Tài liệu Chuyên san về Thụ tinh trong ống nghiệm docx

The Joint Meeting of 2
nd
Sendai Symposium on Foolicular Development and Atresia in
Mammals and 5
th
Asian Symposium on animal Biotechnology - March 20-21, 2000.
Chuyên san về Thụ tinh trong ống nghiệm - Thông tin Số 5-2000 - Viện Chăn Nuôi -
26/11/2000
Inhibin là hormone glycoprotein của tuyến sinh dục, nó ức chế có chọn lọc sự xuất tiết
của FSH ở cả đực, cái của loài có vú. FSH tuyến yên là cần thiết cho sự phát triển? và
duy trì nang trứng ở các loài động vật rụng một hay rụng nhiều trứng. Nồng độ của FSH
ở bề mặt huyết tương được duy trì bởi các tác động kích thích của GnRH (gonadotropin?
releasing hormone) từ hypothalamus và các tác động ức chế sự xuất tiết từ buồng trứng
đó là các hormone steroid (estrogen, progestin hoặc androgen) và các hormone peptide
(inhibin, activin hoặc follistatin).
Vai trò sinh lý của inhibin và estradiol trong sự điều hoà xuất tiết FSH, LH và sự sản sinh
tế bào trứng ở các loài động vật có vú rụng một hay nhiều trứng (đơn thai hay đa thai)
như sau:
- Mối liên hệ ngược chiều giữa FSH và inhibin trong huyết tương của loài có vú trong
suốt chu kỳ động dục. Nồng độ huyết tương của FSH giảm từ từ trong giai đoạn nang
trứng trong khi mức độ của inhibin lại tăng lên. Mối liên hệ ngược này gợi ý rằng inhibin
đã dính líu vào sự điều hoà xuất tiết FSH theo con đường ngăn chặn sự tổng hợp sinh học
của FSH bằng cách khử FSH-b siêu phân tử (subunit) mRNA.
- Mối liên hệ tích cực (positive) giữa mức độ inhibin huyết tương và số lượng nang trứng
ở buồng trứng. Những biến đổi ở nồng độ của inhibin, estradiol, progesteron, LH và FSH
trong huyết tương và sự phát triển nang trứng ở buồng trứng cũng đã được xác định trong
chu kỳ động dục và bò cái được gây rụng trứng nhiều bằng eCG (Equine Chorionic
Gonadotrpin). Xử lý bằng eCG làm tăng số lượng nang trứng và thay đổi kích thước và
mức độ inhibin huyết tương. Kết quả tương tự này đã được thực nghiệm và xác nhận
trong gây siêu bài noãn ở chuột đồng (hamster) bằng cách tiêm eCG. Những kết quả rõ
ràng này chỉ ra rằng inhibin là một tín hiệu hoá học của số lượng các tế bào trứng lớn lên

ở buồng trứng.
- Những tác động của sự tạo miễn dịch thụ động với inhibin và estradiol trong sự xuất tiết
ganadotropin và phát triển nang trứng.
Để làm rõ vai trò sinh lý của inhibin và estradiol trong điều hoà sự xuất tiết FSH và LH
trong chu kỳ động dục của chuột nhắt, chuột đồng, bò cái và lợn cái, các gia súc được gây
miễn dịch thụ động chống hai hormone. Xử lý bằng kháng huyết thanh inhibin (inhibin
antiserum - inhibin AS) đưa đến kết quả là tăng rõ rệt nồng độ FSH và estradiol trong
huyết tương, nhưng không có LH hay progesteron. Xử lý bằng inhibin AS làm tăng một
cách rõ rệt số lượng nang trứng và đưa đến kết quả là siêu bài noãn ở các gia súc này.
Mặt khác, khi xử lý bằng kháng huyết thanh estradiol (estradiol-AS) đã làm hạn chế hoàn
toàn sóng LH trước nang trứng trong 24 giờ và thời gian của chu kỳ động dục cũng bị
kéo dài. ở chuột đồng, estradiol-AS đem lại cân bằng cơ bản của FSH và LH và số lượng
tế bào trứng tăng ít. Những kết quả này cũng chỉ ra rằng estradiol ngăn chặn cơ bản sự
xuất tiết LH. Estradiol còn có vai trò như một chất chỉ thị của sự chín nang trứng và nồng
độ estradiol cao trong huyết tương đã đóng vai trò quan trọng trong xác định thời điểm
bắt đầu của sóng gonadotropin trước rụng trứng.
- ứng dụng lâm sàng của sự tiêm phòng inhibin trong công nghệ sản xuất phôi
Kết quả tạo ra miễn dịch có hiệu lực chống inhibin trong việc làm tăng tỷ lệ rụng trứng
như cừu, bò, lợn, ngựa. Trong những nghiên cứu này, nó là nguyên lý cơ bản về sự gây ra
miễn dịch trung tính inhibin nội sinh sẽ dẫn đến sự tăng nồng độ FSH tuần hoàn do sự
làm yếu của những? hoạt động feedback âm tính đối vơí tuyến yên và làm tăng số lượng
nang trứng rụng. Những phát hiện mới đây thấy rằng sự tạo miễn dịch có hiệu lực ở bò
cái tơ chống inhibin dẫn đến tăng lên và kéo dài nồng độ FSH của huyết tương kết hợp
với tăng số lượng nang trứng lớn phát triển cùng với tăng tỷ lệ rụng trứng. Những nghiên
cứu trước đây đã chứng minh rõ ràng rằng trung tính hoá bằng kháng huyết thanh ở bò
cái đỏ Hà Lan dẫn đến tăng nồng độ FSH huyết tương và rụng trứng nhiều (và cũng chính
xác như vậy để gia súc rụng trứng nhiều, như chuột và chuột đồng). Hơn nữa, việc hút
trứng với hướng dẫn bằng siêu âm sẽ được phát triển để thu trứng từ gia súc sống và sản
xuất phôi bò trong phòng thí nghiệm. Những hiệu quả của tác động tạo miễn dịch của bò
chống inhibin đối với phát triển nang trứng và hút trứng qua đường âm đạo với hướng

dẫn bằng siêu âm đã được sử dụng ở giống bò cái đen Nhật Bản. Những kết quả đã chứng
minh rằng hoạt động miễn dịch chống inhibin có thể làm tăng sự phát triển? nang trứng
và số lượng tế bào trứng thu được bằng kỹ thuật hút nang trứng qua âm đạo là phương
pháp đem lại hiệu quả cao nhất để cải tiến hiệu xuất về sản xuất phôi bò trong phòng thí
nghiệm (IVP). Trong tương lai không xa, tiêm phòng inhibin sẽ được sử dụng để vượt
qua sự thất thường về gây rụng trứng nhiều ở gia súc để cấy phôi.
Tóm lại, nang trứng ở buồng trứng của loài có vú sản sinh ra hai hormone: inhibin và
estradiol để điều tiết hoạt động của buồng trứng. Vai trò sinh lý của hai hormone này đã
được xác nhận như sau:
* Inhibin là: 1. Một chất ức chế chủ yếu nhất của sự xuất tiết FSH
2. Một tín hiệu về số lượng nang trứng lớn lên ở buồng trứng
* Estradiol là: 1. Một dấu hiệu của sự chín nang trứng ở buồng trứng
2. Một yếu tố chủ yếu xác định thời điểm của sóng LH trước rụng trứng để
gây ra rụng trứng
Vì vậy, có vẻ rõ ràng là các nang trứng điều tiết chính chúng lớn, hoạt động và cuối cùng
xác định thời điểm rụng trứng và số lượng trứng rụng bằng chính hai sản phẩm của
chúng: inhibin và estradiol.
Kết luận: inhibin là chìa khoá hormone để xác định tỷ lệ rụng trứng đặc trưng - loài,
ngược lại estradiol là chìa khoá hóc môn để xác định thời gian của sự rụng trứng.
Nguyễn Thanh Dương dịch