Tài liệu Đau đầu (Phần 3) pptx

Đau đầu
(Phần 3)

Ðiều trị chứng đau nửa đầu từ vừa đến nặng như thế nào ?
Cần dùng thuốc để cắt đứt cơn migraine khi đau đầu mức độ trung bình hay
nặng. Các loại thuốc này khác với những thuốc giảm đau thường dùng nêu ở trên.
Thay vì làm giảm cơn đau những loại thuốc này có tác dụng chống lại nguyên nhân
gây đau đầu, và còn có thể làm co động mạch thái dương. Hai loại thuốc thường dùng
là triptan và ergot
Triptan là gì ?
Triptan có khả năng gắn vào các thụ thể của serotonin trên thành mạch và các
sợi thần kinh vì vậy nó làm giảm quá trình viêm cũng như làm co mạch. Ðiều này làm
chấm dứt cơn đau đầu. Loại thuốc thuộc nhóm triptan thế hệ đầu tiên là sumatriptan
(Imitrex). Ở Mỹ, thuốc này được dùng bằng đường tiêm, uống, hay dùng dạng xịt qua
mũi. Zolmitriptan (Zomig)và rizatriptan (Maxalt) là hai loại thuốc mới hơn có thể
dùng bằng đường uống hay thuốc ngậm tan trong miệng. Naratriptan (Amerge) ,
almotriptan (Axert), frovatriptan (Frovalan) thì chỉ dùng để uống mà thôi.
Theo nguyên tắc, nhóm thuốc này chỉ được kê đơn khi các loại thuốc giảm đau
thông thường không có hiệu quả. Nhưng những nghiên cứu gần đây thì cho rằng có thể
dùng triptan ngay từ ban đầu để trị chứng đau nửa đầu này nhất là khi nó làm bệnh
nhân suy nhược.
Triptan nên dùng trước khi cơn đau đầu xuất hiện hoặc khi cơn đau đang còn
nhẹ. Việc dùng thuốc sớm giúp tăng hiệu quả của thuốc, giảm tác dụng phụ, giảm
nguy cơ tái phát cơn đau trong vòng 24 giờ sau. Dùng thuốc sớm ,tripan có thể làm
mất đi hơn 80% cơn đau trong vòng 2 giờ.
Tác dụng phụ của triptan là gì ?
Các tác dụng phụ thường gặp của triptan là : đỏ bừng mặt, gây cảm giác ngứa
da, cảm giác nghẹn cổ, nặng ngực. Ngoài ra, thuốc còn làm bệnh nhân lơ mơ nửa tỉnh
nửa mê, choáng váng, mệt mỏi. Tuy nhiên đó chỉ là những tác dụng phụ trong thời
gian ngắn, không đáng ngại lắm.
Tác dụng phụ nguy hiểm nhất là gây nhồi máu cơ tim và làm bệnh nhân bị đột

quỵ khi thuyên tắc mạch máu tim hoặc não. Dù tác dụng điều trị của triptan là làm co
các động mạch vùng đầu, nhưng nó cũng có thể gây co thắt mạch vành vì vậy có thể
gây nhồi máu cơ tim, nhất là ở những bệnh nhân có bị xơ vữa động mạch, lòng mạch
bị thu hẹp lại do lắng đọng các mảng xơ vữa, hoặc bệnh nhân hay có những cơn co
thắt mạch vành gây đau ngực trước đây (còn được gọi là chứng đau ngực biến thái
Prizmetal). Vì vậy triptan không chỉ định cho những bệnh nhân đã từng bị nhồi máu cơ
tim, đột quỵ, hay bệnh nhân có dấu hệu của bệnh xơ vữa động mạch (dấu hiệu của xơ
vữa động mạch có thể là đau ngực, dấu hiệu thiếu máu cơ tim thoáng qua hay dấu hiệu
đi lặc cách hồi do tình trạng cung cấp máu cho chi dưới không liên tục vì lòng mạch bị
hẹp do mảng xơ vữa).
Một số bệnh nhân bị xơ vữa động mạch mà không có triệu chứng gì cả, được
gọi là thể im lặng. Vì vậy, trước khi cho bệnh nhân dùng thuốc cần kiểm tra lại nếu
bệnh nhân có bất kì dấu hiệu nào thuộc nhóm nguy cơ của bệnh xơ vữa động mạch.
Các yếu tố nguy cơ đó là hút thuốc, tiểu đường, cao huyết áp, tăng lipoprotein có tỉ
trọng thấp (LDL- một loại lipoprotein có hại vì nó làm tăng luợng cholesterone trong
máu), béo phì, nam giới trên 40 tuổi, phụ nữ mãn kinh, hoặc có người thân trong gia
đình từng bị nhồi máu cơ tim khi còn trẻ. Những đối tượng nguy cơ này nếu phải dùng
thuốc thì ngay lần dùng đầu tiên cần theo dõi điện tim liên tục.
Triptan khi dùng có thể tương tác với một số thuốc. Ví dụ khi dùng chung với
các thuốc ức chế tái hấp thu serotonin (SSRIs - thuộc nhóm thuốc điều trị trầm cảm),
vài báo cáo cho thấy có thể xảy ra hội chứng serotonin. Hội chứng này gồm :nhầm
lẫm, hay quên, sốt, rung cơ, tăng huyết áp, tiêu chảy, đổ mồ hôi. Vài loại thuốc trong
nhóm này như sumatriptan, zolmitriptan và rizatriptan có thể tương tác với nhóm
thuốc ức chế men monoamine oxidase. Hay như propanolol có thể làm tăng nồng độ
rizatriptan trong máu, cimetidine (Tagamet) lại làm tăng nồng độ zolmitriptan.
Triptan không nên dùng cho phụ nữ có thai và trẻ nhỏ.
Ergot là gì ?
Cũng có tác dụng đẩy lùi cơn đau đầu migraine, trong thành phần có chứa
ergotamine (Ergomar, Wigraine, Cafergot) và dihydroergotamine (Migranal,Tamik,
DHE - 45). Ergot cũng có tác dụng làm co mạch nhưng ái lực của thuốc với tim nhiều

hơn triptan, vì vậy tác dụng trên tim của thuốc kéo dài hơn, và việc dùng thuốc không
an toàn bằng triptan. Ergot cũng gây buồn nôn và nôn nhiều hơn triptan, nó còn gây
tăng co cơ trơn tử cung, vì vậy ở phụ nữ có thai nếu dùng thuốc có thể bị sảy thai hay
sanh non.
Midrin là gì ?
Cũng là thuốc điều trị đau đầu do căng thẳng và chứng đau nửa đầu migraine,
dùng kết hợp với isometheptene (thuốc gây co mạch), acetaminophen (thuốc giảm
đau) và dichloralphedazone (thuốc an thần). Nên dùng trước cơn đau để có tác dụng
tốt. Không nên dùng cho bệnh nhân bị tăng huyết áp, suy thận, tăng nhãn áp, bệnh
gan, xơ vữa động mạch. Không dùng cùng với nhóm thuốc ức chế men monoamine
oxidase.
Có loại thuốc nào khác để trị đau nữa đầu hay không ?
Narcotic và thuốc có chứa butalbital đôi khi cũng được dùng để điều trị chứng
đau nửa đầu. Tuy nhiên những thuốc này có khả năng gây nghiện, vì vậy không nên
dùng ngay từ ban đầu. Thuốc có thể chỉ định cho những bệnh nhân điều trị không hiệu
quả với các thuốc giảm đau thông thường nhưng lại không sử dụng được triptan (do
đang mang thai hay có bệnh tim mạch kèm theo).
Ðối với bệnh nhân dễ nôn, nên dùng kèm với một loại thuốc chống nôn khác
như prochlorperazine (Compazine), hoặc metoclopramide (Reglan). Nếu bệnh nhân
nôn nhiều khiến thuốc không thể hấp thu bằng đường uống thì có thể dùng DHE - 45,
prochlorperazide (Compazine), valproate (Depacon).
Phòng ngừa chứng đau nửa đầu bằng cách nào ?
Có hai cách để phòng ngừa chứng đau nửa đầu :
1. Tránh các yếu tố khởi phát cơn đau
2. Dùng thuốc phòng tránh
Thực sự không có cách nào có thể tránh 100%, mà áp dụng các biện pháp này
chỉ có thể làm giảm số cơn đau.
Các yếu tố khởi phát cơn đau nửa đầu là gì ?
Chỉ một số ít những bệnh nhân bị chứng đau nửa đầu là tìm được nguyên nhân
khởi phát cơn đau rõ ràng, còn đa phần không xác định được.

Những bệnh nhân này có thể xuất hiện cơn đau nếu trước đó họ có một trong
các yếu tố sau : stress, rối loạn giấc ngủ, ăn kiêng, hormone, khi bị chói mắt, do một