Câu hỏi ôn tập và đáp án chương 5 CNXH

Bài tập chương 5
Bài làm
Câu 1: Phân tích cơ cấu xã hội - giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội và liên hệ với Việt Nam?
- Khái niệm cơ cấu xã hội- giai cấp: là hệ thống các giai cấp, tầng lớp xã hội tồn tại khách
quan trong một chế độ xã hội nhất định, thông qua những mối quan hệ về tư liệu sản xuất,
về tổ chức quản lý quá trình sản xuất, về địa vị chính trị - xã hội… giữa các giai cấp và
tầng lớp đó.
+ Trong thời kỳ quá độ lên CNXH, cơ cấu xã hội - giai cấp là tổng thể các giai cấp, tầng
lớp, các nhóm xã hội có mối quan hệ hợp tác và gắn bó chặt chẽ với nhau nhắm cải tạo xã
hội cũ và xây dựng xã hội mới trên mọi lĩnh vực của đời sống. Trong đó có các tầng lớp xã
hội và các nhóm xã hội cơ bản trong cơ cấu xã hội giai cấp của thời kỳ quá độ lên CNXH
như: giai cấp công nhân, giai cấp nơng dân, tầng lớp trí thức, tầng lớp doanh nhân… Mỗi
giai cấp lại có vai trị xác định dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản.
- Vị trí của cơ cấu xã hội - giai cấp: có vị trí quan trong hàng đầu vì tẩm ảnh hưởng to lớn
của nó đối với các cơ cấu xã hội khác và đối với toàn bộ cơ cấu xã hội. Đồng thời, cơ cấu
xã hội - giai cấp còn liên quan đến các đảng phái chính trị và nhà nước, đến quyền sở hữu
tư liệu sản xuất, quản lý tổ chức lao động.
- Sự biến đổi có tính quy luật của CCXH - GC trong thời kỳ quá độ lên CNXH:
+ Cơ cấu xã hội - giai cấp biến đổi gắn liền và bị quy định bởi cơ cấu kinh tế của thời kỳ
quá độ lên CNXH
+ Cơ cấu xã hội giai cấp biến đổi nằm trong mối quan hệ vừa đấu tranh, vừa liên minh,
từng bước xóa bỏ bất bình đẳng xã hội tiến đến xích lại gần nhau.
+ Cơ cấu xã hội giai cấp biến đổi phức tạp, đa dạng, làm xuất hiện các tầng lớp mới.
- Liên hệ Việt Nam: Cơ cấu xã hội - giai cấp ở nước ta mang tính quá độ và tính đa dạng,
thống nhất. Giai cấp cơng nhân và đội ngũ trí thức cịn chiếm tỷ lệ thấp, giai cấp nơng dân
cịn chiếm tỷ lệ cao. Tính đa dạng được biểu hiện ở cơ cấu nhiều giai tầng, tính thống nhất
biểu hiện ở sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Đó là một đặc trưng của cơ cấu xã hội - giai
cấp trong thời kỳ chuyển hóa, có sự biến đổi mạnh mẽ và sâu sắc các thành phần xã hội, có
sự phân hóa các tầng lớp xã hội trong q 'trình hình thành nền kinh tế hàng hóa nhiều
thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản

lý và điều tiết của Nhà nước nhằm thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ và văn minh.

Câu 2: Phân tích nội dung cơ bản của liên minh cơng-nơng-trí thức? Liên hệ
với thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam?
- Nội dung cơ bản của liên minh cơng – nơng – trí thức
a) Nội dung kinh tế


- Đây là nội dung cơ bản
+ Là cơ sở vật chất – kỹ thuật của liên minh
+ chính trị đã chuyển trọng tâm sang chính trị trong lĩnh vực kinh tế
- Nội dung cần thực hiện + Nhằm thỏa mãn nhu cầu lợi ích kinh tế của liên minh
+ Nhằm tạo cơ sở vật chất kỹ thuật cho CNXH
b) Nội dung chính trị
- Tạo cơ sở chính trị vững chắc
- Giữ vững lập trường chính trị - tư tưởng của GCCN
- Tồn tại nhiều tư tưởng của phong tục lạc hậu
- Xây dựng nhà nước của dân , do dân , vì dân
c) Nội dung văn hóa – xã hội
- Dưới sự lãnh đạo của Đảng xây dựng nền văn hóa tiên tiến ,đậm đà bản sắc dân tộc .
- Gắn tăng trưởng kinh tế với phát triển kinh tế
- Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực , xóa đói giảm nghèo , thực hiện các chính sách
XH .
- Liên hệ Việt Nam: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội ở Việt Nam năm 1991, Đảng ta xác định: xây dựng khối liên minh cơng - nơng - trí làm
nền tảng cho khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
+ Đại hội IX của Đảng chỉ rõ: “Động lực chủ yếu để phát triển đất nước là khối đại đoàn
kết toàn dân trên cơ sở liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nơng dân và trí thức
do Đảng lãnh đạo”17.

Câu 3: Liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
là tất yếu đúng hay sai? Tại sao?
* Đúng, vì:
- Xét từ góc độ chính trị - xã hội: trong thời kỳ quá độ lên CNXH, liên minh cơng - nơng trí thức nhằm tập hợp lực lượng cách mạng trong 1 liên minh chính trị thống nhất do Đảng
Cộng sản mang tư tưởng Mác- Lênin lãnh đạo để phát huy sức mạnh tổng hợp nhằm đảm
bảo cho thắng lợi của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa cả trong giai đoạn giành chính
quyền, cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới. Nói cách khác, nếu các giai cấp khơng
liên minh với nhau thì khơng thể có chính quyền của giai cấp vơ sản, khơng thể nghĩ đến
việc duy trì chính quyền đó.
+ Đồng thời, trong q trình cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới, giai cấp bóc lột
trong thời kỳ quá độ là giai cấp tư bản, về chính trị đã bị lật đổ, về kinh tế đã bị tước đoạt
tư liệu sản xuất chủ yếu. Chúng tuy đã bị đánh bại nhưng chưa bị tiêu diệt. Từ đó tính tất
yếu trong liên minh giữa các giai cấp, tầng lớp càng được đề cao, 1 hình thức liên minh đặc
biệt hay cịn được gọi là “chun chính vơ sản” nhằm lật đổ hồn tồn tư bản, tiêu diệt


hoàn toàn sự chống cự của giai cấp tư sản và những mưu toan khôi phục của giai cấp ấy.
nhằm thiết lập và củng cố vĩnh viễn CNXH.
- Xét từ góc độ kinh tế: cùng với tất yếu về chính trị - xã hội, tính tất yếu kinh tế lại nổi lên
với tư cách là nhân tố quyết định cho sự thắng lợi nhất cho sự thắng lợi hoàn toàn của
CNXH. Xuất phát từ yêu cầu khách quan của quá trình đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa và chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ một nền sản xuất nhỏ nơng nghiệp là chính sang
sản xuất hàng hóa lớn, phát triển công nghiệp, dịch vụ và khoa học công nghệ…, xây dựng
nền tảng vật chất kỹ thuật cần thiết cho chủ nghĩa xã hội. Vì vậy nơng nghiệp, cơng nghiệp,
khoa học - công nghệ, dịch vụ phải liên kết chặt chẽ, không thể tách rời để tạo thành cơ cấu
kinh tế quốc dân thống nhất.
+ Xuất phát từ chính nhu cầu và lợi ích kinh tế của giai cấp cơng nhân, giai cấp cơng nhân
và tầng lớp trí thức nên các chủ thể của các lĩnh vực công nghiệp, nơng nghiệp, khoa học
cơng nghệ tất yếu phải gắn bó, liên minh chặt chẽ với nhau. Q trình cơng nghiệp hóahiện đại hóa phải gắn với 3 giai tầng, có sự phân công lao động cụ thể.

Câu 4: Xét dưới góc độ chính trị, cuộc đấu tranh giai cấp của các giai cấp đối
lập về lợi ích địi hỏi tất yếu phải thực hiện liên minh giai cấp đúng hay sai?
Tại sao?
* Đúng, vì:
- Xét dưới góc độ chính trị ,trong 1 chế độ xã hội nhất định , chính cuộc đấu tranh giai
cấpcủa các giai cấp có lợi ích đối lập nhau đặt ra nhu cầu tất yếu khách quan mỗi gia cấp
đứng ở vị trí trung tâm đều phải tìm cách liên minh với các giai cấp tầng lớp xã hội khác có
những lợi ích phù hợp với mình để tập hợp lực lượng thực hiện những nhu cầu và lợi ích
chung – đó là quy luật mang tính phổ biến và động lực lớn cho sự phát triển của các xã hội
có giai cấp. Trong cách mạng xã hội chủ nghĩa , dưới sự lãnh đạo của ĐCS , GCCN phải
liên minh với GCND và các tầng lớp nhân dân lao động để rạo sức mạnh tổng hợp đảm
bảo cho thắng lợi của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa cả trong giai đoạn giành chính
quyền và giai đoạn xây dựng chế độ xã hội mới. ‘

Câu 5: Nội dung kinh tế giữ vai trò quan trọng nhất trong các nội dung liên
minh công – nông - trí thức trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam đúng hay sai? Tại sao?
- Đúng, vì :
Đây là nội dung cơ bản
+ Là cơ sở vật chất – kỹ thuật của liên minh
+ chính trị đã chuyển trọng tâm sang chính trị trong lĩnh vực kinh tế
+ Nhằm thỏa mãn nhu cầu lợi ích kinh tế của liên minh
+ Nhằm tạo cơ sở vật chất kỹ thuật cho CNXH