Một số giải pháp nâng cao chất lượng quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện thường xuân, tỉnh thanh hóa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH

LỤC ĐĂNG HOẢ

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƢỞNG CÁC
TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN THƢỜNG XUÂN, TỈNH THANH HOÁ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGHỆ AN, NĂM 2012


1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH

LỤC ĐĂNG HOẢ

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƢỞNG CÁC
TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN THƢỜNG XUÂN, TỈNH THANH HOÁ
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60.14.O5

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
PGS. TS. NGƠ ĐÌNH PHƢƠNG

NGHỆ AN, NĂM 2012


2

Lời cảm ơn
Tôi xin chân thành bày tỏ lời cảm ơn đến các Giáo sƣ, phó Giáo sƣ, Tiến sĩ,
Khoa đào tạo sau Đại học, Trƣờng Đại học Vinh, các Thầy Cô đã tham gia quản lý,
giảng dạy, cung cấp tài liệu, hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập,
nghiên cứu.
Tơi xin chân thành bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc nhất đối với PGS-TS Ngơ
Đình Phƣơng– Thầy đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tơi trong quá trình thực
hiện đề tài này.
Xin cảm ơn Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa; Huyện ủy; UBND
huyện; Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Thƣờng Xuân; các cán bộ quản lý, các
thầy cô giáo các trƣờng Tiểu học huyện Thƣờng Xuân; bạn bè và đồng nghiệp đã
giúp tơi trong q trình học tập nghiên cứu để hồn thành khoá học.
Mặc dù bản thân đã rất cố gắng trong quá trình học tập, nghiên cứu, tham
khảo nhiều tài liệu và lấy ý kiến từ nhiều cán bộ quản lý trƣờng Tiểu học để
hoàn thành đề tài, nhƣng trong q trình viết và hồn thành luận văn khó tránh
khỏi những thiếu sót. Rất mong đƣợc sự đóng góp ý kiến của các Thầy Cô, của
Hội đồng chấm luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục khoá 18 – Trƣờng Đại học
Vinh và những ý kiến đóng góp của độc giả để luận văn này đƣợc hồn thiện và
có giá trị thực tiễn hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Vinh, năm 2012
Tác giả

MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI..............................................................................................................1
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ......................................................................................................2
3. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC ......................................................................................................2
4. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU .....................................................................2
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ......................................................................................................2
6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...............................................................................................3
7. NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI .........................................................................................3
8. CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN .................................................................................................3

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU................................ 4
1. Lý luận chung về quản lý và quản lý giáo dục ..................................................... 4
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................................................ 4
1.2. Một số khái niệm cơ bản ................................................................................. 5
1.2.1. Giải pháp quản lý........................................................................................... 6
1.2.2. Quản lý .......................................................................................................... 9
1.2.3. Quản lý giáo dục ............................................................................................ 9
1.2.4. Quản lý trƣờng học ...................................................................................... 10
1.2.5. Quản lý hoạt động dạy học........................................................................... 11
1.3 Nội dung công tác quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học .. 14
1.3.1. Quản lý việc xây dựng kế hoạch của tổ khối chuyên môn và giáo viên ........ 14
1.3.2. Quản lý việc phân công giảng dạy của giáo viên .......................................... 15
1.3.3. Quản lý việc thực hiện chƣơng trình ............................................................ 16
1.3.4. Chỉ đạo, kiểm tra việc chuẩn bị của giáo viên khi lên lớp............................. 17
1.3.5. Quản lý giờ lên lớp của giáo viên................................................................. 18
1.3.6. Quản lý bồi dƣỡng giáo viên ........................................................................ 18
1.3.7. Quản lý hoạt động học của học sinh ............................................................. 19
1.4. Vai trị, vị trí và chức năng của Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học ........................ 20

1.4.1. Vai trị, vị trí của Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học ............................................ 20


1

1.4.2. Chức năng quản lý của Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học ................................... 21
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA HIỆU
TRƢỞNG CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC Ở HUYỆN THƢỜNG XUÂN, TỈNH
THANH HÓA........................................................................................................ 24
2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Thƣờng Xuân, Tỉnh Thanh
Hoá........................................................................................................................ 24
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của huyện Thƣờng Xuân. ....................... 24
2.1.2. Khái quát về giáo dục ở huyện Thƣờng Xuân ............................................. 26
2.1.3. Quy mô trƣờng lớp và cơ sở vật chất phục vụ dạy và học ............................ 27
2.1.4. Giáo dục Tiểu học ở huyện Thƣờng Xuân.................................................... 31
2.1.5 Mục đích, đối tƣợng khảo sát về quản lý hoạt động dạy học của các trƣờng
Tiểu học ở huyện Thƣờng Xuân ............................................................................ 33
2.1.6. Mục đích...................................................................................................... 33
2.1.7. Đối tƣợng khảo sát. ...................................................................................... 34
2.1.8 Thực trạng về đội ngũ cán bộ quản lý các trƣờng Tiểu học huyện Thƣờng
Xuân...................................................................................................................... 34
2.2. Thực trạng về đội ngũ giáo viên Tiểu học ở huyện Thƣờng Xuân .................. 37
2.2.1. Số lƣợng giáo viên Tiểu học hiện có ........................................................... 37
2.2.2. Đánh giá chất lƣợng giảng dạy ..................................................................... 38
2.3. Kết quả giáo dục Tiểu học huyện Thƣờng Xuân. ........................................... 39
2.6. Thực trạng về quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học
huyện Thƣờng Xn, tỉnh Thanh Hố.................................................................... 42
2.6.1. Về phân cơng giảng dạy nhằm nâng cao nhận thức nghề nghiệp, tính tự chủ,
tự chịu trách nhiệm xã hội cho giáo viên của Hiệu trƣởng ..................................... 42
2.6.2. Về bồi dƣỡng giáo viên của Hiệu trƣởng...................................................... 44

2.6.3. Chỉ đạo soạn bài, chuẩn bị bài đối với GV của Hiệu trƣởng ......................... 45
2.6.4. Quản lý giờ dạy trên lớp của Hiệu trƣởng .................................................... 47
2.6.5. Quản lý tổ, khối chuyên môn của Hiệu trƣởng ............................................. 48


2.6.6. Về quản lý, sử dụng cơ sở vật chất, trang thiết bị và sự quan tâm đến đời sống
vật chất và tinh thần đối giáo viên của Hiệu trƣởng ............................................... 49
2.6.7. Việc quản lý kiểm tra đánh giá của Hiệu trƣởng .............................................. 50
2.6.8. Đánh giá chung ........................................................................................... 52
Chƣơng 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN LÝ HOẠT
ĐỘNG DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƢỞNG CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC Ở HUYỆN
THƢỜNG XUÂN, TỈNH THANH HÓA .............................................................. 56
3.1. Một số nguyên tắc đề xuất các giải pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu
trƣởng.................................................................................................................... 56
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu ...................................................................... 56
3.1.2. Ngun tắc đảm bảo tính tồn diện .............................................................. 56
3.1.3. Nguyên tắc hiệu quả .................................................................................... 56
3.1.4. Nguyên tắc khả thi ....................................................................................... 56
3.2. Một số giải pháp ............................................................................................. 57
3.2.1. Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức, trách nhiệm nghề nghiệp cho cán bộ .... 57
3.2.2. Giải pháp 2: Nâng cao trình độ, năng lực quản lý của Hiệu trƣởng .............. 59
3.2.3. Giải pháp 3: Nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên và đổi mới phân công
giảng dạy .............................................................................................................. 62
3.2.4. Giải pháp 4: Đổi mới quản lý giáo dục Tiểu học ......................................... 69
3.2.5. Giải pháp 5: Tăng cƣờng chỉ đạo đổi mới phƣơng pháp dạy học theo hƣớng
đổi mới chƣơng trình giáo dục phổ thơng .............................................................. 73
3.2.6. Giải pháp 6: Đổi mới phƣơng pháp kiểm tra đánh giá .................................. 76
3.2.7. Giải pháp 7: Tăng cƣờng trang bị, chỉ đạo sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy
học trong các nhà trƣờng ....................................................................................... 79
3.3. Thăm dị tính khả thi của các giải pháp ........................................................... 82

3.4. Kết quả thực hiện các giải pháp có hiệu quả ở huyện Thƣờng Xuân, Tỉnh Thanh
Hóa........................................................................................................................ 84


1

3.4.1. Thực nghiệm biện pháp trong các nhóm giải pháp nâng cao nhận thức; trình
độ chun mơn; năng lực quản lý; cải tiến kiểm tra, đánh giá, tác giả đã đặt ra một
số các nội dung chuyên đề nhƣ: ............................................................................. 84
3.4.2. Thực nghiệm các nhóm giải pháp về đổi mới phƣơng pháp theo hƣớng đổi
mới; nâng cao nghiệp vụ chuyên mơn, tác giả đã cho thể nghiệm nhóm các phƣơng
pháp dạy học sau: .................................................................................................. 84
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................................... 86
1. KẾT LUẬN .............................................................................................................................86
2. KIẾN NGHỊ.............................................................................................................................88

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 91

PHỤ LỤC


DANH MỤC
CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI

BGH

Ban giám hiệu

BGD&ĐT

Bộ Giáo dục và Đào tạo

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GDTH

Giáo dục Tiểu học

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

QL

Quản lý

QLDH

Quản lý dạy học

QLHĐDH

Quản lý hoạt động dạy học

TH

Tiểu học

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

UBND

Uỷ ban nhân dân

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


1

MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Dạy học là hoạt động cơ bản, đặc trƣng của nhà trƣờng, là mục tiêu trung tâm

của quản lý. Nâng cao chất lƣợng dạy học từ xƣa đến nay luôn là nhiệm vụ cơ bản,
quan trọng hàng đầu của mỗi nhà trƣờng. Chất lƣợng dạy học là kết quả hoạt động
đồng thời và phối hợp của nhiều yếu tố, trong đó vai trị trung tâm là chỉ đạo, quản
lý của ngƣời Hiệu trƣởng, quyết định đối với việc nâng cao chất lƣợng dạy học
trong nhà trƣờng.
Tiểu học là cấp học nền tảng có ý nghĩa đối với sự phát triển nhân cách của trẻ
nói riêng, của toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân nói chung. Vì vậy, việc nghiên
cứu những giải pháp quản lý hoạt động dạy học có tính khả thi và hiệu quả nhất để
đƣa vào áp dụng trong các nhà trƣờng Tiểu học nhằm nâng cao chất lƣợng quản lý
hoạt động dạy học cho đội ngũ cán bộ quản lý nhà trƣờng là nhiệm vụ hết sức quan
trọng, là nhân tố quyết định sự phát triển của GD, đặc biệt là trong cơng cuộc đổi
mới căn bản, tồn diện GD trong giai đoạn hiện nay.
Những vấn đề về nâng cao chất lƣợng quản lý hoạt động dạy học của nhà trƣờng
nói chung và của hiệu trƣởng trƣờng Tiểu Học nói riêng đã có nhiều nhà khoa học,
nhà quản lý GD nghiên cứu và đã đƣa ra đƣợc hệ thống lý luận làm cơ sở cho
những đề tài nghiên cứu khác nhau trong lĩnh vức quản lý GD, giúp cho các cán bộ
quản lý GD có tƣ duy và cách nhìn nhận vấn đề quản lý một cách đầy đủ, có cơ sở
khoa học để giải quyết nhiều vấn đề của thực tiễn trong hoạt động quản lý dạy học.
Tuy nhiên, mỗi địa phƣơng, mỗi vùng miền có đặc điểm tự nhiên và điều
kiện kinh tế -xã hội khác biệt nhau, nên việc đƣa ra và áp dụng các giải pháp
nâng cao chất lƣợng quản lý hoạt động dạy học cũng phải có những hƣớng đi
và biện pháp riêng.
Thƣờng Xuân là huyện miền núi của tỉnh Thanh Hố, có điều kiện tự nhiên,
kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn, mặt bằng dân trí cịn rất thấp, chất lƣợng dạy học
ở các nhà trƣờng chƣa cao, đặc biệt là các đơn vị trƣờng thuộc vùng sâu, xa, vùng
biên giới giáp Lào. Tình hình này có nhiều ngun nhân, trong đó có vai trò của


2

hiệu trƣởng trong quản lý hoạt động dạy học ở cấp học này vẫn cịn nhiều hạn chế,
chƣa có những giải pháp hợp lý đáp ứng cho đòi hỏi của sự nghiệp đổi mới và nâng
cao chất lƣợng GD tiểu học. Do đó, việc tìm kiếm những giải pháp để nâng cao chất
lƣợng quản lý hoạt động dạy học các trƣờng Tiểu Học là vấn đề cấp bách của GD
huyện Thƣờng Xn hiện nay. Đó là lý do để tơi lựa chọn đề tài : “Một số giải
pháp nâng cao chất lƣợng quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trƣởng các
trƣờng Tiểu học huyện Thƣờng Xuân, tỉnh Thanh Hoá”.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng và hiệu quả QL của Hiệu
trƣởng các trƣờng Tiểu học, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục Tiểu học trên
địa bàn huyện Thƣờng Xuân, tỉnh Thanh Hoá.
3. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Nếu thực hiện tốt một cách đồng bộ các giải pháp do tác giả Luận văn đề xuất
thì sẽ nâng cao đƣợc chất lƣợng và hiệu quả dạy học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục Tiểu học hiện nay.
4. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
4.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác QL của Hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học tại huyện Thƣờng Xuân, tỉnh
Thanh Hoá.
4.2. Đối tƣợng nghiên cứu
Nghiên cứu giải pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trƣởng các trƣờng
Tiểu học trên địa bàn huyện Thƣờng Xuân, tỉnh Thanh Hoá.
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng về QLHĐDH của hiệu trƣởng các trƣờng
Tiểu học ở huyện Thƣờng Xuân, tỉnh Thanh Hoá hiện nay.
5.3. Đề xuất những giải pháp QLHĐDH cho các Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học
trên địa bàn huyện Thƣờng Xuân, tỉnh Thanh Hóa.

3

6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
6.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận: Đọc, phân tích, tổng thuật các tài liệu
nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
6.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn: Bằng phƣơng pháp điều tra, phiếu hỏi,
khảo sát, phỏng vấn đối với cán bộ QL, GV các trƣờng tiểu học và các cơ quan
QLGD, các tổ chức chính trị xã hội nhằm xây dựng cơ sở thực tiễn cho đề tài.
6.3. Phƣơng pháp thống kê toán học: Dùng toán học để xử lý các kết quả điều tra,
khảo sát.
6.4. Phƣơng pháp tổng kết thực tiễn.
7. NHỮNG ĐĨNG GĨP CỦA ĐỀ TÀI
7.1. Hệ thống hố một cách khoa học, lơgíc các lý luận về quản lý hoạt động
dạy học của Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học.
7.2. Đƣa ra một số giải pháp mới giúp cho các Hiệu trƣởng ứng dụng trong
cơng tác quản lý dạy học của mình ở đơn vị nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả
giáo dục Tiểu học.
8. CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của đề tài
Chƣơng 2: Đánh giá thực trạng
Chƣơng 3: Các giải pháp


4

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Lý luận chung về quản lý và quản lý giáo dục
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Q trình phân cơng, hợp tác lao động nhằm đạt hiệu quả và nâng cao năng
suất lao động. Q trình đó địi hỏi phải có ngƣời chỉ huy, điều hành, kiểm tra chỉnh
lý các thành viên trong nhóm, trong cộng đồng, trong tổ chức để đạt mục tiêu đề ra.
Đó chính là nguồn gốc ra đời của hoạt động quản lý.
Trên thế giới đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về quản lý giáo dục của các
tác giả khác nhau nhƣ: “Những vấn đề quản lý trƣờng học” (P.V Zimin, M.I
Kôđakốp, N.I Xaxêđôtốp); “Cơ sở lí luận của khoa học QLGD” (M.I. Kơđakốp).
Ở Việt Nam, từ những năm 1990 trở về trƣớc đã có một số cơng trình của
nhiều tác giả bàn về lý luận quản lý trƣờng học và các hoạt động quản lý nhà
trƣờng nhƣ: Nguyễn Ngọc Quang, Hà Sĩ Hồ và các bài giảng về QLGD (Trƣờng
CBQLGD Trung ƣơng I) ... Những năm đầu của thập kỷ 90 đến nay đã xuất hiện
nhiều cơng trình nghiên cứu có giá trị: “Giáo trình khoa học quản lý” của TS
Phạm Trọng Mạnh (NXB ĐHQG Hà Nội năm 2001); “Khoa học tổ chức và quản
lý một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của Trung tâm nghiên cứu khoa học tổ
chức quản lý (NXB thống kê Hà Nội năm 1999); “Tâm lý xã hội trong quản lý”
của Ngơ Cơng Hồn (NXB ĐHQG Hà Nội năm 2002); “Tập bài giảng lý luận đại
cƣơng về quản lý” của Tiến sĩ Nguyễn Quốc Chí và PGS TS Nguyễn Thị Mĩ Lộc
(Hà Nội 1998); “Tập bài giảng lớp CBQL phòng GD&ĐT” của Trƣờng CBQL
giáo dục và đào tạo (Hà Nội năm 2000)...; Các bài viết: Đổi mới QLGD là khâu
đột phá” của tác giả Quế Hƣơng, đăng trên báo Giáo dục &Thời đại ngày
01/12/2002; “CBQL GD&ĐT trƣớc yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nƣớc”
của cố Thứ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Vũ Hùng đăng trên tạp chí số 60
tháng 6 năm 2003; “Đánh giá ngƣời Hiệu trƣởng nh à trƣờng phổ thông theo


5

hƣớng chuẩn hóa” của TS. Đặng Xuân Hải đăng trên Tạp chí Giáo dục số 119,
tháng 8 năm 2005; “Bản đồ năng lực của Hiệu trƣởng trƣờng phổ thông” tài liệu
Hội thảo của Dự án Phát triển giáo dục SREM do cộng đồng Châu Âu tài trợ

(WWW. Srem.com.vn); “Các giải pháp cơ bản nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo
viên” do PGS.TS Nguyễn Ngọc Hợi chủ nhiệm đề tài, năm 2006...
Trên đây là những cơng trình khoa học nghiên cứu rất cơng phu, có tính lý
luận và thực tiễn cao, đã góp phần vào việc nâng cao chất lƣợng giáo dục.
Việc nghiên cứu vấn đề QL qúa trình dạy học của các nhà trƣờng nói chung đã
đƣợc nhiều ngƣời đề cập đến. Nhƣng nghiên cứu các giải pháp nhằm nâng cao công
tác quản lý hoạt động dạy học của hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học trên địa bàn
huyện Thƣờng Xuân, tỉnh Thanh Hoá, vấn đề này chƣa đƣợc ai đề cập đến. Trong
công tác quản lý, chỉ đạo của Hiệu trƣởng đang gặp nhiều vƣớng mắc. Một bộ phận
cán bộ quản lý giáo dục còn bộc lộ sự hạn chế về năng lực chậm tiếp cận với sự đổi
mới, nhất là việc đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới: (Ứng dụng công
nghệ thông tin trong quản lý- xu thế phát triển chung của thế giới, khu vực, đất
nƣớc và đặc biệt là yêu cầu của đổi mới chƣơng trình sách giáo khoa).
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Giải pháp quản lý hoạt động dạy học
Giải pháp: Theo từ điển Tiếng Việt giải pháp là: “Phƣơng pháp giải quyết một
vấn đề cụ thể nào đó” [24, tr 387]. Nhƣ vậy nói đến giải pháp là nói đến những cách
thức tác động nhằm thay đổi chuyển biến một hệ thống, một quá trình, một trạng
thái nhất định …, tựu trung lại, nhằm đạt đƣợc mục đích hoạt động. Giải pháp càng
thích hợp, càng tối ƣu, càng giúp con ngƣời nhanh chóng giải quyết những vấn đề
đặt ra. Tuy nhiên, để có đƣợc những giải pháp nhƣ vậy, cần phải dựa trên những cơ
sở lý luận và thực tiễn đáng tin cậy.
Giải pháp quản lý hoạt động dạy học là những cách thức tác động hƣớng vào
việc tạo ra những biến đổi về chất lƣợng trong hoạt động dạy của giáo viên và hoạt
động học của học sinh.


6

1.2.2. Quản lý

Quản lý là một trong những loại hình hoạt động có hiệu quả nhất, quan trọng
nhất trong các hoạt động của con ngƣời. Quản lý đúng tức là con ngƣời đã nhận
thức đƣợc quy luật, vận dụng theo quy luật và sẽ đạt đƣợc những thành công. Nhận
thức đúng về quản lý sẽ giúp con ngƣời có đƣợc những kiến thức cơ bản nhất,
chung nhất đối với các hoạt động QL.
Trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, con ngƣời muốn tồn tại và phát
triển đều phải dựa vào sự nỗ lực của cá nhân, của một tổ chức từ một nhóm nhỏ,
đến phạm vi rộng lớn hơn ở tầm quốc gia, quốc tế và đều phải thừa nhận và chịu sự
QL nào đó. Theo C. Mác: " Tất cả mọi hoạt động xã hội trực tiếp hay lao động
chung nào tiến hành trên quy mơ tƣơng đối lớn thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ
đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát
sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể khác với sự vận động của những khí quan
độc lập của nó. Một ngƣời độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển lấy mình, cịn một dàn

nhạc thì cần phải có nhạc trƣởng".[6]
Ngày nay thuật ngữ quản lý đã trở nên phổ biến, nhƣng chƣa có một định
nghĩa thống nhất. Có ngƣời cho rằng QL là hoạt động nhằm đảm bảo sự hồn
thành cơng việc thơng qua sự nỗ lực của ngƣời khác; cũng có ngƣời cho QL là
hoạt động thiết yếu nhằm đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt
đƣợc mục đích của nhóm. Tuy nhiên theo nghĩa rộng, QL là hoạt động có mục
đích của con ngƣời, cho đến nay nhiều ngƣời cho rằng: QL chính là hoạt động do
một hoặc nhiều ngƣời điều phối hành động của những ngƣời khác nhằm thu đƣợc
những kết quả mong muốn.
Từ những ý chung của các định nghĩa và xét QL với tƣ cách là một hành động,
có thể định nghĩa: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hƣớng đích của chủ thể
quản lý tới đối tƣợng quản lý nhằm mục tiêu đề ra”. [18]
Xét theo phƣơng pháp tiếp cận hệ thống: “Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ
chức, lãnh đạo và kiểm tra công việc của các thành viên thuộc một hệ thống đơn vị
và việc sử dụng các nguồn lực phù hợp để đạt đƣợc các mục đích đã định”.[24]
Với khái niệm này, bản chất của q trình quản lý có thể đƣợc thể hiện qua sơ

đồ sau:


7

MƠI TRƢỜNG

BÊN NGỒI

LẬP KẾ
HOẠCH

TỔ CHỨC

KIỂM TRA

LÃNH ĐẠO

Sơ đồ bản chất của quá trình quản lý
Quản lý vừa là một khoa học, vừa là nghệ thuật. Sự quản lý phải tuỳ thuộc vào
điều kiện, tình huống cụ thể để đạt đƣợc kết quả tối ƣu. Có nghĩa là ngƣời QL khi
áp dụng lý thuyết QL vào công việc cụ thể phải hết sức linh hoạt và sáng tạo.
Chính vì vậy, nếu coi quản lý là một nghề thì các chức năng của quản lý đƣợc
coi là những hoạt động nghề nghiệp của ngƣời quản lý. Theo tác giả Nguyễn Ngọc
Quang: “Chức năng quản lý là một dạng hoạt động quản lý, thơng qua đó chủ thể
quản lý tác động vào khách thể quản lý nhằm thực hiện một mục tiêu nhất
định”[25].
Có nhiều cách hiểu về các chức năng quản lý nhƣng về cơ bản đều thống nhất
với bốn chức năng cơ bản của QL đó là:
- Kế hoạch hố: Căn cứ vào thực trạng ban đầu của tổ chức và nhiệm vụ đƣợc

giao mà xây dựng mục tiêu, chƣơng trình hành động và bƣớc đi cụ thể trong một
thời gian nhất định của một hệ thống quản lý, hay xác định đƣợc mục tiêu của tổ
chức, các biện pháp, các điều kiện cho tổ chức đạt đƣợc mục tiêu đề ra.
- Tổ chức: Phân công trách nhiệm cho từng thành viên trong tổ chức và tổ
chức thực hiện theo nhiệm vụ, kế hoạch đã đề ra, tổ chức là xác định một cơ cấu


8

chủ định về vai trò, nhiệm vụ đƣợc hợp thức hoá. Tổ chức là nguyên nhân của mọi
nguyên nhân dẫn đến thành công hay thất bại trong hoạt động của một hệ thống và
giữ vai trò to lớn trong quản lý vì: Tổ chức làm cho chức năng khác của hoạt động
quản lý thực hiện có hiệu quả. Từ khối lƣợng công việc quản lý mà xác định biên
chế, sắp xếp con ngƣời cho hợp lý, tạo điều kiện cho việc hoạt động tự giác và sáng
tạo của các thành viên trong tổ chức, tạo nên sự phối hợp ăn khớp nhịp nhàng trong
cơ quan quản lý và đối tƣợng quản lý. Một tổ chức nếu có kế hoạch phù hợp nhƣng
tổ chức khơng khoa học thì khơng thể đạt đƣợc mục tiêu đề ra.
- Chỉ đạo: Là phƣơng thức tác động của ngƣời quản lý nhằm điều hành tổ chức
hoạt động, để đảm bảo cho tổ chức vận hành theo đúng kế hoạch đã đề ra và đảm
bảo cho các hoạt động của tổ chức diễn ra trong trật tự, kỷ cƣơng nhằm đạt đƣợc
mục tiêu của tổ chức.
- Kiểm tra: Là một chức năng cơ bản và quan trọng của quản lý, lãnh đạo mà
khơng kiểm tra thì coi nhƣ không lãnh đạo, kiểm tra nhằm đảm bảo các kế hoạch
thành công, phát hiện kịp thời các sai sót, tìm ra ngun nhân, biện pháp sửa chữa
kịp thời những sai sót đó. Theo thuyết hệ thống, kiểm tra chính là thiết lập mối quan
hệ ngƣợc trong quản lý nhằm thực hiện ba chức năng: Phát hiện, điều chỉnh và
khuyến khích. Theo tác giả Lƣu Xuân Mới: “Chức năng quản lý của kiểm tra là đo
lƣờng và điều chỉnh việc thực hiện nhằm bảo đảm rằng: các mục tiêu, các kế hoạch
vạch ra để đạt tới mục tiêu này đang đƣợc hồn thành... từ đó tìm ra những biện
pháp động viên giúp đỡ, uốn nắn và điều chỉnh. Kiểm tra là chức năng đích thực của

quản lý, là khâu đặc biệt quan trọng trong chu trình quản lý, giúp ngƣời quản lý
hình thành cơ chế điều chỉnh theo hƣớng đích” [21 -Tr.19].
Nhờ có kiểm tra mà ngƣời cán bộ quản lý có đƣợc thơng tin để đánh giá đƣợc
kết quả công việc và kịp thời uốn nắn điều chỉnh hoạt động một cách đúng hƣớng
nhằm đạt mục tiêu.


9

Các chức năng quản lý tạo thành một chu trình quản lý, chúng có mối quan hệ
mật thiết với nhau ảnh hƣởng qua lại nhau, khi thực hiện hoạt động quản lý thì yếu
tố thơng tin ln có mặt trong tất cả các giai đoạn, với vai trò vừa là điều kiện vừa
là phƣơng tiện để tạo điều kiện cho chủ thể quản lý thực hiện các chức năng quản lý
và đƣa ra các quyết định quản lý. Thông tin là cơ sở của tri thức, là tài nguyên quan
trọng nhất trong xã hội và là một nhu cầu cơ bản của con ngƣời, chất lƣợng của các
quyết định, hiệu quả của các hành động phụ thuộc vào số lƣợng và chất lƣợng của
thơng tin. Chính vì vậy, mối quan hệ giữa các chức năng quản lý và hệ thống thơng
tin đƣợc biểu diễn bằng sơ đồ chu trình quản lý nhƣ sau:

Kế hoạch

Kiểm tra

Thông tin

Tổ chức

Chỉ đạo

1.2.3. Quản lý giáo dục

Quản lý giáo dục là một lĩnh vực nghiên cứu khoa học và ứng dụng trong thực
tiễn nảy sinh từ các nguyên tắc QL. Vào giữa những năm 1990 QLGD từ chỗ là một
lĩnh vực nghiên cứu mới, phụ thuộc vào các ý tƣởng nảy sinh trong một bối cảnh
khác nhau đã trở thành một lĩnh vực có lý luận riêng và có các dữ liệu thực nghiệm
với độ tin cậy đƣợc kiểm tra trong giáo dục.


10

Sự chuyển biến này diễn ra nhờ lập luận vững chắc rằng giáo dục phải đƣợc
coi là một lĩnh vực riêng biệt để áp dụng các nguyên tắc QL chung hoặc là một bộ
môn khoa học riêng với cấu trúc kiến thức riêng.
Quản lý giáo dục hiện nay là quản lý một lĩnh vực có ý nghĩa quốc sách hàng
đầu và là một nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động quản lý, điều hành của Nhà
nƣớc ta. Đó là hoạt động điều hành, phối hợp các lực lƣợng xã hội nhằm đẩy mạnh
công tác giáo dục - đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội.
Theo quan điểm của các nhà nghiên cứu giáo dục Việt Nam thì: “Quản lý giáo
dục là hệ thống tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý
làm cho hệ vận hành theo đƣờng lối, nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện các
tính chất của nhà trƣờng xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà tiêu điểm hội tụ là quá trình
dạy học - giáo dục thế hệ trẻ, đƣa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng
thái mới về chất” [25- tr 35].
Nếu hiểu giáo dục là các hoạt động giáo dục trong xã hội nói chung thì QLGD
là quản lý mọi hoạt động giáo dục trong xã hội. Nếu coi giáo dục là hoạt động
chuyên biệt trong các cơ sở giáo dục thì QLGD đƣợc coi là quản lý các hệ thống các
cơ sở giáo dục trong đó bao gồm cả quản lý một đơn vị cơ sở giáo dục nhà trƣờng.
Nhƣ vậy, quản lý giáo dục là những tác động có hệ thống, có kế hoạch, có ý
thức và hƣớng đích của nhà quản lý lên đối tƣợng quản lý, là quá trình dạy học và
giáo dục diễn ra ở các cơ sở giáo dục. Hơn nữa, QLGD với đặc trƣng cơ bản là QL
con ngƣời nên nó địi hỏi cao tính khoa học và tính nghệ thuật trong quá trình quản

lý. Hiệu quả QLGD đƣợc đo bằng kết quả thực hiện các mục tiêu QL trong đó mục
tiêu giáo dục là cơ bản.
1.2.4. Quản lý trường học
Khái niệm về trƣờng học: Trƣờng học là đơn vị chuyên trách việc đào tạo và
giáo dục, là đơn vị cấu trúc cơ bản có tính chuẩn của hệ thống giáo dục quốc dân.
Đó là nơi mà việc truyền thụ tri thức, kỹ năng, việc đào tạo nhân cách đƣợc tiến
hành có cơ sở khoa học, có hệ thống, có kế hoạch, có tổ chức chặt chẽ do những
ngƣời có chun mơn nghiệp vụ phụ trách.


11

Theo tác giả Phạm Minh Hạc: “ Quản lý nhà trƣờng là thực hiện đƣờng lối
giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đƣa nhà trƣờng vận
hành theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối
với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh. Đó là đƣa đối tƣợng của
q trình quản lý giáo dục từ trạng thái này sang trạng thái khác ...”[ 17-Tr 213 ].
Việc QL nhà trƣờng bao gồm QL các quan hệ giữa nhà trƣờng và xã hội, QL
các hoạt động của nhà trƣờng, bao gồm:
- Một là, QL sƣ phạm (tức là QL các quá trình giáo dục).
- Hai là, QL các điều kiện cơ sở vật chất, tài chính và nhân lực.
1.2.5. Quản lý hoạt động dạy học
1.2.5.1. Khái niệm dạy học.
Trong nhà trƣờng phổ thông dạy học là con đƣờng có ý nghĩa đặc biệt quan
trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách con ngƣời mới.
Tiếp cận từ góc độ Giáo dục học, thì dạy học - một bộ phận của quá trình tổng
thể giáo dục nhân cách tồn vẹn: Là q trình tác động qua lại giữa giáo viên và học
sinh nhằm truyền thụ và lĩnh hội tri thức khoa học, những kỹ năng, kỹ xảo hoạt
động nhận thức và thực tiễn, để trên cơ sở đó hình thành thế giới quan, phát triển
năng lực sáng tạo và xây dựng các phẩm chất của nhân cách ngƣời học.

Trƣớc hết dạy học là con đƣờng thuận lợi nhất giúp học sinh, trong khoảng
thời gian ngắn nhất, có thể nắm vững một khối lƣợng tri thức với chất lƣợng cần
thiết. Thật vậy, quá trình dạy học đƣợc tiến hành một cách có tổ chức, có kế hoạch
với nội dung dạy học bao gồm hệ thống những tri thức phổ thông cơ bản, hiện đại
phù hợp với thực tiễn đất nƣớc và hệ thống những kỹ năng, kỹ xảo tƣơng ứng, với
các hình thức tổ chức đa dạng, với sự lãnh đạo, điều khiển linh hoạt của thầy giáo.
Nói cách khác trong q trình dạy học đã diễn ra sự gia công sƣ phạm trên cơ sở
tính đến những đặc điểm của khoa học, những đặc điểm tâm sinh lý của học sinh và
đặc biệt là tính đặc thù của q trình dạy học - một q trình mà trong đó học sinh
lĩnh hội một cách sáng tạo những tri thức khoa học đƣợc loài ngƣời phát hiện,
không phải thực hiện nhiệm vụ phát minh những chân lý khoa học mới.


12

Dạy học còn là con đƣờng quan trọng bậc nhất giúp học sinh phát triển một
cách có hệ thống năng lực hoạt động trí tuệ nói chung và đặc biệt là năng lực tƣ duy
sáng tạo. Nhƣ trên đã trình bày, trong q trình dạy học có sự gia cơng sƣ phạm cần
thiết nhờ đó học sinh nắm nhanh chóng và có hiệu quả những tri thức khoa học cần
thiết. Ngồi ra dạy học cịn là con đƣờng giáo dục cho học sinh thế giới quan khoa
học, nhân sinh quan cách mạng và những phẩm chất đạo đức của con ngƣời mới.
Nhƣ vậy, dạy học là khái niệm chỉ quá trình hoạt động chung của ngƣời
dạy và ngƣời học. Quá trình này là một bộ phận hữu cơ của quá trình giáo dục
tổng thể trong đó hai hoạt động dạy và học tồn tại song song và phát triển trong
cùng một quá trình thống nhất, chúng bổ sung cho nhau, chế ƣớc nhau và là đối
tƣợng tác động chủ yếu của nhau, nhằm kích thích động lực bên trong của mỗi
chủ thể để phát triển.
Ngƣời dạy ln giữ vai trị chủ đạo trong việc định hƣớng tổ chức, điều khiển
và thực hiện các hoạt động truyền thụ tri thức, kỹ năng, kỹ xảo đến ngƣời học một
cách khoa học.

Ngƣời học sẽ ý thức và tổ chức quá trình tiếp thu một cách tự giác, tích cực
độc lập và sáng tạo hệ thống những kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo nhằm: Hình thành
năng lực, thái độ đúng đắn, tạo ra động lực cho việc học (với tƣ cách là chủ thể sáng
tạo) và hình thành nhân cách cho bản thân.
1.2.5.2. Quản lý dạy học
Quản lý dạy học, hay quản lý hoạt động dạy học là quản lý hoạt động dạy của
thầy hoạt động học của trò và những điều kiện vật chất phục vụ dạy học.
Hoạt động dạy học trong trƣờng Tiểu học chiếm hầu hết thời gian, khối lƣợng
công việc của thầy và trò, của ngƣời lãnh đạo trƣờng Tiểu học, nó chi phối hoạt
động khác của nhà trƣờng. Dạy học là con đƣờng ngắn nhất giúp con ngƣời lĩnh hội
đƣợc khối lƣợng tri thức lớn và có giá trị. Mọi hoạt động của nhà trƣờng đều phải
phục vụ cho việc dạy học. Hiệu trƣởng nhà trƣờng (là chủ thể QL) phải quan tâm
đúng mức đến dạy học để nâng cao chất lƣợng đào tạo. Chất lƣợng và kỷ cƣơng


13

trong nhà trƣờng là yêu cầu không thể thay đổi, chỉ có thể ngày càng tốt hơn. Ngồi
ra các mặt hoạt động khác của nhà trƣờng cũng cần phải đƣợc coi trọng.
Quản lý hoạt động dạy học (ngƣời ta thƣờng gọi là QL chun mơn) là một
việc khó, phức tạp, có các yêu cầu nghiêm khắc với ngƣời cán bộ QL.
Dạy và học là hai mặt của một quá trình thống nhất có sự tác động qua lại giữa
thầy và trò, diễn ra trong những điều kiện vật chất, kỹ thuật nhất định, trong hoàn
cảnh kinh tế - xã hội - khoa học kỹ thuật cụ thể, trong những tình huống cụ thể, do
đó ngƣời Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học cần phải chỉ đạo cả việc dạy lẫn việc học với
mức độ tƣơng ứng. Chính vì vậy hiệu quả việc dạy của thầy phù hợp với hiệu quả
việc học của trò.
Quản lý dạy học là sự tác động hợp quy luật của chủ thể quản lý dạy học đến
chủ thể dạy học bằng các giải pháp phát huy tác dụng của các phƣơng tiện quản lý
nhƣ: chế định giáo dục đào tạo, bộ máy tổ chức và nhân lực dạy học, nguồn lực (tài

lực và vật lực) dạy học, thông tin và môi trƣờng dạy học nhằm đạt mục tiêu quản lý
dạy học. Để quản lý tốt quá trình dạy học, trƣớc hết phải đảm bảo cho mọi ngƣời
tham gia vào q trình này hiểu rõ mục đích và phát huy đƣợc tác dụng của các
phƣơng tiện thực hiện mục đích dạy học. Nhƣ vậy thì các phƣơng tiện dạy học có ý
nghĩa quyết định trực tiếp mức độ đạt đƣợc mục tiêu quản lý dạy học. Chất lƣợng
và hiệu quả quản lý dạy học đƣợc giải quyết bởi chất lƣợng và hiệu quả các hoạt
động mang tính phƣơng tiện dạy học. Vì vậy quản lý dạy học đƣợc thơng qua việc
quản lý đồng bộ và thống nhất các hoạt động mang tính phƣơng tiện thực hiện mục
đích dạy học.
Quản lý dạy học (hay quản lý hoạt động dạy học) là quản lý quá trình truyền
thụ kiến thức của đội ngũ giáo viên và quá trình lĩnh hội kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo
của học sinh và quản lý các điều kiện vật chất, kỹ thuật, phƣơng tiện phục vụ hoạt
động dạy học.
Trƣớc hết quản lý dạy học là phải quản lý tốt hoạt động dạy của ngƣời thầy thể
hiện ở các khâu thực hiện chƣơng trình, các loại hồ sơ, bài soạn, giảng bài, dự giờ


14

thăm lớp, rút kinh nghiệm, thực hiện đánh giá kết quả dạy học thông qua việc chấm
chữa bài, cho điểm theo hƣớng dẫn của các cơ quan quản lý giáo dục cấp trên.
Bên cạnh đó quản lý hoạt động học tập của trị là một u cầu khơng thể thiếu
trong quản lý quá trình dạy học nhằm tạo ra ý thức tốt trong học tập để lĩnh hội kiến
thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo trên cơ sở đó xây dựng nền nếp học tập và phƣơng
pháp học tập đúng đắn nhằm đạt chất lƣợng và hiệu quả cao nhất.
1.3. Nội dung công tác quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trƣởng
trƣờng Tiểu học
Nội dung quản lý dạy học trong nhà trƣờng Tiểu học bao gồm nhiều hoạt
động, quan hệ đến nhiều đối tƣợng, nhiều mặt, nhiều lĩnh vực, nhiều phƣơng tiện,
rất đa dạng, phong phú. Sau đây là một số nội dung hoạt động chủ yếu.

1.3.1. Quản lý việc xây dựng kế hoạch của tổ khối chuyên môn và giáo viên
Xây dựng kế hoạch là việc xác định mục tiêu công tác, của các tổ khối, mỗi
giáo viên. Trên cơ sở yêu cầu chung của cấp học, yêu cầu riêng của từng tổ,
khối, mỗi lớp học, hƣớng dẫn nhiệm vụ năm học và tình hình cụ thể của đơn vị
đề ra kế hoạch cho phù hợp. Hiệu trƣởng là ngƣời hƣớng dẫn, xây dựng quy
trình, trình tự xây dựng kế hoạch, giúp học sinh xác định mục tiêu đúng đắn và
các biện pháp thực hiện.
- Nội dung kế hoạch cá nhân:
+ Cơ sở để xây dựng kế hoạch giảng dạy: hƣớng dẫn nhiệm vụ năm học,
hƣớng dẫn giảng dạy của các mơn học theo khối lớp mình phụ trách, định mức chỉ
tiêu theo kế hoạch, tình hình khảo sát chất lƣợng học sinh, các điều kiện đảm bảo
cho dạy và học.
+ Xác định phƣơng hƣớng, mục tiêu, chỉ tiêu cho các mặt hoạt động nhƣ: Kế
hoạch giảng dạy chính khố, ngoại khố, ngồi giờ lên lớp; hoạt động bồi dƣỡng
học sinh năng khiếu, học sinh yếu kém cho từng môn học; giáo dục học sinh cá biệt;
xác định tinh thần học tập theo môn học; tỷ lệ học sinh đƣợc xếp theo từng loại cho
các giai đoạn theo tháng, học kỳ và cả năm học; hoạt động của các tổ chức Sao nhi
đồng, Đội thiếu niên, Chi hội...


15

+ Các giải pháp thực hiện: học tập và tự học tập nâng cao nghiệp vụ chuyên
môn; dự giờ, kiến thực tập; cải tiến phƣơng pháp giáo dục, giảng dạy phù hợp
với đối tƣợng; duy trì sĩ số học sinh; hỗ trợ tác động của các tổ chức đoàn thể,
lực lƣợng xã hội cho việc giáo dục học sinh; kiểm tra, đánh giá, thi đua, biểu
dƣơng khen thƣởng.
+ Điều kiện để đảm bảo thực hiện kế hoạch: các tài liệu, điều kiện phục vụ cho
giảng dạy nhƣ sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, trang thiết bị dạy học, quỹ thời
gian cho từng nội dung...

+ Xây dựng kế hoạch chi tiết, cụ thể hóa các mục tiêu cho các phần việc, định
lƣợng thời gian biểu phù hợp với kế hoạch chung của tổ khối và nhà trƣờng.
- Kế hoạch của tổ, khối:
+ Cơ sở để xây dựng kế hoạch: Các văn bản hƣớng dẫn của cấp trên, cụ
thể hóa vào từng khối lớp và tổ chun mơn; đặc điểm tình hình; những thuận
lợi, khó khăn.
+ Xác định phƣơng hƣớng, nhiệm vụ, các chỉ tiêu phấn đấu cho năm học nhƣ
giáo viên giỏi, học sinh giỏi các cấp; tỷ lệ học sinh đặt ra để phấn đấu trong năm
học; danh hiệu thi đua của cá nhân, tổ khối.
+ Các giải pháp: Thực hiện kế hoạch giáo dục; xây dựng đội ngũ, bồi
dƣỡng giáo viên; thanh kiểm tra; thực tập, thao giảng; phối hợp với các tổ khối
trong trƣờng và các tổ chức đồn thể xã hội; sinh hoạt cụm chun mơn; giao
lƣu học hỏi...
+ Các điều kiện đảm bảo kế hoạch: Theo kế hoạch cá nhân để khối chuyên
môn xây dựng các điều kiện, khối chuyên môn đề ra các điều kiện đảm bảo cho việc
thực hiện từ nội lực và ngoại lực có thể.
+ Kế hoạch chi tiết: Hoạt động của khối, đến hoạt động của tổ chuyên môn
theo tuần, tháng, năm, học kỳ và cả năm học; điều chỉnh bổ sung.
1.3.2. Quản lý việc phân công giảng dạy của giáo viên
Phân công trong giảng dạy của giáo viên thực chất là công tác tổ chức cán bộ
trong đơn vị trƣờng học. Nếu Hiệu trƣởng nắm vững chất lƣợng đội ngũ, am hiểu


16

đƣợc mặt mạnh, yếu, sở trƣờng, nguyện vọng, hoàn cảnh gia đình, sức khoẻ bản
thân của các thành viên thì khơng những sử dụng đúng ngƣời, đúng việc mà cịn
làm cho họ tự tin vào công việc, niềm tin để cố gắng cống hiến nhằm khẳng định
mình trong tập thể bằng chính cơng việc đƣợc giao.Nhất là trong những đơn vị giáo
viên khơng đồng đều về trình độ đào tạo, năng lực chun mơn thì việc phân cơng

cho cán bộ, giáo viên sao cho khoa học, phù hợp, đáp ứng đƣợc nguyện vọng cá
nhân, phát huy đƣợc sở trƣờng, sự cống hiến hết mình cho tập thể là một nghệ thuật
trong quản lý của Hiệu trƣởng.
Phân cơng giảng dạy cịn xuất phát từ quyền lợi học tập của học sinh, phải chú
ý tới khối lƣợng công việc của từng giáo viên sao cho hợp lý, công bằng trong lao
động nhất là giáo viên kiêm nhiệm thêm một số công việc khác.
Kết quả giảng dạy của đơn vị trƣờng học phụ thuộc vào khả năng quyết định
sáng suốt của Hiệu trƣởng trong phân công công việc theo năng lực, nguyện vọng
của mỗi thành viên. Nếu phân công không đúng sẽ đem lại kết quả ngƣợc lại, đồng
thời còn phát sinh nhiều vấn đề phức tạp trong nhà trƣờng, gây ảnh hƣởng đến tƣ
tƣởng, tình cảm, nội bộ mất đồn kết ảnh hƣởng khơng tốt đến các mặt hoạt động.
Chính vì vậy Hiệu trƣởng phải hết sức thận trọng, cân nhắc kỹ lƣỡng, phát huy
quyền dân chủ trƣớc khi đƣa ra quyết định cuối cùng.
1.3.3. Quản lý việc thực hiện chương trình
Chƣơng trình dạy học quy định nội dung, phƣơng pháp hình thức dạy học cho
từng khối lớp, từng bộ môn và nhằm thực hiện yêu cầu mục tiêu cho cả cấp học.
Chƣơng trình dạy học là pháp lệnh của Nhà nƣớc do Bộ Giáo dục và Đào
tạo ban hành (chƣơng trình có thể là chƣơng trình mở), là căn cứ pháp lý để các
cấp quản lý giáo dục kiểm tra, giám sát việc dạy và học của nhà trƣờng. Đồng
thời đó là căn cứ để Hiệu trƣởng quản lý giáo viên thực hiện theo thời gian và
mục tiêu đã định.
Để quản lý tốt việc thực hiện chƣơng trình Hiệu trƣởng cần:


17

- Nắm chắc cấu trúc chƣơng trình tồn cấp cho các bộ môn, phạm vi yêu cầu
kiến thức cho từng khối lớp, môn học theo thời gian, những vận dụng cụ thể vào
đơn vị.
- Nắm đƣợc phƣơng pháp, hình thức, đặc trƣng mơn học từ đó có kế hoạch

chuẩn bị các điều kiện để đảm bảo kế hoạch, nội dung chƣơng trình.
- Quán triệt kịp thời, đầy đủ những thay đổi nội dung, phƣơng pháp giảng
dạy, những yêu cầu mới đối với chƣơng trình, sách giáo khoa theo hƣớng dẫn
của cấp trên.
- Chỉ đạo thảo luận, hội thảo những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn giảng dạy,
bài học kinh nghiệm cho công tác chỉ đạo tiếp theo.
- Thực hiện thƣờng xuyên, liên tục, cũng nhƣ theo chuyên đề để nắm bắt tình
hình thực hiện chƣơng trình nhằm điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp, kịp thời.
1.3.4. Chỉ đạo, kiểm tra việc chuẩn bị của giáo viên khi lên lớp
Việc chuẩn bị một tiết dạy đối với giáo viên Tiểu học địi hỏi sự cơng phu, tỉ
mỉ. Sự chu đáo trong khâu chuẩn bị càng chu đáo thì chất lƣợng giờ dạy càng có
hiệu quả, vì vậy Hiệu trƣởng cần tập trung vào một số công việc nhƣ:
- Từ yêu cầu nội dung kiến thức cần đạt để các tổ khối chuyên môn nghiên
cứu, trao đổi, thảo luận đi đến thống nhất về mục đích yêu cầu, nội dung, phƣơng
pháp theo nội dung yêu cầu đổi mới, các phƣơng tiện dạy học cần thiết, các hình
thức tổ chức phù hợp với từng bài soạn của giáo viên, trƣớc khi lên lớp.
- Yêu cầu nội dung kiến thức bộ môn, sử dụng sách giáo khoa, sách tham
khảo...
- Cùng với khối chuyên môn thanh kiểm tra nhằm nắm bắt thông tin để kịp
thời uốn nắn, nhắc nhở trong các khâu soạn bài, chuẩn bị phƣơng tiện dạy học, thực
hiện phân phối chƣơng trình, nhằm giúp giáo viên đi đúng nội dung, phƣơng pháp,
đảm bảo sự chính xác, khoa học, phù hợp với đối tƣợng học sinh.
- Tăng cƣờng dự giờ, thăm lớp, kiểm tra đột xuất nhằm điều chỉnh kịp thời
những điểm yếu về nghiệp vụ.