Chuyên để thực tập
LỜI NÓI ĐẦU
Cùng với sự hội nhập nền kinh tế thế giới, nhu cầu kiểm toán của các
doanh nghiệp ngày càng đa dạng và phong phú. Từ khi xuất hiện, ngành Kiểm
toán Việt Nam đã không ngừng phát triển cả về lý luận lẫn thực tiễn. Tính đến
thời điểm hiện tại, kiểm toán không còn là một lĩnh vực mới nhưng vẫn tồn
tại những điểm chưa phù hợp trong quá trình hoạt động. Một trong những vấn
đề được quan tâm hiện nay chính là sự thiếu thốn nguồn nhân lực cũng như
chất lượng của các cuộc kiểm toán.
1. Rất nhiều công ty kiểm toán chưa đánh giá đúng vai trò của trọng yếu
và rủi ro kiểm toán trong quá trình lập kế hoạch kiểm toán; thiết kế xây dựng
các thủ tục kiểm toán. Công việc này không chỉ giúp các kiểm toán viên
(KTV) xác định được nội dung, thời gian, phạm vi của các thủ tục kiểm toán
mà còn xác định được mức độ trung thực và hợp lý của các thông tin được
trình bày trên BCTC. Từ đó KTV đánh giá được những sai sót đến BCTC.
2. Trên cơ sở đó, Chuyên ngành Kiểm toán - Khoa Kế toán - Trường
Đại học Kinh tế quốc dân đã thực hiện chương trình thực tập tốt nghiệp cho
sinh viên chuyên ngành nhằm giúp sinh viên có điều kiện tiếp cận thực tế, vận
dụng những kiến thức đã học, đi sâu nắm bắt cách thức tổ chức công tác kiểm
toán trong từng loại hình kiểm toán cụ thể. Từ đó phân tích, xem xét, đánh
giá, tổ chức hoạt động kiểm toán, rút ra bài học kinh nghiệm cho từng cuộc
kiểm toán, từng phần hành kiểm toán và đưa ra được các kiến nghị về phương
hướng, biện pháp giải quyết những hạn chế của đơn vị.
Trong quá trình học tập các bộ môn Chuyên ngành Kiểm toán, Em nhận
thấy việc đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm toán là công việc có ý nghĩa quan
trọng, thể hiện được năng lực của các KTV. Tuy nhiên, trên thực tế các công
Page 1 of 77
1
Chuyên để thực tập
ty kiểm toán độc lập lại không thực hiện hoặc chưa có điều kiện thực hiện
một cách đúng đắn.
3. Được sự giúp đỡ của GS.TS Nguyễn Quang Quynh cùng với mong
muốn phát triển kiến thức đã học, tạo lập được cơ sở nghiên cứu chuyên sâu,
Em đã chọn đề tài “Tìm hiểu thực trạng đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm
toán do công ty TNHH kiểm toán An Phú thực hiện”
4. Kết cấu của Chuyên đề thực tập gồm 3 chương:
Chương 1: Những đặc điểm chung của Công ty TNHH Kiểm toán An
Phú với đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm toán;
Chương 2: Thực trạng đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm toán do Công
ty TNHH kiểm toán An Phú thực hiện;
Chương 3: Một vài kiến nghị hoàn thiện đánh giá trọng yếu và rủi ro
kiểm toán của Công ty TNHH Kiểm toán An Phú.
5. Với tư cách là một sinh viên thực tập, Em đã được công ty tạo điều
kiện trong quá trình nghiên cứu hồ sơ và một số giấy tờ liên quan. Trên cơ sở
của những kiến thức đã học và một số phương pháp kĩ thuật khác như: phân
tích, trình bày, ước lượng…Em đã bước đầu tiếp cận được quy trình đánh giá
trọng yếu và rủi ro kiểm toán.
6. Tuy vậy, do còn nhiều hạn chế về kinh nghiệm và một số kĩ thuật
phân tích chuyên sâu nên dưới đây Em chỉ đưa ra được một vài kiến nghị. Do
đó, Em rất mong nhận được những ý kiến từ Quý thầy cô và các bạn.
Em xin chân thành cảm ơn GS.TS Nguyễn Quang Quynh và Công ty
TNHH Kiểm toán An Phú đã tận tình hướng dẫn giúp em hoàn thành Chuyên
đề thực tập này.
Page 2 of 77
2
Chuyên để thực tập
Chương 1
Những đặc điểm chung của Công ty TNHH Kiểm
toán An Phú với đánh giá trọng yếu và rủi ro
1.1. Lịch sử hình thành Công ty TNHH Kiểm toán An Phú
Công ty TNHH Kiểm toán An Phú (An Phu Auditing Company
Limited) được thành lập theo Giấy Chứng nhận Đăng ký kinh doanh Số
0101011751 lần đầu vào ngày 08/08/2007; đăng ký thay đổi lần 2 vào ngày
05/09/2008 do Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội cấp. Trụ sở chính
của công ty đặt tại : Phòng 2003, nhà 34T, phường Trung Hòa, quận Cầu
Giấy, thành phố Hà Nội. Tại thời điểm thành lập, An Phú có 10 nhân viên.
Sau hơn một năm hoạt động số lượng nhân viên của công ty đã tăng lên 40
người; trong đó với 8 người có chứng chỉ CPA.
Được sáng lập và điều hành bởi đội ngũ lãnh đạo và kiểm toán viên có
trình độ, giàu tâm huyết, được đào tạo bài bản và có nhiều kinh nghiệm trong
lĩnh vực kiểm toán và tư vấn cho các doanh nghiệp thuộc nhiều thành phần
kinh tế, các dự án quốc tế…hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau trong
nền kinh tế, đội ngũ nhân viên của An Phú được tham gia đào tạo chuyên môn
liên tục do Công ty cũng như Bộ Tài chính và Hội Kiểm toán viên hành nghề
tổ chức. Đây là những chương trình đào tạo mang tính hệ thống cả về nghiệp
vụ chuyên môn lẫn năng lực quản lý. Do đó, An Phú luôn cập nhật được
những thay đổi của Chuẩn mực Kế toán, Chuẩn mực Kiểm toán cũng như
những thay đổi về thuế, chính sách tài chính, các điều khoản liên quan đến
môi trường kinh doanh nói chung.
“Vì sự thành công của khách hàng và nhân viên trong công ty” là quan
điểm cung cấp dịch vụ của An Phú cùng với mục tiêu phát triển là “trở thành
Page 3 of 77
3
Chuyên để thực tập
công ty dịch vụ chuyên ngành hàng đầu tại Việt Nam và khu vực”, Công ty
Kiểm toán An Phú cam kết cung cấp tới khách hàng các dịch vụ chuyên
ngành với chất lượng cao nhất và tham gia vào sự phát triển bền vững của nền
kinh tế Việt Nam.
Bằng kinh nghiệm hoạt động trong thời gian làm việc tại một trong bốn
hãng kiểm toán hàng đầu trên thế giới, với những dịch vụ cung cấp cho khách
hàng, An Phú luôn đảm bảo nguyên tắc độc lập – khách quan – trung thực –
bí mật số liệu. Là một công ty TNHH kinh doanh và cung cấp dịch vụ thương
mại, An Phú đưa ra tiêu chí hoạt động dựa trên những chuẩn mực đạo đức
kiểm toán đồng thời tạo ra cho mình lợi thế so sánh, thu lợi nhuận.
Thông tin tài chính đóng vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động
kinh doanh của các doanh nghiệp; thông tin không cân xứng có thể gây thiệt
hại đến uy tín cũng như khả năng hoạt động của toàn doanh nghiệp. Ví dụ
như việc kiểm toán Công ty Bông Bạch Tuyết thời gian vừa qua: Công ty
Kiểm toán AC vì một lí do nào đó đã không tìm ra được những sai phạm của
công ty này và đưa ra kết luận không đúng về tình hình tài chính của Bông
Bạch Tuyết (sau đây gọi tắt là BBT). Chính những báo cáo kiểm toán do công
ty kiểm toán này cung cấp đã làm cho các đối tác của BBT đưa ra những
chiến lược kinh doanh không phù hợp; một số đối tác lâm vào tình trạng kinh
doanh bị đình trệ khi Tài khoản này có khả năng không thể thu hồi. Xét trên
khía cạnh của kiểm toán thì AC đã không đánh giá đúng trọng yếu và rủi ro
kiểm toán khi chấp nhận kiểm toán BBT. Việc này cũng đồng nghĩa rằng để
có doanh thu cao một số công ty kiểm toán đã bỏ qua việc đánh giá trọng yếu
và rủi ro. Khi vụ việc của BBT được đưa ra xem xét trước công luận đã có rất
nhiều ý kiến cho rằng tính độc lập kiểm toán đã bị vi phạm, báo cáo kiểm toán
được đưa ra khi không đánh giá đúng tính trọng yếu và rủi ro kiểm toán. Do
Page 4 of 77
4
Chuyên để thực tập
đó, nguyên tắc hoạt động của An Phú: độc lập- khách quan- trung thực- bí
mật số liệu làm kim chỉ nam cho hoạt động của mình là rất phù hợp. Với
nguyên tắc này có thể giúp An Phú tiếp cận khách hàng một cách “an toàn”.
Hệ thống khách hàng của An Phú được chia làm bốn nhóm chính:
Nhóm thứ nhất là các Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty lớn của Việt Nam
như: Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam; Tập đoàn Điện lực Việt Nam;
Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam … Với những dịch vụ cung cấp,
An Phú tiến hành tìm hiểu và cập nhập đẩy đủ những thông tin về khách hàng
cũng như cân nhắc những rủi ro của hợp đồng kiểm toán. Khách hàng lớn có
thể đem tới cho An Phú uy tín và doanh số nhưng cũng có thể lại trở thành
hạn chế khi không kiểm soát được những rủi ro có thể xảy ra. Vì vậy, với
nhóm khách hàng này An Phú đặc biệt chú trọng việc đánh giá trọng yếu và
rủi ro kiểm toán. Khi đánh giá khách hàng, Công ty chỉ định những kiểm toán
viên có năng lực và kinh nghiệm để có thể xem xét được bản chất của vấn đề
hoặc vấn đề đang được đánh giá. Liên quan đến các dịch vụ được cung cấp
này, các nghiệp vụ, khoản mục được xem là trọng yếu (theo các kiểm toán
viên có kinh nghiệm tại An Phú) bao gồm: các nghiệp vụ thầu và giao thầu;
các nghiệp vụ về tiền mặt, các nghiệp vụ bất thường, các nghiệp vụ cố ý bỏ
ngoài sổ sách…cũng như sự xem xét hoạt động của hệ thống kiểm soát nội
bộ.
Nhóm khách hàng thứ hai là các công ty cổ phần (bao gồm công ty cổ
phần niêm yết và công ty đại chúng), công ty TNHH… Thuộc nhóm này bao
gồm các công ty sau: Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam- ABC; Công ty Cổ
phần Bánh kẹo Hải Hà… Tương tự với nhóm khách hàng trên, An Phú tiến
hành đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm toán. Với những khách hàng mới,
công việc đánh giá được tiến hành một cách thận trọng; với những khách
Page 5 of 77
5
Chuyên để thực tập
hàng cũ đánh giá thông qua hồ sơ của khách hàng được lưu tại Công ty và
những thay đổi của khách hàng mà các kiểm toán viên đã thu thập được. Tuy
nhiên, những đánh giá chủ yếu dựa trên kinh nghiệm của các kiểm toán viên
chính, và tập trung nhiều ở bước chuẩn bị kiểm toán. Ở bước thực hiện kiểm
toán, các kiểm toán viên xem xét những chênh lệch so với kế hoạch kiểm toán
chi tiết được lập ở bước chuẩn bị kiểm toán. Kết thúc kiểm toán, các trưởng
nhóm kiểm toán có sự soát xét chéo trước khi phát hành báo cáo kiểm toán và
thư quản lý. Theo đánh giá của các kiểm toán viên hàng đầu của An Phú thì
với nhóm khách hàng này trọng yếu kiểm toán thường dễ ước lượng theo quy
mô, bản chất của sai phạm không nghiêm trọng, rủi ro kiểm toán không nhiều.
Nhóm khách hàng thứ ba là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài. Những khách hàng đã được cung cấp dịch vụ bao gồm: Công ty Liên
doanh Ebara Hải Dương; Công ty Liên doanh MSA- HAPRO Hà Nội… Rủi
ro kiểm toán với nhóm khách hàng này thường tập trung chủ yếu trên các
nghiệp vụ và khoản mục liên quan đến tiền mặt, các nghiệp vụ xảy ra vào
cuối kỳ quyết toán hoặc thuộc loại nghiệp vụ mới phát sinh…Thông thường
kiểm toán viên sẽ tiến hành phân bổ mức trọng yếu cho các khoản mục nghi
ngờ có sai phạm trọng yếu xảy ra và tiến hành phân tích rồi đưa ra ý kiến
nhận xét dựa trên kết quả thu được.
Nhóm khách hàng thứ tư là các dự án do nước ngoài tài trợ. Bao
gồm: Dự án hỗ trợ giáo dục trung học cơ sở (WB); Dự án giáo dục tiểu học
(WB); Dự án Dân số sức khỏe gia đình (WB)…Với những dự án được nước
ngoài tài trợ, các khoản mục và nghiệp vụ có xảy ra sai phạm trọng yếu
thường tập trung vào: các khoản mục có chứng từ sửa chữa, các nghiệp vụ vi
phạm quy tắc kế toán và pháp lý nói chung, các khoản mục có ảnh hưởng
nghiêm trọng đến kỳ sau. Các trưởng nhóm kiểm toán thường đặc biệt chú ý
Page 6 of 77
6
Chuyên để thực tập
các trợ lý kiểm toán các nghiệp vụ thuộc về bản chất của đối tượng kiểm toán.
Do các nghiệp vụ này liên quan trực tiếp đến nhận thức đúng đối tượng và
đưa ra ý kiến kiểm toán. Sau khi phát hành báo cáo kiểm toán và thư quản lý,
các nhóm kiểm toán thuộc những khách hàng này có cuộc họp chuyên môn,
rút kinh nghiệm về những đánh giá, nhận xét chưa hợp lý và những phản hồi
từ phía khách hàng. Rủi ro kiểm toán thường gặp ở nhóm khách hàng này tập
trung chủ yếu ở những rủi ro phát hiện, do các kiểm toán viên áp dụng các
phương pháp kĩ thuật không hợp lý, không phát hiện được sai phạm trọng
yếu.
Kết quả trong năm tài chính được tính từ ngày 08/08/2007 đến ngày
30/09/2008 doanh thu của công ty đạt 2,8 tỷ đồng; tổng Tài sản đạt 3,668 tỷ
đồng.
1.2.Cơ cấu, hệ thống bộ máy dịch vụ kiểm toán Công ty TNHH
Kiểm toán An Phú
Hiện tại, An Phú đang cung cấp 4 nhóm dịch vụ chính bao gồm: dịch
vụ kiểm toán; dịch vụ kế toán; dịch vụ thuế; dịch vụ tư vấn và đào tạo.
Thứ nhất là, dịch vụ kiểm toán
Dịch vụ kiểm toán của An Phú bao gồm nhưng không giới hạn nội
dung: kiểm toán báo cáo tài chính theo luật định; kiểm toán báo cáo tài chính
theo mục đích đặc biệt; kiểm toán tuân thủ; kiểm tra các thông tin trên cơ sở
các thủ tục thỏa thuận trước; soát xét các thông tin trên báo cáo tài chính;
kiểm toán báo cáo quyết toán vốn đầu tư; kiểm toán xác định giá trị quyết
toán công trình; kiểm toán báo cáo tài chính hàng năm của ban quản lý dự án,
chu đầu tư; soát xét và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ; các dịch vụ kiểm
toán và tư vấn khác.
Page 7 of 77
7
Chuyên để thực tập
Với dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính, An Phú gửi cho khách hàng
một bản chi tiết các công việc sẽ thực hiện trước khi hợp đồng được kí kết sau
khi đã tiến hành đánh giá sơ bộ về khách hàng. Nhìn chung, các công việc
được thực hiện theo đúng quy trình gồm ba bước: chuẩn bị kiểm toán; thực
hiện kiểm toán và kết thúc kiểm toán (được nêu rõ tại mục 1.4.3)
Thứ hai là, dịch vụ kế toán
Nổi bật nhất trong các dịch vụ kế toán là khả năng thiết kế, xây dựng
các hệ thống kế toán đáp ứng yêu cầu của chuẩn mực kế toán quốc tế, phù
hợp với hệ thống kế toán áp dụng tại các công ty mẹ ở nước ngoài hoặc các tổ
chức quốc tế mà vẫn tuân thủ quy định của Việt Nam. Đây chính là điểm
đáng chú ý trong kế hoạch phát triển và mở rộng công ty của An Phú. Không
phải công ty kiểm toán nào cũng có thể đem đến cho khách hàng những tư
vấn phù hợp nếu thiếu kinh nghiệm.
Điểm mạnh trong cung cấp các dịch vụ kế toán của An Phú là sự hỗ trợ
cho khách hàng trong việc chuyển đổi các Báo cáo tài chính được lập theo hệ
thống kế toán Việt Nam phù hợp với các chuẩn mực và thông lệ quốc tế được
chấp nhận rộng rãi.
Thứ ba là, dịch vụ thuế
Dịch vụ thuế do An Phú cung cấp được chia thành các nhóm sau:
Thứ nhất, dịch vụ trợ giúp giải quyết khiếu nại thuế. Với dịch vụ trợ
giúp này, An Phú không những có thể trợ giúp khách hàng giải trình, kê khai
và thanh tra thuế mà còn có thể tư vấn và trợ giúp quy trình khiếu nại về thuế.
Với những khách hàng không có khả năng thực hiện việc quyết toán thuế,
công ty có thể đại diện quá trình quyết toán thuế; trợ giúp thương thảo và
thông tin liên lạc giữa các bên. Ngoài ra An Phú còn cung cấp thêm dịch vụ tư
Page 8 of 77
8
Chuyên để thực tập
vấn thuế liên quốc gia. Tuy nhiên, dịch vụ này chỉ giới hạn với những khách
hàng có giao dịch tại những quốc gia lớn và hạn chế bởi khả năng am hiểu
luật thuế của các kiểm toán viên.
Thứ hai, đề xuất những mô hình thuế trong nước và quốc tế hiệu quả
nhất: dựa trên sự am hiểu về luật thuế hiện hành An Phú có thể tư vấn cho
khách hàng những phương pháp tính thuế phù hợp với môi trường cũng như
ngành nghề kinh doanh. Thông thường, dịch vụ này xuất phát từ nhu cầu của
những công ty mới hoạt động chưa có sự hiểu biết sâu về thuế, gặp khó khăn
trong việc áp biểu thuế, khấu trừ thuế…
Thứ ba, lập chiến lược cho các hoạt động đầu tư ở nước ngoài và
chuyển lợi nhuận để giảm thiểu thuế. Việt Nam gia nhập tổ chức WTO đã tạo
điều kiện cho hoạt động đầu tư từ nước ngoài vào nội địa. Do có sự khác biệt
giữa môi trường kinh doanh của Việt Nam và các đối tác nước ngoài nên các
công ty loại này rất cần có sự tư vấn của các chuyên gia nhằm tạo ra một
chiến lược thuế hoàn hảo.
Thứ tư, dịch vụ tư vấn liên quan đến hải quan, chuyển chi phí và các
khoản thanh toán khác giữa các bên liên quan.
Thứ năm, lập kế hoạch và chuẩn bị các thỏa thuận chia sẻ chi phí liên
quốc gia đối với các nghiệp vụ chuyển giao công nghệ qua biên giới.
Thứ sáu, vận dụng hiệu quả các hiệp ước quốc tế về thuế.
Tuy vậy, theo xu hướng chung của các công ty kiểm toán nội, An Phú
chưa thực sự khai thác được hết thị trường đầy tiềm năng này.
Thứ tư là, dịch vụ tư vấn và đào tạo
Các hoạt động tư vấn của An Phú tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực
sau:
Page 9 of 77
9
Chuyên để thực tập
Một là, dịch vụ tư vấn tài chính doanh nghiệp: bao gồm tư vấn về sáp
nhập và mua lại doanh nghiệp; cổ phần hóa, tư nhân hóa và niêm yết chứng
khoán (IPQ); đánh giá doanh nghiệp; tư vấn nghiệp vụ kinh doanh; tư vấn
thành lập doanh nghiệp và văn phòng đại diện. Điểm mạnh của An Phú tại
dịch vụ này chính là khả năng định giá doanh nghiệp.
Hai là, dịch vụ tư vấn giải pháp quản lý: hoạch định hạ tầng và công
nghệ thông tin; lựa chọn giải pháp quản lý; chuyển đổi cơ cấu hành chính và
tăng cường hoạt động; triển khai và đánh giá hệ thống mạng.
Ba là, dịch vụ hỗ trợ dự án. Các dịch vụ được cung cấp bao gồm:
chuẩn bị và thực hiện dự án; tư vấn dự án; tư vấn lập báo cáo quyết toán vốn
đầu tư dự án hoàn thành.
Như đã nói ở phần trên thì hoạt động chủ yếu của An Phú tập trung chủ
yếu ở mảng cung cấp dịch vụ kiểm toán. VACPA đánh giá khá tốt về loại
dịch vụ này khi đến thăm công ty An Phú vào tháng 8 năm 2008.
1.3. Đặc điểm bộ máy quản lý Công ty TNHH Kiểm toán An Phú
1.3.1. Ban giám đốc
Theo sơ đồ 3.1 ta có thể thấy, đứng ở vị trí cao nhất của Công ty TNHH
Kiểm toán An Phú là Hội đồng thành viên. Căn cứ trên Giấy phép kinh doanh
của Công ty đã được trình bày ở phần 1, Hội đồng thành viên bao gồm 5
người sáng lập ra công ty. Do quy mô công ty còn nhỏ, các thành viên của
Hội đồng này lại trực tiếp tham gia vào Ban giám đốc của công ty nên có sự
đồng nhất về chức năng cũng như nhiệm vụ của Ban giám đốc và Hội đồng
thành viên. Cụ thể, Ban giám đốc là những người chịu trách nhiệm cao nhất
đối với hoạt động của công ty. Ban giám đốc có trách nhiệm hoạch định chính
sách và tổ chức thực hiện; đồng thời phải chịu trách nhiệm cuối cùng về các
Page 10 of 77
10
Chuyên để thực tập
vấn đề có liên quan đến nhân lực, hành chính, khách hàng, các nghiệp vụ như:
lập kế hoạch, phát triển ngân sách, phát triển kinh doanh, nhân lực, đào tạo,
quản lý văn phòng… Thành viên Ban giám đốc bao gồm:
Sơ đồ 3.1. Cơ cấu bộ máy quản lý của Công ty
Một là, Giám đốc điều hành.
Với 14 năm kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực kiểm toán, là thành
viên của: Hội Kế toán Việt Nam; Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam;
Câu lạc bộ Kế toán trưởng; Hội đồng soạn thảo Chuẩn mực kế toán Việt
Nam; Hội đồng soạn thảo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, ông Vũ Bình
Minh hiện đang giữ cương vị giám đốc điều hành.
Ông Minh tham gia vào các hợp đồng kiểm toán với vai trò partner/
giám đốc điều hành phụ trách khách hàng và quản lý chất lượng; duy trì các
mối quan hệ với cán bộ cấp cao của khách hàng. Đây là việc làm cần thiết để
nắm bắt hoạt động kinh doanh của khách hàng và có thể phát hiện kịp thời các
vấn đề phát sinh. Đồng thời ông Minh cũng là người giải đáp thắc mắc về kế
toán, kiểm toán có tầm quan trọng và đưa ra quyết định cuối cùng về các vấn
đề còn nhiều vướng mắc. Cuối cùng, ông Minh còn có trách nhiệm đánh giá
Page 11 of 77
11
Hội đồng thành
viên
Ban giám đốc
Phòng kiểm toán
BCTC
Phòng Hành
chính - kế toán
Phòng kiểm toán
đầu tư -XDCB
Chuyên để thực tập
công việc đã kiểm toán và chịu trách nhiệm bảo đảm rằng công việc kiểm
toán đã được thực hiện đầy đủ làm cơ sở cho các kết luận trong các phần kiểm
toán quan trọng.
Hai là, Phó giám đốc điều hành.
Là người đồng sáng lập và trực tiếp tham gia điều hành hoạt động của
An Phú, Ông Nguyễn Đức Dưỡng có trên 8 năm làm việc tại VACO, một
trong các Công ty kiểm toán hàng đầu tại Việt Nam. Tại VACO, với vị trí là
Chủ nhiệm kiểm toán cao cấp, ông Dưỡng dành được ghi nhận đặc biệt và
đánh giá rất cao của Ban lãnh đạo VACO cũng như từ Ban lãnh đạo khách
hàng đối với những hợp đồng kiểm toán và dự án đặc biệt lớn, có độ phức tạp
rất cao như: Kiểm toán BCTC của các đơn vị thành viên và BCTC hợp nhất
của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam), xây dựng Hệ thống kế toán
và đánh giá BCTC hợp nhất của Tổng Công ty Xi măng, Tổng Công ty Thép
Việt Nam.
Ngoài ra, ông Dưỡng đã thành công trong việc cung cấp dịch vụ tư
vấn, xác định giá trị Doanh nghiệp phục vụ mục đích cổ phần hóa Doanh
nghiệp Nhà nước thuộc các Tổng Công ty Xi Măng Việt Nam, Tổng Công ty
Thuốc lá Việt Nam.
Tại An Phú, Ông Dưỡng sẽ tham gia vào các hợp đồng kiểm toán với
vai trò là Giám đốc phụ trách khách hàng và quản lý chất lượng kiểm toán.
Ba là, Giám đốc Kiểm toán báo cáo tài chính.
Ông Nguyễn Thương hiện tham gia An Phú với vị trí Giám đốc Kiểm
toán. Ông Thương đã có trên 10 năm kinh nghiệm tại Công ty Kiểm toán Việt
Nam - VACO, với vị trí Chủ nhiệm kiểm toán. Ở vị trí này tại VACO, ông đã
trực tiếp tham gia điều hành, quản lý và kiểm soát chất lượng dịch vụ cung
Page 12 of 77
12
Chuyên để thực tập
cấp cho các khách hàng trong lĩnh vực Dầu khí và kinh doanh sản phẩm dầu
khí như PetroVietnam, Petrolimex...
Với vị trí là Giám đốc Kiểm toán tại An Phú, ông Thương trực tiếp
tham gia vào việc phát triển khách hàng, quản lý và kiểm soát chất lượng dịch
vụ kiểm toán và tư vấn của Công ty. Ông Thương cũng giữ vai trò Giám đốc
đào tạo và tuyển dụng hàng năm của An Phú, đảm bảo đội ngũ nhân viên An
Phú luôn đủ kinh nghiệm và năng lực cung cấp dịch vụ tốt nhất cho khách
hàng để phát triển.
Bốn là, Giám đốc Kiểm toán Đầu tư xây dựng cơ bản.
Với cương vị là Giám đốc Kiểm toán về Đầu tư xây dựng của An Phú,
bà Hoàng Thiên Nga giữ vai trò trực tiếp phát triển khách hàng, kiểm soát
chất lượng về các dịch vụ do Công ty cung cấp, trực tiếp phụ trách và thực
hiện dịch vụ kiểm toán quyết toán vốn đầu tư, tư vấn lập báo cáo quyết toán
vốn đầu tư các dự án hoàn thành.
Bà Nga có kinh nghiệm hơn 15 năm làm việc trong lĩnh vực kiểm toán
và tư vấn, từng giữ vị trí chủ nhiệm kiểm toán tại Công ty Kiểm toán Việt
Nam (VACO), chịu trách nhiệm lập kế hoạch và thực hiện các cuộc kiểm toán
báo cáo tài chính, quản lý, giám sát tổng thể và hướng dẫn đội ngũ nhân viên
chuyên nghiệp thực hiện nhiều hợp đồng kiểm toán; chịu trách nhiệm lập kế
hoạch, thực thi và kiểm soát chất lượng các cuộc kiểm toán quyết toán vốn
đầu tư các dự án hoàn thành.
Tại An Phú, Bà Nga đã thành công trong việc cung cấp các dịch vụ về
kiểm toán, tư vấn và đào tạo cho các khách hàng và dự án lớn trong lĩnh vực
đầu tư xây dựng như Ban quản lý các dự án Khí – Điện – Đạm Cà Mau, Nhà
máy Lọc dầu Dung Quất, Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam.
Page 13 of 77
13
Chuyên để thực tập
1.3.2. Các phòng ban tại Công ty
Một là, phòng kiểm toán BCTC.
Các phòng ban đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực hoạt động
của công ty; đặc biệt là các vấn đề liên quan đến sự phối hợp hoạt động của
toàn công ty. Phòng kiểm toán bao gồm 1 trưởng phòng, 1 phó phòng và 25
nhân viên.
Trưởng phòng kiểm toán BCTC là chủ nhiệm kiểm toán cao cấp, trực
tiếp tham gia vào việc thực hiện kiểm soát chất lượng về các dịch vụ kiểm
toán Báo cáo tài chính, tư vấn tài chính, kiểm toán theo yêu cầu...
Kiểm toán viên chính là người được cấp Giấy phép hành nghề (CPA)
hoặc các chứng nhận có giá trị tương đương. Kiểm toán viên chính đảm
nhiệm những trọng trách bao gồm: giám sát các trợ lý, nhân viên thực hiện
hợp đồng kiểm toán lớn với khách hàng có nhiều bộ phận phòng ban hay chi
nhánh hoặc các nhiệm vụ đặc biệt khác.
Kiểm toán viên chính sẽ phải báo cáo trực tiếp cho người phụ trách một
vụ việc kiểm toán. Ngoài ra các kiểm toán viên chính còn có thể được giao
thêm một số trách nhiệm để có thể hỗ trợ quản lý như: xem xét giấy tờ làm
việc sơ bộ, bố trí nhân sự cho các hoạt động kiểm toán, chuẩn bị và phân tích
hóa đơn...Kiểm toán viên chính có thể được yêu cầu đồng ký vào báo cáo
kiểm toán.
Trợ lý cao cấp chịu trách nhiệm đối với công việc kiểm toán không đòi
hỏi quá 5 người và trong một vài trường hợp có thể phải hỗ trợ kiểm toán viên
chính trong việc theo dõi các công việc kiểm toán có tầm cỡ lớn hơn. Trợ lý
cao cấp chịu trách nhiệm trước kiểm toán viên về tất cả các công việc có liên
Page 14 of 77
14
Chuyên để thực tập
quan đến thực hiện một cuộc kiểm toán cụ thể. Người này phải tiếp tục học để
nâng cao trình độ chuyên môn.
Trợ lý là người đã có kinh nghiệm trong lĩnh vực kế toán và kiểm toán
cả về lý luận lẫn thực tiễn để có thể đảm bảo việc xem xét các bước của
những công việc kiểm toán quy mô nhỏ. Trợ lý kiểm toán phải chịu trách
nhiệm trước nhiều trợ lý khác và phải có năng lực soạn thảo sơ bộ các phần,
mục của các bức thư gửi lãnh đạo và báo cáo kiểm toán. Trợ lý mới vào nghề
theo quy định là những người mới tốt nghiệp các trường kinh doanh và những
người có trình độ, kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực kế toán- kiểm toán.
Trợ lý mới vào nghề thường được phân công thực hiện các công việc ở đơn vị
khách hàng hoặc công việc tương tự dưới sự hướng dẫn của một nhân viên có
thâm niên và ít phải chịu trách nhiệm về một phần hành hoàn chỉnh của cuộc
kiểm toán. Dưới sự giám sát chặt chẽ của người có trách nhiệm, những trợ lý
mới vào nghề sẽ hoàn tất những yêu cầu kiểm toán cụ thể trong các khoản
mục như: tiền mặt, hàng tồn kho, phải thu khách hàng, phải trả người
bán...Những bước công việc cụ thể sẽ được người chịu trách nhiệm giảng giải
cặn kẽ và được lưu lại trong chương trình kiểm toán ở dạng văn bản. Trợ lý
mới vào nghề phải có ý thức tự nâng cao năng lực của mình.
Hai là, Phòng Kiểm toán công trình đầu tư XDCB.
Cũng như Phòng Kiểm toán tài chính, Phòng Kiểm toán công trình xây
dựng cơ bản có nhiệm vụ tư vấn tài chính, soát xét theo yêu cầu khách hàng...
Phòng Kiểm toán công trình đầu tư XDCB có 10 nhân viên, bao gồm 1
trưởng phòng và 9 nhân viên phụ trách. Cơ cấu của phòng ban này cũng
tương tự như Phòng Kiểm toán tài chính, trưởng phòng, các kiểm toán viên
chính và trợ lý kiểm toán viên cao cấp và trợ lý kiểm toán mới vào nghề có
chức năng và nhiệm vụ như đã trình bày ở phần trên.
Page 15 of 77
15
Chuyên để thực tập
Điểm đáng chú ý ở đây là các chức năng khác của công ty An Phú là có
sự thực hiện đan xen lẫn nhau. Ví dụ như bên cạnh việc thực hiện các hợp
đồng kiểm toán có liên quan tới lĩnh vực đầu tư XDCB, phòng còn thực hiện
chức năng đào tạo nhân viên nâng cao năng lực mà còn tổ chức tư vấn cho
khách hàng. Đây là một thế mạnh của Công ty. Nguyên nhân là khi không có
sự phân tách chức năng quá rõ rệt, An Phú vừa tiết kiệm được thời gian, giảm
chi phí đào tạo mà còn cho nhân viên sự linh hoạt, nhanh nhẹn, có thể đảm
nhận nhiều công việc. Do đó, góp phần phát triển năng lực của nhân viên.
Ba là, Phòng Hành chính- Kế toán.
Nhiệm vụ chủ yếu của phòng ban này là tổ chức nhân sự, lập kế hoạch
kinh doanh, tìm kiếm thị trường và tiếp xúc khách hàng.
Riêng bộ phận lễ tân có thêm nhiệm vụ trực điện thoại và đón tiếp các
khách hàng của công ty. Công ty TNHH Kiểm toán An Phú là pháp nhân kinh
doanh độc lập, tự trang trải chi phí bằng nguồn thu từ các dịch vụ cung cấp và
thực hiện nghĩa vụ nộp thuế cho Ngân sách Nhà nước.
Do đặc thù về kinh doanh nên bộ máy kế toán của công ty rất gọn nhẹ,
đáp ứng được yêu cầu hạch toán kế toán cần thiết trong đơn vị và đáp ứng
được yêu cầu về quản lý và cung cấp dịch vụ.
Ngoài ra các chính sách tài chính kế toán của công ty tuân thủ theo
đúng các Chuẩn mực và Chế độ Tài chính, Kế toán hiện hành theo đúng luật
pháp và phù hợp với đặc điểm riêng của Công ty.
Với cơ cấu và tổ chức nhân lực của Phòng Hành chính- Kế toán nêu
trên là phù hợp với môi trường kinh doanh của Công ty; đảm bảo được sự
phối hợp hiệu quả giữa các phòng ban.
Page 16 of 77
16
Chuyên để thực tập
1.4.Tổ chức bộ máy kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán An
Phú
1.4.1. Mô hình trực tuyến – tham mưu
Hình 4.1. Mô hình tổ chức bộ máy dịch vụ kiểm toán.
Quy mô công ty nhỏ, số lượng kiểm toán viên không lớn nên bộ máy
kiểm toán của An Phú được tổ chức theo mô hình trực tuyến- tham mưu, có
sự soát xét chéo của lãnh đạo kiểm toán đối với từng khách hàng cụ thể. Mô
hình này cho phép kiểm soát được chất lượng của từng cuộc kiểm toán được
thực hiện. Mục tiêu tổ chức bộ máy kiểm toán của An Phú là đảm bảo tạo ra
các mối liên hệ theo một trật tự xác định với hệ thống kiểm toán viên có năng
lực và trình độ chuyên môn cao thông qua đào tạo và tuyển dụng nhân sự.
Phần lớn nhân viên trong Công ty là các trợ lý kiểm toán viên đã có kinh
nghiệm thực tế, tiếp xúc với khách hàng. Bên cạnh đó, Công ty thường xuyên
Page 17 of 77
17
TRƯỞNG NHÓM
KIÊM TOÁN
KIỂM TOÁN
VIÊN
CHỦ NHIỆM
KIỂM TOÁN
GIÁM ĐÔC KIỂM
TOÁN
CHỦ PHẦN HÙN
Chuyên để thực tập
tổ chức và tham gia những buổi học tập nâng cao kinh nghiệm và cập nhập
những kiến thức mới cho nhân viên.
1.4.2. Nhiệm vụ của bộ máy kiểm toán
Công ty kiểm toán là một doanh nghiệp hoạt động kinh doanh. Do đó,
mục tiêu đầu tiên là lợi nhuận. Để lợi nhuận cao thì chất lượng kiểm toán phải
được đảm bảo; từ đó, nâng cao được thương hiệu và hình ảnh của công ty.
Một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành công này là việc tổ
chức bộ máy kiểm toán hiệu quả.
Với định hướng như trên, nhiệm vụ của bộ máy kiểm toán của An Phú
trong hiện tại và tương lai bao gồm:
Mục tiêu đầu tiên là, xây dựng đội ngũ kiểm toán viên đủ về lượng,
đảm bảo về chất, phù hợp với mô hình trực tuyến- tham mưu.
Mục tiêu tiếp theo là, hệ thống bộ máy kiểm toán bao gồm các phân hệ
chứa đựng các mối liên hệ trong- ngoài phù hợp với nguyên tắc của tổ chức.
Mục tiêu cuối cùng là, đảm bảo nguyên tắc: tập trung, dân chủ, thích
ứng với từng bộ phận kiểm toán.
Như vậy, nhiệm vụ cơ bản nhất của bộ máy kiểm toán chính là xây
dựng mô hình tổ chức bộ máy, kiểu liên hệ trong mô hình và mối liên hệ giữa
các yếu tố cấu thành bộ máy.
1.4.3. Đặc điểm quy trình kiểm toán được áp dụng tại Công ty: bao
gồm ba bước công việc cụ thể như sau:
Trong bước lập kế hoạch kiểm toán, An Phú thực hiện các thủ tục để đạt
được sự hiểu biết về hoạt động kinh doanh, hệ thống kiểm soát nội bộ và hệ
thống kế toán của khách hàng. Trên cơ sở của sự hiểu biết này đánh giá rủi ro
tiềm tàng và rủi ro kiểm soát gắn liền với hoạt động kinh doanh và báo cáo tài
Page 18 of 77
18
Chuyên để thực tập
chính của khách hàng trước khi chấp nhận kiểm toán. Cũng trong giai đoạn
này, An Phú thực hiện các thủ tục phân tích sơ bộ nhằm đánh giá ban đầu về
tình hình tài chính, kết quả kinh doah của khách hàng trong năm và làm cơ sở
để xác định rủi ro có thể có đối với báo cáo tài chính và hoạt động kinh doanh
của khách hàng. Những hiểu biết về khách hàng bao gồm những thông tin về
hoạt động kinh doanh, môi trường kinh doanh, tổ chức, cơ cấu, các vấn đề
ngoại cảnh khác... Từ đó, lựa chọn các nhóm kiểm toán và xem xét tuyển
chọn chuyên gia kiểm toán. Khi chấp nhận khách hàng, An Phú tiến hành kí
kết hợp đồng kiểm toán. Để hạn chế những rủi ro và bảo vệ quyền lợi của
Công ty cũng như khách hàng, các điều khoản của hợp đồng được xem xét
một cách cẩn trọng. Do hợp đồng kiểm toán là căn cứ pháp lý ràng buộc
quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi bên. Song trên thực tế những điều khoản được
xem xét chủ yếu rơi vào nhóm những khách hàng mới; với khách hàng cũ
công việc này thường chưa được thực hiện một cách triệt để. Thêm vào đó,
các công ty kiểm toán thường không muốn bị khống chế thời gian kiểm toán
được nêu rõ trong hợp đồng kiểm toán được kí kết.
Trên cơ sở những hiểu biết và những đánh giá, An Phú tập trung vào
đánh giá chi tiết cho từng tài khoản và nghiệp vụ chủ yếu trên báo cáo tài
chính của khách hàng. Từ đó, lập kế hoạch kiểm toán chi tiết. Trong kế hoạch
kiểm toán chi tiết nêu rõ việc đánh giá rủi ro chi tiết cho từng tài khoản đồng
thời kiểm tra tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ thông qua các kĩ
thuật kiểm toán như: xác nhận, phỏng vấn, quan sát, kiểm tra chi tiết tài
khoản.
Kế hoạch kiểm toán được lập bởi trưởng nhóm kiểm toán và được soát
xét bởi chủ nhiệm kiểm toán phụ trách khách hàng, thành viên Ban giám đốc
chịu trách nhiệm kiểm soát rủi ro và chất lượng kiểm toán.
Page 19 of 77
19
Chuyên để thực tập
Trong bước thực hiện kiểm toán, An Phú tiến hành phân tích, thu thập
bằng chứng theo đúng kế hoạch. Bên cạnh đó đánh giá hệ thống kiểm soát nội
bộ và hệ thống kế toán của khách hàng; kiểm tra chi tiết cho từng chỉ tiêu
trình bày trên báo cáo tài chính. Việc thực hiện kế hoạch kiểm toán được thực
hiện tại các đơn vị bởi các nhóm kiểm toán. Toàn bộ công việc kiểm toán đều
được soát xét bởi chủ nhiệm kiểm toán, thành viên Ban giám đốc phụ trách
khách hàng và thành viên Ban giám đốc chịu trách nhiệm kiểm soát rủi ro và
chất lượng cuộc kiểm toán.
Trong bước kết thúc kiểm toán, các kiểm toán viên của An Phú phân
tích tổng thể báo cáo tài chính lần cuối khẳng định rằng các thông tin trên báo
cáo tài chính là phù hợp với thực tế về sự hiểu biết của Công ty về hoạt động
kinh doanh của khách hàng.
Khi đã xác nhận lại những thông tin liên quan đến khách hàng đã được
thu thập trong bước lập kế hoạch kiểm toán, các kiểm toán viên phân tích soát
xét các sự kiện phát sinh sau ngày khóa sổ kế toán, xem xét những ảnh hưởng
của những sự kiện này tới báo cáo tài chính và ý kiến kiểm toán. Sau đó, lập
báo cáo tổng hợp các vấn đề phát sinh trong quá trình kiểm toán làm cơ sở
cho lập báo cáo kiểm toán và thư quản lý. Sau khi phát hành báo cáo kiểm
toán và thư quản lý, Công ty trao đổi lại với khách hàng về những thông tin
được trình bày trên báo cáo kiểm toán và thư quản lý.
Khi kết thúc kiểm toán tại đơn vị khách hàng, các nhóm kiểm toán của
An Phú tổng hợp lại kết quả kiểm toán, rà soát lại những sai phạm và gian lận
đã phát hiện. Từ đó đánh giá hiệu quả so với kế hoạch kiểm toán trên các
phương diện về mức phí kiểm toán, đánh giá của khách hàng về năng lực của
các kiểm toán viên, chất lượng cuộc kiểm toán...và đưa ra ý kiến về việc tiếp
tục kiểm toán khách hàng.
Page 20 of 77
20
Chuyên để thực tập
Chương 2
Thực trạng đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm toán
do Công ty TNHH Kiểm toán An Phú thực hiện
2.1. Mô hình đánh giá trọng yếu và rủi ro chung được áp dụng tại
Công ty TNHH Kiểm toán An Phú
Mô hình đáng giá trọng yếu và rủi ro tại Công ty được xây dựng trên cơ
sở thứ tự thực hiện cuộc kiểm toán. Cụ thể được chia làm giai đoạn như sau:
Thứ nhất là, đánh giá trọng yếu và rủi ro trong bước chuẩn bị kiểm
toán:
Bước 1:Đánh giá rủi ro kiểm toán tổng thể.
Bước công việc này thường được thực hiện bởi Giám đốc kiểm toán
phụ trách dịch vụ khách hàng trước khi hợp đồng kiểm toán được kí kết.
Trong bước công việc này phải đánh giá tổng quát về hoạt động kinh doanh
của khách hàng, môi trường kiểm soát, tính chính trực của Ban giám đốc
khách hàng, cơ cấu tổ chức, kết quả hoạt động... Những thông tin này có thể
được tìm hiểu từ nhiều nguồn khác nhau, chẳng hạn như dựa vào kết quả cuộc
kiểm toán năm trước, trên sách báo, internet... Từ những hiểu biết tổng quát
này, KTV phải chỉ ra được những rủi ro có thể có từ phía khách hàng. Thông
thường những rủi ro này là những rủi ro chung của toàn ngành kinh doanh của
khách hàng. Ví dụ như khi tìm hiểu tổng quan về khách hàng A chuyên về vật
liệu xây dựng sắt thép, KTV đánh giá có thể có rủi ro tiềm tàng trong chính
hoạt động của ngành này trong bối cảnh sắt thép bị rớt giá trong thời gian dài;
hoặc với doanh nghiệp là các ngân hàng thương mại cổ phần rủi ro có thể xảy
ra là các đơn vị đưa ra điều kiện bảo lãnh quá cao dẫn tới mất khách hàng, lãi
suất huy động của các kì hạn liên tục tăng, giảm không theo chu kì...Tuy
Page 21 of 77
21
Chuyên để thực tập
nhiên, những rủi ro này chỉ là những dự đoán của KTV khi chưa có những
căn cứ chắc chắn về hoạt động kinh doanh của khách hàng.
Bước 2: Đánh giá rủi ro khi đã hiểu biết về hoạt động kinh doanh của
khách hàng:
Ở bước này, KTV đi vào tìm hiểu chi tiết tình hình của khách hàng trên các
tiêu chí: Ngành nghề hoạt động, môi trường kiểm soát, tính chính trực của
Ban giám đốc...Thông qua các kĩ thuật phỏng vấn, quan sát, phân tích và một
số thử nghiệm cần thiết, KTV phải chỉ ra rằng rủi ro kiểm toán với khách
hàng là gì? Rủi ro tiềm tàng với ngành nghề kinh doanh của khách hàng là gì?
Ví dụ như với các doanh nghiệp kinh doanh sữa, chịu ảnh hưởng của những
thông tin sữa nhiễm Melamin có thể không tiêu thụ được sản phẩm. Từ đó,
KTV có thể nhận diện ra rủi ro của khoản mục hàng tồn kho...Hoặc thông qua
việc phỏng vấn và tìm hiểu những quyết định kinh doanh của Ban giám đốc,
KTV có thể đưa ra ý kiến về tính liêm chính của Ban giám đốc, trên cơ sở đó
đánh giá rủi ro tiềm tàng. Đặc biệt phải thận trọng khi xem xét các vấn đề liên
quan đến tính chính trực của ban lãnh đạo. KTV phải xem xét Ban lãnh đạo
đơn vị có chịu áp lực trong việc báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh theo số
liệu dự kiến nào không? Có lý do gì dẫn đến nghi ngờ về cam kết của ban
lãnh đạo đơn vị trong việc thiết lập và duy trì một hệ thống thông tin kế toán
đáng tin cậy và hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả? Nếu có dấu hiệu nghi
ngờ về tính chính trực của Ban lãnh đạo khách hàng cần báo cáo ngay tới
thành viên Ban Giám đốc được giao phụ trách khách hàng. Bên cạnh đó KTV
cần phải nhận diện lý do gì cho thấy chưa có sự hiểu biết rõ ràng về bản chất
của các giao dịch quan trọng và mối quan hệ kinh tế giữa khách hàng với các
đơn vị khác đặc biệt là trường hợp các đơn vị này được xem như bên thứ ba
nhưng thực chất lại là bên liên quan?
Page 22 of 77
22
Chuyên để thực tập
Bước 3: Đánh giá rủi ro trong quá trình tìm hiểu các chu kì kinh doanh
của khách hàng:
KTV phải tìm hiểu sự vận hành của chu trình tài chính và chu trình
kinh doanh của khách hàng (chu trình mua hàng - thanh toán, chu trình bán
hàng - thu tiền, chu trình tài sản cố định...). Từ những thông tin tìm hiểu được
KTV đi vào đánh giá rõ hơn những rủi ro tiềm tàng của nhóm này. Ví dụ như
kiểm toán năm trước kết quả kiểm toán chỉ ra rằng không phát hiện ra bất cứ
sai phạm trọng yếu nào trong chu trình tiếp nhận và hoàn trả vốn nhưng qua
quá trình tìm hiểu, KTV nhận thấy chu trình này tiềm ẩn rủi ro tiềm tàng
trong các nghiệp vụ liên quan đến cổ phiếu được ghi nhận. Đánh giá này chỉ
được đưa ra khi KTV hiểu được bản chất kinh doanh và tính phức tạp của các
nghiệp vụ từ phía khách hàng. Vì rủi ro tiềm tàng không do KTV tạo ra và
cũng không kiểm soát được mà chỉ có thể đánh giá chúng.
Sau đó KTV tổng hợp lại kết quả đánh giá rủi ro tổng quát của cuộc
kiểm toán theo bảng sau:
Page 23 of 77
23
Chuyên để thực tập
ĐÁNH GIÁ TỔNG QUÁT VÀ XỬ LÝ RỦI RO CỦA CUỘC KIỂM
TOÁN
Rủi ro hợp đồng được xác định
Trung bình/ Cao/
Rất cao
Đây có phải là hợp đồng kiểm toán năm đầu tiên
không?
Có/ Không
Phê duyệt thực hiện hợp đồng
Ý kiến và các kết luận về việc chấp nhận rủi ro và
thực hiện hợp đồng
Đồng ý/ Không
đồng ý
Phê duyệt bởi (cần ký duyệt trên bản in)
Vũ Bình Minh/ Nguyễn
Thương/ Nguyễn Đức
Dưỡng
ĐÁNH GIÁ MÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁT
Kết luận xem liệu môi trường kiểm soát có dẫn đến quá trình xử lý tin
cậy các thông tin tài chính hệ thông kiểm soát nội hiệu quả:
Kết luận: Môi trường kiểm soát dường như sẽ dẫn
đến quá trình xử lý thông tin tài chính và hệ
thống kiểm soát nội bộ hiệu quả/ Môi
trường kiểm soát dường như sẽ không dẫn
đến quá trình xử lý thông tin và hệ thống
kiểm soát nội bộ hiệu quả
KẾT LUẬN VỀ TÍNH ĐỘC LẬP VÀ CÁC XUNG ĐỘT VỀ LỢI ÍCH
Kết luận: Thành viên ban giám đốc phụ trách hợp
đồng và nhân viên nhóm kiểm toán hoàn
toàn độc lập với khách hàng theo các quy
định về tính độc lập
Bảng 2.1. Tổng hợp kết quả đánh giá tổng quát và rủi ro của cuộc kiểm toán.
Page 24 of 77
24
Chuyên để thực tập
Bước 4: Phân tích sơ bộ báo cáo tài chính của khách hàng:
KTV so sánh dựa trên chênh lệch về số tương đối và số tuyệt đối các
khoản mục trên báo cáo tài chính được cung cấp để đánh giá xu hướng, tình
hình kinh doanh của khách hàng. Thông qua phân tích sơ bộ báo cáo tài
chính, KTV có thể đánh giá được tình hình sử dụng vốn, khả năng huy động
vốn, tình hình công nợ, hiệu quả sản xuất kinh doanh, kiểm tra được tính hoạt
động liên tục của khách hàng và bước đầu tiếp cận rủi ro chi tiết với mỗi tài
khoản.
Bước 5: Xác định mức trọng yếu:
KTV cần xác định số tiền được xem là trọng yếu đối với báo cáo tài
chính cần đưa ra ý kiến kiểm toán. Việc xác định "Mức trọng yếu" là một vấn
đề phức tạp, đòi hỏi những phán xét nghề nghiệp được quyết định dựa trên sự
hiểu biết về khách hàng, đánh giá về rủi ro hợp đồng và các yêu cầu khác đối
với báo cáo tài chính.
Đối với hợp đồng kiểm toán cho các công ty đại chúng, công ty cổ
phần niêm yết, Công ty An Phú thường sử dụng Lợi nhuận trước thuế từ
hoạt động kinh doanh thường xuyên làm chỉ tiêu lựa chọn để tính mức trọng
yếu. Tỷ lệ để xác định mức trọng yếu kế hoạch thông thường là 5%-10% chỉ
tiêu được lựa chọn. Trong trường hợp Lợi nhuận sau thuế quá thấp hoặc đặc
biệt trong trường hợp lỗ thì việc sử dụng chỉ tiêu khác để tính mức trọng yếu
cần tham khảo ý kiến của Giám đốc kiểm toán trước khi quyết định.
Đối với hợp đồng kiểm toán cho các công ty thông thường, Công ty An
Phú xác định "Mức trọng yếu kế hoạch" sử dụng các chỉ dẫn sau đây:
- 3% của tổng tài sản lưu động hoặc vốn chủ sở hữu.
- 10% thu nhập sau thuế từ hoạt động thường xuyên
Page 25 of 77
25