LUẬN văn THẠC sĩ phát huy vai trò công tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới của bộ đội địa phương ở gia lai hiện nay

MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
Chương 1 THỰC CHẤT VÀ NHỮNG NHÂN TỐ QUY ĐỊNH

3

PHÁT HUY VAI TRỊ CƠNG TÁC VẬN ĐỘNG
QUẦN CHÚNG TRONG BẢO VỆ BIÊN GIỚI CỦA
1.1.

BỘ ĐỘI ĐỊA PHƯƠNG Ở GIA LAI
Thực chất phát huy vai trị cơng tác vận động quần

11

chúng trong bảo vệ biên giới của bộ đội địa phương ở
1.2.

Gia Lai
Những nhân tố quy định phát huy vai trị cơng tác vận

11

động quần chúng trong bảo vệ biên giới của bộ đội địa
phương ở Gia Lai
Chương 2 THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN PHÁT HUY

32

VAI TRÒ CÔNG TÁC VẬN ĐỘNG QUẦN CHÚNG

TRONG BẢO VỆ BIÊN GIỚI CỦA BỘ ĐỘI ĐỊA
2.1.

PHƯƠNG Ở GIA LAI HIỆN NAY
Thực trạng và u cầu phát huy vai trị cơng tác vận

45

động quần chúng trong bảo vệ biên giới của bộ đội địa
2.2.

phương ở Gia Lai hiện nay
Giải pháp cơ bản phát huy vai trị cơng tác vận động

45

quần chúng trong bảo vệ biên giới của bộ đội địa phương
ở Gia Lai hiện nay
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

63
81
83
88


MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài

Biên giới quốc gia luôn có vị trí chiến lược đặc biệt về kinh tế, chính trị,
quốc phịng - an ninh và đối ngoại của Tổ quốc. Quản lý, xây dựng, bảo vệ biên
giới có vị trí, vai trị đặc biệt quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc. Bảo vệ biên giới là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, tồn qn và cả
hệ thống chính trị. Trong đó, BĐĐP là lực lượng nòng cốt, tham gia, phối hợp
với các lực lượng, các ngành hữu quan và chính quyền địa phương trong hoạt
động quản lý, bảo vệ biên giới, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội
ở khu vực biên giới theo quy định của pháp luật. Đồng thời, là lực lượng trực
tiếp tuyên truyền, giáo dục, tổ chức, hướng dẫn QCND ở khu vực biên giới
tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo vệ biên giới.
Gia Lai thuộc khu vực Bắc Tây Nguyên, diện tích 15.536,92 km 2 , là tỉnh
có vị trí chiến lược đặc biệt về qn sự, quốc phịng, kinh tế; có chiều dài 90
km đường biên giới. Hiện nay tình hình chủ quyền, an ninh biên giới nói chung,
khu vực biên giới tỉnh Gia Lai nói riêng ln diễn biến phức tạp. Các loại đối
tượng và thế lực thù địch với những âm mưu, thủ đoạn hoạt động hết sức tinh
vi, xảo quyệt thường xuyên tiến hành các hoạt động gây mất ổn định, xâm
phạm độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh biên giới. Chúng đẩy
mạnh các hoạt động gây rối an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội, truyền
đạo trái pháp luật, trấn cướp có vũ trang, bn lậu, vận chuyển vũ khí, chất nổ
qua biên giới... nhằm phá vỡ “thế trận lòng dân” trong bảo vệ biên giới, gây
bất ổn ở khu vực biên giới.
Bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới hiện nay là nhiệm vụ
khó khăn, phức tạp và có nhiều vấn đề nhạy cảm về chính trị. Địi hỏi,
BĐĐP tỉnh Gia Lai phải sử dụng đồng bộ, sáng tạo các biện pháp cơng tác
biên phịng; trong đó, lấy cơng tác VĐQC làm cơ sở, nền tảng cho các biện
pháp công tác khác. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ, BĐĐP tỉnh Gia Lai phải

2

dựa vào dân, phát huy hiệu quả vai trò, trách nhiệm của mình trong cơng tác
vận động QCND ở khu vực biên giới tham gia bảo vệ biên giới; đồng thời,
xác định đó là một nội dung, nhiệm vụ cơ bản, có ý nghĩa chiến lược lâu dài.
Nhận thức rõ vai trị trong cơng tác VĐQC tham gia bảo vệ biên giới,
những năm qua Bộ đội địa phương ở tỉnh Gia Lai đã coi trọng và đẩy mạnh công
tác VĐQC. Nhờ đó, đã đạt được những kết quả đáng kể góp phần thiết thực xây
dựng thế trận lịng dân, phát huy sức mạnh tổng hợp của QCND ở địa bàn biên
giới tham gia bảo vệ biên giới. Phong trào VĐQC tham gia bảo vệ biên giới đã
có những bước phát triển mới, cả bề rộng lẫn chiều sâu, đa số QCND đã tích
cực, chủ động tham gia vào các hoạt động bảo vệ biên giới; góp phần quan trọng
giúp Bộ đội địa phương tỉnh thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị được giao.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, do những nguyên nhân
khác nhau, công tác VĐQC của Bộ đội địa phương tỉnh Gia Lai cịn có những
hạn chế bất cập, chưa thực sự đáp ứng được u cầu, nhiệm vụ địi hỏi; trong
đó cơ chế, chính sách đảm bảo môi trường thuận lợi cho phát huy vai trị cơng
tác VĐQC trong bảo vệ biên giới đối với BĐĐP ở Gia Lai của các cấp có thẩm
quyền còn bất cập; Đảng bộ chỉ huy quân sự tỉnh chưa có Nghị quyết chuyên
đề lãnh đạo nhiệm vụ phát huy vai trị cán bộ, chiến sỹ trong cơng tác VĐQC
tham gia bảo vệ biên giới; lực lượng tham gia VĐQC, năng lực chun mơn,
phương pháp cơng tác cịn nhiều hạn chế; vai trò nòng cốt của cán bộ, chiến sĩ
các đơn vị trên địa bàn đối với nhiệm vụ VĐQC tham gia bảo vệ biên giới chưa
được chú trọng đúng mức.
Vì vậy, nghiên cứu, làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn “Phát huy
vai trị cơng tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới của Bộ đội địa
phương ở Gia Lai hiện nay” là vấn đề có ý nghĩa cấp thiết.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trên cơ sở nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
và quan điểm của Đảng ta về tầm quan trọng của QCND trong sự nghiệp

3

cách mạng, về vai trò của quân đội trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc, đã có nhiều cơng trình khoa học đi sâu nghiên cứu vấn đề này ở những
góc độ, khía cạnh khác nhau. Liên quan đến vấn đề nghiên cứu của đề tài có
các cơng trình tiêu biểu như:
* Nhóm các cơng trình khoa học tiêu biểu đề cập trực tiếp đến vai trò
nhân tố con người và việc phát huy vai trò nhân tố con người trong xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc:
Đề tài cấp nhà nước KX 07 “Con người Việt Nam - mục tiêu và động lực
của sự phát triển kinh tế xã hội” do GS.TS Phạm Minh Hạc làm chủ nhiệm [27]
đã được công bố dưới dạng các ấn phẩm như: “Gia đình, nhà trường, xã hội
với sự phát hiện tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ người
tài”, Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội, 1996 ; “Vấn đề con người trong sự
nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố”, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia,
Hà Nội, 1996; “Vấn đề phát huy và sử dụng đúng đắn vai trò động lực của con
người trong sự phát triển kinh tế - xã hội”, Hà Nội, 1996; Đề tài KX 07 - 13, do
Viện Triết học chủ trì, GS.PTS Lê Hữu Tầng làm chủ nhiệm: “Vấn đề phát
huy và sử dụng đúng đắn vai trò động lực của con người trong sự nghiệp
phát triển kinh tế - xã hội”, Hà Nội 1996 [44]; Đặng Quốc Cẩm, “Phát huy
nhân tố chủ quan trong tự học của học viên đào tạo Sĩ quan Công binh hiện
nay”, Luận văn thạc sĩ triết học, Học viện chính trị quân sự, Hà Tây 2003 [13];
Nguyễn Trường Sơn, “Phát huy vai trò của Quân đội trong xây dựng hệ
thống chính trị cơ sở trên địa bàn Tây Nguyên hiện nay”, Luận văn thạc sĩ
triết học, Học viện Chính trị quân sự, Hà Tây 2004 [42]...
Những cơng trình trên đã đề cập nhiều khía cạnh quan trọng về vai trò
của con người đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cũng như sự tác
động, ảnh hưởng trở lại của hoàn cảnh xã hội nước ta hiện nay với sự phát
triển của con người. Đặc biệt, một số cơng trình khoa học đã đi sâu nghiên
cứu, tìm ra giải pháp của vấn đề sử dụng đúng đắn vai trò động lực của con

4


người trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Những đề tài
này, phần nào đã đề cập đến một số vấn đề lý luận về con người, vai trò con
người với tư cách là một bộ phận chủ yếu của đối tượng quản lý nhà nước cần
được phát huy một cách toàn diện cả về thể chất, năng lực, trí tuệ cùng tồn
bộ hoạt động sáng tạo khác của nó vì sự phát triển tiến bộ của xã hội.
* Nhóm cơng trình khoa học tiêu biểu nghiên cứu về công tác vận
động quần chúng tham gia bảo vệ biên giới như:
Bộ Quốc phòng, “Nghiên cứu xây dựng thế trận biên phịng tồn
dân bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới trong tình hình mới”, Nhà xuất bản
Quân đội nhân dân, Hà Nội 2003; Phạm Hữu Bồng, “Nghiên cứu xây dựng
nền biên phịng tồn dân”, Đề tài độc lập cấp bộ, Hà Nội 2005. Các cơng
trình này đã khái quát những vấn đề cơ bản về phát huy sức mạnh toàn dân
bảo vệ biên giới trong lịch sử của dân tộc Việt Nam; khẳng định vai trò to
lớn của QCND trong sự nghiệp bảo vệ biên giới; bước đầu làm rõ cơ sở lý
luận, thực tiễn của việc phát huy sức mạnh của toàn dân tham gia bảo vệ
biên giới; đề xuất những giải pháp khả thi nhằm tiếp tục phát huy hơn nữa
sức mạnh của toàn dân tham gia bảo vệ biên giới.
Đề cập trực tiếp đến công tác VĐQC tham gia bảo vệ biên giới trong tình
hình mới cịn có các cơng trình khoa học tiêu biểu như: Đặng Vũ Liêm,“Nhân
dân các dân tộc trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới phía Bắc
nước ta hiện nay”, Luận án phó tiến sĩ khoa học triết học, Viện nghiên cứu Chủ
nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Hà Nội 1996; Đặng Vũ Liêm,
“Đổi mới cơng tác vận động quần chúng góp phần xây dựng và bảo vệ chủ
quyền an ninh biên giới”, Đề tài cấp bộ, Hà Nội 2001; Hoàng Văn Đồng,
“Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng đồn Biên
phòng tuyến biên giới đất liền Việt Nam trong thời kỳ mới”, Luận án tiến sĩ

chính trị học, Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 2005.

5


Các cơng trình này đã góp phần làm rõ những nét đặc thù của QCND,
nhất là nhân dân các dân tộc thiểu số ở các tỉnh biên giới; khẳng định vai trò
của họ trong sự nghiệp bảo vệ biên giới; đề xuất một số giải pháp có tính
khả thi nhằm phát huy cao độ sức mạnh của nhân dân các dân tộc thiểu số
tham gia bảo vệ biên giới trong tình hình mới.
* Nhóm cơng trình khoa học tiêu biểu nghiên cứu về phát huy vai trò
của lực lượng vũ trang trong cơng tác vận động quần chúng:
Cơng trình của tác giả Đinh Xuân Khuê, “Phát huy vai trò nhân tố
chủ quan của đội ngũ giáo viên trong giáo dục, đào tạo ở Trường sĩ quan
Lục quân 2 hiện nay”, Luận văn thạc sĩ triết học, Học viện Chính trị quân
sự, Hà Tây 2005 [28]; Nguyễn Phi Cẩn, “Nâng cao vai trò nhân tố chủ
quan trong sức mạnh chiến đấu của quân đội ta hiện nay”, Luận văn thạc
sĩ triết học, Học viện Chính trị quân sự, Hà Tây 1996 [14]; Nguyễn Văn
Tơn, “Phát huy vai trị nhân tố con người Bộ đội Hải Quân trong bảo vệ
quần đảo Trường Sa hiện nay”, Luận văn thạc sĩ triết học, Học viện Chính
trị, Hà Nội 2010 [46]; Hồng Quang Đạt, “Nâng cao chất lượng nhân tố
con người trong sức mạnh chiến đấu của quân đội ta hiện nay”, Luận án
tiến sĩ triết học, Học viện Chính trị quân sự, Hà Tây 1996 [25]; Nguyễn
Thúc Lanh, “Vai trò ngày càng tăng của nhân tố con người trong nâng cao
chất lượng thông tin liên lạc quân sự hiện nay”, Luận văn thạc sĩ triết học,
Học viện Chính trị quân sự, Hà Tây 1997 [29]; Trần Quốc Thắng, “Phát
huy vai trò nhân tố con người trong sức mạnh chiến đấu của các lữ đoàn
tàu chiến đấu mặt nước của Hải quân hiện nay”, Luận văn thạc sĩ triết học,
Học viện Chính trị quân sự, Hà Tây 1997 [45]; Lê Q Trịnh, “Vai trị trí
tuệ trong nâng cao chất lượng con người sĩ quan trẻ quân đội nhân dân

Việt Nam hiện nay”, Luận văn thạc sĩ triết học, Học viện Chính trị quân sự,
Hà Tây 1997 [47]; Vũ Quang Tạo, “Mối quan hệ giữa con người và vũ khí
trong sức mạnh chiến đấu của bộ đội Tăng thiết giáp hiện nay”, Luận văn
thạc sĩ triết học, Học viện Chính trị quân sự, Hà Tây 1997 [43]...

6


Những cơng trình khoa học trên đã phân tích một cách hệ thống việc
nâng cao chất lượng nhân tố con người của cán bộ, chiến sĩ trong quân đội
nhân dân Việt Nam; trong đó, đã khẳng định nhân tố con người là trung tâm, là
chủ thể quyết định vai trò ngày càng tăng lên trước sự phát triển mới của sức
mạnh chiến đấu. Việc nâng cao chất lượng nhân tố con người, phát huy vai trò
nhân tố con người là vấn đề cơ bản lâu dài, đặc biệt hiện nay đang trở thành
vấn đề cấp thiết. Chất lượng nhân tố con người đó đang đứng trước yêu cầu
phát triển của vũ khí - kỹ thuật, trước yêu cầu xây dựng sức mạnh chiến đấu
mới đấu tranh trên mặt trận chính trị - tư tưởng, trước yêu cầu phát triển của bản
thân con người trong quân đội còn những hạn chế, bất cập so với yêu cầu của
nhiệm vụ mới. Từ đó, các cơng trình đã đề ra các giải pháp như việc bồi dưỡng
phẩm chất chiến đấu cho cán bộ, chiến sỹ, đặc biệt phẩm chất chính trị - đạo đức,
kết hợp với xây dựng tổ chức quân đội vững mạnh, chú trọng xây dựng sức
mạnh tổng hợp của toàn xã hội để nâng cao chất lượng nhân tố con người…
Các cơng trình khoa học trên đã nghiên cứu, đề cập khá sâu sắc đến
nhiều nội dung xung quanh vấn đề phát huy vai trị con người, vấn đề cơng
tác VĐQC trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa nói chung và sự nghiệp bảo vệ chủ quyền, anh ninh biên giới nói
riêng. Song, chưa có cơng trình khoa học nào tiếp cận và giải quyết một cách
cơ bản, có hệ thống dưới góc độ triết học, xã hội học vấn đề: “Phát huy vai
trị cơng tác vận động quần chúng trong bảo vệ giên giới của Bộ đội địa
phương ở Gia Lai hiện nay”. Với đề tài nghiên cứu đã lựa chọn, tác giả hy

vọng góp phần làm sâu sắc hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn cấp bách
đang đặt ra đối với việc phát huy vai trị cơng tác VĐQC trong bảo vệ biên
giới của Bộ đội địa phương ở Gia Lai hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
* Mục đích nghiên cứu: Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn phát huy vai
trị cơng tác VĐQC trong bảo vệ biên giới của BĐĐP Gia Lai; qua đó đề xuất

7


giải pháp cơ bản nhằm phát huy vai trò của công tác VĐQC trong bảo vệ biên
giới của Bộ đội địa phương ở Gia Lai hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ thực chất và những nhân tố quy định công tác VĐQC trong
bảo vệ biên giới của Bộ đội địa phương ở Gia Lai.
- Đánh giá tình hình phát huy vai trị cơng tác vận động quần chúng trong
bảo vệ biên giới của Bộ đội địa phương ở Gia Lai hiện nay.
- Đề xuất giải pháp cơ bản phát huy vai trị cơng tác VĐQC trong bảo
vệ biên giới ở Gia Lai hiện nay.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Đối tượng nghiên cứu: Là những khía cạnh bản chất của phát huy
vai trị cơng tác VĐQC trong bảo vệ biên giới của Bộ đội địa phương ở Gia
Lai hiện nay.
* Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung: vấn đề phát huy vai trò công tác vận động
QCND trong bảo vệ biên giới của Bộ đội địa phương ở Gia Lai.
- Phạm vi thời gian: từ năm 2011 tới nay (sau khi có Nghị quyết XI
của Đảng Cộng Sản Việt Nam).
- Phạm vi khảo sát: tập trung ở đối tượng cán bộ, hạ sỹ quan, binh sỹ
của 3 huyện biên giới tỉnh Gia Lai.

5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của đề tài
* Cơ sở lý luận: Là hệ thống các quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam về quần chúng và
cơng tác VĐQC; về vai trị của Bộ đội địa phương trong công tác VĐQC. Đề
tài còn kế thừa những bài viết, những kết quả nghiên cứu của các cơ quan, cá
nhân trong và ngoài quân đội có liên quan.
* Cơ sở thực tiễn: Là tình hình thực hiện cơng tác VĐQC tham gia
bảo vệ biên giới của Bộ đội địa phương ở tỉnh Gia Lai và các số liệu thống
kê của các cơ quan, đơn vị thuộc 3 huyện biên giới ở tỉnh Gia Lai; kết hợp

8


với kết quả điều tra, khảo sát thực tế của tác giả về phát huy vai trị của
cơng tác VĐQC trong bảo vệ biên giới của Bộ đội địa phương ở Gia Lai
hiện nay.
* Phương pháp nghiên cứu: Chủ yếu dựa trên cơ sở phương pháp
luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Đề tài
còn sử dụng hệ thống các phương pháp nghiên cứu cụ thể, như: Phương
pháp lịch sử và lơgíc, phân tích và tổng hợp, điều tra xã hội học, phỏng
vấn, xin ý kiến chuyên gia...
6. Ý nghĩa của đề tài
Góp phần làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về phát huy vai trị
của cơng tác VĐQC trong bảo vệ biên giới của Bộ đội địa phương ở Gia Lai
hiện nay. Kết quả nghiên cứu của đề tài cung cấp luận cứ khoa học cho việc
phát huy vai trị của cơng tác VĐQC mà trực tiếp là trong công tác vận động
QCND ở các Huyện, các đơn vị trực tiếp đóng quân và tham gia bảo vệ biên
giới hiện nay; đồng thời, có thể sử dụng làm cơ sở để mở rộng phạm vi nghiên
cứu phát huy vai trị của cơng tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới
của Bộ đội địa phương ở Gia Lai vào trong nhiện vụ bảo vệ biên giới hiện nay.
7. Kết cấu của đề tài

Đề tài gồm 2 chương (4 tiết), danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.

9


Chương 1
THỰC CHẤT VÀ NHỮNG NHÂN TỐ QUY ĐỊNH PHÁT HUY VAI TRỊ
CƠNG TÁC VẬN ĐỘNG QUẦN CHÚNG TRONG BẢO VỆ BIÊN GIỚI
CỦA BỘ ĐỘI ĐỊA PHƯƠNG Ở GIA LAI

1.1. Thực chất phát huy vai trị cơng tác vận động quần chúng trong
bảo vệ biên giới của bộ đội địa phương ở Gia Lai
1.1.1. Quan niệm về công tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên
giới của bộ đội địa phương ở Gia Lai
* Công tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới
Đảng ta luôn kế thừa, phát triển và cụ thể hóa những quan điểm cơ bản
về vai trị quần chúng và cơng tác VĐQC của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh trong nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc cũng như quản lý, bảo vệ chủ
quyền, an ninh biên giới. Ban Chấp hành Trung ương khóa VI của Đảng đã
ra Nghị quyết số 8b - NQ/TW ngày 27/3/1990 về việc đổi mới công tác quần
chúng của Đảng, tăng cường mối quan hệ giữa Đảng với nhân dân đã chỉ rõ:
Cách mạng là sự nghiệp của dân, do dân và vì dân. Động lực thúc đẩy phong
trào quần chúng là đáp ứng lợi ích thiết thực của nhân dân, kết hợp hài hòa
các lợi ích, thống nhất về quyền lợi với nghĩa vụ công dân. Công tác quần
chúng là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và các đồn thể; các hình thức tập
hợp quần chúng phải đa dạng.
Theo quan điểm của Đảng, muốn có phong trào quần chúng phải kết hợp
chặt chẽ và giải quyết tốt hai vấn đề là động viên tổ chức quần chúng thực hiện
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và luật pháp của Nhà nước với
chăm lo lợi ích của QCND, kết hợp hài hoà các lợi ích. Mục tiêu, lý tưởng của

Đảng là đem lại lợi ích cho quần chúng, lợi ích của quần chúng cũng chính là lợi
ích của Đảng. Mối quan hệ giữa Đảng với quần chúng là yếu tố quyết định đến
sự tồn tại và phát triển của Đảng. Trong mọi hoạt động của mình, Đảng ln dựa
vào quần chúng; mọi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng có thực hiện

10


thành công hay không đều phải thông qua sự trải nghiệm thực tế mà hơn ai hết
QCND là người thực hiện. Tập hợp được đơng đảo quần chúng đó chính là động
lực thúc đẩy phong trào cách mạng; đồng thời, quần chúng chỉ được giải phóng
thực sự khi họ tin và đi theo Đảng. Do vậy, đường lối, chủ trương, chính sách
của Đảng phải xuất phát từ nguyện vọng và lợi ích chính đáng của quần chúng.
Cơng tác vận động quần chúng được tiến hành bằng sức mạnh tổng hợp
của Đảng, chính quyền và các đồn thể theo cơ chế: “Đảng lãnh đạo, Nhà nước
quản lý, nhân dân làm chủ”. Sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quần chúng
thể hiện bằng việc thường xuyên nắm bắt tình hình tư tưởng và đời sống của
QCND, kịp thời giải quyết những vấn đề của quần chúng đặt ra bằng việc định
ra các chủ trương, chính sách cụ thể. Phân cơng cán bộ phụ trách công tác quần
chúng, thực hiện chế độ kiểm tra, chỉ đạo các cơ quan, đoàn thể và thực hiện
mọi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng về công tác quần chúng. Nhà
nước quản lý bằng việc thể chế hố các chủ trương, chính sách của Đảng
thành pháp luật, đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của đông đảo QCND. Các cơ
quan Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội phải thường xuyên trực tiếp tiếp
xúc với nhân dân, lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của nhân dân để phản ánh
với Nhà nước và chính quyền địa phương. Đồng thời, trực tiếp VĐQC thực
hiện nghiêm mọi chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Lãnh thổ quốc gia là phạm vi không gian được giới hạn bởi biên giới,
thuộc chủ quyền hoàn toàn và đầy đủ của một quốc gia. Lãnh thổ quốc gia
Việt Nam bao gồm: vùng đất quốc gia, vùng biển quốc gia (nội thuỷ và

lãnh hải), vùng trời quốc gia, ngồi ra cịn gồm lãnh thổ quốc gia đặc biệt.
Về thực chất, biên giới chính là đường và mặt phẳng đứng phân cách lãnh
thổ của quốc gia này với một quốc gia khác. Nó là giới hạn lãnh thổ và giới
hạn hiệu lực chủ quyền quốc gia, biên giới bao gồm: đường biên giới trên
đất liền, đường biên giới trên biển, đường biên giới trong lòng đất, trong
lòng nước và cả trên không. Biên giới cố định và được đánh dấu bằng các
mốc quốc giới.

11


Bảo vệ biên giới là một nhiệm vụ quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ Tổ
quốc được Đảng, Nhà nước, lực lượng vũ trang và toàn thể nhân dân ta thường
xuyên chăm lo thực hiện. Theo Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam, bảo vệ
biên giới được hiểu là: “Bảo vệ biên giới quốc gia, toàn bộ các biện pháp giữ
gìn biên giới quốc gia nhằm bảo vệ chủ quyền tồn vẹn lãnh thổ; bảo vệ tài
ngun mơi sinh, mơi trường, lợi ích quốc gia trên khu vực biên giới; giữ gìn
an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới” [10, tr.61].
Đảng và Nhà nước ta xác định, xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới, khu
vực biên giới là nhiệm vụ của Nhà nước và của tồn dân. Tuy nhiên, khơng
phải mọi người dân đều tham gia một cách trực tiếp, mà chỉ một bộ phận
QCND có lợi ích cơ bản, thiết thực gắn bó với sự ổn định và phát triển của khu
vực biên giới mới trực tiếp tham gia vào q trình bảo vệ biên giới; đó là,
QCND các thơn, xã, thị trấn biên giới. Điều này cũng có nghĩa, sức mạnh bảo
vệ biên giới là sức mạnh tổng hợp của tồn dân, của cả hệ thống chính trị;
song, động lực chủ yếu của nguồn sức mạnh này chính là QCND ở khu vực
biên giới. Khoản 1, Điều 31, Luật biên giới quốc gia ghi rõ: “Xây dựng, quản
lý, bảo vệ biên giới quốc gia, khu vực biên giới là nhiệm vụ của Nhà nước và
của toàn dân, trước hết là của chính quyền, nhân dân khu vực biên giới” [41,
tr.7].

Nhiệm vụ bảo vệ biên giới hiện nay được Đảng ta xác định một cách toàn
diện như: “Bảo vệ biên giới trên bộ, trên biển, bảo vệ chủ quyền toàn vẹn lãnh
thổ của đất nước; bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội, chống bn lậu
qua biên giới, bảo vệ tài nguyên đất nước; xây dựng biên giới hồ bình hữu nghị,
hợp tác, phát triển với các nước láng giềng” [20, tr.49]. Thực hiện nhiệm vụ trên,
khơng chỉ có lực lượng nịng cốt là BĐĐP mà phải có sự tham gia của tồn dân,
tồn qn, của các cấp, các ngành và toàn bộ hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản Việt Nam. Nghị quyết 11/NQ - TW ngày 08 tháng 8 năm
1995 của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VII) đã chỉ rõ:

12


"Xây dựng và bảo vệ biên giới quốc gia là nhiệm vụ chung của toàn Đảng, toàn
dân, tất cả các ngành, các cấp, của Nhà nước và các đoàn thể" [19, tr.4].
Nghị quyết Đại hội XI của Đảng xác định nội dung tăng cường quốc
phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc tổ quốc việt nam xã hội chủ nghĩa, đó là:
Phát huy mạnh mẽ sức mạnh tổng hợp toàn dân tộc, của cả hệ thống
chính trị, thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh là bảo vệ
vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; giữ vững chủ
quyền biển đảo, biên giới, vùng trời; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế
độ xã hội chủ nghĩa; giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội; chủ
động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế
lực thù địch và sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống
mang tính tồn cầu, khơng để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Tiếp tục
mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh.
Tuyên truyền, giáo dục tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc, trách nhiệm và
nghĩa vụ bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia và kiến thức quốc phòng, an ninh,
làm cho mọi người hiểu rõ những thách thức lớn tác động trực tiếp đến nhiệm vụ
bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới, như: chiến tranh bằng vũ khí cơng nghệ

cao, tranh chấp chủ quyền biển đảo, vùng trời, “diễn biến hồ bình”, bạo loạn
chính trị, khủng bố, tội phạm cơng nghệ cao, tội phạm xuyên quốc gia...
Tăng cường sức mạnh quốc phòng, an ninh cả về tiềm lực và thế trận;
xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố vững mạnh; xây dựng thế trận
lòng dân vững chắc trong thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Kết hợp chặt
chẽ kinh tế với quốc phòng, an ninh; quốc phòng, an ninh với kinh tế trong
từng chiến lược quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; chú trọng
vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển đảo.
Xây dựng Quân đội nhân dân và Cơng an nhân dân cách mạng, chính
quy, tinh nhuệ, hiện đại, có số lượng hợp lý, với chất lượng tổng hợp và sức
chiến đấu cao, quan tâm xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, dân

13


quân tự vệ rộng khắp, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình
huống. Đẩy mạnh phát triển cơng nghiệp quốc phịng, an ninh; tăng cường cơ
sở vật chất - kỹ thuật, bảo đảm cho các lực lượng vũ trang từng bước được
trang bị hiện đại, trước hết là cho lực lượng hải qn, phịng khơng, khơng
qn, lực lượng an ninh, tình báo, cảnh sát cơ động. Đẩy mạnh công tác
nghiên cứu khoa học, nghệ thuật quân sự, an ninh, đánh thắng chiến tranh
bằng vũ khí cơng nghệ cao của các lực lượng thù địch.
Bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với
Quân đội nhân dân và Công an nhân dân; nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước
về quốc phòng, an ninh. Hồn thiện các chiến lược quốc phịng, an ninh và hệ
thống cơ chế, chính sách về quốc phịng, an ninh trong điều kiện mới; tiếp tục
bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, các quy chế phối hợp qn
đội, cơng an và các tổ chức chính trị - xã hội.
Công tác VĐQC tham gia bảo vệ biên giới là biện pháp được tiến
hành thường xuyên và có tính chất chiến lược của Đảng và Nhà nước, là cơ

sở, nền tảng để tiến hành các biện pháp khác. Đặc biệt, công tác VĐQC
tham gia bảo vệ biên giới cịn được xác định là nhiệm vụ chính trị quan
trọng, là cơng việc có ý nghĩa chiến lược, lâu dài của cấp uỷ, chính quyền và
đồng bào các dân tộc ở khu vực biên giới; là chủ trương lớn của Đảng và
Nhà nước ta, là trách nhiệm của BĐĐP nói chung và lực lượng phối hợp
tham gia làm cơng tác VĐQC của BĐĐP nói riêng. Do đó, địi hỏi chủ thể
làm công tác VĐQC trong bảo vệ biên giới mà trực tiếp là cán bộ, chiến sỹ
BĐĐP ở Gia Lai phải nắm vững đường lối, chủ trương của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước và quy định của địa phương; có phẩm chất đạo
đức tốt, trình độ năng lực, kỹ năng giao tiếp đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ
đòi hỏi; đặc biệt, phải am hiểu sâu sắc phong tục, tập quán của đồng bào.
Tiến hành công tác VĐQC tham gia bảo vệ biên giới chính là quán
triệt, thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta về chiến
tranh nhân dân; xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân và thế trận an ninh

14


nhân dân, tổ chức, bố trí lực lượng tồn diện của toàn dân trên từng vùng lãnh
thổ và trong cả nước theo ý định bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn độc lập, chủ quyền an
ninh quốc gia, VĐQC tham gia tích cực, bảo vệ có hiệu quả độc lập, chủ quyền
an ninh biên giới là chủ trương, biện pháp chiến lược của Đảng và Nhà nước ta
trong phòng, chống “Diễn biến hồ bình”, bạo loạn lật đổ của địch, đồng thời
làm nền tảng để chuyển thành thế trận chiến tranh nhân dân, đánh bại chiến tranh
xâm lược; bảo vệ độc lập chủ quyền lãnh thổ trong mọi tình huống.
* Cơng tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới của bộ đội địa
phương ở Gia Lai
Bộ đội địa phương là lực lượng nồng cốt của Đảng, của Nhà nước ở địa
phương tham gia phối hợp quản lý, bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an
ninh, trật tự biên giới trên đất liền, các hải đảo, vùng biển và tại các cửa khẩu

theo phạm vi, nhiệm vụ do pháp luật quy định và là một thành viên trong các
khu vực phòng thủ tỉnh, huyện biên giới.
Bộ đội địa phương ở Gia Lai là lực lượng tham gia phối hợp với các
đơn vị biên phịng, cơng an nhân dân trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, toàn
vẹn lãnh thổ, an ninh, trật tự biên giới trong phạm vi tỉnh Gia Lai; đồng thời
là lực lượng nồng cốt của khu vực phòng thủ tỉnh Gia Lai và các huyện biên
giới thuộc tỉnh theo quy định của pháp luật.
Vai trò chủ yếu của BĐĐP là lực lượng tham gia phối hợp cùng với
lực lượng dân quân tự vệ, công an nhân dân và bộ đội biên phòng để tham
gia các hoạt động tuần tra, kiểm soát địa bàn nhằm cùng với bộ đội biên
phòng bảo vệ hệ thống dấu hiệu đường biên, mốc quốc giới; bảo vệ an ninh
quốc gia, trật tự an tồn xã hội, bảo vệ hệ thống chính trị, bảo vệ cơ sở kinh
tế - văn hóa - xã hội, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân trong khu vực
biên giới; bảo vệ tình đồn kết láng giềng hữu nghị giữa chính quyền và
nhân dân hai bên biên giới.

15


Xây dựng, quản lý và bảo vệ biên giới là sự nghiệp cách mạng của dân,
do dân và vì dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng; chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền
các cấp; sự phối kết hợp của các lực lượng đứng chân trên địa bàn biên giới,
trong đó BĐĐP là lực lượng nòng cốt tham gia phối hợp quản lý, bảo vệ. Vì
vậy, phải phát huy cao vai trò nòng cốt của BĐĐP; cũng như quyền làm chủ
của nhân dân và sức mạnh tổng hợp tại chỗ của các lực lượng dưới sự lãnh đạo
của Đảng đối với công tác xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới.
Công tác VĐQC trong bảo vệ biên giới là nhiệm vụ của bộ đội địa
phương ở Gia Lai đặt dưới sự lãnh của tổ chức đảng và sự chỉ huy, điều
hành của tổ chức chỉ huy đơn vị. Đây là vấn đề có tính ngun tắc, là nội
dung xác định cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp trong đơn vị của

BĐĐP đối với cơng tác VĐQC nói chung, VĐQC trong bảo vệ biên giới
nói riêng. Đặc biệt, cơng tác VĐQC trong bảo vệ biên giới của BĐĐP
hiện nay diễn ra trong bối cảnh có nhiều thuận lợi nhưng cũng phải đương
đầu với khơng ít những khó khăn, thách thức với điều kiện địa hình phức
tạp, đối tượng vận động đa dạng, phức tạp, nội dung tuyên truyền phong
phú. Do đó, để hồn thành tốt nhiệm vụ, u cầu đối với mỗi cấp uỷ đảng,
tổ chức chỉ huy các đơn vị BĐĐP phải chủ động, tích cực, năng động,
sáng tạo trong việc lãnh đạo, chỉ huy đối với tất cả các nhiệm vụ của đơn
vị nói chung và nhiệm vụ VĐQC tham gia bảo vệ biên giới nói riêng.
Các đơn vị của bộ đội địa phương ở Gia Lai phải thường xuyên
nghiên cứu, đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp VĐQC tham gia bảo
vệ biên giới cho phù hợp với sự phát triển của đất nước và diễn biến tình
hình trên các tuyến biên giới. Đây là quan điểm thể hiện vai trò của BĐĐP
trong việc triển khai đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và luật
pháp của Nhà nước một cách linh hoạt và phù hợp với tình hình thực tiễn
trên từng tuyến biên giới; nhằm phát huy tối đa sức mạnh của QCND trong

16


xây dựng và bảo vệ biên giới, góp phần đấu tranh có hiệu quả với âm mưu,
phương thức, thủ đoạn hoạt động chống phá của các loại đối tượng trong
khu vực biên giới. Thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất, nâng cao
trình độ năng lực, tác phong cơng tác cho đội ngũ cán bộ làm công tác
VĐQC ở các cấp BĐĐP nhằm đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đã biến đổi.
Đối tượng công tác VĐQC trong bảo vệ biên giới của bộ đội địa phương ở
Gia Lai là quần chúng nhân dân ở địa bàn biên giới, bộ phận QCND được giới hạn,
phân biệt một cách tương đối về mặt không gian địa lý, bao gồm những người
sinh sống, lao động và trực tiếp góp phần tích cực vào việc xây dựng, phát triển
kinh tế - xã hội tại địa bàn các thôn, xã biên giới tỉnh Gia Lai. Họ gồm: toàn thể

nhân dân, cán bộ, đảng viên... cư trú và làm việc thường xuyên, lâu dài ở các
thôn, xã biên giới trong tỉnh; không phân biệt dân tộc, tơn giáo, giới tính, trình
độ, nghề nghiệp. Theo đó, họ chính là đối tượng mà BĐĐP hướng tới tuyên
truyền, giáo dục, giác ngộ, nâng cao nhận thức và hướng dẫn, tổ chức họ tham
gia thực hiện các nội dung nhiệm vụ bảo vệ biên giới.
Như vậy, với tư cách là một bộ phận công tác VĐQC của Đảng Cộng sản
Việt Nam, là một chức năng, nhiệm vụ của Quân đội nhân dân Việt Nam, có
thể quan niệm: Cơng tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới của bộ
đội địa phương ở Gia Lai là nhiệm vụ chính trị của đơn vị được cán bộ, chiến
sĩ tiến hành dựa trên cơ sở đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và
pháp luật của Nhà nước nhằm tuyên truyền, giáo dục, tổ chức, hướng dẫn
quần chúng nhân dân ở khu vực biên giới tỉnh Gia Lai tự nguyện tham gia
cùng bộ đội địa phương bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới trên
địa bàn của tỉnh.
Về mục đích, cơng tác VĐQC trong bảo vệ biên giới của bộ đội địa
phương ở Gia Lai được tiến hành nhằm tuyên truyền, giáo dục, tổ chức, hướng
dẫn QCND các huyện biên giới tham gia cùng bộ đội địa phương của tỉnh bảo

17


vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới mà trực tiếp là bảo vệ tình đồn kết
láng giềng hữu nghị giữa chính quyền và nhân dân hai bên biên giới; bảo vệ hệ
thống dấu hiệu đường biên, mốc quốc giới; bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an
toàn xã hội; bảo vệ hệ thống chính trị, cơ sở kinh tế - văn hóa - xã hội; bảo vệ
tính mạng và tài sản của nhân dân; góp phần xây dựng nền “Quốc phịng tồn
dân” vững mạnh.
Về u cầu, q trình VĐQC trong bảo vệ biên giới, bộ đội địa phương ở
Gia Lai phải nắm vững và vận dụng sáng tạo đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước và những quy định pháp lý về tham gia quản

lý, bảo vệ biên giới hiện hành; thực hiện tốt “năm bám - bám dân, bám địa bàn,
bám chính quyền, bám đường lối chủ trương, bám đối tượng; bốn cùng - cùng
ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng địa phương” trong công tác VĐQC tham
gia bảo vệ biên giới; xác định đúng nội dung, vận dụng linh hoạt, sáng tạo, có
hiệu quả các hình thức, phương pháp VĐQC trong bảo vệ biên giới kết hợp với
phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, các ban, ngành địa phương trong
quá trình thực hiện nhiệm vụ này.
Về nội dung, công tác VĐQC trong bảo vệ biên giới của bộ đội địa
phương ở Gia Lai cần thực hiện tốt những nội dung công việc chủ yếu như:
Một là: Công tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới của bộ đội
địa phương ở Gia Lai là một nội dung then chốt trong công tác dân vận của
Quân đội, một bộ phận của công tác vận động cách mạng của Đảng.
Hai là: Mục tiêu công tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới
của bộ đội địa phương ở Gia Lai là góp phần vận động nhân dân tích cực thực
hiện mọi chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước, hăng hái tham gia bảo vệ, giữ gìn ổn định địa bàn biên giới.
Ba là: Chủ thể công tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới là
của bộ đội địa phương ở Gia Lai.

18


Bốn là: Đối tượng công tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới của
bộ đội địa phương ở Gia Lai là nhân dân các dân tộc cư trú trên địa bàn biên giới.
Về hình thức và phương pháp, trong quá trình VĐQC tham gia bảo vệ
biên giới, bộ đội địa phương ở Gia Lai cần vận dụng linh hoạt những hình
thức VĐQC cơ bản; VĐQC rộng rãi và VĐQC riêng lẻ. VĐQC cơ bản (hình
thức VĐQC thường xuyên; hình thức VĐQC đột xuất; hình thức VĐQC theo
chuyên đề); kết hợp với sử dụng thành thạo hai phương pháp VĐQC tham
gia bảo vệ biên giới chủ yếu (VĐQC rộng rãi và VĐQC riêng lẻ). VĐQC

rộng rãi, là phương pháp vận động dựa trên cơ sở đặc điểm riêng của từng
tập thể có tổ chức, từng cộng đồng dân cư ở khu vực biên giới để tác động
những nội dung, biện pháp vận động thích hợp nhằm đạt được những mục
tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ biên giới. VĐQC riêng lẻ, là phương pháp
vận động dựa trên quan điểm lịch sử, cụ thể đối với mỗi cá nhân quần chúng
nhằm giác ngộ và đưa họ vào những hoạt động phục vụ cho VĐQC rộng rãi
hoặc để giải quyết các yêu cầu bảo vệ biên giới.
Công tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới của bộ đội địa
phương ở Gia Lai là nhiệm vụ chính trị của đơn vị được cán bộ, chiến sĩ tiến
hành dựa trên cơ sở đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật
của Nhà nước nhằm tuyên truyền, giáo dục, tổ chức, hướng dẫn quần chúng
nhân dân ở khu vực biên giới tỉnh Gia Lai tự nguyện tham gia cùng bộ đội địa
phương bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới trên địa bàn của tỉnh.
Đối tượng vận động đa số là QCND các dân tộc thiểu số với trình độ dân trí
thấp, sinh sống ở khu vực biên giới (sâu, xa, hẻo lánh), đời sống khó khăn,
phong tục, tập quán lạc hậu. Điều kiện kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội ở khu
vực biên giới và quan hệ hai bên biên giới giữa Việt Nam và Campuchia có
nhiều tiềm năng phát triển, song cũng tiềm ẩn khơng ít yếu tố bất ổn, khó khăn
và phức tạp. Đặc biệt, BĐĐP ở Gia Lai VĐQC tham gia bảo vệ biên giới trong
điều kiện tổ chức biên chế theo mô hình tập trung; song, hoạt động lại phân tán,

19


nhỏ lẻ và phải đối diện với sự chống phá của nhiều loại đối tượng trong khu vực
biên giới. Đòi hỏi, BĐĐP ở Gia Lai mà trực tiếp là lực lượng nồng cốt phối hợp
tham gia VĐQC, trên cơ sở bám nắm nguyên tắc, tùy theo tình hình cụ thể cần
linh hoạt trong lựa chọn nội dung, hình thức, phương pháp VĐQC đảm bảo phù
hợp và hiệu quả.
1.1.2. Quan niệm phát huy vai trị cơng tác vận động quần chúng trong

bảo vệ biên giới của bộ đội địa phương ở Gia Lai
* Quan niệm vai trị cơng tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên
giới của bộ đội địa phương ở Gia Lai
Là một bộ phận công tác dân vận của Đảng, của Quân đội, công tác
VĐQC trong bảo vệ biên giới của bộ đội địa phương ở Gia Lai có vai trị
đặc biệt quan trọng, được thể hiện ở những nội dung cơ bản sau:
Một là: Trực tiếp góp phần củng cố và tăng cường mối quan hệ mật thiết
giữa Đảng, Nhà nước, Quân đội với nhân dân địa phương; giữ vững địa bàn
biên giới ổn định, an tồn, thực hiện thắng lợi mọi đường lối, chủ trương,
chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước.
Khẳng định vai trò trên được xuất phát từ quan điểm của Đảng về mối
quan hệ giữa Đảng với quần chúng nhân dân trong sự nghiệp cách mạng và
yêu cầu, đòi hỏi của sự nghiệp cách mạng hiện nay. Sự nghiệp cách mạng do
Đảng ta tổ chức và lãnh đạo là cuộc cách mạng sâu sắc, toàn diện và triệt để
trên tất cả mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và trên phạm vi cả nước. Lợi ích
của cách mạng mang lại không chỉ cho giai cấp công nhân mà cho mọi tầng
lớp nhân dân lao động. Để thực hiện thắng lợi sự nghiệp cách mạng, Đảng
phải thiết lập mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân và
phải có cơ sở nền tảng vững chắc. Có như vậy mới tạo được nguồn sức mạnh
tổng hợp để chiến thắng kẻ thù và xây dựng thành công CNXH. Biện pháp để
thiết lập mối quan hệ đó phải bằng nhiều hoạt động, nhiều hình thức tổ chức
với sự tham gia của tất cả các tổ chức trong hệ thống chính trị của Nhà nước.

20


Bộ đội địa phương là một bộ phận của Quân đội nhân dân Việt Nam. Việc
bộ đội địa phương ở Gia Lai tiến hành công tác VĐQC trong bảo vệ biên giới
là yêu cầu khách quan của sự nghiệp cách mạng, là chức năng, bản chất,
truyền thống của Quân đội. Để hồn thành tốt nhiệm vụ cơng tác VĐQC trong

bảo vệ biên giới, bộ đội địa phương ở Gia Lai phải lấy việc tuyên truyền, vận
động nhân dân địa phương thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng và Nhà nước làm mục đích hoạt động, qua đó nâng cao nhận
thức trách nhiệm cho nhân dân địa phương, đẩy mạnh phong trào hành động
cách mạng, tăng cường khối đại đồn kết tồn dân; củng cố lịng tin đối với
Đảng và kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH. Tích cực xây dựng,
nâng cao năng lực, hiệu quả lãnh đạo, quản lý của cấp uỷ, chính quyền, hoạt
động của các ban, ngành, đồn thể chính trị - xã hội; đào tạo bồi dưỡng nguồn
cán bộ, đảng viên, lực lượng cốt cán cho địa phương… Thông qua công tác
VĐQC trong bảo vệ biên giới để nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng, đời sống
của nhân dân địa phương, qua đó phản ánh trở lại với Đảng, Nhà nước việc
ban hành, hồn thiện đường lối, chính sách, pháp luật. Q trình đó đã góp
phần củng cố và tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước,
Quân đội với nhân dân; góp phần giữ vững, ổn định địa bàn biên giới; phát
triển kinh tế - xã hội; củng cố quốc phòng - an ninh; thực hiện thắng lợi chủ
trương đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Hai là: Góp phần nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng cho nhân dân
trên địa bàn biên giới, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù, giữ vững an
ninh chính trị trật tự an tồn xã hội trên địa bàn biên giới.
Hiện nay CNĐQ và các thế lực thù địch đang tiến hành chiến lược "diễn
biến hoà bình" để chống phá cách mạng nước ta. Với âm mưu cơ bản là xố
bỏ vai trị lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, xoá bỏ CNXH ở đất nước
ta. Để thực hiện được âm mưu đó, CNĐQ đã và đang sử dụng tất cả mọi thủ
đoạn hết sức tinh vi nham hiểm để làm tan rã niềm tin của nhân dân đối với

21


Đảng, với chế độ XHCN, hòng chia rẽ mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa
Đảng, Nhà nước, Quân đội với nhân dân, phá vỡ sức mạnh của khối đoàn kết

toàn dân. Cho nên bộ đội địa phương ở Gia Lai tiến hành công tác VĐQC
trong bảo vệ biên giới chính là tiến hành cơng tác tun truyền, vận động,
giáo dục cho nhân dân nhận thức đúng bản chất của CNĐQ, thấy rõ âm mưu
thủ đoạn của kẻ thù từ đó nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng sẵn sàng
đập tan hành động phá hoại của kẻ thù. Qua công tác VĐQC trong bảo vệ
biên giới của bộ đội địa phương ở Gia Lai để giúp nhân dân nhận thức đúng,
thực hiện có kết quả đường lối quan điểm về quốc phòng - an ninh của Đảng.
Trên cơ sở đó cùng cấp uỷ, chính quyền địa phương tích cực xây dựng tiềm
lực quốc phòng - an ninh, xây dựng lực lượng vũ trang địa phương, làm tròn
chức năng, nhiệm vụ của mình, góp phần giữ vững an ninh chính trị trật tự an
toàn xã hội, tạo cơ sở cho nhiệm vụ xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội đạt
chất lượng cao.
Ba là: Làm tốt công tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới còn
trực tiếp góp phần xây dựng bộ đội địa phương Gia Lai vững mạnh tồn diện.
Những u cầu địi hỏi hiện nay là các đơn vị trong tồn qn phải tích
cực xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân
đội nhân dân "cách mạng, chính qui, tinh nhuệ, hiện đại". Để đáp ứng yêu
cầu trên các đơn vị phải tiến hành bằng nhiều biện pháp, trong đó cơng tác
VĐQC trong bảo vệ biên giới là một trong những biện pháp rất quan trọng.
Vì quá trình công tác VĐQC trong bảo vệ biên giới là quá trình rèn luyện
nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, khả năng
điều hành, quản lý của người chỉ huy, tính năng động sáng tạo của các tổ
chức quần chúng. Đồng thời giúp cán bộ, chiến sĩ có nhận thức sâu sắc
hơn, đầy đủ hơn những thuận lợi, khó khăn trong xây dựng đơn vị vững
mạnh tồn diện, qua đó rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, bản chất giai
cấp cơng nhân cho họ.

22

Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn
diện phải lấy xây dựng vững mạnh về chính trị làm cơ sở. Trong đó sự vững
mạnh về chính trị của địa phương khu vực đóng qn là yếu tố quan trọng tác
động trực tiếp đến sự vững mạnh của đơn vị. Nếu mơi trường chính trị ở địa
phương vững mạnh sẽ tạo điều kiện cho công tác giáo dục, quản lý, rèn luyện
bộ đội và thực hiện các nhiệm vụ được giao thuận lợi. Ngược lại, nếu mơi
trường chính trị ở địa phương suy yếu, hệ thống chính trị của địa phương hoạt
động kém hiệu quả, nhân dân mất lịng tin sẽ khó khăn cho việc tổ chức thực
hiện các nhiệm vụ được giao, không thực hiện được mục tiêu xây dựng đơn vị
vững mạnh toàn diện. Vì vậy, nâng cao chất lượng cơng tác VĐQC trong bảo
vệ biên giới là một biện pháp trực tiếp để xây dựng bộ đội địa phương ở Gia
Lai đơn vị vững mạnh tồn diện trong tình hình hiện nay.
* Quan niệm phát huy vai trị cơng tác vận động quần chúng trong bảo
vệ biên giới của bộ đội địa phương ở Gia Lai
Tiếp cận phạm trù phát huy theo nghĩa chung nhất, cho thấy, đó là q
trình làm cho cái hay, cái tốt có tác dụng lan tỏa và tiếp tục nảy nở; “cái hay”,
“cái tốt” là những cái vốn có, cái khả năng, cái tiềm tàng bên trong sự vật, đây
là những cái do khách quan quy định, khơng phải là những cái do chủ quan ở
bên ngồi đưa vào. Như vậy, có thể hiểu, phát huy là quá trình khơi dậy, thúc
đẩy những cái hay, cái tốt vốn có tiềm tàng trong sự vật, làm cho những cái
hay, cái tốt đó ngày càng bộc lộ rõ ràng hơn, sâu sắc hơn và lan tỏa rộng rãi
hơn. Trong Từ điển tiếng Việt ghi rõ, “ Phát huy là làm cho cái hay, cái tốt toả
sáng và tiếp tục nảy nở thêm” [50, tr.742]. Theo đó, phát huy vai trị của BĐĐP
tỉnh Gia Lai là q trình khơi dậy, làm cho cái hay, cái tốt tiềm tàng trong họ
ngày càng bộc lộ ra một cách rõ ràng hơn, sâu sắc hơn và ngày càng lan tỏa
rộng rãi hơn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ cách mạng.
Xét về nguồn gốc, cái hay, cái tốt của BĐĐP tỉnh Gia Lai trong thực
hiện vai trị của mình, có nguồn gốc sâu xa và nguồn gốc trực tiếp. Nguồn

23

gốc sâu xa là từ địa vị kinh tế - xã hội của họ. Nguồn gốc trực tiếp là những
nhân tố bên trong, nó bao gồm các yếu tố thuộc về lĩnh vực chính trị tinh
thần như: Hệ tư tưởng, văn hóa, đạo đức, truyền thống, tâm lý dân tộc... Do
vậy, những “cái hay”, “cái tốt” này chỉ được khơi dậy và bộc lộ ra một cách
sâu sắc nhất khi BĐĐP tỉnh Gia Lai nhận thức được đầy đủ về nó. Điều này
quy định cơ chế để khơi dậy, làm bộc lộ ra “cái hay”, “cái tốt” của BĐĐP
tỉnh Gia Lai trong q trình họ thực hiện vai trị của mình, đó là q trình tác
động vào nhận thức, thơng qua nhận thức làm chuyển biến về hành động.
Xét về hình thức biểu hiện, “cái hay”, “cái tốt” của BĐĐP tỉnh Gia Lai trong
thực hiện vai trị của mình, được biểu hiện ra là hệ thống những hành động,
hành vi tham gia thực hiện các nhiệm vụ cụ thể của cách mạng mang tính
tích cực, chủ động, sáng tạo, tự nguyện, tự giác.
Vai trò của BĐĐP ở Gia Lai trong các nhiệm vụ cách mạng nói chung
và cơng tác VĐQC trong bảo vệ biên giới nói riêng là cái khách quan, cái
vốn có; tuy nhiên, ban đầu nó mới chỉ tồn tại dưới dạng “khả năng”. Cái
“khả năng” không thể tự nó trở thành hiện thực, mà muốn trở thành hiện
thực, nó cần trải qua một q trình chuyển hóa. Theo quan điểm mácxít “khả
năng” chuyển hóa thành “hiện thực” chỉ diễn ra trong những môi trường,
điều kiện nhất định. Phát huy vai trò của BĐĐP tỉnh Gia Lai trong công tác
VĐQC tham gia bảo vệ biên giới, về thực chất chính là q trình chủ thể tác
động, tạo ra môi trường, điều kiện tốt nhất để “khả năng” của BĐĐP tỉnh
Gia Lai trong công tác VĐQC tham gia bảo vệ biên giới chuyển hóa thành
“hiện thực”. Đó chính là quá trình chủ thể tiến hành các hoạt động tác động
vào BĐĐP tỉnh Gia Lai nhằm nâng cao nhận thức của họ, thông qua việc
nâng cao nhận thức, tạo chuyển biến về hành động; từ đó, khơi dậy trong họ
mọi khả năng huy động những ưu thế, những cái hay, cái tốt của mình để tổ
chức tuyên truyền, hướng dẫn QCND các thôn, xã biên giới trong Tỉnh tham

24


gia trực tiếp vào quá trình thực hiện nhiệm vụ bảo vệ biên giới một cách tích
cực, chủ động, sáng tạo, tự nguyện, tự giác.
Trên cơ sở phạm vi nghiên cứu của luận văn, có thể thấy: Chủ thể thực
hiện phát huy vai trị cơng tác vận động quần chúng trong bảo vệ biên giới
của Bộ đội địa phương ở Gia Lai là tất cả các cấp, các ngành từ Trung ương
đến địa phương có liên quan tới việc định hướng, chăm lo, đảm bảo cho Bộ
đội địa phương ở Gia Lai VĐQC tham gia bảo vệ biên giới; trong đó, bao
trùm, chi phối và trực tiếp nhất là tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy các cấp
BĐĐP (từ Bộ Tư lệnh Quân khu đến các đơn vị cơ sở BĐĐP tỉnh Gia Lai) và
chính bản thân cán bộ, chiến sĩ BĐĐP tỉnh Gia Lai.
Nội dung phát huy vai trò công tác vận động quần chúng của Bộ đội địa
phương ở Gia Lai trong bảo vệ biên giới rất toàn diện, bao gồm: Phát huy
vai trò cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị với chức năng là lực lượng phối hợp
tham gia và chịu trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước; đồng thời, là lực lượng
hỗ trợ tin cậy, vững chắc cho các lực lượng khác, phối hợp hiệp đồng, tham
gia công tác tuyên truyền, giáo dục, tổ chức, hướng dẫn QCND các thôn,
xã biên giới tỉnh Gia Lai thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chủ trương công tác của địa
phương và của đơn vị về phong trào bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới
của Tổ quốc; cùng Bộ đội Biên phịng tham gia tích cực vào thực hiện
nhiệm vụ bảo vệ hệ thống dấu hiệu đường biên, mốc quốc giới; bảo vệ an
ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ hệ thống chính trị, bảo vệ cơ sở
kinh tế - văn hóa - xã hội, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân trong
khu vực biên giới; bảo vệ tình đồn kết láng giềng hữu nghị giữa chính
quyền và nhân dân hai bên biên giới.
Cơ chế phát huy vai trị cơng tác VĐQC của Bộ đội đị phương ở Gia
Lai trong bảo vệ biên giới là một hệ thống các tác động của chủ thể; trong

đó, có hai tác động chính, đó là: các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa

25