Tài liệu Thăng long Hà Nội trong ca dao ngạn ngữ (phần 6) doc

Thăng long Hà Nội trong ca dao ngạn ngữ - 6
Nhà xuất bản Hà Nội - 2002

Giang Quân sưu tầm, biên soạn
(In lần thứ hai có bổ sung, sửa chữa)

Phần 6 - Ca Dao

301. Thứ nhất Hội Gióng, Hội Dâu
Thứ nhì Hội Bưởi, Hội Vó chẳng đâu vui bằng.

302. Nhớ xưa đương thuở triều Hùng
Vũ Ninh nổi đám bụi hồng nẻo xa
Trời thương Bách Việt sơn hà
Trong nơi thảo mãng nẩy ra kỳ tài
Lên ba đang tuổi anh hài
Roi ngã ngựa sắt ra oai trận tiền
Một phen khói lửa dẹp yên
Sóc Sơn nhẹ gót thần tiên lên trời.

303. Nhớ đời thứ sáu Hùng Vương
Ân sai hăm tám tướng cường nữ nhung
Xâm cương cậy thế khỏe hùng
Kéo sang đóng chặt một vùng Vũ Ninh
Trời cho thánh tướng giáng sinh
Giáng về Phù Đổng ẩn hình hai hay
Mới lên ba tuổi thơ ngây
Thấy vua cầu tướng ngày rầy ra quân
Gọi sứ phán bảo ân cần
Gươm vàng, ngựa sắt đề binh tức thì
Thánh vương khi ấy ra uy

Nửa ngày sấm sét, tứ bề giặc tan
áo thiêng gửi lại Linh San
Thoắt đà thoát nợ trần hoàn lên tiên
Miếu đền còn dấu có viên
Sử xanh bia đá tiếng truyền tự xưa.

304. Nhớ xưa thứ sáu đời Hùng
Giặc Ân sang chiếm cả vùng Vũ Ninh
Chúng nó có Thạch Linh thần tướng
Dạ hung tàn chúng nướng dân đen
Vua Hùng sai sứ một phen
Về làng Phù Đổng thuộc miền Tiên Du
Thánh sai gọi sứ vua vào báo:
Họp thợ rào rèn nấu ngựa, roi
Ngựa, roi, áo sắt đúc rồi
Ra oai một trận tơi bời giặc Ân.
Công Thánh đã cứu dân, cứu nước
Con cúc cung đứng trước đền vàng
Lòng thành chén rượu, uần nhang
Cầu xin rộng lượng Thánh ban phúc lành

305. Trò lên cây gạo cao cao
Bước xuống hội Gióng vui sao vui vầy
Giáo gươm cờ xí trùng trùng
Hằng năm mở hội tưng bừng vui thay
Nhớ xưa Thánh Gióng tích rày
Uy phong rạng rỡ đến nay còn truyền.

306. Giáo gươm cờ quạt tưng bừng
Nhác trông uy vũ tưởng chừng năm xưa

Anh hùng trí dũng có thừa
Sử vàng bia đá bây giờ là đây
Non xanh nước biếc sánh tày
Danh thơm Phù Đổng xưa nay tiếng truyền.

307. Lịch triều có sắc truy phong
Tiếng tăm lừng lẫy khắp trong nước nhà
Trước nơi đinh vũ nguy nga
Muôn dân kính chúc hương hoa kính thành
Đời đời nổi tiếng anh linh
Tùy dân hộ quốc uy danh rõ ràng
Cúi đầu lạy đức Thiên Vương
Nghìn thu sông Nguyệt, non Thường ghi công.

308. Dạo chơi non nước Vệ Linh
Phong cảnh hữu tình để nhớ cho ai
Ngàn tây có dải núi Dài
Có con sông Khốn chảy ngoài nẻo đông

309. Tháng Giêng giỗ Thánh Sóc Sơn
Tháng ba giỗ tổ Hùng Vương nhớ về.

310. Bàn Cờ, Trảm Tướng, Cao Tung
Mũi Cày, Đụn Rạ, trùng trùng non cao
Sóc Sơn là ngọn núi nào
Có ông Thánh Gióng bay vào trời xanh
Sông Cà Lồ phía Nam quanh
Uốn quanh trăm khúc như tình đôi ta.

311. Nhớ thuở có loạn Tống binh

Đức vua ngự giá thân chinh về làng
Cửa nhà giặc đốt tan hoang
Lợn bò giặc bắt, đường làng vắng tanh
Người người cầu khấn thánh linh
Có Thánh Phù Đổng hiện hình cứu dân
Đôi bên giáp trận ầm ầm
Đầu rơi kín đất, máu đầm cỏ cây.
Gươm khua, ngựa xéo, voi giày
Giặc như kiến cỏ chúng quay ra hàng
Đức vua ngự giá hồi loan
Đổi tên Bình Lỗ cho làng Vệ Linh
Khao quân mở tiệc linh đình
Tạ từ Thánh Sóc hiển linh giúp vầy
Dựng đền, tạc tượng vào đây
Truyền sai dân chúng tháng ngày khói hương.

312. Văn Lang sạch bóng giặc Ân
Nơi đây Thánh Gióng dừng chân gội đầu
Cổ xưa truyền lại có câu
Vùng quê lấy Sọ làm đầu vẻ vang
Nước trong, trong mát như gương
Cổ giếng ghi tích lưu truyền mai sau
Hằng năm rưới nước gội đầu
Dâng lên Thánh Gióng bấy lâu tôn thờ.

313. Rủ nhau lên núi Mũi Cày
Xem bàn cờ Thánh, xem cây ngô đồng.

314. Núi Sóc ai đắp nên cao
Ngã ba Sà sông ấy ai đào mà sâu?

315. Thôi thôi từ tạ bạn vàng
Cá lui về sông Nguyệt Đức, chim ngược ngàn non Tây.

316. Mặt trời nửa đỏ nửa vàng
Khuyên em về Kẻ Sải ăn dưa gang với mình.

317. Đất Phú Mỹ, chữ Mỹ là đẹp
Đất Đa Lộc, chữ Lộc là giàu
Em đến đây muốn cho đẹp trước giàu sau
Lửa hương càng đượm, càng lâu, càng bền.

318. Tiếc thay con chim phượng hoàng còn dại chưa khôn.
Núi Vệ Linh chẳng đậu, lại đậu ngàn cỏ may.

319. Ba Biều chí dũng gan liền
Tả xung hữu đột, trận tiền chỉ huy
Đạn của giặc tứ vi bắn lại
Biều chẳng may bị phải trọng thương
Khen thay khí tiết kiên cường
Trước khi tắt thở khẩn trương dặn dò:
Khuyên đồng đội đánh cho quyết liệt
Dẫu hy sinh tử tiết không hàng
Dặn xong xuống cõi suối vàng
Nghĩa quân thương tiếc hai hàng châu sa.

320. Tòi mòi, chín đỏ chín đen
Con gái Minh Phú hay ăn tòi mòi
Nước sông đổ lẫn nước ngòi
Con gái Minh Phú cầm roi dạy chồng.

321. Ai về thăm huyện Đông Anh
Ghé xem phong cảnh Loa Thành Thục Vương
Cổ Loa hình ốc khác thường
Ngàn năm dấu vết chiến trường còn đây.

322. Ai về qua huyện Đông Anh
Ghé xem phong cảnh Loa Thành Thục Vương
Cổ Loa thành ốc khác thường
Trải bao năm tháng nẻo đường còn đây.

323. Ai về qua huyện Đông Ngàn
Ghé thăm thành ốc rùa vàng tiên xây
Căm hờn Giếng Ngọc tràn đầy
Máu pha thành lũy, ngàn cây bóng tà.

324. Cổ Loa là đất đế kinh
Trông ra lại thấy tòa thành tiên xây.

325. Thứ nhất là hội Cổ Loa
Thứ nhì hội Gióng, thứ ba hội Tràm.

326. Bao giờ lấp ngã ba Chanh
Để ta gánh đá xây thành Cổ Loa.

327. Sinh ra trên tổng Đông Ngàn
Không ham vật võ khó làm thân trai.

328. Ai về Đào Xá vui thay
Xóm Bắc có Chợ, xóm Tây có chùa

Xóm Đông có miếu thờ vua
Xóm Nam có bến đò đưa dập dìu.

329. Đồn rằng chợ Bỏi vui thay
Đằng đông có miếu, đằng tây có chùa
Giữa chợ lại có đền th
ờ
Dưới sông nước chảy đò đưa dập dìu.

330. Nước Đào Thục vừa trong vừa mát
Đường Đào Thục bốn góc bàn cờ
Đẹp hơn phường phố kinh đô
Đẹp như một bức bản đồ trong tranh.

331. Đánh giặc thì đánh qua sông
Đừng đánh qua đồng nát lúa người ta
Đánh giặc thì đánh qua Sà
Đừng đánh qua Nhội nát nhà Kẻ Giâm.

332. Đông Đồ là Đông Đồ Đoài
Ăn cơm thì ít, ăn khoai thì nhiều.

333. Cơm nắm ăn với muối vừng
Lấy chồng Hà Thiết xin đừng chê đen
Một năm ba cái lụt liền
Lấy gì làm thú giải phiền chàng ơi!

324. Còn ai đem bỏ chùa này
Nam mô Di phật, con thày, thày thương

325. Trách người quân tử bạc tình
Chơi hoa lại nỡ bẻ cành bán rao.

326. Tiếc thay hạt gạo trắng ngần
Đã vo nước đục lại vần than rơm.

337. Lạy trời cho cả gió lên
Cho cờ vua Bình Định bay trên kinh thành.

338. Nhong nhong ngựa Ông đã về
Cắt cỏ Bồ Đề cho ngựa Ông ăn.

339. Chàng về Hồ, thiếp cũng về Hồ
Chàng về Hồ Hán, thiếp về Hồ Tây.

340. Chỉ vì có bà chúa Tây
Để cho kẻ Dựa mang dây buộc đùm.

341. Trạng chết Chúa cũng băng hà
Dưa gang đỏ đít thì cà đỏ chôn.

342. Hễ ai mà nói dối ai
Tối ba mươi tết Ba Giai vào nhà.

343. Đục cùn thì giữ lấy Tông
Đục long Cán gẫy còn mong nỗi gì!

344. Sự đời chỉ tại Bà chúa Chè
Cho nước Chúa mất, cho nghè làng xiêu.

345. Kẻ nào có tội mấy đời
Ra đường gặp phải cậu Trời bắt đi.

346. Cậu Ba kẻ Gióng kia ơi
Sao chẳng ở lại mà chơi kinh kỳ.

347. Trăm quan có mắt như mờ
Để cho Huy Quận vào sờ chánh cung.

348. Đống Đa ghi để lại đây
Bên kia Thanh Miếu bên này Bộc Am.

349. Quý Tị giữa ngày mồng Năm
Giờ Dần chính nguyệt ầm ầm huyên hoa
Một chi đánh ở Đống Đa
Cầu Duệ kéo xuống, tốt xa muôn phần
Phép voi bại trận tiên phong
Cầu Tương sụt cả xuống sông Bồ Đề
Đao binh tử trận đầy khe
Dọc đường giáo mác nằm kề năm năm
Điền Châu Thái thú đảm đương
Liều mình tử trận chiến trường nên công
Trận vây ở trong Nam Đồng
Rạng ngày mồng Sáu cờ dong lai hàng
Vua ban sứ bộ tiếp sang
Quan tài phong kín đón đường kéo ra
Con con cháu cháu hằng hà
Mừng lấy được xác Điền Châu đem về
Tướng tài can đảm cũng ghê
Làm đền phụng sự tức thì Đống Đa.

350. Quận ông đã tiến về đây
Quận Cồ nức tiếng đông tây khắp vùng

351. Đời vua Thánh Tổ, Thánh Tông
Cơm nguội đầy nổi trẻ chả buồn ăn.

352. Ung dung gậy trúc chống đi
áo chùng chấm gót, mũ ni che đầu
Cụ ơi, cụ sắp đi đâu?
Ra đình Yến lão tiệc chầu vua ban
Cháu ơi, cháu chơi cho ngoan
Cụ về có gói phần ban chia đều
Ơn vua ít cũng như nhiều.

353. Long Thành bao quản gió mưa
Cửa Ô Quan Chưởng bây giờ còn đây.

354. Bao giờ lúa mọc trên chì
Voi đi trên giấy, Tây thì về Tây.

355. Tầu cười, Tây bước, Nhật lo
Việt Nam độc lập chết co đầy đường.

356. Ba con đổi lấy một cha
Làm cho thiên hạ xót xa vì tiền.

357. Con ơi đừng khóc mẹ sầu
Cha con đốt lửa dưới tàu Long Môn
Bao giờ con lớn con khôn

Thì con lại xuống Long Môn con làm
Làm việc từ sáng đến đêm
Máu say vì lửa, mặt hoen than dầu.

358. Nghĩ xem cái nước Nam mình
Tây sang bảo hộ tài tình đến đâu?
Nghĩ xem tiền của ở đâu
Đưa ra mà bắc được cầu qua sông
Chả hay tiền của của chung
Đưa ra mà bắc qua sông Bồ Đề
Bắc cho thiện hạ đi về