các vùng, các quốc gia với các
loại tiền khác nhau đã gây ra những khó khăn trong việc mua bán, thanh toán,
chuyển đổi và bảo quản tiền tệ. Vì vậy, trong số các thơng gia thời bấy giờ, một số
ngời đã từ bỏ việc buôn bán hàng hoá để trở thành các thơng gia về tiền tệ thực
hiện công việc đổi tiền. Việc đổi các loại tiền của các vùng, khu vực khác nhau,
giúp cho các thơng gia giao lu hàng hoá thuận tiện hơn.
Khi các thơng gia hàng hoá thực hiện buôn bán hai chiều, sẽ xuất hiện
những khoảng thời gian trễ giữa lúc bán hàng hoá này và mua tiếp hàng hoá khác,
lúc này họ không sử dụng đến số tiền hàng. Để đảm bảo an toàn, các thơng gia này
muốn nhờ ai đó đáng tin cậy bảo quản hộ. Để đáp ứng nhu cầu đó, các thơng gia
tiền tệ đã thực hiện công việc thứ hai là nhận gửi và bảo quản hộ tài sản có thu lệ
phí.
Khi nhận gửi, các thơng gia tiền tệ viết cho khách hàng một tờ giấy chứng
nhận. Sau nhiều lần gửi và rút thuận tiện, các thơng gia tiền tệ đợc tín nhiệm và để

cho việc mua bán diễn ra nhanh chóng, ngời mua đã sử dụng tờ giấy chứng nhận
khi thanh toán tiền hàng, sau đó ngời bán sẽ tới rút tiền ở chỗ các thơng gia tiền tệ.
Nh vậy, các thơng gia tiền tệ đã thực hiện công việc chi trả hộ cho khách hàng.
Trong quá trình nhận gửi và chi trả hộ, một số tiền lớn luôn đọng lại ở chỗ
các thơng gia tiền tệ. Điều này đã làm nảy sinh các khả năng có thể sử dụng số tiền
này. Trong khi đó, các thơng gia khi hoạt động kinh doanh luôn có nhu cầu mua
hàng đột xuất đồng thời cũng cần những khoản đầu t lớn cho phát triển. Từ đó các
thơng gia tiền tệ bắt đầu hoạt động cho vay đối với nền kinh tế.
3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Khi cho vay, các thơng gia tiền tệ đã thu đợc lãi nhiều hơn là lệ phí nhận
gửi. Để tăng thêm lợi nhuận qua lãi cho vay, các thơng gia tiền tệ đã bỏ không thu
phí tiền gửi, hơn nữa còn trả lãi cho tiền gửi với mục đích thu hút đợc số lợng lớn
tiền gửi để có thể tăng các hoạt động cho vay. Lúc này các thơng gia tiền tệ đợc
gọi là các nhà ngân hàng, chuyên kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ - tín dụng. Theo
thời gian các tổ chức ngân hàng đã phát triển nhanh chóng và mở rộng thêm nhiều
nghiệp vụ mới nh: chiết khấu, bảo lãnh, t vấn, uỷ thác, đầu t, mua bán chứng
khoán,...
Dựa vào tính chất, mục đích, đối tợng hoạt động của các NHTM chúng ta
có một định nghĩa về NHTM nh sau:
NHTM là một tổ chức kinh tế có t cách pháp nhân, kinh doanh tiền tệ mà
hoạt động chủ yếu và thờng xuyên là nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm
hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, đầu t, chiết khấu, đồng thời thực hiện
các nghiệp vụ thanh toán, t vấn, môi giới và một số dịch vụ khác cho khách hàng
1.1.2 Vai trò, chức năng
1.1.2.1Vai trò
- Trung gian tàI chính: Chuyển các khoản tiết kiệm, chủ yếu từ hộ gia đình,
thành các khoản tín dụng cho các tổ chức kinh doanh và các thành phần
kinh tế khác để đầu t vào nhà cửa, thiết bị và các tài sản khác.
- Thanh toán: Thay mặt khách hàng thực hiện thanh toán cho việc mua hàng

hoá và dịch vụ( nh bằng cách phát hành và bù trù séc, cung cấp mạng lới
thanh toán điện tử, kết nối các quỹ và phân phối tiền giấy và tiền đúc).
- Bảo lãnh: Cam kết trả nợ cho khách hàng khi khách hàng mất khả năng
thanh toán( chẳng hạn phát hành th tín dụng).
- Đại lý: Thay mặt khách hàng quản lí và bảo vệ tài sản của họ, phát hành
hoặc chuộc lại chứng khoán ( thờng đợc thực hiện tại phòng uỷ thác).
4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
- Thực hiện chính sách của NN: Thực hiện các chính sách kinh tế của chính
phủ, góp phần điều tiết sự tăng trởng kinh tế và theo đuổi các mục tiêu xã
hội.
1.1.2.2Chức năng
- Trung gian tàI chính
Ngân hàng là một tổ chức trung gian tài chính với chức năng chủ yếu là
chuyển tiết kiệm thành đầu t, đòi hỏi dự tiếp xúc với hai loại cá nhân và tổ chức
trong nền kinh tế, thứ nhất là các cá nhân và tổ chức tạm thời thâm hụt chi tiêu cho
tiêu dùng và đầu t vợt quá thu nhập và vì thế họ là những ngời cần bổ sung vốn; thứ
hai là những cá nhân và tổ chức thặng d trong chi tiêu, tức là thu nhập hiện tại của
họ lớn hơn chi tiêu cho hàng hoá, dịch vụ và do vậy họ có tiền để tiết kiệm. Sự tồn
tại hai loại cá nhân và tổ chức trên là hoàn toàn độc lập với ngân hàng. Điều tất yếu
là tiền sẽ chuyển từ nhóm thứ hai sang nhóm thứ nhất nếu cả hai cùng có lợi. Nh
vậy thu nhập gia tăng là động lực tạo ra mối quan hệ tài chính giữa hai nhóm. Nếu
dòng tiền di chuyển với điều kiện phải quay trở lại với một lợng lớn hơn trong một
khoảng thời gian nhất định thì đó là quan hệ tín dụng.
Tuy nhiên quan hệ trực tiếp bị nhiều giới hạn do không phù hợp về quy mô,
thời gian, không gian...Điều này cản trở quan hệ trực tiếp phát triển và là điều kiện
nảy sinh trung gian tài chính. Do chuyên môn hoá mà trung gian tài chính có thể
giảm chi phí giao dịch xuống, từ đó mà làm tăng thu nhập của ngời tiết kiệm, đồng
thời giảm chi phí cho ngời vay tiền xuống. Trung gian tài chính đã tập hợp những
ngời tiết kiệm và đầu t, vì vậy mà giải quyết đợc mâu thuẫn cơ bản của tín dụng

trực tiếp. Cơ chế hoạt động của trung gian tài chính sẽ có hiệu quả khi nó gánh
chịu rủi ro và sử dụng cá kĩ thuật nghiệp vụ để hạn chế, phân tán rủi ro và giảm chi
phí giao dịch.
Hầu hết các lí thuyết hiện đại đều giải thích sự tồn tại của ngân hàng bằng
cách chỉ ra sự không hoàn hảo trong hệ thống tài chính. Chẳng hạn các khoản tín
dụng và chứng khoán không thể chia nhỏ để mọi ngời có thể mua. Ngân hàng cung
5
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
cấp một dịch vụ có giá trị trong việc chia nhỏ chứng khoán đó thành các chứng
khoán nhỏ hơn phục vụ cho hàng triệu ngời. Một đóng góp khác của ngân hàng là
họ sẵn sàng chấp nhận các khoản cho vay nhiều rủi ro trong khi lại phát hành các
chứng khoán ít rủi ro cho ngời gửi tiền. Thực tế các ngân hàng tham gia vào kinh
doanh rủi ro. Ngân hàng cũng thoả mãn nhu cầu thanh khoản của nhiều khách
hàng. Một lí do nữa để chức năng này phát triển là khả năng thẩm định thông tin,
do khắc phục đợc yếu tố thông tin không cân xứng, ngân hàng có thể thẩm định đ-
ợc khách hàng của mình một cách tốt nhất, vì vậy mà giảm đợc rủi ro trong tín
dụng.
- Tạo phơng tiện thanh toán
Tiền có một chức năng quan trọng là phơng tiên thanh toán. Các ngân hàng
đã không tạo đợc tiền kim loại. Các ngân hàng thợ vàng tạo phơng tiện thanh toán
khi phát hành giấy nhận nợ với khách hàng. Giấy nhận nợ do ngân hàng phát hành
với u điểm nhất định đã nhanh chóng trở thành phơng tiện thanh toán rộng rãi đợc
nhiều ngời chấp nhận. Nh vậy, ban đầu các ngân hàng đã tạo ra phơng tiện thanh
toán thay cho tiền kim loại dựa trên số lợng tiền kim loại đang nắm giữ. Với nhiều
u thế dần dần giấy nợ do ngân hàng phát hành đã thay thế tiền kim loại làm phơng
tiện lu thông và phơng tiện cất trữ, nó trở thành tiền giấy.
Việc in tiền giấy mang lại lợi nhuận lớn, đồng thời với nhu cầu về một đồng
tiền duy nhất của quốc gia đã dẫn đến việc Nhà nớc tập trung quyền in tiền giấy
vào một tổ chức nhất định hoặc là Ngân hàng Trung ơng hoặc là Bộ Tài chính. Từ
đó chấm dứt việc các ngân hàng thơng mại phát hành các giấy bạc của riêng mình.

Trong điều kiện phát triển thanh toán qua ngân hàng, các khách hàng nhân
thấy nếu họ có số d trên tài khoản tièn gửi thanh toán ở ngân hàng, họ có thể chi
trả để có đợc hàng hoá và các dịch vụ theo yêu cầu. Khi ngân hàng cho vay, số d
trên tài khoản tiền gửi thanh toán của khách hàng tăng lên, khách hàng có thể dùng
nó để mua hàng hoá và dịch vụ, nh vậy là ngân hàng đã tạo ra phơng tiện thanh
toán.
6
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Toàn bộ hệ thống ngân hàng cũng tạo ra phơng tiện thanh toán khi các
khoản tiền gửi đợc mở rộng t ngân hàng này sang ngân hàng khác trên cơ sở cho
vay. Khi khách hàng tại một ngân hàng sử dụng tiền vay để thanh toán thí sẽ tạo
nên khoản thu của một khách hàng khác tại một ngân hàng khác từ đó tạo ra các
khoản cho vay mới. Trong khi không một ngân hàng riêng lẻ nào có thể cho vay
lớn hơn dự trữ d thừa, toàn bộ hệ thống ngân hàng có thể tạo ra khối lợng tiền gửi
gấp bội thông qua hoạt động cho vay.
- Trung gian thanh toán
Ngân hàng trở thành trung gian thanh toán lớn nhất hiện nay ở hầu hết các
quốc gia. Thay mặt khách hàng, ngân hàng thực hiên thanh toán giá trị hàng hoá và
dịch vụ. Để việc thanh toán nhanh chóng, thuận tiện và tiết kiệm chi phí, ngân
hàng đa ra cho khách hàng nhiều hình thức thanh toán nh thanh toán bằng séc, uỷ
nhiệm chi, nhờ thu, các loại thẻ...cung cấp mạng lới thanh toán điện tử, kết nối các
quỹ và cung cấp các tiền giấy khi khách hàng cần. Các ngân hàng còn thực hiện
thanh toán bù trừ với nhau thông qua ngân hàng Trung ơng hoặc thông qua các
trung tâm thanh toán. Công nghệ thanh toán qua ngân hàng càng đạt hiệu quả cao
khi quy mô sử dụng công nghệ đó càng đợc mở rộng. Vì vậy, công nghệ thanh
toán hiện đại qua ngân hàng thờng đợc các nhà quản lí tìm cách áp dụng rộng rãi.
Nhiều hình thức thanh toán đợc chuẩn hoá góp phần tạo tính thống nhất trong
thanh toán không chỉ giữa các ngân hàng trong một quốc gia mà còn giữa các ngân
hàng trên toàn thế giới. Các trung tâm thanh toán quốc tế đợc thiết lập đã làm tăng
hiệu quả của thanh toán qua ngân hàng, biến thanh toán qua ngân hàng trở thành

trung tâm thanh toán quan trong và có hiệu quả, phục vụ đắc lực cho nền kinh tế
toàn cầu.
1.1.3 Các nghiệp vụ chính
1.1.3.1Huy động vốn
Đây là một nghiệp vụ quan trọng của NHTM và chính là thực hiện chức
năng tạo tiền, chức năng này đợc thực hiện thông qua hoạt đông tín dụng và đầu t
7
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
của các NHTM trong mối quan hệ với hệ thống liên hàng, và đầu t của các NHTM
nhằm tạo tiền mang ý nghĩa kinh tế to lớn.
Hệ thống tín dụng năng động là điều kiện cần thiết cho sự phát triển kinh tế
theo một hệ số tăng trởng vững chắc, nếu tín dụng ngân hàng không tạo đợc tiền đề
để mở ra những điều kiện thuận lợi cho qúa trình sản xuất và những hoạt động của
nó thì trong nhiều trờng hợp sản xuất không thực hiện đợc. Nguồn tích luỹ từ lợi
nhuận và các nguồn khác sẽ bị hạn chế. Hơn nữa các đơn vị sản xuất có thể phải
gánh chịu tình trạng ứ đọng vốn luân chuyển không đợc sử dụng trong quá trình
sản xuất. Một thực tế nh thế có thể không mang lại hiệu quả trong khi xuất hiện
tình trạng vốn không đợc sử dụng vào giai đoạn cụ thể của quá trình sản xuất. Nh-
ng trong các thời kỳ cao điểm mang tính chất thời vụ và các hoạt động doanh
nghiệp lại không trả vốn để thúc đẩy nhu cầu sản xuất kinh doanh.
Sự ra đời của NHTM đã tạo ra bớc phát triển về chất trong quá trình kinh
doanh tiền tệ và hoạt động bằng cách đi vay để cho vay. Khoản chênh lệch lãi
suất sau khi đã trừ đi những chi phí khác là lợi nhuận của ngân hàng. NHTM có
thể huy động vốn nhàn rỗi trong xã hội bằng cách nhận tiền gửi của các doanh
nghiệp và các cá nhân với các mức lãi suất khác nhau nh tiền gửi có kỳ hạn, tiền
gửi không kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm. Ngoài ra khi cần thêm vốn ngân hàng có thể
huy động thêm bằng cách phát hành các chứng chỉ tiền gửi hay vay vốn của Ngân
hàng Trung ơng hoặc các tổ chức tín dụng khác.
1.1.3.2Cho vay
- Cho vay thơng mại

Ngay ở thời kì đầu, các ngân hàng đã chiết khấu thơng phiếu mà thực tế là
cho vay đối với những ngời bán (ngời bán chuyển các khoản phải thu cho ngân
hàng để lấy tiền trớc). Sau đó ngân hàng cho vay trực tiếp đối với các khách hàng
(là ngời mua), giúp họ có vốn để mua hàng dự trữ nhằm mở rộng sản xuất kinh
doanh.
8
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
- Cho vay tiêu dùng
Trong giai đoạn đầu hầu hết các ngân hàng không tích cực cho vay đối với
cá nhân và hộ gia đình bởi vì họ tin rằng các khoản cho vay tiêu dùng rủi ro vỡ nợ
tơng đối cao. Sự gia tăng thu nhập của ngời tiêu dùng và sự cạnh tranh trong cho
vay đã hớng các ngân hàng tới ngời tiêu dùng nh là một khách hàng tiềm năng. Sau
chiến tranh thế giới thứ II, tín dụng tiêu dùng đã trở thành một trong những loại
hình tín dụng tăng trởng nhanh nhất ở các nớc có nền kinh tế phát triển.
- Tài trợ cho dự án
Bên cạnh cho vay truyền thống là cho vay ngắn hạn, các ngân hàng ngày
càng trở nên năng động trong việc tài trợ trung, dài hạn: tài trợ xây dựng nhà máy,
phát triển ngành công nghệ cao. Một số ngân hàng còn cho vay để đầu t vào bất
động sản.
1.1.3.3Bảo quản hộ tàI sản
Các ngân hàng thực hiện việc lu giữ vàng, các giấy tờ có giá và các tài sản
khác cho khách hàng trong két (vì vậy còn gọi là dịch vụ cho thuê két). Ngân hàng
thờng giữ hộ những tài sản tài chính, giấy tờ cầm cố, hoặc những giấy tờ quan
trọng khác của khách hàng với nguyên tắc an toàn, bí mật, thuận tiện. Dịch vụ này
phát triển cùng với nhiều dịch vụ khác nh mua bán hộ các giấy tờ có giá cho
khách, thanh toán lãi hoặc cổ tức hộ...
1.1.3.4Bảo lãnh
Do khả năng thanh toán của ngân hàng cho một khách hàng rất lớn và
do ngân hàng nắm giữ tiền gửi của khách hàng, nên ngân hàng có uy tín trong
bảo lãnh cho khách hàng. Trong những năm gần đây, nghiệp vụ bảo lãnh ngày

càng đa dạng và phát triển mạnh. Ngân hàng thờng bảo lãnh cho khách hàng
của mình mua chịu hàng hoá và trang thiết bị, phát hành chứng khoán, vay vốn
của tổ chức tín dụng khác...
1.1.3.5Mua bán, trao đổi ngoại tệ
9
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Một trong những dịch vụ ngân hàng đầu tiên đợc thực hiện là trao đổi ngoại
tệ: mua, bán một loại tiền này lấy một loại tiền khác và hởng phí dịch vụ.
1.1.3.6Tài trợ các hoạt động của chính phủ
Khả năng huy động và cho vay với khối lợng lớn của ngân hàng đã trở
thành trọng tâm chú ý của các chính phủ. Do nhu cầu chi tiêu lớn và thờng là cấp
bách trong khi thu không đủ, chính phủ các nớc đều muốn tiếp cận với các khoản
cho vay của ngân hàng. Ngày nay, chính phủ giành quyền cấp phép hoạt động và
kiểm soát các ngân hàng. Các ngân hàng đợc cấp giấy phép thành lập với điều kiện
là họ phải cam kết thực hiện với mức độ nào đó các chính sách của chính phủ và
tài trợ cho chính phủ. Các ngân hàng thờng mua trái phiếu chính phủ theo một tỷ lệ
nhất định trên tổng lợng tiền gửi mà ngân hàng huy động đợc.
1.1.4 Rủi ro trong kinh doanh Ngân hàng
Trong cuộc sống hàng ngày, trong lao động sản xuất kinh doanh có những
sự cố, những tai hoạ, tai nạn bất ngờ, ngẫu nhiên xảy ra gây thiệt hại về ngời và tài
sản không thể dự báo trớc, những tình huống bất ngờ nh vậy gọi là rủi ro. Khi nói
đến rủi ro ngời ta thờng nghĩ đến điều không tốt lành, hoặc một thiệt hại, tổn thất
nào đó về vật chất hữu hình hoặc vô hình bất ngờ mang đến do những nguyên nhân
khách quan hoặc chủ quan gây nên
Nh vây- Rủi ro là sự việc xảy ra ngaòi ý muốn chủ quan của con ngời, đem
lại những hậu quả mà ngời ta không thể dự doán đợc
Phần lớn nguồn tiền của ngân hàng là các khoản tiền gửi phải trả khi có yêu
cầu. Quá trình gia tăng cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng, giữa các ngân hàng
với các thể chế tài chính khác dới sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, cùng với quá
trình toàn cầu hoá, khu vực hoá thị trờng tài chính, nguồn tiền cuả các NHTM

đang có thay đổi mạnh mẽ. Các nguồn tiền gửi của cá nhân và doanh nghiệp trở
lên dễ dàng di chuyển hơn, nhạy cảm với lãi suất hơn, tạo thuận lợi cho một ngân
10
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
hàng trong việc tìm kiếm các nguồn tiền song lại làm tăng tính kém ổn định của cả
hệ thống.Sau đây là một số loại rủi ro phổ biến:
1.1.4.1Rủi ro tín dụng
Là khả năng xảy ra những tổn thất mà ngân hàng phải chịu do khách hàng
vay không trả đúng hạn, không trả, hoặc trả không đầy đủ vốn và lãi. khi thực hiện
một hoạt động cho vay cụ thể, ngân hàng không dự kiến là khoản vay đó sẽ bị tổn
thất, tuy nhiên mọi khoản vay luôn hàm chứa rủi ro.
1.1.4.2Rủi ro hối đoái
Là khả năng xảy ra những tổn thất mà ngân hàng phải chịu khi tỉ giá thay
đổi vợt quá thay đổi mà ngân hàng đã dự tính. Trong cơ chế thị trờng thì điều này
là luôn xảy ra, nó có thể tạo ra thu nhập hoặc tổn thất cho ngân hàng, nhng có
những thay đổi tỷ giá ngoài dự kiến dẫn đến tổn thất cho ngân hàng.
Các tỷ giá và các mức lãi suất giữa các quốc gia có mối tơng quan không
chặt chẽ với nhau. Do đó, NH có thể tận dụng đặc điểm này bằng cách đa dạng hoá
cơ cấu tài sản có và tài sản nợ bằng ngoại tệ nhằm giản rủi ro hối đoái.
1.1.4.3Rủi ro thanh khoản
Là khả năng xảy ra tổn thất cho ngân hàng khi nhu cầu thanh khoản thực tế
vợt quá khả năng thanh khoản dự kiến làm gia tăng các chi phí để đáp ứng nhu cầu
thanh khoản hoặc làm cho ngân hàng mất khả năng thanh toán.
Ngày nay, thị trờng tiền tệ phát triển với nhiều công cụ phong phú, đa dạng,
tiện dụng và hiệu quả. Chính vì vậy, nhiều Nh cho rằng, có thể đi vay một lợng vốn
lớn bất cứ thời điểm nào để đáp ứng nhu cầu thanh khoản khi cần thiết. Do đó, đã
coi nhẹ việc duy trì một lợng tài sản có thanh khoản nhằm đáp ứng nhu cầu thanh
khoản thờng xuyên của NH. Nhà quản lý cần lu ý rằng, NH có thể bị đóng cửa nếu
nh không tăng đủ và kịp thời nguồn thanh khoản cho dù khả năng thanh toán cuối
cùng của NH là tốt. Điều này hàm ý, không thể thờ ơ với rủi ro thanh khoản trong

kinh doanh NH.
1.1.4.4Rủi ro lãi suất
11
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Là khả năng xảy ra những tổn thất khi lãi suất thay đổi ngoài dự kiến. Lãi
suất ngân hàng thờng xuyên biến động với các mức độ khác nhau có thể dẫn đến
tổn thất. Nếu NH duy trì tài sản có và tài sản nợ với những kỳ hạn không cân xứng
nhau, thì phải chịu rủi ro lãi suất trong việc tái tài trợ tài sản có và tài sản nợ. Rủi
ro lãi suất gắn liền với rủi ro tín dụng.
Việc làm cho các kỳ hạn của tài sản có và tài sản nợ cân xứng với nhau là
giải pháp tốt nhất để phòng ngừa rủi ro lãi suất. Tuy nhiên, nó lại đối lập với chức
năng chuyển hoá tài sản của NH. Nghĩa là, tại cùng một thời điểm, NH không thể
vừa là ngời trực tiếp phòng ngừa rủi ro cho bảng cân đối tài sản của mình, vừa là
ngời chuyển hoá tài sản. Khi đó, giảm đợc rủi ro lãi suất đồng nghĩa với việc giảm
khả năng sinh lời của NH, bởi lẽ nó làm cho các cơ hội đầu t vào những lĩnh vực có
rủi ro song khả năng sinh lời lớn.
1.1.4.5Rủi ro hoạt động ngoai bảng
Một xu hớng đang phát triển mạnh mẽ trong hoạt động của các NH hiện đại
là việc mở rộng các nghiệp vụ ngoại bảng
Các hoạt động ngoại bảng có ảnh hởng đến trạng tháI tơng lai của bảng cân
đối tài sản nội bảng, bởi vì các hoạt động ngoại bảng có thể tạo ra những tài sản
có và tài sản nợ bổ sung cho bảng cân đối nội bảng
Xuất phát từ tính chất của cá hoạt động ngoại bảng là nh thu đợc phí trong
khi không phảI sử dụng đến vốn kinh doanh cho nên đã khuyến khích phát triển
các hoạt động ngoại bảng. Tuy nhiên, những hoạt động này cũng tiềm ẩn rủi ro,
những trờng hợp thua lỗ nghiêm trọng trong hoạt động ngoại bảng đã trở thành
nguyên nhân chính khiến cho NH có thể đI đến phá sản.
1.1.4.6Rủi ro công nghệ và hoạt động
Đổi mới công nghệ nh đã trở thành chủ đề đợc các ngân hàng quan tâm hơn
bao giờ hết trong những năm gần đây. Trong những năm 80 và 90 các ngân hàng

đã tập trung nâng cao hiệu quả hoạt động bằng những khoản đầu t khổng lồ vào
12
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
lĩnh vực nh vi tính, thông tin, cơ sở hạ tầng, công nghệ. Mục tiêu phát triển công
nghệ ngân hàng là nhằm giảm chi phí bình quân trên một đơn vị sản phẩm.
Rủi ro công nghệ phát sinh khi những khoản đầu t cho phát triển công nghệ
không tạo ra đợc khoản tiết kiệm trong chi phí nh đã dự tính khi mở rộng quy mô
hoạt động. Rủi ro về công nghệ có thể gây nên hậu quả là khả năng cạnh tranh của
ngân hàng giảm xuống đáng kể và nguyên nhân của sự phá sản ngân hàng trong t-
ơng lai. Ngợc lại, lợi ích từ việc đầu t công nghệ tạo cho ngân hàng một sức bật
quan trọng trong cuộc cạnh tranh dữ dội trên thơng trờng và đồng thời cho phép
các ngân hàng phát triển các sản phẩm mới, tiên tiến, hiện đại, giúp cho ngân hàng
tồn tại và phát triển bền vững.
Rủi ro hoạt động có mối liên hệ chặt chẽ với rủi ro công nghệ và có thể phát
sinh bất cứ khi nào nếu hệ thống công nghệ bị trục trặc hoặc là khi hệ thống hỗ trợ
bên trong ngừng hoạt động.
1.1.4.7Rủi ro quốc gia và các rủi ro khác
- Rủi ro quốc gia: Một trong những đảm bảo cho việc thu hồi đợc vốn gốc và lãI
khi đầu t ở nớc ngoài là việc phải kiểm soát đợc trạng thái cung cầu vốn và tín
dụng trong tơng lai của quốc gia mà ngân hàng có ý định đầu t. Ngay cả trong
trờng hợp công ty có khả năng sẵn sàng hoàn trả vốn vay nhng cũng có thể thực
hiên đợc, bởi vì, chính phủ nớc này cấm hoặc hạn chế việc thanh toán cho nớc
ngoài do dự trữ ngoại hối hạn hẹp hoặc vì lý do chính trị
- Những rủi ro khác: thay đổi thuế đột ngột, ảnh hởng của chiến tranh làm cho
các điều kiện trên thị trờng tài chính thay đổi không thể dụ tính trớc đợc, sự sụp
đổ đột ngột của thị trờng chứng khoán, trộm cắp, lừa đảo
- Các rủi ro bắt nguồn từ yếu tố kinh tế vĩ mô nh lạm phát gia tăng, sự biến động
giá cả hàng hoá, thất nghiệp đều có ảnh hởng đến sự biến động lãI suất, bộc lộ
rủi ro tín dụng và rủi ro thanh khoản.
1.2 Tín dụng Ngân hàng

13
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
1.2.1 Khái niệm
Tín dụng ngân hàng phản ánh quan hệ vay mợn vốn tiền tệ giữa các ngân
hàng với các chủ thể kinh tế khác trong nền kinh tế
Tín dụng là quan hệ vay mợn, gồm cả cho vay và đi vay. Tuy nhiên khi gắn
tín dụng với chủ thể nhất định nh ngân hàng (hoặc các tổ chức trung gian khác)- ví
dụ nh ngân hàng- thì chỉ bao hàm nghĩa là ngân hàng cho vay. Tín dụng là hoạt
động tài trợ của ngân hàng cho khách hàng.
1.2.2 Các nghiệp vụ tín dụng
1.2.2.1Theo hình thức cấp TD
- Chiết khấu thơng phiếu
Thơng phiếu đợc hình thành chủ yếu từ quá trình mua bán chịu hàng hoá và dịch
vụ giữa khách hàng với nhau. ngời bán ( hoặc ngời thụ hởng) có thể giữ thơng
phiếu đến hạn để đòi tiền ngời mua (hoặc ngời phải trả) hoặ mang đến ngân hàng
để xin chiết khấu trớc hạn.
- Cho vay
Thấu chi
Là hoạt động cho vay qua đó ngân hàng cho phép ngời vay đợc chi trội trên
số d tiền gửi thanh toán của mình đên một giới hạn nhất định và trong thời gian
xác định. Giới hạn này đợc gọi là hạn mức thấu chi.
Số lãi mà khách hàng phải trả = lãi suất thấu chi * thời gian thấu chi * số
tiền thấu chi
Các khoản chi quá hạn mức thấu chi sẽ chịu lãi suất phạt và bị đình chỉ sử
dụng hình thức này. Thấu chi dựa trên cơ sở thu và chi của khách hàng không phù
hợp về thời gian và quy mô. Thời gian và số lợng thiếu có thể dự đoán dựa vào dự
đoán ngân quỹ song không chính sác. Do vậy hình thức cho vay này tạo điều kiện
thuận lợi cho khách hàng trong quá trình thanh toán: chủ động, nhanh, kịp thời.
14
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Thấu chi là hình thức tín dụng ngắn hạn, linh hoạt, thủ tục đơn giản, phần
lớn là không có đảm bảo, có thể cấp cho cả doanh nghiệp lẫn cá nhân vài ngày
trong tháng vài tháng trong năm dùng để trả lơng, chi các khoản phải nộp, mua
hàng... Hình thức này nhìn chung chi sử dụng đối với khách hàng có độ tin cậy
cao, thu nhập đều đặn và kì thu nhập ngắn.
Cho vay trực tiếp từng lần
Là hình thức cho vay tơng đối phổ biến của ngân hàng đối với các khách
hàng không có nhu cầu vay thơng xuyên, không có điều kiện để đợc cấp hạn mức
thấu chi. Một số khách hàng sử dụng vốn chủ sở hữu và tín dụng thơng mại là chủ
yếu, chỉ khi có nhu cầu thời vụ, hay mở rộng sản xuất đặc biệt mới vay ngân hàng,
tức là vốn từ ngân hàng chỉ tham gia vào một số giai đoạn nhất định của chu kì sản
xuất kinh doanh. Mỗi lần vay khách hàng phải làm đơn và trình ngân hàng phơng
án sử dụng vốn vay. Ngân hàng sẽ phân tích khách hàng và kí hợp đồng cho vay,
xác định quy mô cho vay, thời hạn giải ngân, thời hạn trả nợ, lãi suất và yêu cầu
đảm bảo nếu cần. Mỗi món vay đợc tách biệt nhau thành các hồ sơ (khế ớc nhận
nợ) khác nhau.
Theo từng kỳ hạn nợ trong hợp đồng, ngân hàng sẽ thu gốc và lãi. trong
quá trình khách hàng sử dụng tiền vay, ngân hàng sẽ kiểm soát mục đích và hiệu
quả sử dụng, nếu thấy có dấu hiệu vi phạm hợp đồng, ngân hàng sẽ thu nợ trớc
hạn, hoặc chuyển nợ quá hạn. Lãi suất có thể cố định hoặc thả nổi theo thời điểm
tính lãi.
Nghiệp vụ cho vay từng lần tơng đối đơn giản. Ngân hàng có thể kiểm soát
từng món vay tách biệt. Tiền cho vay dựa vào giá trị của tài sản đảm bảo.
Cho vay theo hạn mức
Đây là nghiệp vụ tín dụng theo đó ngân hàng thoả thuận cấp cho khách
hàng hạn mức tín dụng. Hạn mức tín dụng có thể tính cho cả kỳ hoặc cuối kỳ. Đó
là số d tại thời điểm tính.
15
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Hạn mức tín dụng đợc cấp trên cơ sở kế hoạch sản xuất kinh doanh, nhu cầu

vốn và nhu cầu vay vốn của khách hàng. Trong kì khách hàng có thể thực hiện vay
trả nhiều lần, song d nợ không đợc vợt quá hạn mức tín dụng. Một số trờng hợp
ngân hàng quy định hạn mức của kỳ. D nợ trong kỳ có thể lớn hơn hạn mức. Tuy
nhiên đến cuối kỳ, khách hàng phải trả nợ để giảm d nợ sao cho d nợ cuối kỳ
không đợc vợt quá hạn mức.
Mỗi lần vay khách hàng chỉ cần trình bày phơng án sử dụng tiền vay, nộp
các chứng từ chứng minh đã mua hàng hoặc dịch vụ và nêu yêu cầu vay. Sau khi
kiểm tra tính chất hợp pháp và hợp lệ của chứng từ, ngân hàng sẽ phát tiền cho
khách hàng. Đây là hình thức cho vay thuận tiện cho những khách hàng vay mợn
thờng xuyên, vốn vay tham gia thờng xuyên vào quá trình sản xuất kinh doanh.
Trong nghiệp vụ này ngân hàng không ấn định trớc ngày trả nợ. Khi khách hàng có
thu nhập, ngân hàng sẽ thu nợ, do đó tạo chủ động quản lý ngân quỹ cho khách
hàng. Tuy nhiên do các lần vay không tách biệt thành các kỳ hạn nợ cụ thể nên
ngân hàng khó kiểm soát hiệu quả sử dụng từng lần vay. Ngân hàng chỉ có thể phát
hiện vấn đề khi khách hàng nộp báo cáo tài chính hoặc d nợ lâu không giảm sút.
Cho vay luân chuyển
Cho vay luân chuyển là nghiệp vụ cho vay dựa trên luân chuyển của hàng
hoá. Doanh nghiệp khi mua hàng có thể thiếu vốn, ngân hàng có thể cho vay để
mua hàng và sẽ thu nợ khi doanh nghiệp bán hàng. Đầu năm hoặc quý, ngời vay
phải làm đơn xin vay luân chuyển. Ngân hàng và khách hàng thoả thuận với nhau
về phơng thức vay, hạn mức tín dụng, các nguồn cung cấp hàng hoá và khả năng
tiêu thụ. Hạn mức tín dụng có thể đợc thoả thuận trong một năm hoặc vài năm.
Đây không phải là thời hạn hoàn trả mà là thời hạn để ngân hàng xem xét lại mối
quan hệ với khách hàng và quyết định có cho vay nữa hay không, tuỳ vào mối
quan hệ giữa ngân hàng và khách hàng cũng nh tình hình tài chính của khách hàng.
16
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Việc cho vay dựa trên luân chuyển của hàng hoá nên cả ngân hàng lẫn
doanh nghiệp đều phải nghiên cứu kế hoạch luân chuyển hàng hoá để dự đoán
dòng ngân quỹ trong thời gian tới.

Khi vay, khách hàng chỉ cần gửi đến ngân hàng các chứng từ hoá đơn nhập
hàng và số tiền cần vay. Ngân hàng cho vay và trả tiền cho ngời bán. Theo hình
thức này, giá trị hàng hoá mua vào (có hoá đơn, hợp pháp, hợp lệ, đúng đối tợng)
đều là đối tợng đợc ngân hàng cho vay; thu nhập bán hàng đều là nguồn để chi trả
cho ngân hàng. Ngân hàng sẽ cho vay theo tỷ lệ nhất định tuỳ theo khối lợng và
chất lợng và quan hệ nợ nần của ngời vay. Các khoản phải thu và cả hàng hoá
trong kho trở thành vật đảm bảo cho khoản vay. Cho vay luân chuyển thờng áp
dụng đối với các doanh nghiêp thơng nghiệp hoặc doanh nghiệp sản xuất có chu kỳ
tiêu thụ ngắn ngày, có quan hệ vay trả thờng xuyên với ngân hàng. Cho vay luân
chuyển rất tiện cho khách hàng. Thủ tục vay chỉ cần thực hiện một lần cho nhiều
lần vay. Khách hàng đợc đáp ứng nhu cầu vốn kịp thời, vì vậy việc thanh toán cho
ngời cung cấp sẽ nhanh gọn. Nhng nếu doanh nghiệp gặp khó khăn trong tiêu thụ
thì ngân hàng sẽ gặp khó khăn trong việc thu hồi vốn do thời hạn của khoản vay
không đợc quy định rõ ràng.
Cho vay trả góp
Cho vay trả góp là hình thức tín dụng, theo đó ngân hàng cho phép khách
hàng trả gốc làm nhiều lần trong thời hạn tín dụng đã thoả thuận. Cho vay trả góp
thờng đợc áp dụng đối với các khoản vay trung và dài hạn, tài trợ cho tài sản cố
định hoặc hàng lâu bền. Số tiền trả mỗi lần dợc tính toán sao cho phù hợp với khả
năng trả nợ (thờng là từ khấu hao và thu nhập sau thuế của đự án, hoặc từ thu nhập
hàng kỳ của ngời tiêu dùng).
Ngân hàng thờng cho vay trả góp đối với ngời tiêu dùng thông qua hạn mức
nhất định. Ngân hàng sẽ thanh toán cho ngời bán lẻ về số hàng hoá mà khách hàng
đã mua trả góp. Các cửa hàng bán lẻ nhận tiền ngay sau khi bán hàng từ phía ngân
hàng và làm đại lý thu tiền cho ngân hàng, hoặc khách hàng trả trực tiếp cho ngân
17
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
hàng. Đây là hình thức tín dụng tài trợ cho ngời mua nhằm khuyến khích tiêu thụ
hàng hoá. Cho vay trả góp rủi ro cao do khách hàng thờng thế chấp bằng hàng hoá
mua trả góp. Khả năng trả nợ phụ thuộc vào thu nhập đều đặn của khách hàng.

Nếu ngời vay mất việc, ốm đau, thu nhập giảm sút thì khả năng thu nợ của ngân
hàng cũng bị ảnh hởng. Chính vì rủi ro cao nên lãi suất cho vay trả góp thờng là lãi
suất cao nhất trong khung lãi suất cho vay của ngân hàng.
Cho vay gián tiếp
Phần lớn cho vay của ngân hàng là cho vay trực tiếp. Bên cạnh đó ngân
hàng cũng phát triển các hình thức cho vay gián tiếp. Đây là hình thức cho vay
thông qua các tổ chức trung gian. Ngân hàng cho vay qua các tổ, đội, hội, nhóm
nh nhóm sản xuất, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ Các tổ chức
này thờng liên kết các thành viên theo một mục đích riêng, song chủ yếu đều hỗ
trợ lẫn nhau, bảo vệ quyền lợi cho mỗi thành viên. Vì vậy việc phát triển kinh tế,
làm giàu, xoá đói giảm nghèo luôn đợc các tổ chức này rất quan tâm.
Ngân hàng có thể chuyển một vài khâu của hoạt động cho vay sang các tổ
chức trung gian, nh thu nợ, phát tiền vay Tổ chức trung gian cũng có thể đứng ra
bảo đảm cho các thành viên vay, hoặc các thành viên trong nhóm bảo lãnh cho một
thành viên vay. Điều này rất thuận tiện khi ngời vay không có hoặc không đủ tài
sản thế chấp.
Ngân hàng cũng có thể cho vay thông qua ngời bán lẻ các sản phẩm đầu vào
của quá trình sản xuất. Việc cho vay theo cách này sẽ hạn chế ngời vay sử dụng
tiền sai mục đích.
Cho vay gián tiếp thờng đợc áp dụng đối với thị trờng có nhiều món vay
nhỏ, ngời vay phân tán, cách xa ngân hàng. Trong trờng hợp nh vậy cho vay qua
trung gian có thể tiết kiệm chi phí cho vay (phân tích, giám sát, thu nợ ). Cho vay
qua trung gian đều nhằm giảm bớt rủi ro, chi phí của ngân hàng. Tuy nhiên nó
cũng bộc lộ các khiếm khuyết. Nhiều trung gian đã lợi dụng vị thế của mình để
tăng lãi suất cho vay, hoặc giữ lấy số tiền của các thành viên khác cho riêng mình.
18
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Các nhà bán lẻ có thể lợi dụng để bán hàng kém chất lợng hoặc với giá đắt cho ng-
ời vay vốn.
- Cho thuê tài sản

Hoạt động chủ yếu của ngân hàng là cho khách hàng vay tiền để mua tài
sản. Tuy nhiên trong nhiều trờng hợp, khách hàng không đủ(hoặc cha đủ) điều
kiện để vay. để mở rộng tín dụng, NHTM đã mua các tài sản theo yêu cầu của
khách hàng để cho khách hàng thuê. Vì tài sản cho thuê thuộc sở hữu của ngân
hàng nên ngân hàng có thể thu hòi để bán hoặc cho ngời khác thuê khi ngời thuê
không trả đợc nợ. Điều này góp phần giảm bớt thiệt hại cho ngân hàng.
Hoạt động cho thuê bắt nguồn từ doanh nghiệp sản xuất hoặc cung cấp thiết
bị, nhà cửa có giá trị lớn, thời gian sử dụng dài. Do ngời mua không đủ tiền mua,
hoặc chỉ có nhu cầu sử dụng trong thời gian ngắn hơn thời gian khấu hao của tài
sản .. đã làm nảy sinh nhu cầu thuê. Các doanh nghiệp sản xuất và cung cấp có nhu
cầu tiêu thụ để tăng doanh thu và giảm hao mòn của tài sản. Từ đó nảy sinh nhu
cầu cho thuê - đi thuê.
Cho thuê có hai hình thức chủ yếu là cho thuê nghiệp vụ và cho thuê tài
chính. Cho thuê nghiệp vụ đáp ứng nhu cầu thuê trong thời gian ngắn, ngời đi thuê
không có dự định mua tài sản đó để sử dụng lâu dài, ví dụ cho thuê phòng trong
khách sạn, cho thuê ô tô ngắn ngày Cho thuê tài chính đáp ứng nhu cầu thuê
trong thời gian dài và ngời đi thuê có quyền mua lại tài sản khi kết thúc hợp đồng
thuê. Hoạt động cho thuê của NHTM chủ yếu là cho thuê tài chính.
- Bảo lãnh
Bảo lãnh của ngân hàng là cam kết của ngân hàng dới hình thức th bảo lãnh
về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng của ngân hàng khi khách
hàng không thực hiện đợc đúng nghĩa vụ nh cam kết. Bảo lãnh thờng có 3 bên: bên
hởng bảo lãnh, bên bão lành, và bên đợc bảo lãnh. Bảo lãnh của ngân hàng có
nghĩa ngân hàng là bên bảo lãnh; khách hàng của ngân hàng là ngời đợc bảo lãnh;
và ngời hởng bảo lãnh là bên thứ ba.Bảo lãnh là hình thức tài trợ thông qua uy tín ,
19
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
ngân hàng không phải xuất tiền ngay khi bảo lãnh, do vậy bảo lãnh đợc coi nh tài
sản ngoại bảng. Khi khách hàng không thực hiện đợc cam kết, ngân hàng phải thực
hiện nghĩa vụ chi trả cho bên thứ ba. Khoản chi trả này đợc xếp vào loại tài sản xấu

trong nội bảng, cấu thành nợ quá hạn. Chính vì vậy, bảo lãnh chứa đựng các rủi ro
nh một khoản cho vay và đòi hỏi ngân hàng phân tích khách hàng nh khi cho vay.
Có nhiều hình thức bảo lãnh khác nhau:
Bảo lãnh đảm bảo tham gia dự thầu
Là cam kết của ngân hàng với chủ đầu t về việc trả tiền phạt thay cho bên
dự thầu nếu bên dự thầu vi phạm các qui định trong hợp đồng dự thầu. Trong hoạt
động kinh tế, rất nhiều hoạt động đợc thực hiện thông qua đấu thầu nh đấu thầu
cung cấp thiét bị, xây dựng. Để tìm kiếm đợc các nhà đầu t có đủ năng lực và hạn
chế những rủi ro khi nhà thầu vi phạm các điều khoản tham gia dự thầu nh trúng
thầu song không thực hiện hợp đồng, không kê khai đúng các yêu cầu của chủ đầu
t.
Bảo lãnh thực hiện hợp đồng
Là cam kết của ngân hàng về việc chi trả tổn thất thay cho khách hàng nếu
khách hàng không thực hiện đầy đủ hợp đồng nh cam kết, gây tổn thất cho bên thứ
ba. Các hợp đồng đợc bảo lãnh nh hợp đồng cung cấp hàng hoá, xây dựng, thiết
kế... Việc khách hàng vi phạm hợp đồng nh cung cấp không dúng hạn, không đúng
chất lợng cam kết...đều có thể gây tổn thất cho bên thứ ba. Bảo lãnh của ngân hàng
một mặt bù đắp một phần tổn thất cho bên thứ ba, mặt khác thúc đẩy khách hàng
nghiêm chỉnh thực hiện hợp đồng.
Bảo lãnh đảm bảo hoàn trả tiền ứng trớc
Là cam kết của ngân hàng về việc sẽ hoàn trả tiền ứng trớc cho bên mua
( ngời hởng bảo lãnh) nếu bên cung cấp ( ngời đợc bảo lãnh) không trả.
Nhiều nhà cung cấp yêu cầu khách hàng phải đặt trớc một phần tiền trong giá trị
hợp đồng cung cấp. Tiền đặt cọc vừa giúp bên cung cấp có một phần vốn để sản
xuất kinh doanh, vừa có tác dụng ràng buộc ngời mua phải mua hàng đã đặt. Tuy
20
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
nhiên, đề phòng ngời cung cấp không cung cấp hàng đồng thời lại không trả tiền
cọc, bên mua yêu cầu bên cung cấp phải có bảo lãnh của ngân hàng về việc trả tiền
ứng trớc.

Bảo lãnh đảm bảo hoàn trả vốn vay
Là cam kết của ngân hàng đối với ngời cho vay về việc sẽ trả gốc và lãi
đúng hạn nếu khách hàng không trả đợc. Nhiều tổ chức tín dụng khi cho vay đòi
hỏi phải có đảm bảo hoặc bằng hàng hoá, chứng khoán, bất động sản, hoặc bảo
lãnh của ngời thứ ba... Nhà nớc, doanh nghiệp, tổ chức tín dụng có nhu cầu vay
vốn bằng cách phát hành trái phiếu song nếu uy tín của ngời vay trên thị trờng đó
cha cao, việc phát hành sẽ rất khó khăn. Điều đó nảy sinh nhu cầu bảo lãnh vay
vốn.
1.2.2.2Theo thời gian
- TD ngắn hạn
Tín dụng ngắn hạn nhằm tài trợ cho tài sản lu đọng hoặc nhu cầu sử dụng
vốn ngắn hạn của nhà nớc, doanh nghiệp, hộ sản xuất. Ngân hàng có thể áp dụng
cho vay trực tiếp hoặc gián tiếp, cho vay theo món hoặc theo hạn mức, có hoặc
không có bảo đảm, dới hình thức chiết khấu, thấu chi hoặc luân chuyển.
Tín dụng ngắn hạn trong những trờng hợp sau:
Cho vay đối với tổ chức tài chính trung gian nh các ngân hàng, các công ty tài
chính, các quỹ tín dụng... nhằm đáp ứng nhu cầu thanh khoản.
Cho vay đối với doanh nghiệp nhằm tài trợ nhu cầu vốn tăng thêm cho sản xuất
kinh doanh, cho nhu cầu dự trữ cho thời vụ hoặc tăng chi phí sản xuất, tài trợ
cho các doanh nghiệp xuất, nhập khẩu, cho vay đối với các công ty xây dựng.
Doanh nghiệp là khách hàng chiếm số lợng đông nhất của các ngân hàng thơng
mại. Phần lớn các khoản cho vay này có thế chấp hoặc cầm cố tài sản.
- TD trung và dài hạn
Tín dụng trung và dài hạn tài trợ cho các nhu cầu vay có thời hạn trên một
năm. Các tổ chức vay bao gồm cả nhà nớc để đầu t phát triển, doanh nghiệp để
21
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
mua sắm trang thiết bị, xây dựng, cải tiến kĩ thuật, mua công nghệ. Ngời tiêu dùng
để mua sắm các tài sản lâu bền nh nhà cửa, xe hơi...
Các hình thức tài trợ trung và dài hạn nh mua trái phiếu, cho vay theo dự án,

cho vay trả góp đối với ngời tiêu dùng.
1.2.3 Vai trò của tín dụng Ngân hàng
1.2.3.1Luân chuyển vốn
Với sự có mặt cua ngân hàng, vốn đợc chuyển từ ngời tạm thời d thừa tới
ngời cần vốn.
Vốn còn đợc luân chuyển từ những vùng có d thừa vốn cao nh các vùng
nông thôn cha có cơ hội đầu t, ra các trung tâm kinh tế, các vùng kinh tế mở.
Trong sự hội nhập kinh tế cao nh hiện nay, vốn không chỉ luân chuyển trong
một quốc gia mà còn trên toàn thế giới. Tận dụng hiệu quả nguồn vốn của quốc tế
với chi phí thấp là một thuận lợi cho Việt Nam trong quá trình phát triển kinh tế.
1.2.3.2Tạo cơ hội kinh doanh
Trong nền kinh tế có rất nhiều các cơ hội kinh doanh khác nhau. Nhng
không phải bất kì ai có thể nắm bắt đợc những cơ hội và có đủ vốn để thực hiện
kinh doanh. Nguồn vốn mà họ tiếp cận đầu tiên chính là vốn vay từ các tổ chức tín
dụng, mà ngân hàng là tổ chức tín dụng lớn nhất.Với chi phí thấp, và thời gian phù
hợp với nhu cầu đầu t, các cá nhân hay doanh nghiệp có thể lựa chọn cho mình một
khoản vay phù hợp, phục vụ cho mục đích kinh doanh. Nh vậy, tín dụng ngân hàng
chính là cứu cánh cho họ lúc cần vốn nhất.
1.2.3.3Thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế
Quá trình luân chuyển vốn một cách đều đặn trong toàn bộ nền kinh tế mà
làm tăng hiệu quả sử dụng vốn một cách tốt nhất. Một nề kinh tế sử dụng vốn có
hiệu quả là một nền kinh tế phát triển, bởi chỉ có đầu t thì mới có sự phát triển. Mặt
khác, việc huy động vốn cho một dự án của nhà nớc cung góp phần tạo ra những
sản phẩm chiến lợc trực tiếp hoặc gián tiếp tạo ra sự phát triển kinh tế nói chung.
22
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
1.2.3.4Đối với bản thân NH
- Tạo cho NH khả năng tài chính lớn đáp ứng nhu cầu vay của khách hàng
- Thông qua nghệp vụ tín dụng, với khả năng chuyển hoá thời hạn ma NH có thể
tạo điều kiện cho ngời tích luỹ vốn và ngời đầu t đợc đáp ứng phù hợp

- Tạo ra thu nhập cơ bản cho mỗi NH, quyết định sự tồn tại và phát triển bền
vững
1.2.3.5Mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế
Hoạt động tín dụng không chỉ bó hẹp trong nền kinh tế của một quốc gia
mà còn mở rộng trên phạm vi quốc tế. Trong điều kiện nền kinh tế mở, vay nợ
ngày nay trở thành một nhu cầu khách quan đối với tất cả các nớc trên thế giới, nó
lại càng tỏ ra bức thiết hơn đối với các nớc đang phát triển. Nhờ có tín dụng, các n-
ớc có thể mua hàng hoá, nhập khẩu máy móc, trang thiết bị và tiếp cận những
thành tựu khoa học công nghệ mới cũng nh trình độ quản lý tiên tiến trên thế giới.
Việc cấp tín dụng của các nớc không chỉ mở rộng quan hệ ngoaị thơng mà còn
thúc đảy phát triển kinh tế ở các nớc nhập khẩu. Tín dụng đã tạo môI trờng thuận
lợi cho đàu t quốc tế trực tiếp, một hình thức hợp tác quốc tế ở mức độ cao.
1.2.4 Rủi ro tín dụng ( RRTD)
1.2.4.1Khái niệm
Rủi ro trong hoạt động tín dụng là sự xuất hiện của một hay một số biến cố
không mong đợi gây thất thoát thiệt hại về tài sản, về thu nhập của ngân hàng trong
quá trình tiến hành hoạt động kinh doanh tín dụng. Có thể do nguyên nhân khách
quan hay chủ quan từ phía ngân hàng vay vốn dẫn đến ngời đi vay không có khả
năng hoàn trả đợc lãi hoặc gốc hoặc cả lãi lẫn gốc
Chúng ta biết rằng, tín dụng là quan hệ vay mợn dới dạng tiền tệ có hoàn trả
gốc và lãi giữa ngời có vốn và ngời thiếu vốn. Chủ thể tham gia vào hoạt động tín
dụng của ngân hàng gồm ngân hàng, cá nhân và các tổ chức kinh tế khác. Hoạt
23
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
động tín dụng là hoạt động đa dạng, là một hoạt đông kinh doanh hàng hoá phức
tạp, tính phức tạp của nó chính là đối tợng kinh doanh tức là tiền tệ. ở đây tiền tệ đ-
ợc tách rời giữa quyền sở hữu và quyền sử dụng khi cho vay. Cũng có ngời cho
rằng quyền cho vay của ngân hàng và quyền trả nợ thực tế là ngời đi vay. Chính vì
vậy đòi hỏi ngân hàng phải tìm mọi cách để kiểm soát đợc khả năng trả nợ của
khách hàng, dự tính, phán đoán khả năng, mức độ, quan hệ tín dụng là quan hệ

kinh tế bình đẳng giữa ngời đi vay và ngời cho vay, là sự cam kết thoả thuận bằng
các điều khoản thi hành thể hiện trong các hợp đồng tín dụng. Sự cam kết này
chính là cơ sở pháp lý cơ bản để thực hiện các nghĩa vụ của hai bên tham gia hoạt
động tín dụng. Nó là cơ sở pháp lý để đảm bảo tín dụng. Bên canh đó còn có các
cam kết khác bằng các hành vi hay năng lực kinh tế, thể hiện bằng các hình thức
bảo đảm nợ vay, có thể bằng vật chất hay uy tín nh các tài sản thế chấp, cầm cố, ký
quỹ bảo lãnh.
Các khoản tín dụng giữa ngân hàng và ngời vay đều đợc xác lập theo các
điều khoản của hợp đồng tín dụng, nhng trên thực tế, tình trạng vi phạm các cam
kết đó xảy ra khá phổ biến kể cả trong trờng hợp ngời vay có đủ năng lực tài
chính.. Rủi ro tín dụng là rủi ro phức tạp nhất, để đánh giá rủi ro tín dụng là việc
làm rất khó khăn đối với ngân hàng. Rủi ro tín dụng có thể xảy ra với bất kỳ món
tiền nào, bất cứ nơi nào, lúc nào. Vì vậy rủi ro tín dụng thờng nằm ngoài khả năng
bình thờng của cán bộ tín dụng. Nó đòi hỏi ngân hàng phải có những giải pháp
đồng bộ, hữu hiệu mới có thể ngăn ngừa bớt rủi ro.
Rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra những tổn thất mà ngân hàng phảI chịu
do khách hàng vay không trả đúng hạn, không trả, hoặc không trả đầy đủ vốn và
lãI
1.2.4.2Phân hạng rủi ro tín dụng
24
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
- Tín dụng it rủi ro: Khả năng thực hiện các nghĩa vụ của khách hàng là chắc
chắn, bảođảm việc trả nợ nh đã thoả thuận (có thể có một số khía cạnh yếu nhỏ về
rủi ro).
- Tín dụng rủi ro trung bình: khả năng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính của khách
hàng là vững chắc, rủi ro tín dụng trung ở mức chấp nhận đợc, nhng có một khía
cạnh yếu kém trên thực tế về rủi ro tín dụng, cần có sự giám sát và kiểm soát.
- Tín dụng trên mức rủi ro trung bình: khả năng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính
của khách hàng ở mức maọi hiểm do những yếu kém lớn trên vài khía cạnh về rủi
ro tín dụng, (các yếu kém này có dấu hiệu có khả năng sửa chữa đợc) mức rủi ro

tiềm tàng này yêu cầu phải tăng việc giám sát để bảo đảm tình hình không xấu đi.
- Tín dụng rủi ro cao: Khách hàng đang trong tình trạng xấu kéo dài, ví dụ thua
lỗ trong kinh doanh, khó khăn trầm trọng về khả năng thanh toán. Ngân hàng đang
cố gắng cải thiện hoặc từ bỏ mối quan hệ để tránh thua lỗ tiềm tàng.
- Tín dụng khó đòi lãi (khê đọng một phần) khách hàng có rủi ro cao có thể bị
thất thoát lãi xong có thể hy vọng lấy lại đợc gốc.
- Tín dụng khó đòi gốc và lãi (khê đọng toàn phần). Khách hàng có rủi ro cao, có
thể khả năng mất cả vốn, lãi và các khoản chi phí sau khi đã nỗ lực hết sức trong
việc áp dụng các biện pháp có thể.
1.2.5 Nguyên nhân RRTD
1.2.5.1Nguyên nhân bất khả kháng
Những thay đổi ở tầm vĩ mô mà ngân hàng không kiểm soát đợc nh tỷ giá,
các chính sách kinh tế...có thể gây rủi ro cho ngân hàng. Những thay đổi này luôn
luôn xảy ra, tác động liên tục tới ngời vay, tạo thuận lợi cho ngời vay, nhng cũng
có ngời vay không đủ khả năng thích ứng với những thay đổi ở tầm vĩ mô, gây tổn
thất trong kinh doanh, gián tiếp gây rủi ro tín dụng cho ngân hàng.
25