Phát huy vai trò của văn hóa văn nghệ trong công tác tư tưởng trên địa bàn huyện hoằng hóa hiện nay

1

Phát huy vai trị của văn hóa - văn nghệ trong cơng tác tư
tưởng trên địa bàn huyện Hoằng Hóa hiện nay.
PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
Công tác tư tưởng là một lĩnh vực quan trọng của đời sống tinh thần xã hội.
Khi tư tưởng đã thông suốt, niềm tin, ý chí quyết tâm đã hình thành sẽ trở thành
sức mạnh vô cùng to lớn giúp con người vượt qua những trở ngại, hành động để
đạt được mục đích chân chính của mình. Trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc,
công tác tư tưởng là một bộ phận hữu cơ, giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong tồn
bộ cơng tác lãnh đạo của Đảng đối với tồn xã hội. Ngày nay, công tác tư tưởng là
một mặt trận nóng bỏng có ý nghĩa to lớn đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
chế độ xã hội chủ nghĩa.
Có nhiều phương diện tác động đến tư tưởng của con người và xã hội, trong
đó văn hóa – văn nghệ là một trong những phương tiện tác động tư tưởng quan
trọng và hữu hiệu.
Văn hóa là một lĩnh vực rất rộng lớn, phong phú và đa dạng. Nó có mặt và
thấm sâu và trong đời sống xã hội, con người vì thế có nhiều cách định nghĩa, cách
hiểu và khai thác khác nhau về văn hóa. Trước hết văn hóa là những giá trị do hoạt
động tinh thần sáng tạo ra, biểu hiện trình độ hiểu biết, năng lực, phẩm giá của cả
cộng đồng và từng cá thể, là thước đo trình độ phát triển và sức vươn lên sự hoàn
thiện của con người theo lý tưởng chân, thiện, mỹ…Nghị quyết Hội nghị lần thứ
năm Ban Chấp hành Trung Ương Đảng( khóa VIII) về “xây dựng và phát triển nền
văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”. Từ đó Nghị quyết đã nhấn mạnh một
phương hướng rất quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước…làm
cho văn hóa thấm sâu vào tồn bộ đời sống và hoạt động xã hội, vào từng người,


2

từng gia đình, từng tập thể và cộng đồng, từng địa bàn dân cư, vào mọi lĩnh vực
sinh hoạt và quan hệ con người.
Khi khẳng định rằng, văn hóa giữ vai trò cực kỳ quan trọng và trực tiếp
trong nhiệm vụ xây dựng con người, cũng có nghĩa là xác nhận vai trị to lớn vì có
vị trí đặc biệt của văn hóa trong cơng tác và hoạt động tư tưởng. Bởi vì xét về bản
chất, cơng tác tư tưởng là toàn bộ hoạt động trên lĩnh vực ý thức của con người,
nhằm mục tiêu chủ yếu biến tư tưởng tiến bộ, cách mạng thành lực lượng vật chất
để cải tạo xã hội, xây dựng chế độ mới, làm cho hệ tư tưởng của Đảng, của giai cấp
công nhân trở thành hệ tư tưởng chiếm vị trí chủ đạo trong đời sống xã hội. Như
vậy, cũng có nghĩa là hoạt động văn hóa – văn nghệ và cơng tác tư tưởng có mối
quan hệ mật thiết, chặt chẽ vì đều là công việc trực tiếp của con người. Trong quan
hệ đặc thù này văn hóa – văn nghệ trở thành một sức mạnh, một phương thức độc
đáo, có hiệu quả của công tác tư tưởng.
Trong thời đại ngày nay, đặc biệt là khi nước ta hội nhập ngày càng sâu rộng
vào nền kinh tế thế giới và khu vực thì cơng tác tư tưởng - văn hóa giữ vai trị ngày
càng quan trọng đối với sự phát triển xã hội. Làm tốt cơng tác tư tưởng - văn hóa
khơng những góp phần mà cịn là cơ sở vững chắc, là động lực mạnh mẽ cho sự
phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững. Bởi vì như Tổng Bí thư Nơng Đức
Mạnh đã chỉ rõ: “Kinh tế và Văn hóa là hai chân của sự phát triển, chúng ta không
thể đi chân ngắn chân dài, chân cao chân thấp”.
Nhận thức được ý nghĩa và tầm quan trọng của lĩnh vực cơng tác tư tưởng
trong văn hóa, văn nghệ những năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của
cấp ủy, chính quyền các cấp, sự nỗ lực của các ngành chức năng, lĩnh vực “Văn
hoá, xã hội của huyện Hoằng Hóa tiếp tục có những chuyển biến tích cực trên
nhiều lĩnh vực”; “Các hoạt động thơng tin tuyên truyền, văn hoá, văn nghệ được
đẩy mạnh, phục vụ có hiệu quả u cầu nhiệm vụ chính trị của địa phương, góp


3

phần vào việc xây dựng đời sống văn hố”. Vì những những vấn đề nêu trên mà
em chọn đề tài “Phát huy vai trị của văn hóa – văn nghệ trong cơng tác tư
tưởng trên địa bàn huyện Hoằng Hóa hiện nay” làm bài tiểu luận môn quản lý
hoạt động tư tưởng văn hóa.
2.Tình hình nghiên cứu đề tài
Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực
thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Chăm lo văn hóa là chăm lo củng cố nền
tảng tinh thần của xã hội. Thiếu nó hoặc khơng giải quyết đúng đắn mối quan hệ
giữa phát triển kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội, giữa phát triển kinh tế với
mục tiêu cuối cùng của văn hóa( cơng bằng dân chủ, văn minh con người phát triển
tồn diện..) thì khơng có sự phát triển bền vững của xã hội. Bằng cách thức riêng
của mình văn hóa đã trở thành một trong những phương thức tác động có hiệu quả
của cơng tác tư tưởng. Việc nghiên cứu nhằm đưa ra những giải pháp phát huy hơn
nữa vai trị của văn hóa – văn nghệ trong công tác tư tưởng là vấn đề được các cấp
ủy Đảng quan tâm, thường được tổng kết, đánh giá thông qua báo cáo hàng năm
của Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ các địa phương. Thời gian qua đã có nhiều bài viết đề
cập đến vấn đề trên ở những cấp độ và phạm vi khác nhau.Trong cuốn “Đổi mới và
nâng cao chất lượng hiệu quả công tác tư tưởng” của Hà Ngọc Hợi và Ngơ Văn
Thạo, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2002 và cuốn “Về công tác tư tưởng văn
hóa”, Trần Trọng Tấn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội năm 2005 cũng đề cập đến
vai trò của văn hóa văn nghệ trong cơng tác tư tưởng. Tác phẩm của Hồ Chí Minh:
Về cơng tác văn hóa văn nghệ, Nxb Sự thật, H.1997, Hồ Chí Minh: Văn hóa nghệ
thuật cũng là một mặt trận, Nxb Văn học. 1981. Các cơng trình trên đã đi sâu
nghiên cứu vai trị của văn hóa - văn nghệ trong cơng tác tư tưởng của Đảng, đã
làm rõ vị trí, vai trị, bản chất, nội dung của văn hóa – văn nghệ trong cơng tác tư
tưởng của Đảng. Song chưa có cơng trình nào nghiên cứu vấn đề phát huy vai trị


4

của văn hóa – văn nghệ trong cơng tác tư tưởng trên địa bàn huyện Hoằng Hóa
hiện nay. Vì vậy, đề tài này tập trung đánh giá tình hình văn hóa – văn nghệ trên
địa bàn huyện Hoằng Hóa và đưa ra một số giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao vai
trị của văn hóa – văn nghệ trong cơng tác tư tưởng trên địa bàn huyện.
3.Mục đích và nhiệm vụ nghiên
Mục đích nghiên cứu : Ðề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm phát huy
vai trò của văn hóa – văn nghệ trong cơng tác tư tưởng trên địa bàn huyện Hoằng
Hóa.
Nhiệm vụ nghiên cứu: Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận của hoạt động văn
hóa – văn nghệ trong công tác tư tưởng trên địa bàn huyện. Nghiên cứu tình hình
hoạt động văn hóa – văn nghệ với tư cách là một phương thức tác động có hiệu
quả của cơng tác tư tưởng. Qua đó nhằm đề xuất các giải pháp, kiến nghị để phát
huy vai trị của văn hóa – văn nghệ trong cơng tác tư tưởng trên địa bàn huyện
Hoằng Hóa hiện nay.
4. Cơ sở nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu
Cơ sở nghiên cứu : Đề tài được triển khai nghiên cứu dựa trên cơ sở phương
pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, đồng thời sử dụng
tổng hợp các phương pháp nghiên cứu như : phân tích và tổng hợp, lịch sử – logic,
nghiên cứu tài liệu, so sánh…để rút ra những nhận xét và kết luận khách quan khoa
học.
Phương pháp nghiên cứu : Đề tài được thực hiện dựa trên cơ sở lý luận của
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hổ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng và
nhà nước ta, đồng thời kế thừa hợp lý kết quả nghiên cứu có liên quan hoạt động
văn hóa – văn nghệ trong cơng tác tư tưởng .


5

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Phát huy vai trị của văn hóa – văn nghệ trong công

tác tư tưởng trên địa bàn huyện Hoằng Hóa hiện nay.
Phạm vi nghiên cứu : Tiểu luận tập trung nghiên cứu thực trạng và đề xuất
các biện pháp nhằm nâng cao vai trị của văn hóa – văn nghệ trong công tác tư
tưởng trên địa bàn huyện Hoằng Hóa hiện nay.
6. Ý nghĩa của tiểu luận
Trên cơ sở lý luận khoa học, quan điểm, đường lối của Ðảng về văn hóa –
văn nghệ trong cơng tác tư tưởng, tiểu luận đề ra một số biện pháp nhằm nâng cao
vai trị của văn hóa – văn nghệ trong cơng tác tư tưởng trên địa bàn huyện Hoằng
Hóa hiện nay, qua đó cơng tác tư tưởng của Đảng sẽ hồn thành tốt nhất mục tiêu
và những nhiệm vụ nặng nề mà Đảng và nhân dân đã tin tưởng giao phó.
7.. Kết cấu của tiểu luận
Ngoài phần mở đầu,kết luận, các đề xuất, khuyến nghị, danh mục tài liệu
tham khảo, luận tiểu luận gồm 3 chương:
Chương 1: Văn hóa – văn nghệ - một phương thức tác động tư tưởng có hiệu
quả.
Chương 2: Vai trò và những nhiệm vụ chủ yếu của văn hóa – văn nghệ trên
địa bàn huyện.
Chương 3: Tình hình cơng tác tư tưởng trong lĩnh vực văn hóa – văn nghệ
trên địa bàn huyện Hoằng Hóa và một số đề xuất, kiến nghị.

PHẦN NỘI DUNG


6

CHƯƠNG 1.VĂN HÓA – VĂN NGHỆ - MỘT PHƯƠNG THỨC TÁC
ĐỘNG TƯ TƯỞNG CĨ HIỆU QUẢ.
1.Khái niệm văn hóa – văn nghệ, cơng tác văn hóa – văn nghệ.
1.1.Khái niệm văn hóa – văn nghệ.
Văn hóa là một lĩnh vực rất rộng lớn, phong phú và đa dạng. Nó có mặt và

thấm sâu và trong đời sống xã hội, con người vì thế có nhiều cách định nghĩa, cách
hiểu và khai thác khác nhau về văn hóa. Trong q trình đi tìm định nghĩa và xác
định nội dung của văn hóa, đã có những tìm tịi khoa học có giá trị sâu sắc, tiếp sức
nhau đạt tới những nhận thức ngày càng hoàn chỉnh hơn của con người về mọi lĩnh
vực rất độc đáo do chính con người và chỉ có con người sáng tạo nên – đó là văn
hóa.
Pufendort – nhà khoa học Đức – người đầu tiên sử dụng thuật ngữ văn hóa
đã cho rằng, văn hóa là tồn bộ những gì được tạo ra do hoạt động xã hội, nghĩa là
văn hóa đối lập với trạng thái tự thiện. Tiếp tục ý tưởng đó, nhà triết học Đức,
Herder(1744 – 1803) cho rằng, văn hóa là sự hình thành lần thứ hai của con người;
nghĩa là, lần thứ nhất, con người xuất hiện với tư cách là một thực thể tự nhiên, đến
lần thứ hai, con người hình thành và phát triển với tư cách là một thực thể xã hội,
tức là một nhân cách văn hóa.
Năm 1871, E.B Tylor – người góp phần khẳng định ngành văn hóa học như
một khoa học, đã đưa ra định nghĩa: văn hóa là một thực thể bao gồm kiến thức, tín
ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật pháp, tập quán và mọi khả năng, thói quen mà
con người với tư cách là thành viên xã hội đạt được.
Sau nhiều năm tìm tòi theo hướng, các cách tiếp cận khác nhau, đến những
năm 70 của thế kỷ XX, cách hiểu phổ biến nhất là việc coi văn hóa bao gồm tất cả
những gì làm cho dân tộc này khác dân tộc khác, từ những sản phẩm tinh vi, hiện
đại đến nhất đến tín ngưỡng, phong tục, tập quán, lối sống và lao động. Năm 1982,


7

tại Meehico ngày 6/8 cho rằng: “ Theo nghĩa rộng, ngày này văn hóa có thể được
coi là tồn bộ các đặc tính đặc biệt về tâm hồn, vật chất, trí tuệ và tình cảm đặc
trưng cho một xã hội hay một nhóm xã hội. Nó khơng chỉ bao gồm nghệ thuật và
văn hóa, mà cịn cả lối sống, các quyền cơ bản của nhân loại, các hệ thống giá trị,
truyền thống và tín ngưỡng”.

Như vậy, theo nghĩa rộng lớn, văn hóa là tồn bộ hoạt động tinh thần – sáng
tạo, tác động vào tự nhiên, xã hội và con người nhằm tạo ra các giá trị vật chất và
tinh thần ngày càng cao hơn để vươn tới sự hoàn thiện theo khát vọng chân, thiện,
mỹ và góp phần thúc đẩy sự tiến bộ, phát triển không ngừng của đời sống xã hội.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “ Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc
sống, lồi người mới sáng tạo và phát minh ra ngơn ngữ chữ viết, đạo đức, pháp
luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ sinh hoạt hàng ngày
về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Tồn bộ những sáng tạo và phát minh
đó tức là văn hóa”.
Phạm vi của văn hóa hết sức rộng lớn, có mặt trong tồn bộ hoạt động của
đời sống xã hội và đời sống con người. Nhưng quan trọng hơn cả, nó là những giá
trị do hoạt động tinh thần – sáng tạo của con người tạo ra, biểu hiện trình độ phát
triển và sức vươn lên sự hồn thiện của con người theo lý tưởng chân, thiện, mỹ.
Đồng thời nó góp phần trực tiếp cho q trình vươn lên đó của con người. Theo
hướng tiếp cận này, đồng chí Phạm Văn Đồng – nhà văn hóa lớn của đất nước ta ở
thế kỷ XX, cho rằng: Nói tới văn hóa là nói tới một lĩnh vực vơ cùng phong phú
và rộng lớn, bao gồm tất cả cốt lõi của sức sống dân tộc là văn hóa với nghĩa bao
quát và đẹp nhất của nó, bao gồm cả hệ thống giá trị: Tư tưởng và tình cảm, đạo
đức và phẩm chất, trí tuệ và tài năng, sự nhạy cảm và sự tiếp thu cái mới từ bên
ngoài, ý thức bảo vệ tài sản và bản lĩnh các cộng đồng dân tộc, sức đề kháng và sức
chiến đấu để bảo vệ mình và khơng ngừng lớn mạnh.


8

Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng ( Khóa
VIII) “về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc”.(Ngày 16/7/1998) đã tiếp cận và đề cập đến vấn đề văn hóa trong đời sống
và cấu trúc xã hội. Từ đó, Nghị quyết đã nhấn mạnh một phương hướng rất quan
trọng trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước…làm cho văn hóa thấm sâu

vào tồn bộ đời sống và hoạt động xã hội, vào từng người, từng gia đình, từng tập
thể và cộng đồng, từng địa bàn dân cư, vào mọi lĩnh vực sinh hoạt và quan hệ giữa
con người với nhau, tạo ra trên nước ta đời sống tinh thần cao đẹp, trình độ dân trí
cao, khoa học phát triển, phục vụ đắc lực sự nghiệp cơng nghiệp hóa , hiện đại hóa.
1.2.Khái niệm cơng tác văn hóa – văn nghệ
Khi đặt văn hóa trong một giai đoạn cụ thể của đời sống xã hội, và nhìn đời
sống ấy bao gồm các lĩnh vực khác nhau, có quan hệ chặt chẽ với nhau thì văn hóa
hiểu theo nghĩa cụ thể và các quan hệ cụ thể, là một trong các lĩnh vực chính giữ vị
trí rất quan trọng cùng với chính trị, kinh tế và xã hội tạo nên diện mạo, trình độ,
chất lượng và đặc điểm của xã hội trong một giai đoạn phát triển nhất định. Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định điều đó khi cho rằng, trong cơng cuộc kiến thiết
nước nhà có bốn vấn đề cùng phải chú ý đến, cùng coi trọng ngang nhau là chính
trị, kinh tế, văn hóa và xã hội. Tám lĩnh vực cụ thể mà Nghị quyết Trung ương 5
khóa VIII đề cập đến chính là các lĩnh vực trên tạo nên sự phát triển toàn diện của
xã hội mà chúng ta đang xây dựng – xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Với cách tiếp cận trên của Nghị quyết Trung ương 5, văn hóa bao hàm cả
giáo dục, đào tạo, khoa học và cơng nghệ, văn hóa, nghệ thuật. Mặc dù có những
đặc trưng riêng, công tác tư tưởng cũng nằm trong phạm trù văn hóa, là một bộ
phận quan trọng, đồng thời là hạt nhân của hoạt động văn hóa mang ý nghĩa xã hội
và nhân văn.


9

Theo nghĩa hẹp hơn, được sử dụng thông thường và khá phổ biến, khi tách
giáo dục, khoa học ra thành các lĩnh vực, các ngành có đặc trưng riêng, văn hóa
chủ yếu cịn được coi là loại hình hoạt động cụ thể của ngành văn hóa như bảo
tồn, bảo tàng, thư viện, xuất bản, báo chí, đời sống văn hóa cơ sở, lễ hội, phong
tục, tập quán, tín ngưỡng… và các loại hình sáng tạo và bước phát triển cao của
văn hóa. Ý nghĩa thực tiễn của cách hiểu này là nhằm làm cơ sở xác định chức

năng, nhiệm vụ cụ thể của ngành văn hóa ở nước ta hiện nay, từ Trung ương đến
cơ sở. Khi nói cơng tác văn hóa – văn nghệ thường được hiểu cụ thể theo phạm vi,
nội dung trên.
2.Vị trí , vai trị của văn hóa – văn nghệ trong đời sống xã hội.
2.1. Văn hóa là nhu cầu thiết yếu trong đời sống của con người.
Lịch sử loài người đã khẳng định rằng con người có hai nhu cầu lớn nhất:
Nhu cầu vật chất, nhu cầu tinh thần, và con người luôn lao động, đấu tranh, sáng
tạo để thỏa mãn các nhu cầu đó của mình. Song đặc trưng riêng biệt nhất của con
người là nhu cầu tinh thần, tâm hồn, vượt lên theo lý tưởng chân, thiện, mỹ. Đối
với cả loài người, con người luôn luôn sống và phát triển trong hai cái nơi vĩ đại,
đó là tự nhiên, là mơi trường văn hóa do chính con người xây đắp và sáng tạo cho
mình.
Văn hóa là lĩnh vực sản xuất tinh thần như nhận định của C.Mác, tạo ra
những giá trị văn hóa, những tác phẩm và cơng trình nghệ thuật làm giàu đẹp thêm
cho cuộc sống con người. Khác với lĩnh vực sản xuất vật chất, lĩnh vực sản xuất
tinh thần tạo ra các giá trị đặc biệt, khi được nhân dân khẳng định, nó trở thành
những cơng trình có sức sống lâu dài, trường tồn với thời gian, không bị cũ, lạc hậu
mà giữ gìn, bảo tồn, khai thác và phát huy mãi mãi là sự thể hiện bản sắc, đặc
trưng, những vẻ đẹp độc đáo, của một cộng đồng, của một dân tộc.


10

2.2 Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực
thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.
Nếu nền kinh tế là nền tảng vật chất của đời sống, xã hội thì văn hóa là nền
tảng tinh thần của đời sống ấy. Vì vậy, hai lĩnh vực kinh tế và văn hóa ln ln
giữ vị trí quan trọng, quyết định đối với thực trạng, sự vận động và phát triển của
xã hội đó. Chúng ta cần nhận thức sâu sắc hơn và quán triệt hơn quan điểm này
trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện, nhất là công tác lãnh đạo, quản lý mọi mặt của đời

sống xã hội, đặc biệt là khi xử lý mối quan hệ giữa kinh tế với văn hóa, đảm bảo vị
trí, vai trị tương xứng của văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội; khắc phục tình
trạng coi nhẹ văn hóa. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên
CNXH vừa được Đại hội lần thứ XI của Đảng (1/2011) thơng qua đã khẳng định
“ làm cho văn hóa gắn kết chặt chẽ và thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, trở
thành nền tảng tinh thần vững chắc, sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển”.
Một dân tộc sáng tạo ra văn hóa của mình, và đến lượt nó, chứa đựng trong
nền văn hóa đó là sức sống, tiềm năng, bản lĩnh, sức sáng tạo và bản sắc riêng của
chính dân tộc đó. Bằng văn hóa và thơng qua văn hóa, dân tộc đó, qua các thế hệ,
xây dựng cho mình những chuẩn mực sống, lao động, đấu tranh, sáng tạo và quan
hệ cộng đồng. Những chuẩn mực này được truyền bá, lưu giữ, chắt lọc, bổ sung và
phát triển trong tiến trình lịch sử; trở thành một hệ thống các giá trị đặc trưng cho
một dân tộc, tạo nên nền tảng tinh thần của dân tộc đó. Vì thế, “chăm lo văn hóa là
chăm lo cũng cố nền tảng tinh thần của xã hội. Thiếu nền tảng tinh thần tiến bộ và
lành mạnh, không quan tâm giải quyết tốt mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với
tiến bộ và cơng bằng xã hội thì khơng thể có sự phát triển kinh tế - xã hội bền
vững”.( NQTW5 – khóa VIII).
Với vai trị là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa có khả
năng to lớn khơi dậy, nhân lên mọi tiềm năng, sức sáng tạo của con người tạo


11

nguồn lực nội sinh quyết định sự phát triển của đời sống xã hội. Chính sự khẳng
định văn hóa là động lực mạnh mẽ trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội nên
trong những năm đổi mới, vượt qua những hạn chế, thiếu sót trước đây, Đảng ta
thường xuyên nhấn mạnh vai trò của cả hai động lực: kinh tế và văn hóa; “ xây
dựng và phát triển kinh tế phải nhằm mục tiêu văn hóa, vì xã hội cơng bằng, văn
minh, con người phát triển tồn diện”(NQTW – khóa 5).
2.3. Văn hóa giữ vai trị cực kỳ quan trọng và trực tiếp trong nhiệm vụ xây

dựng con người.
Mục tiêu cao nhất của sản xuất tinh thần, lĩnh vực đặc thù của văn hóa, là
xây dựng nên hệ thống các giá trị làm chuẩn mực cho con người vươn tới, noi
theo. Khi các chuẩn mực, các giá trị đó được tiếp nhận, được thấm sâu vào từng
con người và vào từng cộng đồng thì đó chính là q trình hình thành và phát triển
các phẩm chất trong con người. Tổng hợp các phẩm chất tốt đã được hình thành
con người chính là nhân cách. Như vậy, nếu sản xuất vật chất tạo ra ngày càng
nhiều của cải cho con người thì sản xuất tinh thần, mục tiêu cuối cùng của nó là
nhằm tạo những phẩm giá, những giá trị trong nhân cách con người. Đó chính là
một trong những sứ mệnh cao quý nhất của văn hóa. Khi nói tới văn hóa là nền
tảng tinh thần của xã hội, là động lực và mục tiêu của sự phát triển kinh tế - xã hội
thì cần phải hiểu rằng, các vai trị đó bao giờ và chủ yếu thơng qua nhiệm vụ xây
dựng con người văn hóa.
Con người là chủ thể sáng tạo văn hóa và đến lượt mình, văn hóa có chức
năng trực tiếp ni dưỡng, xây đắp và góp phần phát triển con người, đặc biệt và
trước hết là những phẩm chất tinh thần – tâm hồn của con người. Chủ tịch Hồ Chí
Minh thường xuyên nhấn mạnh thiên chức riêng biệt của văn hóa, văn nghệ là bám
sát đời sống con người, miêu tả và khám phá con người, bảo vệ và khẳng định, góp


12

phần trực tiếp xây dựng con người mới đang hình thành trong cuộc chiến đấu đầy
hy sinh gian khổ và vĩ đại vì sự ra đời, chiến thắng của xã hội mới.
Chính do vị trí, vai trị đặc biệt của văn hóa trong đời sống xã hội, đồng thời
văn hóa ln ln có mặt trong mọi lĩnh vực, mọi hoạt động của xã hội và con
người nên cần biết phát huy tối đa sức mạnh của văn hóa, làm cho các nhân tố văn
hóa gắn kết chặt chẽ và thấm sâu vào mọi lĩnh vực, mọi phương diện của đời sống
xã hội, trong đó có lĩnh vực tư tưởng và cơng tác tư tưởng.
3.Chức năng tư tưởng của văn hóa – văn nghệ

Khi khẳng định rằng, văn hóa giữ vai trò cực kỳ quan trọng và trực tiếp
trong nhiệm vụ xây dựng con người, cũng có nghĩa là xác nhận vai trị to lớn vì có
vị trí đặc biệt của văn hóa trong cơng tác và hoạt động tư tưởng. Bởi vì xét về bản
chất, cơng tác tư tưởng là toàn bộ hoạt động trên lĩnh vực ý thức của con người,
nhằm mục tiêu chủ yếu biến tư tưởng tiến bộ, cách mạng thành lực lượng vật chất
để cải tạo xã hội , xây dựng chế độ mới, làm cho hệ tư tưởng của Đảng, của giai
cấp công nhân trở thành hệ tư tưởng chiếm vị trí chủ đạo trong đời sống xã hội.
Như vậy, cũng có nghĩa là hoạt động văn hóa – văn nghệ và cơng tác tư tưởng có
mối quan hệ mật thiết, chặt chẽ vì đều là công việc trực tiếp của con người. Trong
quan hệ đặc thù này văn hóa – văn nghệ trở thành một sức mạnh, một phương thức
độc đáo, có hiệu quả của công tác tư tưởng.
Chúng ta cần phải hiểu rằng, quan điểm trên không phải là sự áp đặt hay bóp
méo văn hóa văn nghệ , biến văn hóa, văn nghệ trở thành “cái loa” của công tác tư
tưởng . Đồng thời cũng không biến mọi hoạt động cụ thể, đa dạng của văn hóa, văn
nghệ thành sự minh họa thô thiển, giản đơn cho các yêu cầu của công tác tư tưởng
hoặc xem nhẹ, phủ nhận sự tác động đa dạng, phong phú, không chỉ là sự tác động
tư tưởng văn hóa – văn nghệ đối với tồn bộ đời sống xã hội và con người. Trong
nội dung và các thành tố cấu thành sản phẩm văn hóa tinh thần, ở những mức độ


13

khác nhau bao giờ cũng chứa đựng các loại tư tưởng khác nhau sản sinh từ nhu cầu
sống của con người, trong đó có tư tưởng triết học, tư tưởng chính trị, tư tưởng đạo
đức, tư tưởng thẩm mỹ….Nội dung tư tưởng này là hạt nhân, là cốt lõi, là yếu tố
xuyên thấm trong các sản phẩm văn hóa, đặc biệt là sản phẩm văn hóa tinh thần
nói chung và các tác phẩm văn học nghệ thuật nói riêng. Việc gửi gắm và truyền bá
một khát vọng, một niềm tin, một lý tưởng,một tư tưởng, một nhận thức nào đó và
tác phẩm của mình là động cơ sâu sắc thúc đẩy người người nghệ sỹ sáng tạo tác
phẩm văn học, nghệ thuật và đó cũng là quy luật nội tại của chính q trình sáng

tạo đó. Như vậy, từ góc độ văn hóa, từ quy luật của chính nó chúng ta tìm thấy sự
gặp gỡ giữa cơng tác tư tưởng và hoạt động sáng tạo văn hóa – văn nghệ phải được
thể hiện qua đặc trưng và chức năng của văn hóa. Trong tất cả các chức năng của
cơ bản của văn hóa như nhận thức giáo dục, thẩm mỹ, giao tiếp, dự báo, giải trí –
cùng với sự tác động đồng bộ, toàn diện đến con người – đều chứa đựng những
nhân tố có sức tác động trực tiếp đến tư tưởng, bằng cách này cách khác , ở mức độ
này mức độ khác.
Vì vậy, u cầu khơng ngừng nêu cao và khẳng định nội dung tư tưởng của
chính trị cơ bản trong cơng tác văn hóa – văn nghệ trước cuộc đấu tranh tư tưởng
– văn hóa đang diễn ra ngày càng gay gắt và phức tạp hiện nay, mà cịn là một nhu
cầu của chính văn hóa để tạo được các giá trị văn hóa theo đúng vai trị và chức
năng nó đảm nhận trước xã hội.

Chương 2: Vai trò và những nhiệm vụ chủ yếu của văn hóa – văn nghệ
trên địa bàn huyện.


14

2.1.Vai trị của văn hóa – văn nghệ trong cơng tác tư tưởng hiện nay.
Công tác tư tưởng là một bộ phận hữu cơ, giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong
tồn bộ cơng tác lãnh đạo của Đảng đối với toàn xã hội. Để giữ vững và đảm bảo
sự lãnh đạo đó, điều cốt lõi là lãnh đạo về tư tưởng. Trước hết và quan trọng nhất
là tư tưởng cính trị. Rời bỏ trận địa này thực chất là dấu hiệu nguy hiểm nhất của
quá trình làm suy yếu vai trò lãnh đạo của Đảng đối với xã hội. Để thực hiện với
hiệu quả cao nhất nhiệm vụ chủ yếu đó, cơng tác tư tưởng phải đồng thời huy động
và phát huy sức mạnh của các chức năng cơ bản: lý luận, giáo dục, nhận thức, biện
pháp trong hoạt động thực tiễn, tìm hiểu con người, cách thức tốt nhất, phù hợp
nhất với các đối tượng tác động của công tác tư tưởng. Thực tiễn đã chỉ ra rằng,
hiệu quả của công tác tư tưởng là hiệu quả của công tác tư tưởng. Thực hiện đã chỉ

ra rằng, hiệu quả của công tác tư tưởng là hiệu quả tổng hợp, tác động vào con
người đồng thời cả lý trí và tình cảm, nhận thức và cảm xúc, tư duy và tâm hồn do
tính chất đa dạng , phong phú của các mặt, các loại hình thức, các binh chủng đó
có những dặc trưng và ưu thế riêng, từ đó con đường riêng và phương thức đặc thù
tác động đến con người. Đặc điểm đó thể hiện rõ đối với các loại hình văn hóa, văn
học, nghệ thuật - lĩnh vực tác động đến con người chủ yếu vào thế giới tình cảm,
tâm hồn, cảm xúc. Đồng thời, đặc điểm đó khơng tạo nên sự cách biệt giữa các
loại hình, mà chính là làm phong phú hơn tính đa dạng chức năng và hiệu quả tổng
hợp của công tác tư tưởng. Vấn đề quan trọng là biết sử dụng sự “hợp đồng binh
chủng” trong hoạt đồng thực tiễn. Tách rời từng mặt riêng khơng thể tạo nên hiệu
quả cao. Vì thế, trong thực tiễn hiện nay và trong giai đoạn mới, việc biết phát huy
tính đặc thù của từng mặt đó để tạo sức mạnh tổng hợp cùng tác động vào con
người là một đặc trưng của công tác tư tưởng.
Hoạt động văn hóa với rất nhiều loại hình đa dạng của nó và hoạt động văn
học, nghệ thuật – lĩnh vực đặc biệt tinh tế nhạy cảm của văn hóa, ln là mơi


15

trường độc đáo, giữ vị trí đặc biệt và làm phong phú, sinh động cho tồn bộ hoạt
động của cơng tác tư tưởng.
Bằng cách riêng của mình, với sức mạnh độc đáo thông qua những đặc trưng
khi nhận thức, thể hiện cuộc sống bằng tính cụ thể, trực quan, hình tượng và khả
năng tác động mạnh và sâu vào tâm hồn, tình cảm , cảm xúc cảu con người, văn
hóa, văn học , nghê thuật được khẳng định là “binh chủng đặc biệt” trong công tác
tư tưởng nhằm xây dựng, củng cố vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng. Đồng
thời trực tiếp nuôi dưỡng, đào tạo con người, nhân cách kiểu mới với những phẩm
chất cao đẹp và được phát triển tồn diện về đức, trí, thể mỹ. Hoạt động này đồng
thời phải đáp ứng được hai đòi hỏi lớn. Một mặt, thỏa mãn và nâng cao nhu cầu
tinh thần - văn hóa của nhân dân, làm cho văn hóa thấm sâu vào mọi mặt hoạt động

của con người và xã hội, sáng tạo được nhiều sản phẩm, công trình có giá trị tư
tưởng và nghệ thuật. Mặt khác, thơng qua đó, xây dựng tư tưởng, xây đắp thế giới
tinh thần, trí tuệ, tình cảm của con người. Chức năng tư tưởng của văn hóa – văn
nghệ thể hiện sâu sắc ở điểm này.
Những phân tích trên là cơ sở lý luận và thực tiễn của việc phát huy vai trị,
sức mạnh, đặc trưng văn hóa – văn nghệ trong công tác tư tưởng.
2.2.Những nhiệm vụ chủ yếu của cơng tác văn hóa – văn nghệ trên địa bàn
huyện
2.2.1.Vị trí và vai trị của cơng tác văn hóa trên địa bàn huyện
Là điạ bàn trực tiếp gắn bó với cơ sở, cơng tác văn hóa trên địa bàn huyện là
khâu chuyển tải trực tiếp chủ trương, đường lối, chính sách về văn hóa đến với
quần chúng ở cơ sở, là khâu quan trọng nhất trong việc động viên, giáo dục, tổ
chức quần chúng tham gia vào mọi hoạt động văn hóa, văn nghệ, từ đó biến các
chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước thành hiện thực cuộc


16

sống, trực tiếp đáp ứng nhu cầu và nâng cao mức hưởng thụ, sáng tạo của nhân dân
ở cơ sở.
Trong các mục tiêu của cơng tác văn hóa, văn nghệ trên địa bàn huyện, do vị
trí có tính trực tiếp với cơ sở, nhiệm vụ xây dựng con người mới, cuộc sống mới,
đấu tranh chống thói hư, tật xấu, góp phần tạo nên cuộc sống lành mạnh tốt đẹp,
môi trường văn hóa thuận lợi cho sự phát triển của con người trở thành nhiệm vụ
trọng tâm nhất và thường xuyên nhất đối với cấp huyện.
Là nơi trực tiếp với quần chúng, với cơ sở, cơng tác văn hóa trên địa bàn
huyện có nhiệm vụ lắng nghe, tiếp nhận, tổng hợp từ cơ sở các nguyện vọng, đề
xuất, kiến nghị và phát huy sự năng động, sáng tạo của chính quần chúng ở cơ sở
trong quá trình xây dựng đời sống văn hóa. Thơng tin hai chiều là một đặc điểm
quan trọng của hoạt động tư tưởng và văn hóa cấp huyện.

Người làm cơng tác văn hóa cấp huyện là người trực tiếp với quần chúng,
hoạt động mang tính tổng hợp, phải hiểu biết và xử lý các lĩnh vực khác nhau của
văn hóa; bám sát, am hiểu thực tiễn địa phương để triến khai, tổ chức cơng tác văn
hóa phù hợp với đối tượng và địa bàn. Tính thực tiễn, ứng dụng và khả thi là những
yêu cầu và đặc điểm đối với đội ngũ cơng tác văn hóa (cả hệ thống Đảng và chính
quyền) ở cấp huyện.
2.2.2. Những nhiệm vụ chính của cơng tác văn hóa trên địa bàn huyện.
Ở những phạm vi, mức độvà yêu cầu khác nhau, cần phải xác định rằng ,
ở cấp huyện, tất cả nội dung cơ bản của phương hướng và 10 nhiệm vụ cụ thể
xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc được chỉ ra trong Nghị
quyết Trung ương 5 đều phải được quán triệt và triển khai thực hiện. Tuy vậy,
do do đặc điểm của địa bàn huyện là nơi trực tiếp với quần chúng, cần nhấn
mạnh một số nhiệm vụ chủ yếu, những nội dung cụ thể và phương thức thực
hiện các nhiệm vụ đó gắn chặt với đặc điểm cấp huyện.


17

2.2.2.1.Xây dựng đời sống văn hóa tinh thần tốt đẹp, lành mạnh, phong phú ở
cơ sơ, thực hiện cuộc vận động “ Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.
Đây là nhiệm vụ bao trùm, thường xuyên chi phối tồn bộ các hoạt động văn hóa ở
cơ sở, thu hút tất cả các cấp, các ngành, các tổ chức đồn thể và đơng đúc quần
chúng trên địa bàn huyện tham gia, trực tiếp triển khai và thực hiện.
Chỉ có cấp huyện và cấp cơ sở thực hiện tốt nhiệm vụ này mới làm cho các
định hướng, chủ trương của Đảng và Nhà nước về văn hóa thực sự đi vào đời sống,
trở thành hiện thực sinh động trong đời sống của nhân dân. Nhiệm vụ chủ yếu của
cấp huyện là đầu tư suy nghĩ, bám sát thực tiễn, xây dựng chương trình, kế hoạch
có tính khả thi để triển khai một cách sáng tạo, cụ thể tăng cường kiểm tra và động
viên, tổ chức một cách kiên trì quần chúng thực hiện.
Mục tiêu của nhiệm vụ này là tạo ra ở các cơ sở (gia đình, làng, bản, xã,

phường, khu tập thể, cơ quan, xí nghiệp, trường học, các vùng dân cư…)một đời
sống văn hóa lành mạnh, tốt đẹp, từng bước đáp ứng nhu cầu văn hóa của các tầng
lớp nhân dân trên địa bàn huyện, đồng thời tổ chức cho quần chúng ở cơ sở phát
huy khả năng, năng khiếu, sở thích để tự sáng tạo văn hóa phục vụ nhu cầu tinh
thần của chính mình.
Xây dựng gia đình văn hóa là nhiệm vụ trọng tâm của cấp huyện và cơ sở để
tạo nên những tế bào và hạt nhân văn hóa lành mạnh của mơi trường văn hóa tốt
đẹp trên địa bàn huyện. Đưa những chuẩn mực đã được bàn bạc và thống nhất của
quần chúng về với bản thân quần chúng để họ tự nguyện, dưới sự hướng dẫn của
các cấp Đảng, chính quyền, gia đình văn hóa nhằm giữ gìn và phát huy nhũng đạo
lý tốt đẹp của gia đình Việt Nam trong cuộc sống hiện đại.
Hướng dẫn, triển khai, đẩy mạnh phong trào xây dựng làng, ấp, xã, phường…
văn hóa, nâng cao tính tự quản của cộng đồng dân cư trong cuộc xây dựng nếp
sống văn minh thơng qua việc phát huy tính tự giác, tự nguyện tham gia của quần


18

chúng, thông qua việc xây dựng các hương ước, quy ước làng, bản , thôn xây dựng
các câu lạc bộ văn hóa phù hợp với từng đối tượng, ngành nghề, lứa tuổi, giới tính
trên địa bàn huyện. Kết hợp chặt chẽ giữa văn hóa với các hoạt động thể dục, thể
thao, vui chơi, giải trí để tạo nên sức tác động tổng hợp, nâng cao hiệu quả xây
dựng đời sống văn hóa cơ sở.
2.2.2.2. Hoạt động thơng tin, tun truyền, cổ động, triển lãm… trên địa bàn
huyện
Loại hình hoạt động này là nhằm tuyên truyền, trực tiếp, kịp thời trong quần
chúng nhân dân ở cơ sở các chủ trương, đường lối chính sách của Đảng và Nhà
nước, tuyên truyền pháp luật…Phương thức hoạt động này được gắn với các hình
thức thể hiện của văn hóa dễ đi vào quần chúng, phù hợp với dân tộc và địa bàn
huyện , như thông qua đài phát thanh, truyền thanh, trạm bản tin, trang trí pano,

khẩu hiệu, mít tinh, thơng tin cổ động, văn nghệ quần chúng, tun truyền văn
hóa…Chính các phương thức hoạt động có tính trực quan ở trên địa bàn huyện, xã
sẽ có tác dụng trực tiếp đến quần chúng, nâng cao nhận thức tư tưởng, tri thức tình
cảm của nhân dân ở cơ sở.
2.2.2.3.Hoạt động văn nghệ quần chúng trên địa bàn huyện.
Tiềm năng sáng tạo văn hóa của nhân dân là vô cùng phong phú, đặc biệt là
ở cơ sở. Sự nhiệt thành, tâm huyết, tài năng và những nguyện vọng, sở thích sáng
tạo văn hóa, nghệ thuật của nhân dân là cơ sở để tổ chức và phát triển các hoạt
động văn nghệ quần chúng trên địa bàn huyện.
Mục tiêu của hoạt đông này là tạo điều kiện để nhân dân tham gia tích cực
hoạt động sáng tạo ( sáng tác và biểu diễn) văn nghệ, tự tổ chức, quản lý các hoạt
động đó, qua đó nâng cao mức hưởng thụ văn hóa, thị hiếu thẩm mỹ và trình độ
thưởng thức nghệ thuật của cơng chúng. Các phương thức tổ chức ở cấp huyện
thường là các câu lạc bộ sở thích nghệ thuật, các đêm liên hoan văn nghệ, các hội


19

diễn nghệ thuật quần chúng theo đặc biệt dân cư, theo vùng văn hóa, theo nghề
nghiệp, lứa tuổi hoặc giới tính.
Để nâng cao tác dụng của hoạt động này ở cấp huyện, cần gắn bó nó với
các chủ đề kinh tế, chính trị, xã hội qua từng thời kỳ để tạo sức hấp dẫn và định
hướng tư tưởng cho công chúng tham gia hoạt động văn hóa.
2.2.2.4 Cơng tác thư viện, phong trào đọc sách báo trên địa bàn huyện
Việc phát triển hệ thống thư viện, phòng đọc sách báo ở cấp huyện và cấp cơ
sở là một hướng quan trọng của cơng tác tư tưởng – văn hóa của Đảng và một số
ưu tiên trong kế hoạch, chương trình cơng tác văn hóa của Nhà nước, của cơ quan
từ Trung ương đến địa phương. Tuy vậy, hiện nay việc phát huy tác dụng của sách
báo là một công việc khó khăn cuả cấp ủy và chính quyền địa phương, khi mà các
phương tiện thông tin khác, đặc biệt là nghe nhìn, đang phát triển mạnh mẽ, thu hút

sự quan tâm, đáp ứng nguyện vọng, nhu cầu văn hóa của quảng đại quần chúng,
nhất là ở cơ sở. Ở cấp huyện, cần có giải pháp hợp lý cho việc xây dựng thư viện ở
trung tâm huyện, đồng thời phát triển các phịng đọc sách báo, các cụm và điểm
văn hóa có tính tổng hợp, trong đó thư viện hoặc phịng đọc sách báo là một bộ
phận cùng với cac hoạt động khác (trạm truyền thanh, câu lạc bộ, sân chơi thể
thao…) tạo sức hấp dẫn với quần chúng. Sự xuất hiện của điểm bưu điện – văn hóa
xã, các cụm văn hóa – thể thao ở các huyện, xã.. là dấu hiệu của sự tìm tịi phương
thức mới cho cơng tác văn hóa ở địa bàn huyện và cơ sở.

2.2.2.5. Cơng tác bảo tồn, phát huy các di tích lịch sử - văn hóa và cơng tác
bảo tàng, nhà truyền thống trên địa bàn huyện.
Trong lĩnh vực này, trên địa bàn huyện, có hai nhiệm vụ khác nhau. Một là
huyện trực tiếp có nhiệm vụ bảo vệ, sử dụng, tu bổ, bảo tồn và phát huy các di tích


20

có trên địa bàn, được Nhà nước giao cho quản lý. Hai là, có trách nhiệm hỗ trợ,
giúp đỡ, phối hợp với các cơ quan chức năng của Trung ương đối với các di tích
cấp quốc gia. Cả hai nhiệm vụ đó đều nhằm vào mục tiêu chủ yếu là giáo dục
truyền thống, đáp ứng nhu cầu tinh thần – văn hoá của nhân dân và tham gia bảo
vệ tài sản văn hóa chung của dân tộc. Cần khắc phục tình trạng coi việc khai thác
di tích chỉ để tăng nguồn thu ngân sách cho địa phương là mục tiêu chính.
Bảo tàng, nhà truyền thống có vị trí rất quan trọng trong cơng tác giáo dục
chính trị, tư tưởng, tình cảm và văn hóa cho nhân dân ở cơ sở, bởi vì đó chính là
lịch sử đấu tranh của nhân dân trên địa bàn huyện, là niềm tự hào của họ qua các
thế hệ xây dựng và bảo vệ quê hương. Trong điều kiện hiện nay, ở cấp huyện, một
mặt cần tính tốn tồn diện để có được bảo tàng hoặc nhà truyền thống với quy mô
nhỏ, vừa tầm, tránh phơ trương hình thức, phát triển tràn lan, vừa mặt khác, quan
trọng hơn là tìm giải pháp để phát huy tác dụng của nhà truyền thống trên địa bàn

huyện và các cơ sở.
2.2.2.6. Tổ chức và quản lý các hoạt động lễ hội trên địa bàn huyện
Do truyền thống văn hóa lâu đời của các địa phương, từ làng, xã…trên địa
bàn huyện thường có nhiều lễ hội truyền thống với nhiều đặc trưng độc đáo. Đồng
thời, từ khi có Đảng, với cuộc đấu tranh vĩ đại giải phóng dân tộc và bảo vệ tổ
quốc, đã xuất hiện những lễ hội mới, lễ hội cách mạng và các hoạt động mang ý
nghĩa văn hóa như uống nước nhớ nguồn…Việc chỉ đạo và trực tiếp tổ chức, hoặc
hướng dẫn, giúp đỡ cho các cơ sở tổ chức các lễ hội đó là nhiệm vụ, chức năng
của các cấp huyện ( Đảng và các cấp chính quyền), nhằm bảo đảm cho ý nghĩa và
tác dụng tư tưởng – văn hóa của các lễ hội, góp phần giáo dục truyền thống và biết
chọn lọc những gì tốt đẹp, tiến bộ, gạt bỏ những hủ tục lạc hậu, lỗi thời. Chức năng
quản lý các lễ hội đòi hỏi các cán bộ cấp huyện một sự am hiểu lịch sử, truyền
thống của địa bàn huyện, nắm vững các quy định, quy chế của Nhà nước và biết


21

vận động, tổ chức quần chúng tự nguyện tham gia một cách tích cực có định
hướng.
2.2.2.7. Củng cố, xây dựng và phát huy tác dụng của các thiết chế văn hóa
trên địa bàn huyện.
Trên địa bàn huyện và các cơ sở ( xã, phường..), nhìn tổng thể, hầu hết đều
có các thiết chế văn hóa, đảm bảo điều kiện, cơ sở vật chất – kĩ thuật cần thiết cho
các hoạt động văn hóa, tuy một số xã cịn khó khăn, cịn thiếu những thiết chế văn
hóa như thư viện, nhà truyền thống, sân vận động… Chính vì thế, để thực hiện
nhiệm vụ này, ba khâu không thể tách rời là củng cố những thiết chế đã có, vươn
lên xây dựng thiết chế mới đáp ứng nhu cầu chính đáng của nhân dân và đặc biệt là
tìm tịi các giải pháp, các phương pháp phù hợp để phát huy tác dụng của các loại
hình thiết chế văn hóa đó.
Cùng với nhiệm vụ trên, việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ hoạt động văn hóa

giữ vị trí quyết định để tổ chức các hoạt động văn hóa và nâng cao hiệu quả, tác
dụng của các thiết chế văn hóa. Ở cấp huyện, đội ngũ này bao gồm hai lực lượng,
một là những cơ quan ( Ban Tun giáo và Phịng Văn hóa – thông tin), cán bộ,
nhân viên chuyên môn, nghiệp vụ cơng tác trong ngành văn hóa và hai là lực lượng
quần chúng, hạt nhân văn hóa giữ vai trị nịng cốt trong các hoạt động văn hóa ở
huyện và cơ sở. Xây dựng được hai lực lượng này là điều kiện đảm bảo cho kết
quả và hiệu quả công tác văn hóa ở địa bàn huyện và cơ sở.

Chương 3: Tình hình cơng tác tư tưởng trong lĩnh vực văn hóa – văn
nghệ trên địa bàn huyện Hoằng Hóa và một số đề xuất, kiến nghị.
3.1. Tình hình của cơng tác tư tưởng trong lĩnh vực văn hóa, văn nghệ trên
địa bàn huyện.
3.1.1.Công tác thông tin tuyên truyền.


22

Công tác thông tin tuyên truyền chỉ đạo và hướng dẫn các hoạt động tuyên
truyền các chủ chương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Tuyên
truyền các ngày, kỷ niệm của đất nước, các ngành. Tuyên truyền các nhiệm vụ
trọng tâm của huyện, của địa phương.
Ngay từ đầu năm Trung tâm VH – TDTT đã bám sát kế hoạch xây dựng
chương trình cơng tác, phân cơng cán bộ chỉ đạo cụ thể các nhiệm vụ chính trị, đặc
biệt là công tác tuyên truyền bầu cử trên địa bàn toàn huyện.
Tuyên truyền Mừng Đảng, mừng xuân Tân Mão năm 2011, tuyên truyền,
trang trí cho lễ giao nhận quân của huyện Hoằng Hóa đợt 1. Ngày Miền Nam hồn
tồn giải phóng 30/4 và ngày 01/5; 121 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí
Minh(19/5/1890 – 19/5/2011); 57 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, ngày môi
trường thế giới 05/6/2011. Huyện đã tổ chức tuyên truyền bằng xe thông tin cổ
động trên địa bàn huyện trong 6 ngày. Xây dựng các chương trình văn nghệ tham

gia liên hoan thơng tin cổ động toàn tỉnh chào mừng cuộc Bầu cử đại biểu Quốc
hội khóa XIII và bầu cử HDND các cấp nhiệm kỳ 2011 – 2016 tại huyện Thạch
Thành 02 ngày được tỉnh đánh giá cao.
Huyện ủy Hoằng Hóa đã chỉ đạo các xã, thị trấn và các cơ quan đã làm tốt
công tác tun truyền dưới hình thức : băng zơn, treo cờ Đảng, cờ tổ quốc và tiếp
âm trên hệ thống loa truyền thanh. Tồn huyện đã có 3.500 câu khẩu hiệu tường.
Chỉ đạo các xã, thị trấn treo 1800 băng zôn khẩu hiệu 2 mặt nagng đường. Lắp đặt
mới 60 Pa nơ trên trục đường 10. Phóng tác mới 4 cụm Pa nơ tại Ngã tư Gịng,
Hoằng Minh, Hoằng Lộc, Hoằng Ngọc và hơn 500 pa nô tại các xã, thị trấn. 100%
các xã, thị trấn phát động nhân dân treo cờ Đảng, cờ Tổ quốc. Các xã, thị trấn có
100% ND treo cờ Đảng, cờ Tổ quốc như Hoằng Minh,Hoằng Đồng, Hoằng
Phong,…Viết hàng nghìn tin bài tuyên truyền các hoạt động Mừng Đảng, mừng


23

xuân và Tuyên truyền cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và đại biểu
HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011 – 2016 trên hệ thống truyền thanh. .
Hướng dẫn các xã, thị trấn các làng văn hóa tổ chức các hình thức hoat động
phong phú, đa dạng như : Sinh hoạt câu lạc bộ, tổ chức các hoạt động văn hóa- văn
nghệ TDTT và các trị chơi truyền thống.
Huyện ủy cịn phối hợp với các cơng ty viễn thơng quân đội lên được 60 pa
nô tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị của huyện gắn với quảng bá hình ảnh của
các cơ quan, doanh nghiệp.
Ban chỉ đạo "Toàn dân đồn kết xây dựng đời sống văn hố" các xã, thị trấn
tập trung chỉ đạo và tổ chức thực hiện có hiệu quả kế hoạch của Ban chỉ đạo
huyện; xây dựng Quy chế hoạt động, chương trình cơng tác và biện pháp thực hiện
phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương, đơn vị; hàng năm tổ chức sơ
kết, rút kinh nghiệm, kịp thời khắc phục các điểm còn tồn tại hạn chế, đưa phong
trào và cuộc vận động ngày càng phát triển rộng khắp và có chiều sâu, đem lại hiệu

quả thiết thực.
Phịng Văn hố và Thơng tin làm tốt vai trò là cơ quan thường trực, tham
mưu giúp Ban chỉ đạo thể chế hoá các văn bản của Đảng, Nhà nước về xây dựng
đời sống văn hoá ở cơ sở; hướng dẫn thực hiện, tổ chức kiểm tra và đúc kết kinh
nghiệm thực tiễn bổ sung hồn thiện các nội dung cơ bản của cơng tác xây dựng
đời sống văn hoá đáp ứng yêu cầu chỉ đạo phong trào; trực tiếp theo dõi, hướng
dẫn thực hiện phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hố".
Đài Phát thanh và Truyền hình huyện mở chun mục thường xuyên tuyên
truyền giới thiệu những gương người tốt, việc tốt, điển hình tiên tiến, những kinh
nghiệm và những mơ hình làm tốt phong trào "Tồn dân đồn kết xây dựng đời
sống văn hóa" và cuộc vận động “Tồn dân đồn kết xây dựng đời sống văn hố ở


24

khu dân cư”, góp phần động viên, cổ vũ cán bộ và các tầng lớp nhân dân trong
huyện tích cực hưởng ứng, tham gia phong trào và cuộc vận động.
3.1.2.Hoạt động văn hóa, văn nghệ quần chúng.
Huyện ủy tập trung chỉ đạo các xã, thị trấn, các đơn vị tổ chức các hoạt động
văn nghệ quần chúng, các trò chơi, trị diễn vui Tết đón Xn. Chỉ đạo hướng dẫn
cho các câu lạc bộ thơ, tổ chức sinh hoạt nhân ngày thơ Việt Nam vào ngày 15
tháng giêng và các câu lạc bộ khác. Tổ chức thành cơng chương trình văn nghệ
chào mừng xuân Tân Mão tại trung tâm hội nghị huyện và chương trình văn nghệ
chào mừng lễ giao nhận quân đợt 1 năm 2011. Phối hợp với Ban chấp hành biên
phòng tỉnh tổ chức đêm giao lưu văn nghệ chào mừng bầu cử đại biểu Quốc hội và
bầu cử đại biểu HĐND các cấp tại xã Hoằng Phượng và Hoằng Phú. Phối hợp với
đồn chèo Thanh Hóa tổ chức biểu diễn phục vụ cán bộ và nhân dân kỷ niệm 66
năm ngày Hoằng Hóa khởi nghĩa giành chính quyền. Trung tâm VH – TDTT
huyện phối hợp với đội tun truyền bộ đội Biên phịng tỉnh Thanh Hóa lưu diễn
tại 02 xã đã để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp trong nhân dân; phối hợp với Liên đoàn

lao động huyện xây dựng tiểu phẩm đại diện cho Liên đoàn lao động tỉnh tham gia
Hội thi tìm hiểu về ngày mơi trường thế giới đạt giải nhì; phối hợp với Ban chỉ đạo
phòng chống tệ nạn xã hội huyện tham gia hội thi tuyên truyền phòng chống tệ nạn
xã hội, ma túy, mại dâm tại tỉnh đạt giải nhì.
3.1.3. Cơng tác bảo tàng – Di tích – Lễ hội
Trung tâm văn hóa – thể dục thể thao huyện Hoằng Hóa đã kiểm tra, chỉ
đạo các xã, thị trấn quản lý, hướng dẫn nhân dân đến dâng hương tại các di tích
lịch sử văn hóa đêm Giao thừa và các ngày Tết Nguyên đán Tân Mão, các di tích
đều được tổ chức hoạt động tốt khơng có hiện tượng mê tín dị đoan.
Tham mưu cho UBND huyện có Cơng văn số: 43/UBND – VHTT ngày
19/01/2011 của Chủ tịch UBND huyện V/v tăng cường công tác quản lý hoạt động


25

lễ hội mùa xuân năm 2011. Các lễ hội đã và đang được tổ chức tốt, khơng có hiện
tượng, lợi dụng lễ hội hoạt động mê tín dị đoan, các di tích lịch sử tổ chức các
hoạt động lễ và hội vui tươi lành mạnh. Phối hợp với Ban quản lý di tích và danh
thắng tỉnh khảo sát xây dựng hồ sơ đề nghị xếp hạng DTLS nhà thờ Cụ Nguyễn
Đôn Tiết ( Xã Hoằng Đức), nhà thờ Cụ Lê Huy Tiêu ( Xã Hoằng Lộc); địa điểm Di
tích cách mạng Đình Phú Vinh( xã Hoằng Vinh)…Đồng thời tiếp tục đầu tư trùng
tu tơn tạo các di tích lịch sử văn hóa, di tích cách mạng,các cơng trình kiến trúc văn
hố nghệ thuật.
Tại huyện tổ chức trưng bày phịng đọc sách báo Xuân, mở cửa bảo tàng đón
khách đến tham quan nhân kỷ niệm 81 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam
3/2/1930.
3.1.4.Công tác thông tin thư viện
Trung tâm thư viện huyện tổ chức trưng bầy phòng đọc báo Xuân, phòng
Thư tịch cổ, phục vụ bạn đọc trong dịp tết Nguyên đán Tân Mão năm 2011 và các
ngày lễ trong năm. Mở cửa phục vụ bạn đọc vào thứ 3 – thứ 4 – thứ 6 hàng tuần;

thứ 5 làm kỷ thuật sách, tổ chức giao lưu, luân chuyển với các phòng đọc sách báo
cơ sở, tập huấn lớp tiếp nhận dự án liên kết hỗ trợ cho các thư viện huyện và xã.
3.1.5. Công tác xây dựng đơn vị văn hóa, gia đình văn hóa
Trong 9 tháng đầu năm 2011 trung tâm VH – TDTT đã hướng dẫn các xã,
thị trấn các làng văn hóa tiếp tục nâng cao các hình thức hoạt động phong phú, đa
dạng như: Sinh hoạt câu lạc bộ, tổ chức các hoạt động văn hóa – văn nghệ - TDTT.
Tập trung chương trình hoạt động tết Nguyên đán, Mừng Đảng – mừng Xuân –
mừng đất nước đổi mới. Trong toàn huyện đã khai trương được 07 đơn vị Văn hóa
trong 9 tháng đầu năm: Trạm y tế xã Hoằng Yến, Mầm non xã Hoằng Phong, Tiểu
học Hoằng Sơn, Mầm non Hoằng Ngọc, Mầm non Hoằng Tiến, Tiểu học Hoằng
Yến, THCS Hoằng Phượng. Đồng thời chỉ đạo các xã, thị trấn tổ chức các gia đình