Nhận thức về nghề nghiệp của sinh viên điều dưỡng đa khoa trường đại học kỹ thuật y tế hải dương năm 2019

BỌ Y TẾ

BỌ GIAO DỤC VÀ DÀO
TRƯỜNG DẠI HỌC Y HÀ NỘI

DÔTIII III É

NHẬN THỨC VẺ NGHỀ NGHIỆP
CỦA SINH VIÊN ĐIÊU DƯỠNG DA KHOA
TRƯỜNG DẠI HỌC KỸ THUẬT Y TÉ HẢl DƯƠNG
NÀNI 2019
Chuyên ũganh : Điêu dường

Mà sỗ

: 8720301

I.IỈẬN VÃN IIIẠC SĨ

Người hirớng dãn khoa học:

PGS.TS. Lê Thu Hoà

HÀ NỘI - 2020

«s> ■>


LỜI CAM ƠN

Trong q trình học tõp và hồn thành luận vãn rot nghiệp thọc sr'

chuyên ngành Điều Dường, ngoái nhưng nồ lực. cỗ gàng cua ban thán tôi
luôn nhận (lược sự giủp đờ dộng vién cùa các thầy cò trường Dụi học Y Hà

Nội. Ban Giám hiỳu trường Dạt học Kỹ thuật Y te Hơi Dương, nơi công tác.

bạn bê dồng nghiỳp và người thân trang gia đình.
Tổl xm gưi lòi cám ơn chân thanh ùn Bon giám hlẻu Trường Dai học ỉ'

Há Nội. Phông quan lý sau dụi học. Khoa Diều dm'mg ■ Hũ Sinh . cùng toan
the quý thầy' cỏ cùa Trường Dtp họe y Hà Nội dà lụa điều kỉ in thuýn lợi cho
tôi trong suốt thời gian hục tập. nghỉẽn cửu và hồn thành ìuữn vửn
Tỏi xin chán thành cam ơn tìưn giùm hiệu trường Dụi học Kỳ thuữi Yrế

Hài Dương. khoa Diều dường. các bạn sinh viên Dại hợc Dietl dưỡng 9, vờ

Diêu dưỡng 12 dữ tạo điều kĩỹn giúp dừ cung cap thông tin cằn duel đẽ tói

thục hiền nghiên cứu.
TỔI xín chờn thành cam ơn Quỷ thầy cỏ trong hội dong chàm luận vàn

dù dành cho lùi nhùng lới góp ỳ sáu sàc. nhùng kiên thúc chuyên hoàn chinh

nhấi dè tồi hoàn thiên nghiên cừu cua mình.
Tơi xin dục biff gin lởì cam ơn lới PGS. TS Lè Thu Hòa. người thầy
nhiét rình, trách nhiêm dà lún tĩnh chi bao và hường dẫn rỏi trong suốt quá

trinh thực hiỷn dề tài.
TỔI xin cam ơn các bọn lỡp caơ học Diva dường khóa 27 dã chia se kinh

nghiệm, tran đồi láền thúc, giúp dàtối trong quá trinh học lóp.

Cuóf cũng tót gtn lài cam ơn dẽn tầr ca mọi người trong gia dinh là
nguồn dỏng viên, khích lẽ dê lãi hốn thành dược ln vàn này
HỌC MÉN

Dỗ Thi Huế

TWM*M«K>

*4:


I ỚI CAM DOAN

TỎI lã l>0 Thị Huế. học viên cao hục khỏa 27 Trường Đại học Y Hả Nội.
chuyên ngành Điều dường. xin cam đoan:

1.

Đây lá luận vãn do bia thân tơi trực tiọp thực hiện dũi sự hướng dần
cua POS.TS, Lé Thu Hoa

2.

Cáig trinh này không nung lụp với bải kỳ ngtaeĩi cửu nào khác đả
duợc cóng bó tại Việt Nam.

3.

Càc sò liệu vá thòng tin trong nghiên cứu là hoan tồn chính xác. trung

thục và khách quan, đà được xác nhận và châp thuận cùa cơ sớ nơi
nghiên cứu.

Tơi xin hỗn tồn chịu trách nhiệm trước phup luãt VC những cam kct nay.

Hà Nội, ngày fỉ9 tháng Ờ9 nãtìi 2020
Xyirừi vỉct cam đoan

Đỗ Thị Huế

-w .•* CN «G

•»*


DANH Mực CHCrVlỂT TÁT

BS

Bác sì

CĐ

Cộng đóng

cs

Chim sóc

ĐD

Diêu dường

GĐNB

Gia đình người bênh

NB

Ngướỉ bõih

NCKH

Nghiên cứu khoa học

QL

Quan lý

SK

Sức khoe

sv

Sinh viên

TTB-VT

Trang ĩhiêr bị vt t

-w .ã* CN ôG


MỤC LỤC

BẠT VA\ DÈ____________________

1

CHƯƠNG I. TỐNG QUAN______
1.1. Nghề Điều dường

I 1.2. Lịch $ư ngành Dièu dúng • • • •» ằ ã 'V ằ ôô ã ã ằ tô INII'f

t**p« V 4

1.1.3. Vai trơ. chức nàng và nhiệm vụ cua Dièu dường.............................. 9
1.1.4. Dịnh hướng phát triên ngành Dicu dưỡng....................................... 15
I. I 5. Đào tạo diều dường lụi Việt Nam.......................... -...........................16
1.2. Nhận thức vê nghề nghiệp vá một sổ yếu tó anh hương tới nhãn thức về
nghé điêu dường cua sinh viên

17

1.2.1. Nhận thức nghc nghiẽp
1.22. Một sổ yếu tố anh hường tới nhận thửc nghe điêu dưỡng cua
sinh viên

1.3. Tinh hình nghiên cữu cua the giới và Việt Nam về nhận thức cua sinh

viên ve ngành điều dưừng—...................................

19

1.3.1 Nghiên cưu trci. the giưi .......................................................................19

1.3.2. Nghiên cứu tại Việt Nam..................................

20

1.4 Dào tụo Diều dường tại trường Dội học Kỳ thuât V tế Hài Dương.... 21

CHƯƠNG 2. DÓI TƯỢNG VÀ PIIƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨL____ 22

2.1. Dổi lượng. thời gian vã dịa điêm nghiên cứu.....................
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu„„...................................

22
22

2.1.2. Dịa diêm nghiên cưu—................................. -

2.1.3. Thời gian nghiên cửu—....................................... ~............................ 22
2.2. Phương pháp nghiên cứu.........................................

22

2.3. Chợn mầu vã cờ mảu........ .... ...................................

22

TW«S’ ■>


2.4. Công cụ thu thập số liêu........................................

2.4.1. Ceng cu thu thâpsểliêu................................

2.42. Các biến sồ nghiên cửu...................................
2.4.3. Cách tính điẽm..„......... -.................................
2.5. Thu thập số liệu......... ........

....

2.6. Phan tich và xử lý $0 liêu —................................

............. 27

2.7. Sá sổ có thè gộp vả biện pháp không chế sai sô

2.8. Dụo đức nghiên cúu............ ~................................... CHƯƠNG 3. KÉT QUẢ NGHÉN cí U—..................

20

3.1. Dặcđiẽm chung cùa đỗi tượng nghiên cứu......... 3.2. Nhận Thức nghe nghiẽp cùa sinh viên điều dường.

3.2.1. Nhận thức về nâng lực điều dường...................
3.2.2. Nhận thức về plùnichất cua điều dường........

................41

3.23. Nhận thức cua sinh viên về vi tri cua nghe Diều dường................ 43

3.2.4. Một Sổ yếu tớ anh liuviii! đến nhân thức vẻ nghe nglủêp cua sinh

45

viên.................

3.3. Một Số yéu tổ liên quan den nhận Thức nghề nghiệp cua sinh viên.... 46
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN_______ ___ ___ ___ _______________________ 56

4.1. Nhận Thức nghề nghiêp cũa sinh viên....................

56

4.1.1. Nhận thức cua sinh Mèn về năng lực chảm sóc cua Diều dường. 56

4.1.2. Nhận thức cua sinh Mên về phàm chát cua diều dường................ 62
4.13. NhẠn thức cua sinh viên VC vị tri cua điểu dưùug.......................... 63

4.2. MỘI SÔ yểu tổ liên quan đen nhận thửc nghè nghiệp cua sinh viên điều

4.2.1. Liên quan giừa nhặn thức nghề nghiệp và lùm I1ỌC........................ 66
4.2.2. Liên quan giữa nhận thức nghé nghiộp va sinh viên co bịin bẽ.

người thân làm điều duững.............................

«“ *4:

........................... 67


4.2.3. Mối liên quan giừa nhím thửc nghề nghiệp vã lý do hục ngành điều
dưìnig...............................

68

4.2.4. Liên quan giữa nhãn thức nghề điều dường nguồn thơng tin về

nghe điều dirịng truck kill học.......................

68

4.2.5. Liên quan giữa nhãn thức nghẻ nghiệp vã chuông trinh thực tế

bênh nện đầu khoa học........................................ -............................ 69
4.2.6. Liên quan giũa nhộn Ihirc nghe nghiẽp và Quan diêm cua xa hội về

nghề diều dường........ .......................................

69

4.2.7. Liên quan giừa nhân, thức nghê nghiệp vã sự hướng dán cua

giáo xiên

• ••••• •••••••••••••• ••••••••••••••••••••••»••••••••••••••<••••••• «••••«•••••••••••• 70

K Ét LUẬN_________________________________ _____________________ 71
KHUYẾN NGHỊ--------------------------------------------------------------------------- 72

TÀI LlẸU tham khao
PHI LỰC

TWM*M«K>

*4:


ĐANH N1ỤC báng

Bang 3.1. Dác diem về tuỏi. giới, nảm học

29

Bang 3.2. Sinh viên có người thản, bạn bẽ lãm điều dường..............................29

Bang 33. Lý do sinh viên học nghe điểu dường..................

30

Bang 3-4 Sinh vièn có sư hiếu biết đến ngành ĐD trước kht hoe.................... 30

Bang 33. Nguồn cung cấp thòng tin cho SV VC ngành F>r> trưõc khi học.... 31
Bang 3.6. Ke hoạch tương lai cua sinh viên sau kỉu tót nghiẽp đai học......... 31
Bang 3.7. Diẩn trung binh nhãn thức nghề nghiệp cua sinh viea................... 32

Bang 3.8. Nhãn thức cua sinh xiên VC nâng lực thực hành chàm sóc cua

...M.... ãããôãããããããããããããããã 3 5

d lờu dng ãããããM....

Bang 3.9. Nhn thc cưa sinh viên về nâng lực quan lý và phá niên nghề nghiệp. -.38
Bang 3.10. Nhận thức cua sinh viên điều dưỏng vè nâng lực hành nghề theo

pdiap luật • •••••••••••••••••••••• •• ••••••• ••

•• • ••••••••••«•«• «• «••••••■•••••••••••••• 40

Bang 3.11. Nhãn thức cua sinh liên về phàm Chat cua điều dưởng................ 4 ỉ

Bang 3.12. Nhản thức cưa sinh nên về vị tri cua điêu dưCmg.......................... 43
Bang 3.13. MỘT sổ yếu tó cua nhả trường anh hương đen nhận thức về nghê

nghiệp cứa sinh viên.......... ........................

45

Bang 3.14. Một sổ yếu tổ cùa bân thân sinh viên, gia đính, xâ hội ánh hưởng

dền nhãn thức về nghề nghiệp cua sinh xiên................................. 46
Bang 3.15. Liên quan giừa nh.jn thức nghê nghi ộp và giới tinh...................... 46
Bang 3.16. Lièn quan giừa nhận thức nghè nghiệp và nâm học...................... 47

Bang 3.17. Liên quan giừa nhár. thức nghe nghiệp vá sinh viên có người thán
làm nghề diều dường . ............................

47

Bang 3.18. Liên quan giữa nhái thuc liglié ngluẹp xá K học rigjilli dieu dường...... 48

Bang 3.19. Liên quan giũa nhãn thức nghe nghiụp và sinh viên có hiêu biết
về ngành điêu dường trước khi học............ ........

49


Bang 3.20. Liên quan gỉùa nhận thúc nghe nghiộp vả nguồn cung cấp thông

tin vẻ ngành điều dường trước khi học...............

Sớ

Bang 3.21. Liên quan giữa nhãn thức vẻ nghe nghiệp va kế hoạch hục tập ticp
sau klu tot lìgỉucp..'.51

Bang 322. Liên quan giữa nhận thức VC nghe nghiệp vả linh vực học tập tiếp

sau khi tốt nghiẽp

51

Bang 3.23. Liên quan giữa nhộn thúc VC nghề nghiệp và lựa chọn nghề nghiệp

tương lai
Bang 324. Lién quan giữa nhận thưc nghề nghiêp vá một sồ yêu tố cua

nhâ trường • •• • •• ••••••••«MWI •• ••••••• «••••<•••«••••••••••••••••«• ••• •• •• «•••••••••••• S3

Bang 3.25. Liên quan giừa nhận thưc nghe nghi ộp va một sổ yếu tổ cua ban
thân sinh viên, gia đinh, xà hội

54

Bang 326. Một sổ yếu lổ liên quan đến nhận thức nghe nghiệp cùa sinh viên.... 5 5

-w .•* M «G


DANH Mực BIÉl’ nị

Biêu đồ 3.1. Múc độ nhận thóc nghề nghiệp cua sinh viên.............................. 33

Biêu đồ 3.2. Mức độ nhận thức cũa sinh viên về nâng lực cua Điều dường.. 33

Biêu đồ 33. Mức độ nhận thức cùa sinh viên về phâm chất cua

dieu d ưcVn g

34

Biêu đồ 3.4. Múc dộ nhàn thức của sinh nên về vi tri của Điều dưông.......34
Biêu dỗ 3.5. Mức độ đồng. ỹ cua sinh viên về nâng lưe thục hành châm sóc

cua dieu d ưoilg.

.....Ì. ...............•••■■..3 '

Biêu đổ 3.6. Mức độ đồng ý cua sinh viên về nàng lục quan lý vã phát then

nghe nghiệp cùa điêu dường......................... -............................ 39
Biêu dỗ 3.7. Mức dộ đồng ý cua sinh viên VC nàng lực thực hàrih nghề theo

luạt...................

a •• • ■•*..

4ỡ

Biêu đồ 3.8. Mức độ dung ý cũa ảnh viên về phàm cút cua ngưửi diêu dường ..42

Biêu đỏ 3.9. Mức độ dỏng ý cua sinh viên vẻ vi tri cua diều dưởng............. 44

TWM*M«K>

*4:


DẠT VÁN DÈ

Điều dường lả chia khoã cùa sức klioe quổc gia.Điều dường lả một

nganh nghe thuật va khoa học; một trãi tim và tam trí1.Họ la lực lượng chính
mang dịch vụ chàm sóc sức khoe tỡi cộng đồng vá mọi người. Điều dường

chàm sóc, an ùi người bệnh khi nám Viện.đỗng thời cùng lả người tư vấn.
hưởng dân chàm sóc sức khoe tại cộng đồng. Nhưng niint gằn dày ngành Điều

dường Việt Nam có nhiều thay dơi vỏ phái triển cá về sổ lượng và chất lượng,

dai được nhiều thành tuu lớn dóng góp chư sự phát Iriẽn chung cùa hộ thúng
y tế. Theo thống kẽ cua Tống cục thống kẽ. số lượng điêu dường viên tại

các cơ sơ y te trong ca nước nàm 2005 là 516.000 điều dường, nám 2017
đà tàng tên 107.600 diều dường2, Đảo tạo diều dường không chi dừng lại ơ

trinh độ đại học. nhiêu trưởng trong nước đà đảo tạo được trinh độ thạc si*,
chun khoa cắp I. tiến sí. Điều này khơng chi gỏp phằn nâng cao chất

lượng châm sác người bệnh mã còn lãm thay đòi nhấn thức về ngành Diều
dường cua mọi người trong xà hội vả trong chính ban thân đội ngủ nhản
lực ngảnh diều dường.
Sinh viên Điều dường là một nhàn tồ quan trọng quyết định sự phát

then của ngành Điều dường. Có nhận thirc tot dối với nghe nghiệp dóng một
vai trị quan trọng khơng chi trong thành cóng cà nhản mà cơn trong sự phát
triẽn cùa nghề nghiệp.Nhận thúc vè nghề diều dưỡng có liên quan đến quyết

đinh lụa chon học ngành diêu dường, tiềp tục học hay thay dồi sang một

ngành hoc khác của sinh viẽn\ Nàng cao nhãn thức nghề nghièp giúp phát
trièn sự nghiẻp vả tài nàng của sinh viên, đỏng thơi lam giám các rào can

nghề nghiệp3. Tuy nhiên vần có khơng ít sinh viên có nhạn thức chưa tốt đổi

VỚI nghề nghiệp do nhiêu nguyên nhan khác nhau dan đến .sinh viên chưa thực
sự hửng thú. quan tâm đen việc học5 *. nhiêu sinh vièn mưồn thay dõi sang
một ngành học khác . Điều nảy cho thây cần có những thay đời trong each

2

thức giáo dục. định hương cho sinh viên đê sinh viên có nhận thức đúng với

nghề nghi ép cúa chinh minh.
Trường Đại học Kỳ thuụt Y tế Dương có 60 nãm kinh nghiệm dao tào

Diêu dường các trinh độ từ tiung cẵp, cao đãng vã Dại học Diều dường.
Trưởng là cái nôi đào tao Dièu dường không chi cho tinh. Hái Dương mà còn
cho nhiêu tmh thanh khac trong ca nước. Nhà truờng iũn cập nhật kiến thức,

dơi mới phương pháp dạy hục đẽ không chi cung cắp cho sinh viên những
kiều thức, kỳ nàng chuyên môn tồt nhẩt mà cịn giup chữ sinh viên có nhãn
thức đũng vã sau sủc dõi vởi nghề nghiệp. Tuy nhiên, tai trường chưa có một

nghiên cữu chinh thức nào đánh giá về nhận thức cua sinh viên Diêu dường

đối với nganh nghe các em đang theo học.
Để góp phan tàng cưỡng hicu quã cua chương trinh đâo tạo ngành Diều
dường của tại trưởng Dili hợc kỳ Iliuũi Y tế Hải Dương, chúng tòi thực hiên

nghiên cứu “Xhụn thúc vỉ nghề nghỉýp cua xỉnh viin Diều dường lỉu khoa

triíờng Dụi hực kỳ thuật Y lế Hái Dưvng núm 2019' vói 2 tnuc rĩẽu:
J. Mớ tư thực trqng nhận thức về nghề nghiẽp cùa xinh Viên diều dường

đa khoa chihh quy trường Dựi hạc kỳ ĩhuậĩ Y tế Hat Dương.
2. Mỏ tã một sốyềii tồ liên quan đẳt nhận thủc về nghề nghìỳp cua sinh
viên Diều dưỡng dư khoa chính quy ỉruởng Dại học kỳ thuật y li’ Hai

Dương.

TWM*M«K> «“ *4:


3

CHƯƠNG 1

TƠXG quan

I. 1. Nghề Diều dường

J. J.L Á’hãì niộm Diều dường

Florence Nightingale đà đưa ta định nghía ve Điều dường cách đây hơn
mỏi trảm nôm: "Diều dường là một nghé thuật $ư dụng mòi trường cua người

bênh đẽ hồ trợ sự phục hồi cua hụ” * °. Quan điếm của Florence Nightingale về
diều dường phán ánh tnổi quan tâm cưa thời đại mà bá đang sổng. Bà dải vai trò

trọng tâm cua người diều dường la giai quyết các yểu tó mịi tiuờng xung quanh
ngi bệnh, de người bệnh phục hồi một cách tự nhiên.

Vịginia Handeison lã một hoe gia người Mỹ, ba ỉà một trong những

người đầu tiên đưa ra định nghiầ diều dường. Nám I9óo. bá cho rằng “Chức
nàng nghê nghiệp cơ ban của người điều dường lả hi trợ các hoại dộng nồng
cao. phục hồi sưc khóe cùa con người (bao gốm ca ngươi khoe vá người

bènhì. bôc lam cho cai chèl duơc thanh than; giup dù cac ca thê dạt dược sự
độc lập câng sớm cáng tỏi8 Handerson cho ring con người cần đền sự

giúp đờ cua điều dường không chi lúc Ồm đau, mà ngay ca khi khoe mạnh flừ vẫn
cân dèn sự chãm sóc cua dicu dường-Khái niệm VC điểu dường cưa Viginia
HaiMÌetsơn được hội dồng diều đirờng thế giói cliấp nhận vảo lúm 1973 vả nhận

dược sư thung nhắt của da sỏ các nliá học thuyết điều dường. Khái niệm này dx>
thày chức năng nghe nghiộp cua ngưin điêu dưỡng lã châm sóc và hồ trợ các

ngươi bệnh thục hiện các hoai dộng hãng ngay.

Theo llội dicu dường Mỹ: “Điều dường la sự hao v$, nâng cao. tồi ưu
V ề sức kliơc vã các khá nâng: dự phòng bệnh vã sang chấn; xoa dịu nỗi dau

qua chân đoán và diếu tri đap ung con người; lủng cương châm sóc các cá

nhân, gia đinh, cộng đóng vũ xà hội”®. Khái niệm vẻ diều dưỡng cua Hội

TWM*M«K>

*4:


4

diều dường My lả cư sỡ để đua ra quy trinh diều dtrừng mỏ hiện nay được âp
dung

Theo Hội điều dường Việt Nam: Tại Hội nghi toàn quốc chuyên ngành
diều dường Việt Nam nám 2005 dà dưa ra định nghía: Diều dường lả khoa

học châm sóc bệnh nhân, góp phẩn nâng cao chat lượng chấn dôản và diêu tri

tại bênh viện vâ quá trinh phuc hổi sức khoe sau diều tri đê người bộnh dạt lói
chất lượng cuộc sổng ngáy càng tót hơn11.

1 .Ji*. Lịch w ngành Diều dưừng

Ngành Diêu dưừng cứ lịch su phát tnẽn dang lự hão. Việc chàm sóc vã
mi dường bat nguồn từ xai trô cúa nhùng người phụ nừ dỗi xới các thành

viên trong gia đình Xà hội ngày câng phát triên. gia tảng dân số, có nhiều

người ơm cân sự giúp dỏ. chăm sỏc. Từ dó những người phụ nừ trong gia
dính tham gia vào các hoạt dộng xă hội. Trong xà hội xuẩi hiện nhùng cả

nhãn, lô chúc giúp dờ nhùng người đau ổin cần chăm sỏc. va ngành Diều
dưừng cùng ra dời từ đỏ.
ỉ. 1.2.1. Lỉdi sư ngành Diều dưừng thê giời

a. Thời kỳ hĩnh thành mói hên kèt Y khứa

Diều dường

Tón giáo

Khi trinh dộ khoa học vá sự hiều biết còn kem. người xưa còn tin vào

thần linh và ihượng dể. họ cho lằng: thần linh, thượng de ban sụ sổng cho
muôn loai. Mỏi khi cõ bệnh. họ mời pháp sư đến vừa diều trị.van xin thần Hull

tha mang sồng Các dền miếu đưực xây dưng dè thó than thanh và dần dàn tb’
tlianli những tiling tám ehiìm MK và diêu tiị bệnh nhan. Tại dầy có các pháp

sư trị bệnh và nhỏm nừ tu sf vừa giup lẻ. vừa phụ giúp châm sỏc người bệnh.
Từ đó hình thành mối liên kết y kl»a - diều dường vả tôn giáo.

b. Thời kỳ hỉnh thành nghề Điều dường
Nhùng aim dâu sau Còng Nguyen dà cỏ những người phụ nữ lự nguyộn

làm cõng tác châm sóc người bệnh.


5

Năm 60 sau công Nguyên. bã Phoebe (Hy lụp) đà dến từng gia dính cỏ

người đau ốm đê châm sóc. Bà dược ngưởng mớ và suy lịn lá ngi nừ điều
dường dầu tiên uãi thế giới.

Thẻ kỵ thử IV. bã Fabiola (La mã) đâ tự nguyện biến cản nhà sang trọng

cua minh thánh bệnh viộn đê đỏn những người nghẽo khỏ đau ốm về đê tự bà

châm >ỏc nuối dưỏng.
Thời kỳ viền chinh ở châu Âu, bệnh viộn đà dược xây đựng dê chAm sóc
sớ lu$mg lỡn nhừng người hành hương bj đau ỗtn. Từ dớ nghề điều dường bát

dâu đư«v COI trọng.

Den thế ky thứ XVI. chế độ nhã tù ơ Anh và Châu Ãu dà bị bài bo. cãc

tố chức tỏn giáo bị giai Tán. đần dền sự thiều hụt trầm trọng người chám sỏc

người bộnh. Những người phụ nừ phạm tội bị giam giừ được myén chọn lãm
diều dường "ví đê thực hiện ân tù". Bổi cành này tạo ra những quan niệm vã

thải đõ xẩu cua xả hội dối với điều dường.
1.7Ì&Ờ/ Ẳỳ hình Ihừnh Irướng dàừ tựư DirII dường

Oiùi the ky XVIII dâu the ky XIX việc cai cảch xả hỏi dà thay dõi. vai trò

cua người Điều dường dược thay dổi. Trong thời kỳ náy một phụ nù người

Anh dược thể giới tơn kính va suy tôn lã người sáng lập ra ngành điêu dường
thể giói, dỏ lã bà Florence Nightingale (1820 - 1910).
Trướng Điều dường Nightingale cùng vời chương trinh đao tụo một nám
dã dật nền tang cho hộ thống đào lạo Diều dưỡng không ch> ớ nước Anh ma

con nhiêu nước trẽn the gjứi.

De lương nhớ công lao cữa bà vâ khàng dịnh quyềl tàm tiếp tục sự

nghicp mã Florence dà dây cõng xảy dung. Hôi đồng Điều dường Thế giới đà
qưyểi dinh lấy ngày 12 tháng 5 hang năm (Ngay sinh cua Florence

Nightingale) làm ngày Diều dưỡng Quóc tể.
Hiên nay. ngành diều dường cua thê giới dà dưực xếp lã một ngành riêng

6

bict. ngang hảng với các ngành nghề khác, cỏ nhiều trinh độ diều dường kháo

nhau: trung học. đai học. trên đai học. Nhiều cản bộ điều dường dà cờ bâng
tiến sĩ. tliac sì.... V.I nhicu cóng trinh khoa học Điều dường chuyên khoa, quan
lý, dào tạo ....đà được thực hiện, cõ giá trị cao trong chàm sóc sức khoẽ.

J.J.2.2. Lịch sư ngành Diều dường ViftNant
Lịch $ư ngành Điều dưdng Việt Nam gán liến vỏi lich sù phát tnên cùa
dán tộc, phuc vụ dác lực cho su nghi ộp xây dựng vã bao vệ Tô quốc. Trong

suồc chặng đường phát then, nganh Điếu dường củng đù trai qua nhửng thảng
trầm, nhưng the hê điều dường di trvớc vàn luôn kiên tri pbắn đau từng bước
dưa lìgánh Diêu dường vừng bước di len. Quá trinh phát triẽn cũa ngành Điều
dường qua các Then ki có the diêm lạỉ một số dắu mốc như sau:

a. Tĩiàt K mrỡc J 945

Cũng gióng các nước trẽn the giới, người mẹ cùng là người diều dường

đẩu liên trong lích sư điều duCmg Việt Nam.Tứ thịi xa xưa các bà mọ Việt
Nam dà châm sốc. nuôi dường con cái vả gia dinh minh. Bên canh những
kinh nghiệm chàm sóc gia đính, các bà cac mẹ dà được truyền lại các kinh

nghicm dãn gian đe áp dụng trong diều tri vả châm sỏc người bcnh.
Hai danh y cúa dãn tộc là T\1Ộ Tính ( the ký XIV) vả Hai Thượng Làn

ỏng (thế kỹ XVI11) dà dê lai một gia sàn dỗ sộ về y đức vá y thuật cho nền y

học nước ta.

Cuối thề ky xvm. thực dãn Pháp xây dựng mót số bệnh viện tỊŨ Việt

Nam. Tại dày các y tá dược dào tao dướị hình thức cầm tay chi việc, la phụ tá
cua bác sỉ.

Nám 1901. mơ lóp nam y lủ dằu tiên lai bệnh viện Chự Quốn. Tuy nhiên
chuih sach cua thực dãn Phap chi COI y ta chi là ngươi giúp việc, về lương
bòng chi xẽp ớ ngựch hạ đảng.
Xăm 1924, Hội Y tã ái hữu vã nữ hộ sinh Dông Dương thành lộp. đà dâu


7

tranh với chính quyền thực dân Phảp yêu cầu đỗi xử còng bảng với y tả bán
xử. chấp thuận cho y lii đưục thi chuyên ngach trung dàng, nhưng không được

tâng lương má chi được hướng phu cắp.

Nảm 1937, Hội chừ thâp đo Pháp tuyên sinh lóp nữ y tá đau bẽn ỡ Việt Nam.
b. Thừ kỳ 1945-1975
Sau each mang tháng 8 nám I945.nganh Y tề non tre mới ra đởị. Lớp y

lả dâu liên dược dào lạo 6 (hãng dược tỏ chức tại quản khu X (Việt Bảc).Nfinì

195O.nhu cầu châm sóc thương bệnh binh lâng manh.vice dâơ lao y lã cắp tóc

(3 thăng) dà cung cãp nhicu y tã cho khang chiến.
Sau nám 1954:
- ơ miên Nam: nảm 1956 cô trường diêu dường riêng đào tạo điẻu
dưởng 3 năm. Nâm 1968 do thiếu diều dường tiẩm trọng nên đà mỡ thêm

ngạch điều dường sơ học 12 tháng. Nỉm 1970. Hội Điều dường Việt Nam

dược thành lập. Nảm 1973 mơ lớp diều dường y tế cõng cộng 3 nảm. tai Viên

quồc gia y tê cõng cộng.
- ơ miền B:ic. Bộ Y tè đà xây dựng chương trinh dào lạo y tê sir cắp

hoan chinh de bố túc cho sổ y lã hoe cắp tốc trong chiền tranh vào nâm 1954.

Năm 1968. Bộ Y té xày dựng tiẻp chương trinh đao tao y ta trung cấp. dồng
thời gui giang xiên di láp hn ở Liên Xơ. Ba Lan. Cộng hịa dan chư
Đúc.-.Nẳm I960, một số bệnh viện vã trường trung học y rề trung ương đã
mớ lớp dào lạo y tá trướng như lớp trung học y tè bênh viện Bạch Mai.

c. Thời kỳ 1975 đỉn nay
Nám 1975 đất nước dược Thống nhát. Bộ Y tẻ đà thống nhất chi đạo cơng
tác chàm sóc và điều trị bệnh nhán ở ca 2 mien. Từ đơ. nghề diều dường bắt
dầu có tiếng nói chung giữa hã niền Nam-Bắc.


8

Tử nủm 1975, tiêu chuản tuyên chọn điều dường bắt buộc phái tổr
nglùcp trung hực phổ thòng hay bồ túc văn hóa. Chương trinh đảo tao hồn
thiộn hon.

Ngây 14 tháng 7 năm 1990. Bộ y tế ban hãnh quyết định $ồ 570/BYT-

QĐ thanh lập phông điều dường trong cổc bệnh nện có trên 150 giường bệnh.
Ngày 14 tháng 3 nám 1992 Bò trướng Bộ Y tế ta quyết dinh 356/BYT-

QĐ thành lộp phịng y tố cùa Bộ đít trong Vụ quàn lý súc khõe (Vụ diều trị).
Ngay 26 thang 10 nảni 1990 Hòi Điều dường Việc Nam đưực thành lập
Ngay 26 tháng 01 nảm 2011 Bộ Y tc ban hanh thông lư số 07/2011/TT-

BYT "Hướng đản cõng tác diều dường về chăm sóc người bênh trong bệnh

viện”. Nàm 2012. Hội Điều dường Việt Nam ban hanh *’ Chuản dạo đửc nghê
nghiệp cua Điều dường viên Việt Nam". Bộ Y tề ban hành ■* Chuẩn năng lực
cư ban cũa Điểu dường Vièt Nam"

r

đào tụoĩ

Nãm 1985. Bộ Y tẻ dược Bõ đại hoe va hung học chuyên nghiỹp dốngý

cho tõ chức khóa đảo tao dai học diều dường hệ vữa hộc vừa làm đẩu tiên, tuy

nhièn chi đào tạo dược hai khoa thi dừng lại.

Nám 1994. Bộ Giáo dục - Đào Tạo và Bộ Y tể lại nep tục cho phcp dào

tạo cư nhản cao dâng điều dường, nừ hộ sinh, kỳ thuật viên y học lai trường.
Nảm 1995. mơ mà ngành dao tạo hệ đại hực Biểu dưỡng chinh quy vã

dại học Diều dường hộ vừa học vừa lam.
Niìm 2006, trường Dai học V Dược thành phồ Hồ Chí Minh đưực phep
dào lao thục SI* Diều dường.
Nãm 2010. trường Dụi hục Y Được Huế được phép đào lạo Diều dường

chụyên khoa cap I.
Nám 2019. trường Đụi học Diều dường Nam Dinh duực cấp phép đáo

tạo ngành Diều dường trinh độ ti en 51*.


9

J. JJ. fal trò, chức nirtỊỊ và irhiỳrt vp cũa MỈU dường

Chuyên ngành Điều dường ilâ và đang phái triền thánh mõi ngành khoa

học đa khoa, có nhiều chuyên khoa vói nhiều trinh đõ khac nhau. Dtch vụ
điểu dường đà trờ thanh dịch vụ cõng cộng thiết yều cần cho mọi người vả vã
mọi gia đinh. Bộ Y tẻ đả ban hành Thơng tư 07/2011 TT-BYT "Hướng dan

cóng tác diều dường về chảm sóc người bộnh tại bênh viên", •• Chuủn nàng
lực cư ban cùa Điều dường viẽí Nam". Hội Điểu dường việt Nam cùng dà
ban hanh Quyct định sổ 20 QĐ-HĐD " vẻ việc ban hãnh Chuẩn đạo dưc

nghê nghiêp cua diều dường viên Việt Nam’’... Điểu nãy chửng to rang vai
trò . chức nàng nhiệm vụ cua người đicu dường cũng đà có nhiều thay đơi.

người điều dường không chi là người phụ tá cho bác sf má dà trở thành người

cộng sự đẳc lực cho bác SI*, một thánh viên không thê thiêu của một nhỏm
chảmsỏc13^*4.

I.KỈ.l. l 'ai trỏ cúu Diều dưững

.NịịìTờì chũm sóc tốn dtfii
Châm sóc lả yếu tố cơ ban đé thực hành điều đường hicu quá’’. Châm

sóc là nen tảng cua mọi can thiẽp diều dường và là một thuộc tinh cơ ban cua

người điều dường. Châm sóc lả sự tác động qua lại giừa nguới với người. Chi
tlìõng qua mõi quan hê gi ủa người với người thí chàm sỏc mtn cỏ hiệu qua :í.
Châm sóc lã cân thiết dê chửa bệnh, khơng thể chữa khói bệnh mà khơng có

châm SĨC’9. Tuy nhiên mục tiêu chàm sóc cua người điều đường khơng chí
dừng lại ứ việc châm sỏc cho ngưởi b
ngu má còn la sự thúc dây sự giao tiếp, hò trợ người bộnh bâng hành dộng vá
thái độ đe giải quyềt các Dhu cầu VC tiiứi thằn và sàn hoủ cùa họ. Chinh điểu
nay lãm chữ các thiết bị may móc dù co hiện dai cùng khơng thể thay the
hoạt dõng chăm sóc cua diều duững.


10

Xgưừi truyền dụt thịng tin
Chẫm sóc người bệnh cẩn dược thực lũ én loan diện xà liên tục. Điều này

cấn có sv trao dõi vã hở frự cua các thanh viên cua nhỏm chain sóc, trong dớ
có diều dường. Người Diều dường cần truyền đạt thõng ũn với đồng nghiệp

vã cãc thành viên khác trong nhỏm châm sóc về kể hoach chàm sóc vả thực

hiện kẻ hoạch chăm sóc cho người bộnh. Mỏi khi thực hiộn một can thiệp về

châm sỏc người diều dường ghi chép vào 11Ồ SƯ những nhân xét và nhùng thữ
thuãt dà thực hiên củng như mọi đáp ứng cua người bênh. Người điều

dường thường xuyên giao tĩcp cá bàng lời va báng ngôn ngừ mồi khi giao

ca. mồi khi chuyền người bộnh tới khoa khác hoặc khi người bệnh ra viện
hay chuyên ten một cơ sơ y tế khac Loại giao tiểp nãy đòi hoi phai chính

xãc. rồ răng phủ hợp.
Ngườigiáo viên yfề

Sự gia tâng của các bèiih măn mill và tật nguyền địi hói người bênh vã
gia dinh phai có thêm kiên thửc va kỳ nàng đê tự châm sóc tại nhã. Bẽn canh

đó, mội người đang chú trọng nhiều hom tỏi viộc nang cao va duy tri sức

khoe. Do đó vai trờ giáo dục súc khoe cua người diêu dường dược coi là một
vai trô quan trọng Người diều dường lá người cung cấp nhùng kiến thức giúp

người bênh phóng ngừa, châm sóc vả theo dôi sức khoecủa minh.
Chuyên gia tư vần

Sự thay địi hanh vi sức khoe đơi khi sè kẽo theo sự thay đói vé tám lý xả

hịi. Tu vấn lả quá trinh giup dừ ngươi bỳnh đê nhàn biết vả dương đẩu với

nhừng stiess về tảm lỷ hoộc nhùng vấn đề xô hợi, đê cãi thi ẻn các mối quan

hè giữa người với người va dê thúc dãy sự phat triên cua mòi người. Tư vấn

liên quan tỏi sự hở trự về tinh cam. tri thức và lãm lý. Người Điều dưỡng tập
trung vào giúp cho người bệnh pbãt trién những thái độ. tinh cam và cãc hãnh

vi mới. Người Điều dường khun khích ngi bênh tìm kiểm những hanh vi

thay thè mới có lợi cho sire khoe.


Il

NgirM ịiộit hộ
Biêĩi hộ nghía 1.Ì hành dơng thay mât hốc bao vệ quyền lợi cho người

khác. Vai trị ngi biện hộ chinh lã việc điều dường viên thục hiện đúng các

quy định, nguyên tầc... trong châm sóc người bệnh đè bão dam cho những

quyền lợi cua người bệnh khống bị xâm phạm.
Ngoai nhừng vai Irò cơ bân trên đây, người diều dường côn la chất xúc
tâc cho sư thay dôi, hồ trợ cho người khác thực hiện dưực sụ ihay dổi cho
clnnh ho hay cho hè thống cua họ. Ngưởi hồ trợ cho sư thay đói cần xác định
vãn đẽ. đanh gia những yen tồ thúc đẩy người bènh va cõ kha nảng tụo ra sự

thay đối. Thúc dắy sự thay đối lã một thanh phằn quan trong cua chàm sóc
điều dường Ngồi ra. người điêu dường cơn có vai trô lá người lành đạo.

quan lý. người lâm công tảc nghiên cửu điều đường và là nhùng chuyên gia
giỏi về chăm sóc làm sàng.
I. 1.3.2. ơi tin nùng cua điều duừììg

Chức nảng chu dộng (Chúc nâng dộc lập)

Chức nàng chu dộng thẻ hiẹn bằng cách người điẻu dường chư động thực
hiện các hoạt động châm sóc người bệnh trong phạm vi kiên thức được đào
tạo. Dó lã nhùng cơng việc dam bao nhu cầu cơ ban cũa người bệnh: hỏ hấp.

àn uổng, bải tiết, vân dửng. duy tri thân nhiệt, vệ sinh cả nhân, ngứ nghi, an

toàn, giao tiếp, tín ngưỡng, lao dọng, học tụp. hị trợ tinh thẩn...Người điều
dưỡng chu động trong thực hiện cac kỹ thuụt diều dường, tiếp dón. so cấp cứu

người bệnh Chức Iiãng chu dộng con thi' hiện bang việc người diêu dường
chu dộng, tích cực tham gia các hoai dộng đùo tạo. huân luyện, nghiên cứu

khoa học... của điều dường. Chinh diều này đà góp phai khàng dộđi vị ni.

vai tro cua người điều dường hung nhóm chúm sóc người belli 1 noi riêng va
trong hý thống y te noi chung.


12

Chức nâng phối hựp

Chúc nâng phổi hựp liên quan đền việc thực hiện y lệnh, báo cáo ti nil

trang cua người bênh cho bác sỉ. Khi thực hiên chức nàng nãy. người điều dường
lã ngưõi cộng sự với bác si' chứ không phái lá người trợ giúp bác SI* như quan
điềm lóc đáy. Sự phối hựp cua điều dường khơng chi VỚI riêng bác S1' mà cịn

phơi h»»p với đồng nghiệp khâc đê hoan thanh cong vỉ ộc cua minh.

J.JJ.3. Nhtệm vụ cứa Điều dường
Tư vẩnt giáơ ứục sức hhữè
Người bệnh nẳm viện dược điều dường viên tư vần. giao dục sức khoe,

hưởng dần tụ chăm sóc. theo dịi. phịng bênh trong thời gian nằm viện vã khi

ra VỘI.
Chàm gỏc về tilth thần

Người diều dường dộng viên người bệnh vã nguôi nhả yên tâm diêu tt|
vã phồi hợp nhãn xiên y te trong quá trình diêu tri và chàm sỏc. Những bân

khoản, thác mắc trong quá tành điểu trị và chàm sóc của ngi bênh cẩn dưtK
giái dáp kip thịi. Dõng thời cần bao đồm an ninh, an toàn Va yen Ifnh. tránh
anh hưong den tàm lý vả tinh thần cứa người bệnh

Chăm gỏc vệ sinlt cá nhăn
Chảm sỏc vệ sinh cả nhẫn cho người bênh hảng ngày bao gồm vẽ si nil

ràng miộng. vộ sinh thân thè. hỏ trợ dại tiộn. tiêu tiện và thay dõi dồ vai. Mức
đỏ chàm sóc vệ sinh cá nhãn cua diêu dường viên đổi vói mõi người bciih

nhàn lả khác nhau
Chăm góc dinh dường

Điêu dưĩnig viên phôi họp với bác SI* diều 111 đê đánh giá linh trạng và

nhu cầu dinh dường cứa người bệnh. Người bệnh cớ che độ án bệnh lý cần
dược rheo dôi ghi két qua thực hiện che độ An bộnh lý vao phiêu chảm sóc.
Địi với người bênh có chi định in qua tug thịng phai có diều dường xiên

trực nep thực hiện.

TWM*M«K>

*4:


13

Châm Stic phục hồỉ chức nÃtig

Điều dưỡng viên hướng dàn. hổ nợ táp luyện vả phuc hồi chửc nàng

sớm cho nguôi bệnh dê đề phỏng cãc biến chưng vã phục hồi các chức nàng
cua cơ thề. Bén cạnh đó điều dường cần phổi hợp với khoa Vật lý trị liệu-

Phục hồi chức nâng đẽ đánh giá. tư Vẩn, hướng dần. thực hiện luyện tập. phuc
hơi chức nùng cho ngưởi bệnh.

Chàm sóc người bệnh rỏ rht dịnĩt phiu Ihuộl
Khi người bênh co chi đinh phiu thuât. Iiguời điều dường phai hướng

dán va hồ trợ thực hiên cbuãn b| truõc phàu thuật theo yêu cầu cua bác si' diêu

tri. theo dời sát người bênh sau khi phầu thuật, phat kip sớm nhùng biền

chứng đẽ xư lý kịp thời
Dùng ừiuẤc và theo dõỉ ỉhuẩc cho người bệnh
Khi dùng thuốc cho người bệnh, người điều dường cằn phả:
- Dùng thuốc theo dung chi đinh cua bác SI*.
- Chuãn bi du va phũ hợp các phương tiên cho người bênh dũng thuóc.
- Kiêm tra thuỏc trước khi f ứ dụng chơ người bênh.
- Theo dồi. phát hiện các tâc dụng không mong muốn cua thuốc, bão cáo
kịp thời chơ bác sfdicu trị.

- Phổi họp vái bảc si’. dược sì* trong dùng thuốc nhẩm lãng hiệu qua diều
tn bang thuốc vã hạn chế sai sơt trong chI định và sư dụng thuỗc.

Chàm sóc người bỷnh giai đuụn hup hối tư vong
Dtéu dường jap xếp nguin bệnh giai dơạn háp hổi tứ vọng váo phong

bệnh thích hợp. Bèn cạnh đỏ càn giíri thích với ngươi nhá ngươi bệnh về tinh
Bụng cùa người bệnh vã tạo diều Idộn dê người nhà người bộnh ờ bẽn cạnh

người bệnh. Khi ngưủi bệnh tư vong, điều dường viên phóỉ hợp cùng nhàn
viên thục hiên vệ sinh tư thi. thực hiộn thú tục cân tlũêl như quan lý lư trang

cua người bệnh tư vong, bàn giao tư thi cho nhân viên nha dại thè.

TWM*M«K>

*4:

14

Jlipc hìịn các kỳ thuật dìỉu dưừng

Diêu dưỡng phai luân thu quy trinh kỹ thuýt chuyên món. hường dần
cua Bộ Y tế. Khi thực hiên kỷ thuãt điều dường cằn thực hiên các biện phap

pbòng ngừa, theo dời phát hiện vã báo cáo kịp thời các tai biên cho bác SI* điều

trị đê kịp thời xư lý.
Theo đòi, đánh giá ngtrời bệnh

Điều dường cân phổi hợp vời bảc si điêu tri đê đánh giâ, phân cap chỗm

sóc vã thuc hiên chàm sóc theo đỏi phú hợp chữ từng người bộnh. Khi đánh
gia và theo dửi diẻn biên bênh, nêu phãt hiện co dâu hiệu bắt thường, điêu
dường viên phai có hành động xứ ly phú hợp trong phạm vi hoạt dộng chuyên

món vá báo cáo cho bác SI' điêu TTỊ de xư tri kịp then.
ỉỉiitì dam an tồn và phơng ngừa sai sót chun mơn kỳ thuật trong
châm sóc người bệnh

Diêu dường viển thực hiên cac biện pháp phỏng ngừa nhi êm khuẩn bệnh

viên. bao đám an toàn, tranh nham lản cho người bẻtih trong vice dũng thuốc,

phau thuãt. thu thuật Bênh viện thiẽt lap hê thống thu nhập va bao cao sự có.
nhầm làn. sai sót chun mịn kỳ thuật tại cảc khoa vả toàn bệnh viện. F>inh
kỳ phàn tích bão cảo sự cố. sai sót chun mơn kỳ thuật trong chàm sóc vá cỏ

biên pháp phỏng ngừa hiợu qua.
Ghichẽp liầ str bệnh án
Khi ghi chep hồ so bênh an điều dường cằn thực hiơn u cằu sau
• Ghi tliơng tin về người bênh chinh xac vị khach quan.
- Thong nhẩt thịng tin về cóng tác chăm sóc cùa diêu dường vién và bác

SI* điều trị. Nhùng khác bicl trong nhộn đinh, theo dịĩ đánh giã tính trạng

người bênh cẩn kip thoi trao dồi vá thống nhắt giùa nhừng người trực tiẻp

châm sổc. điều tri người bộnh.
- Ghi dầy du. ktp thoi diễn biền bẻnh và cãc canthiêp điều dưõng

TWM*M«K>

*4:


15

I. I.Ỉỉịnh h Ifứng phát trùn ngành Dìỉu dường
LJ.4J. ơìiển lược tàng cưởngphái trim cùa Tồ chùcy rẻihểgiới

Diẻn đan toan cầu dành cho cãc lành đao ngành Diều dường va Hộ sinh
các nưóc nám 2016 tại Thụy sr đã liêu rò mục tiêu pbat triển ngành Điều
dưởng giai đoạn 2016 -202Ĩ® như sau:
’ Dam bao lực lượng điều dường co học vấn. thàm quyên và dộng lực

ưong hộ thống y tế. đáp ứng dược cãc hoàn cành khác nhau
- Tồi ưu hoá xảy dung chinh sách, lỉnh đụo hiệu qua. quan lý và quan

tri của Điều dường
• Phối hợp lảm việc đe phat huy tồi da năng lục và tiềm nàng cua Diều
dường thòng qua quan hệ đồi lão. tàng cường giáo dục va phát triển nghê

nghiệp
- lỉuy dộng dầu tư xây dưng và phát triền ngảnh diều dường dựa trẽn

bảng chứng luẽu quã.
I. 1.4.2.Dinh hưửng piìál triẽn ngành Diều dường rợi Vỉữ Nam
< J Việt Nam, Điỉu dường đà đỏng góp vai trị quan trọng trong việc nàng

cao chất lượng châm sóc ngươi bệnh Tại bệnh viện vá đưa càc dịch vụ châm
sỏc hưởng VC cộng đồng nhầt lâ nhưng vùng khỏ khán.Đẽ tiếp tục phát huy’ sự

dóng góp cùa Diều dường vảo việc thưc Wen các niuc tiêu cua ngành Y tế. "Ke
hoach pbat triền nhản lực trong hê thống kliam bệnh, chữa bệnh giai đoạn 2015-

2020" vá ” Chương trinh hành dỏng Quồc gia về láng cutins cơng lác điều
dưịng, nữ bơ sinh giai doạn 2016

2020“ là nhùng nội dưng hoạt dỏng clúiih

nhâm triền khai thục hiện chiên lược phái triển ngành Diều dường đà được chinh
phu phê duycr.2*.
“ Chương trinh quốc gia vẻ tâng cường cóng lác Điều dương, nừ hụ sinh

giai doạn 2016 - 2020“ dà dua ra nhiêu giai phap cụ thè đè dạt được mục tiêu:
đèn năm 2020 dich vụ chăm JW sue khoe do điều dường cung cấp bao dam

TWM*M«K>

tét