Tải bản đầy đủ (.docx) (21 trang)

SKKK

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (245.24 KB, 21 trang )

<span class='text_page_counter'>(1)</span>SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO PHÚ THỌ TRƯỜNG THPT YỂN KHÊ. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH Ở TRƯỜNG THPT YỂN KHÊ. Người thực hiện: HÀ TRƯỜNG SƠN Chức vụ: Phó Hiệu trưởng Chuyên môn: Tiếng Anh SKKN thuộc lĩnh vực: Quản lý. Yển Khê, tháng 3 năm 2014 I- ĐẶT VẤN ĐỀ.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> A. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài. Đất nước đang chuyển mình trong công cuộc đổi mới công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, khi xu thế toàn cầu hoá, hội nhập với thế giới, mở ra cho nước ta những thời cơ, vận hội mới. Nền kinh tế đã có những bước phát triển vượt bậc, đời sống nhân dân được nâng lên. Sự ảnh hưởng của một đất đổi mới trong xu thế hội nhập quốc tế rất lớn đến đời sống xã hội và con người Việt Nam. Chúng ta có nhiều thành tựu to lớn rất đáng tự hào về phát triển Kinh tế - Xã hội, Văn hóa - Giáo dục. Song cũng có nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sự nghiệp giáo dục, trong đó sự suy thoái về đạo đức và những giá tri nhân văn tác động đến đại đa số thanh thiếu niên rất nhiều. Đánh giá thực trạng giáo dục, đào tạo Nghi quyết TW 2 khóa VIII nhấn mạnh: “Đặc biệt đáng lo ngại là một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy thoái về đạo đức, mơ nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập thân, lập nghiệp vì tương lai của bản thân và đất nước. Trong những năm tới cần tăng cương giáo dục tư tưởng đạo đức, ý thức công dân, lòng yêu nước, chủ nghĩa Mác Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh…tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động xã hội, văn hoá, thể thao phù hợp với lứa tuổi và với yêu cầu giáo dục toàn diện”. Đạo đức, lối sống của học sinh, sinh viên được hình thành từ môi trường gia đình, nhà trường và xã hội, trong đó môi trường giáo dục của nhà trường đóng vai trò quan trọng, góp phần to lớn đối với sự phát triển toàn diện của thế hệ trẻ. Tuy nhiên tình trạng xuống cấp về đạo đức, lối sống, tội phạm và bạo lực trong một bộ phận học sinh vẫn xảy ra, gây lo lắng, bức xúc trong dư luận xã hội. Đây cũng là điều trăn trở thường xuyên của ngành giáo dục. Dư luận xã hội đã và đang nói nhiều về một số biểu hiện vi phạm đạo đức, lối sống, tội phạm trong học sinh phổ thông hiện nay đó là, lối sống ích kỷ, ham hưởng thụ, đua đòi chạy theo các giá tri vật chất dẫn đến sao nhãng học tập, tham gia tệ nạn xã hội và phạm tội. Ngoài ra, một bộ phận không nhỏ học sinh biểu hiện lệch lạc về đạo đức, lối sống đáng lo ngại như: thiếu tôn trọng thầy cô giáo, coi thường kỷ luật nhà trường, thường xuyên nói tục, chửi thề; thích thể.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> hiện bản thân một cách thái quá, sử dụng bạo lực trong giải quyết các mâu thuẫn, xích mích…Và một vấn đề nhức nhối nữa trong học sinh hiện nay là tình trạng “nghiện”, chơi “games”, “chát”, tuy là một hình thức giải trí, phù hợp với lứa tuổi nhưng nếu quá đam mê thì tác dụng ngược lại. Như vậy, đạo đức học sinh đang là một vấn đề nóng được xã hội hết sức quan tâm, là niềm trăn trở của các thầy cô giáo và những người làm công tác trồng người, là một phần trách nhiệm giáo dục của nhà trường THPT. Trường THPT Yển Khê cũng không đứng ngoài thực trạng đó. Trong những năm qua, nhiều gia đình, cha mẹ mải làm ăn, lo kiếm tiền, không chăm lo đến sự học hành, đời sống của con trẻ. Hàng loạt các hàng quán mọc lên với với đủ loại các trò chơi , bi a, games, chát…để móc tiền học sinh. Xuất phát từ những lý do khách quan, chủ quan như đã phân tích, là người làm công tác quản lý một trường THPT, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh (GDĐĐHS) ở trường THPT Yển Khê”..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I- CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ: 1. Khái niệm về đạo đức: Đạo đức là một hệ thống những quy tắc, những chuẩn mực mà qua đó con người tự nhận thức và điều chỉnh hành vi của mình vì hạnh phúc của cá nhân, lợi ích của tập thể và cộng đồng. 2. Giáo dục đạo đức: 2.1 Mục tiêu giáo dục đạo đức Chuyển hóa những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức xã hội thành những phẩm chất đạo đức nhân cách cho học sinh, hình thành ở học sinh thái độ đúng đắn trong giao tiếp, ý thức tự giác thực hiện các chuẩn mực của xã hội, thói quen chấp hành các quy đinh của pháp luật. 2.2.Chức năng giáo dục đạo đức: Làm cho học sinh thấm nhuần sâu sắc thế giới quan Mác-Lênin, tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, chủ trương, chính sách của Đảng, sống và làm việc theo pháp luật, sống có kỷ cương, nền nếp, có văn hóa trong các mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, với xã hội và giữa con người với nhau. 2.3.Giáo dục đạo đức cho học sinh THPT: - Mục đích: Giúp học sinh nhận thức được các chuẩn mực đạo đức của xã hội, rèn luyện kỹ năng, hành vi theo các chuẩn mực đó và hình thành thái độ, ý thức trong học sinh về đạo đức. - Nội dung: Giáo dục lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, yêu hoà bình, có tinh thần cộng đồng và quốc tế, có tinh thần lao động sáng tạo, có thái độ xây dựng và bảo vệ môi trường... - Phương pháp: Có nhiều phương pháp để GDĐĐHS: + Phương pháp tác động vào nhận thức tình cảm: đàm thoại, tranh luận, kể chuyện, giảng giải, khuyên răn; + Phương pháp tổ chức hoạt động thực tiễn giao việc, rèn luyện, tập thói quen…;.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> + Phương pháp kích thích tình cảm và hành vi: thi đua, nêu gương, khen thưởng, trách phạt… II- THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ 1. Khái quát đặc điểm, tình hình kinh tế -xã hội và giáo dục của huyện Thanh Ba 1.1. Đặc điểm, tình hình kinh tế- xã hội của huyện Thanh Ba. Thanh Ba là huyện miền núi phía tây bắc tỉnh Phú Thọ, huyện gồm 01 thi trấn và 26 xã . Đia hình tương đối phức tạp, vừa có vùng núi đồi, vừa có vùng đồng bằng. Phần lớn số hộ dân làm nông nghiệp và kinh tế vườn đồi nên điều kiện kinh tế khó khăn. Chính vì vậy mà sự quan tâm đến học tập của con em có phần hạn chế. Đây là một khó khăn trong công tác giáo dục ở đia phương. 1.2.Tình hình giáo dục của huyện Thanh Ba. Huyện Thanh Ba có 02 trường THPT, 1 trung tâm GDTX. Học sinh chủ yếu là con em nông thôn, điều kiện kinh tế khó khăn. Chính quyền đia phương rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, vì vậy giáo dục huyện Thanh Ba đang trên đà khởi sắc. Trong những năm gần đây, giáo dục Thanh Ba luôn đạt được thành tích cao, xếp trong 10 đơn vi dẫn đầu của tỉnh Phú Thọ. 1.3. Tình hình đạo đức của trường THPT Yển Khê: Trường THPT Yển Khê được thành lập từ năm 1999, hiện nay trường có 16 lớp với 574 học sinh. Từ khi được thành lập trường đã đạt được nhiều thành tích rất đáng tự hào. Học sinh phần lớn chăm ngoan, có ý thức học tập tốt. Tuy nhiên trong những năm gần đây, tình trạng đạo đức học sinh xuống cấp, không nhiều học sinh cá biệt, nhưng cũng có những lớp, những học sinh, những hành vi đạo đức của học sinh khiến phu huynh và thầy cô đau lòng. Hiện tượng học sinh đánh nhau, vỗ lễ với thầy cô giáo, học đòi bắt chước, bỏ học chơi games tuy không nhiều nhưng cũng là mối lo lắng cho mỗi gia đình và nhà trường. Phần lớn những học sinh này đều có hoàn cảnh đặc biệt: Bố mẹ mải mê làm ăn, chỉ lo kiếm tiền, đi làm ăn xa, bỏ con ở lại cho ông bà, anh chi em nuôi dạy vì thế các em thiếu thốn tình cảm của cha mẹ, không có sự quản lý chặt chẽ nên thường lêu lỏng, chơi bời đua đòi theo bạn bè. Có những gia đình cha mẹ sống.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> không gương mẫu, cha mẹ ly hôn; hay buông lỏng giáo dục, phó mặc cho xã hội, cho nhà trường “trăm sự nhờ thầy cô”, đặc biệt có học sinh mồ côi cả cha lẫn mẹ … Công tác quản lý và giáo dục đạo đức của nhà trường đã gặp những khó khăn. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng xuống cấp về đạo đức học sinh như sau: - Về nhà trường, có lúc, có nơi uy tín người thầy bi sa sút, các giá tri truyền thống “Tôn sư trọng đạo bi nhìn nhận một cách méo mó, vật chất hóa, thực dụng; có trường hợp người thầy không giữ được tư thế đáng kính trọng trong quan hệ thầy trò; tình trạng vi phạm dạy thêm, học thêm đã tác động xấu đến uy tín của người thầy trong suy nghĩ học sinh và không ít phụ huynh. - Về gia đình, thiếu sự quan tâm, buông lỏng con cái, phó mặc cho nhà trường và thầy cô. - Về xã hội, những hạn chế, tác động xấu từ môi trường của thời kỳ mở cửa, hội nhập, mặt trái của cơ chế thi trường có cơ hội xâm nhập làm cho học sinh suy thoái về đạo đức. Các tệ nạn đánh bài, chơi games, nghiện hút…đã tác động xấu tới ảnh hưởng trực tiếp đến công tác GDĐĐ học sinh. 1.4. Nhận thức của Cán bộ quản lý và giáo viên về công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. Sau khi khảo sát, kết quả cho thấy: - Trên 80% Cán bộ quản lý và giáo viên nhà trường đều nhận thức được tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức cho học sinh các thầy cô giáo trong nhà trường rất quan tâm đến phát triển giáo dục toàn diện cho học sinh, giáo dục đạo đức nhằm phát triển và hoàn thiện nhân cách cho học sinh. - Gần 20% giáo viên hiểu một cách chưa đầy đủ về ý nghĩa của công tác này khi cho một số nội dung là không quan trọng như: Giáo dục đạo đức để học sinh có ý thức bảo vệ môi trường, giáo dục đạo đức để học sinh có ý thức giữ gìn của công, giữ gìn vệ sinh chung… do đó phần nào có ảnh hưởng tới quá trình triển khai, tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh của nhà trường..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> 1.5. Nhận thức của phụ huynh về công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. - Phần lớn phụ huynh mong muốn giáo dục con cái trở thành những con ngoan, trò giỏi, phát triển giáo dục toàn diện, phụ huynh đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. Phụ huynh đã hợp tác, chia sẻ cùng với nhà trường trong công tác giáo dục đạo đức mỗi khi học sinh vi phạm kỷ luật. Song do điều kiện kinh tế khó khăn, hoàn cảnh khách quan, do điều kiện công việc của cha mẹ tác động nên dẫn đến việc chăm lo cho con em mình còn hạn chế thiếu sự quan tâm đối với con cái. Nhiều phụ huynh thương con, nhìn nhận về con mình một cách phiến diện bệnh vực con khi nhà trường thông báo về hành vi đạo đức của học sinh. Hoặc có những phụ huynh quá nuông chiều con từ nhỏ, lớn lên không uốn nắn, không có biện pháp giáo dục thường hay bất lực với con mình và phó thác trách nhiệm cho nhà trường “Trăm sự nhờ thầy cô”. 2. Thực trạng vi phạm đạo đức của học sinh ở trường THPT Yển Khê. 2.1. Ý thức thực hiện nội quy của học sinh. Kết quả khảo sát như sau: - 72% học sinh chăm chỉ, chuyên cần học tập, ý thức chấp hành nội quy của nhà trường tốt. - 25% học sinh có ý thức học tập, chấp hành nội quy nhà trường nhưng thỉnh thoảng vẫn vi phạm những lỗi như: quên vở bài tập, nói chuyện riêng, đi học muộn… - 3 % nghỉ học, trốn tiết, lười học bài cũ, gian lận trong kiểm tra thi cử, nói chuyện riêng trong giờ học, dùng điện thoại di động, nói năng giao tiếp với thầy cô chưa đúng mức, vô lễ, phá hại tài sản của công, lấy cắp tài sản cá nhân, đánh nhau, vi phạm luật giao thông. Nguyên nhân dẫn tới việc học sinh vi phạm đạo đức là do sự quản lý của gia đình chưa chặt chẽ, còn nuông chiều con cái hoặc các em thiếu sự quan tâm của gia đinh. Học sinh không có sự rèn luyện. Mặt khác, do tác động tiêu cực.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> của bạn bè và sự ảnh hưởng của khoa học công nghệ: điện thoại, internet, games. 2.2.Thực trạng công tác giáo dục đạo đức cho học sinh của nhà trường. Trong những năm gần đây nhà trường luôn quan tâm đến công tác GDĐĐ HS. Nhà trường đã làm tốt công tác tuyên truyền đến cán bộ giáo viên, phụ huynh và các lực lượng khác trong và ngoài nhà trường. Phối hợp chặt chẽ với các lực lượng giáo dục để GDĐĐHS. Hàng năm nhà trường xây dựng các nội dung kế hoạch công tác giáo dục đạo đức, tổ chức chỉ đạo và thực hiện tương đối tốt. Tuy nhiên công tác giáo dục đạo đức của trường còn những tồn tại như: Việc xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức của giáo viên chưa cụ thể, chưa phù hợp với đặc điểm tình hình của từng lớp, từng học sinh. Nội dung, phương pháp giáo dục đạo đức chưa được tốt, học sinh chưa thấy được tác dụng hiệu quả của các phương pháp trong việc rèn luyện bản thân; Sự phối hợp với các lực lượng giáo dục chưa nhip nhàng, thống nhất và đồng bộ; việc kiểm tra đánh giá nhiều lúc còn chiếu lệ, qua loa, chưa mang tính động viên, khuyến khích, răn đe kip thời; ý thức thực hiện nội quy của học sinh chưa cao, vẫn còn nhiều học sinh thường xuyên vi phạm. Có thể đánh giá công tác giáo dục đạo đức trong những năm gần đây chưa cao. Nguyên của thực trạng trên là do ảnh hưởng của gia đình và môi trường xã hội; GVCN năng lực phần nào còn hạn chế, một số giáo viên trẻ thiếu kinh nghiệm trong thực hiện biện pháp giáo dục, một bộ phận nhỏ giáo viên chưa nhiệt tình công tác. Đôi khi cán bộ quản lý xử lý các hành vi vi phạm của học sinh còn chưa khéo léo, linh hoạt. Thực hiện xã hội hoá giáo dục đạo đức nhà trường làm chưa tốt; việc đánh giá, khen thưởng còn nhiều hạn chế… III- CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH Biện pháp 1: Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm của các thành viên, tổ chức trong nhà trường trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức đối với các lực lượng tham gia GDĐĐHS, đây là một biện pháp hết sức quan trọng vì có nhận thức đúng mới có hành động đúng, là cơ sở để hướng đến một kết quả hoàn thiện. Vì vậy, BGH phải có nhiệm vụ tuyên truyền cho các lực lượng tham gia GDĐĐ học sinh thông qua tổ chức quán triệt những Chỉ thi, Nghi quyết của Đảng, Nhà nước, Ngành về công tác GDĐĐ học sinh nhằm mục đích làm cho các thành viên nhà trường nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công tác giáo dục và rèn luyện đạo đức học sinh. Giúp cho việc phối hợp các lực lượng giáo dục đạo đức cho học sinh được tiến hành một cách đồng bộ, chặt chẽ và có hiệu quả. - Đặc biệt, đối với giáo viên cần tuyên truyền thực hiện tốt cuộc vận “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” gắn với cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo”, mỗi thây cô giáo là một tấm gương đạo đức để học sinh noi theo. - Bên cạnh việc tuyên truyền, cần phổ biến đến học sinh những nội dung của Điều lệ trường phổ thông, quy đinh của Nhà trường, nội quy, Điều lệ Đoàn TN để học sinh thực hiện. Phổ biến về tiêu chuẩn đánh giá hạnh kiểm của học sinh để từ đó học sinh có ý thức phấn đấu rèn luyện. - Tăng cường giáo dục chính tri tư tưởng, đạo đức cho học sinh, đặc biệt chú trọng gắn với cuộc vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” Biện pháp 2 : Xây dựng kế hoạch công tác GDĐĐ học sinh. 2.1-Đối với Ban giám hiệu: - Hàng năm BGH phải xây dựng được kế hoạch công tác GDĐĐ học sinh, triển khai đến toàn thể cán bộ giáo viên, phụ huynh, học sinh trong toàn trường. - Kế hoạch được cụ thể hóa từng công việc trong từng tuần, từng tháng. 2.2- Đối với giáo viên: Mỗi giáo viên phải xây dựng hoạch GDĐĐ học sinh trong môn dạy, lớp dạy, có biện pháp giáo dục học sinh cá biệt. Nhất là GVCN cần có kế hoạch cụ.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> thể về công tác GDĐĐ học sinh lớp mình chủ nhiệm. Kế hoach phải cụ thể từng đối tượng học sinh, hoàn cảnh học sinh trên lớp. 2.3- Đối với các lực lượng giáo dục khác Các tổ chức đoàn thể trong nhà trường cần phải xây dựng kế hoạch phối hợp các lực lượng giáo dục. Trong kế hoạch cần thể hiện rõ sự phối hợp giữa Công đoàn nhà trường với Đoàn thanh niên, khu dân cư và Ban công an xã Yển Khê. Biện pháp 3: Nâng cao vai trò của các lực lượng giáo dục đạo đức. Hiệu trưởng phân công Phó Hiệu trưởng trực tiếp quản lý chất lượng giáo dục đạo đức, các hoạt động phong trào đoàn thể thông qua bộ môn đặc biệt là môn giáo dục công dân và các môn xã hội khác, tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ cụ thể hoá kế hoạch, tổ chức các hoạt động ngoài giờ, tổ chức các buổi giao lưu, các hoạt động văn nghệ, thể thao, giờ chào cờ đầu tuần, đánh giá thi đua ở các lớp, giáo dục ý thức chấp hành nội quy nhà trường, giữ gìn, bảo vệ tài sản chung…GVCN trực tiếp xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức cho lớp mình, phối hợp chặt chẽ với Đoàn thanh niên, GV bộ môn và cha mẹ học sinh để giáo dục và đánh giá xếp loại học sinh của lớp. Tổ chức chỉ đạo lực lượng GDĐĐ học sinh thực hiện theo kế hoạch. Các lực lượng tham gia GDĐĐ học sinh bao gồm: Ban quản sinh, GVCN, Giáo viên bộ môn, Phụ huynh học sinh, các tổ chức đoàn thể ( Công đoàn, Đoàn Thanh niên) Các thành viên tham gia GDĐĐ học sinh cần thực hiện tốt các yêu cầu cụ thể với nhiệm vụ, chức năng của mình. Hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng được phân công chiu trách nhiệm triển khai kế hoạch GDĐĐ học sinh đến toàn thể giáo viên học sinh và các lực lượng tham gia GDĐĐ học sinh. Hàng tuần, hàng tháng đánh giá quá trình thực hiện của từng đối tượng tham gia GDĐĐ học sinh. 3.1. Nâng cao vai trò của GVCN: GVCN là một lực lượng quan trọng trong công tác GDĐĐ học sinh, là người thực hiện sự phối hợp, liên kết bền chặt với giáo viên bộ môn, các đoàn thể trong nhà trường, giữa “Gia đình - Nhà trương - Xã hội”. GVCN là người.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> thay mặt Hiệu trưởng, quản lý học sinh lớp mình phụ trách, họ chiu trách nhiệm trước Hiệu trưởng và Hội đồng giáo dục của trường, về chất lượng toàn diện của học sinh lớp mình phụ trách. Vì thế có thể nói GVCN là nhà quản lý giáo dục, quản lý và giáo dục một tập thể nhỏ, thế hệ công dân trẻ, chuẩn bi bước vào đời. Khi tham gia công tác giáo dục, GVCN cần thực hiện được những việc làm sau: - Nắm vững các những chỉ số quản lý hành chính như: tên, tuổi, số lượng, hoàn cảnh gia đình của học sinh, trình độ học sinh về học lực, hạnh kiểm. - Nắm vững và hiểu tính cách, nhân cách của từng học sinh, ý thức đạo đức học sinh, nắm bắt được đầy đủ tâm tư nguyện vọng của học sinh. Biết động viên kip thời từng hoàn cảnh cụ thể của các em học sinh, xem những khuyết điểm của các em vi phạm, là một phần trách nhiệm của mình….. - Khi xử lý tình huống phải có lòng kiên trì, cần có sự nghiêm khắc, lòng vi tha như một người cha đối với con cái; thông cảm chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, giúp đỡ các em vượt qua khó khăn, dành thời gian để tâm sự và cho các em những lời khuyên bảo chân tình; tạo được niềm tin động lực cho học sinh phấn đấu hoàn thiện. - Giáo viên chủ nhiệm cần chủ động tiếp xúc với gia đình học sinh đặc biệt là những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, neo đơn. Qua đó tạo sự gần gũi, thân thiện, giúp học sinh tự tin và yên tâm hơn trong học tập và rèn luyện. - Kết hợp với giáo viên bộ môn, Đoàn TN, các đoàn thể khác để nắm bắt tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của các em để có hướng xử lí và giúp đỡ những học sinh khó khăn, tạo điều kiện để các em hòa nhập với tập thể và phát huy năng lực của mình. - Mỗi thầy cô giáo chủ nhiệm phải thật sự là tấm gương sáng về tác phong, tư cách đạo đức; chuẩn mực trong trang phục, lời nói, cách ứng xử - Bản thân mỗi GVCN không những cần năng lực chuyên môn mà cần có các năng lực, tổ chức các hoạt động thể dục, thể thao, văn hóa văn nghệ, các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhằm cuốn hút học sinh tích cực học tập, tạo sự mối quan hệ gần gũi, thân thiện giữa cô và trò..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Biết phối hợp nhip nhàng với giáo viên bộ môn, phụ huynh học sinh, các lực lượng giáo dục khác để giáo dục. Lứa tuổi của học sinh THPT là lứa tuổi đang rất cần sự giúp đỡ và đinh hướng của người lớn. Nếu không có sự giúp đỡ của GVCN thì với vốn kinh nghiệm sống ít ỏi, các em sẽ khó tránh khỏi những ảnh hưởng, không lành mạnh từ phía xã hội. Công tác chủ nhiệm ở trường THPT là rất quan trọng và rất cần thiết trong giai đoạn mới hiện nay. Để đạt hiệu quả cao trong công tác GDĐĐHS mỗi nhà trường cần xây dựng đội ngũ GVCN, những người thầy mẫu mực có đạo đức trong sáng và có chuyên môn nghiệp vụ giỏi. Vì vây, hàng năm nhà trường cần tổ chức tập huấn, bồi dưỡng các kỹ năng đó cho GVCN. Đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của các nhà trường nói riêng và Ngành giáo dục đào tạo nói chung. Đặc biệt, Ban giám hiệu cần năm rõ năng lực chủ nhiệm của từng giáo viên để phân công, công việc cho hợp lý. Đối với những lớp có nhiều học sinh cá biệt, nền nếp đi xuống, Ban giám hiệu cần chọn cử giáo viên có năng lực chủ nhiệm tốt để giao nhiệm vụ. 3.2. Nâng cao vai trò của giáo viên bộ môn: Giáo viên bộ môn đóng vai trò rất quan trọng trong tiết học ở một lớp học cụ thể. Bên cạnh việc giảng dạy kiến thức ở bộ môn mình tại lớp học đó, giáo viên bộ môn còn có nhiệm vụ quản lý sĩ số, uốn nắn ý thức của học sinh trong tiết học, tham mưu, phối hợp với GVCN trong việc giáo dục và quản lý học sinh. Hiện tượng một bộ phận học sinh lơ là trong tiết học, không chú ý theo dõi bài học, không chép bài rất nhiều. Rồi hiện tượng học sinh nói chuyện riêng trong giờ, bỏ giờ đi đánh điện tử hay chơi bời, nói tục chửi bậy, nói năng vô lễ diễn ra khá phổ biến. Nếu giáo viên bộ môn không bao quát, không chú ý uốn nắn những hành vi sai trái của học sinh, không nhắc nhở và cũng không đưa ra biện pháp xử lý chấn chỉnh học sinh mà đổ lỗi tất cả cho GVCN thì GVBM đó chưa hoàn thành trách nhiệm của mình. Một phần do giáo viên không muốn đối mặt với HS hư, một phần bản thân giáo viên bộ môn đó chưa thực sự có biện.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> pháp hữu hiệu đối với học sinh trong giờ học của mình, chưa tỏ rõ sự thân thiện, tích cực trong giờ học..Điều đó đã tạo cho học sinh có một thói quen, lười biếng và ảnh hưởng đến công tác GDĐĐHS của giáo viên chủ nhiệm, dẫn đến không có hiệu quả. Để hỗ trợ cùng với GVCN thiết nghĩ, mỗi nhà trường cần nhìn lại và xác đinh lại vai trò của giáo viên bộ môn trong tiết học. Mỗi giáo viên bộ môn cần xác đinh vai trò nhiệm vụ của mình trong quá trình giảng dạy tại lớp học. Giáo viên bộ môn chiu trách nhiệm quản lý giờ học của mình trên lớp. Có như vậy, mỗi giáo viên bộ môn mới phát huy được vai trò của mình trong giờ học bộ môn. Trong giờ học giáo viên bộ môn cần chú ý đến những nội dung sau: - Đầu mỗi tiết học, cần nắm bắt sĩ số học sinh trong lớp học, nguyên nhân học sinh nghỉ học đồng thời quan sát, bao quát lớp học trong cả tiết học. Chú ý đến các cử chỉ, hành vi của học sinh từ việc ăn mặc, đầu tóc, nói năng…để kip thời uốn nắn. - Chú trọng đến việc quản lý, theo dõi và phát huy tính tích cực của học sinh tham gia học tập tiết học của bộ môn mình. - Khi phát hiện học sinh vi phạm hay mắc lỗi cần nhắc nhở lần đầu, vô hiệu hóa việc học sinh mắc lỗi và sử dụng những biện pháp thật sự sư phạm đối với học sinh. - Không nên coi việc sát phạt, ghi sổ đầu bài là biện pháp để giáo dục học sinh. Cần phối hợp tốt với GVCN trong việc nhắc nhở, rèn luyện học sinh trong tiết học. - Chú ý đến mọi đối tượng học sinh, để tận tình giúp đỡ các em tiếp thu tốt nhất kiến thức mình truyền đạt. Tích cực nâng cao chất lượng giờ dạy, chú trọng yêu cầu hiệu quả việc lồng ghép nội dung GDĐD học sinh trong môn học, giờ học. Trong đó các môn Khoa học xã hội và nhân văn như : Văn học, Lich sử, Điạ lý, Sinh học và đặc biệt là môn Giáo dục công dân có vi trí quan trọng đối với việc trang bi cho học sinh những hiểu biết cơ bản về phẩm chất, đạo đức về quyền và nghĩa vụ công dân sẽ giúp học sinh có thái độ tích cực và thực hiện những hành vi phù hợp chuẩn mực đạo đức.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> 3.3. Nâng cao vai trò của tổ chức Đoàn thanh niên: Trong nhà trường THPT, Đoàn TN là một trong những đoàn thể không thể tách khỏi hoạt động GDĐĐHS nhằm giáo dục phát triển toàn diện: Đức - Trí - Thể - Mỹ. "Đoàn là nòng cốt trong các phong trào thanh thiếu niên, là lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường” vì vậy Đoàn TN đóng một vai trò quan trọng trong công tác GDĐĐHS. Từ việc xây dựng nền nếp, kỷ cương trường học đến việc phát động các phong trào thi đua học tập của các lớp, tổ chức các hoạt động GDNGLL, hoạt động ngoại khóa…đều có ý nghĩa rất quan trọng trong GDĐĐHS. Đây là các hoạt động nhằm thu hút học sinh đến tập thể, đến những hoạt động bổ ích; để giáo dục về lòng nhân ái, truyền thống, đạo lý con người Việt Nam qua đó để GDĐĐHS. Trong tổ chức của Đoàn TN, Bí thư đoàn trường đóng vai trò quan trọng, người Bí thư đoàn trường có năng lực, tâm huyết nhiệt tình sẽ giúp cho Ban giám hiệu quan lý tốt học sinh, theo dõi việc thực hiện nội quy, nền nếp ra vào lớp của học sinh. Bên cạnh Bí thư đoàn trường, còn có sự hoạt động tích cực của BCH đoàn, sự năng động, sáng tạo của BCH đoàn giúp hoạt động Đoàn TN có hiệu quả hơn. Vì vậy, Ban giám hiệu nhà trường cần có sự phối hợp với tổ chức Đoàn TN, biết phát huy những khả năng của Đoàn, biết tạo điều kiện để Đoàn hoạt động có hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Phát huy vai trò tự quản của tập thể và tự rèn luyện của học sinh, vận động học sinh thực hiện tốt tinh thần phê và tự phê bình để giúp bạn cùng tiến bộ. Phát động học sinh toàn trường tự giác bỏ phiếu kín phát giác những học sinh có hành vi vi phạm đạo đức nhưng chưa được phát hiện. Thực hiện đánh giá xếp loại theo đúng các tiêu chuẩn đã quy đinh công khai, công bằng trước tập thể học sinh hàng tuần, hàng tháng, học kỳ và năm học. 3.4. Phối hợp với Phụ huynh học sinh: Gia đình có vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục đạo đức học sinh. Chỉ trong gia đình mới thể hiện được mối quan hệ tình cảm thiêng liêng giữa vợ - chồng, cha mẹ - con cái. Gia đình là nơi để mỗi thành viên được chăm sóc cả về vật chất lẫn tinh thần, được thỏa mãn nhu cầu tình cảm, cân bằng tâm lý, giải.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> tỏa ức chế… Sự hạnh phúc của gia đình là tiền đề hình thành nên nhân cách tốt cho những công dân của xã hội. Gia đình có ảnh hưởng rất lớn trong công tác GDĐĐHS. Sự quan tâm, chăm lo của cha mẹ đối với con cái sẽ giúp các em có tinh thần thái độ học tập tốt hơn, đặc biệt là sự hợp tác của cha mẹ, sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường sẽ nâng cao được hiệu quả GDĐĐHS. Ban giám hiệu nhà trường, GVCN cần biết phối hợp chặt chẽ với Ban đại diện phụ huynh học sinh, phụ huynh học sinh để cùng có biện pháp giáo dục. Phụ huynh học sinh thường xuyên phối hợp tốt với GVCN - nhà trường để kip thời nắm bắt các thông tin, trong công tác quản lý việc học tập, chăm lo giáo dục rèn luyện đạo đức của con em mình. Mỗi cha mẹ học sinh cần quan tâm xây dựng tổ chức hội CMHS vững mạnh, có mối quan hệ thường xuyên với nhà trường; phát huy vai trò, chức năng Hội CMHS động viên, răn dạy con, cháu chấp hành nội qui của nhà trường, các chủ trương của Đảng và Nhà nước. 3.5. Đối với tổ chức chính trị xã hội (Chính quyền địa phương, khu dân cư...): Nhà trường cần chú trọng xây dựng mối quan hệ phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, nhân dân khu dân cư, công an xã và chính quyền đia phương nơi trường đóng. Hằng năm, thông qua các văn bản, công văn, báo cáo đinh kỳ, sơ kết rút kinh nghiệm, nhà trường trao đổi thông tin đồng thời triển khai kế hoạch với chính quyền đia phương; tham mưu đưa công tác GDĐĐ học sinh vào tiêu chí xây dựng, bình chọn khu dân cư văn hoá. Trường THPT Yển Khê đã chủ động xây dựng và ký kết Quy chế phối hợp bảo vệ ANTT trong trường và trên đia bàn với Ban công an xã Yển Khê. Hàng năm đều có tổ chức sơ kết, rút kinh nghiệm và đề ra phương hướng hoạt động cho các năm tiếp theo. Việc làm này đã mang lại hiệu quả thiết thực góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh và được các cấp quản lý đánh giá cao. Phối kết hợp với khu dân cư, thôn xóm bàn giao học sinh về đia phương trong dip hè, có đánh giá nhận xét của đia phương về sinh hoạt hè của học sinh; tổ chức ký cam kết trách nhiệm giữa “Nhà trương - Chính quyền địa phương”….

<span class='text_page_counter'>(16)</span> tạo được sự hỗ trợ tích cực các lực lượng ngoài nhà trường thành quá trình khép kín trong công tác GDĐĐ học sinh. Biện pháp 4: Tổ chức kiểm tra, đánh giá, xử lý học sinh. 4.1. Nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, đánh giá GDĐĐHS. Tổ chức tuyên truyền, quán triệt rõ mục tiêu đánh giá xếp loại giáo dục đạo đức cho các thành viên của nhà trường. Xây dựng các tiêu chí đánh giá cụ thể rõ ràng làm cơ sở cho học sinh phấn đấu rèn luyện. Thường xuyên kiểm tra các thông tin, báo cáo qua các kênh phối hợp giáo dục. Kip thời tuyên dương, khen thưởng, phê bình, nhắc nhở những tập thể, cá nhân thực hiện tốt và chưa tốt trước lớp, trước cờ hàng tuần. Tìm ra các nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, điều chỉnh kế hoạch. Ban giám hiệu phải thực hiện thường xuyên, liên tục kiểm tra theo đinh kỳ hay đột xuất, qua nhiều kênh thông tin. Giao cho Đoàn TN kiểm tra theo dõi các hoạt động của học sinh khi đến trường, GVCN kiểm tra theo dõi hoạt động của từng học sinh trong lớp. Cùng với việc kiểm tra, tổ chức đánh giá đúng, kip thời biểu dương, khen thưởng khuyến khích học sinh phấn đấu vươn lên; đồng thời ngăn chặn, phê bình những việc làm sai trái, vi phạm; thúc đẩy sự tự giác thực hiện nhiệm vụ. Với những học sinh cá biệt, cần quan tâm, thường xuyên theo dõi và liên lạc chặt chẽ với PHHS để có biện pháp giáo dục kip thời. Cần có những biện pháp cứng rắn kiên quyết, đồng thời phải gần gũi, tìm hiểu hoàn cảnh để giúp các em tránh những suy nghĩ lệch lạc về bản thân, tạo niềm tin, chỗ dựa tinh thần cho các em phấn đấu sửa chữa, vươn lên thành người tốt. 4.2. Tuyên dương, khen thưởng hoặc xử lý học sinh vi phạm kỷ luật. Cần thực hiện đúng quy đinh của điều lệ trường phổ thông. Phải tiến hành kip thời, chính xác, công bằng, đúng trình tự quy đinh; lấy giáo dục làm chính, tránh xu hướng chỉ xử lý phát hiện những sai trái và kỷ luật mà không dành thời gian để đinh hướng, uốn nắn, giúp học sinh tự giác thực hiện; đồng thời giữ nghiêm kỷ luật, phát huy ưu điểm, bồi dưỡng những nhân tố tích cực để khắc phục những thiếu sót của những nhân tố tiêu cực..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> - Cần tạo dư luận đúng đắn trong nhà trường và ngoài xã hội, để “ủng hộ cái tốt, phê phán cái xấu”. - Thông qua giờ chào cờ đầu tuần: Ban Giám hiệu nhận xét, tuyên dương khen thưởng hoặc phê bình các tập thể, cá nhân đã thực hiện tốt hoặc chưa tốt trong tuần. Rút kinh nghiệm những mặt làm được, những tồn tại, biện pháp giải quyết và phổ biến kế hoạch, nhiệm vụ của tuần tiếp theo. - Thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp: Sau mỗi buổi sinh hoạt hoặc tổ chức các hoạt động phải nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm, biểu dương những tập thể, cá nhân thực hiện tốt và phê bình, nhắc nhở các tập thể, cá nhân làm chưa tốt. - Đối với học sinh vi phạm kỷ luật cần phải kiên quyết xử lý kỷ luật, bằng những hình thức thích hợp: đình chỉ học tập hoặc cao hơn…điều mà nhà giáo dục không muốn, nhưng là cần thiết để đảm bảo tính nghiêm khắc - kỷ cương của nhà trường, cuả pháp luật xã hội đối với những học sinh vi phạm. Sau khi xử lý học sinh vi phạm, cần có kế hoạch theo dõi, phối hợp với phụ huynh học sinh, chính quyền đia phương tạo cho học sinh phấn đấu sửa chữa khuyết điểm để tiến bộ. Việc khen thưởng và kỷ luật đối với học sinh được thực hiện đúng đắn sẽ góp phần tích cực vào việc cũng cố và phát triển phong trào thi đua 2 tốt: “ Dạy tốt – Học tốt” và thực hiện hiệu quả cuộc vận động 2 không: “ Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” trong mỗi nhà trường. Biện pháp 5. Phải xây dựng môi trường sư phạm mẫu mực trong nhà trường. Đẩy mạnh phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực. Vì sao phải xây dựng môi trường học tập an toàn và thân thiện? Đây là một nội dung mà Ban giám hiệu nhà trường cần quan tâm, bởi môi trường tốt ở đó có thầy cô, bạn bè đều thân thiện. Học sinh thấy được môi trường trường học tập an toàn và thân thiện, những tấm gương sáng của thầy cô, của bạn bè giúp các em học tập, noi theo và rèn luyện đạo đức..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Xây dựng môi trường “tự nhiên” và “xã hội” tốt trong khuôn viên trường học để giáo dục đạo đức, hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh. Xây dựng và củng cố khối đoàn kết nhất trí trong tập thể sư phạm, bồi dưỡng tư tưởng chính tri, đạo đức, lý tưởng nghề nghiệp, lòng nhân ái, tình thương yêu con người, thương yêu học sinh, tinh thần trách nhiệm, tôn trọng, sẵn sàng giúp đỡ học sinh. IV. HIỆU QUẢ CỦA SKKN Sau một năm nghiên cứu, tôi đã vận dụng các biện pháp trong quá trình giáo dục đạo đức học sinh của nhà trường. Tôi nhận thấy đa số học sinh nhà trường có nhận thức tốt về vai trò và tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức. Tuy nhiên vẫn còn một bộ phận học sinh chưa nhận thức đúng về vai trò, tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức, do đó còn thờ ơ xem thường kỷ cương nề nếp nhà trường dẫn tới vi phạm nội quy, quy chế như: nghỉ học, trốn giờ, đánh nhau, quay cóp, hút thuốc… CBQL, giáo viên trong nhà trường cũng đã có nhận thức khá cao về vai trò và tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức cho học sinh, đã tích cực thực hiện các biện pháp nhằm giáo dục học sinh phát triển toàn diện đáp ứng nhu cầu của xã hội. Những biện pháp trên đã được ứng dụng tích cực trong quá trình giáo dục và chuyển biến hơn so với cùng kỳ năm học trước. Kết quả xếp loại Hạnh kiểm học sinh học kỳ I – Năm học 2012-2013. Loại tốt Toàn trường. Tổng. Loại Khá. Loại TB. Loại yếu, kém. Sĩ số HS. 676. SL. %. SL. %. SL. %. SL. %. 386. 50.7. 162. 24.0. 72. 11. 56. 8.3. Kết quả xếp loại Hạnh kiểm học sinh học kỳ I – Năm học 2013-2014.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Loại tốt Toàn trường. Tổng. Loại Khá. Loại TB. Loại yếu, kém. Sĩ số HS. 572. SL. %. SL. %. SL. %. SL. %. 326. 57. 182. 31.8. 44. 8. 20. 3.5. Như vậy, có thể thấy sau một thời gian không dài áp dụng các biện pháp tăng cường GDĐĐHS, chất lượng GDĐĐHS của nhà trường đã có bước tiến đáng kể. Tuy đây mới chỉ là bước đầu và cần thời gian dài hơn để kiểm chứng, song tôi tin rằng nếu nhà trường tiếp tục áp dụng đồng bộ, quyết liệt các biện pháp GDĐĐHS thì chất lượng của công tác này sẽ còn được nâng lên.. C- K ẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Xuất phát từ kết quả nghiên cứu, tôi nhận thấy rằng đạo đức là gốc, là nền tảng của sự phát triển nhân cách con người. Ở mọi thời đại, mọi quốc gia, vấn đề đạo đức và giáo dục đạo đức là công việc quan trọng luôn được quan tâm và tạo mọi điều kiện. Do đó, công tác quản lý GDĐĐHS là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong nhà trường phổ thông hiện nay. Trước thực trạng đạo đức của học sinh trường THPT có chiều hướng giảm sút nghiêm trọng, việc tìm ra giải pháp giáo dục đạo đức cho học sinh cá biệt có hiệu quả có chất lượng là đòi hỏi cấp bách của gia đình, nhà trường và xã hội nhằm giáo dục những chuẩn mực cơ bản về đạo đức chân chính về truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam từ xưa cho đến ngày nay. Nhất là trong giai đoạn hiện nay: thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển nền kinh tế tri thức. Để thực hiện hiệu quả công tác GDĐĐ học sinh thì bên cạnh việc xây dựng nội quy kỷ luật học sinh, cần xây dựng nội quy kỷ luật lao động của CBGV, cần kiến tạo bầu không khí tâm lý tích cực trong nhà trường và ngoài xã hội, có quan hệ đồng nghiệp thân thiết, tương trợ đoàn kết, có môi trường lành mạnh … sự.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> mẫu mực trong sinh hoạt, lối sống của CBGV sẽ là tấm gương soi có tác dụng giáo dục rất lớn đối với học sinh. Công tác GDĐĐ học sinh trong giai đoạn hiện nay càng đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ cao hơn, cần thiết hơn khi toàn Đảng, toàn dân ta đang tích cực thực hiện Chỉ thi 03 của Bộ chính tri về “ Học tập và làm theo tư tuởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” Nó sẽ là nguồn lực tinh thần to lớn thực hiện thành công sự nghiệp CNH – HĐH đất nước. NHỮNG ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ. 1. Đối với giáo viên: Tránh đối xử thô bạo, trách móc học sinh khi vi phạm kỷ luật, hãy tôn trọng nhân cách các em. Thầy cô, bè bạn hãy gần gũi, cảm thông, độ lượng, chia sẻ, tạo điều kiện và cơ hội để các em sửa chữa những lỗi lầm, khuyết điểm hoặc phát huy những tài năng, sáng tạo (nếu có). Chúng ta hãy giúp các em lấy lại lòng tin, lòng tự trọng. Đừng bao giờ để các em đánh mất niềm tin ở chính bản thân mình. Bởi vì đánh mất niềm tin ở chính bản thân mình thì các em sẽ mất tất cả. Hãy đến với các em bằng tình thương, sự đồng cảm hơn là một người giáo dục. 2. Đối với nhà trường - Tăng cường sự quan tâm chỉ đạo sát sao hơn nữa của chi bộ Đảng, Ban Giám hiệu, các tổ chức đoàn thể, các lực lượng giáo dục trong và ngoài trường đối với công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. - Thường xuyên đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức để giáo dục cho học sinh, nhằm thu hút người học tham gia học tập rèn luyện một cách tích cực. - Việc kiểm tra đánh giá kết quả của hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh phải đảm bảo công bằng, công khai, khen thưởng, phê bình, nhắc nhở kip thời. 3. Đối với Sở Giáo dục & Đào tạo Chỉ đạo các trường cụ thể hoá kế hoạch giáo dục đạo đức trong từng năm học. Hàng năm nên tổ chức các buổi hội thảo, chuyên đề về giáo dục đạo đức để các trường có thể học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau trong công tác quản lý..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã và đang áp dụng đối với bản thân trong công tác giáo dục đạo đức tại trường THPT Yển Khê. Quá trình thực hiện bước đầu đã thu được kết quả khả quan. Hi vọng rằng, kinh nghiệm nhỏ có thể góp phần nhỏ vào việc tìm ra những giải pháp giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường hiện nay. Tuy nhiên kinh nghiệm còn nhiều thiếu sót. Rất mong những ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp tôi hoàn thiện hơn. XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ. Yển Khê, ngày 10. tháng 3 năm 2014. (Ký và ghi rõ họ tên).

<span class='text_page_counter'>(22)</span>

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

Tải bản đầy đủ ngay
×