LEC 7 thần kinh chi dưới

ĐẠI
ĐẠI HỌC
HỌC Y
Y HÀ
HÀ NỘI
NỘI
BỘ
BỘ MÔN
MÔN GIẢI
GIẢI PHẪU
PHẪU

THẦN KINH CHI DƯỚI


THẦN KINH CHI DƯỚI

I.

.

MỤC TIÊU:

Mô tả được cấu tạo ĐRTK Thắt lưng- cùng

.Trình bày nguyên ủy, đường đi, liên quan và vùng chi phối của các dây
TK ĐR TL-C

. Nêu được 1 số áp dụng trên lâm sàng

THẦN KINH CHI DƯỚI

I.

ĐÁM RỐI TK THẮT LƯNG

.Phần trên của ĐR TK TL-C
. Nằm trong bề dày cơ TL-C, trước cơ vuông TL, cơ chậu, sau cơ TL lớn
. Cấu tạo : Do nhánh trước của dây TK sống L1-L3 và 1 phần của L4, mỗi
nhánh lại chia thành ngành trước và ngành sau

1
2

L1

CHV

3
CB

SDĐ

L2

4

. Các ngành sau: Tk chậu hạ vị, chậu bẹn, bì đùi ngồi và tk đùi
. Các ngành trước: Tk sinh dục đùi, tk bịt và ngành trước L4 hợp với ngành
trước L5 tạo thân TL cùng

T12

L3
BĐN

L4

TKB
TKĐ

TTLC


THẦN
THẦN KINH
KINH CHI
CHI DƯỚI
DƯỚI

TK
TK Chậu
Chậu –– Hạ
Hạ vị
vị



Nguyên ủy: Ngành sau của nhánh trước TKS L1

 Đường đi: Từ trên xuống dưới, nông ra sâu, xuyên qua cơ thành
bụng chia là 2 nhánh

 Chi phối:
• Nhánh bì ngồi cảm giác da vùng mũ chậu
• Nhánh bì trong cảm giác da vùng bẹn bụng
• Ngồi ra có thể cho nhánh cơ rộng bụng

ĐR
ĐR TL
TL


THẦN
THẦN KINH
KINH CHI
CHI DƯỚI
DƯỚI

TK
TK CHẬU
CHẬU BẸN
BẸN



Nguyên ủy: Ngành sau của nhánh trước TKS L1

 Đường đi: Tương tự TK chậu hạ vị
 Chi phối: Da bộ phận sinh dục ngoài

ĐR
ĐR TL
TL


THẦN
THẦN KINH
KINH CHI
CHI DƯỚI
DƯỚI
ĐR
ĐR TL
TL

TK
TK BÌ
BÌ ĐÙI
ĐÙI NGỒI
NGỒI
T12

 Ngun ủy: Do ngành sau của nhánh trước dây TKS L2- L3

L1

hợp thành

 Đường đi: Đi sau cơ TL lớn, ra bờ ngoài của cơ, xuống qua
hố chậu rồi chui dưới dây chằng bẹn vào đùi

 Chi phối: Cảm giác cho da mặt ngoài đùi

L2

L3

L4


THẦN KINH CHI DƯỚI
TK
TK ĐÙI
ĐÙI

 Nguyên ủy: Do ngành sau của nhánh trước dây TKS L2-3-4
 Đường đi: Chạy dọc theo bờ ngoài cơ TL lớn, chui dưới dây chằng bẹn

ĐR
ĐR TL
TL

T12
L1

vào đùi

 Liên quan: Ở đùi nằm trong tam giác đùi, sát bên ngồi ĐM đùi
 Chi phối:
• Nhánh VĐ: Cơ may, cơ tứ ĐĐ, cơ lược

• Nhánh CG: Chia 2 nhánh tận
- Nhánh bì trước: Có 2 nhánh bì đùi trung gian và bì đùi trong. CG mặt
trước trong đùi

-

TK Hiển: CG mặt trong cẳng chân

L2

L3

L4


THẦN KINH CHI DƯỚI
TK
TK SD
SD -- ĐÙI
ĐÙI

 Nguyên ủy: Do ngành trước của nhánh trước dây TKS L1 và 1
nhánh nhỏ từ L2

ĐR
ĐR TL
TL

T12
L1

 Đường đi: Từ trên xuống dưới, trong ra ngồi, xun qua cơ TL
lớn, chạy phía trước, chui qua dc bẹn ra vùng đùi, chia làm 2

L2

nhánh

 Chi phối:
• Nhánh Đùi: cảm giác da vùng tam giác đùi
• Nhánh SD: Cảm giác da bộ phận sinh dục ngoài

L3

L4


THẦN KINH CHI DƯỚI

TK
TK BỊT
BỊT

 Nguyên ủy: Do ngành trước của nhánh trước dây TKS L2-3-4
 Đường đi: Chạy dọc theo bờ trong cơ TL lớn, đi xuống qua
thành bên chậu hông bé rồi chui qua lỗ bịt vào đùi

 Phân nhánh, chi phối: 2 nhánh
• Nhánh sau: vđ cơ khép lớn và cg khớp gối
• Nhánh trước : Vđ cho các cơ đùi trong trừ cơ lược, 1 phần cơ

T12
L1

L2

L3

khép dài, cảm giác khớp hông và da mặt trong dưới đùi
L4


THẦN KINH CHI DƯỚI

II. ĐÁM RỒI TK CÙNG




Phần dưới của ĐR TL-C
Cấu tạo: Do thân thắt lưng cùng của ĐR TL và các nhánh trước
của TKS từ S1-S4 tạo thành, mỗi nhánh lại tách ngành trước,

L4
L5
S1
S2

ngành sau



S3

ĐR cùng nằm sát thành sau chậu hơng, phía bên x.cùng, trên cơ
S4

hình quả lê. Các dây TK đi ra vùng mông tạo thành bó mạch TK
trên cơ hình lê và dưới cơ hình lê

S5


THẦN KINH CHI DƯỚI

BĨ
BĨ MẠCH,
MẠCH, TK
TK TRÊN
TRÊN CƠ
CƠ HÌNH
HÌNH LÊ
LÊ

 Nguyên ủy: Do ngành sau nhánh trước của các dây TKS L4,5 và
S1

 Đường đi: Đi cùng ĐM, TM mông trên chui qua khuyết ngồi lớn

TK

TK MÔNG
MÔNG TRÊN
TRÊN

L4
L5
S1

xương chậu, ra sau, ở trên cơ hình quả lê

 Phân nhánh: 2 nhánh chi phối cơ mông nhỡ, mông nhỏ và cơ
căng mạc đùi

S2
S3
S4
S5


THẦN KINH CHI DƯỚI

BĨ
BĨ MẠCH,
MẠCH, TK
TK DƯỚI
DƯỚI CƠ
CƠ HÌNH
HÌNH LÊ
LÊ

TK
TK MÔNG
MÔNG DƯỚI
DƯỚI

 Nguyên ủy: Do ngành sau nhánh trước của các dây TKS L5 và
L4

S1,2

 Đường đi: Chui qua khuyết ngồi lớn xương chậu, ra sau, cùng

L5

với ĐM mông dưới ở dưới cơ hình quả lê

S1

 Phân nhánh chi phối cơ mông lớn

S2
S3
S4
S5

TKN


THẦN KINH CHI DƯỚI

BĨ
BĨ MẠCH,
MẠCH, TK
TK DƯỚI
DƯỚI CƠ
CƠ HÌNH
HÌNH LÊ
LÊ

TK
TK BÌ
BÌ ĐÙI
ĐÙI SAU
SAU

 Nguyên ủy: Do ngành sau nhánh trước của các dây TKS S1,2 và
ngành trước nhánh trước của TKS S2,3

 Đường đi: Đi qua khuyết ngồi lớn, dưới cơ hình quả lê, nằm giữa cơ
mơng lớn và nhóm cơ ụ ngồi mấu chuyển

 Chi phối :Phân nhánh
• Các nhánh cảm giác phần dưới mơng
• Các nhánh đáy chậu: cg bộ phận SD ngồi
• Nhánh tận chạy xuống cg da khu đùi sau và khoeo

L4
L5
S1
S2

S3
S4
S5


THẦN KINH CHI DƯỚI

BĨ
BĨ MẠCH,
MẠCH, TK
TK DƯỚI
DƯỚI CƠ
CƠ HÌNH
HÌNH LÊ
LÊ

TK
TK THẸN
THẸN

 Nguyên ủy: Do ngành trước nhánh trước của các dây TKS
L4

S2,3,4

L5

 Đường đi: Cùng ĐM thẹn đi ra vùng mơng dưới cơ hình quả lê,

S1

sau đó vịng quanh gai ngồi vào trong chậu hông

 Phân nhánh vận động cho cơ vùng đáy chậu, cảm giác cho da

S2
S3

phần sau bìu hoặc môi lớn

S4
S5

TKT

TKN


BĨ MẠCH TK DƯỚI CƠ HÌNH LÊ

Cơ hình quả lê

MD
TKT

SĐ
VĐ

TKN
BĐS

THIẾT
THIẾT ĐỒ
ĐỒ CẮT
CẮT QUA
QUA MÔNG
MÔNG

cc
MN

MB
ML
HL

GN

UN


ỨNG DỤNG LÂM SÀNG

MD


THẦN KINH CHI DƯỚI

TK
TK NGỒI

NGỒI

 Là dây TK lớn nhất cơ thể
 Nguyên ủy: Do 2 dây TK hợp thành là TK Mác chung(L4,5 và
S1,2) và TK Chày( L4,5 và S1,2,3)

 Đường đi:
• Đi qua khuyết ngồi lớn, dưới cơ hình quả lê, vào vùng mơng
nằm trước c.ML, sau các cơ ụ ngồi - mấu chuyển

•

Đi vào vùng đùi sau, phân nhánh VĐ cho các cơ đùi sau và cơ
khép lớn, tới đỉnh khoeo thì tách ra 2 nhánh tận

L4
L5
S1
S2
S3
S4
S5


THẦN KINH CHI DƯỚI



TK
TK CHÀY

CHÀY

Tiếp tục đi xuống qua hố khoeo

 Ở vùng khoeo nằm sau ngoài so với ĐM và TM khoeo, phía trong so
với dây TK Mác chung

TKC

 Chạy xuống vùng cẳng chân sau giữa 2 lớp nông và sâu, phân nhánh
VĐ cho các cơ vùng cẳng chân sau

 Ở khoeo tách ra nhánh TK bì bắp chân trong, hợp với TKB bắp chân

CBC
CGCD
CK

ngoài(TKMC), cảm giác nửa dưới mặt sau ngồi CC, phần ngồi gót

CD

chân, phần ngồi mu chân

 Tới mắt cá trong chui qua mạc hãm gân gấp phân chia thành TK gan
chân trong và TK gan chân ngoài

CGCNCD
CCS

CGNCD


THẦN KINH CHI DƯỚI

TK
TK GAN
GAN CHÂN
CHÂN NGOÀI
NGOÀI



Từ mắt cá trong theo tầng dưới rãnh cơ gấp ngón cái dài xuống gan
chân, chạy ra phía ngồi, nằm trong so với Đm gan chân ngồi

 Phân làm 2 nhánh:
• Nhánh nơng: Chia thành TK gan ngón chân chung và TK gan ngón
chân riêng, cảm giác da 1.5 ngón kể từ ngón út

•

Nhánh sâu: đi theo cung đm gan chân ngoài, phân nhánh vđ cho 3 cơ ô
mô út, 7 cơ gian cốt, cơ khép ngón cái và 3 cơ giun II, III và IV


THẦN KINH CHI DƯỚI
TK
TK GAN
GAN CHÂN

CHÂN TRONG
TRONG



Từ mắt cá trong theo tầng trên rãnh cơ gấp ngón cái dài xuống gan
chân, nằm ngoài so với Đm gan chân trong

 Phân nhánh:
• Nhánh gan ngón chân riêng cg nửa trong ngón chân cái
• 3 nhánh TK gan ngón chân chung, đi vào 3 khoang gian cốt I,II và III.
Mỗi nhánh lại tách 2 nhánh TK gan ngón chân riêng

•

Nhánh Vđ : cơ dạng ngón cái, cơ gấp ngón cái ngắn, cơ giun I


THẦN KINH CHI DƯỚI

TK
TK MÁC
MÁC CHUNG
CHUNG



Tách ra từ đỉnh khoeo, đi chếch xuống dọc theo bờ trong cơ nhị
đầu

 Tới cổ x.Mác đi vòng ra trước chia nhánh tận TK Mác nơng và
Mác sâu

 Tách ra nhánh bì bắp chân ngoài, cảm giác da phần trên mặt
ngoài cẳng chân và hợp với TK bì bắp chân trong  TK bắp chân


THẦN KINH CHI DƯỚI

TK
TK MÁC
MÁC NÔNG
NÔNG



Đi xuống dưới, trong ngăn cơ ngoài cẳng chân

 Tách các nhánh vận động cho các cơ Mác dài, Mác ngắn
 Xuống 1/3 dưới cẳng chân cho các nhánh bì mu chân trong và

CMD

giữa, cg cho phần dưới mặt ngoài cẳng chân, hầu hết mu bàn
chân và mặt mu các ngón chân

CMN


THẦN KINH CHI DƯỚI

TK
TK MÁC
MÁC SÂU
SÂU



Đi xuống dưới, trong khe dọc giữa các cơ vùng CC trước rồi
CDCNCD

chui qua hãm gân duỗi ở cổ chân vào mu chân

 Tách các nhánh vận động cho các cơ vùng cẳng chân trước
 Tại mu chân tách ra TK vđ cơ duỗi CNC ngắn, và nhánh cg đi

CCT

vào bờ giữa ngón chân I và II

CDNCD

CDCNCN


ÁP DỤNG LÂM SÀNG

LIỆT
TK
NGỒI
–– CHÀY

SAU
LIỆT
MÁC
CHUNG
LIỆT
TKTK
NGỒI
CHÀY
SAU
LIỆT
TK
MÁC
CHUNG