LUẬN văn THẠC sĩ quản lý dạy học môn giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên ở trung tâm giáo dục quốc phòng hà nội i

MỤC LỤC
Tran
g
MỞ ĐẦU
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC

3

MƠN GIÁO DỤC QUỐC PHỊNG VÀ AN NINH
CHO SINH VIÊN
1.1. Dạy học mơn Giáo dục Quốc phịng và an ninh cho sinh

13

viên
1.2. Quản lý dạy học môn Giáo dục Quốc phòng và an ninh

24

cho sinh viên
Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC
MÔN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH
CHO SINH VIÊN Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC
QUỐC PHÒNG HÀ NỘI I
2.1. Khái quát về Trung tâm Giáo dục Quốc phòng Hà Nội I
2.2. Thực trạng dạy học mơn Giáo dục Quốc phịng và an ninh

39

cho SV ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng Hà Nội I

43

2.3. Thực trạng quản lý dạy học môn Giáo dục Quốc phòng
và an ninh cho sinh viên ở Trung tâm Giáo dục quốc

53

phòng Hà Nội I
Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC MƠN GIÁO
DỤC QUỐC PHỊNG VÀ AN NINH CHO SINH
VIÊN Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG
HÀ NỘI I
3.1. Hệ thống biện pháp quản lý dạy học môn Giáo dục

69

Quốc phòng và an ninh cho sinh viên ở Trung tâm Giáo
dục quốc phòng Hà Nội I
3.2. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp đề xuất
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

86
93

1


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

97

2


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong bối cảnh quốc tế và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, Nghị
quyết Đại hội Đại biểu lần thứ XII của Đảng chủ trương xây dựng thế trận
quốc phịng tồn dân, thế trận an ninh nhân dân vững chắc, thực hiện chủ
trương đó cần “Đẩy mạnh cơng tác thơng tin, tun truyền, giáo dục nâng cao
ý thức trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của các cấp, các
ngành, của mỗi cán bộ, đảng viên và từng người dân đối với nhiệm vụ bảo vệ
Tổ quốc” [16. 150-151]. Trong đó GDQP cho SV các trường đại học là một
trong những nội dung quan trọng để thực hiện chủ trương trên, giúp họ phát
triển tồn diện nhân cách, có đủ trình độ năng lực thực hiện tốt hai nhiệm
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Trong nhà trường đại học, mơn học GDQP&AN cho SV nằm trong
chương trình bắt buộc, với thời lượng 165 tiết SV phải nắm vững những kiến
thức, kỹ năng cơ bản về QP&AN trong chương trình. Tuy nhiên việc dạy và
học môn học này những năm qua ở các trường đại học cũng như ở các Trung
tâm GDQP&AN đang tồn tại khá nhiều hạn chế, mà nguyên nhân chủ yếu là
từ khâu quản lý dạy học; do vậy cần thiết phải nghiên cứu tìm biện pháp
nhằm quản lý có hiệu quả việc dạy và học mơn GDQP&AN cho SV hiện nay.
Thực tế dạy học môn GDQP&AN cho SV ở Trung tâm GDQP Hà Nội I
hiện nay cho thấy: chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng dạy học nói
riêng cịn nhiều bất cập; đáng quan tâm là chất lượng, hiệu quả dạy học mơn
học cịn thấp, chưa đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc; trình độ kiến thức quốc phòng, kỹ năng thực hành quân sự,
phương pháp học tập mơn học của SV cịn yếu…Mặc dù chất lượng dạy học

phụ thuộc và nhiều yếu tố; song một trong những nguyên nhân tạo nên những
mặt còn hạn chế về chất lượng dạy học mơn học như trình bày trên, là do

3


khâu quản lý dạy học của các chủ thể từ cán bộ quản lý trung tâm đến GV, SV
còn những bất cập hạn chế về các mặt như: Công tác xây dựng và thực hiện
kế hoạch dạy học; công tác chỉ đạo và tố chức thực hiện mục tiêu, hoàn thiện
nội dung, đổi mới phương pháp và thực hiện các hình thức tổ chức dạy học
của GV; cơng tác đánh giá chất lượng giảng dạy của GV, học tập của SV, công
tác đảm bảo các điều kiện dạy học và kiểm tra, giám sát thực hiện nhiệm vụ
dạy và học của GV, SV…
Nguyên nhân hạn chế trong dạy học và quản lý dạy học môn
GDQP&AN cho SV ở Trung tâm GDQP Hà Nội I như trình bày trên có thể
do việc quản lý hoạt động này còn theo kinh nghiệm, chưa trên cơ sở khoa
học quản lý giáo dục; hoặc do nhận thức, kĩ năng và thái độ của các chủ thể
chưa thực sự đáp ứng yêu cầu của công tác quản lý dạy học vốn rất phức tạp.
Mặc dù các nghiên cứu lý luận về quản lý dạy học ở đại học nói chung,
dạy học mơn GDQP&AN cho SV nói riêng cũng đã có một số cơng trình khoa
học đã công bố dưới dạng bài báo khoa học, luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ…
nhưng với đặc thù ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng Hà Nội I thì chưa có cơng
trình nào nghiên cứu một cách hệ thống chuyên sâu. Từ những lý do trình bày
trên, tác giả lựa chọn vấn đề: “Quản lý dạy học môn Giáo dục quốc phòng và
An ninh cho sinh viên ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng Hà Nội I” làm đề
tài luận văn tốt nghiệp cao học chuyên ngành quản lý giáo dục.
2.Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Giáo dục quốc phòng và an ninh là một bộ phận quan trọng trong chiến
lược giáo dục toàn diện cho SV nói riêng và cho thế hệ trẻ nói chung nhằm
xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt nam XHCN. Từ năm 1991, theo

quyết định 2732/QĐ, ngày 12/07/1991 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về công
tác GDQP, môn học được đổi thành GDQP; đây là mơn học chính khóa trong

4


đào tạo bậc ĐH, CĐ, THCN, THPT thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, các
trường chính trị, hành chính và đồn thể.
Những năm gần đây, cơng tác GDQP&AN nói chung, GDQP&AN cho
SV nói riêng ln được Đảng và Nhà nước ta hết sức quan tâm chỉ đạo như:
Chỉ thị số 62-CT/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng ngày 12/02/2001
về tăng cường cơng tác GDQP&AN tồn dân trong tình hình mới khẳng định:
GDQP toàn dân là một nội dung quan trọng của việc xây dựng nền quốc
phịng tồn dân. Để thực hiện nhiệm vụ GDQP&AN ở các trường trong hệ
thống giáo dục quốc dân, Bộ GD&ĐT đã phối hợp với Bộ quốc phòng tiến
hành tổ chức hệ thống các cơ sở GDQP&AN bao gồm hệ thống các Trung tâm
GDQP&AN, các khoa quân sự (GDQP&AN) và các bộ môn GDQP&AN tại
các trường bậc ĐH, CĐ, THCN, THPT; hiện nay trên cả nước có 16 Trung
tâm thuộc các trường do Bộ GD&ĐT thành lập.
Trong những năm qua, một số cơng trình khoa học nghiên cứu về lĩnh
vực GDQP&AN cho SV, học sinh dưới dạng bài báo, bài hội thảo khoa học,
luận văn, luận án…Cụ thể như: Tác giả Hà Văn Công (1989) nghiên cứu đề
tài "kiện toàn tổ chức biên chế cán bộ quản lý, giảng viên GDQP ngành
GD&ĐT". Đề tài của các tác giả đã nghiên cứu và đưa ra một số biện pháp
nhằm xây dựng bộ máy tổ chức vác biên chế đội ngũ sĩ quan Quân đội làm
công tác biệt phái thực hiện nhiệm vụ GDQP của Bộ GD&ĐT trên cơ sở định
hướng phát triển của các cơ sở GDQP&AN theo quy hoạch phát triển mạng
lưới các đơn vị GDQP&AN trên cả nước. Đề tài mới chỉ dừng lại ở việc định
hướng và đưa ra một số biện pháp trong việc xây dựng và kiện toàn về biên
chế cho đội ngũ sĩ quan Quân đội làm công tác biệt phái về GDQP&AN trên

toàn bộ hệ thống GDQP&AN trong cả nước để đáp ứng nhu cầu nhiệm vụ
trong giai đoạn tiếp theo mà chưa đưa ra giải pháp mang tính đồng bộ nhằm
nâng cao chất lượng dạy học môn GDQP&AN tại Trung tâm.

5


Tác giả Nguyễn Văn Huân (2003) với đề tài "Những giải pháp phát
triển đội ngũ giáo viên GDQP". Tác giả đã nghiên cứu thực trạng về trình độ
của đội ngũ cán bộ, GV làm công tác GDQP trong hệ thống các Trung tâm,
các khoa, các bộ môn GDQP&AN và đưa ra một số giải pháp trong đào tạo
về phương pháp giảng dạy và nâng cao trình độ đối với đội ngũ cán bộ Quân
đội làm công tác GDQP&AN tại các cơ sở giáo dục nêu trên. Đồng thời tác
giả đã đưa ra những biện pháp có tính chất định hướng chỉ đạo công tác đào
tạo đội ngũ GV giảng dạy mơn học GDQP&AN ở các trường THPT nhằm
góp phần thực hiện Nghị định 116 của Thủ tướng Chính phủ về công tác
GDQP đối với HS, SV ở các bậc học.
Tác giả Hồng Văn Tịng (2004) nghiên cứu đề tài: "Một số biện pháp
quản lý nhằm nâng cao kết quả giáo dục quốc phòng cho HS, SV tại các
Trung tâm giáo dục quốc phòng". Đề tài của tác giả nghiên cứu biện pháp
quản lý mọi mặt của hoạt động giáo dục tại Trung tâm GDQP&AN, nó có tính
chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục của các trung tâm GDQP&AN trong
giai đoạn hiện nay. Với đặc thù của từng Trung tâm thì việc áp dụng các biện
pháp trên trong giai đoạn hiện nay khi nhiệm vụ đào tạo có sự phát triển là
khó, hơn nữa đề tài cũng chưa đề cập một cách cụ thể trên mỗi mặt công tác
đối với mỗi đối tượng dạy học cụ thể.
Tác giả Lê Đức Trọng (2012) với đề tài: "Biện pháp quản lý hoạt động
dạy học môn GDQP&AN tại trường Đại học dân lập Duy Tân". Đề tài này đã
nghiên cứu về thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn GDQP&AN và đề
xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn GDQP&AN

tại Trung tâm giáo dục thể chất và quốc phòng thuộc trường đại học dân lập
Duy Tân, Đà Nẵng.
Tác giả Phạm Quang Hưng (2014) với đề tài: "Quản lý hoạt động dạy
học môn GDQP&AN cho SV trường Cao đẳng Hải Dương". Đề tài của tác giả

6


đã nghiên cứu về thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn GDQP&AN và
đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học GDQP&AN tại
trường cao đẳng Hải Dương…
Năm 2015, tại Học viện Chính trị một số đề tài luận văn cao học
chuyên ngành QLGD theo hướng nghiên cứu này đã được bảo vệ như: “Quản
lý hoạt động dạy học ở Trung tâm GDQP&AN sinh viên, Đại học Quốc gia
thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Nguyễn Thị Xuân; “Quản lý hoạt động
học tập các môn quân sự ở Trường quân sự thành phố Hồ Chí Minh” của tác
giả Nguyễn Đức Trọng; “Quản lý hoạt động học tập của SV ở Trung tâm
GDQP&AN, Đại học quốc gia thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Lưu Văn
Điện; “Quản lý hoạt động dạy học thực hành GDQP&AN ở Trường Đại học
Sư phạm Hà Nội” của tác giả Đỗ Thanh Tùng; “Quản lý hoạt động dạy học ở
Trung tâm GDQP&AN Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục hiện nay” của tác giả Đặng Đình Hồng…
Nhìn chung, các đề tài này đều đã khái quát những vấn đề lý luận xung
quanh hoạt động dạy học và quản lý hoạt động này, làm rõ nội dung và những
yếu tố tác động đến quản lý hoạt động dạy học ở Trung tâm GDQP&AN hoặc
ở các trường đại học; trên cơ sở đó phân tích, đánh giá một cách khách quan
thực trạng của công tác GDQP hiện nay nói chung, thực trạng chất lượng và
kết quả dạy học mơn GDQP&AN nói riêng, từ đó đưa ra biện pháp quản lý
hoạt động dạy học ở Trung tâm GDQP&AN hoặc ở các trường đại học, nhằm
nâng cao hiệu quả dạy học môn học GDQP&AN cho SV ở các Trung tâm

GDQP. Tuy nhiên, một số giải pháp các đề tài nghiên cứu đưa ra khó vận
dụng đại trà, do một số điều kiện tổ chức đào tạo của các Trung tâm
GDQP&AN có sự phát triển khác nhau. Nhất là khi cơ cấu tổ chức, đội ngũ
cán bộ, GV giảng dạy GDQP đã có sự thay đổi ở một số đơn vị do Bộ quốc

7


phòng sát nhập, cắt giảm biên chế, dẫn tới xây dựng đội ngũ cán bộ, GV ở
một số Trung tâm GDQP là hết sức khó khăn mà các đề tài chưa đề cập đến.
Tuy nhiên, các kết quả nghiên cứu của các cơng trình khoa học nêu trên
của các tác giả đã đặt cơ sở, điểm tựa về mặt lý luận để chúng tôi nghiên cứu
kế thừa và phát triển khi xây dựng cơ sở lý luận cho của đề tài nghiên cứu
của mình. Bên cạnh đó, Trung tâm GDQP Hà Nội I nằm trên địa bàn Thủ Đô
là vùng chiến lược quan trọng về công tác QP & AN, có số lượng các trường
đại học nhiều nhất cả nước, nhưng chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lý
dạy môn học GDQP&AN cho SV ở Trung tâm này. Chính vì vậy, nghiên cứu
đề tài này nhằm đánh giá một cách khách quan và đầy đủ hơn về thực trạng
dạy học và quản lý dạy học môn học này, từ mục tiêu, nội dung dạy học,
phương pháp dạy học, hoạt động dạy và học; công tác kiểm tra đánh giá kết
quả; CSVC, VKTB, PTDH và các yếu tố ảnh hưởng đến dạy học và quản lý
dạy học, từ đó đưa ra những biện pháp mang tính đồng bộ nhằm góp phần
nâng cao chất lượng dạy học mơn học GDQP&AN cho SV ở Trung tâm
GDQP Hà Nội I hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn về quản lý dạy học
môn GDQP&AN cho SV, từ đó đề xuất biện pháp quản lý có hiệu quả việc dạy
và học môn học này cho SV ở Trung tâm GDQP Hà Nội I hiện nay, góp phần
nâng cao chất lượng dạy học mơn học, phát triển tồn diện nhân cách SV, thực

hiện tốt nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
Làm rõ lý luận quản lý dạy học môn GDQP&AN cho SV.
Đánh giá thực trạng quản lý dạy học môn GDQP&AN cho SV ở Trung
tâm GDQP Hà Nội I hiện nay.

8


Đề xuất và khảo nghiệm tính cần thiết, khả thi của các biện pháp
quản lý dạy học môn GDQP&AN cho SV ở Trung tâm GDQP Hà Nội I
hiện nay.
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu
Quản lý giáo dục, đào tạo ở Trung tâm GDQP Hà Nội I.
* Đối tượng nghiên cứu
Quản lý dạy học môn GDQP&AN cho SV ở Trung tâm GDQP Hà Nội I
* Phạm vi nghiên cứu
Tác giả chỉ tập trung nghiên cứu Quản lý dạy học môn GDQP&AN
cho SV ở 3 Trường (Trường Đại học sư phạm Thể dục Thể thao Hà Nội;
Trường Đại học Cơng đồn; Trường Đại học Luật Hà Nội) thuộc Trung tâm
GDQP Hà Nội I.
Số liệu sử dụng để nghiên cứu từ năm 2011 đến 2016.
5. Giả thuyết khoa học
Chất lượng dạy học môn GDQP&AN cho SV ở Trung tâm GDQP Hà
Nội I phụ thuộc vào sự tác động của nhiều yếu tố, trong đó cơng tác quản lý
dạy học giữ vai trò trọng yếu. Do vậy, Nếu nâng cao nhận thức cho đội ngũ
cán bộ, GV và SV về môn học; quản lý kế hoạch, mục tiêu, chương trình nội
dung và hoạt động giảng dạy của GV ; xây dựng đội ngũ cán bộ, GV đủ về số
lượng, đảm bảo chất lượng, cơ cấu hợp lý; bồi dưỡng chuyên môn, đổi mới

phương pháp dạy học của GV; quản lý chặt chẽ các khâu, các bước trong
kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn học ; hiện đại hóa và quản lý, sử dụng
hiệu quả CSVC, VKTB, PTDH... thì chất lượng dạy học mơn GDQP&AN cho
SV ở Trung tâm GDQP Hà Nội I sẽ từng bước được nâng cao, đáp ứng yêu
cầu đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục hiện nay.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

9


* Phương pháp luận nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở quán triệt Phép biện chứng duy
vật của Triết học Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối quan điểm
của Đảng Cộng sản Việt Nam về GD&ĐT và quản lý GDQP&AN; đồng thời
quán triệt vận dụng các quan điểm hệ thống - cấu trúc; lịch sử -lo gic và quan
điểm thực tiễn trong qúa trình thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài.
* Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận
Thực hiện đọc tài liệu, thu thập, phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái
quát hoá các tài liệu liên quan phục vụ cho mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
gồm: Một số tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh;
các văn kiện, nghị quyết của Đảng; chỉ thị, nghị định, nghị quyết của Chính
phủ; thơng tư, hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, Bộ Quốc phòng về GDQP&AN;
Luật Giáo dục, Chiến lược phát triển giáo dục; các giáo trình, sách tham khảo,
tài liệu về khoa học quản lý giáo dục; các cơng trình nghiên cứu, báo cáo
khoa học có liên quan đến đề tài đã được cơng bố; nghiên cứu hệ thống văn
bản chỉ đạo, hướng dẫn, kế hoạch tổ chức thực hiện, các báo cáo sơ kết, tổng
kết, chương trình, quy trình, nội dung đào tạo...
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Điều tra bằng phiếu câu hỏi đối với cán bộ, GV và SV để làm cơ sở đánh

giá thực trạng, tìm ra nguyên nhân và đề xuất các biện pháp hiệu quả trong
quản lý dạy học môn GDQP&AN ở Trung tâm.
Quan sát thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo GDQP&AN và tổ chức dạy học
môn GDQP&AN cho SV ở Trung tâm trong 5 năm qua; hoạt động quản lý
dạy học của GV; hoạt động học tập, rèn luyện và việc tự quản lý học tập
của SV để rút ra những kết luận về nội dung nghiên cứu.

10


Toạ đàm, trao đổi với một số cán bộ quản lý, GV về những nội dung
nghiên cứu, từ đó rút ra kết luận cho nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn.
Nghiên cứu các sản phẩm giáo dục như: hồ sơ bài giảng của GV, hệ
thống sổ sách của cán bộ quản lý, kế hoạch quản lý công tác SV; kế hoạch và
kết quả học tập của SV…các báo cáo tổng kết thực tiễn dạy học hàng năm,
nhằm đúc rút kinh nghiệm về quản lý dạy học môn GDQP&AN cho SV ở
Trung tâm GDQP Hà Nội I.
- Phương pháp hỗ trợ
Xin ý kiến các chuyên gia, cán bộ quản lý SV, GV và quản lý dạy học
môn GDQP&AN cho SV về những vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan
đến đề tài.
Sử dụng toán thống kê để tổng hợp kết quả điều tra, xử lý số liệu phần thực
trạng và số liệu khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đã được đề xuất.
7. Giá trị, ý nghĩa của đề tài
Kết quả nghiên cứu đề tài luận văn đã hệ thống hóa lý luận về quản lý
dạy học môn GDQP&AN cho SV, bao gồm: khái niệm và nội dung dạy học
môn GDQP-AN cho SV; khái niệm, nội dung quản lý dạy học môn
GDQP&AN cho SV và yếu tố tác động đến vấn đề nghiên cứu. Đồng thời,
luận văn đã khảo sát, phân tích, đánh giá làm rõ thực trạng dạy học và quản lý
dạy học môn GDQP&AN cho SV ở Trung tâm GDQP&AN Hà Nội I; từ đó

đề xuất biện pháp có tính khả thi nhằm quản lý hiệu quả dạy học mơn học
này, góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở Trung tâm GDQP Hà Nội I; kết
quả nghiên cứu có thể vận dụng ở các Trung tâm GDQP khác trong toàn quốc.
8. Kết cấu của đề tài
Gồm: Mở đầu, nội dung: 3 chương, (8 tiết), kết luận và kiến nghị;
danh mục tài liệu tham khảo; phụ lục.

11


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC VÀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MƠN
GIÁO DỤC QUỐC PHỊNG VÀ AN NINH CHO SINH VIÊN
1.1. Dạy học mơn Giáo dục Quốc phịng và An ninh cho sinh viên
1.1.1. Khái niệm dạy học mơn Giáo dục Quốc phịng và An ninh cho sinh viên
Dạy học là một bộ phận của quá trình sư phạm tổng thể, là một trong
những con đường để thực hiện mục đích giáo dục. Tác giả Nguyễn Ngọc
Quang cho rằng: “Dạy học là một chức năng xã hội, nhằm truyền đạt và lĩnh
hội kiến thức, kinh nghiệm xã hội đã tích lũy được, nhằm biến kiến thức, kinh
nghiệm xã hội thành phẩm chất và năng lực cá nhân. Dạy học được hiểu là
hoạt động bao gồm hai quá trình đó là q trình dạy của thày và q trình học
của trị. Hai q trình này có mối quan hệ biện chứng, tồn tại vì nhau, sinh ra
vì nhau và thúc đẩy nhau phát triển[27].
Thế nào là quá trình dạy học
Hiện nay có nhiều cách tiếp cận khác nhau về khái niệm q trình dạy
học, có thể kể ra một số các quan niệm tiêu biểu sau:
Theo Hà Thế Ngữ: “Quá trình dạy học là một quá trình sư phạm bộ
phận, một phương tiện để trau dồi học vấn, phát triển giáo dục và giáo dục
phẩm chất, nhân cách thông qua sự tác động qua lại giữa người dạy và người
học nhằm truyền thụ và lĩnh hội một cách có hệ thống những tri thức khoa

học, những kỹ năng, kỹ xảo, nhận thức và thực hành ” [26;tr 25].
Tác giả Đặng Quốc Bảo cho rằng: “Quá trình dạy học là một quá trình
dưới sự lãnh đạo, tổ chức, điều khiển của người GV, người học tự giác, tích
cực, chủ động biết tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức – học tập
của mình, nhằm thực nhiện những nhiệm vụ dạy học” [8;tr 7].
Từ các quan niệm trên cho thấy: Quá trình dạy học là một quá trình mà
ở đó phải đồng thời diễn ra hai hoạt động: hoạt động dạy của thầy và hoạt
động học của trò, hai hoạt động này đan quyện vào nhau, vì nhau, phối hợp

12


với nhau, thiếu một trong hai hoạt động thì quá trình dạy học khơng diễn ra.
Hoạt động dạy học làm cho SV nắm vững tri thức khoa học một cách
có hệ thống cơ bản, có những kĩ năng, kĩ xảo cần thiết trong học tập, lao động
và đời sống; nó làm phát triển tư duy độc lập sáng tạo, hình thành những năng
lực cơ bản về nhận thức và hành động của SV, hình thành ở họ thế giới quan
khoa học, lòng yêu tổ quốc, yêu CNXH và định hướng hoạt động của SV.
*Q trình dạy học mơn Giáo dục Quốc phòng và An ninh cho sinh viên
Cũng như dạy học các môn học khác ở trường đại học, dạy học mơn
GDQP&AN cho SV có số lượng 165 tiết theo quy định của Bộ GD& ĐT bao
gồm cả kiến thực lý thuyết và kĩ năng thực hành, nó diễn ra như một quá trình
và bao gồm các thành tố cơ bản như: mục đích dạy học, nội dung dạy học,
phương pháp dạy học, GV và SV, kết quả dạy học môn học…các thành tố này
quan hệ phụ thuộc và thúc đẩy lẫn nhau trong q trình dạy học mơn học.
Từ các nội dung trình bày trên đó có thể hiểu:
Dạy học mơn GDQP&AN cho SV, là q trình có mục đích, có tổ chức
và phối hợp thống nhất giữa hoạt động giảng dạy của GV và hoạt động học
tập môn học của SV, nhằm giúp họ chiếm lĩnh hệ thống kiến thức, kỹ xảo, kỹ
năng và các giá trị nhân cách theo mục tiêu, yêu cầu môn học đã xác định.

Từ khái niệm q trình dạy học mơn GDQP&AN cho SV cho thấy:
Dạy học mơn GDQP&AN là q trình mà ở đó phải đồng thời diễn ra
hai hoạt động: hoạt động dạy của GV và hoạt động học của SV, hai hoạt động
này đan quyện vào nhau, vì nhau, phối hợp với nhau, thiếu một trong hai hoạt
động thì quá trình dạy học mơn học khơng diễn ra.
Hoạt động dạy học môn học giúp SV chiếm lĩnh hệ thống kiến thức,
kỹ xảo, kỹ năng và giá trị quân sự cần thiết theo mục tiệu, nhiệm vụ dạy học
môn học đã xác định. Hoạt động này góp phần phát triển tư duy độc lập, sáng
tạo, hình thành những năng lực nhận thức và hành động quân sự của SV, hình

13


thành ở họ những giá trị quân sự cần thiết để nếu chiến tranh xảy ra họ có thể
tham gia chiến đấu BVTQ.
Theo cách tiếp cận hệ thống, dạy học mơn GDQP&AN cho SV là q
trình bao gồm các thành tố cơ bản như: mục đích dạy học, nội dung dạy học,
phương pháp, phương tiện dạy học, GV, SV, kết quả dạy học…các thành tố
này quan hệ phụ thuộc và thúc đẩy lẫn nhau trong q trình dạy học mơn học.
Từ đó có thể hiểu: Dạy học mơn GDQP&AN cho SV là quá trình mà dưới sự
lãnh đạo, tổ chức, điều khiển của GV, SV tự giác, tích cực, chủ động tự tổ
chức, tự điều khiển hoạt động học tập của mình nhằm thực hiện nhiệm vụ dạy
học mơn học đã xác định.
1.1.2. Vai trò của Giáo dục Quốc phòng và An ninh trong các trường
cao đẳng, đại học
GDQP&AN là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân nhằm trang bị
hệ thống các kiến thức và kỹ năng, kỹ xảo cơ bản cần thiết cho các đối tượng
trên cơ sở đó giúp cho người học có thể thực hiện tốt vai trị, trách nhiệm của
mình trong cơng cuộc xây dựng nền QPTD, ANND, góp phần xây dựng con
người tồn diện của Đảng và Nhà nước ta trong tình hình cách mạng hiện nay;

qua đó nhằm góp phần thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN
trong tình hình mới. GDQP&AN thực hiện dạy học chương trình GDQP&AN
cho các đối tượng HS, SV của các trường THPT, THCN, CĐ, ĐH và đạo tạo
giáo viên GDQP&AN.
GDQP&AN cho SV là một bộ phận của công tác GDQP&AN và là
một nội dung quan trọng góp phần xây dựng nền QPTD, nền ANND vững
mạnh để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.
GDQP&AN cho SV là một trong những nhiệm vụ quan trọng góp phần thực
hiện mục tiêu giáo dục tồn diện; bồi đắp truyền thống văn hóa của dân tộc,
truyền thống yếu nước, truyền thống chiến đấu giành, giữ chủ quyền lãnh thổ,

14


độc lập dân tộc và bảo vệ Tổ quốc của quân đội ta góp phần xây dựng ý thức
tổ chức kỷ luật tinh thần đoàn kết, tinh thần cộng đồng trách nhiệm, góp phần
xây dựng và hình thành nhân cách cho SV; hình thành các kỹ năng quân sự cơ
bản, cần thiết nhằm đảm bảo cho họ khi cần có thể sẵn sàng tham gia bảo vệ
Tổ quốc.
GDQP&AN là môn học chính khóa trong các trường, lớp đào tạo bậc
đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, dạy nghề, trung học phổ thông
thuộc hệ thống giáo dục quốc dân; các trường chính trị, hành chính và đồn
thể. GDQP&AN trong các trung tâm được thực hiện theo mơ hình như của
các trường trong quân đội. Vì vậy việc dạy học GDQP&AN ngày càng hết
sức quan trọng trong xây dựng lối sống lành mạnh, văn hóa, giàu tính kỷ luật
cho SV; đồng thời nhằm góp phần thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến
lược của Đảng và Nhà nước ta.
GDQP&AN với mô hình giáo dục tập trung của các nhà trường Quân
đội, duy trì mọi hoạt động theo các chế độ, nề nếp như trong quân đội, không
chỉ trang bị cho SV những kiến thức, kỹ năng quân sự cơ bản mà cịn giáo dục

lý tưởng, truyền thống văn hóa của Qn đội và dân tộc ta. Bồi đắp các phẩm
chất của anh "Bộ đồi cụ Hồ", qua đó góp phần xây dựng và hoàn thiện nhân
cách cho SV. Như vậy GDQP&AN đã góp phần xây dựng con người tồn
diện trong tình hình cách mạng mới của nước ta hiện này nhằm thực hiện
thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược cơ bản của Đảng là xây dựng và bảo vệ
thành công CNXH Việt Nam.
1.1.3. Đặc điểm dạy học môn Giáo dục Quốc phòng và An ninh trong
các trường cao đẳng, đai học
* Đặc điểm về giảng viên
Giảng viên GDQP&AN là người làm nhiệm vụ giảng dạy, phải có
phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức tốt, lý lịch rõ ràng, tuổi đời và sức

15


khỏe phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ; có tinh thần trách nhiệm của người thây,
người cán bộ quản lý giáo dục và người chỉ huy; có trình độ chun môn
được đào tạo theo quy định hiện hành.
Giảng viên giảng dạy tại trung tâm GDQP&AN phải được đào tạo
chuyên ngành GDQP&AN trình độ đại học trở lên hoặc là sĩ quan Qn
đội biệt phái có trình độ đại học trở lên, đã được đào tạo, bồi dưỡng
nghiệp vụ sư phạm.
Đội ngũ cán bộ, GV GDQP&AN là người trực tiếp chỉ đạo, hướng
dẫn và thực hiện nhiệm vụ dạy học môn học này, người trực tiếp giảng
dạy, huấn luyện trong giảng đường, ngồi thao trường, bãi tập; họ khơng
chỉ giảng lý thuyết mà còn hướng dẫn thực hành, làm động tác mẫu, duy
trì luyện tập cho SV.
Đối với GV GDQP&AN, ngồi năng lực sư phạm còn đòi hỏi kiến
thức, kỹ năng về quân sự, QP&AN mới đáp ứng được yêu cầu giảng dạy mơn
học có tính đặc thù này.

* Đặc điểm về sinh viên
Khả năng nhận thức, tư duy về kiến thức quân sự, yếu lĩnh động tác
thực hành các kỹ năng, động tác kỹ - chiến thuật có sự chênh lệch. Yêu cầu về
nhận thức, ý thức QP&AN về phòng thủ dân sự và kỹ năng quân sự cũng cao
hơn đối tượng khác vì đối tượng này đã qua chương trình GDQP&AN bậc
PTTH và đủ tuổi sẵn sàng nhập ngũ làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.
Chương trình, nội dung môn GDQP&AN đa dạng, liên quan đến nhiều
lĩnh vực, ngành nghề, các kiến thức chính trị xã hội, quân sự, chiến tranh, rất
mới mẻ đối với SV; có lý thuyết, thực hành qn sự; có liên quan tới vũ khí,
vật chất huấn luyện, học cả trong giảng đường, ngoài thao trường, bãi tập.
Các mơn qn sự có tính đặc thù, địi hỏi có sức khỏe, phẩm chất mạnh
mẽ, quyết đốn, nhanh nhẹn; với các bài thực hành, SV cần chuẩn bị tinh

16


thần, thái độ tập khơng ngại khó; thực hiện tốt phương pháp vừa nghe giảng
vừa tích cực thực hành, thuần thục động tác, rèn luyền thành kỹ năng, kỹ xảo.
* Đặc điểm về tổ chức thực hiện các nội dung dạy học mơn Giáo dục
Quốc phịng và An ninh cho sinh viên các trường cao đẳng, đại học:
- Công tác tổ chức thực hiện các nội dung dạy học môn GDQP&AN
cho SV các trường cao đẳng, đại học dù diễn ra ở các trung tâm GDQP hoặc ở
các trường đại học đều phải thực hiện theo chương trình của Bộ GD&ĐT; và
cơ sở vật chất, phương tiện dạy học được các cấp trang bị mua sắm.
-Đối với các trung tâm GDQP , việc tổ chức thực hiện các nội dung dạy
học mơn GDQP&AN cho SV thì chương trình học tập trung 165 tiết trong
một thời gian cố định; còn ở các trường cao đẳng, đại học SV học rải đều các
nội dung theo chương trình 165 tiết trong cả năm hoặc trong cả một khoá học.
Ở các trung tâm GDQP trong qúa trình học tập, SV được thực hiện nề nếp
theo điều lệnh điều lệ quy định của quân đội, tổ chức học ngoại khoá, tham

quan học tập các đơn vị quân đội, các bảo tàng lịch sử , bảo tàng quân đội.
Còn ở các trường cao đẳng, đại học SV không thực hiện các chế độ nề nếp
theo điều lệnh điều lệ của quân đội; không được học ngoại khoá: như dã ngoại
và các phương tiện bổ trợ; và Khoa QS không trực tiếp tham gia quản lý SV.
-Việc chấp hành chế độ quân đội, ở các trung tâm GDQP trong qúa trình
học tập, SV được tổ chức hướng dẫn kiểm tra nội vụ vệ sinh, báo động để SV
hình thành ý thức địch tình và tác phong quân đội; CBQL trực tiếp tham gia
quản lý SV biên chế thành khung quản lý SV : và được biên chế thành: a, b, c
được quản lý chỉ huy, rèn luyện nề nếp tác phong. Chương trình học được học
mới ơn cũ nên SV nắm bắt được nội dung hình thành kỷ năng; có thao trường
bãi tập phương tiện dạy học, cơ sở vật chất bảo đảm...Do chương trình dạy
học từ Niên chế chuyển sang tín chỉ nên các trung tâm khó khăn trong việc bố
trí lịch giảng dạy cho các trường.

17


Trong khi đó đối với các trường cao đẳng, đại học, do chương trình dạy
học chuyển sang tín chỉ nên các trường có Khoa QS thuận lợi trong việc bố
trí lịch giảng dạy, các SV được dăng ký học theo nguyện vọng. Tuy nhiên,
việc quản lý SV rất khó khăn, vì diện tích mặt bằng ký túc thao trường bãi tập
khơng có, nếu khi học chiến thuật phải nhờ thao trường của các đơn vị quân
đội, SV đi lại dễ vi phạm kỷ luật, mất an tồn giao thơng, mang mặc không
đúng theo quy định...
Như vậy, các đặc điểm về GV, SV và tổ chức thực hiện các nội dung
dạy học mơn GDQP&AN như trình bày trên, chi phối trực tiếp việc quản lý
dạy môn học GDQP&AN cho SV ở các Trung tâm GDQP nói chung, Trung
tâm GDQP Hà Nội I nói riêng.
1.2. Quản lý dạy học mơn Giáo dục Quốc phòng và An ninh cho
sinh viên

1.2.1. Khái niệm quản lý dạy học mơn Giáo dục Quốc phịng và An
ninh cho sinh viên
* Quản lý dạy học là gì?
Dạy học là hoạt động mang tính phối hợp giữa các chủ thể dạy học
(người dạy và người học), là sự thống nhất hữu cơ giữa hai mặt dạy và học
tiến hành trong nhà trường, mà trong đó tính chất, phạm vi, cấp độ, cấu trúc,
quy trình của hoạt động được quy định một cách chặt chẽ, cụ thể về mục tiêu,
chương trình, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, CSVC, thiết bị dạy
học và đánh giá kết quả.
Quản lý là q trình tác động có mục đích, có tổ chức của chủ thể quản
lý lên đối tượng quản lý bằng việc vận dụng các chức năng và phương tiện
quản lý, nhằm sử dụng có hiệu quả các tiềm năng và cơ hội của tổ chức để đạt
mục tiêu đặt ra.
Vận dụng khái niệm quản lý vào lĩnh vực dạy học, có thể hiểu:

18


Quản lý dạy học, là q trình tác động có mục đích, có kế hoạch của
chủ thể quản lý (gồm các cấp quản lý khác nhau từ Ban Giám đốc, các cơ
quan, đến Khoa GV, Bộ môn và từng GV) lên các đối tượng quản lý (bao gồm
GV, SV, CBQL cấp dưới và lực lượng phục vụ dạy học) thông qua việc vận
dụng các chức năng và phương tiện quản lý nhằm đạt được mục tiêu đào tạo
của nhà trường.
Quản lý dạy học là một trong những nội dung quản lý chủ yếu của quản
lý nhà trường. Thực chất quản lý dạy học, là hệ thống những tác động có ý thức
của chủ thể quản lý trong nhà trường đến tất cả các nhân tố cấu thành quá trình
dạy học, trong đó nhất là hoạt động dạy của GV và hoạt động nhận thức, thực
hành của SV nhằm thực hiện mục đích dạy học. Về bản chất đó là những tác
động quản lý có tổ chức, có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý, nhằm phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác, sáng tạo của chủ

thể trong quản lý quá trình dạy học để thực hiện mục tiêu đào tạo.
* Quản lý dạy học môn GDQP&AN cho SV
Mặc dù mỗi mơn học có những đặc thù riêng về dạy học, song dạy học
môn GDQP&AN cho SV cũng như quản lý q trình này khơng có sự khác
biệt nhiều; như vậy quản lý dạy học mơn GDQP&AN cho SV khơng ngồi
những quan niệm về quản lý dạy học như trình bày trên, từ đó có thể hiểu:
Quản lý dạy học mơn GDQP&AN cho SV tại trung tâm GDQP, là
những tác động có tổ chức, có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến
tồn bộ q trình và hoạt động dạy học môn học, nhằm giúp SV chiếm lĩnh hệ
thống kiến thức, kỹ xảo, kỹ năng và các giá trị nhân cách theo mục tiêu, yêu
cầu môn học đã xác định.
Từ quan niệm đó, quản lý dạy học mơn GDQP&AN cho SV có các đặc
điểm chính sau:
Mục tiêu quản lý: Là những kết quả dự kiến sẽ đạt được do quá trình vận

19


động của đối tượng quản lý dưới sự tác động của chủ thể quản lý; sự thống
nhất trong nhận thức tư tưởng và hành động của chủ thể và đối tượng quản lý.
Mục tiêu quản lý dạy học môn GDQP&AN cho SV là phát huy tối đa tiềm
năng, trí tuệ, sự năng động, sáng tạo, tính “tích cực hố” của chủ thể quản lý,
nhằm nâng cao chất lượng dạy học mơn học; làm cho q trình dạy của GV và
q trình học của SV đạt tới kết quả mong muốn.
Quản lý dạy học là quản lý một quá trình với tư cách là một hệ toàn
vẹn, bao gồm các thành tố cơ bản: mục đích, nhiệm vụ, nội dung dạy học,
thày với hoạt động dạy, trò với hoạt động học, các phương pháp và phương
tiện dạy học, các hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá kết quả dạy
học. Tất cả các thành tố này tồn tại trong mối quan hệ qua lại và thống nhất
với môi trường của nó: mơi trường qn sự, mơi trường sư phạm qu sự và

xã hội - chính trị. Điều đó có nghĩa là chủ thể quản lý phải tác động vào toàn
bộ các thành tố của hoạt động dạy học theo quy luật tâm lý, giáo dục học, lý
luận về quản lý để đưa hoạt động dạy học từ trạng thái này sang trạng thái cao
hơn để dần tiến tới mục tiêu giáo dục.
Hoạt động dạy học vận động và phát triển là do các nhân tố cấu thành
tương tác với nhau nhằm thực hiện mục tiêu của q trình, góp phần thực hiện
mục đích giáo dục nói chung. Vì vậy quản lý quá trình dạy học vừa phải làm
sao cho mỗi nhân tố có được lực tác động đủ mạnh, lại vừa đảm bảo sự vận
động nhịp nhàng, hài hoà và thống nhất của tồn bộ q trình. Điều này địi
hỏi người quản lý phải có nghệ thuật, vận dụng linh hoạt các biện pháp quản
lý mới đạt được mục tiêu đề ra.
Chủ thể quản lý: Chủ thể quản lý dạy học môn GDQP-AN cho SV là:
Ban Giám đốc Trung tâm, lãnh đạo chỉ huy Khoa Quân sự và Khoa Chính trị, các
Trưởng Bộ mơn (5 bộ mơn của 2 khoa), các GV trực tiếp giảng dạy các môn học
trong chương trình GDQP-AN cho SV; các tập thể và cá nhân SV...

20


Khách thể quản lý: Là toàn bộ các hoạt động dạy học và các nguồn lực
trong nhà trường. Các tập thể sư phạm và SV vừa là khách thể bị quản lý vừa
là chủ thể trong quá trình tổ chức tự quản lý hoạt động dạy và học của mình.
Nội dung quản lý: bao gồm công tác xây dựng và thực hiện mục tiêu,
kế hoạch dạy học môn học; quản lý thực hiện chương trình, nội dung, phương
pháp, hình thức tổ chức và các điều kiện đảm bảo cho dạy học môn học; quản
lý hoạt động dạy và học của GV, SV và công tác kiểm tra, đánh giá kết quả
dạy học mơn học... (sẽ trình bày riêng).
Phương pháp quản lý: bao gồm toàn bộ cách thức, biện pháp tác động,
điều khiển của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý bằng hệ thống công cụ,
phương tiện nhằm đạt mục tiêu quản lý đã xác định. Hệ thống công cụ quản lý

gồm: các chỉ thị, nghị quyết của các tổ chức đảng; pháp luật của Nhà nước;
quy chế giáo dục đào tạo của nhà trường và chương trình, kế hoạch dạy học.
Sử dụng đồng bộ các phương pháp quản lý, song cần tập trung vào ba phương
pháp chủ yếu, đó là: Phương pháp hành chính; phương pháp giáo dục –tâm lý
và phương pháp kích thích…
1.2.2. Nội dung quản lý dạy học mơn Giáo dục Quốc phịng và An
ninh cho sinh viên
*Xây dựng và quản lý thực hiện kế hoạch dạy học môn học
Xây dựng kế hoạch dạy học môn học là công việc quan trọng nhất của
người cán bộ quản lý và GV. Kế hoạch dạy học là kế hoạch tổ chức, hướng
dẫn SV hoạt động tích cực, chủ động, sáng tạo nhằm đạt được các mục tiêu
dạy học mơn học với sự trợ giúp của PTDH...do đó xây dựng kế hoạch dạy
học môn học là công việc quan trọng nhất của các Khoa, Bộ môn và GV để
chuẩn bị cho giảng dạy.
Ban Giám đốc cần chỉ đạo cơ quan chức năng và các Khoa thực hiện có
hiệu quả việc xây dựng kế hoạch dạy học cho từng đối tượng SV một cách

21


chặt chẽ cụ thể, chi tiết và thực sự khoa học; trên cơ sở đó để phê duyệt và tổ
chức thực hiện. Trong xây dựng kế hoạch cần xác định rõ ràng các nội dung
và điều kiện thực hiện về con người, thời gian và CSVC...tạo cơ sở pháp lý
cho việc kiểm tra giám sát việc thực hiện kế hoạch đã phê duyệt.
Quản lý việc thực hiện kế hoạch dạy học môn học của GV
Trong quản lý thực hiện kế hoạch dạy học của giáo viên, Ban Giám đốc trung
tâm và Khoa, Bộ môn phải tạo mọi điều kiện cho GV thực hiện giờ lên lớp
theo kế hoạch dạy học, nhất là các VKTB, PTDH trong các bài giảng mới, có
luyện tập, thực hành...Để quản lý tốt việc thực hiện kế hoạch dạy học môn
học của GV, cần chú trọng cơng tác tổ chức dự giờ và phân tích giờ dạy, đánh

giá rút kinh nghiệm đối với GV bằng nhiều hình thức khác nhau. Để tránh
hiện tượng chồng chéo trong thực hiện kế hoạch dạy học của GV, đòi hỏi cần
có những biện pháp chỉ đạo phù hợp với tình hình thực tiễn của Trung tâm về
đội ngũ GV, CSVC, VKTB, PTDH...
Quản lý việc thực hiện kế hoạch học tập môn học của SV
Mỗi SV cần căn cứ vào kế hoạch dạy học môn học GDQP-AN của
Trung tâm và các khoa, bộ môn để tiến hành xây dựng kế hoạch học tập của
bản thân cho từng môn học cụ thể trong chương trình; trong kế hoạch học tập
mơn học phải thể hiện chi tiết nội dung, thời gian và điều kiện thực hiện; đồng
thời quyết tâm nỗ lực thực hiện nghiêm kế hoạch học tập từng môn học đã
vạch ra.
Các chủ thể quản lý kế hoạch học tập môn GDQP – AN của SV, nhất
là các GV trực tiếp giảng dạy mơn học, cần bảo đảm duy trì theo dõi và đánh
giá việc thực hiện kế hoạch của từng SV, tiến hành kiểm tra, giám sát chặt chẽ
việc thực hiện để q trình học tập có hiệu quả, nề nếp và chất lượng.
* Quản lý thực hiện mục tiêu, chương trình, nội dung dạy học mơn
Giáo dục Quốc phịng và An ninh cho sinh viên

22


Mục tiêu GDQP&AN là những tiêu chí, chỉ tiêu, những yêu cầu cụ thể
phải đạt được sau một hoạt động GDQP&AN cho SV tại Trung tâm; mục tiêu
là kết quả của sự cân nhắc dựa trên những điều kiện có và khả năng cụ thể của
GV và SV khi thực hiện GDQP&AN. Mục tiêu GDQP&AN cho SV là căn cứ
có tính pháp lý để nhà quản lý đề ra các nhiệm vụ, biện pháp quản lý định
hướng chỉ đạo hoạt động dạy học đối với môn học GDQP&AN cho SV; do đó
cần phải đánh giá chính xác và căn cứ vào thực lực đội ngũ, khả năng về
CSVC, trang thiết bị môi trường sư phạm; cùng với đối tượng SV để đề ra các
biện pháp để đạt mục tiêu đề ra. Hiệu quả quản lý mục tiêu dạy học của chủ

thể quản lý phụ thuộc vào việc đánh giá thực trạng khả năng và đối tượng,
cùng với sự tác động của mơi trường giáo dục, từ đó đề ra các biện pháp quản
lý thực hiện hiệu quả mục tiêu. Như vậy mục tiêu GDQP&AN cho SV là yếu
tố có tính chỉ đạo định hướng hoạt động dạy học GDQP&AN cho SV ở Trung
tâm GDQP&AN. Quản lý mục tiêu dạy học môn GDQP&AN cho SV là căn
cứ để kiểm tra việc thực hiện chương trình, nội dung dạy học mơn học.
Trong quản lý chương trình, nội dung dạy hoc mơn GDQP&AN cho
SV đòi hỏi Ban Giám đốc Trung tâm cần chỉ đạo tiến hành nghiên cứu thông
tư số 31/2012/TT-BGDĐT ngày 12/09/2012 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về
ban hành chương trình GDQP&AN. Nghiên cứu nội dung của chương trình,
trên cơ sở đó chỉ đạo các Phòng chức năng, Khoa GV tiến hành tổ chức thực
hiện theo chương trình đã quy định. Chỉ đạo các Khoa và GV nghiên cứu chắc
nội dung chương trình các mơn học Khoa đảm nhiệm và tiến hành viết tài liệu
tham khảo cũng như đề cương chi tiết cho từng học phần để chỉ đạo hoạt động
dạy học đảm bảo tính thống nhất. Chỉ đạo các Khoa GV tiến hành nghiên cứu,
rà sốt chương trình để kịp thời bổ sung các nội dung mới thay đổi cho phù
hợp với sự phát triển của lý luận về đường lối quân sự, quốc phòng, an ninh
của Đảng. Căn cứ vào tình hình thực tiễn của Trung tâm để chỉ đạo tiến hành

23


xây dựng giáo trình phù hợp với đặc điểm của từng đối tượng học mà Bộ
GD&ĐT đã ban hành cho từng học phần và đối tượng học.
*Quản lý hoạt động dạy học mơn học Giáo dục Quốc phịng và An ninh
của giảng viên
Quản lý hoạt động giảng dạy của GV bao gồm các hoạt động quản lý:
soạn giáo án, thông qua bài giảng, công tác chuẩn bị cho giảng dạy và thực
hiện giảng dạy của GV. Ban Giám đốc Trung tâm cần chỉ đạo xây dựng thành
nề nếp đối với các hoạt động chuyên môn của GV; đặc biệt đối với GV mới,

cần chỉ đạo các Khoa GV và Phòng chức năng có kế hoạch bồi dưỡng về
nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy đại học và thực hiện nghiêm túc quy trình
thơng qua giáo án bài giảng, xây dựng nề nếp giảng dạy và hoạt động chuyên
môn ngay từ đầu; cụ thể như sau:
- Quản lý việc soạn giáo án, chuẩn bị lên lớp của giảng viên
Soạn giáo án là khâu quan trọng nhất trong việc chuẩn bị của GV
cho giờ lên lớp; tuy nó chưa dự kiến hết các tình huống sư phạm trong
quá trình lên lớp, nhưng soạn giáo án thực sự là lao động sáng tạo của
từng GV. Nó thể hiện suy nghĩ, lựa chọn, quyết định của GV về nội dung,
phương pháp giảng dạy, hình thức lên lớp phù hợp với đối tượng và đúng
với yêu cầu của chương trình.
- Quản lý giờ lên lớp của giảng viên
Giờ lên lớp là hình thức tổ chức cơ bản và chủ yếu nhất trong quá trình
dạy học để thực hiện mục tiêu mơn học; vì vậy trong q trình quản lý dạy
học, người quản lý phải có những biện pháp tác động cụ thể, phong phú và
linh hoạt để nâng cao chất lượng giờ lên lớp của GV.
Xây dựng được chuẩn giờ lên lớp, nề nếp giờ lên lớp cho GV và SV
nhằm bảo đảm tính nghiêm túc, thống nhất như nhà trường Quân đội. Quản lý
chặt chẽ giờ lên lớp của GV và SV để phát huy tích cực của họ để mọi giờ lên

24


lớp, góp phần thực hiện mục tiêu; yêu cầu cụ thể từng đối tượng thực hiện đầy
đủ, nghiêm túc những quy định của trung tâm, quy chế có liên quan.
-Quản lý việc dự giờ và phân tích sư phạm bài học
Quản lý hoạt động dự giờ và phân tích sư phạm bài học là một chức
năng quan trọng của CBQL để chỉ đạo hoạt động dạy và học và là biện pháp
quan trọng để quản lý giờ lên lớp.
Để nâng cao chất lượng dự giờ, phân tích sư phạm bài học, cần thường

xuyên tổ chức các chuyên đề về dự giờ lên lớp, trao đổi nội dung và phương
pháp giảng dạy, xây dựng dạy mẫu, tổ chức dạy thử, tổ chức học tập, thao
giảng …nhằm giúp GV nắm vững lý thuyết, rút kinh nghiệm về phương pháp
giảng dạy, về các bước dự giờ và phân tích bài dạy…Trên cơ sở đó khuyến
khích sự sáng tạo của GV nghiên cứu đáp ứng những đặc trưng dạy môn
GDQP&AN cho SV.
- Quản lý hồ sơ chuyên môn của giảng viên
Hồ sơ chuyên môn của GV là phương tiện phản ánh quá trình quản lý
có tính khách quan và cụ thể, giúp người quản lý nắm chắc hơn, cụ thể hơn
tình hình thực hiện nhiệm vụ chun mơn của GV; đó là cơ sở pháp lý về nội
dung GV được phân công, là cơ sở để đánh giá sự chuẩn bị, đầu tư cho
chuyên mơn của GV đó.
Hồ sơ chun mơn của GV bao gồm:
Phân cơng giảng dạy (có xác nhận của Khoa và Bộ môn, được Ban
Giám đốc phê duyệt);
Kế hoạch giảng dạy/chương trình chi tiết (được Khoa thơng qua);
Giáo án (được Khoa thông qua); Sổ ghi điểm; Sổ tay GV; Sổ chủ
nhiệm (đối với GV chủ nhiệm); Sổ dự giờ, rút kinh nghiệm;Sổ sinh hoạt
chuyên môn.
- Quản lý các hoạt động chuyên môn nghiệp vụ khác của giảng viên

25