SKKN VAT LY 9

<span class='text_page_counter'>(1)</span>S¸ng kiÕn kinh nghiÖm. I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Trong thực tế dạy học Vật Lý thì bài tập Vật Lý đợc hiểu là một vấn đề đợc đặt ra đòi hỏi phải giải quyết nhờ những suy luận logic những phép toán và thí nghiệm dựa trên cơ sở các định luật các phơng pháp Vật Lý. Hiểu theo nghĩa rộng thì mỗi vấn đề xuất hiện do nghiên cứu tài liệu sách giáo khoa cũng chính là một bài tập đối với học sinh. Sự t duy một cách tích cực luôn luôn là việc vận dụng kiến thức đã học để gi¶i bµi tËp. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc m«n VËt Lý, c¸c bµi tËp VËt Lý cã tÇm quan träng đặc biệt. Hiện nay để việc thực hiện tốt chơng trình sách giáo khoa mới và dạy học theo phơng pháp đổi mới có hiệu quả thì việc hớng dẫn học sinh biết phân loại, nắm vững phơng pháp và làm tốt các bài tập trong chơng trình sách giáo khoa đã góp phần không nhỏ trong việc thực hiện thành công công tác dạy học theo phơng pháp đổi mới. ë ch¬ng I: “§iÖn häc” lµ mét trong nh÷ng Ch¬ng quan träng cña ch¬ng trình Vật Lý lớp 9 nhằm giúp học sinh nắm đợc kiến thức về: Định luật Ôm; Cách xác định điện trở của dây dẫn; Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài tiết diện và vật liệu làm dây dẫn; Biến trở - điện trở dùng trong kỹ thuật; Xác định đợc công suất của dòng ®iÖn, C«ng cña dßng ®iÖn, §Þnh luËt Jun - Lenx¬; Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn năng; kỹ năng thực hành thí nghiệm để rút ra kiến thức mới, vận dụng các định luật để giải bài tập. Vì vậy để giúp học sinh nắm vững các kiến thức trong chơng này và vận dụng các kiến thức đã học để làm tốt các dạng bài tập Vật Lý trong chơng I, tôi đã chọn đề tài: “Phân loại và hớng dẫn học sinh lớp 9 làm bài tập Vật Lý Chơng I: “Điện học” để làm đề tài nghiên cứu. II. NỘI DUNG: Trong chơng I: Điện học vật lý lớp 9 yêu cầu đối với học sinh về kiến thức là: nắm vững định luật Ôm, điện trở của một dây dẫn hoàn toàn xác định và đợc tính bằng thơng số giữa hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn và cờng độ dòng điện chạy qua nó. Đặc điểm của cờng độ dòng điện và hiệu điện thế đối với đoạn mạch mắc nối tiÕp vµ ®o¹n m¹ch m¾c song song, mèi quan hÖ gi÷a ®iÖn trë cña d©y dÉn víi chiÒu dµi tiÕt diÖn vµ vËt liÖu lµm d©y dÉn. BiÕn trë vµ ®iÖn trë trong kü thuËt - ý nghÜa cña c¸c con sè ghi trªn c¸c thiÕt bÞ tiªu thô ®iÖn. ViÕt c«ng thøc tÝnh c«ng suÊt ®iÖn vµ ®iÖn năng tiêu thụ điện của một đoạn mạch, xây dựng công thức Q = I 2Rt - phát biểu định luËt Jun – Len x¬..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> VÒ kü n¨ng häc sinh biÕt tiÕn hµnh c¸c thÝ nghiÖm kiÓm tra hay thÝ nghiÖm nghiên cứu để rút ra kiến thức, vận dụng đợc các công thức để giải bài tập. Giải thích đợc một số hiện tợng về đoản mạch và một số hiện tợng có liên quan đến định luật Jun - Lenx¬.... Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n VËt Lý gi¸o viªn thêng sö dông ph¬ng ph¸p chia nhóm để học sinh thảo luận và tìm ra kết quả cho câu hỏi và giáo viên thờng kết luận đúng, sai và không hớng dẫn gì thêm, việc giảng dạy Vật Lý nhất là bài tập vật lý nh thế sẽ không đạt đợc kết quả cao, vì trong lớp có các đối tợng học sinh giỏi, khá, trung bình, yếu, kém nên khả năng t duy của các em rất khác nhau, đối với học sinh yÕu, kÐm hay trung b×nh kh«ng thÓ t duy kÞp vµ nhanh nh häc sinh kh¸, giái nªn khi thảo luận các em cha thể kịp hiểu ra vấn đề và nhất là khi thảo luận nhóm, giáo viên lại h¹n chÕ thêi gian hoÆc thi xem nhãm nµo ®a ra kÕt qu¶ nhanh nhÊt th× thêng c¸c kÕt qu¶ nµy lµ t duy cña c¸c häc sinh kh¸, giái trong nhãm. V× thÕ nÕu gi¸o viªn kh«ng chó trọng đến việc hớng dẫn học sinh phơng pháp giải bài tập vật lý thì học sinh sẽ đoán mò không nắm vững đợc kiến thức trong chơng. III. GIẢI PHÁP: §Ó häc sinh líp 9 cã thÓ dÔ dµng thùc hiÖn viÖc gi¶i bµi tËp VËt lý phÇn §iÖn häc th× tríc hÕt gi¸o viªn ph¶i gióp häc sinh c¸ch “ph©n lo¹i vµ híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp VËt Lý trong ch¬ng I - §iÖn häc” nh sau: 1. Dạng bài tập định tính hay bài tập câu hỏi: §ã lµ nh÷ng bµi tËp vËt lý mµ khi gi¶i häc sinh kh«ng cÇn tÝnh to¸n hay chØ làm những phép toán đơn giản có thể nhẩm đợc. Bài tập định tính có tầm quan trọng đặc biệt vì nhiều bài tập tính toán có thể giải đợc phải thông qua những bài tập định tính....Vì vậy việc luyện tập, đào sâu kiến thức và mở rộng kiến thức của học sinh về một vấn đề nào đó cần đợc bắt đầu từ bài tập định tính. Đây là loại bài tập có khả năng trau dồi kiến thức và tạo hứng thú học tập cña häc sinh. Để giải quyết đợc bài tập định tính đòi hỏi học sinh phải phân tích đợc bản chất của các hiện tợng Vật Lý. Với các bài tập định tính ta có thể chia ra là hai loại: Loại bài tập định tính đơn giản và loại bài tập định tính phức tạp. a. Loại bài tập định tính đơn giản:.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Giải bài tập định tính đơn giản học sinh chỉ cần vận dụng một hai khái niệm hay định luật đã học là có thể giải quyết đợc dạng bài tập này nên dùng để củng cố, khắc sâu khái niện hay định luật nh các ví dụ sau: Ví dụ 1: Định luật Jun - Lenxơ cho biết điện năng biến đổi thành: A. C¬ n¨ng. B. N¨ng lîng ¸nh s¸ng. C. Ho¸ n¨ng. D. NhiÖt n¨ng. Hãy chọn đáp án đúng? - Với bài tập này giáo viên nên đa ngay sau khi học sinh học xong định luật Jun - Lenx¬. + (Đáp án D là đúng) VÝ dô 2: Cã ba d©y dÉn cã chiÒu dµi nh nhau, tiÕt diÖn nh nhau, ë cïng ®iÒu kiện. Dây thứ nhất bằng bạc có điện trở R 1, dây thứ hai bằng đồng có điện trở R 2, dây thứ ba bằng nhôm có điện trở R3. Khi so sánh các điện trở ta có : (Chọn đáp án đúng) A. R1>R2>R3 B. R1>R3>R2 C. R2>R1>R3 D. R3>R2>R1 + Đáp án đúng là D Với bài này giúp học sinh nắm đợc cách so sánh điện trở của các dây dẫn kh¸c nhau khi chóng ë cïng ®iÒu kiÖn vµ cã chiÒu dµi, tiÕt diÖn lµ nh nhau. Ví dụ 3: Nếu hiệu điện thế U đặt vào hai đầu bóng đèn tăng liên tục, thì cờng độ dòng điện I qua bóng đèn đó cũng tăng liên tục, ta nói nh vậy có hoàn toàn đúng không? + Với câu hỏi này học sinh dễ nhầm lẫn khi vận dụng định luật Ôm là cờng độ dòng điện tỉ lệ thuận với hiệu điện thế, mà học sinh chú ý tới hiệu điện thế định mức của bóng đèn, cũng nh cờng độ định mức của bóng đèn - nếu vợt quá giới hạn định mức thì bóng có thể cháy và nh thế thì cờng độ dòng điện không tăng liên tục. b. Dạng bài tập định tính phức tạp: Đối với các bài tập dạng định tính phức tạp thì việc giải các bài tập này là giải một chuỗi các câu hỏi định tính. Những câu hỏi này đòi hỏi học sinh phải dựa vào.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> việc vận dụng một định luật vật lý, một tính chất vật lý nào đó. Khi giải các bài tập định tính phức tạp này giáo viên thờng hớng dẫn học sinh phân tích ra ba giai đoạn: + Ph©n tÝch ®iÒu kiÖn c©u hái. + Phân tích các hiện tợng vật lý mô tả trong câu hỏi, trên cơ sở đó liên hệ với định luật vật lý, định nghĩa, một đại lợng vật lý hay một tính chất vật lý liên quan. + Tổng hợp các điều kiện đã cho và kiến thức tơng ứng để giải. Ví dụ 4: Có hai dây dẫn một bằng đồng, một bằng nhôm, cùng chiều dài và cùng tiết diện ở cùng một điều kiện. Hỏi nếu mắc hai dây đó nối tiếp vào mạch điện thì khi cã dßng ®iÖn ®i qua, nhiÖt lîng to¶ ra ë d©y nµo lµ lín h¬n? + Đây là một câu hỏi khó, đòi hỏi học sinh phải t duy vận dụng các kiến thức đã học trong chơng để giải quyết, nên giáo viên có thể đa ra một số câu hỏi gợi ý để học sinh suy nghĩ và giải quyết lần lợt: + Gi¸o viªn cã thÓ híng b»ng c¸ch ®a ra mét sè c©u hái sau: Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. - GV: Nhiệt lợng toả ra ở một dây dẫn - HS: Học sinh phải nêu đợc định luật Junkhi có dòng điện đi qua phụ thuộc yếu tố lenxơ nµo?. Q=I2 R t. - GV: Ta cã thÓ nãi g× vÒ thêi gian dßng - HS: Thêi gian dßng ®iÖn ch¹y qua hai d©y ®iÖn ch¹y qua hai d©y dÉn? dÉn lµ nh nhau. - GV: Ta có thể nói gì về cờng độ dòng - HS: Vì nối tiếp nên cờng độ dòng điện ®iÖn qua hai d©y dÉn. qua dây đồng và dây nhôm và bằng nhau. - HS: §iÖn trë hai d©ynµy tØ lÖ thuËn víi - GV: §iÖn trë cña hai d©y nµy nh thÕ chiÒu dµi tØ lÖ nghÞch víi tiÕt diÖn vµ phô nµo? Chóng phô thuéc vµo yÕu tè nµo?. thuộc bản chất dây dẫn và nhiệt độ.. - GV: So s¸nh chiÒu dµi hai d©y, tiÕt diÖn - HS: b»ng nhau. cña hai d©y. - GV: Nhiệt độ hai dây trớc khi mắc vào - HS: bằng nhau. m¹ch? - GV: So s¸nh ®iÖn trë suÊt cña nh«m vµ - HS: nhôm > đồng..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> đồng. + Trên đây là một số câu hỏi gợi ý phân tích giúp các đối tợng học sinh yếu, trung bình, có thể tìm ra câu trả lời giải nhanh chóng và dễ hiểu sau đó giáo viên có thể ®a ra c©u hái mang tÝnh tæng hîp. GV: D©y nµo cã ®iÖn trë lín h¬n? HS: D©y nh«m. GV: Dây nào có nhiệt độ toả ra lớn hơn khi có dòng điện chạy qua? HS: Dây nhôm vì cùng cờng độ dòng điện, trong cùng một khoảng thời gian nªn nhiÖt lîng to¶ ra nhiÒu h¬n ë d©y cã ®iÖn trë nhiÒu h¬n. + Trên cơ sở đó ta có thể dần dần trang bị cho học sinh phơng pháp suy nghĩ logic vµ lËp luËn cã c¨n cø. 2. Dạng bài tập định lợng: Đó là dạng bài tập muốn giải đợc phải thực hiện một loạt các phép tính: - Để làm tốt loại bài tập này giáo viên cần hớng dẫn học sinh đọc kỹ đề, tìm hiÓu ý nghÜa thuËt ng÷ míi (nÕu cã), n¾m v÷ng c¸c d÷ kiÖn ®©u lµ Èn sè ph¶i t×m. - Ph©n tÝch néi dung bµi tËp, lµm s¸ng tá b¶n chÊt vËt lý cña c¸c hiÖn tîng m« t¶ trong bµi tËp. - Xác định phơng pháp giải và vạch ra kế hoạch giải bài tập. §èi víi bµi tËp tÝnh to¸n ta cã thÓ ph©n lµm hai lo¹i: Bµi tËp tËp dît vµ bµi tËp tæng hîp. a. Bµi tËp tËp dît: Là loại bài tập đơn giản sử dụng khi nghiên cứu khái niệm, định luật hay một qui tắc vật lý nào đó. Đây là loại bài tập tính toán cơ bản giúp học sinh nắm vững hiểu đầy đủ hơn, sâu sắc hơn một định lợng của các bài tập vật lý. Dạng bài tập này giáo viên nên để hớng dẫn học sinh củng cố vận dụng sau bài học. VÝ dô 5: Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ 1 v«n kÕ chØ 12V, R1=15, R2=10. a. Tính điện trở tơng đơng của ®o¹n m¹ch MN..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> b. TÝnh chØ sè cña c¸c Ampe kÕ A1, A2 vµ A. + Híng dÉn häc sinh ghi cho biÕt: Cho biÕt R1=15, R2=10. UMN=12V R1//R2 a, TÝnh RMN? b, A1=?,A2=? vµ A=?. Hoạt động của giáo viên -GV: Mạch điện đã cho có bao nhiªu ®iÖn trë? Chóng m¾c nh thÕ nµo? -GV: Bµi to¸n cÇn t×m nh÷ng yÕu tè nµo? -GV: Tính điện trở tơng đơng cña ®o¹n m¹ch m¾c // nh thÕ nµo?. H×nh 1 Hoạt động của học sinh -HS: R1//R2 -HS: RMN=? A1=?,A2=? vµ A=?. -HS:. 1 1 1 = + R MN R1 R2. RMN =. R1 R 2 = 15 .10 =6 () 15+10 R 1+ R 2. hay. - GV: Muèn t×m dßng ®iÖn qua - HS : U hai ®Çu R1 vµ R2 A1,A2 ta cÇn biÕt d÷ kiÖn nµo? - GV: Hiệu điện thế U1, U2 đã - HS: v× R1//R2 => biÕt cha? UMN = U1 = U2=12V - GV: Hãy áp dụng để tìm I1,I2,I. -HS: I1=. U1 12 4 = (A) = 15 5 R1. I2=. U2 12 6 = = (A) 10 5 R2. I=. U MN 12 = =2 (A) R MN 6 1. VÝ dô 6: Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ 2. Trong đó R1 = 5. Khi đóng khoá K vônkế chỉ 6V, Ampekª chØ 0,5A. a. Tính điện trở tơng đơng của đoạn mạch? b. TÝnh ®iÖn trë R2?. H×nh 2 Cho biÕt R1=5 UV=6V IA=0,5A R1nt R2. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. -GV: M¹ch ®iÖn trªn cho chóng ta -HS: R1=5, biÕt nh÷ng g×? UV=6V,IA=0,5A,R1nt R2 -GV: Ta có thể tính điện trở toàn -HS: áp dụng định luật ôm: I= m¹ch AB nh thÕ nµo? U R. a. RAB? b. R2=?. . RAB=. U 6 = =12 ( I 0,5.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> -GV: Ta cã thÓ tÝnh ®iÖn trë R2 nh ) thÕ nµo ? - HS: VËn dông c«ng thøc tÝnh điện trở tơng đơng của mạch nối tiÕp ta cã: Rt®=R1+R2 =>R2=Rt®-R1 R2=12-5=7  b. Bµi tËp tæng hîp: Là những bài tập phức tạp mà muốn giải đợc chúng ta phải vận dụng nhiều khái niệm, nhiều định luật hoặc qui tắc, công thức nằm ở nhiều bài nhiều mục. Loại bài tập này có mục đích chủ yếu là ôn tập tài liệu giáo khoa, đào sâu mở rộng kiến thức giúp các em học sinh thấy đợc mối quan hệ giữa những phần khác nhau. Bài tập dạng này giáo viên cần hớng dẫn cặn kẽ để giúp các đối tợng học sinh trong lớp có thể nắm b¾t kÞp thêi. VÝ dô 7: Cho mét m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ 3: R3=10,R1=20, ampe kÕ A1 chØ 1,5A. Ampe kế A2 chỉ 1A. Các dây nối và ampekế có điện trở không đáng kể. Tính: a. §iÖn trë R2 vµ ®iÖn trë t¬ng đơng toàn mạch? b. HiÖu ®iÖn thÕ cña m¹ch AB? * §èi víi lo¹i bµi nµycã thÓ đa ra một số câu hỏi để gợi ý giúp các em nhËn râ c¸c yÕu tè cÇn t×m, t duy logic để tìm ra lời giải nhanh chóng chÝnh x¸c. Cho biÕt. Hoạt động của giáo viên. H×nh 3 Hoạt động của học sinh. -GV: M¹ch ®iÖn cã bao nhiªu -HS: Cã 3 ®iÖn trë vµ ®©y lµ ®iÖn trë vµ m¾c nh thÕ nµo?. d¹ng m¹ch hçn hîp (R1//R2) nt R3. R3=10,R1=20, -GV: Những yếu tố nào đã biết? I1=1,5A I2=1,0A. -HS: R1,R3,I1,I2. -GV: CÇn t×m nh÷ng yÕu tè nµo? -HS: R2=? RAB=? UAB=?. (R1//R2) nt R3 -GV: Em cã nhËn xÐt g× vÒ U 1 vµ.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> U2? a. R2=? RAB=?. -HS: V× R1//R2 nªn U1=U2. -GV: Ta có thể tính U1 đợc kh«ng? -HS: §îc:. b. UAB =?. U1=I1.R1=1,5.20=30(V) U2=U1=30V -GV: VËy ta cã thÓ tÝnh ®iÖn trë. -HS: R2=. R2 b»ng c¸ch nµo?. U 2 30 = =30 I2 1. . -GV: Muốn tính điện trở tơng đơng trên mạch AB ta tính nh thế -HS: RAB=RMN+R3 nµo? -GV: TÝnh ®iÖn trë ®o¹n MN b»ng c¸ch nµo?. -HS: RMN. =. R1 R 2 20 . 30 600 = = =12  R 1+ R 2 20+ 30 50. RMN=12 -GV: Từ đó hãy tính điện trở -HS: RAB=RMN+R3=12+10=22 toµn m¹ch AB? -GV: Muèn tÝnh hiÖu ®iÖn thÕ toàn mạch AB ta cần biết thêm -HS: Cần biết thêm cờng độ yÕu tè nµo? dßng ®iÖn toµn m¹ch. -GV: Cờng độ dòng điện toàn mạch đã biết cha?. -HS:. §·. biÕt. v×. :. -GV: VËy hiÖu ®iÖn thÕ m¹ch I=I1+I2=1,5+1=2,5A AB lµ bao nhiªu? -HS: UAB =IAB.RAB =2,5.22=55V VÝ dô 8: Mét d©y xo¾n cña bÕp ®iÖn dµi 8m, tiÕt diÖn 0,1mm 2 vµ ®iÖn trë suÊt lµ =1,1.10-6m. H·y tÝnh. a. §iÖn trë cña d©y xo¾n? b. NhiÖt lîng to¶ ra trong 5 phót khi m¾c bÕp ®iÖn vµo hiÖu ®iÖn thÕ 220V?.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> c. Trong thêi gian 5 phót bÕp nµy cã thÓ ®ua s«i bao nhiªu lÝt níc tõ 27OC, biÕt nhiÖt dung riªng cña níc lµ C=4200J/kgK. Sù mÊt m¸t nhiÖt ra m«i trêng coi nh không đáng kể?. Cho biÕt. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. l= 8m. -GV: Bµi to¸n cho biÕt -HS: l, s, , u, t, t1=270C, C =. =1,1.10-6m. nh÷ng d÷ kiÖn nµo?. S=0,1mm2=0,1.10-6m. -GV: CÇn ph¶i t×m nh÷ng d÷ -HS: Rd=?, Q1=?, V=?. 4200J/kgk. kiÖn nµo? U=220V t= 5 phót =300s t1=27 C. -GV: TÝnh ®iÖn trë cña d©y -HS: xo¾n b»ng c¸ch nµo?. 0. -GV: NhiÖt lîng to¶ ra trªn. t2=100 C. ®o¹n d©y khi m¾c vµo U =. C=4200J/kgk. 220V ë thêi gian 5 phót. 0. b»ng bao nhiªu?. Rd=. l = s. 1,1 . 10−6 .8 =88( Ω) 0,1 .10 −6. -HS:. 2 2 Q1= U .t=220 . 300. R. 88. =165000(J). -GV: Víi nhiÖt lîng Q1 nh. a. Rd=?. trªn th× cã thÓ ®un s«i bao -HS: Q=mC(t2-t1) nhiªu lÝt níc tõ 270C? Q =>m=. b. Q1=?. C (t 2 − t 1 ). c. V=? =>. 165000 =0,5 kg 4200( 100− 27). m=. 0,5 kg tơng đơng 0,5 lít => V=0,5 (lÝt) 3. Dạng bài tập đồ thị: Đó là những bài tập mà trong dữ kiện đã cho của đề bài và trong tiến trình giải có sử dụng về đồ thị. Loại bài tập này có tác dụng trớc hết giúp học sinh nắm đợc phơng pháp quan trọng biểu diễn mối quan hệ giữa số và các đại lợng vật lý, tạo điều kiện làm sáng tỏ một cách sâu sắc bản chất vật lý. Trong chơng I Vật Lý 9 bài tập đồ thị tuy không nhiều nhng hớng dẫn loại bài tập này giúp học sinh nắm đợc phơng pháp đồ thị trong việc xác định số liệu để trả lời các câu hỏi. Ví dụ 9: Trên hình 4 vẽ đồ thị kiểu biểu diễn.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> sự phụ thuộc của cờng độ dòng điện vào hiệu ®iÖn thÕ cña hai d©y dÉn kh¸c nhau. a. Từ đồ thị hãy xác định giá trị cờng độ dßng ®iÖn ch¹y qua mçi d©y dÉn khi hiÖu ®iÖn thÕ đặt giừa hai đầu dây dẫn là 3V. b. D©y dÉn nµo cã ®iÖn trë lín nhÊt? Nhá. H×nh 4. nhÊt?. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. -GV: Quan sát đồ thị chỉ ra trên đồ thị có -HS: 3 đờng: R1,R2,R3 mấy đờng biểu diễn điện trở? -GV: Xác định cờng độ dòng điện chạy -HS: Từ trục hành biểu diễn hiệu điện thế qua U tại vị trí 3V ta gióng đờng thẳng song mçi ®iÖn trë khi hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu d©y song víi trôc tung biÓu diÔn I ta cã: lµ 3V. I1=5mA; I2=2mA; I3=1mA. -GV: §iÖn trë nµo cã gi¸ trÞ lín nhÊt?. -HS: R1=. Nhá nhÊt?. U 3 = =600 Ω I 1 0 , 005. R2=. U2 3 = =1500 Ω I 0 , 002. R3=. U3 3 = =3000 Ω I 0 , 001. 4. D¹ng bµi tËp thÝ nghiÖm: Lµ d¹ng bµi tËp mµ trong khi gi¶i ph¶i tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, nh÷ng quan s¸t hoÆc kiÓm chøng cho lêi gi¶i lý thuyÕt hoÆc t×m sè liÖu, d÷ kiÖn dïng cho viÖc gi¶i bµi tËp. ThÝ nghiÖm cã thÓ do gi¸o viªn lµm biÓu diÔn hoÆc do häc sinh thùc hiÖn lµm. C¸c thÝ nghiÖm cã thÓ mang tÝnh chÊt nghiªn cøu kh¶o s¸t, t×m hiÓu mét khÝa c¹nh míi cña kiến thức đã học hoặc nghiệm lại các vấn đề đã đợc rút ra từ lý thuyết. VÝ dô 10: §Ó x©y dùng c«ng thøc tÝnh c«ng suÊt ®iÖn gi¸o viªn cã thÓ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, häc sinh quan s¸t vµ rót ra c«ng thøc. -GV: Mắc sơ đồ mạch điện nh hình 5..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> -HS: Nên làm các đồ dùng trong sơ đồ. -GV: V«nkÕ ®o hiÖu ®iÖn thÕ ë ®©u?. H×nh 5. -GV: Sè chØ cña AmpekÕ cho ta biÕt ®iÒu g×?. + Sau đó giáo viên làm thí nghiệm với hai bóng đèn 6V-5W và 6V-3W. Lần 1: Làm với bóng đèn 6V-5W, đóng khoá K đèn sáng, điều chỉnh biến trở để Vôn kế có chỉ số 6V, đọc kết quả của Ampe kế. Lần 2: Làm với bóng đèn 6V - 3W tiến hành tơng tự đọc số chỉ của Ampe kế. Ta cã kÕt qu¶ trong b¶ng sau: Số ghi trên bóng đèn Sè liÖu LÇn thÝ nghiÖm. C«ng suÊt (W). HiÖu ®iÖn thÕ (V). Cờng độ dòng điện đo đợc (A). 5 3. 6 6. 0,82 0,51. LÇn 1 LÇn 2. - HS: Tính tích U.I đối với mỗi bóng đèn sau đó so sánh tích này với công suất định mức ghi trên bóng đèn. - GV: Hớng dẫn học sinh bỏ qua sai số do phép đo để rút ra công thức: P = U.I IV. KÕT QU¶: Thông qua việc tiến hành nghiên cứu đề tài: “Phân loại và hớng dẫn học sinh làm bài tập Vật lý 9 chơng I: Điện học”, tôi đã thu đợc một số kết quả đó là học sinh n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña ch¬ng, biÕt c¸ch lµm c¸c bµi tËp vËn dông trong s¸ch bµi tËp. - Sau khi tiÕn hµnh nghiªn có HS khèi 9 cña trêng trong 3 n¨m häc qua, khi kiểm tra kết thúc Chơng I. Điện học, tôi đã thu đợc kết quả sau:. N¨m häc. Sè HS. Giái. Kh¸. Trung b×nh. YÕu. KÐm. SL. %. SL. %. SL. %. SL. %. SL. %. 2008-2009. 49. 9. 18.4%. 13. 26.5%. 15. 30.6%. 8. 16.3%. 4. 8.2%. 2009-2010. 58. 12. 20.7%. 15. 25.9%. 20. 34.5%. 7. 12.1%. 4. 6.8%. 2010-2011. 56. 18. 32.1%. 16. 28.6%. 17. 30.4%. 5. 8.9%. /. /. 2011-2012. 67. 24. 35.8%. 21. 31.3%. 18. 27%. 4. 5.9%. /. /.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Đối với giáo viên đề tài này giúp cho việc phân loại một số dạng bài tập trong chơng I: “Điện học” của chơng trình Vật lý 9 đợc dễ dàng và hớng dẫn học sinh giải bài tập đạt kết quả, nhằm nâng cao chất lợng dạy - học môn Vật lý theo phơng pháp đổi mới. Giúp học sinh nắm vững các dạng bài tập, biết cách suy luận logic, tự tin vào bản thân khi đứng trớc một bài tập hay một hiện tợng Vật lý, có cách suy nghĩ để giải thích một cách đúng đắn nhất. Từ kết quả nghiên cứu trên tôi đã rút ra những bàu học kinh nghiệm sau: - ViÖc ph©n lo¹i c¸c d¹ng bµi tËp vµ híng dÉn häc sinh lµm tèt c¸c d¹ng bµi tập đã giúp cho giáo viên nắm vững mục tiêu, chơng trình từ đó nâng cao chất lợng gi¶ng d¹y m«n vËt lý. - Gióp gi¸o viªn kh«ng ngõng t×m tßi, s¸ng t¹o nh÷ng ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i và giải bài tập phù hợp với đối tợng học sinh, từ đó nhằm nâng cao trình độ chuyên m«n vµ nghiÖp vô cña ngêi gi¸o viªn. V. KIÕN NGHÞ: ViÖc d¹y häc m«n VËt Lý trong trêng phæ th«ng lµ rÊt quan träng, gióp c¸c em biÕt c¸ch t duy logic, biÕt ph©n tÝch tæng hîp c¸c hiÖn tîng trong cuéc sèng. V× vËy giáo viên giảng dạy môn Vật Lý cần không ngừng học hỏi, sáng tạo để tìm ra những phơng pháp giảng dạy phù hợp nhất với từng đối tợng học sinh. Trong quá trình nghiên cứu đề tài chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong sự đóng góp ý kiến quý báu, chân thành của quý thầy cô, quý lãnh đạo để những kinh nghiệm của tôi có thể đạt đợc kết quả cao hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn. T©n Long, ngµy th¸ng n¨m 2011 Ngêi viÕt. Huúnh V¨n NghiÖm.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> MôC LôC Néi dung. Trang. I. Lý do chọn đề tài........................................................................................................1 II. Néi dung...................................................................................................................1 III. Gi¶i ph¸p.................................................................................................................2 IV. KÕt qu¶................................................................................................................... 11 V. KiÕn nghÞ.................................................................................................................12.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>