Giao an Ngu Van 9 tuan 12

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần:12 Tiết:56,57 Ngày dạy:09/11/2015. BẾP LỬA (Baèng Vieät). 1. Muïc tieâu: 1.1:Kiến thức :  Hoạt động 1: - HS biết: Những hiểu biết bước đầu về tác giả Bằng Việt và hoàn cảnh ra đời của bài thô.  Hoạt động 2: - HS bieát: Nêu những chi tiết thể hiện nội dung, nghệ thuật. - HS hiểu: Hiểu được bài thơ gợi nhớ những kỉ niệm về tình bà cháu; đồng thời thể hiện tình cảm chân thành của người cháu đối với bà. Những xúc cảm chân thành của tác giả và hình ảnh người bà giàu tình thương, giàu đức hi sinh. - Thấy được sự sáng tạo của nhà thơ trong việc sử dụng hình ảnh khơi gợi liên tưởng, kết hợp giữa miêu tả, tự sự, bình luận với biểu cảm một cách nhuần nhuyễn.  Hoạt động 3: - HS bieát: Tổng kết nội dung bài học. - HS hiểu: Việc sử dụng kết hợp với các yếu tố tự sự, miêu tả, bình luận trong tác phẩm trữ tình. 1.2:Kó naêng: - HS thực hiện được: Liên hệ để thấy được nỗi nhớ về người bà trong hoàn cảnh tác giả đang ở xa Tổ quốc, có mối liên hệ chặt chẽ với những tình cảm với quê hương, đất nước. - HS thực hiện thành thạo: Nhận diện, phân tích được các yếu tố miêu tả, tự sự, bình luận và bieåu caûm trong baøi thô. 1.3:Thái độ: - HS coù thoùi quen: Yêu kính bà và những người thân trong gia đình. - HS có tính cách: Giáo dục học sinh về tình cảm gia đình, lòng yêu quê hương, đất nước. 2. Noäi dung hoïc taäp: - Nội dung 1: Đọc hiểu văn bản. - Noäi dung 2: Phaân tích vaên baûn. - Noäi dung 3: Toång keát. 3. Chuaån bò: 3.1: Giáo viên: Tiểu sử nhà thơ Bằng Việt, bài thơ “Tiếng gà trưa” để so sánh về tình cảm của người bà. 3.2: Học sinh: Tìm hiểu phần chú thích, đọc bài thơ, tìm hiểu về hình ảnh bếp lửa và tình bà cháu được thể hiện qua bài thơ. 4. Tổ chức các hoạt động học tập: 4.1:Ổn định tổ chức và kiểm diện: ( 1 phút) 9A1 : 9A2: 4.2:Kieåm tra mieäng: ( 5 phuùt).

<span class='text_page_counter'>(2)</span>  Caâu hoûi kieåm tra baøi cuõ:  Câu hỏi kiểm tra nội dung tự học:  Em đã chuẩn bị những gì cho bài học hôm nay?  Đọc bài thơ, tìm hiểu chú thích, trả câu hỏi phần đọc hiểu văn bản.  Hãy giới thiệu về nhà thơ Bằng Việt? Hình ảnh Bếp lửa được nhắc lại bao nhiêu lần trong baøi thô? Caûm nhaän cuûa em veà tình baø chaùu trong baøi thô?  Teân khai sinh: Nguyeãn Vieät Baèng (1941). Queâ Thaïch Thaát, Haø Taây. Hieän nay laø chuû tòch Hoäi lieân hieäp vaên hoïc ngheä thuaät Haø Noäi.  Từ Bếp lửa được nhắc lại sáu lần.  Caûm nhaän veà tình baø chaùu trong baøi thô: Baø heát loøng thöông yeâu, chaêm soùc chaùu; trong lòng cháu bà luôn là hình ảnh thân thương, quen thuộc, luôn nhớ về bà, dù đi xa.  Nhận xét. 4.3:Tieán trình baøi hoïc: Hoạt động của giáo viên và học sinh  Vào bài: Có một thời gian khổ mà không thể nào quên, có những con người đã gắn bó với tuổi thơ của chúng ta, những kỉ niệm mang theo bao tình thương nỗi nhớ sâu nặng trong lòng ta. Bài thơ “Bêáp lửa” của Bằng Việt đem đến cho ta cảm xúc và nỗi niềm bâng khuâng đó. ( 1 phút)  Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản. ( 10 phuùt)  Hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản.  Hướng dẫn học sinh cách đọc và đọc mẫu.  Gọi học sinh đọc nhận xét cách đọc.  Dựa vào phần chú thích giới thiệu những nét chính veà taùc giaû? Teân khai sinh: Nguyeãn Vieät Baèng (1941). Queâ Thaïch Thaát, Haø Taây. Bằng Việt là nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước.  Hieän nay laø chuû tòch Hoäi lieân hieäp vaên hoïc ngheä thuaät Haø Noäi.  Nêu xuất xứ của tác phẩm?  Vieát naêm 1963, khi taùc giaû ñang theo hoïc ngaønh luật ở Liên- xô, được đưa vào tập “Hương câyBếp lửa”.  Kiểm tra việc nắm các từ khó của học sinh.  Bài thơ được làm theo thể thơ gì?  Thể thơ tám chữ.  Theo em thể thơ tám chữ có tác dụng gì trong vieäc theå hieän noäi dung baøi thô?. Noäi dung baøi hoïc. I. Đọc - hiểu văn bản: 1.Đọc: 2.Chuù thích: a. Taùc giaû: SGK-145. b. Taùc phaåm: SGK-145.. c. Từ khó:.

<span class='text_page_counter'>(3)</span>  Bài thơ được viết bằng thể thơ tám chữ phù hợp với giọng điệu cảm xúc hồi tưởng và suy ngẫm.  Dựa vào mạch cảm xúc của bài thơ, có thể chia boá cuïc cuûa baøi thô nhö theá naøo?  Phần 1: 3 câu đầu: Hình ảnh bếp lửa và bà.  Phần 2: 3 khổ (tt): Hồi ức về tuổi thơ với bà.  Phaàn 3: Khoå cuoái: Suy ngaãm veà baø vaø hình aûnh bếp lửa.  Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh phân tích văn baûn. (30 phuùt) Xa quê hương vào những năm tháng khốc liệt nhất của thời chống Mỹ nhà thơ đã mang theo trong loøng hình aûnh queâ höông gian khổ vì chieán tranh, đặc biệt là hình ảnh “ người bà” và “bếp lửa”. Hai hình ảnh này đã khơi nguồn cảm xúc cho nhà thơ, gợi lên trong lòng nhà thơ bao kỉ niệm về tình bà chaùu.  Mở đầu bài thơ, tác giả hồi tưởng về hình ảnh bếp lửa như thế nào?  Qua đó thể hiện điều gì?  “Aáp iu” là sự kết hợp và biến thể của hai từ “ấp uû” vaø “naâng niu”.  Từ hình ảnh bếp lửa, tác giả nghĩ về bà như thế naøo?  “Biết mấy nắng mưa”: Cách nói ẩn dụ gợi sự vất vaû cuûa baø.  Nhaän xeùt veà hình aûnh thô?  Xây dựng hình ảnh thơ vừa cụ thể, gần gũi, vừa gợi nhiều liên tưởng, mang ý nghĩa biểu tượng.  Gọi học sinh đọc khổ thơ thứ hai.  Trong hồi tưởng của người cháu, những kỉ niệm nào đã được gợi lại?  Hình ảnh những năm tháng kháng chiến chống Pháp gian khổ được thể hiện qua thành ngữ “đói mòn đói mỏi”(đói ghê gớm).  Nhưng, ấn tượng sâu sắc nhất đến giờ mà tác giả vẫn còn xúc động là gì?  Khói hun nhèm mắt. (Có thể là củi ướt, khói rất nhiều nên cay mắt.) Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay.  Sau chi tiết mùi khói, ngọn khói, nhân vật trữ tình còn nhớ đến những kỉ niệm nào?  Cùng bà nhóm lửa, nghe tu hú kêu, nghe bà kể chuyện, cha mẹ đi công tác, ở nhà với bà, bà bảo. 3.Boá cuïc: 3 phaàn.. II.Phaân tích vaên baûn:. 1.Hình ảnh bếp lửa và bà: - Bếp lửa chờn vờn sương sớm, ấp iu, nồng đượm. => Bàn tay khéo léo của người nhóm lửa. - Nghĩ đến bà- người nhóm lửa và thöông baø “bieát maáy naéng möa’.  Cuộc đời vất vả lo toan của bà. 2.Những kỉ niệm về bà và tình bà chaùu: - Bốn tuổi đã quen mùi khói. - Năm ấy… ngựa gầy. => Cái đói làm mệt mỏi, kiệt sức.. - Tám năm ròng cùng bà nhóm lửa… - Baø baûo chaùu nghe, baø daïy chaùu.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> chaùu nghe, baø daïy chaùu laøm, baø chaêm chaùu hoïc, laøm, baø chaêm chaùu hoïc. nhóm lửa thương bà khó nhọc. - Thöông baø khoù nhoïc.  Những chi tiết đó thể hiện điều gì?  Giaùo duïc hoïc sinh loøng yeâu kính oâng baø, cha meï.  Tình baø chaùu gaén boù, yeâu thöông.  Em có nhận xét gì về hoàn cảnh tác giả sống với bà được thể hiện trong bài thơ?  Đó là hoàn cảnh rất thực tế. Bởi trong chiến tranh, cha mẹ vào chiến khu, cháu sống với bà, bà yeâu thöông, chaêm chuùt cho chaùu.  Tình caûm baø chaùu trong baøi thô naøy laøm em lieân tưởng đến bài thơ nào đã học ở lớp 7?  Baøi thô “Tieáng gaø tröa” cuûa Xuaân Quyønh.  Cho hoïc sinh thaûo luaän trong 4 phuùt.  Đoạn thơ thứ 3 có gì đặc sắc về cách kể?  Kể như đang trò truyện trực tiếp: “bà còn nhớ - Ngheä thuaät: Keå chuyeän nhöng nhö không bà”, “Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà?”, … đang trò chuyện trực tiếp.  Goïi hoïc sinh trình baøy nhaän xeùt. - Tự nhiên, cảm động, chân thành.  Tiếng tu hú còn gọi cho em nhớ đến bài thơ nào đã được học ở lớp 8 học kì II?  “Khi con tu hú” của Tố Hữu.  Theo em con tu hú kêu hoài như vậy thể hiện điều gì?  Buồn, nhớ mong, khắc khoải, da diết.  Gọi học sinh đọc khổ thơ thứ 4.  Ngoài những kỉ niệm gắn bó bên bà, tác giả còn nhớ đền điều gì? - Nhớ khi làng bị giặc đốt “cháy  Bà đã dặn cháu điều gì? rụi” nhưng bà vẫn vững lòng đinh ninh:“ Bố ở chiến khu ….bình yên”.  Phẩm chất của người bà, người mẹ  Ở đầu bài thơ là hình ảnh “bếp lửa” cụ thể Việt Nam yêu nước. nhưng đến đây đã được chuyển thành “ngọn lửa” mang tính hình tượng nhiều ý tứ hơn. Hãy chứng minh?  Ngọn lửa của tấm lòng ấm áp, yêu thương con cháu và ngọn lửa của niềm tin chiến thắng. TIEÁT 57: Hướng dẫn HS phân tích tiếp văn bản. ( 4 phút) 3.Suy ngẫm về bà và bếp lửa:  Gọi học sinh đọc lại đoạn thơ cuối. - Cả cuộc đời bà tần tảo hi sinh  Ở cuối bài thơ tác giả suy nghĩ về bà như thế chăm lo cho mọi người. naøo? - Điệp từ “nhóm”: Thể hiện niềm  Điệp từ “nhóm” được nhắc đi nhắc lại nhiều lần yêu thương, sưởi ấm của bà. mang yù nghóa gì?  Em caûm nhaän nhö theá naøo veà caâu thô cuoái: “OÂi kì.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> lạ và thiêng liêng bếp lửa”? - Ôi kì lạ ….bếp lửa.  Hình ảnh bếp lửa thật giản dị bình thường, phổ Bếp lửa gắn liền với bà- người bieán trong moïi gia ñình Vieät Nam nhöng cuõng raát nhóm lửa, người giữ lửa- người truyền cao quý, kì lạ, thiêng liêng bởi nó gắn liền với bà… lửa, truyền sự sống, niềm tin cho các theá heä.  Qua tìm hiểu bài thơ ở trên em cảm nhận được ñieàu gì?  Tình baø chaùu thieâng lieâng, loøng kính yeâu, traân trọng và biết ơn của cháu đối với bà với gia đình, quê hương, đất nước.  Giaùo duïc hoïc sinh veà lòng yêu kính bà và những người thân trong gia đình.  Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tổng kết. ( 4 phút)  Bài thơ kết hợp những phương thức biểu đạt nào?  Biểu cảm miêu tả tự sự và bình luận. III. Tổng kết:  Ngoài ra bài thơ còn có nét gì đặc sắc về nghệ 1. Nghệ thuật: - Xây dựng hình ảnh thơ của cụ thể gần thuaät?  Sự sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình gũi, vừa gợi nhiều liên tưởng, mang ý nghĩa biểu tượng. ảnh người bà hợp lí. - Viết theo thể thơ tám chữ phù hợp với giọng điệu cảm xúc hồi tưởng và suy ngẫm.  Neâu yù nghóa cuûa bài thơ? - Kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả, tự  Giaùo duïc hoïc sinh veà tình caûm gia ñình, loøng yeâu sự nghị luận và biểu cảm. quê hương, đất nước. 2. Ý nghĩa văn bản: Từ những kỉ niệm tuổi thơ ấm áp tình bà  Gọi học sinh đọc ghi nhớ SGK trang 146. cháu, nhà thơ cho ta hiểu thêm về những người bà người mẹ và nhân dân nghĩa tình.. 4.4:Toâûng keát: ( 5 phuùt)  Nội dung chính của bài thơ “Bếp lửa” là gì?  Nói về tình cảm sâu nặng, thiêng liêng của người cháu đối với bà.  Bài thơ được vận dụng những phương thức biểu đạt nào?  Miêu tả, tự sự, nghị luận và biểu cảm.  Hãy phân tích sự kết hợp nhuần nhuyễn giữõa các yếu tố miêu tả, tự sự, nghị luận và biểu cảm trong ba câu thơ đầu của bài thơ?  Chỉ với ba câu thơ (hai mươi mốt từ) nhà thơ đã khéo léo dùng đến hai từ tượng hình “chờn vờùn”, “ấp iu” để gợi tả hình ảnh ngọn lửa uyển chuyển và ấm áp; kết hợp với lời nhận xét “nồng đượm” làm cho ý nghĩa của bếp lửa trở nên sâu sắc; đồng thời, dùng lối kể chuyện để bộc lộ cảm xúc trực tiếp “Cháu thương bà biết mấy nắng mưa”. Quả thật, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các yếu tố miêu tả, tự sự, nghị luận và biểu cảm trong ba câu thơ đầu của bài thơ đã giúp cho đoạn thơ dễ đi vào lòng người đọc. 4.5:Hướng dẫn học tập: (3 phút).

<span class='text_page_counter'>(6)</span> à Đối với bài học tiết này: - Học thuộc lòng bài thơ Bếp lửa, phần ghi nhớ trong SGK –146. - Phân tích sự kết hợp nhuần nhuyễn giữõa các yếu tố miêu tả, tự sự, nghị luận và biểu cảm trong một đoạn tự chọn trong bài thơ. à Đối với bài học tiết sau: - Đọc bài thơ “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ”. tìm hiểu thể thơ, tác giả Nguyễn Khoa Điềm, hoàn cảnh ra đời của bài thơ, tình cảm của bà mẹ Tà – ôi dành cho con, cho quê hương, cho cách mạng, chi tiết vận dụng nghệ thuật ẩn dụ, phóng đại trong bài. 5. Phuï luïc: Taøi lieäu: Thoâng tin phaûn hoài: -Taøi lieäu: + SGK, SGV thức Ngữ văn 9. + Sổ tay kiến thức Ngữ văn 9. + Học và thực hành theo chuẩn kiến thức- kĩ năng Ngữ văn 9. + Phân tích, bình giảng Ngữ văn 9.. Tuaàn:12 Tieát:57 Ngaøy daïy:09/11/2015.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> KHUÙC HAÙT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ (Nguyeãn Khoa Ñieàm) Tự học có hướng dẫn.. 1. Muïc tieâu: 1.1:Kiến thức :  Hoạt động 1: - HS biết: Thấy được sự phong phú của thể thơ tự do. Tác giả Nguyễn Khoa Điềm và hoàn cảnh ra đời của bài thơ.  Hoạt động 2: - HS bieát: Nêu những chi tiết thể hiện nội dung, nghệ thuật của bài thơ. - HS hiểu và cảm nhận được giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Khúc hàt ru những em bé lớn trên lưng mẹ. Tình cảm bà mẹ Tà – ôi dành cho con gắn chặt với tình yêu quê hương đất nước và niềm tin vào sự tất thắng của cách mạng. - Nghệ thuật ẩn dụ, phóng đại, hình ảnh thơ mang tính biểu tượng, âm hưởng của những khuùc haùt ru thieát tha, trìu meán.  Hoạt động 3: - HS bieát: Tổng kết nội dung bài học.. 1.2:Kó naêng: - HS thực hiện được: Nhận diện các yếu tố ngôn ngữ, hình ảnh mang màu sắc dân gian trong bài thơ. Cảm nhận được tinh thần kháng chiến của nhân dân ta trong thời kháng chiến chống Mĩ cứu nước. - HS thực hiện thành thạo: Phân tích được mạch cảm xúc trữ tình trong những bài thơ qua những khúc hát của bà mẹ, của tác giả. 1.3:Thái độ: - HS coù thoùi quen: kính yêu mẹ, xây dựng quê hương. - HS có tính cách: Giáo dục học sinh về lòng yêu quê hương đất nước. 2. Noäi dung hoïc taäp: - Nội dung 1: Đọc hiểu văn bản. - Noäi dung 2: Phaân tích vaên baûn. - Noäi dung 3: Toång keát. 3. Chuaån bò: 3.1: Giaùo vieân: Söu taàm theâm thoâng tin veà nhaø thô Nguyeãn Khoa Ñieàm, phaân tích baøi thô. 3.2: Học sinh: Đọc văn bản, tìm hiểu chú thích, nét chính về nội dung và nghệ thuật của bài thô. 4. Tổ chức các hoạt động học tập: 4.1:Ổn định tổ chức và kiểm diện: ( 1 phút) 9A1 : 9A2: 4.2:Kieåm tra mieäng: ( 5 phuùt)  Caâu hoûi kieåm tra baøi cuõ:  Nêu nội dung chính của bài thơ “ Bếp lửa”? (5đ).

<span class='text_page_counter'>(8)</span>  Gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về bà và tình bà cháu. Đồng thời thể hiện lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê hương, đất nước.  Neâu neùt ñaëc saéc veà ngheä thuaät cuûa baøi thô? (3ñ)  Kết hợp nhuần nhuyễn giữa biểu cảm với miêu tả, tự sự và bình luận, sáng tạo hình ảnh bếp lửa…  Hình ảnh bếp lửa có ý nghĩa gì? (2đ)  Hiện diện như tình cảm ấm áp của bà dành cho cháu, là chỗ dựa tinh thần của cháu trong những năm tháng tuổi thơ, là sự cưu mang, đùm bọc, chi chút của bà dành cho cháu.  Câu hỏi kiểm tra nội dung tự học:  Em đã chuẩn bị những gì cho bài học hôm nay?  Đọc bài thơ, tìm hiểu chú thích, trả câu hỏi phần đọc hiểu văn bản.  Hãy giới thiệu nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm? Hoàn cảnh ra đời của bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ?(2đ)  Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943 quê ở Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, trong một gia đình trí thức cách mạng. Ông là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.  Bài thơ Khúc hàt ru những em bé lớn trên lưng mẹ được Nguyễn Khoa Điềm sáng tác năm 1971, khi đang công tác ở chiến khu miền tây Thừa Thiên.  Nhận xét. 4.3:Tieán trình baøi hoïc: Hoạt động của giáo viên và học sinh  Vaøo baøi: Tieáp tuïc vieát veà baø meï Vieät Nam trong thời kì chống Mĩ. Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã khắc họa một cách chân thật và độc đáo hình ảnh người mẹ qua bài thơ mà chúng ta seõ hoïc hoâm nay. (1 phuùt)  Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh đọc hiểu bài thơ. (4 phút)  Hướng dẫn cách đọc và đọc mẫu.  Nhận xét cách đọc.  Hướng dẫn học sinh nắm vững phần chú thích (tác gia,û tác phẩm, từ khó).  Nguyễn Khoa Điềm là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Chất chính luận làm cho thơ Nguyễn Khoa Điềm vừa dạt dào cảm xúc vừa lắng đọng suy nghĩ.  Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ra đời năm 1971, tại khu miền Tây Thừa Thiên. Bài thơ là lời hát ru có 3 khúc, mỗi khúc có hai khổ , ý thơ phát triển xác thực, giàu tính biểu. Noäi dung baøi hoïc. I.Hướng dẫn đọc - hiểu văn bản: 1.Đọc: 2.Chuù thích: a. Taùc giaû: SGK- 153, 154. b. Taùc phaåm: SGK- 154..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> tượng.  Tìm hiểu về thể loại.  Thơ tám chữ.  Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu vaên baûn. (15 phuùt)  Caâu 1: Chuù yù tìm hieåu ngheä thuaät laëp ñi laëp lại lời ru, cách ngắt nhịp đều đặn ở giữa dòng thơ có tác dụng tạo nhịp điệu liên quan đến nội dung, tình caûm baøi thô nhö theá naøo?  Tạo nhịp điệu dìu dắt, tha thiết của lời ru thể hiện sắc thái tình cảm trìu mến của người meï.  Phaân tích hình aûnh người mẹ Tà – ôi?  Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội.  Vai meï gaày nhaáp nhoâ laøm goái.  Moà hoâi meï rôi, maù em noùng hoåi.  Mẹ đang tỉa bắp … ka lưu, Mẹ đang … đạp rừng, Mẹ địu em đi … Trường sơn, Mẹ yêu quê hương, mẹ yêu đất nước…  Những chi tiết đó noùi leân ñieàu gì?  Sự gian khổ của người mẹ và tình thương yêu của người mẹ đối với con, với bộ đội, với nhân dân, với đất nước.. 3.Thể loại: II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản:. 1.Hình aûnh baø meï Taø – oâi: - Hình ảnh bà mẹ được khắc họa với những công việc cụ thể: mẹ địu con giã gạo nuôi bộ đội, tỉa bắp trên núi Ka – lưi, tham gia khaùng chieán.. 2. Tình cảm và những ước vọng của bà meï Taø - oâi: - Nghệ thuật ẩn dụ: Mặt trời của  Câu thơ: “Mặt trời của mẹ em nằm trên mẹ...lưng. löng” theå hieän ñieàu gì?  Thể hiện tình thương yêu và niềm tin lớn  Hình aûnh aån duï theå hieän: em laø nguoàn soáng, lao cuûa meï daønh cho con. nguồn hi vọng của mẹ như mặt trời có ý nghĩ đối với cây cối (bắp), cách liên tưởng đặc saéc. - Mẹ mong con khôn lớn, có sức vóc  Giaùo duïc hoïc sinh về lòng kính yêu mẹ,. phi thường.  Qua khúc hát ru em cảm nhận được tình + Mai sau con lớn vung chày lún sân cảm của mẹ đối với con như thế nào? Thể hiện + Mai sau con lớn phát mười Ka - lưi  khaùt voïng gì? Nghệ thuật phóng đại.  Tình yêu con sâu sắc gắn liền với tình yêu - Mẹ mong con khôn lớn về phương bộ đội, yêu (đất nước) dân làng. Khát vọng diện tinh thần, mang lí tưởng của cả dân thống nhất đất nước. toäc..  Haõy nhaän xeùt hình aûnh trong baøi thô?  Hình ảnh thơ có ý nghĩa biểu tượng thể.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> hiện sự liên tưởng độc đáo.  Giaùo duïc hoïc sinh loøng yeâu queâ höông yeâu đất nước.  Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tổng kết. ( 3 phuùt)  Từ đó rút ra giá trị nội dung và nghệ thuật cuûa taùc phaåm.  Bài thơ gây xúc động cho người đọc nhờ ñaâu?.  Neâu yù nghóa cuûa baøi thô?. III. Hướng dẫn tổng kết: 1. Ngheä thuaät: - Saùng taïo trong keát caáu ngheä thuaät, tạo nên sự lặp lại giống như những giai điệïu của lời ru, âm hưởng của lời ru. - Nghệ thuật ẩn dụ, phóng đại. - Liên tưởng độc đáo, diễn đạt bằng những hình ảnh thơ có ý nghĩa biểu tượng . 2.YÙ nghóa: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ngợi ca tình cảm thiết tha và cao đẹp cuûa baø meï Taø – oâi daønh cho con, cho queâ hương, đất nước trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. III. Luyeän taäp:.  Hoạt động 4: Hướng dẫn luyện tập.(3 phút)  Viết một đoạn văn nêu cảm nghĩ của mình về hình ảnh bếp lửa trong bài thơ?  Nhaän xeùt veà yeáu toá tự sự trong bài thơ?  Giuùp ta hieåu roõ theâm cuoäc soáng gian khoå, sự dẻo dai của nhân dân ta ở chiến khu TrịThiên thời chống Mỹ.. 4.4:Toâûng keát: ( 4 phuùt)  Neâu yù nghóa cuûa baøi thô?  Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ngợi ca tình cảm thiết tha và cao đẹp của bà mẹ Tà- ôi dành cho con, cho quê hương, đất nước trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.  Neâu neùt chính veà ngheä thuaät cuûa baøi thô?  Sáng tạo trong kết cấu nghệ thuật, tạo nên sự lặp lại giống như những giai điệïu của lời ru, âm hưởng của lời ru.  Nghệ thuật ẩn dụ, phóng đại.  Liên tưởng độc đáo, diễn đạt bằng những hình ảnh thơ có ý nghĩa biểu tượng . 4.5:Hướng dẫn học tập: (2 phút) à Đối với bài học tiết này: - Học thuộc lòng, đọc diễn cảm bài thơ. - Trình baøy nhaän xeùt veà gioïng ñieäu cuûa baøi thô. à Đối với bài học tiết sau:.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - Đọc kĩ bài thơ Aùnh trăng, tìm hiểu tác giả, nội dung và nghệ thuật của bài thơ, tìm hiểu sự kết hợp các yếu tố tự sự và nghị luận. 5. Phuï luïc: Taøi lieäu: Thoâng tin phaûn hoài: -Taøi lieäu: + SGK, SGV thức Ngữ văn 9. + Sổ tay kiến thức Ngữ văn 9. + Ngữ văn 9 nâng cao. + Học và thực hành theo chuẩn kiến thức- kĩ năng Ngữ văn 9. + Phân tích, bình giảng Ngữ văn 9.. Tuần:12 Tiết:58 Ngày dạy:12/11/2015.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> ÁNH TRĂNG (Nguyễn Duy). 1. Mục tiêu: 1.1:Kiến thức :  Hoạt động 1: - HS biết: Nét chính về tác giả, tác phẩm.  Hoạt động 2: - HS biết: Những chi tiết thể hiện nội dung và nghệ thuật của bài thơ. - HS hiểu: - Hiểu cảm nhận được giá tri nội dung và nghệ thuật của bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy. - Biết được đặc điểm và những đóng góp của thơ Việt Nam vào nền văn học dân tộc. - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính. - Sự kết hợp các yếu tố sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ hiện đại. - Ngôn ngữ, hình ảnh giàu suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.  Hoạt động 3: - HS biết: Tổng kết nội dung bài học. - HS hiểu: Ý nghĩa của văn bản. 1.2:Kĩ năng: - HS thực hiện được: Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm thơ để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại. - HS thực hiện thành thạo: Đọc - hiểu văn bản thơ được sáng tác sau năm 1975. 1.3:Thái độ: - HS có thói quen: Sống nghĩa tình, thủy chung sau trước. - HS có tính cách: Giáo dục học sinh ý thức nhớ về nguồn cội, quá khứ. - Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường: Liên hệ: Môi trường và tình cảm. 2. Nội dung học tập: - Nội dung 1: Đọc hiểu văn bản. - Nội dung 2: Phân tích văn bản. - Nội dung 3: Tổng kết. - Nội dung 4: Luyện tập. 3. Chuẩn bị: 3.1: Giáo viên: Tiểu sử nhà thơ Nguyễn Duy, phân tích bài thơ Ánh trăng. 3.2: Học sinh: Đọc kĩ bài thơ Ánh trăng, tìm hiểu tác giả, nội dung và nghệ thuật của bài thơ, tìm hiểu sự kết hợp các yếu tố tự sự và trữ tình. 4. Tổ chức các hoạt động học tập: 4.1:Ổn định tổ chức và kiểm diện: ( 1 phút) 9A1 : 9A2: 4.2:Kiểm tra miệng: ( 5 phút)  Câu hỏi kiểm tra bài cũ:  Bài thơ thể hiện ý nghĩa gì? (4đ)  Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ngợi ca tình cảm thiết tha và cao đẹp của bà mẹ Tà - ôi dành cho con, cho quê hương, đất nước trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.  Phân tích hai câu thơ sau: Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng. (4 đ)  Mặt trời của bắp là mặt trời thật trong thiên nhiên. Mặt trời của mẹ là hình ảnh ẩn dụ. ( Em cu Tai)  Con là mặt trời của mẹ. Là nguồn hạnh phúc ấm áp, vừa gần gũi, vừa thiêng liêng của đời mẹ...  Câu hỏi kiểm tra nội dung tự học:.

<span class='text_page_counter'>(13)</span>  Em đã chuẩn bị những gì cho bài học hôm nay?  Đọc bài thơ, tìm hiểu chú thích, trả câu hỏi phần đọc hiểu văn bản.  Hãy giới thiệu về nhà thơ Nguyễn Duy? (2đ) Cách trình bày bài thơ có gì đặc biệt?(1đ)  Nguyễn Duy tên khai sinh là Nguyễn Duy Nhuệ, sinh năm 1948, quê ở thành phố Thanh Hóa. Nguyễn Duy đã được trao giải Nhất cuộc thi thơ của báo Văn nghệ năm 1972 – 1973. Ông trở thành một gương mặt tiêu biểu trong lớp nhà thơ trẻ thời chống Mĩ cứu nước.Tập thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy đã được tặng giải A của Hội nhà văn Việt Nam năm 1984...  Cách trình bày bài thơ: Chỉ viết hoa đầu dòng thứ nhất của khổ thơ, nhũng dòng sau không viết hoa.  Nhận xét. Chấm điểm. 4.3:Tiến trình bài học: Hoạt động của giáo viên và học sinh  Vào bài: (1 phút) Ánh trăng vốn là nguồn đề tài lai láng, bất tận của các nhà thơ xưa và nay. Trăng đã đi vào lòng người với vẻ đẹp riêng của nó. Để giúp các em hiểu rõ thêm về vấn đề này, trong tiết học ngày hôm nay, cô sẽ hướng dẫn các em tìm hiểu một bài thơ rất hay của Nguyễn Duy. Đó là bài Ánh trăng.  Hoạt động 1: Hướng dẫn đọc hiểu văn bản. (5 phút)  Hướng dẫn cách đọc: 3 khổ đầu: giọng kể.  Khổ 4: Giọng hơi cao, ngỡ ngàng, ngạc nhiện.  Khổ 5- 6: Giọng tha thiết, trầm lắng, suy tư, ăn năn.  Giáo viên đọc mẫu. Gọi học sinh đọc nhận xét.  Giáo viên treo tranh giới thiệu tác giả.  Nêu những nét chính về tác giả?  Tên khai sinh Nguyễn Duy Nhuệ (1948), quê ở Thanh Hóa. Là nhà thơ quân đội trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ, được trao giải nhất cuộc thi thơ của báo văn nghệ .  Nêu xuất xứ của bài thơ?  Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và chiều sâu cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian , sự việc ở các khổ 1, 2, 3 bằng lặng trơi nhưng khổ thơ thứ tư “đột ngột” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm. Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỷ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.  Kiểm tra việc nắm nghĩa các từ khó của học sinh.  “Buyn- đinh” là từ mượn của ngôn ngữ nào?  Tiếng Anh (Châu Âu).  Em hãy tìm hiểu về bố cục của bài thơ?  Bài thơ có cấu tạo như một câu chuyện, kể theo trình tự thời gian.  Em hãy nhận xét về sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình của bài thơ?. Nội dung bài học. I. Đọc hiểu văn bản: 1.Đọc:. 2.Chú thích: a. Tác giả: SGK-156. b.Tác phẩm: Trích từ tập thơ “Ánh trăng”, viết năm 1978 tại Thành phố Hồ Chí Minh.. c. Từ khó: 3.Bố cục:.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>  Lời kể tự nhiên chân thành: hồi nhỏ, hồi chiến tranh sống gần gũi với thiên nhiên tưởng như không quên.  Lên thành phố sống cùng những tiện nghi hiện đại, trăng thành “người dưng qua đường”. Đèn điện tắt là bước ngoặt để vầng trăng gợi lại bao nhiêu kỉ niệm trữ tình.  Nhắc học sinh làm bài vào vở bài tập.  Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh phân tích văn bản. (15 phút)  Xuyên suốt bài thơ là hình ảnh nào?  Hình ảnh vầng trăng.  Vầng trăng mang ý nghĩa gì?  Trăng là vẻ đẹp của thiên nhiên, tự nhiên, là người bạn gắn bó với con người; là biểu tượng của quá khứ nghĩa tình, cho vẻ đẹp của đời sống tự nhiên, vĩnh hằng.  Hồi nhỏ và hồi chiến tranh, vầng trăng với tác giả có quan hệ như thế nào?  Hồi chiến tranh, thiên nhiên, vầng trăng có quan hệ với con người như thế nào?  Trong câu “Vầng trăng thành tri kỉ”, tác giả đã sử dụng nghệ thuật nào? Nó có tác dụng gì?  Hình ảnh con người và vầng trăng gắn bó với nhau, em còn thấy trong bài thơ nào vừa học?  Đồng chí của Chính Hữu.  Em hãy nêu câu thơ thể hiện sự gắn bó đó?  “Đêm nay … trăng treo”.  Trong cuộc sống thiếu thốn, gian khổ, thiên nhiên và vầng trăng gắn bó với con người tưởng sẽ như thế nào?  Qua đó em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên?  Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường: Liên hệ: môi trường và tình cảm.  Liên hệ thơ Hồ Chí Minh. ▲ Những câu thơ bài thơ nào của Bác cũng cho ta thấy vầng trăng là người bạn của con người?  “ Trăng vào cửa sổ đòi thơ … hôm sau”. (Tin thắng trận)  “ Người ngắm trăng … ngắm nhà thơ”. (Ngắm trăng)  Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường: Trăng cũng như thiên nhiên là người bạn lớn của con người. Là môi trường sống đồng thời cũng là nơi con người thể hiện tình cảm...  Cho HS làm bài tập trắc nghiệm.  Ở quá khứ, con người sống nghĩa tình với vầng trăng như vậy, Còn hiện tại thì sao? ( Chuyển ý). II. Phân tích văn bản: 1. Vầng trăng trong quá khứ:. Hồi nhỏ: sống với đồng, sông, bể  Sống gần gũi với thiên nhiên. -Hồi chiến tranh:Trăng là tri kỉ, tình nghĩa. - Nghệ thuật: Nhân hóa, điệp ngữ.  Gắn bó thân thiết.. - Ngỡ không bao giờ quên vầng trăng tình nghĩa.  Con người hòa hợp, sống chung thủy trọn đời với vầng trăng..  Hoàn cảnh sống của tác giả thay đổi như thế nào? 2. Vầng trăng trong hiện tại  Chuyển từ rừng núi ra thành phố. thời hịa bình:  Khi tác giả lên thành phố sống thì em thấy có gì thay.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> đổi?Lúc đó, vầng trăng với tác giả như thế nào?  Tại sao lại có sự thay đổi như vậy?  Vì hoàn cảnh sống thay đổi, giờ đã quen ánh điện, cửa gương nên dù vầng trăng đi qua ngõ cũng trở thành xa lạ. - Khi sống ở thành phố với  Trong câu thơ này tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ những tiện nghi hiện đại thì thuật gì? Có tác dụng gì? vầng trăng thành “ người dưng qua đường”. - Nghệ thuật: so sánh, nhân hóa  Nhấn mạnh sự lạnh nhạt, hờ  Có người cho rằng: sống trong vinh hoa phú quý, hững, bạc bẽo, vô tình của con người ta sẽ quên đi quá khứ, dù là quá khứ tốt đẹp. Suy người. nghĩ của em thế nào?  Không, bởi quá khứ là nền tảng nâng đỡ hiện tại và tương lai, nhớ đến quá khứ giúp ta sống tốt đẹp hơn.  Đang quen sống với ánh điện, cửa gương rồi tình huống gì xảy ra?  Tình huống mất điện đột ngột trong đêm là câu chuyện - Đèn điện tắt, phòng tối om. không hiếm gặp ở nước ta trong những năm tháng ấy, - Vội vã đi tìm nguồn sáng. khiến tác giả vốn đã quen với ánh sáng, không thể chịu - Bắt gặp vầng trăng tròn. nổi cảnh tối om nơi căn phòng buyn – đinh hiện đại.  Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả trong đoạn thơ này? Tác dụng của cách dùng từ ấy?  Động từ: vội, bật, tung... đặt liền nhau, diễn tả sự khó - Nghệ thuật : chịu và hành động hối hả, khẩn trương của tác giả để đi + Dùng từ láy: thình lình, đột tìm nguồn sáng. ngột. + Động từ: vội, bật, tung  Qua đó, cho ta hiểu thêm về điều gì?  Nhấn mạnh sự bất ngờ và hối hả.  Con người với thiên nhiên,  Bắt gặp vầng trăng đột ngột như vậy, quá khứ sống dậy vầng trăng thay đổi theo thời với bao kỉ niệm nghĩa tình trong lòng. Vậy, nhân vật trữ gian. tình đang suy nghĩ gì? ( Chuyển ý)  Khi gặp “vầng trăng tròn” thì tâm trạng của tác giả ra sao? 3.Nỗi niềm của nhà thơ:  Em có nhận xét gì về tư thế và tâm trạng của tác giả - Rưng rưng xúc động khi khi đột ngột gặp lại vầng trăng? quá khứ hiện ra.  Tư thế “ ngửa mặt lên nhìn mặt” là tư thế tập trung chú ý, mặt đối mặt và mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Cách thể hiện của tác giả là dùng những từ không cụ thể, không trực tiếp ( so sánh: có cái gì , như ...) để diễn tả xúc động, cảm động chợt dâng tràn trong lòng anh khi gặp lại vầng trăng.  Ở đây, tác giả đã sử dụng biện nghệ thuật gì? Có tác dụng gì? - Sử dụng biện pháp so sánh,  Từ hình ảnh “ ngửa mặt lên nhìn mặt” gợi nhớ lại quá điệp ngữ ,... khứ, em hãy cho biết: bài thơ nào của nhà thơ Lý Bạch  Diễn tả cảm xúc dâng trào. cũng có hình ảnh vẩng trăng và gợi nhớ đến quê hương? Nhấn mạnh, khắc sâu quá khứ.  “ Tĩnh dạ tứ” : “Ngẩng đầu nhìn trăng sáng. Cúi đầu.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> nhớ cố hương”  Hình ảnh: “trăng cứ tròn vành vạnh”, “ánh trăng im phăng phắc” mang ý nghĩa biểu trưng. Đó là ý nghĩa gì?  Cho học sinh thảo luận trong 4 phút.  Gọi đại diện nhóm trình bày  Nhận xét, bổ sung, sửa chữa.   Trong khổ thơ này, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Tác dụng của biện pháp ấy?  Cuối cùng, điều gì khiến tác giả giật mình? Cái giật mình thể hiện điều gì?  Cái “giật mình” thể hiện sự ăn năn tự trách, nhắc nhở mình phải thay đổi cách sống, không bao giờ được phản bội quá khứ.. - Trăng cứ tròn vành vạnh: Vẻ đẹp nghĩa tình, quá khứ vẹn nguyên, không phai mờ. - Ánh trăng im phăng phắc: Sự trách móc trong im lặng, tự vấn lương tâm. - Nghệ thuật: Ẩn dụ, nhân hóa.  Nhắc nhở về đạo lí thủy chung. - Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình, bạc bẽo, nông nổi trong cách  Theo em, chủ đề của bài thơ nói về điều gì? sống của mình.  Giáo dục tư tưởng tình cảm cho học sinh: không quên  Chủ đề: Nhắc nhở về thái độ, công ơn của cha ông, sống nghĩa tình, thủy chung sau tình cảm đối với quá khứ nghĩa trước. tình, đối với thiên nhiên, đất  Cho HS làm bài tập trắc nghiệm. nước. Gợi đạo lí “ Uống nước nhớ nguồn”, sống thủy chung. Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh Tổng kết văn bản. III. Tổng kết: ( 5 phút) 1. Nghệ thuật:  Em có nhận xét gì về giọng điệu, kết cấu của bài thơ? - Kết cấu: kết hợp giữa tự sự và trữ tình, tự sự làm cho trữ tình trở nên tự nhiên mà cũng rất sâu nặng. - Giọng điệu: lúc nhẹ nhàng trầm lắng, suy tư, lúc ngạc nhiên, ngỡ ngàng bộc lộ cảm  Ngoài ra, bài thơ có nét gì đặc sắc về nghệ thuật?  Sáng tạo nên hình ảnh thơ cĩ nhiều tầng ý nghĩa: Trăng xúc. là vẻ đẹp của thiên nhiên, tự nhiên là người bạn gắn bĩ với - Sáng tạo nên hình ảnh thơ có nhiều tầng ý nghĩa... con người; là biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình, cho vẻ đẹp của đời sống tự nhiên, vĩnh hằng.  Kết hợp tự sự trữ tình, dùng hình ảnh so sánh, nhân hóa, điệp từ, từ láy rất thành công...  Nêu ý nghĩa của bài thơ? 2. Ý nghĩa văn bản:  Cho HS thảo luận nhóm đôi trong 1 phút. Ánh trăng khắc họa một khía  Gọi học sinh trình bày nhanh. cạnh trong vẻ đẹp của người  Nhận xét, sửa chữa. lính: sâu nặng nghĩa tình, thuỷ  Cho HS làm bài tập trắc nghiệm. chung sau trước.  Hoạt động 4: Hướng dẫn luyện tập. (5 phút) Bài tập 1: Đọc diễn cảm lại bài thơ hoặc ngâm lại bài IV. Luyện tập: - Bài 2: thơ? Bài tập 2: So sánh ý nghĩa của hình ảnh ánh trăng trong 2 bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu và “Ánh trăng” của Nguyễn Duy ?  Giống nhau: Hai bài thơ đều lấy một vẻ đẹp trong thiên nhiên -ánh trăng để khai thác xây dựng hình ảnh thơ..

<span class='text_page_counter'>(17)</span>  Khác nhau: - Đồng chí: + Là biểu tượng cho vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí ở người chiến sĩ trong kháng chiến chống Pháp + Là hình tượng thơ đậm chất lãng mạn trong thơ Chính Hữu và thơ ca kháng chiến. - Ánh trăng: + Khơi nguồn cho việc bày tỏ thái độ, tình cảm của con người với hiện tại và quá khứ. + Là hình ảnh để nhà thơ thể hiện chủ đề bài thơ : “Uống nước nhớ nguồn”.  Gọi học sinh đọc yêu cầu bài tập 3.  Thử tưởng tượng mình là nhân vật trong bài thơ “Ánh trăng”, em thử diễn tả lại tình cảm xúc của mình thành bài tự sự ngắn?  Gọi học sinh trình bày, nhận xét.  Có thể cho HS về nhà làm. 4.4:Tởng kết: ( 5 phút)  Vầng trăng mang ý nghĩa gì?  Trăng là vẻ đẹp của thiên nhiêân, tự nhiên, là người bạn gắn bó với con người; là biểu tượng của quá khứ nghĩa tình, cho vẻ đẹp của đời sống tự nhiên, vĩnh hằng.  Nêu ý nghĩa của bài thơ?  Ý nghĩa: Ánh trăng khắc họa một khía cạnh trong vẻ đẹp của người lính sâu nặng nghĩa tình, thủy chung sau trước.  Nhận xét về kết cấu của bài thơ?  Kết cấu: Kết hợp tự sự và trữ tình, tự sự làm cho trữ tình trở nên tự nhiên mà cũng rất sâu nặng.  Hoặc có thể hướng dẫn HS tổng kết nội dung bài họa bằng sơ đồ tư duy:.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> 4.5:Hướng dẫn học tập: (3 phút) à Đối với bài học tiết này: - Học thuộc lòng bài thơ, phân tích nội dung, nghệ thuật và nắm ý nghĩa bài thơ. - Viết đoạn văn bình khổ thơ cuối của bài. à Đối với bài học tiết sau: - Đọc kĩ, tóm tắt truyện ngắn Làng của nhà văn Kim Lân. Tìm hiểu tiểu sử tác giả, nhân vật, sự việc, cốt truyện, yếu tố đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm, sự kết hợp các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự hiện đại; tình yêu làng, yêu nước, tinh thần kháng chiến của người nộng dân trong thời kháng chiến chống Pháp. 5. Phụ lục: Tài liệu: Thông tin phản hồi: -Tài liệu: + SGK, SGV thức Ngữ văn 9. Sổ tay kiến thức Ngữ văn 9. Ngữ văn 9 nâng cao. + Học và thực hành theo chuẩn kiến thức- kĩ năng Ngữ văn 9. Phân tích, bình giảng Ngữ văn 9. Tuaàn:12.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Tieát:59 Ngaøy daïy:13/11/2015. TỔNG KẾT TỪ VỰNG (Luyện tập tổng hợp). 1. Muïc tieâu: 1.1:Kiến thức :  Hoạt động 1: - HS biết: Vận dụng kiến thức đã học để phân tích những hiện tượng ngôn ngữ trong thực tieãn giao tieáp vaø trong vaên chöông. - HS hiểu: Hệ thống các kiến thức về nghĩa của từ, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, trường từ vựng. Từ tượng thanh, từ tượng hình, các biện pháp tu từ từ vựng. - Tác dụng của việc sử dụng các phép tu từ trong văn bản nghệ thuật. 1.2:Kó naêng: - HS thực hiện được: Phân tích tác dụng của việc lựa chọn, sử dụng từ ngữ và biện pháp tu từ trong vaên baûn. - HS thực hiện thành thạo: Nhận diện được các từ vựng, các biệp pháp tu từ từ vựng trong văn baûn. 1.3:Thái độ: - HS coù thoùi quen: Lựa chọn và sử dụng từ ngữ phù hợp với mục đích giao tiếp. - HS có tính cách: Giáo dục học sinh ý thức sử dụng tốt từ vựng tiếng Việt. - Tích hợp giáo dục kĩ năng sống: Kó naêng giao tieáp vaø kó naêng ra quyeát ñònh : lựa chọn và sử dụng từ phù hợp với mục đích giao tiếp. 2. Noäi dung hoïc taäp: - Noäi dung 1: Luyeän taäp 3. Chuaån bò: 3.1: Giáo viên: Bảng phụ ghi ví du,ï đoạn thơ. 3.2: Học sinh: Tìm hiểu về cách dùng từ trong văn bản. 4. Tổ chức các hoạt động học tập: 4.1:Ổn định tổ chức và kiểm diện: ( 1 phút) 9A1 : 9A2: 4.2:Kieåm tra mieäng: ( 5 phuùt)  Caâu hoûi kieåm tra baøi cuõ:  Vận dụng kiến thức đã học về một số phép tu từ từ vựng để phân tích nét độc đáo của những câu thơ sau: (6 đ)  Rồi sớm rồi chiều bếp lửa bà nhen Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn Một ngọn lửa, chứa niềm tin dai dẳng…  Điệp từ “Một ngọn lửa” và biện pháp ẩn dụ để lại ấn tượng đẹp, giàu tình cảm trong lòng người đọc, từ ngọn lửa thân quen của cuộc sống trở thành ngọn lửa ấp áp và niềm tin của tinh thaàn.  Em thấy tình hình sử dụng tiếng nước ngoài trong tiếng Việt hiện nay như thế nào? Hãy trình bày ý kiến của em về hiện tượng ấy? (2đ).

<span class='text_page_counter'>(20)</span>  Hiện nay, tiếng nước ngoài được lạm dụng quá nhiều vào tiếng Việt làm mất vẻ trong sáng của tiếng Việt. Chúng ta không nên vận dụng tiếng nước ngoài vào tiếng Việt một cách tùy tiện, chỉ nên vận dụng khi không có từ thay thế hoặc cần thể hiện một sắc thái nào đó.  Câu hỏi kiểm tra nội dung tự học:  Em đã chuẩn bị những gì cho bài học hôm nay? (2đ)  Tìm hiểu về cách dùng từ trong văn bản.  Nhận xét, chấm điểm. 4.3:Tieán trình baøi hoïc: Hoạt động của giáo viên và học sinh  Vaøo baøi : Tiếng Việt của chúng ta rất giàu và đẹp. Từ vựng tiếng Việt của chúng ta cũng rất phong phú và đa dạng. Là người Việt, chúng ta phải sử dụng tốt tiếng mẹ đẻ của mình. Vì vậy, trong tiết học ngày hôm nay, cô sẽ rèn cho các em kĩ năng sử dụng tốt vốn từ vụng Tiếng Việt qua tiết “ Tổng kết từ vựng” ( Luyện tập tổng hợp). (1 phuùt)  Hoạt động 1: Hướng dẫn luyện tập. ( 28 phút )  Gọi học sinh đọc bài tập 1.  Từ nào thể hiện ý nghĩa cần biễu đạt thích hợp? Vì sao?  Từ gật đầu: cúi đầu xuống, ngẩng đầu lên ngay, thường dùng để chào hỏi hay tỏ sự đồng ý.  Cho HS làm thêm bài tập bổ trợ:  Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống trong câu thơ sau: Thoát trông ...màu da Ăn gì to béo đẫy đà làm sao. A. Bong bóng B. Nhờn nhợt C. Trăng trắng.  Tích hợp giáo dục kĩ năng sống: Kó naêng ra quyeát ñònh lựa chọn và sử dụng từ phù hợp với mục đích giao tiếp: lựa chọn từ ngữ mang tính biểu cảm cao.  Gọi học sinh đọc bài tập 2.  Nhận xét về cách hiểu nghĩa của 2 vợ chồng?  Caùch noùi nhö vaäy vi phaïm phöông chaâm naøo?  Phöông chaâm quan heä: oâng noùi gaø, baø noùi viït.. Noäi dung baøi hoïc. I. Sử dụng từ trong câu: Baøi 1: - Cách dùng từ trong văn bản: - Từ gật gù mang tính biểu cảm hơn. Vì là từ tượng hình gợi động tác gật nhẹ và nhiều lần thể hiện sự đồng tình, tán thưởng cao.  Bài tập bổ trợ: Đáp án: B. Baøi 2: - “ Đội …chân sút.”: ý nói: chỉ có một caàu thuû coù khaû naêng ghi baøn, khoâng nhö người vợ nghĩ: cầu thủ chỉ có một chân..  Cho HS làm thêm bài tập bổ trợ:  Ông bà ta hay nói câu “ Cha bố cô!”. Theo  Bài tập bổ trợ: - Là lời mắng yêu khi bà nội ngoại em, đây là câu chửi hay một lời mắng yêu?  Giáo dục HS chú ý đến hoàn cảnh giao tiếp đểø xoa đầu, mắng cháu ruột mình như thế..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> - Ngoài ra, nó là lời mắng chửi. thực thực hiện đúng phương châm hộïi thoại.  Gọi học sinh đọc bài tập 3. Baøi 3:  Các từ: miệng, chân, tay, đầu. Từ nào dùng + Mieäng, chaân, tay: duøng theo nghóa theo nghĩa gốc? Từ nào dùng theo nghĩa chuyển? Từ nào chuyển theo phương thức ẩn dụ? Từ nào gốc. + Vai: chuyển theo phương thức hoán chuyển theo phương thức hoán dụ? duï. + Đầu: theo phương thức ẩn dụ, lấy theo neùt nghóa: phaàn phía treân. Baøi 5:  Gọi học sinh đọc bài tập 5. - Đặt tên sự vật theo cách: dùng các từ  Các sự vật hiện tượng ở trên dược đặt tên theo có sẵn để gọi tên sự vật mới: rạch Mái caùch naøo?  Cho HS chơi trò chơi tiếp sức. Thời gian 1 phút: Giaàm. VD: cà tím, ong ruồi, ớt chỉ thiên (quả  Tìm 5 ví dụ về những sự vật, hiện tượng được gọi tên theo cách dựa và đặc điểm riêng biệt của nhỏ, chỉ thẳng lên trời), chuột đồng, chuột cống, chè móc câu, mực, chim lợn chuùng?  Giáo dục HS ý thức tìm hiểu, trau dồi để làm ( cú cĩ tiếng kêu eng éc như lợn.) tăng vốn từ của bản thân. II. Sử dụng trường từ vựng và từ mượn: Baøi 4:  Gọi học sinh đọc bài tập 4. - Nhóm từ: đỏ, xanh, hồng: nằm cùng  Vận dụng kiến thức về từ vựng để phân tích, thấy được cái hay trong cách dùng từ của tác giả trường nghĩa: màu sắc. Nhóm từ: lửa, cháy, tro: nằm cùng trong 2 baøi thô? trường nghĩa: các sự vật, hiện tượng có  Cho hoïc sinh thaûo luaän trong 4 phuùt. liên quan đến lửa.  Gọi đại diện nhóm trình bày. - Hai trường từ vựng này có quan hệ  Nhaän xeùt. chặt chẽ với nhau. Màu áo đỏ của cô gái nhö lan toûa caû khoâng gian, laøm khoâng gian bieán saéc thaép leân trong maét chaøng trai một ngọn lửa. Ngọn lửa ấy lan tỏa trong con người amh làm anh say đắm, ngaát ngaây.  Dieãn taû tình yeâu maõnh lieät vaø chaùy boûng cuûa chaøng trai. Baøi 6:  Gọi học sinh đọc bài tập 6. - Pheâ phaùn kieåu caùch thích duøng từ  Truyện cười phê phán điều gì? nước ngoài của một số người.  Dùng từ mượn không đúng chỗ.  Qua vieäc tìm hieåu caùc baøi taäp treân, em ruùt ra được bài học gì cho bản thân?  Sử dụng từ vựng tiếng việt phù hợp để đạt hieäu quaû cao trong giao tieáp.  GV liên hệ thực tế:  Hiện nay, có một số em thường hay sử dụng cách nói như “ hello mẹ” hay “ bye bạn”, em có.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> nhận xét gì về cách mượn từ đó? Theo em, chúng ta cần phải làm gì để giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt?  Làm cho tiếng Việt của chúng ta bị pha tạp.  Cần giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.  Qua baøi hoïc ngaøy hoâm nay, em ruùt ra cho mình bài học gì về cách dùng từ, đặt câu?  Tích hợp giáo dục kĩ năng sống: Kó naêng ra quyeát ñònh lựa chọn và sử dụng từ phù hợp với mục đích giao tiếp, để việc giao tiếp đạt hiệu quả cao. 4.4:Toâûng keát: ( 5 phuùt)  Sử dụng kĩ thuật trình bày một phút:  Em đã được tổng kết lại những nội dung nào về từ vựng?Hãy trình bày trong một phút?  Từ đơn, từ phức, thành ngữ, nghĩa của từ, từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ, từ đồng âm, từ đồng nghiã, từ trái nghĩa, cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ, trường từ vựng, từ mượn, từ Hán- Việt, thuật ngữ và biệt ngữ xã hội, trau dồi vốn từ, từ tượng thanh, từ tượng hình, một số biện pháp tu từ từ vựng…  Câu thơ nào có từ : “lưng” không được dùng với nghĩa gốc? A. Từ trên lưng mẹ, em tới chiến trường. B. Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ. C. Löng nuùi thì to maø löng meï thì nhoû. D. Lưng đưa nôi và tim hát thành lời.  Đáp án: C  Trong hai câu thơ sau, tác giả dùng biện pháp tu từ gì? Không có kính rồi xe không có đèn Không có mui xe, thùng xe có xước. A. Nhaân hoùa C. Noùi quaù B. So saùnh D. Lieät keâ  Đáp án: D 4.5:Hướng dẫn học tập: (3 phút) à Đối với bài học tiết này: - Nắm vững các kiến thức về từ vựng. Tập viết đoạn văn có sử dụng một trong số các phép tu từ so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, hóan dụ, nói quá, nói giảm nói tránh, điệp ngữ, chơi chữ. à Đối với bài học tiết sau: - Chuẩn bị bài: “Chương trình địa phương phần tiếng Việt”: Sưu tầm từ ngữ địa phương chỉ sự vật, hoạt động, trạng thái, đặc điểm, tính chất… Sự khác biệt giữa các từ địa phương, phân tích tác dụng của việc sử dụng phương ngữ trong một số văn bản. 5. Phuï luïc: Taøi lieäu: Thoâng tin phaûn hoài: -Taøi lieäu: + SGK, SGV thức Ngữ văn 9. + Sổ tay kiến thức Ngữ văn 9. + Ngữ văn 9 nâng cao..

<span class='text_page_counter'>(23)</span> + Học và thực hành theo chuẩn kiến thức- kĩ năng Ngữ văn 9.. Tuaàn:12 Tieát:60 Ngaøy daïy: 13/11/2015. LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN TỰ SỰ CÓ SỬ DỤNG YẾU TỐ NGHỊ LUẬN 1. Muïc tieâu: 1.1:Kiến thức :  Hoạt động 1: - HS biết: Vận dụng viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận. - HS hiểu: Vai trò kết hợp của các yếu tố nghị luận trong đoạn văn tự sự .  Hoạt động 2:. - HS biết: Thực hành viết đoạn văn tự sự có yếu tố nghị luận.. 1.2:Kó naêng: - HS thực hiện được: Phân tích tác dụng của yếu tố lập luận trong đoạn văn tự sự. - HS thực hiện thành thạo: Viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận với độ dài trên 90 chữ. 1.3:Thái độ: - HS coù thoùi quen: Sử dụng yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự. - HS có tính cách: Giáo dục học sinh ý thức về vai trò của yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự. 2. Noäi dung hoïc taäp: - Nội dung 1: Tìm hiểu yếu tố nghị luận trong văn tự sự. - Nội dung 2: Thực hành viết đoạn văn tự sự có yếu tố nghị luận. 3. Chuaån bò: 3.1: Giáo viên: Đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luâïn. 3.2: Hoïc sinh: Chuaån kó baøi taäp 1, 2 phaàn II. 4. Tổ chức các hoạt động học tập: 4.1:Ổn định tổ chức và kiểm diện: ( 1 phút) 9A1 : 9A2: 4.2:Kieåm tra mieäng: ( 5 phuùt)  Caâu hoûi kieåm tra baøi cuõ:  Nêu đặc điểm của thể thơ tám chữ? (3đ) Hãy đọc bốn câu thơ tám chữ mà em đã làm được? ( 3đ)  Mỗi dòng có tám chữ, số câu không hạn định, gieo vần ở cuối câu (vần chân), vần liền hoặc vần cách, ngắt nhịp linh hoạt.  Học sinh đọc bốn câu thơ..

<span class='text_page_counter'>(24)</span>  Nhaän xeùt. Chaám ñieåm.  Đoạn văn sau là lời của ai? Nghị luận về vấn đề gì? Yếu tố nghị luận ấy có tác dụng gì? (2ñ) “ Ông lão ngừng lại, ngờ ngợ như lời của mình không được đúng lắm. Chả nhẽ cái bọn ở làng lại đốn đến thế được. Ông kiểm điểm từng người trong óc. Không mà, họ toàn là người có tinh thần cả mà. Họ đã ở lại làng, quyết tâm một sống một chết với giặc, có đời nào lại cam tam laøm ñieàu nhuïc nhaõ aáy!...” (Laøng – Kim Laân )  Đoạn văn là lời của ông Hai, đang tự thuyết phục rằng: người làng Chợ Dầu không theo Tây, yếu tố nghị luận giúp khẳng định lòng yêu nước của người làng Chợ Dầu nói riêng, của nhân ta trong thời kháng chiến nói chung.  Câu hỏi kiểm tra nội dung tự học:  Em đã chuẩn bị những gì cho bài học hôm nay? (2đ)  Tìm hiểu trước các baøi taäp 1, 2 phaàn II.  Nhận xét, chấm điểm. 4.3:Tieán trình baøi hoïc: Hoạt động của giáo viên và học sinh. Noäi dung baøi hoïc.  Vaøo baøi: Tiết học vừa qua, chúng ta nắm được các yếu tố trong văn bản nghị luận, các em đã biết về nội dung và hình thức, cách diễn đạt… Tiết học này, các em sẽ được thực hành luyện tập nhiều hơn. Từ đó giúp các em viết được văn bản tự sự có yếu tố nghị luận một cách tốt hơn. (1 phuùt) I.Thực hành tìm hiểu yếu tố  Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu yếu tố nghị luận nghị luận trong văn tự sự: trong văn tự sự. (10 phút) VD: Đoạn văn: Lỗi lầm và sự biết  Gọi học sinh đọc đoạn văn: Lỗi lầm và sự biết ơn. ôn.  Đoạn văn kể về sự việc gì? Do ai kể?  Đoạn văn kể về chuyện hai người bạn đi trên sa mạc và cách ghi nhớ lỗi lầm và sự biết ơn của một người trong số họ. Chuyện do một người thứ ba kể.  Đoạn văn được kể bằng ngôi thứ mấy? Kể theo trình tự naøo?  Đoạn văn được kể bằng ngôi thứ ba, người kể dấu mặt. Kể theo trình tự thời gian, việc gì trước kể trước, vieäc gì sau keå sau.  Trong đoạn văn trên, yếu tố nghị luận thể hiện ở những - Caâu vaên coù yeáu toá nghò luaän: caâu vaên naøo? + “ Những điều … trong lòng  Câu trả lời của người bạn được cứu và câu kết của văn người:. bản. + “Vậy mỗi chúng ta … lên đá”.   Yeáu toá nghò luaän coù vai troø vaø taùc duïng nhö theá naøo - Yeáu toá nghò luaän laøm cho caâu.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> trong việc làm nổi bật nội dung đoạn văn?. vaên theâm saâu saéc, giaøu tính trieát lí vaø coù tính giaùo duïc cao. Giuùp ta coù thể rút ra bài học về sự bao dung, lòng nhân ái và ghi nhớ ơn nghĩa, ân tình, oán nên cởi, ân nên buộc..  Nếu không có yếu tố nghị luận thì đoạn văn sẽ như thế naøo?  Nếu vậy, văn bản sẽ không có sự liên kết nội tại giữa các cảnh ngộ được kể lại thì ấn tượng về câu chuyện sẽ nhaït nhoøa.  Nhận xét về quan hệ yếu tố tự sự và nghị luận trong đoạn trích ?  Giáo dục học sinh ý thức về vai trò của yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự.  Dựa vào yếu tố nghị luận trên, em hãy rút ra bài học cho cuoäc soáng?  Sống có lòng bao dung, độ lượng, nhớ ơn nghĩa.  Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh thực hành viết đoạn II.Thực hành viết đoạn văn văn tự sự có yếu tố nghị luận. (22 phút) tự sự có sử dụng yếu tố nghị  Goïi hoïc sinh toùm taét yeâu caàu cuûa baøi taäp 1. luaän:  Giáo viên gợi ý cho học sinh thực hành viết. - Baøi 1:  Mở đoạn: Giới thiệu sự việc và nhân vật. Buổi sinh hoạt lớp diễn ra vào lúc nào? Ở đâu? Gồm có những ai? Ai chủ trì? Làm việc gì? Không khí sinh hoạt ra sao?  Phát triển đoạn: Trong buổi sinh hoạt, ai phát biểu Nam là người không tốt, em đã phát biểu Nam là người toát ra sao?  Kết đoạn: Cuối buổi sinh hoạt, thái độ của các bạn ra sao? Đồng tình với em hay phản đối?  Lưu ý : Nghị luận thường diễn ra dưới dạng các cuộc hội thoại và độc thoại. Câu đối thoại thường đứng sau dấu hai chấm và ngoặc kép.  Yêu cầu học sinh xem lại đoạn văn đã chuẩn bị ở nhà. So sánh đối chiếu với gợi ý của giáo viên để điểu chỉnh boå sung.  Cho hoïc sinh trình baøy baøi cuûa mình theo nhoùm trong 10 phuùt.  Chú ý nhận xét về sự việc, thứ tự kể, ngôi kể, người kể, yếu tố nghị luận, thử thay đổi ngôi kể.  Gọi khoảng 4- 5 học sinh trình bày.  Nhận xét, sửa chữa.  GV hướng dẫn học sinh nhận xét về sự việc, thứ tự kể,.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> ngôi kể, người kể, yếu tố nghị luận, thử thay đổi ngôi kể.  Gọi học sinh đọc bài tham khảo: “Bà nội”.  Dựa vào gợi ý bài tập 1. Tìm hiểu phần mở đoạn gồm những câu nào? Giới thiệu về nhân vật nào? Về việc gì?. - Baøi 2: Vaên baûn: Baø noäi + Mở đoạn: 3 câu đầu: Giới thiệu veà baø noäi vaø ñaëc ñieåm chung veà  Trong phần phát triển đoạn gồm có mấy ý? Đó là tuổi tác, sức khỏe. những ý nào? + Phát triển đoạn: Ý 1: Những hoạt động và tính tình cuûa baø.  Xác định yếu tố lập luận trong đoạn? Ý 2: Nhận xét, thái độ của tác giaû veà baø. + Caùch laäp luaän: Loàng trong yù 2. Từ lời dạy: “ Con hư … tại bà”. Taùc giaû baøn veà “taám göông” vaø hieäu quaû cuûa noù trong giaùo duïc gia  Giáo dục học sinh ý thức về vai trò của yếu tố nghị luận đình: “ Bà như … sao được”. trong văn bản tự sự. - Yeáu toá nghò luaän theo suy lí. Từ cuộc đời và lời dạy của bà, tác giaû baøn veà moät nguyeân taéc giaùo dục: “Người ta … nó gãy”. - Yeáu toá nghò luaän khaùi quaùt hoùa.  Đọc đoạn văn có yếu tố nghị luận hay cho học sinh tham khaûo.  Cho học sinh viết đoạn văn kể về việc làm hoặc lời dạy giản dị mà sâu sắc của mẹ và bà mà em cảm động (duøng yeáu toá nghò luaän).  Gọi học sinh đọc, nhận xét.. 4.4:Toâûng keát: ( 3 phuùt)  Yếu tố tự sự có vai trò và tác dụng gì trong văn nghị luận?  Thường chứa đựng những triết lí sâu sắc, làm nổi bật nội dung văn bản.  Giáo dục học sinh ý thức sử dụng yếu tố tự sự trong văn bản nghị luận để làm nổi bật noäi dung. 4.5:Hướng dẫn học tập: (3 phút) à Đối với bài học tiết này: - Xem lại cách viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận. - Tham khaûo baøi taäp 1 trong saùch baøi taäp trang 78. à Đối với bài học tiết sau: - Chuẩn bị bài Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự : Tìm yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự đã cho trong sách giáo khoa, xác định vai trò của các yếu tố ấy, tập viết đoạn văn tự sự vận dụng các yếu tố ấy..

<span class='text_page_counter'>(27)</span> 5. Phuï luïc: Taøi lieäu: Thoâng tin phaûn hoài: -Taøi lieäu: + SGK, SGV thức Ngữ văn 9. + Sổ tay kiến thức Ngữ văn 9. + Học và thực hành theo chuẩn kiến thức - kĩ năng Ngữ văn 9..

<span class='text_page_counter'>(28)</span>