Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, giải phẫu bệnh và kết quả điều trị papilloma vùng miệng, tại Bệnh viện Đại học Y Hải Phòng 2019-2020

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 503 - THÁNG 6 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2021

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, GIẢI PHẪU BỆNH
VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ PAPILLOMA VÙNG MIỆNG,
TẠI BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y HẢI PHÒNG 2019-2020
Phạm Văn Liệu1, Nguyễn Trường Thịnh1
TÓM TẮT

34

Đặt vấn đề: Nghiên cứu nhằm mô tả đặc
điểm lâm sàng, giải phẫu bệnh của u nhú
(Papilloma) vùng miệng mặt ở bệnh nhân đến
khám và điều trị tại bệnh viện Đại học Y Hải
Phòng, 2019-2020.Và nhận xét kết quả điều trị ở
những bệnh nhân được nghiên cứu trên. Phương
pháp nghiên cứu: mô tả loạt ca, cách chọn mẫu
thuận tiện, lựa chọn bệnh nhân có u nhú ở miệng,
khám lâm sàng, cho xét nghiệm giải phẫu bệnh
và điều trị, thu thập những đặc điểm về lâm sàng,
về giải phẫu bệnh. Kết quả nghiên cứu: nghiên
cứu trên 11 trường hợp cho thấy Papilloma có ở
các lứa tuổi, ở cả nam và nữ. U xuất hiện ở niêm
mạc môi, má, lưỡi, khẩu cái, tất cả 11 u đều có
hình súp lơ, có cuống, màu trắng chiếm đa số
(08/11). Kích thước đa số nhỏ hơn 01 cm
(08/11). Kết luận: nghiên cứu trên 11 trường
hợp cho thấy Papilloma có ở các lứa tuổi, ở cả
nam và nữ. U xuất hiện ở niêm mạc môi, má,
lưỡi, khẩu cái, tất cả 11 u đều có hình súp lơ, có
cuống, màu trắng chiếm đa số (08/11). Kích

thước đa số nhỏ hơn 01 cm (08/11). Kết quả điều
trị phẫu thuật cắt u cho kết quả tốt 10/11, 1
trường hợp bị ung thư hóa.
Từ khóa: U nhú, hình súp lơ.

Trường Đại học Y Dược Hải Phịng
Chịu trách nhiệm chính: Phạm Văn Liệu
Email:
Ngày nhận bài: 16.3.2021
Ngày phản biện khoa học: 15.4.2021
Ngày duyệt bài: 21.5.2021
1

SUMMARY
RESEARCH ON CLINICAL
CHARACTERISTICS, PATHOLOGY
AND RESULTS OF PAPILLOMA
TREATMENT IN THE MOUTH AREA,
AT HAIPHONG MEDICAL
UNIVERSITIES HOSPITAL 2019-2020
Background: the study aims to describe the
clinical and pathology of the oral papilloma
(Papilloma) in the mouth and face in patients
who come for examination and treatment at Hai
Phong Medical Universities hospital, 2019-2020.
And comment on treatment results in the patients
they are to be studied.
Methods: description of case series,
convenient method of sampling, selection of
patients

with
oral
papilloma,
clinical
examination, for pathological testing and
treatment, collection of clinical and pathological
characteristics.
Results: the study of 11 cases showed that
Papilloma is present of all ages, in both men and
women. Tumors appear in the mucosa of lips,
cheeks, tongue, palate, all 11 tumors are
cauliflower-shaped, with stalk, white is the
majority (11/8). Most sizes are less than 01 cm
(11/8). Conclusions: the study of 11 cases
showed that Papilloma is present of all ages, in
both men and women. Tumors appear in the
mucosa of lips, cheeks, tongue, palate, all 11
tumors are cauliflower-shaped, with stalks, white
is the majority (11/8). Most sizes are less than 01
cm (11/8). The results of surgical treatment to

229


CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG

remove the tumor gave good results on 10/11, 1
case had cancer.
Keywords: Papilloma.cauliflower-shaped

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
U nhú là một sự tăng sinh lành tính gặp
phổ biến ở người, ở vùng miệng, có nguồn
gốc từ biểu mơ vảy lát tầng [Error!
Reference source not found.]. Nguyên nhân
được cho là do HPV typ 6 và typ 11.
Papillomavirus ở người là một loại virus
dạng DNA, rất hay lây và có khả năng gây
nhiều biến chứng bệnh từ nhẹ đến trầm
trọng. Tên đầy đủ của căn bệnh này là
Human Papilloma Virus, viết tắt là HPV.

Hình 1. U nhú ở lưỡi

Trên Thế giới, nghiên cứu của Takayuki
Maruyama Nhật Bản (2017) nghiên cứu về
HPV và ung thư miệng [5], cho thấy nhiễm
các chủng (HPV 6, 11) có liên quan đến sự
phát triển của những tổn thương nhú lành
tính trong khoang miệng, trong khi các
chủng nguy cơ cao (chủng 16,18) có thể gây
ra các khối u ác tính.
Ở Việt Nam, các nghiên cứu lâm sàng về
Papilloma cho thấy u nhú xuất hiện có đường
ranh giới rõ và thường có cuống, bao gồm
nhiều nhú giống như ngón tay hay hình súp
lơ, màu trắng hoặc màu xám, kích thước từ
0,5 cm – 1 cm. U thường xuất hiện ở lưỡi,
lợi, vịm miệng và khơng đau.

Hình 2. U nhú ở vịm miệng

Hình 3. Hình ảnh vi thể của u nhú [3]
Nghiên cứu của Trịnh Thị Linh [2] cho
thấy các biểu hiện nhiễm HPV trong miệng
cũng giống như hạt cơm thường ở da, dạng
này ít gặp, chủ yếu do virus HPV tuyp 2,4
gây nên, biểu hiện là tổn thương dạng nhú có
màu trắng do dày sừng nhiều. Để tìm hiểu về
lâm sàng và giải phẫu bệnh của u nhú tại Hải
Phòng, đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm

230

sàng, giải phẫu bệnh và kết quả điều trị
Papilloma vùng miệng, tại bệnh viện Đại học
Y Hải Phịng 2019-2020” nhằm hai mục
tiêu:1. Mơ tả đặc điểm lâm sàng, giải phẫu
bệnh của u nhú (Papilloma) ở bệnh nhân đến
khám và điều trị tại bệnh viện Đại học Y Hải
Phòng, 2019-2020. 2.Nhận xét kết quả điều
trị ở những bệnh nhân được nghiên cứu trên.


TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 503 - THÁNG 6 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2021

II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng:
Bệnh nhân đến khám bệnh và điều trị tại
bệnh viện Đại học Y Hải Phòng, chọn bệnh

nhân có u nhú ở miệng.
2. Phương pháp:
Nghiên cứu mô tả loạt ca, cách chọn mẫu
thuận tiện, cỡ mẫu dự kiến 10 trường hợp,
lựa chọn bệnh nhân có u nhú ở miệng, khám
và điều trị, thu thập những đặc điểm về lâm

sàng, về giải phẫu bệnh, so sánh với một số
nghiên cứu trên thế giới và trong nước. Nhận
xét về sự phù hợp hay có những đặc điểm
khác nhau về đặc điểm lâm sàng, giải phẫu
bệnh mà nghiên cứu tìm thấy. Có thể đưa ra
định hướng từ đặc điểm lâm sàng có liên hệ
với đặc điểm giải phẫu bệnh. Đánh giá kết
quả điều trị, phương pháp phẫu thuật dựa
theo bảng tiêu chí sau:

Bảng 2.1: Tiêu chí đánh giá kết quả điều trị
Tiêu chí
Vết mổ
Cảm nhận tại chỗ
Mức độ
Tốt
Liền đẹp
Bình thường
Trung bình
Liền
Hơi vướng
Kém
Sẹo xấu

Vướng nhiều

Tái phát

K. hóa

Khơng
Nghi ngờ
Tái phát

Khơng
Nghi ngờ
Có K. hóa

III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1. Nhận xét chung về tuổi và giới:
Trong nghiên cứu này có 11 trường hợp, 7 trường hợp là nam, 4 trường hợp là nữ. Khơng
có sự khác biệt về tuổi bị mắc bệnh và cũng khơng có sự khác biệt về giới bị mắc bệnh.
Bảng 3.1. Các trường hợp mắc bệnh theo tuổi và giới.
Tuổi\ giới
Nam
Nữ
Cộng
0-<10
1
1
10-<20
2
2
20-<30

1
1
30-<40
1
1
40-<50
1
1
2
50-<60
2
1
3
➢
60
1
1
Cộng
7
4
11
2. Đặc điểm lâm sàng, giải phẫu bệnh:
Bảng 3.2. Đặc điểm lâm sàng, giải phẫu bệnh của các trường hợp
Theo vị trí
Papilloma
GPB (Papilloma) GPB (K hóa)
Niêm mạc má
3
3
0

Mơi
2
2
0
Lợi kẽ răng
1
1
0
231


CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHỊNG

Lưỡi
Khẩu cái
Cộng
Theo kích thước
< 1 cm
1-2 cm
Cộng
Theo dạng đại thể
Hình súp lơ, có cuống
Cộng
Theo màu sắc
Màu trắng
Màu niêm mạc
Màu hồng niêm mạc
Cộng

3

2
11

3
1
10

0
1
1

8
3
11

7
3
10

1
0
1

11
11

10
10

1

1

8
1
2
11

7
1
2
10

1
0
0
1

Bảng 3.3. Kết quả điều trị bằng phẫu thuật đối với các trường hợp Papilloma.
Tiêu chí
Vết mổ
Cảm nhận tại chỗ
Tái phát
K. hóa
Mức độ
Tốt
10
10
0
0
Trung bình

1
1
0
0
Kém
Cộng

0
11

Các dấu hiệu về cơ năng có cảm giác
vướng khi vận động, nền niêm mạc quanh u
bình thường.
Nhận xét kết quả điều trị: Với 11 trường
hợp Papilloma được cắt u gửi giải phẫu
bệnh, vô cảm bằng hình thức gây tê, sau mổ
trong 03 ngày đầu vết mổ nề, cắt chỉ vào
ngày thứ 7, vết mổ liền. riêng 01 trường hợp
có kết quả giải phẫu bệnh nghi K, đã được
chuyển tuyến trên điều trị tiếp, tìm hiểu
thơng tin từ tuyến trên cho biết bệnh nhân
này được chẩn đốn là Papilloma thối hóa
ác tính, cịn ở giai đoạn sớm (T1N0M0).
232

0
11

0
0

1
1

Hình 3. 3. U nhú vịm miệng thối hóa ác
tính, bệnh nhân trên 60 tuổi.


TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 503 - THÁNG 6 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2021

IV. BÀN LUẬN
Về đặc điểm lâm sàng: Papilloma có ở các
lứa tuổi, ở cả nam và nữ. U thường xuất hiện
ở niêm mạc môi, má, lưỡi, khẩu cái, tất cả 11
u đều có hình súp lơ, có cuống, màu trắng
chiếm đa số (08/11), kết quả này phù hợp với
nhận xét của Lê Văn Sơn [4] “thường gặp
Papilloma dạng nhú, màu trắng là do dày
sừng”, cịn lại là màu niêm mạc hơi hồng.
Kích thước đa số nhỏ hơn 01 cm (08/11), có
03 trường hợp kích thước 1-2 cm. Kết qủa
này phù hợp với nhận xét của Huỳnh Anh
Lan [3] “Papilloma thường có kích thước
nhỏ 0,5-1cm”.
Về kết quả điều trị: Papilloma là một loại
u lành tính theo phân loại của tổ chức Y tế
Thế Giới. Tất cả các u đều được cắt bỏ và
làm giải phẫu bệnh. Kết quả bước đầu cho
thấy các vết mổ được lành thương sau 07
ngày, chưa xuất hiện tái phát, riêng 01/11

trường hợp bệnh nhân trên 60 tuổi có u ở
vùng khẩu cái bị thối hóa ác tính. Kết quả
này phù hợp với nhận xét của Takayuki
Maruyama [5] “papilloma không được điều
trị, có thể thối hóa ác tính”.
V. KẾT LUẬN
*Nghiên cứu trên 11 trường hợp cho thấy
Papilloma có ở các lứa tuổi, ở cả nam và nữ.
U xuất hiện ở niêm mạc môi, má, lưỡi, khẩu

cái, tất cả 11 u đều có hình súp lơ, có cuống,
màu trắng chiếm đa số (08/11). Kích thước
đa số nhỏ hơn 01 cm (08/11).
*Kết quả điều trị theo phương pháp phẫu
thuật cắt u, 10 trường hợp có kết quả tốt, 1
trường hợp có kết quả kém với lý do u bị K
hóa.
Khuyến nghị: Papilloma ở niêm mạc
miệng có hình dạng rất rõ nét, nên được điều
trị sớm bằng kỹ thuật cắt u để phịng thối
hóa ác tính.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hồng Tử Hùng và cơng sự. Mô phôi răng
miệng. NXB Y học chi nhánh T.P. Hồ Chí
Minh 2005. Tr.10-51.
2. Trịnh Thị Linh “Virus HPV trong một số
bệnh ở miệng”, bài viết của bác sĩ nội trú
Trịnh Thị Linh 2017.
3. Huỳnh Anh Lan “Bướu vùng đầu mặt”.
Bệnh học miệng. NXB Y học 2004. Tr.126162.

4. Lê Văn Sơn “U lành phần mềm vùng hàm
mặt”. Bệnh lý và phẫu thuật hàm mặt tập 1.
NXB Giáo dục Việt Nam 2013. Tr.226-241.
5. Takayuki Maruyama. Perioperative oral
management during cancer treatment in
Okayama University Hospital. Hội nghị khoa
học Răng Hàm Mặt Quốc Tế 2017 Trường
Đại học Y Hà Nội. Tr.46-47

233