Giao an sinh hoc 10 tron bo

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (503.41 KB, 107 trang )

(1)PHAÀN I: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ THẾ GIỚI SỐNG  Tuaàn : 1 Tieát : 1 NS:. 1 . CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG. I. MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức: - Giải thích tại sao tế bào là đơn vị cơ bản và đơn vị thấp nhất trong thế giới sống - Hs giải thích được tổ chức và nguyên tắc thứ bậc trong thế giới sống - Hs trình bày các đặc điểm của tổ chức sống và cái nhìn bao quát về thế giới sống 2. Kyõ naêng: - Tư duy hệ thống và khái quát kiến thức 3. Thái độ: -Thế giới sống tuy đa dạng nhưng thống nhất II . PHÖÔNG PHAÙP : - Vấn đáp + diễn giảng III . PHÖÔNG TIEÄN Chuaån bò cuûa GV: -Tranh vẽ sơ đồ khái quát các cấp độ tổ chức của thế giới sống ( H1 SGK ) - Moâ hình Chuaån bò cuûa HS - Đọc trước bài IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP: NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG GV HOẠT ĐỘNG HS OÅn ñònh :Yeâu caàu Hs baùo caùo só số lớp - Lớp trưởng báo cáo Kieåm tra baøi cuõ : Mở bài :- Sinh vật khác vật vô sinh ở điểm nào ? Tất cả sv đều có đặc điểm cấu tạo chung , đó - Có khả năng sinh sản.

(2) laø ñaëc ñieåm naøo ? - Yeâu caàu Hs raùp moâ hình caùc mức độ tổ chức của sự sống - Mô hình theo thứ tự : - Lên ráp sơ đồ Nguyên tử  phân tử  bào quan  teá baøo  moâ  heä cô quan  cô theå  quaàn theå  heä sinh thaùi. 1.CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG I.Các cấp độ tổ chức của thế giới soáng - Thế giới sinh vật được tổ chức theo thứ bậc chặt chẽ - Teá baøo laø ñôn vò cô baûn caáu taïo neân moïi cô theå sinh vaät - Các cấp tổ chức cơ bản của tổ chức sống bao gồm: tế bào  cơ theå  quaàn theå  quaàn xaõ  heä sinh thaùi. II. Ñaëc ñieåm chung cuûa caùc caáp độ tổ chức sống. 1.Tổ chức theo nguyên tắc thứ baäc: - Nguyên tắc thứ bậc: là tổ chức sống cấp dưới làm nền tảng xây dựng tổ chức sống cấp trên. - Ñaëc ñieåm noåi troäi: laø ñaëc ñieåm của một cấp tổ chức nào đo được hình thành do sự tương tác của caùc boä phaän caáu taïo neân chuùng. Đặc điểm này không có ở cấp tổ chức nhỏ hơn - Ñaëc ñieåm noåi troäi ñaëc tröng cho thế giới sống : TĐC và NL , SS , ST-PT , cảm ứng , khả năng điều chỉnh, tiến hoá thích nghi. Hoạt động 1: Tìm hiểu các cấp độ tổ chức của thế giới sống - GV giới thiệu tranh H1 SGK . - Phân tử: các nguyên tử liên kết với nhau như nước , chất Phaân bieät caùc khaùi nieäm hữu cơ , vô cơ - Đại phân tử: là các phân tử có kích thước và khối lượng lớn như proâteâin , axit nucleâic , lipit….. -bào quan : gồm các đại phân tử có chức năng nhất ñònh trong teá baøo…. - Bắt đầu từ cấp độ tổ chức nào - Tb của hệ thống sống thì có đầy đủ các dấu hiệu đặc trưng của sự soáng ( TÑC, ST-PT, SS…) ? - GV đánh giá hệ thống kiến thức Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm chung của các cấp độ tổ chức sống - Yêu cầu Hs nghiên cứu thông - Hs nghiên cứu SGK tin SGK . Trả lời câu hỏi : - Thảo luận và trả lời - Laáy vd Nguyên tắc thứ bậc là gì? Caáp teá baøo : TÑC , ST-PT , - Theá naøo laø ñaëc tính noåi troäi? SS… - Đặc điểm nổi trội do đâu mà Cơ quan: tim bơm đẩy máu  ñaëc ñieåm noåi troäi coù?. - Đặc điểm nổi trội đặc trưng - Hs trả lời cho cô theå soáng laø gì? _ GV khái quát kiến thức.

(3) - GV giaûng giaûi : cô theå soáng được hình thành và tiến hoá do sự tương tác của vật chất theo quy luật lí hoá và được CLTN saøng loïc qua haøng trieäu naêm tieán hoá - Yêu cầu Hs nghiên cứu SGK . Trả lời câu hỏi: -Hs nghiên cứu SGK trả lời - Hệ thống mở là gì? - Sinh Vật và môi trường có mối - Động vật lấy thức ăn từ môi trường  thải chất cặn bã  quan hệ với nhau như thế nào? môi trường biến đổi  Sinh Vật giảm sức sống. 2.Hệ thống mở và tự điều chỉnh - Hệ thống mở: Sinh Vật ở mọi cấp độ không ngừng trao đổi vật chất và năng lượng với môi trường  góp phần làmbiến đổi môi trường - Khả năng tự điều chỉnh của hệ thoáng soáng + Đảm bảo duy trì + Điều hòa cân bằng động  giúp cho tổ chức sống tồn tại và phaùt trieån - Vd: * Lieân heä : - Làm thế nào trong chăn nuôi - Tạo điều kiện thuận lợi về hay trồng trọt đạt năng suất cao? nơi ở và thức ăn - Tại sao ăn uống không hợp lí - Trẻ em ăn nhiều thịt  beänh beùo phì sẽ dẫn đến phát sinh các bệnh? Treû em thieáu aên  suy dinh dưỡng - Cơ quan nào trong cơ thể người Hệ nội tiết và hệ thần kinh giữ vai trò chủ đạo trong cân điều hoà cân bằng cơ thể baèng noäi moâi? - Nếu trong các cấp tổ chức sống - Cơ thể không tự điều chỉnh  không tự điều chỉnh cân bằng bệnh  luôn chú ý tới chế độ nội môi thì điều gì sẽ xảy ra? dinh dưỡng hợp lí và điều kiện sống phù hợp Caùch phoøng traùnh? - Vd: ở người trời lạnh  rùng mình vaø noåi da gaø  caân baèng nhieät .Thế giới sống liên tục tiến hóa - Sự sống trên trái đất được tiếp - Sinh sản - Sự sống tiếp diễn liên tục nhờ diễn thông qua qua ùtrình gì? sự truyền thông tin trên ADN từ Sinh sản : truyền thông tin , phát teá baøo naøy sang teá baøo khaùc , theá sinh bieán dò  thích nghi  Sinh Vaät heä naøy sang theá heä khaùc  caùc loøai phong phuù Sinh Vật trên trái đất có chung tổ - Vd sự thích nghi? - Xöông roàng sa maïc  laù tiên ban đầu thaønh gai - Sinh Vaät coù cô cheá phaùt sinh Gaáu nguû ñoâng vaø chim di biến dị di truyền được CLTN nên cö vaøo muøa laïnh.

(4) Thích nghi với môi trường Làm cho thế giới sống đa dạng vaø phong phuù  Kết luận: thế giới Sinh Vật sinh sôi nảy nở và không ngừng tiến hoùa TỔn g kết , củng cố , đánh giá : - Yeâu caàu Hs : + Đọc phần kết luận SGK + Neâu vd veà : ñaëc tính noåi trội , hệ thống mở và tự điều chænh + Ñieàn vaøo choã troáng : Hệ thống các mô được sắp xếp để thực hiện một loại chức năng thaønh laäp neân cô quan vaø nhieàu cô quan taïo thaønh heä cô quan + Chọn câu trả lời đúng nhất : 1 . Đặc điểm nào dưới đây khoâng phaûi cuûa vaät chaát soáng? A. TÑC với môi trường B. Khoân g có khả năng tự điều chỉnh C. Caûm ứng và sinh sản D. Phaùt trieån vaø sinh saûn 2. Đơn vị tổ chức cơ bản của sự soáng laø: A. Phân tử B. Đại phân tử C . Teá baøo D . Phân tử và đại phân tử. - Hs đọc - Neâu vd. - Cô quan. -B. -C. Daën doø : - Hoïc baøi vaø tìm theâm vd - Ghi vaøo taäp - Trả lời câu hỏi SGK - Đọc trước bài mới + OÂn taäp veà caùc ngaønh động vật và thực vật đã học + Thế nào là Sinh Vật tự dưỡng , dị dưỡng + Các hình thức sống :.

(5) hoại sinh , ký sinh , cộng sinh Nhaän xeùt tieát hoïc :. Tuaàn : 2 Tieát : 2 NS:. 2 . CÁC GIỚI SINH VẬT. I. MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức: - Hs nêu được khái niệm giới Sinh Vật - Trình bày được hệ thống phân loại sinh giới - Hs nêu được những đặc điểm chính của mỗi giới Sinh Vật 2. Kyõ naêng: - Rèn luyện kỹ năng quan sát , thu thập kiến thức từ sơ đồ hình vẽ - Kỹ năng khái quát hoá kiến thức 3. Thái độ: - Sinh giới là thống nhất từ nguồn gốc chung II. PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC -Vấn đáp và diễn giảng III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - Chuaån bò cuûa GV: Tranh veõ phoùng to H.2 SGK Phieáu hoïc taäp vaø caùc caâu hoûi cuoái baøi - Chuaån bò cuûa HS: Đọc bài trước III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP: NOÄI DUNG BAØI. HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. OÅn ñònh : - Yêu cầu Hs báo cáo sĩ số lớp - Lớp trưởng báo cáo Kieåm tra baøi cuõ : 1. Thế giới sống được tổ chức như - Hs lên trả bài theá naøo? 2. Đặc tính nổi trội? Hệ thống mở? Vd? Mở bài : Sinh Vật tuy rất đa dạng nhưng - Ghi tựa bài mới không phải được thượng đế sáng taïo ra moät laàn vaø baát bieán .Ña dạng sinh học thể hiện ở các cấp.

(6) 2.CÁC GIỚI SINH VẬT. bậc tổ chức và thứ bậc phân loại. Hoạt động 1: Tìm hiểu giới và hệ thống phân loại 5 giới. * Yeâu caàu Hs : - Nghiên cứu SGK - Nghiên cứu SGK. Trả lời: -Hs trả lời I.Giới và hệ thống phân loại 5 Giới là gì? Thế giới động vật được phân giới thành các nhóm theo trình tự 1. Khái niệm giới ïnaøo? -Là đơn vị phân loại lớn nhất bao goàm caùc ngaønh sinh vaät coù chung những đặc điểm nhất định - Qs hình -Quan saùt H.2 SGK 2. Hệ thống phân loại 5 giới: Sv chia làm mấy giới? Kể tên -Giới khởi sinh Qs và nhận xét hình ( từ tổ tiên -Hs trả lời -Giới nguyên sinh chung ñi ra maáy nhaùnh? Nhaùnh -Giới nấm thaáp nhaát laø gì? -Giới thực vật -Về nhà đọc thêm phần cuối bài ( - Từ sơ đồ sinh vật có -Giới động vật chung tổ tiên ban đầu do phần hệ thống 3 lãnh giới ) tiến hoá thích ngh i Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm chính ở mỗi giới II. Đặc điểm chính của mỗi giới. 1.Giới khởi sinh ( Monera) - Yêu cầu Hs : Quan sát tranh đại -Quan sát tranh -Nghiên cứu SGK -Gồm các vi khuẩn là những sv diện các giới nhân sơ , đơn bào , sống tự dưỡng -Hoàn thành nội dung phiếu học -Thảo luận nhóm hoàn thaønh phieáu hoïc taäp , dị dưỡng , hoặc ký sinh taäp sau -Vi khuaån coå laø sinh vaät xuaát Phieáu hoïc taäp soá 1 hiện sớm nhất , có thể sống trong Bài 2: Các giới sinh vật ñieàu kieän khaéc nghieät 2.Giới nguyên sinh ( Protista ) Sv/Đặc Nhân Nhân Đơn Đa Tự Dò -Tảo: là sinh vật nhân thực ( đơn Giới ñieå m sô thự c baø o baø o dưỡ n g dưỡng bào hoặc đa bào ) có sắc tố K.sinh V.khuaån quang hợp nên sống tự dưỡng -Nấm nhầy: là sinh vật nhân thực Nguyên Tảo sinh Naám , sống dị dưỡng , hoại sinh nhaày -Đv nguyên sinh: là những sinh Ñv vật nhân thực đơn bào dị dưỡng , tự dưỡng như trùng roi , trùng đế ng.sinh giaøy.. Naám N.men 3.Giới nấm ( Fungi ) N.sợi -Gồm những sinh vật nhân thực , Thực Reâu, có cấu trúc dạng sợi, phần lớn vật quyeát… thành tế bào chứa kitin , không Động Đv coù coù luïc laïp , loâng vaø roi vaät daây soáng -Sinh sản hữu tính và vô tính nhờ -Treo kết quả từng nhóm lên -Tự sữa chữa để hòan bào tử -Hs so sánh đối chiếu chỉnh kiến thức -Là sinh vật dị dưỡng , hoại sinh , ký sinh hoặc cộng sinh 4. Giới thực vật ( Plance ).

(7) -Gồm các sinh vật nhân thực , đa bào , sống tự dưỡng quang hợp. Phần lớn sống cố định có khả năng phản ứng chậm -Thực vật cung cấp thức ăn , điều hoøa khí haäu , haïn cheá xoùi moøn , sụt lở…. 5.Giới động vật -Gồm các sinh vật nhân thực , đa bào , sống dị dưỡng , có khả năng di chuyển và phản ứng nhanh -Động vật có vai trò quan trọng đối với tự nhiên : cân bằng hệ sinh thái , cung cấp thức ăn……. -Vai trò của thế giới thực vật đối với đời sống sinh vật và tự nhiên? -Nêu vd chứng minh khả năng cảm ứng của sinh vật? -Nêu vai trò của động vật đối với tự nhiên? TỔn g kết , củng cố , đánh giá : Yeâu caàu Hs : 1. Đọc phần kết luận trang 12 SGK 2. Trình baøy ñaëc ñieåm chính cuûa các giới? 3. Chọn câu trả lời đúng nhất: Sinh vật thuộc giới nào sau đây coù ñaëc ñieåm caáu taïo nhaân teá baøo khác hẳn với các giới còn lại? A.Giới nấm C.Giới thực vật B.Giới động vật D.Giới khởi sinh 4. .Điền chữ Đ vào câu đúng , chữ S vaøo caâu sai: A………….Chỉ có thực vật mới sống tự dưỡng quang hợp B…………..Chỉ có động vật mới sống theo lối dị dưỡng C…………..Giới động vật cũng có cô theå ña baøo vaø cuõng coù cô theå ñôn baøo D…………..Vi khuaån khoâng coù loái soáng coäng sinh Daën doø : Yeâu caàu Hs -Hoïc baøi -Trả lời câu hỏi SGK -Đọc trước bài mới. -Hs thảo luận .Trả lời -Vd: cây trinh nữ , cây bắt ruoài -Hs thảo luận . Trả lời. - Hs đọc - Trả lời -D. -S -S -S -S - Ghi vaøo taäp.

(8) +Cấu tạo hoá học của nước +Tính chất vật lý của nước + Vai trò của nước đối với tế bào vaø sv NhaänNhaän xeùt tieát hoïc. PHAÀN HAI: SINH HOÏC TEÁ BAØO CHƯƠNG I : THAØNH PHẦN HOÁ HỌC CỦA TẾ BAØO Tuaàn: 3 Tieát: 3 NS:. 3.CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC VAØ NƯỚC. I.MUÏC TIEÂU: 1.Kiến thức: -Nêu được các nguyên tố chính cấu tạo nên tế bào -Nêu được vai trò các nguyên tố vi lượng đối với tế bào -Phân biệt được nguyên tố đa lượng và vi lượng -Giải thích được cấu trúc hoá học của phân tử nước quyết định các đặc tính lí hoá của nước -Trình bày vai trò của nước đối với tế bào 2.Kyõ naêng: -Phân tích , tư duy ,so sánh, hoạt động nhóm 3.Thái độ: -Thấy rõ sự thống nhất của vật chất II.PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC: -Vấn đáp + diễn giảng + nhóm hợp tác III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : -Chuaån bò cuûa GV: Tranh hình phoùng to SGK , baûng 3, hình 3.1, 3.2 Phieáu hoïc taäp -Chuaån bò cuûa HS Đọc bài trước IV.CÁC BƯỚC LÊN LỚP: NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS OÅn ñònh : Yêu cầu Hs báo cáo sĩ số lớp - Lớp trưởng báo cáo Kieåm tra baøi cuõ : - Hs TB : Giới là gì ? Đặc điểm - Hs lên trả bài chính ở mỗi giới ?.

(9) - Hs K- G : Giới khởi sinh có điểm gì khác với các giới còn laïi ? Mở bài : - Ghi tựa bài mới -Kể tên các nguyên tố hoá học maø em bieát ? Nguyeân toá naøo thường gặp trong tự nhiên?  Các nguyên tố hoá học đó cấu taïo neân teá baøo? Taïi sao caùc teá bào khác nhau lại được cấu tạo chung từ các nguyên tố hoá học nhaát ñònh?. 3.CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC VAØ NƯỚC I.Các nguyên tố hoá học 1. Nguyên tố hoá học : -Các nguyên tố hoá học cấu tạo nên thế giới sống và không sống -Caùc nguyeân toá C,H,O,N chieám khoảng 96% khối lượng cơ thể sống -Cacbon là nguyên tố hoá học đặc biệt quan trọng trong việc tạo nên sự đa dạng của cá đại phân tử hữu cơ -Các nguyên tố hoá học  tương tác theo quy luật lí hoá học  các đặc tính nổi trội chỉ có ở cơ thể sống. 2.Phân biệt nguyên tố đa lượng và vi lượng a.Nguyên tố đa lượng : C , H , O , N, S, K ...... -Là nguyên tố chiếm khối lượng lớn trong cô theå -Vai troø: tham gia vaøo caáu taïo caùc đại phân tử hữu cơ : prôtêin , cacbohiñrat , lipit.... Hoạt động 1: Tìm hiểu về các nguyên tố hoá học -GV giaûng Teá baøo soáng vaø vaät voâ sinh nguyeân toá C,H,O,N....... -Caùc teá baøo khaùc nhöng coù chung nguoàn goác chung -Trong các nguyên tố đó  khối -C,H,O,N  chiếm tỉ lệ lớn -Cacbon coù caáu hình ñieän lượng lớn? -Vì sao cacbon là nguyên tố tử vòng ngoài với 4 electron  cuøng moät luùc quan troïng? tạo 4 liên kết cộng hoá -Sự sống không phải là sự tổ trị hợp ngẫu nhiên các nguyên tố với tỉ lệ giống nhau .Mà trong ñieàu kieän nguyeân thuyû cuûa traùi đất các chất C,H,O,N tương tác chất hữu cơ đầu tiên theo nước mưa rơi xuống biển  sự sống bắt đầu và tiến hoá dần -Các nguyên tố hoá học trong cơ theå chieám tæ leä khaùc nhau  -HS nghiên cứu SGK . nguyên tố đa lượng và vi lượng Trả lời câu hỏi -Dựa vào thông tin SGK Thế nào là nguyên tố đa lượng / vi lượng? Vai troø?.

(10) b.Nguyên tố vi lượng : Fe, Cu, Bo, Mo , Iot.... -Laø caùc nguyeân toá chieám tæ leä nhoû hơn 0,001% khối lượng cơ thể sống -Thiếu iôt  bướu cổ -Vai trò: tham gia vào các quá trình -Liên hệ thực tế vai trò quan Thiếu Mo  cây chết sống của tế bào ( thành phần của trọng của nguyên tố vi lượng? Thieáu Cu  laù vaøng enzim, vitamin ) *Löu yù: khoâng phaûi taát caû caùc Sinh Vật đều cần các nguyên tố sinh hoïc nhö nhau maø tuyø giai đoạn phát triển, Sinh Vật Vd : Caây laïc caàn nhieàu laân (P) , voâi (Ca) Cây lấy lá (rau) cần nhiều đạm II.Nước và vai trò của nước trong tế Hoạt động 2: Tìm hiểu nước và vai trò của nước trong tế baøo baøo 1.Caáu truùc vaø ñaëc tính -Nghiên cứu thông tin * Yeâu caàu Hs : a. Caáu truùc: SGK. Trả lời - QS hình 3.1 - Một nguyên tử oxi kết hợp với hai - Nêu cấu tạo nước? nguyên tử hiđrô -Hai đầu phân tử nước mang -Do đôi điện tử trong liên kết bị lệch điện tích trái dấu  tính phân cực  veà phía ñieän traùi daáu phân tử nước này hút phân tử b. Ñaëc tính: nước kia -Phân tử nước tích điện trái dấu  tính -Tại sao con gọng vó , con nhện -Các liên kết hiđrô đã phân cực tạo nên mạng lưới và sức có thể đi trên mặt nước? +Phân tử nước này hút phân tử nước -Phân tích hình 3.2 SGK caêng beà maët kia +Phân tử nước này hút phân tử phân cực khác * Lieân heä :. 2.Vai troø:. Hậu quả gì có thể xảy ra khi ta -Mật độ nước ở trạng đưa tế bào sống vào ngăn đá tủ thái rắn thấp hơn so với trạng thái lỏng, và ở thể laïnh? rắn thì khoảng cách giữa cá phân tử nước tăng lên  Khi ñöa teá baøo soáng vaøo ngăn đá, nước đá trong tế bào sẽ đóng băng  làm taêng theå tích vaø caùc tinh thể nước đá sẽ phá vỡ tế baøo -Nếu không uống nước trong vài -Bị khát  khô họng  tế bào thiếu nước lâu  chết ngaøy thì cô theå seõ nhö theá naøo? -Nghiên cứu SGK. Trả -Nước có vai trò như thế nào đối lời.

(11) - Nước là thành phần quan trọng tồn với cơ thể sống? tại 2 dạng : tự do và liên kết -Laø thaønh phaàn caáu taïo teá baøo -Laø dung moâi hoøa tan nhieàu chaát -Là môi trường của cá phản ứng sinh hoùa TỔn g kết , củng cố , đánh giá : Yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : 1.Các nguyên tố vi lượng có vai trò như thế nào đối với sự sống? Vd? 2.Trình bày cấu trúc hoá học và vai trò của nước trong tế bào? 3.Tại sao khi tìm kiếm sự sống ở caùc haønh tinh khaùc trong vuõ truï , các nhà khoa học tìm xem trước hết ở đó có nước hay là không?. -  Nước là thành phần chuû yeáu cuûa teá baøo không có nước  tế bào sẽ cheát vì theá khoâng coù nước sẽ không có sự soáng -B. 4.Nhoùm caùc nguyeân toá naøo sau - A ñaây laø nhoùm nguyeân toá chính cấu tạo nên sự sống? A. C,Na,Mg,N C. H,Na,P,Cl B. C,H,O,N D. C,H,Mg,Na 5.Nguyeân toá Fe laø thaønh phaàn cuûa caáu truùc naøo sau ñaây? A. Hemoglobin trong hoàng caàu - A động vật B. Dieäp luïc toá trong laù caây C. Sắc tố mêlanin trong lớp da D. Sắc tố hoa , quả của thực vật 6.Nước có đặc tính nào sau đây: A. Tính phân cực cao C. Có khả năng dẫn nhiệt và toả nhieät B. Coù nhieät bay hôi cao D. Caû 3 ñaëc tính neâu treân Daën doø : -Học bài -Trả lời câu hỏi SGK -Ghi vaøo taäp -Đọc bài trước: +Liệt kê các loại mỡ , đường +Ứng dụng Nhaän xeùt tieát day.

(12) -Tuaàn : 4 - Tieát :4. 4. CACBOHIÑAT VAØ LIPIT. I.MUÏC TIEÂU: 1.Kiến thức: -Liệt kê được tên và cấu trúc các loại đường : đơn , đôi , đa có trong cơ thể Sinh Vật -Trình bày được chức năng một số loại đường -Liệt kê các loại lipit có trong cơ thể Sinh Vật -Trình bày chức năng các loại lipit -Phân biệt được cacbohiđrat và lipit về cấu tạo , tính chất và vai trò 2.Kyõ naêng: -Phân tích , so sánh để phân biệt các chất 3.Thái độ: II. PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC: -Vấn đáp + diễn giảng + thảo luận nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : -Chuaån bò cuûa GV: Hình 5.1 SGK và Tranh ảnh thực phẩm các loại rau quả -Chuaån bò cuûa HS: Đọc bài trước và Sưu tầm mẫu vật IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP: NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS OÅn ñònh : - Yêu cầu Hs báo cáo sĩ số lớp - Lớp trưởng báo cáo Kieåm tra : - Hs TB : Caùc nguyeân toá vi - Hs leân traû baøi lượng có vai trò như thế nào đối với sự sống ? vd ? Trình bày cấu trúc hoá học và vai trò của nước trong tế bào ? - Hs K-G :Cho moät vaøi vd veà nguyên tố vi lượng ở người ? Mở bài : - Ghi tựa bài mới Trong teá baøo thaønh phaàn quan trọng là nước. Ngoài ra trong tế bào còn chứa nhiều chất hữu cơ quan troïng: proâteâin , lipit , gluxit.....

(13) 4.CACBOHOÑRAT VAØ LIPIT I.Cacbohiđrat ( đường ) 1.Caáu truùc hoùa hoïc: -Cacbohiñrat: Goàm 3 loïai nguyeân toá: C, H , O Caáu taïo theo nguyeân taéc ña phaân Đơn phân là đường 6 cacbon - Phân biệt các lọai đường +Đường đơn (monosaccarit) Vd:Glucozô,fructozô(rau quaû); galactozơ(sữa) Goàm moät ñôn phaân +Đường đôi(đisaccaric) Vd: sacarozơ(mía), lactozơ (sữa), mantozô(maïch nha) Gồm 2 phân tử đường đơn liên kết với nhau taïo thaønh +Đường đa (poli saccarit) Vd: glicogen(động vật), tinh bột, xenlulozô, kitin Gồm nhiều phân tử đường đơn liên kết với nhau *Xenlulozô - Các đơn phân liên kết với nhau baèng lieân keát glicozit - Nhiều phân tử xenlulozơ  vi sợi xenlulozơ  tế bào thực vật. 2.Chức năng: -Là nguồn năng lượng dự trữ của tế. Hoạt động 1 : Tìm hiểu cacbohiđrat ( đường ) -GV ñaët caâu hoûi: Cho biết độ ngọt của các loại -Mỗi loại quả có độ đường có trong các loại trái cây ngọt khác nhau do có chứa loại đường khác sau: mít, xoài , cam ,dưa ? Các nguyên tố hoá học nào cấu nhau tạo nên đường và tuân theo -Nghiên cứu SGK . Trả nguyeân taéc naøo? -Tuỳ theo số lượng đơn phân lời trong phân tử mà người ta chia cacbohiđrat làm mấy loại đường? -Chia nhoùm thaûo luaän. Phieáu hoïc taäp soá 1 Baøi 4 : cacbohiñrat vaø lipit Loại đường Ví duï Caáu truùc Đường đơn Đường đôi Đường đa -Hoàn thành phiếu học tập -Thảo luận nhóm , hoàn -Nhoùm baùo caùo thaønh noäi dung -GV nhận xét và hoàn chỉnh kiến thức. -Lieân heä : +Giaûi thích taïi sao khi ta aên côm caøng nhai nhieàu thì thaáy coù vò ngoït? +Cơ thể chúng ta có tiêu hoá được xenlulozo không? Vai trò cuûa cuûa chuùng trong cô theå người? +Trâu, bò tiêu hoá được xelulozơ là nhờ đâu? -Vì sao khi bị đói lả ( hạ đường huyết ) ngưới ta thường cho uống nước đường thay vì ăn các loại thức ăn khác? -Neâu chức naêng cuûa. -Côm  tinh boät  nhai laøm đứt glicozit  phân tử đường  vị ngọt - Vai troø aên nhieàu rau  cung caáp vitamin vaø chaát xô trong ruoät giaø, phoøng beänh ung thö - Hệ tiêu hoá: dạ cỏ , muùi kheá, toå ong.... -Khi đói  cơ thể không có năng lượng dự trữ uống nước đường  cung cấp năng lượng -Nghiên cứu thông tin.

(14) baøo vaø cô theå Vd: -Caáu taïo neân teá baøo vaø caùc boä phaän cuûa cô theå Vd: II.Lipit ( chaát beùo ) : 1.Ñaëc ñieåm chung: - Có tính kị nước -Caáu taïo khoâng theo nguyeân taéc ña phaân - Thaønh phaàn hoùa hoïc ña daïng 2. Caùc loïai lipit a.Mỡ: -Cấu tạo: gồm một phân tử glicerol + 3 a.beùo( 16-18 C) +A. béo no: trong mỡ động vật +A. béo không no: trong thực vật và moät soá loøai caù -Chức năng: dự trữ năng lượng cho tế baøo vaø cô theå b.Photpholipit: -Cấu tạo: một phân tử glixêrol + 2 a. beùo + 1 nhoùm photphat -Chức năng: cấu tạo nên các lọai màng teá baøo c.Steâroâit -Cấu tạo: chứa các nguyên tử dạng voøng -Chức năng: cấu tạo màng sinh chất và moät soá hoocmon d. Saéc toá vaø vitamin -Caáu taïo : vitamin A , D , E , K..,saéc toá caroteroâit -Chức năng: tham gia vào họat động soáng cuûa cô theå. cacbohiđrat? Cho vd minh hoạ?. SGK. Trả lời. Hoạt động 2: Tìm hiểu về lipit ( chất béo) -GV ñaët caâu hoûi: -Nghiên cứu SGK. Trả Lipit coù ñaëc tính gì? lời Caáu taïo theo nguyeân taéc naøo? Có các loại lipit nào? -Cho hoïc sinh thaûo luaän. Lipit. Phieáu hoïc taäp soá 2 Baøi 4 : cacbohiñrat vaø lipit Caáu taïo Chức năng. Mỡ Photpholipit Saéc toá vaø vitamin -Hoàn thành phiếu học tập số 2 -Thảo luận nhóm. Hoàn -Từng nhóm lên báo cáo thaønh noäi dung -GV nhaän xeùt vaø ruùt ra noäi dung baøi. Lieân heä : -Tại sao động vật không dự trữ năng lượng dưới dạng tinh bột mà lại dưới dạng mỡ? -Vì sao người già không nên ăn nhiều mỡ? -Vì sao treû em ngaøy nay hay bò beùo phì? TỔn g kết , củng cố , đánh giá: 1.Đọc phần tỔn g kết trang 22 SGK 2.Mantozơ được gọi là đisaccarit. -Aên nhiều mỡ  xơ vữa động mạch -Do chế độ ăn uống không hợp lí - Hs đọc - Glucozô , fructoâzô.

(15) vì nó được cấu tạo từ sự kết hợp giữa hai phân tử đường đơn glucoâzô .Nếu một phân tử glucôzơ kết hợp với một phân tử fructoâzô seõ taïo thaønh moät ñisaccarit khaùc coù teân laø saccaroâzô 3.Điền chữ Đ vào phát biểu đúng, S vào phát biểu sai a...........Đường monosaccarit - S có cấu trúc phức tạp hơn đường ñisaccarit b...........Galactozô coøn goïi laø - Ñ đường sữa c...........Trong mỡ chứa nhiều - S axit beùo no Daën doø : -Học bài , trả lời câu hỏi SGK Ghi vào tập -Đọc trước bài mới: +Cấu trúc proâteâin + Chức năng của prôtêin + Prôtêin thường gặp ở đâu trong tự nhiên Nhaän xeùt tieát daïy :.

(16) Tuaàn : 5 Tieát : 5. 5. PROÂTEÂIN. I MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Hs phân biệt được các mức độ cấu trúc prôtêin. Cấu trúc bậc 1 , 2, 3 , 4 - Nêu được chức năng của prôtêin và đưa ra vd - Hs nêu được các yếu tố ảnh hưởng chức năng prôtêin và giải thích những yếu tố này ảnh hưởng đến chức năng prôtêin ra sao? 2 . Kó naêng : - Quan sát hình từ đó hình thành kĩ năng phân tích , so sánh , khái quát 3 . Thái độ : - Nhận thức đúng dẫn đến hành động đúng . Tại sao prôtêin lại xem là cơ sở của sự sống II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Thảo luận nhóm , trả lời phiếu học tập III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - Gíao vieân chuaån bò : + Tranh vẽ cấu trúc hoá học của prôtêin + Moâ hình caùc baäc caáu truùc proâteâin + Phieáu hoïc taäp - Hs chuaån bò : + Đọc bài trước IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI. HOẠT ĐỘNG CỦA GV. OÅn ñònh : - Yêu cầu Hs báo cáo sĩ số lớp Kieåm tra baøi cuõ : - Tb : Trình bày cấu trúc và chức năng các loại cacbohiñraùt Nêu cấu tạo và chức năng của các loại lipit? - K-G : Neâu öu ñieåm cuûa cacbohidraùt vaø lipit Mở bài : - Tại sao thịt lợn , gà , bò lại khác nhau ? - Taïi sao hoå aên thòt höôu , nai ? - Ngay từ thế kỷ XIX người ta cho rằng ‘ sự sống thực chất là sự tồn tại của prôtêin ‘ Họat động 1 : Tìm hiểu cấu trúc của prôtêin. H.ĐỘNG CỦA HS. - Lớp trưởng báo caùo - Hs leân traû baøi. - Vì hổ là động vật aên thòt.

(17) 5 . PROÂTEÂIN I. Caáu truùc cuûa proâteâin : 1 . Ñaëc ñieåm chung : - Prôtêin được cấu tạo theo nguyeân taéc ña phaân . Ñôn phaân laø caùc axit amin . Coù 20 loïai axit amin - Tùy thuộc vào số lượng , thành phần , trình tự sắp xeáp caùc axit amin  qui ñònh tính ñaëc thuø vaø ña daïng cuûa proteâin. 2 . Caùc baäc caáu truùc proteâin : - Bậc 1 : Các aa liên kết với nhau baèng lieân keát peptit taïo neân chuoãi polipeptit , maïch thaúng - Baäc 2 : Chuoãi polipeptit xoắn alpha hoặc gấp nếp bêta và được giữ vững nhờ lieân keát hiñroâ - Baäc 3 : Caáu truùc baäc 2 tieáp tuïc xoaén taïo caáu truùc khoâng gian 3 chieàu  theå hieän hoïat tính cuûa proâteâin - Baäc 4 : Nhieàu caáu truùc baäc 3 kết hợp lại với nhau. - GV yêu cầu Hs nghiên cứu SGK : Trả lời caâu hoûi + P chiếm bao nhiêu % khối lượng khô ? + Cơ thể người có bao nhiêu loại P ? + P caáu taïo theo nguyeân taéc naøo ? Ñôn phaân laø gì ? + Tại sao người ta nói P có tính đa dạng cao ? - Giới thiệu mô hình cấu trúc các bậc P - Yêu cầu Hs dựa vào thông tin SGK . Hoàn thaønh phieáu hoïc taäp. -Nghiên cứu thông tin SGK . Trả lời caâu hoûi. - Quan saùt moâ hình - Nghiên cứu thông tin SGK . Hoàn thaønh phieáu hoïc taäp. Phieáu hoïc taäp soá 1 Baøi 5 Ñaëc ñieåm. Caáu truùc Baäc 1 Baäc 2 Baäc 3 Baäc 4 -Yêu cầu từng nhóm lên báo cáo - Nhaän xeùt vaø ruùt ra noäi dung baøi hoïc - GV yêu cầu Hs trả lời + Hột vịt ở trạng thái lỏng khi đun sôi thì nó chuyeån sang traïng thaùi gì ?  Đó gọi là hiện tượng biến tính P - Yêu cầu Hs nghiên cứu thông tin SGK . Trả lời + Nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng biến tính P ? + Bieán tính P laø gì ? - Lieân heä : + Tại sao một số loài vsv sống được ở suối nước 3. Các yếu tố ảnh hưởng đến noùng gaàn 1000C maø P cuûa chuùng khoâng bò bieán caáu truùc proteâin : tính ? - Các yếu tố môi trường : nhiệt độ cao , độ pH....  phá + Tại sao khi đun nước gạch cua thì P của cua đóng thành từng mảng nổi trên mặt nước ? vỡ cấu trúc không gian 3 chieàu cuûa proteâin  proteâin mất chức năng - Hiện tượng biến tính protêin : là hiện tượng protêin bị biến đổi cấu trúc. -Từng nhóm lên baùo caùo - Ghi baøi vaøo taäp - Raén. -Nghiên cứu thông tin SGK . Trả lời. -P cuûa chuùng coù caáu truùc ñaëc bieät  không biến ở nhiệt độ cao - Trong môi trường nước P có cấu tạo 2 phaàn + Phần ưa nước : ngoài + Phần kỵ nước : trong.

(18) khoâng gian. II . Chức năng của prôtêin - Caáu taïo neân teá baøo vaø cô theå vd: - Dự trữ các aa vd: - Vaän chuyeån caùc chaát vd: - Baûo veä cô theå vd: - Thu nhaän thoâng tin vd: - Xúc tác cho các phản ứng sinh hoá vd:. Khi nhiệt độ cao có hiện tượng đảo cực  các phân tử kỵ nước liên kết với nhau  P keát dính laïi. Hoạt động 2 : Tìm hiểu chức năng của protêin -Gv ñaët caâu hoûi : + Tại sao chúng ta ăn các prôtêin từ các nguồn thực phẩm khác nhau ? - Để phòng tránh suy dinh dưỡng ở trẻ em  phải cung cấp đầy đủ lượng aa không thay thế ( trứng , sữa , thịt các loại ) - Caùc aa khoâng thay theá : triptophan , Met , Thr , Lô....) + Vậy P có những chức năng gì? Nêu vd minh hoạ ? - Gv dieãn giaûng vaø ruùt ra noäi dung baøi hoïc. -Vì 1 soá aa cô theå không tự tỔn g hợp được nên phải cung cấp từ thực phẩm. - Trả lời. TỔn g kết , củng cố , đánh giá : -Yeâu caàu Hs : + Đọc phần tỔn g kết SGK + Giải ô chữ :. K. H. H. Ñ I. AÙ. N A. A Ñ P G B X E. P R OÂ T EÂ I N. H OÂ L H T T Z. -. AÂ. N. I EÅ A A I. P. E. P. M M. I. N. T. I. -Ô 1 : 6 chữ : Đặc điểm cấu tạo của đại phân tử P , do nhieàu ñôn phaân lieân keát laïi - Ô 2 : 5 chữ : Nguyên tố hoá học này liên kết với oxi tạo thành nước - Ô 3 :10 chữ : Tên của mạch do nhiều aa liên keát laïi - Ô 4 : 8 chữ : Chất có bản chất P có tác dụng giuùp cô theå khaùng beänh , do teá baøo saûn xuaát - Ô 5 : 4 chữ : Chỉ cấu trúc bậc 2 của P dạng gấp neáp - Ô 6 : 8 chữ : Là đơn phân cấu tạo của P - Ô 7 : 5 chữ : Chất có bản chất P có tác dụng xúc tác các phản ứng sinh hoá trong cơ thể Daën doø:. T. Hs đọc.

(19) - Hoïc baøi - Trả lời câu hỏi SGK - Đọc phần “ em có biết “ - Đọc trước bài mới + A. nuclêic là gì ? có mấy loại ? + A. nucleâic caáu taïo theo nguyeân taéc gì ? + Cấu tạo và chức năng các loại a. nuclêic. - Ghi vaøo taäp. Nhaän xeùt tieát daïy : Tuaàn : 6 Tieát :6. 6 . AXIT NUCLEÂIC. I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Hs nêu được thành phần hoá học của một nuclêôtit - Hs mô tả được cấu trúc phân tử ADN, ARN - Trình bày được chức năng của ADN , ARN _ Phân biệt ADN , ARN về cấu trúc và chức năng 2 . Kó naêng : - Quan sát , phân tích , so sánh , tỔn g hợp - Hoạt động nhóm 3 . Thái độ : - Giúp Hs hiểu rõ cơ sở phân tử của sự sống II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Thảo luận nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + Phóng to sơ đồ hình vẽ SGK + Mô hình ADN , ARN + Phiếu học tập - Hs chuẩn bị : + Đọc trước bài mới IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS OÅn ñònh : - Yêu cầu Hs báo cáo sĩ số lớp - Lớp trưởng báo cáo Kieåm tra baøi cuõ : - Hs leân traû baøi - TB : Phaân bieät caáu truùc baäc 1, 2, 3, 4 của P . Nêu chức naêng cuûa chuùng ? - K-G: Kể tên một vài loại P trong teá baøo ? Mở bài : - Cho Hs quan saùt tranh moâ - Quan saùt hình ADN - Trình bày những hiểu biết về - Trình baøy ADN - Ghi tựa bài mới Hoạt động 1 : Tìm hiểu về axit nuclêic 6 . AXIT NUCLEÂIC - Nghiên cứu thông tin - Yêu cầu Hs nghiên cứu.

(20) I . Axit nucleâic : - Là những phân tử lớn , có cấu trúc ña phaân goàm caùc ñôn phaân laø caùc nucleâoâtit - Coù trong nhaân teá baøo - Có 2 loại a. nuclêic : Axit deoxi ribonucleâic ( ADN ) vaø axit ribonucleâic ( ARN ) II . Axit ñeâoxiribonucleâic ( ADN ) : 1 . Cấu tạo hoá học : - Moät nucleâoâtit goàm : + Đường pentôzơ ( C5H10O4 ) + Nhoùm photphat ( PO42- ) + Một trong 4 loại bazơnitric : A , T , G,X. 2 . Caáu truùc khoâng gian : - Nhờ liên kết hoá trị giữa các nhóm photphat của nuclêotit này với đường cuûa nucleâoâtit tieáp theo ( chieàu 5’ – 3’)  chuoãi polinucleâoâtit - ADN laø moät chuoãi xoaén keùp goàm 2 mạch polinuclêôtit xoắn đều quanh một trục theo chiều từ trái sang phải, nhö moät daây thang + Hai tay thang là các phân tử đường vaø nhoùm photphat saép xeáp xen keõ nhau + Moãi caëp thang laø 1 caëp bazônitric đứng đối diện nhau và liên kết nhau baèng lieân keát hiñroâ , theo nguyeân taéc boå sung : A=T , G=X 3 . Chức năng : - Mang , bảo quản và truyền đạt TTDT - TTDT lưu giữ trong ADN dưới dạng số lượng và trình tự các nuclêôtit  trình tự các aa trong chuỗi polipeptit  qui ñònh ñaëc ñieåm cô theå sv III . Axit ribonucleâic (ARN ) : 1 . Cấu trúc hoá học : - Moät Rnu goàm : + Đường pentôzơ ( C5H10O5) + Nhoùm photphat. thông tin SGK . Trả lời câu hoûi + A. nucleâic laø gì ? + Vò trí ? + Có mấy loại ? + Người ta đặt tên dựa vào cơ sở nào?. SGK . Trả lời. Hoạt động 2 : Tìm hiểu cấu trúc và chức năng của ADN - Quan saùt -Yeâu caàu Hs quan saùt tranh - Nghiên cứu SGK . Trả và kết hợp thông tin SGK . lời Trả lời câu hỏi + ADN caáu taïo theo nguyeân taéc naøo ? + Ñôn phaân cuûa ADN laø gì ? Caáu taïo nhö theá naøo ? + Caùc ñôn phaân naøy gioáng vaø khác nhau ở thành phần nào ? - Giới thiệu mô hình cấu trúc - Quan saùt không gian ADN . Trả lời câu - Nghiên cứu SGK . Trả hoûi : lời + Các nuclêôtit liên kết với nhau nhö theá naøo : + Trong khoâng gian ADN coù caáu truùc nhö theá naøo ? + Caùc nucleâoâtit trong 2 maïch đơn liên kết với nhau bằng liên kết gì ? Tại sao nói phân tử ADN khá bền vững và rất linh hoạt ? + NTBS laø gì?. - Yêu cầu Hs đọc phần chức năng: Trả lời câu hỏi + Nêu chức năng cơ bản của ADN ? + Sự truyền thông tin từ tế bào naøy sang teá baøo khaùc ?. - Là một bazơ lớn liên kết với một bazơ bé , cùng hoá trị - Hs đứng lên đọc - Trả lời câu hỏi. Hoạt động 3 : Tìm hiểu cấu trúc và chức năng của a.ribonucleic ( ARN ) - Nghiên cứu SGK - Yêu cầu Hs nghiên cứu SGK . Trả lời câu hỏi : - ARN caáu taïo theo nguyeân taéc - Ña phaân.

(21) + Một trong 4 loại bazơnitric (A,U,G,X) - Goïi teân baèng caùc bazônitric töông ứng. 2 . Cấu trúc không gian và chức năng : a. mARN ( thoâng tin ) : - Goàm moät maïch poliRnu - Maïch thaúng  Truyền đạt TTDT b . tARN ( vaän chuyeån ) : - Goàm moät maïch poliRnu - Có 3 thuỳ giúp liên kết mARN với riboâxoâm  Vaän chuyeån axit amin c . rARN ( riboâxoâm ) : - Goàm moät maïch poliRnu - Coù nhieàu vuøng Rnu lieân keát boå sung taïo thaønh vuøng xoaén keùp cuïc boä  Caáu taïo riboâxoâm. naøo? - Ñôn phaân laø gì ? Caáu taïo nhö theá naøo ?. - Laø caùc Rnu . Caáu taïo gồm 3 thành phần : Đường , nhoùm photphat , moät trong 4 loại bazơnitric - Có 3 loại . Người ta gọi tên chúng dựa trên cơ sở chức năng của chúng - Nghiên cứu SGK . Hoàn thaønh phieáu hoïc taäp. - Có mấy loại ARN ? Người ta gọi tên chúng dựa trên cơ sở naøo ? - Yêu cầu Hs nghiên cứu SGK . Hoàn thành nội dung phieáu hoïc taäp Phieáu hoïc taäp soá 1 Baøi 6 Các loại Caáu truùc. Chức năng. mARN (thoâng tin) tARN (vaän chuyeån) rARN (riboâxoâm ) - Gọi từng nhóm lên trình bày keát quaû - Nhaän xeùt vaø ruùt ra noäi dung baøi hoïc TỔn g kết , củng cố , đánh giaù : Yeâu caàu Hs : - Nêu sự khác biệt giữa cấu truùc ADN vaø ARN ? - Giải thích tại sao chỉ có 4 loại Nu nhöng caùc sv khaùc nhau laïi có những đặc điểm và kích thước rất khác nhau ? - Chọn câu trả lời đúng nhất : 1. A. nucleâic goàm : A . ADN vaø proâteâin B . ARN vaø proâteâin C . ADN vaø ARN D . Tất cả đều sai 2. Điền từ vào chỗ trống : AND laø ...... goàm 2 mạch ........xoắn đều quanh moät truïc . Coøn ARN chæ coù ........ Daën doø : - Hoïc baøi. - Từng nhóm lên trình bày - Các nhóm tự so sánh đối chieáu keát quaû - Hs ghi baøi vaøo taäp. - Hs trả lời. -C. - Chuoãi xoaén keùp , poliNu , PoliRnu. - Ghi vaøo taäp.

(22) - Trả lời câu hỏi SGK - Đọc phần ‘ em có biết ‘ - Đọc trước bài mới : + Độ lớn của các bậc cấu trúc của thế giới sống + Caùc thaønh phaàn cuûa teá baøo nhân sơ . Chức năng ? Nhaän xeùt tieát daïy :. - Tuaàn : 7 - Tieát : 7. 7 . TEÁ BAØO NHAÂN SÔ. I . MỤC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Giải thích được nội dung học thuyết tế bào - Giải thích được tế bào có kích thước nhỏ sẽ có lợi thế gì ? - Trình bày cấu trúc và chức năng các bộ phận cấu tạo nên tế bào nhân sơ 2 . Kó naêng : - Quan sát tranh hình nhận biết kiến thức - Phaân tích , so saùnh , khaùi quaùt 3 . Thái độ : - Thaáy roõ tính thoáng nhaát cuûa teá baøo II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Nêu vấn đề , vấn đáp , diễn giảng III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - Chuaån bò cuûa giaùo vieân : + Tranh phoùng to H7.1 vaø H7.2 + Phieáu hoïc taäp - Chuẩn bị của học sinh : + Đọc trước bài IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - OÅn ñònh : Yêu cầu báo cáo sĩ số lớp - LT báo cáo - Kieåm tra baøi cuõ : - Hs traû baøi + TB : Trình bày cấu trúc hoá hoïc vaø caáu truùc khoâng gian cuûa AND ?.

(23) 7 . TEÁ BAØO NHAÂN SÔ - Teá baøo laø ñôn vò cô baûn caáu taïo neân moïi cô theå soáng - Có 2 loại tế bào : tb nhân sơ và tb nhân thực - Tất cả tế bào đều cấu tạo gồm 3 phaàn chính : + Maøng sinh chaát + Teá baøo chaát + Vuøng nhaân  tb nhaân sô Nhân  tb nhân thực I . Ñaëc ñieåm chung cuûa tb nhaân sô - Chưa có nhân hoàn chỉnh - Khoâng coù heä thoáng noäi maøng - Baøo quan khoâng coù maøng bao boïc - Kích thước nhỏ 1-5 um = 1/10 tb nhân thực  ưu thế : TĐC nhanh  ST nhanh  phaân chia nhanh. Trình bày cấu trúc và chức năng của các loại ARN ? + K-G : Nêu sự khác biệt về cấu trúc giữa AND và ARN ? - Mở bài : - Teá baøo Ñôn vò cô baûn caáu taïo neân theá giới sống là gì ? -2 loại : tb nhân sơ và nhân Vậy có mấy loại tế bào ? thực Vi khuẩn là đại diện cho tế bào nhân sơ : vi khuẩn có kích thước nhoû neân chuùng ta chæ coù theå nhìn thấy chúng dưới KHV với độ phóng đại hàng nghìn lần Vậy bài hôm nay chúng ta sẽ tìm - Ghi tựa bài mới hieåu veà teá baøo nhaân sô Hoạt động 1 : Tìm hiểu về đặc điểm chung của tế bào nhân sô - GV yêu cầu Hs nghiên cứu SGK và trả lời câu hỏi : + Teá baøo caáu taïo goàm maáy phaàn chính ?. - Nghiên cứu SGK. + Ñaëc ñieåm noåi baät cuûa tb nhaân sô ? + Kích thước nhỏ đem lại ưu thế gì cho tb nhaân sô ? - GV gợi ý trả lời : + Cho 1 kg khoai lang coù kích thước nhỏ với 1 kg có kích thước lớn luộc thì cái nào chín nhanh hôn ? + Neáu laáy 1 maãu khoai coù dieän tích 2 cm2 vaø 8 cm2 ngaâm vaøo dung dịch iốt xong rồi vớt ra thì maãu naøo bò nhuoäm maøu nhanh hôn ? + Tương tự tb nhân sơ có kích thước nhỏ hơn tb nhân chuẩn rất nhiều . Kích thước nhỏ đem lại. - Hs trả lời. - 3 phaàn : maøng sinh chaát , tb chất , vùng nhân hoặc nhaân. - Khoai có kích thước nhỏ. - Maãu 2 cm2. - Dựa vào tỉ lệ S/V - TÑC nhanh  ST nhanh  phaân chia nhanh.

(24) öu theá gì cho tb nhaân sô ? * Lieân heä : - Khaû naêng phaân chia nhanh cuûa tb nhân sơ được con người sử duïng nhö theá naøo ?. - Khi trời lạnh chúng ta nằm co laïi giaûm tæ leä S/V , cuï theå laøm cho diện tích cơ thể tiếp xúc với khoâng khí laïnh laø ít nhaát , traùnh được sự mất nhiều nhiệt . Ngược lại khi trời nóng , thì năm dang tay chân ra thì khả năng thoát nhieät qua da seõ toát hôn nhieàu so với nằm co. II . Caáu taïo teá baøo nhaân sô : 1 . Thaønh tb , maøng sinh chaát , loâng vaø roi : A . Thaønh tb : - Caáu taïo : peptiñoâligan - Chức năng : qui định hình dạng tb - VK : + Gram döông  tím + Gram âm  đỏ B . Maøng sinh chaát : - Cấu tạo : 2 lớp phốtpholipit , proâteâin - Chức năng : Trao đổi chất và bảo veä tb C . Loâng vaø roi : - Roi : giuùp VK di chuyeån - Loâng : giuùp VK baùm vaøo beà maët. - Sự phân chia nhanh khi bị nhiễm loại VK độc thì nguy hieåm cho sv - Con người lợi dụng để cấy gen , phuïc vuï saûn xuaát ra chaát caàn thieát nhö vacxin , khaùng sinh. Hoạt động 2 : Tìm hiểu cấu tạo tế bào nhân sơ - Hs quan saùt - GV treo hình : Sơ đồ cấu trúc điển hình của một trực khuẩn . Yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : - Trả lời + Trực khuẩn cấu tạo gồm mấy phaàn ? - Hs nghiên cứu SGK . - GV chia nhoùm thaûo luaän : Thaûo luaän + N 1 : Tìm hieåu caáu truùc vaø chức năng của thành tb , màng sinh chaát , loâng vaø roi + N 2 : Tìm hieåu vò trí vaø thaønh phaàn caáu taïo cuûa tb chaát + N 3 : Tìm hieåu ñaëc ñieåm cuûa vuøng nhaân - GV yêu cầu từng nhóm lên báo - Từng nhóm báo cáo caùo - Hs tự ghi bài - GV nhận xét và chỉnh sữa - GV diễn giảng và vấn đáp hoàn chỉnh kiến thức : - Ứng dụng : tận dụng + Dựa vào thành tb chia ra làm những sai khác  biện pháp mấy loại VK ? Ứng dụng trong tieâu dieät VK việc nghiên cứu thành tb ?.

(25) tb sv + Dựa vào thông tin SGK trả lời 2 . Teá baøo chaát : caâu leänh phaàn naøy ? - Vị trí : là vùng nằm giữa màng sinh chaát vaø vuøng nhaân - Caáu taïo : goàm 2 phaàn + Baøo töông : - Khoâng coù heä thoáng noäi maøng - Baøo quan khoâng coù maøng bao boïc - VK có các hạt dự trữ + Riboâxoâm : Khoâng coù maøng bao boïc Kích thước nhỏ Caáu taïo proâteâin 3 . Vuøng nhaân : - Khoâng coù maøng bao boïc - Chứa ADN dạng vòng - VK : ADN voøng nhoû  plasmit TỔn g kết , củng cố , đánh giá : GV yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : - Neâu ñaëc ñieåm cuûa tb nhaân sô ? - Kích thước nhỏ đem lại ưu thế gì cho tb nhaân sô? - Điền chữ Đ vào câu đúng , S  sai 1. ……Thaønh tb VK caáu taïo baèng chaát peptiñoâligan 2……..Khi nhuoäm baèng phöông phaùp nhuoäm gram , VK gram döông coù maøu tím 3……..Phía beân trong maøng sinh chaát cuûa VK laø thaønh tb 4…….Teá baøo chaát cuûa VK chæ chứa bào quan ribôxôm, không coù caùc baøo quan khaùc 5…….Ribôxôm của tb VK chứa 2 thành phần hoá học là prôtêin và ADN Daën doø : - Học bài , trả lời câu hỏi SGK - Veõ hình 7.2 - Đọc phần ‘ em có biết ‘ - Đọc trước bài mới : + Điểm khác nhau giữa tb TV và. - Hs trả lời. -Ñ -Ñ. _S -Ñ. -S. - Ghi vaøo taäp.

(26) ÑV + Điểm khác nhau giữa tb nhân sơ và tb nhân thực Nhaän xeùt tieát daïy : đđ. - Tuaàn : 8 - Tieát : 8. 8 . TẾ BAØO NHÂN THỰC. I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Trình bày đặc điểm của tb nhân thực - Mô tả cấu trúc và chức năng của nhân tb - Mô tả được cấu trúc và nêu được chức năng của hệ lưới nội chất , ribôxôm và bộ máy gôngi 2 . Kó naêng : - Phân tích tranh hình và thông tin nhận biết kiến thức - Khái quát , tỔn g hợp - Hoạt động nhóm 3 . Thái độ : - Thấy được tính thống nhất về cấu trúc và chức năng của nhân tb và ribôxôm II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp , diễn giảng - Thảo luận nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - Chuaån bò cuûa GV : + Tranh phoùng to H8.1 , H8.2 - Chuẩn bị của Hs: + Đọc trước bài IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG GHI BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - OÅn ñònh : Lớp báo cáo sĩ số - LT baùo caùo - Kieåm tra : + TB : Trình baøy ñaëc ñieåm caáu - Hs traû baøi taïo chung cuûa tb nhaân sô ?.

(27) Trình cấu tạo và chức n ăng cuûa thaønh tb , maøng sinh chaát , tb chaát , vuøng nhaân ? + K-G : Kích thước nhỏ đem lại lợi thế gì cho tb nhân sơ ? Tại sao goïi laø tb nhaân sô ? - Mở bài :Treo hình tb nhân sơ và - Hs quan sát và trả lời câu tb nhân thực . Yêu cầu Hs trả lời hỏi “ tb nhân sơ và tb nhân thực có ñieåm khaùc nhau cô baûn naøo ? - Ghi tựa bài mới. 8 . TẾ BAØO NHÂN THỰC I . Ñaëc ñieåm chung : - Kích thước lớn - Cấu tạo phức tạp + Nhaân coù maøng bao boïc + Coù heä thoáng noäi maøng chia tb chaát thaønh caùc xoang rieâng bieät + Caùc baøo quan coù maøng bao boïc II . Cấu tạo tb nhân thực : 1. Nhaân : A . Caáu truùc : - Hình caàu - Đường kính : 0, 5 um - Bên ngòai được bao bọc bởi 2 lớp maøng . Treân maøng coù loå nhaân - Bên trong dịch nhân chức chất nhieãm saéc ( ADN vaø proâteâin ) vaø nhaân con B . Chức năng : - Điều khiển mọi họat động sống cuûa tb. Hoạt động 1 : Tìm hiểu đặc điểm chung của tb nhân thực - GV treo hình . Yeâu caàu Hs traû - Quan saùt lời câu hỏi: + Điểm khác nhau cơ bản của tb - Kích thước lớn , có màng nhân sơ và tb nhân thực về : kích bao bọc các bào quan , màng nhân  nhân hoàn thước , màng chænh. Hoạt động 2 : Tìm hiểu cấu tạo tb nhân thực - Quan saùt - Gv treo hình phoùng to H8.1 SGK . Yêu cầu Hs trả lời câu hoûi : + Nhân thường có dạng hình gì ? - Hình cầu + Do đâu nhân tb nhân thực quan - Màng bao bọc . có 2 lớp maøng keùp saùt roõ hình daïng ? - Treân coù loå nhaân  vaän + Treân nhaân coù ñaëc ñieåm gì ?  chuyển các phân tử qua Chức năng ? maøng + Bên trong nhân chứa gì ?  Chức - chứa chất nhiễm sắc và nhaân con  di truyeàn naêng ? - Để thấy rõ chức năng của nhaân thì ta cuøng xeùt thí nghieäm sau : Một nhà khoa học đã tiến hành phá huỷ nhân tb trứng thuộc loài ếch A , sau đó lấy nhân sinh dưỡng của loài ếch B . Sau nhiều lần thí nghiệm ông đã thu caùc con eách coù tb chuyeån nhaân.

(28) Eách A Eách chuyeån nhaân Eách B Con eách naøy mang ñaëc ñieåm cuûa loài nào ? Thí nghiệm này có thể chứng minh được điều gì về nhân tb ? - GV yeâu caàu : + Quan saùt tranh hình + Hoàn thành phiếu học tập. 2 . Lưới nội chất : - Laø moät heä thoáng maøng  heä thoáng ống xoang và dẹp thông với nhau - Có 2 lọai : lưới nội chất trơn và haït Lưới nội chất hạt - Có một đầu liên kết với Caáu màng nhân , đầu kia liên truùc kết với lưới nối chất trơn - Coù ñính caùc haït riboâxoâm. Chức naêng. - TỔn g hợp prôtêin + Prôtêin tiết ra ngoài (hoocmon) + Proâteâin caáu taïo maøng. - Con eách naøy mang ñaëc điểm của loài B. Thí nghieäm naøy noùi nhaân tb coù chức năng di truyền - HS hoạt động nhóm . Trao đổi thảo luận kết hợp SGK Hoàn thành nội dung phiếu hoïc taäp. Lưới nội chất trơn - Tiếp nối với lưới nội chất haït - Khoâng coù caùc haït riboâxoâm , coù ñính raát nhieàu loại enzim - TỔn g hợp lipit - Chuyển hoá đường - Phân huỷ chất độc hại. - GV yêu cầu từng nhóm lên báo caùo keát quaû phieáu hoïc taäp - GV đánh giá nhận xét , bổ sung và hoàn chỉnh kiến thức - GV bổ sung kiến thức : + Lưới nội chất hạt : tb thần kinh , tb gan , baøo töông , tb baïch caàu + Lưới nội chất trơn : tb tuyến nhờn , tb tuyến xốp , tb tuyến tuỵ , tb gan , tb ruoät non - Lieân heä: - Khi uống rượu , bia thì bào quan nào trong tb thực hiện chức năng giải độc ? -Ở người tb bạch cầu lưới nội chaát haït phaùt trieån maïnh vì baïch cầu làm nhiệm vụ tỔn g hợp khaùng theå giuùp cô theå choáng laïi. - Nhoùm leân baùo caùo - Hs tự sửa chữa phiếu học taäp ruùt ra noäi dung baøi. - Lưới nội chất trơn.

(29) 3 . Riboâxoâm : A . Caáu truùc : - Khoâng coù maøng bao boïc - Thaønh phaàn goàm : rARN vaø proâteâin - Số lượng nhiều B . Chức năng : tỔn g hợp prôtêin 4 . Boä maùy goângi : A . Caáu truùc : - Laø moät choàng tuùi maøng deïp xeáp caïnh nhau nhöng taùch bieät nhau B . Chức năng : - Laø moät heä thoáng daây chuyeàn laép ráp , đống gói và phân phối sản phaåm - Proâteâin + chaát khaùc  saûn phaåm được bao gối hoàn chỉnh + Chuyeån ñi caùc nôi khaùc trong tb + Tiết ra ngoài tb. vi khuaån maø khaùng theå coù baûn chaát laø proâteâin - Yêu cầu Hs nghiên cứu SGK . Trả lời câu hỏi + Nêu cấu trúc và chức năng của riboâxoâm ? + Nhận xét gì về ribôxôm ở tb nhân sơ và tb nhân thực ?. - Trả lời - Giống nhau  Từ giới khởi sinh đã có ribôxôm. - Qs - GV treo tranh phoùng to H8.2 SGK . Yêu cầu Hs trả lời câu hoûi + Boä maùy goângi coù hình daïng ? + Hình daïng boä maùy goângi khaùc với lưới nội chất ở điểm nào ?. + Trình baøy doøng di chuyeån cuûa vaät chaát ? TỔn g kết , củng cố , đánh giá : 1 . Đọc phần kết luận SGK T38 2 . So saùnh tb nhaân sô vaø tb nhaân thực 3 . Chọn câu trả lời đúng - Điểm khác nhau cơ bản giữa tb nhân sơ và tb nhân thực là : A . Có nhân hoàn chỉnh , không coù heä thoáng noäi maøng vaø baøo quan B . Không có nhân hoàn chỉnh , khoâng coù heä thoáng noäi maøng vaø maøng bao boïc caùc baøo quan C . Có nhân hoàn chỉnh và hệ thoáng noäi maøng vaø baøo quan coù maøng bao boïc D . Tất cả đều sai 4 . Điền từ thích hợp vào chỗ trống sau cho phù hợp nội dung: Tế bào nhân thực có nhân ……và coù heä thoáng ………vaø ……..baøo quan . Nhaân coù caáu taïo goàm. - Trả lời - LNC laø heä thoáng maøng thông với nhau . Còn BMG laø choàng tuùi deïp khoâng thông với nhau - P  LNC haït  BMG  saûn phẩm hoàn chỉnh  tiết ra ngoài hay chuyển đi các nơi khaùc trong teá baøo. - Đọc - Trả lời -B. - Hoàn chỉnh – nội màng – màng – 2 lớp màng – chất nhieãm saéc vaø nhaân con – di truyeàn vaø ñieàu khieån moïi hoạt động của tb – ribôxôm.

(30) ……..và bên trong chứa…….nên – LNC hạt và LNC trơn nhân có chức năng……..Dựa vào ……….mà chia LNC ra làm 2 loại laø……. vaø….. Daën doø : - Học bài và trả lời câu hỏi - Ghi vaøo taäp SGK - So sánh tb nhân thực và tb nhân sơ - Đọc trước bài mới: Baøo Caáu truùc Chức quan naêng Ti theâ Laïp theå Lizoâxoâm Khoâng baøo Nhaän xeùt tieát daïy : Tuaàn : 9 Tieát : 9. 9 TẾ BAØO NHÂN THỰC ( Tieáp theo ). I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Học sinh trình bày cấu trúc và chức năng của ti thể , lạp thể - Học sinh trình b ày các chức năng của không bào và lizôxôm 2 . Kó naêng : - Quan sát tranh phát hiện kiến thức - Phaân tích , so saùnh - Hoạt động nhóm và hoạt động độc lập 3 . Thái độ : - Thấy được tính thống nhất trong tb II . PHÖÔNG PHAÙP : - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + Tranh caáu truùc ti theå , laïp theå + Phieáu hoïc taäp - HS chuaån bò : + Đọc bài trước + Phieáu hoïc taäp IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG GHI BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV - OÅn ñònh :. HOẠT ĐỘNG CỦA HS.

(31) 9 . TẾ BAØO NHÂN THỰC. Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số lớp - Lớp trưởng báo cáo - Kieåm tra : + TB : Nhaân tb coù caáu truùc nhö theá - Hs traû baøi nào ? Đặc điểm đó khác với tb nhaân sô nhö theá naøo ? Phân biệt lưới nội chất hạt và lưới nội chất trơn : + K – G : Điểm khác nhau giữa tb động vật và tb thực vật ? - Mở bài : Bài hôm nay ta sẽ tìm hieåu tieáp ñaëc ñieåm cuûa tb nhaân - Ghi tựa bài mới thực Hoạt động 1 : Tìm hiểu về cấu trúc và chức năng của ti thể. II . Cấu tạo tb nhân thực : 5 . Ti theå : A . Caáu taïo : - Gồm 2 lớp màng bao bọc : + Màng ngoài không gấp khúc + Maøng trong : gaáp khuùc  taïo thaønh các mào trên chứa nhiều enzim hô haáp - Chất nền chứa AND và ribôxôm - Số lượng nhiều. - Giaùo vieân yeâu caàu Hs : + Quan saùt tranh caáu taïo laïp theå + Trả lời câu hỏi. B . Chức năng : Cung cấp enzim dưới dạng ATP. - Yêu cầu Hs trả lời câu hỏi lệnh + Gợi ý : Trong thực tế ở đâu cần nhiều năng lượng thì ở đó cần nhieàu nhaø maùy ñieän , maø ti theå được ví như các nhà máy điện Ngoài ra số lượng ti thể còn phụ thuộc vào điều kiện môi trường và traïng thaùi sinh lí cuûa tb Ti thể có khả năng tự tỔn g hợp một số loại prôtêin cần thiết cho mình , do đó ti thể có chứa AND daïng voøng , ARN , enzim , ribôxôm. Tất cả ti thể ở tb nhân chuẩn đều được tạo ra bằng cách tự nhaân ñoâi. - Neâu caáu taïo maøng ti theå ?. - Bên trong ti thể còn chứa những thaønh phaàn naøo? - So sánh diện tích bề mặt giữa màng ngoài và màng trong của ti theå ?. - Quan saùt. - Màng ngoài không gấp khuùc , maøng trong gaáp khuùc taïo thaønh caùc maøo trên có chứa enzim hô haáp - Beân trong laø chaát neàn chứa AND và ribôxôm - Maøng trong coù dieän tích lớn hơn nhờ có gấp nếp và chứa enzim liên quan đến các phản ứng sinh hoá.

(32) 6 . Luïc laïp : A . Caáu taïo : - Có ở tb thực vật - Ngoài : có 2 lớp màng bao bọc - Trong : + Chaát neàn : AND vaø riboâxoâm + Heä thoáng tuùi deït goïi laø tilacoâit  Màng tilacôit chứa diệp lục và enzim quang hợp  Caùc tilacoâit xeáp choàng leân nhau taïo thaønh caáu truùc goïi là grana . Các grana nối với nhau baèng heä thoáng maøng. B . Chức năng : - Chuyển đổi năng lượng ánh sáng thành năng lượng hoá học ( quang hợp ) 7 . Moät soá baøo quan khaùc : A . Khoâng baøo :. Tb gan coù 2.500 ti theå Tb cơ ngực của các loài chim bay cao , bay xa 2.800 ti theå - Cung cấp năng lượng - Vậy từ đây , ti thể có chức năng cho tb gì? Hoạt động 2 : Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của lục lạp - Quan saùt - GV treo hình . Yeâu caàu Hs traû lời câu hỏi + Neâu caáu taïo maøng ? - Ngoài có 2 lớp màng bao boïc + Neâu caáu taïo beân trong luïc laïp ? - Trong : chaát neân vaø heä Thoáng tuùi deït goïi laø tilacoâit + Màng tilacôit chứa : dieäp luïc vaø enzim quang hợp + Nhieàu tilacoâit taïo thaønh grana . Caùc grana nối với nhau bằng hệ thoáng maøng + Lieân heä : - Do coù dieäp luïc - Taïi sao laù caây coù maøu xanh ? - Taïi sao maët treân laù caây coù maøu - Dieäp luïc hình thaønh xanh sẫm hơn mặt dưới ? ngoài ánh sáng nên mặt treân laù chieáu nhieàu aùnh saùng coù nhieàu dieäp luïc hình thaønh + GV giaûng giaûi : aùnh saùng ñi qua một vật nào đó thì có các trường hợp sau : - Được hấp phụ hoặc xuyên qua : khoâng nhìn thaáy - Không hấp phụ , bị phản xạ trở lại: nhìn thấy được - Aùnh saùng maøu xanh ñi qua bò dieäp luïc phaûn xaï khoâng haáp phuï neân laù caây coù maøu xanh - GV neâu caâu hoûi : - Hs trả lời + Lục lạp có chức năng gì ? - Dựa vào từng loại cây + Liên hệ : Trong thực tế làm thế öa saùng vaø öa boùng m naøo laù caây nhaän nhieàu aùnh saùng ? trồng cho phù hợp Hoạt động 3 : Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của không bào vaø lizoâxom.

(33) * Caáu taïo : - Gồm một lớp màng - Tb thực vật có kích thước lớn - Tb động vật nguyên sing có kích thước nhỏ. - GV yeâu caàu Hs : + Quan saùt H8.1 SGK + Kết hợp thông tin SGK + Trả lời câu hỏi. - Quan saùt. * Chức năng : - Tb thực vật : chứa chất phế thải độc hại , chứa nhiều muối khoáng , chứa sắc tố - Tb động vật : co bóp và tiêu hoá. - Không bào có ở tb nào ?. - Có ở tb thực vật . Còn ở động vật nguyên sinh mới có không bào - Lớn - Gồm một lớp màng - Hs trả lời. B . Lizoâxoâm : * Caáu taïo : - Gồm một lớp màng * Chức năng : - Phaân huyû tb giaø vaø tb bò tOÅn thöông khoâng coù khaû naêng phuïc hoài. - Kích thước của nó như thế nào ? - Neâu caáu taïo khoâng baøo ? - Không bào có chức năng gì ? - Lizoâxoâm coù caáu taïo nhö theá naøo ? - Yêu cầu Hs trả lời câu hỏi lệnh ? - Tb bạch cầu . Lizôxôm Từ đây cho biết lizôxôm có chức có chức năng phân huỷ naêng nhö theá naøo ? tb giaø vaø tb bò tOÅn thöông khoâng coù khaû naêng phuïc hoài * Mở rộng : Bình thường lizôxom - Các enzim trong tb vỡ chứa các enzim thuỷ phân . Vậy ñieàu gì xaûy ra khi lizoâxoâm cuûa tb bò ra traøn vaøo tb chaát laøm cho tb bò huyû vỡ ra ? - Bình thường các lizôxôm trong tb các enzim ở trang thái bất hoạt . Khi nào cần sử dụng các enzim này mới được hoạt hoá bằng cách thay đổi độ pH TỔn g kết , củng cố , đánh giá : - Đọc phần tỔn g kết trang 42 SGK - Hs đọc - Chọn câu trả lời đúng : 1. Ti thể có ở tb nào : -B A . Thực vật , động vật B . Hầu hết mọi tb C . Động vật D . Thực vật 2. Lục lạp có khả năng quang hợp nhờ : -C A . Coù dieäp luïc B . Có enzim quang hợp C . A và B đúng D . A và B sai - Ñieàn vaøo choã troáng : Luïc laïp chæ - Tb thực vật , hầu hết có ở tb ….còn ti thể cò ở……Nhờ có moïi tb , enzim hoâ haáp , ….mà ti thể có chức năng……Không cung cấp năng lượng , tb bào có nhiều ở tb ……nên có chức thực vật , chứa chất phế naêng………vaø……vaø…….. thải , muối khoáng và saéc toá - Ghi vaøo taäp Daën doø :.

(34) - Học bài và trả lời câu hỏi SGK - Đọc phần “ Em có biết “ - Đọc trước bài mới : + Nêu cấu trúc và chức năng của khung xöông tb vaø maøng sinh chaát + Xem về cấu trúc và chức năng của các cấu trúc bên ngoài màng sing chaát Nhaän xeùt tieát daïy :. - Tuaàn : 10 - Tieát : 10. 10 . TẾ BAØO NHÂN THỰC ( T ieáp theo ). I . MUÏC TIEÂU : 1 Kiến thức : - Mô tả được cấu trúc màng sinh chất - Phân biệt được các chức năng của màng sinh chất - Trình bày được cấu tạo và chức năng của bộ khung tb - Nêu được cấu trúc và chức năng của chất nền ngoại bào ở tb động vật 2 . Kó naêng : - Phân tích tranh nhận biết kiến thức - Tư duy , so sánh , phân tích , tỔn g hợp - Khái quát hoá - Hoạt động độc lập và hoạt động nhóm 3 . Thái độ : - Thấy được tính thống nhất của tb nhân chuẩn II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC: - GV chuaån bò : + Tranh veõ caáu truùc boä khung tb + Tranh vẽ cấu trúc màng sinh chất theo mô hình khảm động + Phieáu hoïc taäp - HS chuaån bò : + Đọc trước bài mới.

(35) IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG GHI BAØI. HOẠT ĐỘNG CỦA GV - OÅn ñònh : Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số - Kieåm tra baøi cuõ : + TB : Trình baøy caáu taïo vaø chức năng của ti thể và lục lạp? + K – G : Neâu ñieåm gioáng vaø khác nhau giữa ti thể và lục laïp? - Mở bài : Khi chuùng ta tieán haønh gheùp da. HOẠT ĐỘNG CỦA HS - LT baùo caùo - Hs traû baøi. - Khi chuùng ta gheùp thì phaûi chuù Thay tim , thay maùu thì chuùng Yù đến sự phù hợp . Nếu không ta cần chú ý đến điểm nào ? phù hợp cơ thể sẽ đào thải Vậy do đặc điểm nào mà cơ thể - Ghi tựa bài mới nhận biết được khi có sự xâm nhaäp cuûa caùc tb laï ? 10 . TẾ BAØO NHÂN THỰC Hoạt động 1 : Tìm hiểu cấu trúc và chức năng của khung xöông tb - Quan saùt - GV yeâu caàu Hs : quan saùt II . Cấu tạo tế bào nhân thực H10.1 và trả lời câu hỏi 8 . Khung xöông tb : + Khung xương tb gồm những - Hs trả lời A . Caáu truùc : thaønh phaàn naøo ? Laø moät heä thoáng caùc vi oáng , vi + Ñieàu gì xaûy ra neáu tb khoâng coù - Khoâng coù hình daïng OÅn sợi và sợi trung gian khung xöông? ñònh . Caùc baøo quan seõ doàn vaøo moät choã vaø naèm hoãn B . Chức năng : - Là giá đỡ cơ học cho tb + Khung xương tb có chức năng loạn trong tb - Taïo cho tb coù hình daïng xaùc gì ? - Hs trả lời ñònh - Là nơi neo đậu các bào quan - Giuùp cho tb di chuyeån 9 . Maøng sinh chaát ( maøng tb ) : Hoạt động 2 : Tìm hiểu cấu trúc và chức năng của màng sinh A . Caáu truùc : chaát ( maøng tb ) - Gồm 2 lớp phôtpholipit và - Quan saùt - GV yeâu caàu Hs : quan saùt proâteâin ( xuyeân maøng vaø baùm H10.2 và trả lời câu hỏi : maøng ) - Cacbohiñrat , colesteâron ( tb + Màng tb gồm những thành - Hs trả lời động vật ) , glicôprôtêin phaàn naøo ? - Nghiên cứu SGK hoàn - GV chia nhoùm thaûo luaän vaø thaønh noäi dung phieáu hoïc taäp ñieàn vaøo baûng sau : B . Chức năng : Thaønh phaàn maøng Chức - Trao đổi chất với môi trường có tb naêng.

(36) tính choïn loïc neân maøng tb coù tính chaát baùn thaám + Lớp phôtpholipit : cho phân tử tan trong dầu mỡ vào ( không phân cực) + Keânh proâteâin : Cho caùc chaát phân cực và tích điện đi vào - Thu nhận thông tin lí hoá từ bên ngoài và đưa ra những đáp ứng kịp thời nhờ các prôtêin thụ thể nên tb là một hệ thống mở - Caùc tb trong cô theå coù theå nhaän bieát nhau vaø nhaän bieát caùc tb laï nhờ gicôprôtêin. - Lớp kép phốtpho lipit - Colesteâron - Keânh - Yeâu caàu Hs baùo caùo - GV nhận xét và hoàn chỉnh nội dung. - GV giaûng giaûi : + Các phân tử phôtpho lipit có theå chuyeån dòch trong moät khu vực nhất định là do sự liên kết giữa các phân tử này là liên kết yếu , tốc độ di chuyển là 2 mm/ giaây + Các phân tử prôtêin có kích thước lớn nên di chuyển chậm hôn + Proâteâin xuyeân maøng taïo neân kênh để dẫn một số chất đi vào vaø ra khoûi maøng tb Từ các ý trên suy ra màng tb là một cấu trúc khảm động Mở rộng : + Neáu maøng tb khoâng coù caáu truùc khảm động thì điều gì sẽ xảy ra ? + Vì sao khi gheùp moâ vaø cô quan từ người này sang người khác thì cơ thể nhận lại có sự nhận biết các các cơ quan lạ đó. 10 . Các cấu trúc bên ngoài màng sinh chaát : A . Thaønh tb : * Caáu truùc : - Tb thực vật : cấu tạo bằng xeluloâzô - Tb naám : laø kitin - Tb vi khuaån : laø peptiñoâglican. - Từng nhóm lên báo cáo. - Thì maøng tb seõ khoâng trao đổi chất được - Do maøng tb coù glicoâproâteâin laø “ daáu chuaån “ ñaëc tröng cho tb neân coù khaû naêng nhaän bieát. Hoạt động 3 : Tìm hiểu cấu trúc và chức năng của thành tb và chất nền ngoại bào - Nghiên cứu SGK - GV yêu cầu Hs nghiên cứu SGK và trả lời câu hỏi : + Phân biệt thành tb thực vật , - Tb thực vật : bằng naám , vi khuaån ? xenluloâzô Tb naám : kitin Tb vi khuaån : peptiñoâglican + Nêu chức năng của thành tb ? - Hs trả lời.

(37) * Chức năng : Quy ñònh hình daïng tb vaø baûo veä tb B . Chất nền ngoại bào : * Caáu taïo : chủ yếu bằng các sợi glicoâproâteâin , chaát voâ cô vaø chaát hữu cơ * Chức năng : Giuùp tb thu nhaän thoâng tin. + Cấu trúc và chức năng của chất nền ngoại bào ?. TỔn g kết , củng cố , đánh giá : - Đọc phần tóm tắt cuối bài - Taïi sao noùi maøng tb laø moät caáu trúc khảm động ? - Chọn câu trả lời đúng 1. Màng sinh chất được cấu tạo bởi : A . Các phân tử prôtêin B . Các phân tử lipit C . Các phân tử prôtêin và lipit D . Các phân tử prôtêin và lipit vaø gluxit 2. Màng tb có các chức năng : A . TĐC môi trường một cách choïn loïc B . Thu nhận và trả lời thông tin một cách kịp thời C . Là dấu chuẩn để nhận biết caùc tb laï D . Tất cả đều đúng - Cho biết chất nền ngoại bào trong moâ bieåu bì da vaø moâ xöông của người có gì khác biệt nhau?. - Tb trong heä mieãn dòch cuûa người nhận ra các tb lạ từ cơ thể khaùc gheùp vaøo thoâng qua ñaëc ñieåm naøo cuûa tb ? Daën doø : - Học bài và trả lời câu hỏi cuối baøi - Đọc trước bài mới. - Hs trả lời. - HS đọc - Do được cấu tạo bởi phoâtpholipit vaø proâteâin -C. -D. - Da có nhiều sợi collagen nằm ở chất nền ngoại bào neân raát dai giuùp baûo veä cô thể còn chất nền ngoại bào ở xương chứa nhiều khoáng chất làm tăng độ cứng của xöông - Nhờ có các glicôprôtêin là dấu chuẩn để các tb nhận bieát nhau - Ghi vaøo taäp.

(38) + Theá naøo laø vaän chuyeån chuû động ? thụ động ? + Hiện tượng ẩm bào ? thực bào laø gì ? Nhaän xeùt tieát daïy :. Tuaàn : 11 Tieát : 11. 11 . VAÄN CHUYEÅN CAÙC CHAÁT QUA MAØNG SINH CHAÁT. I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Phân biệt được các khuếch tán nói chung , khuếch tán qua kênh và thẩm thấu - Giải thích được các khái niệm về dung dịch nhược trương , ưu trương và đẳng trương - Phân biệt vận chuyển chủ động và vận chuyển thụ động - Mô tả được hiện tượng ẩm bào , thực bào và xuất bào 2 . Kó naêng : - Phaân tích hình veõ - Tư duy , so sánh , tỔn g hợp để rút ra điểm khác nhau cơ bản giữa các con đường vận chuyeån caùc chaát qua maøng 3 . Thái độ : - Nhận thức đúng quy luật vận động của vật chất sống cũng tuân theo các quy luật vật lý và hoá học II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động cá nhân - Hoạt động nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC :.

(39) - Chuaån bò cuûa GV : + Tranh vẽ minh hoạ các kiểu vận chuyển thụ động và vận chuyển chủ động + Tranh vẽ về các hiện tượng thực bào , ẩm bào và xuất bào + Mẫu vật : thí nghiệm minh hoạ cho hiện tượng khuếch tán và thẩm thấu như lọ nước hoa , thuốc tím, lọ nước muối , nước đường và vài cọng rau muống -Chuaån bò cuûa Hs : + Đọc bài trước + Đem mẩu vật : rau muống , lọ nước muối đậm đặc IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG GHI BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - OÅn ñònh : Yêu cầu Hs báo cáo sĩ số lớp - Kieåm tra baøi cuõ : + TB : Mô tả cấu trúc và chức năng cuûa maøng sinh chaát ? Nêu cấu trúc và chức năng của chất nền ngoại bào ? + K – G : Taïi sao noùi maøng tb laø Cấu trúc động ? Phân thành tb thực vật với thành tb vi khuaån ? - Mở bài : Gv làm thí nghiệm : mở nắp lọ nước hoa ra trước lớp Yêu cầu Hs ngồi đầu bàn nhất và bàn cuối lớp nhận xét ? Tại sao mùi nước hoa mà bạn ngồi - Baïn ngoài baøn cuoái seõ bàn nhất ngửi nhanh hơn bạn ngồi không ngửi được mùi baøn cuoái? thơm do khoảng cách xa nên thời gian khuếch tán laâu hôn Hoạ t độ n g 1 : Tìm hieå u kieå u vaä n chuyeå n thụ động 11 .VAÄN CHUYEÅN CAÙC - Quan saùt CHAÁT QUA MAØNG SINH - GV trình baøy thí nghieäm : + Mở nắp lọ nước hoa CHAÁT + Nhỏ giọt thuốc tím vào cốc nước I . Vận chuyển thụ động : trong Yêu cầu Hs quan sát và rút ra nhận - Mùi nước hoa lan khắp xét , giải thích hiện tượng phoøng - Mực tím hoà dần làm nước có màu - Hiện tượng này xảy ra là do sự khuếch tán của các phân tử nước hoa và thuốc tím chuyển động trong nước , trong không.

(40) khí GV tieáp tuïc trình baøy thí nghieäm : - Quan saùt - Ñaët vaøi coïng rau muoáng vaøo trong lọ nước muối Yeâu caàu Hs quan saùt vaø giaûi thích - Coïng rau muoáng seõ bò hiện tượng xảy ra ? héo do mất nước GV giảng giải : hiện tượng này xảy ra do nồng độ các chất ở ngoài cao hơn nồng độ các chất trong tb  khueách taùn Đối với tb sự vận chuyển như vậy gọi là vận chuyển thụ động 1 . Khaùi nieäm : - Là phương thức vận chuyển các chaát qua maøng sinh chaát maø không tiêu tốn năng lượng - Nguyên lí vận chuyển : là sự khuếch tán các chất từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thaáp 2. Caùc kieåu vaän chuyeån ( khueách taùn ) - Khuếch tán trực tiếp qua màng photpholipit : O2 , CO2 - Khueách taùn giaùn tieáp qua keânh proâteâin : glucoâ. - GV yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : + Theá naøo laø vaän chuyeån thuï động ? + Vận chuyển thụ động dựa trên nguyeân lí naøo ?. 3. Các yếu tố ảnh hưởng : - Nhiệt độ - Sự chênh lệch nồng độ trong và ngoài màng * Một số loại môi trường : - Môi trường ưu trương : nồng độ các chất tan bên ngoài lớn hơn nồng độ chất tan bên trong tb  chất tan đi từ ngoài vào trong - Môi trường đẳng trương : nồng độ các chất tan bên ngoài bằng với nồng độ chất tan bên trong tb - Môi trường nhược trương : nồng. + Kieåu vaän chuyeån naøy phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá naøo ? GV yêu cầu HS thảo luận hoàn thành nội dung hoàn thành phiếu sau : Moâi Ñaëc Hướng trường ñieåm vaän chuyeån Öu tröông Ñaúng tröông Nhược. + Màng tb gồm những thành phần chuû yeáu naøo ? + Trong vận chuyển thụ động thì có maáy caùch? + Trình baøy caùch vaän chuyeån , neâu vd ?. - Hs trả lời - Hs trả lời. - Photpholipit vaø proâteâin - 2 caùch - Photpholipit :vaän chuyeån caùc chaát khoâng phân cực , kích thước nhỏ nhö : O2 , CO2 - Keânh proâteâin : vaän chuyển các chất phân cực , kích thước lớn như : glucoâ - Nhiệt độ và nồng độ - Thảo luận hoàn thành noäi dung phieáu hoïc taäp.

(41) độ các chất tan bên ngoài nhỏ hơn nồng độ các chất tan trong tb  chất tan đi từ trong ra ngoài. II . Vận chuyển chủ động :. Là phương thức vận chuyển các chất qua màng từ nơi có nồng độ chất tan thấp đến nơi có nồng độ chất tan cao ( ngược chiều nồng độ ) và cần tiêu tốn năng lượng III . Nhaäp baøo vaø xuaát baøo 1. Nhaäp baøo : A . Khái niệm : là phương thức tb ñöa caùc chaát vaøo beân trong tb baèng caùch laøm caùch laøm bieán daïng maøng sinh chaát B . Phân loại : - Thực bào : chất có kích thước lớn  Maøng  maøng loõm vaøo  bao boïc. tröông + Từng nhóm lên báo cáo - Baùo caùo + GV nhận xét và hoàn thành nội - Ghi baøi dung baøi Hoạt động 2 : Tìm hiểu kiểu vận chuyển chủ động GV ñöa vd : + Người người xe đạp xuôi dốc không phải đạp , tốn ít sức và người đi xe đạp ngược dốc vừa phải đạp Nhiều , tốn nhiều sức và thời gian + Ở ống thận của người : nồng độ glucô trong nước tiểu thấp hơn nồng độ glucô trong máu nhưng glucô trong nước tiểu vẫn thu hồi veà maùu GV yeâu caàu Hs giaûi thích hieän tượng - VD 1 : Di chuyeån thuaän chieàu luùc naøo cuõng ít toán sức và thời gian hơn ngược chiều - VD 2 : Caùc chaát caàn thieát cho cô theå thì baèng moïi caùch cô theå phaûi laáy được GV diễn giảng : Tương tự trong tb khoâng phaûi luùc naøo caùc chaát tan cũng vào tb được nhưng những chất có kích thước lớn , nồng độ thấp vẫn vào được tb  kiểu vận chuyển đó là kiểu vận chuyển chủ động GV yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : + Theá naøo laø kieåu vaän chuyeån chuû động ? Hoạt động 3 : Tìm hiểu hiện tượng nhập bào và xuất bào - Quan saùt GV treo tranh H11.2 SGK Yêu cầu Hs mô tả cách lấy thức ăn - Mô tả + Thức ăn vào  màng rb của 2 loài động vật nguyên sinh loõm vaøo  taïo khoâng baøo naøy tiêu hoá  giữ chất dinh dưỡng và thải chất cặn bã ra ngoài GV giảng giải : kiểu tiêu hoá thức.

(42) laáy chaát  ñöa vaøo beân trong  lizoâxoâm vaø ezim phaân huyû - Aåm bào : chất dịch ngoại bào  maøng  maøng loõm  taïo thaønh tuùi. ăn của 2 loài động vật trên theo phương thức nhập bào và xuất bào - Vậy thế nào là hiện tượng nhập baøo , xuaát baøo ?. Bao laáy dòch  ñöa vaøo beân trong. Tuyø vaøo thaønh phaàn caùc chaát ñöa vào mà người ta phân làm 2 loại + Kể tên 2 hiện tượng nhập bào ? Nêu Vd minh hoạ ?. + Nêu cơ chế của 2 hiện tượng treân ? + Trong cơ thể người hiện tượng nhaäp baøo vaø xuaát baøo theå hieän nhö theá naøo ? GV toùm yù : Caùc chaát vaän chuyeån qua maøng tb dù theo phương thức nào ( vận chuyển thụ động , vận chuyuển chủ 2. Xuaát baøo : động , nhập bào , xuất bào ) đều Là sự vận chuyển các chất thải ra phaûi qua maøng tb vì maøng tb laø khoûi tb maøng soáng TỔn g kết , củng cố , đánh giá : Gv treo hình caùc kieåu vaän chuyeån caùc chaát qua maøng tb . Yeâu caàu Hs + Ghi chuù thích cho 1 , 2, 3, 4. + Sự vận chuyển ở 1 và 2 có khác nhau ?. + Nêu vd minh hoạ cho từng con đường. - Là phương thức đưa các chaát vaøo tb baèng caùch laøm bieán daïng maøng tb. - 2 loại : + Thực bào : chất rắn có kích thước lớn + Aåm baøo : chaát loõng - Maøng tb loõm  bao boïc laáy chaát  ñöa vaøo beân trong  tiêu hoá - Baïch caàu duøng chaân giaû baét vaø nuoát vi khuaån. 1 : khuếch tán trực tiếp ; 2 : khueách taùn giaùn tieáp ; 3 : vận chuyển chủ động ; 4 : bieán daïng maøng - Sự vận chuyển theo 1 vaø 2 khaùc nhau : 1. Vc trực 2 . Vc tieáp giaùn tieáp - Caùc chaát - Chæ cho có k.thước caùc chaát nhoû hay ion nhaát - Vc qua lớp định đi photpholipit qua - Vc qua khoâng mang tính keânh choïn loïc prôteâin - 1: O2 , CO2 , H2O 2 : glucoâ.

(43) + Con đường 4 diễn ra như thế nào Yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : + Trong vieäc boùn phaân cho caây người ta làm thế nào để tránh cây khoûi bò heùo ? + Tại sao khi tỉa hoa bằng quả ớt thì phải dùng nước sạch để ngâm ngay quả ớt vừa tỉa hoa ? Daën doø : - Học bài + trả lời câu hỏi SGK - Đọc trước bài mới và chuẩn bị : + Maãu : boâng buïp + Dụng cụ : dao lam , nước muối , giaáy thaám. 3 : Na+ , K+ Tb tiếp xúc với con mồi maøng tb loõm xuoáng bao laáy……… - Pha loãng nước rồi cho vaøo goác caây , khoâng neân bón trực tiếp vào gốc mà không tưới nước - Làm cho nồng độ các chaát caân baèng traùnh hieän tượng mất nước làm quả ớt bị héo Ghi vaøo taäp. Nhaän xeùt tieát daïy :. Tuaàn : 12 Tieát : 12 I MUÏC TIEÂU: - Rèn luyện kĩ năng sử dụng KHV và kĩ năng làm tiêu bản hiển vi - Biết cách điều khiển đóng mở của các tb khí khỔn g thông qua điều khiển mật độ thẩm thaáu ra vaøo tb - Quan sát hình vẽ co và phản co nguyên sinh ở các giai đoạn khác nhau - Reøn luyeän kó naêng veõ hình II. PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Thực hành , làm việc nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - Chuaån bò cuûa GV : + Kính hiển vi : 2 chiếc + Lưỡi lam , lam và lame + Oáng hút nước cất , dung dịch muối hay đường pha loãng + Giấy thấm - Chuaån bò cuûa Hs : + Oân lại kiến thức tb đặc biệt là sự vận chuyển các chất qua màng + Ñem maåu vaät : laù huyeát duï , laù caây boâng buïp.

(44) + Đọc trước bài thí nghiệm IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - OÅn ñònh : - LT baùo caùo Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số - Hs traû baøi - Kieåm tra baøi cuõ : + TB : Theá naøo laø vaän chuyeån thuï động , trình bày các loại môi trường? + K – G : Phaân bieät vaän chuyeån thuï động và vận chuyển chủ động ? Aåm bào và thực bào khác nhau như theá naøo ? - Ghi tựa bài - Mở bài : Quaù trình vaän chuyeån caùc chaát qua màng tb bằng phương thức vận chuyển thụ động tuân theo nguyên taéc khueách taùn Vậy khi nước từ trong tb di chuyển ra ngoài thì làm cho tb thay đổi như theá naøo ?. 12 : THỰC HAØNH : THÍ NGHIEÄM CO VAØ PHAÛN CO NGUYEÂN SINH. Hoạt động 1 : Tìm hiểu hiện tượng co và phản co nguyên sinh ở tb biểu bì lá cây Gv phaân coâng : + Chia nhoùm + Giao duïng cuï vaø yeâu caáu baûo quaûn : goàm KHV , lam vaø lame Gv yeâu caàu : + Trình baøy caùch thí nghieäm co nguyeân sinh ?. I . Quan sát hiện tượng co và phản co nguyên sinh ở tb biểu bì laù caây : - Dùng lưỡi lam tách lớp tb biểu bì laù caây - Đặt lên phiến kính đã nhỏ sẵn một giọt nước cất - Ñaët tieâu baûn leân KHV quan saùt vaø veõ hình - Lấy tiêu bản ra nhỏ giọt nước muối pha loãng ở rìa kính đầu. - Phaân coâng thö kyù - Nhaän duïng cuï. - Hs trả lời.

(45) bên kia dùng giấy thấm rút nước ra - Ñaët tieáp tuïc tieâu baûn leân KHV quan saùt thaáy quaù trình co nguyeân sinh vaø veõ hình Gv quan sát bao quát lớp và động viên giúp đỡ các nhóm về thao tác tách lớp tb biểu bì Gv kieåm tra keát quaû ngay treân KHV cuûa caùc nhoùm Gv nhận xét và yêu cầu HS trả lời caâu hoûi : + Khí khỔn g lúc này đóng hay mở? + Tb coù gì khaùc so tb luùc bình thường ? + Thay đổi nồng độ muối thì tốc độ co nguyeân sinh dieãn ra nhö theá naøo?. II . Thí nghieäm phaûn co nguyeân sinh và việc điều khiển đóng mở khí khỔn g - Laáy tieâu baûn cuûa thí nghieäm trước - Nhỏ một giọt nước cất vào rìa laù kính - Ñaët tieâu baûn leâ KHV quan saùt - Veõ hình. - Caùc nhoùm thaûo luaän traû lời dựa trên kết quả của nhoùm: + Tb nhìn roõ + Khí khOÅn g luùc naøy đóng + Dung dịch nước muối ưu trương hơn nên đã hút nước của tb , làm cho maøng tb taùch khoûi thaønh tb  hiện tượng co Nguyeân sinh + Nếu nồng độ nước muối đậm hơn thì quá trình co nguyeân sinh dieãn ra nhanh hơn ,và ngược lại Hoạt động 2 : Tìm hiểu thí nghiệm phản co nguyên sinh và việc điều khiển sự đóng mở khí khỔn g Gv hướng dẫn cách quan sát hiện tượng phản co nguyên sinh + Sử dụng tiêu bản co nguyên sinh trong thí nghiệm trước + Nhỏ giọt nước cất vào rìa lá kính + Đầu kia dùng giấy thấm rút nước ra + Quan sát dưới KHV Gv yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : + Tb lúc này khác gì so với tb lúc co nguyeân sinh ? + Lổ khí đóng hay mở ? + Tại sao lổ khí mở ?. - Màng tb giãn ra tới khi tới thành tb lúc ban đầu - Lổ khí mở - Lổ khí đóng mở được là.

(46) + Nếu lấy tb ở cành củi khô lâu ngày để làm thí nghiệm thì có hiện tượng co nguyên sinh không ?. do thành tb ở 2 phía tb lổ khí khaùc nhau , phía trong dày hơn phiá ngoài nên khi trương nước thành tb bào phía ngoài giãn ra nhieàu hôn phía trong  điều này cấu tạo phù hợp với chức năng lổ khí - Tb caønh cuûi khoâ chæ coù hiện tượng trương nước chứ không có hiện tượng co nguyeân sinh , vì ñaây laø ñaëc tính cuûa tb soáng. TỔn g kết , củng cố . đánh giá : - Gv yeâu caàu Hs vieát baùo caùo thu hoạch như hướng dẫn mục IV SGK - Nhắc nhở Hs vệ sinh lớp học và duïng cuï Daën doø : - Hoàn thành báo cáo thu hoạch - Oân tập kiến thức về chuyển hoá caùc chaát Nhận xét tiết thực hành :. Tuaàn : 13 Tieát : 13 I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Phân biệt được thế năng và động năng , đồng thời nêu được các ví dụ minh hoạ - Mô tả được cấu trúc và chức năng của ATP - Trình bày được khái niệm chuyển hoá vật chất - Phân tích được sự chuyển hoá năng lượng trong sinh giới - Giải thích được quá trình chuyển đổi vật chất 2 . Kó naêng : - Tư duy lôgic , khái quát , tỔn g hợp 3. Thái độ : - Thấy rõ tính thống nhất về vật chất và năng lượng trong tb II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động cá nhân.

(47) III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + Tranh phoùng to H13.1 vaø H13.2 + Tranh người bắn cung tên , cối xoay gió , 1 người đẩy hòn đá + Sơ đồ : sự chuyển hoá năng lượng trong sinh giới - Hs chuaån bò : + Đọc bài trước IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - OÅn ñònh : - LT baùo caùo Yêu cầu Hs báo cáo sĩ số lớp - Kieåm tra baøi cuõ : - Noäp baøi + Gv kiểm tra báo cáo thu hoạch bài thực hành - Ghi tựa bài - Mở bài : Mỗi cơ thể sống đều dùng năng lượng để thúc đẩy quá trình sống , sự sinh trưởng của tb , sự vận động vaø daãn truyeàn vaät chaát qua maøng , tất cả các hoạt động của tb đều cần năng lượng Vậy năng lượng là gì ? Có những dạng năng lượng nào trong tb soáng? Chúng chuyển hoá ra sao ? Đó là noäi dung baøi hoïc hoâm nay chuùng ta tìm hieåu Hoạt động 1 : Tìm hiểu về năng lượng và các dạng năng 13. KHAÙI QUAÙT VEÀ lượng trong thế giới sống NĂNG LƯỢNG VAØ - Quan saùt GV cho Hs quan saùt tranh : CHUYỂN HOÁ VẬT + Người bắn cung tên CHAÁT + Coái xoay gioù + Người đẩy hòn đá I . Năng lượng và các dạng năng Gv yêu cầu HS trả lời câu hỏi : lượng trong tb : - Hs trả lời + Năng lượng là gì : 1 . Khái niệm năng lượng : - Động năng và thế năng + Trong tự nhiên năng lượng tồn A . Khaùi nieäm : tại ở những trạng thái nào ? - Năng lượng là khả năng sinh coâng - Năng lượng tồn tại ở 2 trạng thaùi: + Động năng : sinh công Gv giảng : Năng lượng có thể + Thế năng : tiềm năng sinh công chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác . Thế năng  Động năng.

(48) B . Các dạng năng lượng trong tb : + Ñieän naêng + Hoá năng : Nhiệt năng : toả nhiệt (khoâng sinh coâng ) Tieàm naêng sinh coâng (proteâin , lipit , glixit ). 2 . ATP – đồng tiền năng lượng cuûa tb : A . Caáu truùc : goàm 3 phaàn - Bazô adeânin - Đường ribôzơ - 3 nhoùm photphat : mang ñieän tích aâm B . Chức năng : - Caùc nhoùm photphat mang ñieän tích âm  nên có xu hướng đẩy nhau ( lực liên kết yếu )  giải phóng năng lượng  truyền năng lượng cho các hợp chất hữu cơ khaùc - ATP  ADP + Pi C . Sử dụng năng lượng trong tb: - TỔn g hợp các chất cần thiết cho tb - Vaän chuyeån caùc chaát caàn thieát qua maøng - Sinh coâng cô hoïc. Gv yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : + Trong tb năng lượng tồn tại ở những dạng nào ? + Vai trò của từng dạng năng lượng trong tb ?. - Hoá năng , nhiệt năng . ñieän naêng - Hoá năng : năng lượng tieàm aån trong caùc lieân keát hoá học Nhiệt năng : dùng giữ nhiệt độ cho cơ thể , khoâng coù khaû naêng sinh coâng Điện năng : năng lượng trong các lớp ion trong và ngoài màng tb. Liên hệ thực tế : - Năng lượng tiềm ẩn : cacbohiñrat, lipit - Năng lượng này thô giống như than đá , dầu mỏ vì không trực tiếp sinh ra coâng maø phaûi qua caùc heä thống chuyển hoá năng lượng Trong tb dạng năng lượng dùng được đó là : ATP Gv treo H13.1 , yeâu caàu HS quan - Quan saùt sát và trả lời câu hỏi: - Hs trả lời + ATP laø gì ? + ATP có cấu tạo gồm những phần naøo ? - Mang ñieän tích aâm neân + Caùc nhoùm photphat mang ñieän coù xu Tích gì ? Ñieàu naøy lieân quan gì Hướng đẩy nhau và giải đến chức năng của nó ? phóng năng lượng Caùc nhoùm photphat mang ñieän tích âm nên có xu hướng đẩy nhau làm phá vỡ liên kết ATP  ADP + Pi + Năng lượng ATP được sử dụng - Hs trả lời nhö theá naøo trong tb ? cho vd minh hoạ ? - Gv giaûng giaûi : Gioáng nhö caùc hoạt động kinh doanh , hoạt động nào cũng cần đến tiền , tb cũng vậy, hoạt động nào cũng cần năng.

(49) lượng . Tuy nhiên năng lượng tiềm ẩn ở nhiều dạng khác nhau không phải lúc nào cũng sản sàng sử dụng. Chỉ có ATP một loại năng lượng do tb sản sinh ra là có thể dùng cho mọi phản ứng của tb . Vì vậy nó được xem như là đồng tiền năng lượng của tb Lieân heä : + Khi lao động trí óc hay lao động nặng đòi hỏi cần tốn nhiều năng lượng do đó cần phải có chế độ dinh dưỡng phù hợp cho từng đối tượng lao động + Giải thích tại sao đom đốm có khaû naêng phaùt saùng ? II . Chuyển hoá vật chất :. 1. Khaùi nieäm : - Là tập hợp các phản ứng sinh hoá xảy ra trong tb. Chuyển hoá vaät chaát luoân keøm theo chuyeån hoá năng lượng 2 . Các dạng chuyển hoá vật chaát : - Đồng hoá : các chất đơn giản t/hợp  chất hữu cơ phức tạp - Dị hoá : chất h. cơ phức tạp p/giaûi  chaát ñôn giaûn. - Hs đọc phần “ em có biết “ trả lời Hoạt động 2 : Tìm hiểu chuyển hoá vật chất Gv giaûng giaûi : + Prôtêin trong thức ăn được chuyển hoá như thế nào trong cơ thể và năng lượng sinh ra trong quá trình chuyển hoá được dùng vaøo vieäc gì ? Prôtêin thức ăn enzim axit amin maøng ruoät maùu proâteâin tb proâteâin maùu + O2  ATP vaø sp thaûi Caùc chaát khaùc lipit , gluxit cuõng chuyển hoá như vậy Quá trình chuyển hoá trải qua nhiều phản ứng hoá học với nhiều loại enzim khác nhau Gv yêu cầu Hs trả lời : - Hs trả lời + Thế nào là chuyển hoá vật - Đồng hoá : cây xanh sử chaát ? + Chuyển hoá vật chất gồm những dụng năng lượng ánh sáng mặt trời để tỔn g hợp chất dạng nào ? Nêu vd minh hoạ hữu cơ trong quá trình quang hợp Dị hoá : phân giải chất phức tạp thành chất đơn giản cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động sống cuûa tb.

(50) Lieân heä : - Sự chuyển hoá các chất lipit , gluxit , protêin sinh ra năng lượng - Nếu ăn nhiều thức ăn giàu năng lượng mà không được cơ thể sử dụng dẫn đến bệnh béo phì , tiểu đường - Do đó cần ăn uống hợp lí kết hợp nhiều loại thức ăn TỔn g kết , củng cố , đánh giá : - Sơ đồ sự chuyển hoá năng lượng trong sinh giới : Nl ánh sáng mặt trời Quang naêng Quang hợp ở cây xanh Hoá năng trong liên kết hữu cơ ( thế năng ) Hoâ haáp noäi baøo Hoá năng trong các lieân keát ATP Nl cho hoạt động sống + Sinh coâng + Toả nhiệt - Đọc phần kết luận trang 55 SGK - Chọn câu trả lời đúng: 1 . Có 2 dạng năng lượng được Phân chia dựa trên trạng thái tồn taïi cuûa chuùng laø : A . Động năng và thế năng B . Hoá năng và điện năng C . Ñieän naêng vaø theá naêng D . Động năng và hoá năng 2. Năng lượng tích luỹ trong các liên kết hoá học của các chất hữu cơ trong tb được gọi là : A . Hoá năng C . Nhieät naêng B . Ñieän naêng D . Động năng 3. Hoạt động nào sao đây không cần năng lượng cung cấp từ ATP ? A . Sự sinh trưởng ở cây B . Sự khuếch tán vật chất qua maøng C . Sự co cơ ở động vật. -A. -A. -A.

(51) D . Sự vận chuyển ôxi trong hồng cầu ở người Daën doø : - Học bài , trả lời câu hỏi SGK - Đọc phần “em có biết “ - Đọc trước bài mới : + Enzim laø gì : + Caáu taïo enzim ? + Vai troø cuûa enzim trong quaù trình chuyển hoá vật chất Nhaän xeùt tieát daïy :. - Ghi vaøo taäp. Tuaàn : 14 Tieát : 14. I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Trình bày được cấu trúc và chức năng của enzim - Trình bày được cơ chế tác động của enzim - Giải thích ảnh hưởng của yếu tố môi trường đến hoạt động của enzim - Giải thích cơ chế điều hoà chuyển hoá vật chất của tế bào bằng các enzim 2 . Kó naêng : - Quan sát tranh hình , sơ đồ - Phân tích tỔn g hợp - Vận dụng kiến thức vào vào thực tế 3 . Thái độ : - Giải thích được một số hiện tượng trong thực tế II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC :.

(52) - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động nhóm - Hoạt động cá nhân III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuẩn bị : + Tranh phóng to H14.1 và sơ đồ H14.2 - Hs chuẩn bị : + Đọc bài trước IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - OÅn ñònh: - LT baùo caùo Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số - HS trả lời - Kieåm tra baøi cuõ : + TB : Năng lượng là gì ? Năng lượng được tích trữ trong tb dưới daïng naøo ? Trình bày cấu trúc hoá học và chức năng của phân tử ATP ? + K- G : Tại sao ATP được coi là đồng tiền năng lượng ? - Mở bài : Khi chuùng ta aên côm nhai kó thì coù - Ngoït vò gì ? - Do trong nước bọt có Do đâu mà có vị đó ? Ngoài nhai kĩ giúp ta cảm thấy có enzim vò ngoït maø noù coøn giuùp cho quaù trình tiêu hoá thức ăn diễn ra nhanh hôn Vậy enzim là gì ? Nó được cấu tạo - Ghi tựa bài mới như thế nào và cơ chế hoạt động ra sao ? Hoạt động 1 : Tìm hiểu về enzim 14 . ENZIM VAØ VAI GV nêu vd . Yêu cầu Hs trả lời TROØ CUÛA ENZIM caâu hoûi : TRONG QUAÙ TRÌNH -Vd 1. Tinh boät HCl , t0cao gluco CHUYỂN HOÁ VẬT 1 giờ CHAÁT 2. Tinh boät amilaza , t0bt gluco Vaøi phuùt I . Enzim: 1 . Khaùi nieäm : + Nhận xét về tốc độ của 2 phản - 1 . HCl : pứ chậm ứng trên ? 2 . amilaza : pứ nhanh Gv giảng : Nhờ có HCl và amilaza giúp cho phản ứng có thể xảy ra  HCl và amilaza là những chất xúc tác phản ứng xảy ra Enzim chaát xuùc taùc sinh hoïc Giúp pứ xảy ra nhanh - Hs trả lời Ko mất đi sau pứ.

(53) Là chất xúc tác sinh học được tỔn g hợp trong tb sống Chỉ làm tăng tốc độ phản ứng mà không bịï biến đổi sau phản ứng 2 . Caáu truùc :. Vaäy enzim laø gì ?. - Enzim coù thaønh phaàn laø prôtêin hoặc prôtêin kết hợp với chất khác - Enzim coù vuøng trung taâm hoạt động : + Là chỗ lõm hay khe hở nhỏ treân beà maët enzim + Laø nôi cô chaát lieân keát taïm thời với enzim 3 . Cô cheá : Enzim + cô chaát  enzim _ cô chaát  taïo saûn phaåm + giaûi phoùng enzim Enzim liên kết với cơ chất mang tính ñaëc thuø Enzim xúc tác cho cả phản ứng hai chieàu. Yeâu caàu Hs quan saùt H14.1 . Traû lời câu hỏi + Moâ taû caáu truùc cuûa enzim ?. - Quan sát + kết hợp SGK. + Nêu cơ chế tác động của enzim ?. - Hs trả lời. 4 . Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim - Nhiệt độ. - Treo sơ đồ ảnh hưởng của nhiệt độ : Vtoâc. - HS trả lời. + Vd : ureâaza chæ phaân huyû ureâ trong nước tiểu. Oo 35o To + Nhiệt độ ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng như thế nào ?. + Tại sao nhiệt độ tăng làm cho enzim mất hoạt tính ?. - Khi nhiệt độ tăng thì vận tốc phản ứng xảy ra nhanh hơn . Khi nhiệt độ tăng qua nhiệt độ tối ưu thì vận tốc phản ứng chậm lại làm cho enzim mất hoạt tính - Vì enzim coù thaønh phaàn là prôtêin . Khi nhiệt độ.

(54) Độ pH - Nồng độ cơ chất. - Nồng độ enzim. - Chất ức chế hoạt chất hoạt hoá II . Vai troø cuûa enzim trong chuyển hoá vật chất 1 . Vai trò : tăng tốc độ phản ứng. 2 . Điều hoà hoạt động của enzim thoäng qua ñieàu khieån hoạt tính của Enzim bằng các chất hoạt hoá. - GV giaûng giaûi : Ơû nhiệt độ của cơ thể tác động của enzim tuaân theo ñònh luaät Vanhoff Enzim bò laøm laïnh khoâng maát haún hoạt tính mà chỉ làm giảm hay ngừng tác động . Khi nhiệt độ thích hợp thì enzim hoạt động bình thường - Lieân heä : Khi làm sữa chua thì ủ men ở nhiệt độ 37oC và bảo quản ở nhiệt độ 56oC + Nồng độ pH ảnh hưởng đến hoạt động của enzim như thế nào ? + Khi nồng độ cơ chất tăng thì tốc độ phản ứng như thế nào ?. cao thì proâteâin bò bieán tính  nên trung tâm hoạt động của enzim bị biến đổi không khớp được với cơ chaát  neân khoâng xuùc taùc được phản ứng. - Mỗi enzim hoạt động ở moät pH nhaát ñònh - Lúc đầu thì hoạt tính của enzim tăng  vận tốc pứ nhanh . Nhöng khi noàng độ cơ chất tăng quá mức thì không làm tăng hoạt tính Enzim , taát caû trung taâm hoạt động của enzim bị bão hoà bởi cơ chất - Hoạt tính enzim tăng  tốc độ pứ càng nhanh. + Ngược lại khi nồng độ enzim tăng thì vận tốc phản ứng xảy ra như thế naøo ? + Ngoài ra còn yếu tố nào ảnh - Chất ức chế hoặc chất hưởng đến hoạt động của enzim ? hoạt hoá enzim Hoạt động 2 : Tìm hiểu vai trò của enzim trong quá trình chuyển hoá vật chất Gv yêu cầu Hs trả lời câu hỏi + Neáu khoâng coù enzim thì ñieàu gì - Hoạt động sống của tb sẽ sẽ xảy ra đối với tb ? không được duy trì nếu không có enzim vì các pứ xaûy ra chaäm + Tb ñieàu chænh quaù trình chuyeån - Nghiên cứu H 14.2 hoá vật chất bằng cách nào ? Gv treo H14.2 vaø giaûi thích.

(55) vaø chaát Ưùc chế + Chất hoạt hoá : làm tăng hoạt tính của enzim + Chất ức chế : làm giảm hoạt tính của enzim  bất hoạt enzim + Ức chế ngược là quá trình điều hoà trong đó sản phẩm của con đường chuyển hoá quay lại tác động như một chất ức chế làm bất hoạt enzim xúc tác cho phản ứng ở đầu của con đường chuyển hoá. Ưùc chế ngược Enzim a A. Enzim b B. Enzim c C. Enzim d. D. P. H 14.2 : Sơ đồ điều hoà quá trình chuyển hoá bằng ức chế ngược. Gv giaûng giaûi: - Tb là một hệ thống mở tự điều chænh neân tb chæ phaân giaûi vaø tOÅn g hợp nhữngt chất cần thiết - Enzim coù vai troø quan troïng laø xuùc tác cho pứ xảy ra nhanh - Khi enzim nào đó trong tb không được tỔn g hợp hoặc bị bất hoạt thì saûn phaåm taïo thaønh vaø cô chaát cuûa enzim đó sẽ tích luỹ gây độc cho tb hay gây ra các triệu chứng bệnh lí Lieân heä : + Tại sao một số loại côn trùng có thể kháng thuốc trừ sâu ?. + Tại sao một số người ăn tôm , cua … thì bị dị ứng nổi mẩn ngứa ?. - Tổn g kết , củng cố , đánh giá: + Đọc phần tổn g kết SGK + Chọn câu trả lời đúng :. - Vì trong quaàn theå coân trùng có các dạng đột biến có khả năng tỔn g hợp ra enzim phân giải thuốc trừ sâu làm vô hiệu hoá tác động của thuốc . Khi sử dụng thuốc trừ sâu thì những cá thể nào không coù gen khaùng thuoác thì bò đào thải còn những cá thể naøo coù gen khaùng thuoác thì bị giữ lại - Trong cô theå khoâng coù enzim phaân giaûi proâteâin toâm , cua neân khoâng phaân giải được - Hs đọc.

(56) 1. Hoạt động nào sau đây là của enzim ? A . Xúc tác cho các pứ TĐC B . Tham gia vaøo thaønh phaàn caùc chất tổn g hợp được C . Điều hoà các hoạt động sống cuûa cô theå D . Cả 3 hoạt động trên 2. Phaùt bieåu naøo sau ñaây coù noäi dung đúng : A . Enzim laø chaát xuùc taùc sinh hoïc B . Enzim cấu tạo từ đsaccaric C . Enzim bị biến đổi sau phản ứng D . Ở động vật , enzim do tuyến nội tieát tieát ra 3. Khoảng nhiệt độ tối ưu cho hoạt động của enzim trong cơ thể người là: A . 15 - 20oC C . 25 - 35oC o B . 20 - 25 C D . 35 - 40oC. -A. Daën doø : - Học bài + trả lời câu hỏi SGK - Đọc trước bài mới : chuẩn bị + Khoai taây soáng vaø khoai taây luoäc chín + Dứa tươi , gan lợn , gan gà tươi Nhaän xeùt tieát daïy :. - Ghi vaøo taäp. -A. -D. Tuaàn : 15 Tieát : 15. I . MUÏC TIEÂU : - Trình bày được cơ chế hoạt động của enzim catalaza - Giải thích được ảnh hưởng của nhiệt độ đến hoạt tính của enzim - Biết cách chiết tách AND để quan sát - Rèn luyện tư duy phân tích , tỔn g hợp , kĩ năng làm thí nghiệm , hợp tác nhóm và làm việc độc lập II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Làm thí nghiệm - Hoạt động nhóm hợp tác III . PHUÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - Chuaån bò cuûa GV : + Các dụng cụ thí nghiệm + Hoá chất - Chuaån bò cuûa HS : + Khoai tây sống , khoai tây ngâm trong nước đá , khoai tây chín.

(57) + Dứa tươi chín vừa + Gan lợn , gan gà IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - OÅn ñònh : - LT baùo caùo Yêu cầu Hs báo cáo sĩ số lớp - Hs traû baøi - Kieåm tra baøi cuõ : + TB : Neâu caáu truùc vaø cô cheá taùc động của enzim ? Nêu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim ? + K – G : Taïi sao khi taêng nhieät độ lên quá cao so với nhiệt độ tối ưu của một enzim thì hoạt tính của enzim đó bị giảm thậm chí mất hoàn toàn ? Tế bào có thể đều chỉnh quá trình chuyển hoá vật chất bằng caùch naøo? - Mở bài : Các chất hữu cơ trong tb : prôtêin , lipit , cacbohiñrat , axit nucleâic .Baøi hoâm nay ta seõ tìm hiểu hoạt động của enzim và quan saùt AND 15 . THỰC HAØNH : MỘT Hoạt động 1 : Thực hành thí nghiệm với enzim catalaza Gv phaân coâng : SOÁ THÍ NGHIEÄM VEÀ + Chia nhoùm ENZIM + Giao duïng cuï vaø yeâu caàu baûo quaûn GV yêu cầu Hs nghiên cứu SGK - Nghiên cứu SGK . - HS trả lời Trả lời câu hỏi : I . Thí nghiệm với enzim catalaza + Trình bày cách tiến hành thí - Caét caùc laùt moûng khoai taây daøy 5 nghieäm ? mm Khoai nhiệt độ bình thường Khoai lấy ra từ tủ lạnh + 1 gioït Khoai đã luộc chín H2O2 + Yeâu caàu HS tieán haønh thí nghieäm Trình baøy keát quaû thí nghieäm ?. - Khoai taây soáng taïo boït khí bay leân Khoai taây chín khoâng coù.

(58) + Cô chaát cuûa enzim catalaza laø gì? + Sản phẩm tạo thành sao pứ do enzim naøy xuùc taùc laø gì ? + Giaûi thích keát quaû thí nghieäm ?. II . Thí nghiệm sử dụng enzim trong quả dứa tươi để chiết tách ADN. 1 . Taùch AND ra khoûi tb vaø nhaân tb - Laáy dòch loïc gan cho vaøo 1/2 oáng nghieäm - Cho nước rửa chen vào = 1/6 khối lượng trên - Khuấy nhẹ , để yên 15 phút trên giaù oáng nghieäm - Cho tiếp nước cốt dứa = 1/6 lượng hỗn hợp trên - Khuấy thật nhẹ và để yên 5-10 phuùt 2 . Keát tuûa AND trong dòch tb baèng coàn - Nghieâng oáng nghieäm vaø roùt coàn eâtanol doïc theo thaønh oáng nghieäm sao cho coàn noåi treân beà maët hoãn hợp một lượng bằng lượng dịch nghieàn - Để ống nghiệm lên giá 15 phút. hiện tượng gì xảy ra Khoai taây ngaâm trong nước đá có bọt khí nhưng raát ít - H2O2 - H2O2 vaø O2. - Giaûi thích + Khoai tây sống ở nhiệt độ bình thường  hoạt tính enzim catalaza cao  taïo ra nhieàu boït khí + Khoai taây ngaâm trong nước đá  nhiệt độ thấp làm giảm hoạt tính của enzim + Khoai taây chín  enzim bò nhiệt độ phân huỷ  mất hoạt tính Hoạt động 2 : Thực hành thí nghiệm sử dụng enzim trong quả dứa tươi để tách chiết AND Gv yêu cầu Hs nghiên cứu SGK và trả lời câu hỏi + Trình baøy caùch tieán haønh thí nghieäm ?. - Nghiên cứu SGK - Hs trả lời.

(59) vaø quan saùt 3 . Taùch AND ra khoûi coàn - Dùnh que tre vào trong lớp cồn - Khuấy nhẹ cho các phân tử AND bám vào que tre rồi vớt ra quan sát + Yeâu caàu Hs tieán haønh thí nghiệm và trả lời câu hỏi : - Cho nước rửa bát vào dịch tb nhaèm muïc ñích gì ?. - Thực hành. - Phá vỡ màng sinh chất vì maøng sinh chaát coù baûn chaát laø lipit - Dùng enzim trong quả dứa trong - Thuỷ phân prôtêin và thí nghieäm naøy nhaèm muïc ñích gì giaûi phoùng AND ra khoûi proâteâin ? Tổn g kết , củng cố , đánh giá : - Phaân tích lí do thaønh coâng vaø khoâng thaønh coâng cuûa thí nghieäm - Yeâu caàu caùc nhoùm vieát baøi thu hoạch và trả lời câu hỏi SGK Daën doø : - Vệ sinh lớp học - Ghi vaøo taäp - Vệ sinh dụng cụ thực hành - Đọc trước bài mới : + Hoâ haáp laø gì ? + Quaù trình hoâ haáp traûi qua những giai đoạn nào ? Đặc điểm của từng giai đoạn ? Nhận xét tiết thực hành : Tuaàn : 16 Tieát : 16. I MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Hô hấp là gì ? Vai trò của hô hấp đối với quá trình trao đổi chất . Hiểu được sản phẩm cuoái cuûa quaù trình hoâ haáp laø ATP - Hô hấp là một chuỗi các phản ứng oxi hoá khử - Hô hấp gồm 3 giai đoạn : đường phân , chu trình Crep , chuỗi truyền electron hô hấp - Trình bày đặc điểm của từng giai đoạn trong quá trình hô hấp 2 . Kó naêng : - Tư duy , so sánh , phân tích và khái quát hoá kiến thức - Liên kết và vận dụng kiến thức 3 . Thái độ : - Vận dụng kiến thức vào thực tế II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC :.

(60) - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động nhóm - Hoạt động cá nhân III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + Tranh phoùng to H16.1 , H16.1 , H 16.3 + Phieáu hoïc taäp - HS chuẩn bị : + Đọc trước bài mới IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS OÅn ñònh : Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số lớp - LT baùo caùo Kieåm tra baøi cuõ : ( khoâng coù ) Mở bài : Con người muốn sống cần phải có hoạt động hít thở . Hoạt động này gọi là quá trình hô hấp ngoài , quá trình này giúp cơ thể trao đổi CO2 và O2 với môi trường Quá trình hô hấp ngoài chỉ giúp cơ thể trao đối khí cho một quá trình quan trọng bên trong tb : đó là quá trình hoâ haáp tb Quaù trình hoâ haáp tb giaûi phoùng năng lượng của các nguyên liệu hữu cơ tạo thành năng lượng của Các ATP xảy ra ở mức độ cơ sở của sự sống Hoạt động 1 : Tìm hiểu khái niệm hô hấp 16 . HOÂ HAÁP TEÁ BAØO I . Khaùi nieäm hoâ haáp teá baøo : 1 . Khaùi nieäm :. - Hô hấp là quá trình chuyển đổi năng lượng của các nguyên liệu hữu cơ thành năng lượng của. GV giảng giải : Hô hấp là sự trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường .Hấp thụ thường xuyên khí O2 và thải CO2 từ cơ thể ra môi trường bên ngoài . Hô hấp tb là quá trình sử dụng O2 để oxi hoá các chất hữu cơ đồng thời giải phóng năng lượng cho hoạt động soáng cuûa tb C6H12O6 + 6O2  6CO2 + 6H2O + NL ( ATP + nhieät ) Chất hữu cơ Yeâu caàu Hs quan saùt phöông trình và trả lời câu hỏi : - Là quá trình chuyển đổi + Hoâ haáp laø gì ? năng lượng hữu cơ thành năng lượng của ATP.

(61) ATP - Phöông trình tOÅn g quaùt : C6H12O6 + 6O2  6CO2 + 6H2O + NL (ATP + nhieät) 2 . Baûn chaát : - Là một chuỗi các phản ứng oxi hoá khử . Thông qua các phản ứng năng lượng được giải phóng dần từng phần - Tốc độ của quá trình hô hấp phuï thuoäc vaøo nhu caàu naêng lượng của tế bào. - Taïo ra CO2 vaø giaûi + Kết quả của quá trình hô hấp tạo phóng năng lượng ra caùi gì ? - Là quá trình oxi hoá khử + Baûn chaát cuûa quaù trình hoâ haáp ?. +Tại sao tb không sử dụng năng lượng gluco mà phải qua các phản ứng tạo ra ATP mới sử dụng được ?. II . Các giai đoạn chính của quaù trình hoâ haáp teá baøo :. - ATP là năng lượng sử dễ sử dụng trong các hoạt động sống . Ngoài ra năng lượng chứa trong gluco quá lớn so với nhu cầu năng lượng của từng phản ứng đơn lẻ Trong đó ATP chứa đủ năng lượng cần thiết và thoâng qua quaù trình tieán hoá các enzim đã thích nghi với việc dùng năng lượng ATP cung cấp cho các hoạt động cần năng lượng cho tb - Giống nhau : đều là quá Mở rộng : phân biệt các kiểu hô hấp gồm hô hấp ngoài , hô hấp tb , trình dị hoá Khaùc nhau : quaù trình leân men ? + Hô hấp ngoài : là sự trao Đổi khí giữa cơ thể với môi trường + Hoâ haáp tb : laø hoâ haáp hiếu khí có sự tham gia cuûa oxi + Leân men : laø quaù trình không có sự tham gia của oxi Hoạt động 2 : Tìm hiểu các giai đoạn chính của quá trình hô haáp tb - Quan saùt Gv yêu cầu Hs quan sát sơ đồ H16.1 Gv giaûng giaûi : Hoâ haáp tb laø moät.

(62) Nơi thực hiện Nguyeân lieäu Dieãn bieán vaø keát quaû. chuỗi các phản ứng oxi hoá khử và gồm 3 giai đoạn chính là : đường phaân , chu trình Crep , chuoãi truyeàn electron hoâ haáp - Nghiên cứu SGK - Hoạt động nhóm thống Gv yêu cầu Hs nghiên cứu SGK nhất ý kiến và hoàn thành kết hợp với hình hoàn thành noäi dung phieáu hoïc taäp phieáu hoïc taäp Phieáu hoïc taäp soá 1 – Baøi 16 Đường phân Ct . Crep Cc . electron Nơi thực hiện Nguyeân lieäu Dieãn bieán Keát quaû Gv yêu cầu từng nhóm lên báo - Baùo caùo caùo keát quaû Gv nhận xét , bổ sung và hoàn - Ghi baøi vaøo taäp thieän noäi dung baøi hoïc Đường phân Chu trình Crep Chuoãi chuyeàn electron Baøo töông Chaát neàn ti theå Maøng trong ti theå Gluco Axit pyruvic NADH , FADH Gluco 2 a. pyruvic Acetyl. Co A 2FADH, 6NADH chuỗi pứ H2O , oxh khử 2 ATP , 2 2 ATP 2ATP , CO2 NADH Mở rộng : 1 NADH = 2,5 ATP 1 FADH = 1,5 ATP + Khi oxi hoá hoàn toàn 1 phân tử - 38 ATO nhưng thực ra chỉ có 36 ATP vì 2 ATP sử gluco thì giaûi phoùng ra bao nhieâu dụng hoạt hoá gluco trong phân tử ATP ? giai đoạn đường phân + Saûn phaåm cuûa quaù trình hoâ haáp laø gì ? Lieân heä : + Quaù trình hoâ haáp cuûa moät vaän động viên đang luyện tập thể dục laø maïnh hay yeáu ? vì sao ?. + Hô hấp chia làm 2 loại : - Hô hấp hiếu khí : cần có sự tham gia cuûa oxi  saûn phaåm taïo ra CO2. - CO2 vaø H2O. - Vận động viên đang luyeän taäp laø maïnh . Vì caùc tb cô caàn nhieàu ATP neân quaù trình hoâ haáp dieãn ra nhanh.

(63) vaø H2O , ATP - Hô hấp kỵ khí : không có sự tham gia cuûa oxi  taïo ra axit lactic vaø ATP C6H12O6  2CH3CHOHCOOH + 38 kcal (axit lactic ) Löu yù : Khoâng neân luyeän taäp quaù sức vì quá trình hô hấp ngoài không cung cấp đủ oxi cho quá trình hoâ haáp teá baøo , caùc teá baøo cô phải sử dụng quá trình hô hấp kỵ khí để tạo ATP  dẫn đến tích luỹ axit lactic trong teá baøo gaây hieän tượng đau cơ , mỏi cơ  muốn khắc phục hiện tượng này thì chúng ta phải hít thở thật sâu để cung cấp oxi cho quaù trình hoâ haáp teá baøo Tổn g kết , củng cố , đánh giá : - Đọc phần tỔn g kết cuối bài - Điền chữ Đ vào câu đúng và chữ S vaøo caâu sai : 1 . …Ở tb nhân thật , hoạt động hô hấp xảy ra chủ yếu ở ti thể 2 ….Năng lượng chủ yếu tạo ra từ quaù trình hoâ haáp laø NADH 3 ….Sơ đồ tóm tắt của quá trình đường phân là : Gluco  axit pyruvic + năng lượng 4 ….Trong chu trình Crep moãi phaân tử axetyl-CoA được oxi hoá hoàn toàn sẽ tạo ra 4 phân tử CO2 5 ….Quá trình oxi hoá tiếp tục axit pyruvic xảy ra ở màng ngoài của ti theå Daën doø : - Học bài và trả lời câu hỏi SGK - Đọc phần “ em có biết” - Đọc trước bài mới : + Quang hợp là gì ? + Saûn phaåm cuûa quaù trình quang hợp là gì ? + Nguyeân lieäu cuûa quaù trình quang hợp ?. - Đọc. -Ñ -S -Ñ. -S. -S. - Ghi vaøo taäp.

(64) + Ngoài cây xanh ra, dạng sinh vật nào có khả năng quang hợp ? Nhaän xeùt tieát daïy :. Tuaàn : 17 Tieát : 17 I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Nêu được khái niệm quang hợp và những loại sinh vật nào có khả năng quang hợp - Quang hợp gồm có 2 pha : pha sáng và pha tối . Chỉ ra mối liên hệ giữa 2 pha này - Nêu được tóm tắt diễn biến của pha sáng và pha tối 2 . Kó naêng : - Phân tích , so sánh , tỔn g hợp , khái quát - Vận dụng kiến thức liên bài 3 . Thái độ : - Biết được phương thức lấy năng lượng của sinh vật tự dưỡng II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động cá nhân.

(65) - Hoạt động nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + Sơ đồ phóng to H17.1 và H17.2 + Phieáu hoïc taäp - HS chuaån bò : + Đọc trước bài mới IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI. HOẠT ĐỘNG CỦA GV OÅn ñònh : Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số lớp Kieåm tra baøi cuõ : - TB : Theá naøo laø hoâ haáp tb ? Quaù trình hoâ haáp tb gồm mấy giai đoạn ? Ñaëc ñieåm cuûa moãi giai đoạn đó ? - K – G : Quaù trình hoâ haáp cuûa chuùng ta coù lieân quan nhö theá naøo đối với quá trình hô haáp ? Mở bài : - Taïi sao caây xanh laø “ lá phổi của Trái Đất”. - Quá trình trao đổi khí cuûa caây xanh goïi laø quá trình quang hợp I . Khaùi nieäm quang hợp : 1 . Khaùi nieäm :. - Gv giảng giải : Đời soáng cuûa sinh vaät noùi chung hoặc của con người nói riêng ví dụ nhö vieäc haèng ngaøy con người phải ăn để sống vậy thức ăn của chúng ta đến từ đâu ? Vd : chuỗi thức ăn Cỏ  bò  con người. HOẠT ĐỘNG CỦA HS - LT baùo caùo - Hs traû baøi. - Vì caây xanh coù khaû naêng laáy khí CO2 vaø nhaû ra khí O2 laøm cho môi trường không bị ô nhieãm.

(66) Quang hợp là quá trình sử dụng năng lượng ánh sáng để tỔn g hợp chất hữu cơ từ các nguyeân lieäu voâ cô 2 . Sinh vaät coù khaû năng quang hợp : thực vaät , taûo vaø moät soá vi khuaån coù khaû naêng quang hợp 3 . Phöông trình tOÅn g quaùt : CO2 + H2O +NLAS  ( CH2O ) + O2 4. Caùc saéc toá quang hợp - Cloroâphin - Caroâtenoâit - Phicoâbilin. Vậy chuỗi thức ăn bắt đầu từ sinh vật có khả năng quang hợp - Gv yeâu caàu Hs traû lời câu hỏi + Để thực hiện được quá trình quang hợp caàn coù nguoàn naêng lượng nào ? + Quang hợp là gì ?. - Năng lượng mặt trời và năng lượng nhân tạo - Hs trả lời. - Thực vật , tảo , một số vi khuẩn có khả năng quang hợp - Hs leân baûng vieát. + Những sinh vật nào có khả năng quang hợp ? + Vieát phöông trình tOÅn g quaùt cuûa quaù trình quang hợp ? + Saéc toá quang goàm những nhóm nào ? có vai troø gì trong quaù trình quang hợp ?. - 3 nhoùm : clorophyl , caroâtenoâit , phicoâbilin Vai trò : hấp thụ năng lượng ánh sáng. * Lưu ý : Bức xạ mặt trời chiếu xuống Trái Đất bao gồm nhiều bước sống khác nhau . Mỗi loại hấp thụ năng lượng ở những bước soùng nhaát ñònh. Tuyø thuoäc vaøo ñaëc ñieåm loài , môi trường sống , giai đoạn phát triển , traïng thaùi sinh lí maø thành phần , hàm lượng saéc toá cuûa caùc cô theå quang hợp khác nhau laø khaùc nhau Hoạt động 2 : Tìm hiểu các pha của quá trình quang hợp - Gv treo hình 17.1 Yeâu caàu Hs : - Quan saùt + Quan saùt - 2 pha : pha saùng , pha toái + Quang hợp chia làm.

(67) maáy pha ? + Neâu vò trí , nguyeân liệu , sản phẩm tạo ra ở moãi pha ? + Trả lời câu hỏi lệnh “ Pha tối của quang hợp hoàn toàn không phụ thuoäc vaøo pha saùng coù chính xaùc khoâng ? Vì sao ? ” + Nghiên cứu thông tin SGKkết hợp với H17.1 , H17.2 + Thaûo luaän nhoùm hoàn thành nội dung phieáu hoïc taäp sau. - Leân baûng - Tên pha tối chỉ mang ý nghĩa tượng hình và có theå dieãn ra khi coù caû aùnh saùng vaø caû trong toái. Tuy nhieân , pha toái phuï thuoäc vaøo pha saùng , dùng sản phẩm của pha sáng để hoạt động (các loại enzim của pha tối được hoạt hoá bởi ánh saùng). - Nghiên cứu SGK - Thaûo luaän. Phieáu hoïc taäp – Soá 1 Bài 17 : Quang hợp Pha saùng Pha toái Vò trí Nguyeân lieäu Dieãn bieán Keát quaû Gv yeâu caàu : + Nhoùm 1 leân baùo caùo + Caùc nhoùm coøn laïi so sánh đối chiếu kết quả + Tự hoàn thiện kiến thức + Ruùt ra noäi dung baøi hoïc Gv nhận xét , đánh giá TOÅn g keát vaø ruùt ra noäi dung baøi Mở rộng : con đường cô baûn cuûa pha toái laø con đường C3 được Canvin phaùt hieän vaøo năm 1951 đầu tiên. Ngoài ra còn có chu trình C4 ở 1 số thực vật thích nghi ở vùng nóng hơn và vùng nhiệt đới , thực vật CAM gồm. - Nhoùm 1 baùo caùo.

(68) nhóm cây mọng nước như dứa , xương rồng , caây vuøng sa maïc. Pha saùng Vò trí. Nguyeân lieäu Dieãn bieán – keát quaû. - Maøng tilacoâit -Xaûy ra khi coù aùnh saùng. Pha toái. - Chaát neàn luïc laïp - Dieãn ra caû khi coù aùnh saùng vaø caû trong boùng toái - Aùnh sáng , nước - CO2 , năng lượng của pha sáng ( ATP , NADPH ) - Các sắc tố quang hợp hấp thụ ánh sáng - CO2 + hợp chất 5 C (RiDP )  hợp chất  qua một loạt các phản ứng ôxi hoá khử 6 C khoâng beàn  quaù trình coá ñònh CO cuûa chuoãi chuyeån electron  taïo ra - Hợp chất 6 C  hợp chất 3 C ( sản NADPH , ATP phẩm Ổn định đầu tiên )  chu trình C - Nước quang phân li  O2 hay Canvin + ( H2O  2H + ½ O2 + 2e ) - Hợp chất 3 C + NL pha sáng ( ATP , - PT : NADPH )  AlPG + NLAS + H2O + NADP + ADP + Pi saéc Taùi taïo RiDP tố quang hợp NADPH + ATP + O2 Biến đổi thành tinh bột , sascarôzơ. TOÅn g keát , cuûng coá , - Đọc đánh giá - Đọc phần kết luận - Hs trả lời SGK trang 69 1- C - Gheùp 2 phaàn taïo 2–E thành câu hoàn chỉnh 3–F 1 . Các sắc tố quang hợp 4 – A – pDnước 2 . Trong pha sáng quang5hợ 6–G phân li nhờ 3 . ATP và NADPH được7tạ–oBra trong 8 – Hhợp pha saùng cuûa quaù trình quang 4 . Oâxi được tạo ra trong quang hợp 5 . Pha sáng của quang hợp sẽ không theå dieãn ra 6 . Mọi thực vật đều 7 . Cuøng 1 gioáng luùa troàng trong caùc ñieàu kieän khaùc nhau 8. Pha sáng của quang hợp diễn ra Ghi vaøo taäp Daën doø : - Học bài và trả lời các caâu hoûi SGK - Đọc mục “ em có biết ”.

(69) - Đọc bài mới : + Khaùi nieäm chu kyø tb + Ñaëc ñieåm cuûa kì trung gian + Ñaëc ñieåm caùc kì cuûa quaù trình nguyeân phaân Nhaän xeùt tieát daïy :. Tuaàn : 19 Tieát : 19. I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Hiểu được khái niệm chu kỳ tế bào - Mô tả được các giai đoạn khác nhau của chu kỳ tế bào - Trình bày được các kì của nguyên phân - Nêu được quá trình phân bào được điều khiển như thế nào và những rối loạn trong quá trình điều hoà phân bào sẽ gây hậu quả gì - Nêu được ý nghĩa của nguyên phân 2 . Kó naêng : - Phân tích tranh hình phát hiện kiến thức - So saùnh khaùi quaùt - Liên hệ thực tế - Hoạt động nhóm II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động cá nhân và hoạt động nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + Tranh phoùng to H18.1 vaø H18.2 + Moâ hình quaù trình nguyeân phaân - HS chuẩn bị : + Đọc trước bài IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG GHI BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - OÅn ñònh : Yêu cầu báo cáo sĩ số lớp - LT baùo caùo - Kieåm tra baøi cuõ : + TB : Trình baøy dieãn bieán pha toái vaø - HS traû baøi pha sáng của quá trình quang hợp ? + K – G : ôxi được sinh ra từ chất nào và trong pha nào ? Từ đó cho bieát yù nghóa cuûa quaù trình quang.

(70) hợp? - Mở bài : Tất cả các tb trong cơ thể - Ghi tựa bài sống đều có lập trình thời gian nhất ñònh . Laäp trình naøy goïi laø chu kyø tb và chu kì tb gồm mấy giai đoạn  chuùng ta cuøng xeùt 18 . CHU KỲ TẾ BAØO VAØ Hoạt động 1 : Tìm hiểu chu kỳ tb QUÁ TRÌNH NGUYÊN Gv yêu cầu Hs nghiên cứu Sgk và trả - Nghiên cứu SGK lời câu hỏi : PHAÂN + Theá naøo laø chu kyø tb ? - Trả lời I . Chu kyø teá baøo : + Chu kỳ tb gồm mấy giai đoạn ? Thời - Khái niệm : là khoảng thời gian của từng giai đoạn có giống nhau gian giữa 2 lần phân bào khoâng ? - Goàm : kì trung gian + Việc điều hoà chu kỳ tb có ý nghĩa Caùc kì cuûa quaù trình gì? nguyeân phaân - Ý nghĩa của việc đều hoà chu kỳ tb : đảm bảo cho sự sinh trưởng và phát triển bình thường cuûa cô theå II . Kì trung gian : Hoạt động 2 : Tìm hiểu đặc điểm của kì trung gian - Chiếm phần lớn thời gian chu Gv yêu cầu Hs : kyø tb + Quan saùt H18.1 - Quan saùt - Goàm coù 3 pha : G1 , S , G2 - Trả lời + G1 : tỔn g hợp các chất cần thiết cho sinh trưởng - Hoàn thành nội dung + S : nhaân ñoâi AND , NST  NST phieáu hoïc taäp kép dính nhau ở tâm động. + Thời gian của chu kỳ tb ? + Moät chu kyø tb goàm maáy pha ? + Từng cá nhân nghiên cứu Sgk hoàn thaønh noäi dung phieáu hoïc taäp soá 1 + G2 : tỔn g hợp các chất còn lại Phieáu hoïc taäp soá 1 cho cho quaù trình phaân baøo Baøi 18 Caùc pha Ñaëc ñieåm G1 S G2 + Goïi moät Hs leân trình baøy keát quaû - Leân trình baøy + Yêu cầu các Hs còn lại : so sánh kết - Tự đánh giá quả , đánh giá Mở rộng : - Thời gian chu kỳ tb khác nhau ở các loại tb và loài + Tb phôi sớm : 20 phút / 1 lần.

(71) + Tb ruột : 6 giờ / 1 lần + Tb gan : 6 thaùng / 1 laàn Gv yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : + Tại sao khi tb tăng trưởng đến mức nhaát ñònh laïi phaân chia ?. III . Quaù trình nguyeân phaân :. - Khi tb tăng trưởng , kích thước của nhân tb taêng , nhaân tb khoâng coù khả năng điều hoà các quaù trình xaûy ra trong tb do sự phá vỡ tỉ lệ thích hợp giữa nhân và tb chất Vì vậy sự tăng trưởng tb tới một giới hạn nhất ñònh laø nhaân toá taïo neân traïng thaùi khoâng OÅn định từ đó kích thích các cơ chế khởi động sự phaân baøo + Điều gì xảy ra nếu sự điều hoà chu - Để duy trì hoạt động kyø tb bò truïc traëc ? bình thường của một cơ quan nào đó , các tb già hay bò tOÅn thöông cheát ñi seõ thay theá baèng caùc tb mới do quá trình phân baøo . Tuy nhieân do nguyên nhân nào đó chu kyø tb trong moät cô quan nào đó không phân chia bình thường mà phân chia lieân tuïc khoâng ngừng tạo nên khối u + Vậy việc điều hoà chu kỳ tb có ý - Hs trả lời nghóa gì ? + Caùc taùc nhaân gaây ung thö : oâ nhieãm môi trường , tác hại khói thuốc lá , hoá chất độc , việc dùng thuốc phòng trừ coân truøng Hoạt động 3 : Tìm hiểu đặc điểm của các kì quá trình nguyên phaân - Gv yeâu caàu Hs: - Quan saùt + Quan saùt H18.2 + Quaù trình nguyeân phaân goàm maáy giai - Phaân chia nhaân vaø phaân chia tb chaát đoạn ? + Giai đoạn phân chia nhân gồm mấy - 5 kì : Kì đầu , kì giữa , kì sau , kì cuoái kì ? + Thảo luận hoàn thành nội dung phiếu - Thảo luận hoàn thành noäi dung phieáu hoïc taäp hoïc taäp soá 2 Phieáu hoïc taäp soá 2 – Caùc kì cuûa nguyeân phaân Baøi 18 Phaân chia nhaân.

(72) Kì đầu Kì giữa Kì sau Kì cuoái Tb động vật. Phaân chia tb chaát. + Nhoùm 1 + 2 leân baùo caùo + Caùc nhoùm coøn laïi boå sung + Gv nhận xét , đánh giá và hoàn thaønh noäi dung baøi hoïc. Tb thực vật. + Baùo caùo + Ghi baøi vaøo taäp. Phaân chia nhaân Kì đầu - Nhieãm saéc theå co xoaén , maøng nhaân tieâu bieán , thoi phaân baøo xuaát hieän Kì giữa - Nhiễm sắc thể kép co xoắn cực đại và tập trung thành một hàng ở mặt phẳng xích đạo Kì sau - Nhiễm sắc thể kép tách tâm động  NST đơn di chuyển về 2 cực tb Kì cuoái - Nhieãm saéc theå thaùo xoaén , maøng nhaân xuaát hieän Phaân chia teá baøo chaát - Xảy ra ở đầu kì cuối , tb chất phân chia  2 tb con Tb động vật Tb thực vật - Màng tb thắt ở giữa  2 tb con - Xuaát hieän vaùch ngaên ngang  2 tb con IV . YÙ nghóa cuûa quaù trình nguyeân Hoạt động 4 : Tìm hiểu ý nghĩa của nguyên phân Phaân : Gv yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : - Nguyên phân là hình thức phân + Nhận xét số NST của tb con so - Số lượng tb con = số chia tb ở sinh vật nhân thực , trong với tb mẹ ? lượng tb mẹ đó vật chất di truyền được phân chia + Nêu khái niệm nguyên phân là - Nguyên phân là hình đồng đều cho các tb con thức phân chia tb ở sv gì ? - Nguyeân phaân giuùp caùc cô theå sinh nhân thực , trong đó vật vật nhân thực thực hiện chức năng chất di truyền được sinh sản , sinh trưởng và tái sinh các phân chia đồng đều cho moâ vaø caùc boä phaän bò tOÅn thöông caùc tb con + Sau nhiều lần nguyên phân số - Làm tăng số lượng tb lượng tb như thế nào ? + Ý nghĩa của quá trình nguyên - Hs trả lời phân ở sv vật đơn bào , đa bào và sv sinh sản sinh dưỡng là gì ? + Nêu ý nghĩa ứng dụng của quá - Giâm , chiết , ghép , trình nguyên phân trong thực tiễn ? nuôi cấy mô - Gv boå sung : + Ngaøy nay nhaân gioáng voâ tính ( giâm , chiết , ghép các loại giống cây trồng thu lại lợi nhuận cao ) , gheùp moâ (gheùp taïng ) + Nuoâi caáy moâ phong lan  taïo nhieàu caây con TỔn g kết , củng cố , đánh giá : Gv yeâu caàu Hs : - Leân raùp moâ hình + Raùp moâ hình cuûa quaù trình nguyeân phaân + Chọn câu trả lời đúng :.

(73) 1. Sự sinh trưởng của tb diễn ra chủ yếu ở pha hay kì nào : -D A . Kì đầu B . Kì giữa C . Pha S D . Pha G1 2 . Sự nhân đôi AND và NST diễn ra ở pha hay kì nào ? -D A . Pha G1 B . Kì đầu C . Kì giữa D . Pha S Daën doø : - Ghi vaøo taäp + Học bài trả lời câu hỏi SGK + Đọc mục “ em có biết ” + Đọc trước bài mới : - Giaûm phaân goàm maùy laàn phaân baøo ? Moâ taû ñaëc ñieåm cuûa quaù trình giaûm phaân ? Keát quaû cuûa quaù trình giaûm phaân ? - Xảy ra ở tb nào ? - Chỉ ra sự khác biệt của quá trình nguyên phân và giảm phân ? Nhaän xeùt tieát daïy : - Tuaàn : 20 - Tieát : 20. I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Hs mô tả được đặc điểm các kì trong quá trình giảm phân - Giải thích diễn biến chính trong kì đầu của giảm phân I - Nêu được ý nghĩa của quá trình giảm phân - Nêu sự khác biệt của quá trình nguyên phân và giảm phân - Liên hệ thực tiễn về vai trò của giảm phân trong chọn giống và tiến hoá 2 . Kó naêng : - Quan sát tranh hình nhận biết kiến thức - Phân tích , so sánh khái quát hoá - Vận dụng kiến thức giải thích các hiện tượng thực tế - Hoạt động nhóm , hoạt động độc lập II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động cá nhân và hoạt động nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + Tranh hình phoùng to SGK + Phieáu hoïc taäp - HS chuaån bò : + Đọc trước bài mới IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - OÅn ñònh :.

(74) Yêu cầu Hs báo cáo sĩ số lớp - Kieåm tra baøi cuõ : + Tb : Neâu ñaëc ñieåm cuûa kì trung gian ? Neâu ñaëc ñieåm cuûa caùc kì cuûa quaù trình nguyeân phaân ? + K – G : Ý nghĩa ứng dụng cuûa quaù trình nguyeân phaân trong thực tiễn ? - Mở bài : Ơû loài giao phối , thông qua quaù trình sinh saûn laøm xuaát hieän theá heä lai mang nhieàu ñaëc ñieåm khaùc boá meï goïi laø bieán dò tổ hợp . Nguyên nhân của hiện tượng này chúng ta sẽ giải thích trong baøi hoïc hoâm nay. 19 . GIAÛM PHAÂN. - LT baùo caùo. Hoạt động 1 : Tìm hiểu quá trình giảm phân * GV yeâu caàu Hs quan saùt sô đồ và trả lời câu hỏi: Nghiên cứu thông tin SGK . So saùnh nguyeân phaân vaø giaûm phaân Nguyeân phaân Gioáng Khaùc Vò trí. Gioáng Khaùc. Giaûm phaân. Soá laàn p.baøo Keát quaû Yeâu caàu Hs leân baùo caùo - Baùo caùo vaø nhaän xeùt Nhận xét , bổ sung và hoàn thieän noäi dung baøi Nguyeân Giaûm phaân phaân Đều có một lần nhân đôi AND ( NST ) ở kì trung gian Xảy ra ở tb Xảy ra ở tb sinh dục trưởng thành Vò trí sinh dưỡng vaø sinh duïc sô khai Qua 2 laàn phaân baøo Soá laàn p.baøo Qua 1 laàn phaân baøo Các NST có hiện tượng tiếp hợp và trao đổi đoạn ở kì đầu giảm phân I.

(75) Keát quaû. Caùc kì Kì đầu. Kì giữa. Kì sau Kì cuoái. Từ 1 tb  2 tb Từ 1 tb  4 tb con có số lượng NST giảm có số lượng đi một nửa NST = soá lượng NST tb meï Yêu cầu Hs nghiên cứu SGK - Thaûo luaän nhoùm và kết hợp hình vẽ thảo lận + Cá nhân nghiên cứu nhóm hoàn thành nội dung SGK phieáu hoïc taäp + Trao đổi nhóm thống nhaát yù kieán ghi phieáu hoïc taäp Phieáu hoïc taäp – Soá 1 Baøi 19 Caùc kì Giaûm phaân I Giaûm phaân II Kì đầu Kì giữa Kì sau Kì cuoái Từng nhóm lên báo cáo - Vaøi nhoùm leân baùo caùo Nhận xét , đánh giá - Caùc nhoùm coøn laïi so Hoàn thành nội dung bài sánh đối chiếu Giaûm phaân I Giaûm phaân II - Kì trung gian NST nhaân ñoâi  NST - Caùc NST co xoaén laïi keùp - Các NST kép bắt đôi với nhau thành từng cặp tương đồng  có thể trao đổi các đoạn crômatic cho nhau  hiện tượng trao đổi chéo - NST keùp co xoaén laïi - Cuối kì đầu : màng nhân và nhân con tieâu bieán - Kì đầu chiếm phần lớn của giảm phaân - NST kép co xoắn cực đại - Các NST kép tập trung thành 1 hàng ở mặt - NST keùp taäp trung thaønh 2 haøng phẳng xích đạo trên mặt phẳng xích đạo - Caùc NST keùp di chuyeån veà moãi - NST kép tách tâm động  NST đơn cực của tb tiến về 2 cực tb - Caùc NST keùp thaùo xoaén - NST thaùo xoaén - Maøng nhaân vaø nhaân con xuaát hieän - Tbc phaân chia  4 tb con - Thoi voâ saéc bieán maát - Số lượng NST giảm đi một nửa tb ban đầu - Tbc phân chia  2 con có số lượng * TB động vật NST kép giảm đi một nửa + Tb sinh tinh  taïo ra 4 tb con  4 tinh truøng.

(76) II . YÙ nghóa cuûa giaûm phaân : - Sự phân li độc lập và tổ hợp tự do cuûa caùc caäp NST  taïo ra nhieàu bieán dị tổ hợp  cung cấp nguồn nguyên liệu cho quá trình chọn lọc tự nhiên , giúp các loài có khả năng thích nghi với điều kiện sống mới - Caùc quaù trình nguyeân phaân , giaûm Phaân vaø thuï tinh goùp phaàn duy trì bộ NST đặc trưng của loài. tham gia thuï tinh + Tb sinh trứng  tạo ra 4 tb  1 tb trứng và 3 thể cực tiêu biến * Tb thực vật : hình thành hạt phấn và túi noãn Hoạt động 2 : Tìm hiểu ý nghĩa của quá trình giảm phân Gv yeâu caàu Hs quan saùt hình và trả lời câu hỏi : + Nhận xét số lượng NST của - Số lượng NST giảm đi tb sau quaù trình giaûm phaân một nửa + Neâu khoâng coù quaù trình giaûm - Thì boä NST taêng soá phân thì hiện tượng gì sẽ xảy ra lượng sau mỗi lần thụ tinh  ? tính di truyeàn khoâng OÅn ñònh + Taïi sao noùi giaûm phaân cung - Sự TĐC và PLĐL của cấp nguồn nguyên liệu cho quá các cập NST tương đồng trình chọn lọc tự nhiên ? trong giaûm phaân taïo ra nhiều loại giao tử khác nhau veà nguoàn goác vaø caáu trúc NST + sự kết hợp ngaãu nhieân cuûa caùc giao tử qua thụ tinh  hợp tử mang tổ hợp NST khác nhau  sự đa dạng về kiểu gen + kieåu hình  nguyeân lieäu cho choïn gioáng vaø tiến hoá + Neâu yù nghóa ? - Hs trả lời. TỔn g kết , củng cố , đánh giá : - Đọc phần tóm tắt cuối bài - Giải thích tại sao giảm phân lại có thể tạo ra các giao tử đơn bội khaùc nhau? - Giả sử 1 tb sinh dục của một loài có bộ NST 2n= 14 + Khi tb sinh dục này giảm phân phát sinh giao tử , số lượng bộ NST đơn bội của loài ? + Kết thúc quá trình giảm phân I , số lượng NST trong mỗi tb là bao nhiêu và ở trạng thái nào ? + Nêu số lượng NST ở kì giữa giảm phân II ?  Từ kì TG đến kì giữa II : NST tồn tại ở trạng thái kép Daën doø : + Học bài và trả lời câu hỏi SGK + Oân lại kiến thức bài nguyên phân và giảm phân về những diễn biến cô baûn cuûa NST + Đọc trước bài mới :. - Đọc - Vì qua 2 laàn phaân baøo - n=7 - n=7 NST keùp - n= 7 NST keùp. - Ghi vaøo taäp.

(77) - Các bước chuẩn bị thí nghiệm - Caùch tieán haønh thí nghieäm - Chuaån bò duïng cuï veõ hình Nhaän xeùt tieát daïy :. I . MUÏC TIEÂU : - Xác định được các kì khác nhau của nguyên phân dưới kính hiển vi - Vẽ được các tế bào ở các kì của nguyên phân quan sát được dưới kính hiển vi - Reøn luyeän kó naêng quan saùt tieâu baûn treân kính hieån vi II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Thực hành - Hoạt động cá nhân và hoạt động nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - Gv chuaån bò : + Kính hieån vi + Tieâu baûn coá ñònh laùt doïc reã haønh + Baêng hình quaù trình nguyeân phaân - Hs chuaån bò : + Oân lại kiến thức về nguyên phân + Đọc trước bài thực hành IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS OÅn ñònh : - Yeđu caău lôùp baùo caùo só soẫ lôùp - Lt baùo caùo Kieåm tra baøi cuõ : - Hs traû baøi - Tb : Moâ taû toùm taét dieãn bieán caùc kì cuûa giaûm phaân I ? Yù nghóa cuûa quaù trình giaûm phaân?.

(78) - K – G : Hiện tượng các NST tương đồng bắt đôi với nhau có ý nghóa gì ? Sự khác biệt giữa nguyên phaân vaø giaûm phaân ? Mở bài : Số lượng NST đặc trưng cho mỗi loài Ổn định qua nhiều thế hệ nhưng hình thìa NST sự vận động của NST luôn biến đổi khaùc nhau qua caùc kì cuûa quaù trình nguyên phân  Thực hành quan saùt caùc kì nguyeân phaân . Hoạt động 1 : Cách tiến hành thực hành - Gv chia nhóm thực hành - Caùc nhoùm nhaän duïng cuï - Phaùt duïng cuï : kính hieån vi , tieâu baûn coá ñònh - Các nhóm hoạt động - Gv yeâu caàu : - Dựa vào hướng dẫn SGK + Sử dụng kính hiển vi quan sát để tiến hành quan sát tieâu baûn coá ñònh reã haønh + Nhận biết được các kì của quá - Khi quan sát rõ và nhận dạng đúng các kì vẽ hình trình nguyeân phaân + Vẽ sơ lược hình tb với các kì quan sát được - Gv kieåm tra caùc nhoùm Hoạt động 2 : Viết báo cáo thu hoạch - Cá nhân hoàn chỉnh báo Gv yeâu caàu : cáo thu hoạch - Vẽ đủ các hình quan sát được - Giaûi thích taïi sao cuøng moät kì - Vì trong cuøng moät kì dieãn nào đó của nguyên phân trên tiêu bản lại có thể trông rất khác biến đầu kì , giữa kì , cuối kí laø raát khaùc nhau nhau ? - Noäp baøi - Goïi moät soá hs mang baøi noäp - Nhận xét và cho điểm tại lớp TỔn g kết , củng cố , đánh giá : - Hs traû laïi duïng cuï - Thu báo cáo thu hoạch Daën doø : - Oân lại kiến thức về nguyên phân , giảm phân - Đọc trước bài 22 : + Khaùi nieäm vi sinh vaät + Các loại môi trường cơ bản + Phaân bieät hoâ haáp vaø leân men. Ghi vaøo taäp.

(79) Nhaän xeùt tieát daïy :. Tuaàn : 24 Tieát : 24. PHAÀN BA : SINH. HOÏC VI SINH VAÄT CHƯƠNG I : CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT & NĂNG LƯỢNG Ở VI SINH VẬT. I . MUÏC TIEÂU : 1. Kiến thức : Trình bày được các dinh dưỡng của vi sinh vật dựa theo nguồn cacbon và năng lượng Phaân bieät caùc kieåu hoâ haáp vaø leân men cuûa vi sinh vaät Nêu được 3 loại môi trường nuôi cấy của vi sinh vật 2 . Kó naêng : Phaân tích so saùnh Khái quát hoá kiến thức Vận dụng thực tế 3 . Thái độ : Nhận thức đúng để có hành động đúng II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : Vấn đáp + diễn giải Hoạt động nhóm + hoạt động cá nhân III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - Gv chuaån bò : Phieáu hoïc taäp - Hs chuaån bò : Đọc trước bài mới IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP :.

(80) NOÄI DUNG BAØI. 22 . DINH DƯỠNG , CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VAØ NĂNG LƯỢNG Ở VI SINH VẬT I . Khaùi nieäm VSV :. HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS OÅn ñònh : Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số Lt baùo caùo só soá Kieåm tra baøi cuõ : ( khoâng coù ) Mở bài : Tại sao khi muối dưa trở neân chua aên ngon mieäng bảo quản được lâu ? Tại sao khi rót bia vào ly để hở sau khoảng thời gian 2 tuaàn  daám ? Hoạt động 1 : Tìm hiểu khái niệm vi sinh vật Gv yêu cầu Hs trả lời câu hoûi : Là sv có kích thước nhỏ + Nêu những hiểu biết của không quan sát được em veà vi sinh vaät ? bằng mắt thường + Chuùng coù ñaëc ñieåm chung Sinh saûn nhanh , phaân gì ? boá roäng Gv giaûng giaûi : Do coù caùc ñaëc ñieåm treân neân chuùng coù maët khaép nôi  neân chuùng ta phaûi veä sinh caù nhaân thaät caån thaän. 1. Khaùi nieäm : Là những cơ thể nhỏ bé , chỉ nhìn rõ chúng dưới kính hiển vi 2 . Ñaëc ñieåm chung : Hấp thụ và chuyển hoá chất dinh dưỡng nhanh Sinh trưởng và sinh sản nhanh Phaân boá roäng II . Môi trường và các kiểu dinh dưỡng Hoạt động 2 : Tìm hiểu môi trường và các kiểu dinh dưỡng 1 . Các loại môi trường cơ bản : Gv yêu cầu hs nghiên cứu Nghiên cứu SGK Trong tự nhiên : có mặt ở khắp nơi , SGK và trả lời câu hỏi : trong môi trường có điều kiện sinh vi khuaån coù khaép moïi nôi Môi trường tự nhiên và thaùi raát ña daïng nhưng người ta chia chúng môi trường trong phòng làm mấy loại môi trường thí nghieäm sinh soáng? Trong phoøng thí nghieäm : Nêu đặc điểm các loại môi Hs trả lời + Môi trường tự nhiên : các chất tự trường và vd minh hoạ ? Môi trường tự nhiên : nhieân sữa cho VK lactic lên + Môi trường tỔn g hợp : các chất đã men , dòch quaû cho naám biết thành phần hoá học và số lượng men rượu lên men tạo + Môi trường bán tỔn g hợp : các chất rượu vang tự nhiên và các chất hoá học Môi trường tỔn g hợp : muoái chua döa Môi trường bán tỔn g.

(81) 2. Các kiểu dinh dưỡng :. Dựa vào tiêu chí nào để phaân phaân bieät caùc kieåu dinh dưỡng ? Trình baøy caùc kieåu dinh dưỡng ở vi sinh vật ?. Cách phân biệt dựa vào : nhu cầu năng lượng và nguồn cacbon Các kiểu dinh dưỡng : Kiểu dinh dưỡng Nguồn năng lượng Quang tự dưỡng Aùnh saùng. Nguoàn cacbon chuû yeáu CO2. hợp : rắc bột men vào rá xoâi Nhu cầu năng lượng và nguoàn cacbon Hs trả lời. Ví duï VK lam , taûo ñôn baøo , VK löu huyønh maøu tía vaø maøu luïc Hoá tự dưỡng Chất vô cơ hoặc chất CO2 VK nitrat hoá , VK oxi hoá hiđrô , oxi hữu cơ löu huyønh Quang dị dưỡng Aùnh saùng Chất hữu cơ VK không chứa lưu huỳnh màu lục và maøu tía Hoá dị dưỡng Chất hữu cơ Chất hữu cơ Nấm , động vật nguyên sinh , phần lớn VK không quang hợp III . Hoâ haáp vaø leân men : Hoạt động 3 : Tìm hiểu quá trình hô hấp và lên men 1 . Hoâ haáp : Gv giaûng : Hô hấp là một hình thức hoá dị dưỡng Khi nghiên cứu chuyển hoá các hợp chất cacbohiđrat vật chất và năng lượng ở VSV , người ta đặc biệt quan tâm đến quá trình hô haáp vaø leân men vì ñaây laø những quá trình rất đặc trưng cho sự chuyển hoá vật chất và năng lượng ở VSV Ơû VSV quá trình phân giải đường diễn ra theo các con đường : hô hấp hiếu khí , hô haáp kî khí , leân men . Caùc con đường này đều trải qua giai đoạn đường phân , chúng khác nhau ở giai đoạn sau. Có thể sơ lược phân biệt các con đường này dựa vào chất nhận electron cuoái cuøng Hh hiếu khí:O2 lấy từ Gv yêu cầu Hs trả lời câu ngoài vào hoûi : Hh kỵ khí : phân tử vô Chæ ra chaát nhaän electron cơ lấy từ ngoài như − 2− NO3 , SO 4 cuoái cuøng trong hoâ haáp Hs trả lời hieáu , kî khí. Chuùng coù nguồn gốc từ đâu ?.

(82) Caùc kieåu hoâ haáp. Neâu saûn phaåm taïo thaønh cuûa hoâ haáp hieáu khí vaø kî khí . Vd minh hoạ ? Khái quát và hoàn thành nội dung baøi hoïc Hoâ haáp hieáu khí Hoâ haáp kî khí Khaùi nieäm Là quá trình oxi hoá các phân tử Là quá trình phân giải hiđrôcacbon để hữu cơ thu năng lượng cho tế bào Chất nhận điện tử cuối cùng Oâxi phân tử Phân tử vô cơ Saûn phaåm taïo thaønh CO2 , H2O , năng lượng Năng lượng Ví duï Naám , VK axeâtic VK phản nitrat hoá 2 . Leân men Trong leân men chaát nhaän Là quá trình chuyển hoá kỵ khí diễn điện tử cuối cùng là gì ? ra trong teá baøo chaát Quá trình này diễn ra ở Chất cho và nhận điện tử : các phân tử đâu ? hữu cơ Saép xeáp hieäu suaát naêng Ví dụ : rượu , dấm …. lượng thu được ở các quá trình hoâ haáp hieáu khí , kî khí , lên men theo thứ tự từ thấp đến cao ? Hô hấp và lên men ở VSV là những quá trình sinh học xảy ra thường xuyên xung quanh chuùng ta . Chuùng ta cần tìm hiểu để ứng dụng trong cuoäc soáng TỔn g kết , củng cố , đánh giá : Điền vào chỗ trống sao cho phù hợp : Dựa vào …………………..và nguồn cacbon chủ yếu người ta ……………..ở VSV - Nhu cầu năng lượng , : quang tự dưỡng , ……………… , hoá tự dưỡng , hoá dị dưỡng chia các hình thức dinh Chọn phương án trả lời đúng nhất dưỡng , quang dưỡng 1 . VSV sau đây có lối sống dị dưỡng là : -A A . VK chứa diệp lục B . VK lam C . Taûo ñôn baøo C . Naám 2 . Điểm giống nhau giữa hô hấp và lên men là : -A A . Đều có sự phân giải chất hữu cơ B . Đều xảy ra trong môi trường có nhiều oxi C . Đều xảy ra trong môi trường có ít oxi D . Đều xảy ra trong môi trường không có oxi 3 . Hiện tượng có ở hô hấp mà không có ở lên men : -C A . Giải phóng năng lượng từ quá trình phân giải B . Không sử dụng oxi C . Có chất nhận điện tử từ bên ngoài D . Tất cả đều đúng.

(83) Daën doø : Học bài và trả lời câu hỏi SGK Đọc bài đọc thêm Đọc trước bài mới Sơ đồ tỔn g hợp các chất ở VSV Phân biệt được phân giải trong và ngoài tb Ưùng dụng trong tự nhiên của của sự phân giải và tỔn g hợp các chất ở VSV Nhaän xeùt tieát daïy :. Ghi vaøo taäp. Tuaàn : 25 Tieát : 25. I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Nêu được sơ đồ tỔn g hợp các chất ở VSV - Phân được sự phân giải trong và ngoài tb ở VSV nhờ ezim - Nêu được một số ứng dụng đặc điểm có lợi , hạn chế đặc điểm có hại của quá trình tỔn g hợp và phân giải các chất để phục vụ cho đời sống và bảo vệ môi trường 2 . Kó naêng : - Phân tích , tỔn g hợp - Liên hệ , vận dụng kiến thức vào thực tế II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động cá nhân - Hoạt động nhóm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - Chuaån bò cuûa GV : + Sơ đồ các quá trình tỔn g hợp các axit amin không thay thế mà sinh vật có thể tỔn g hợp được + Sơ đồ phân giải các chất , lên men + Một số tranh vẽ : VK acetic , nấm cúc đen , VK lam hình sợi xoắn , nấm men - Chuaån bò cuûa HS : + Đọc bài trước + Mẫu vật tự nhiên : một số loại nấm ăn * Thoâng tin boå sung : + Saûn xuaát sinh khoái ( proâteâin ñôn baøo ) Nhiều loại nấm ăn ( nấm hương , nấm mỡ , nấm rơm….) là loại thực phẩm quý Vk lam Spirulina là nguồn thực phẩm ở châu Phi , là loại thực phẩm tăng lực ở dạng bột hoặc bánh quy ở Mỹ Ơû Nhật , tảo Chlorella được dùng làm nguồn prôtêin và vitamin bổ sung vào kem , sữa chua , bánh mì  việc sản xuất sinh khối của VSV cũng góp phần làm nhẹ ô nhiễm môi trường.

(84) + Saûn xuaát axit amin : Nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật chứa hàm lượng prôtêin đủ cung cấp về lượng cho nhu cầu của gia súc nhưng lại không làm nguồn prôtêin thức ăn do thiếu một số axit amin khoâng thay theá caàn cho con vaät Vd : Pr lúa mì nghèo lizin , Pr lúa nước nghèo lizin và trêônin….. Vì vậy để đảm bảo hiệu quả nguồn thức ăn cho con người và gia súc , cần thiết phải bổ sung nguồn axit amin không thay thế dựa vào thực phẩm có nguồn gốc cây trồng Ngoài ra , một số axit amin được dùng làm gia vị tăng độ ngon ngọt của các món ăn đó là axit glutamic ( boät ngoït ) Các axit amin nói trên đều thu nhận nhờ lên men VSV + Saûn xuaát caùc chaát xuùc taùc sinh hoïc : Các enzim VSV được sử dụng phổ biến trong đời sống con người và trong nền kinh tế quốc daân: Amilaza ( thuỷ phân tinh bột ) được dùng làm tương , rượu nếp , trong công nghiệp sản xuất baùnh keïo, coâng nghieäp deät , saûn xuaát xiroâ Prôtêaza ( thuỷ phân prôtêin ) được dùng làm tương , sản xuất thịt , trong công nghiệp thuộc da , coâng nghieäp boät giaët ….. Xenlulaza ( thuỷ phân xenlulôzơ ) được dùng làm chế biến rác thải và xử lí các bả thải dùng làm thức ăn cho chăn nuôi Lipaza ( thuỷ phân lipit ) dùng trong công nghiệp bột giặt và chất tẩy rửa + Chaát goâm sinh hoïc : Nhiều VSV tiết vào môi trường một số đường phức gọi là gôm . Gôm cá vai trò bảo vệ tb VSV khỏi bị khô , ngăn cản sự tiếp xúc vơi virus , đồng thời là nguồn dự trữ cacbon năng lượng Goâm duøng trong coâng nghieäp saûn xuaát kem , saûn xuaát kem phuû beà maët baùnh vaø laøm chaát phuï gia trong công nghiệp khai thác dấu hoả . Trong y học gôm dùng làm chất thay thế huyết tương và trong sinh hoá dùng làm tách chiết enzim IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS OÅn ñònh : Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số - LT baùo caùo Kieåm tra baøi cuõ : - Hs traû baøi + TB : Ñònh nghóa theá naøo laø VSV ? Cho vd về môi trường tự nhiên có VSV phaùt trieån ? + K – G : Phân biệt 3 kiểu trao đổi chaát : leân men , hoâ haáp hieáu khí , hoâ haáp kî khí ? Mở bài : Trong đời sống con người đã sử dụng nhiều sản phẩm : rượu , bột ngọt , nước mắm ….. các sản phẩm này được sản xuất như thế nào ?.

(85) 23 . QUÁ TRÌNH TỔN G HỢP Hoạt động 1 : Tìm hiểu quá trình tỔn g hợp của VSV VAØ PHÂN GIẢI CÁC CHẤT Ở Gv yêu cầu hs trả lời câu hỏi : - Vì sao quá trình tỔn g hợp các chất - Vì VSV sinh trưởng VI SINH VAÄT ở VSV diễn ra với tốc độ nhanh ?. I . Quá trình tỔn g hợp : 1 . Ñaëc ñieåm chung : - VSV sinh trưởng nhanh do có quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng , chuyển hoá vật chất , năng lượng và sinh tỔn g hợp các chất diễn ra trong tb với tốc độ rất nhanh - VSV sử dụng năng lượng và enzim nội bào để tỔn g hợp các chất. Gv giaûng giaûi : VSV có khả năng tự tỔn g hợp được caùc axit amin thieát yeáu ( khoâng thay thế ) mà con người không có khả năng tự tỔn g hợp được VSV có khả năng tự tỔn g hợp tất cả những thành phần chủ yếu của tb mà trước hết là prôtêin . Hơn nữa , do có tốc độ sinh trưởng nhanh  VSV trở thaønh nguoàn taøi nguyeân cho con người khai thác. 2 . TỔn g hợp các chất ở VSV: + TỔn g hợp prôtêin : ( axit amin )n ⃗ peptid Proâteâin + TỔn g hợp polisaccarit: ( Glucoâzô )n + ADP – glucoâzô → (Glucoâzô)n+1 + ADP + TỔn g hợp lipit : Glixeârol + axit beùo  lipit + TỔn g hợp các axit nuclêic : (Nuclêôtit)n lk hoá trị axit nuclêic Lk hiñroâ. - VSV tự tỔn g hợp được những chất naøo ? - Vẽ sơ đồ tỔn g hợp của các chất đó ?. II . Quaù trình phaân giaûi :. nhanh  moïi quaù trình sinh lí trong cô theå cuõng dieãn ra nhanh. - Proâteâin , axit amin , axit nucleâic - Hs veõ. Gv giaûng giaûi : Do tốc độ sinh trưởng và tỔn g hợp cao , VSV trở thành nguồn tài nguyên khai thác của con người Vd : 1 con boø naëng 500 kg chæ saûn xuaát theâm moãi ngaøy 0,5 kg proâteâin + 500 kg nấm men có thể tạo được 50 taán proâteâin / ngaøy + Saûn xuaát chaát xuùc taùc sinh hoïc , goâm sinh hoïc Hoạt động 2 : Tìm hiểu quá trình phân giải ở VSV Gv giaûng giaûi : Những phức chất trong môi trường được phân giải thành các chất đơn giản nhờ enzim do VSV tiết ra ( phân giải ngoại bào ) sau đó được VSV.

(86) 1 . Phân giải prôtêin và ứng dụng : proteaza axit amin - Proâteâin ⃗ - VSv haáp thuï vaø phaân giaûi caùc axit amin này tạo ra năng lượng cho mọi hoạt động sống của tb - Ứng dụng : sản xuất nước mắm , nước chấm 2 . Phân giải polysaccarit và ứng duïng : enzim - Polysaccarit ⃗ moânoâsacacrit ( tinh boät , xenluloâzô…) - Các sản phẩm ( đường đơn ) được VSV haáp thuï vaø phaân giaûi tieáp theo con đường hô hấp hiếu khí , kỵ khí hay leân men a. Leân men eâtilic : Tinh boät naám Glucoâzô naám Eâtanol+ . men rượu CO2 b. Leân men lactic ( kî khí ): glucôzơ VK lactic đồng hình Axit lactic. hấp thụ vào trong tb để sinh tỔn g hợp thành các thành phần tb hay được phân giải tiếp theo kiểu hô hấp hay leân men Gv yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : + Tại sao các phức chất ấy không - Do các phức chất được VSV hấp thụ vào cơ thể rồi mới này có trọng lượng phân giải nhờ enzim ? phân tử và kích thước lớn khiến chúng khó qua được thành và maøng tb  Vì vaäy chuùng phaân cắt thành những đoạn có trọng lượng phân tử bé hơn nhờ enzim VSV tiết ra ngoài môi trường + Caùc saûn phaåm taïo ra trong quaù trình phân giải ngoại bào do đã có kích thước nhỏ nên được VSV hấp thuï vaøo cô theå + Chỉ ra sản phẩm của sự phân giải - Hs trả lời prôtêin ? Hãy cho biết con đường tieáp theo cuûa caùc saûn phaåm naøy ? + Chỉ ra những ứng dụng của quá - Hs trả lời trình phaân giaûi proâteâin ? + Trả lời câu hỏi lệnh SGK ? - Hs trả lời + Chỉ ra sản phẩm của sự phân giải polysaccarit ? Haõy cho bieát con đường tiếp theo của sản phẩm này ?. - HS trả lời. + Viết sơ đồ lên men êtilic ? + Lên men lactic chia làm mấy loại ? Phân biệt các loại đó ? Viết sơ đồ ?. - HS viết sơ đồ - VK lactic đồng hình : cho ra 1 saûn phaåm VK lactic dò hình : cho ra nhieàu saûn phaåm. + Trả lời câu hỏi lệnh SGK ? + Các chất xenlulôzơ được phân giải nhö theá naøo ?. - HS trả lời.

(87) glucoâzô Vk lactic dò hình Axit lactic + CO2 + Eâtanol + Axit axeâtic c. Phaân giaûi xenluloâzô : - Nhờ enzim xelulaza  làm cho đất giàu chất dinh dưỡng và tránh ô nhiễm môi trường - Ứng dụng : + Chủ động cấy VSV phân giải xác thực vật + Tận dụng bã thải thực vật để trồng naám aên. III . Mối quan hệ giữa tỔn g hợp và phaân giaûi : TỔn g hợp ( đồng hoá ) và phân giải ( dị hoá ) là 2 quá trình trái ngược nhau nhöng thoáng nhaát nhau trong hoạt động sống của tế bào. + Tại sao bò có thể tiêu hoá được coû?. + Con người ứng dụng quá trình này vaøo saûn xuaát nhö theá naøo ? + Quaù trình phaân giaûi cuûa VSV gaây nên những tác hại gì ?. - Xác thực vật - Vì trong daï coû cuûa động vật nhai lại có các VSV tiêu hoá các chaát giaøu xenluloxô , chuùng seõ phaân giaûi xenluloâxô thaønh caùc saûn phaåm nhö glucozô , mantozô vaø chuùng haáp thuï caùc saûn phaåm naøy - Làm đất giàu dinh dưỡng , tránh ô nhiễm môi trường - Leân men thoái laøm hỏng thực phẩm Gây mốc , hỏng đồ , goã , quaàn aùo , caùc thieát bò coù xenlulozô. * Mở rộng : - Ứng dụng lên men êtilic : “ Khi làm bánh mì , bánh bao , người ta sử duïng naám men , vì sao baùnh laïi xoáp ”  vì caùc CO2 taïo ra trong quaù trình phân giải bột mì nở ra khi nướng bánh làm cho bánh xốp . Ứng dụng quen thuộc khác sản xuất rượu êtilic , rượu vang , bia …. - Ứng dụng lên men lactic : các quá trình muoái chua rau quaû , uû chua caùc thức ăn gia súc , sản xuất sữa chua …  đem lại giá trị tạo lượng sinh khối vi khuẩn có ích , ức chế các vi khuẩn gaây thoái , gaây chua taïo höông vò thôm ngon cho saûn phaåm , chuyeån rau quả về dạng chín sinh học do đó hiệu suất tiêu hoá cao Hoạt động 3 : Tìm hiểu mối quan hệ giữa phân giải vả tỔn g hợp Gv yêu cầu Hs trả lời câu hỏi : - Neâu baûn chaát cuûa quaù trình phaân - TỔn g hợp là quá giải và tỔn g hợp ? trình tỔn g hợp chất phức tạp từ chất đơn.

(88) giaûn Phaân giaûi laø quaù trình phân giải chất phức taïp thaønh chaát ñôn giaûn - Chứng minh mối quan hệ giữa phân  tỔn g hợp và phân giải và tỔn g hợp? giaûi laø 2 quaù trình traùi ngược nhau - Đồng hoá tỔn g hợp caùc chaát cung caáp nguyeân lieäu cho dò hoá , còn dị hoá cung caáp caùc chaát , naêng lượng , nguyên liệu cho đồng hoá TỔn g kết , củng cố , đánh giá : - Đọc phần tỔn g kết SGK - Chọn câu trả lời đúng : 1. Các enzim VSV được sử dụng phổ biến trong đời sống con người ? A . Amilaza C . Proâteâaza B . Xenlulaza vaø lipaza D . Taát caû caùc caâu treân 2. Tại sao VSV phải tỔn g hợp enzim ? A . Để thuỷ phân các chất cao phân tử thành các phần tử nhỏ hơn trước khi vận chuyển vào tb B . Để phục vụ cho cuộc sống hoại sinh và ký sinh C . Để sử dụng trong quá trình chuyển hoá vật chất và năng lượng D . Caû B vaø C 3. Quá trình nào sau đây không phải là ứng dụng lên men ? A . Muoái döa vaø caø C . Tạo rượu B . Làm sữa chua D . Laøm giaám 4. Trong gia đình có thể ứng dụng hoạt động của VK lactic để thực hiện quaù trình naøo sau ñaây ? A . Laøm töông C . Muoái döa B . Làm nước mắm D . Laøm giaám Daën doø : - Hoc bài + trả lời câu hỏi SGK - Đọc phần “ Em có biết ” - Đọc trước bài thực hành : + Cho bieát caùch chuaån bò leân men lactic + Caùch tieán haønh Nhaän xeùt tieát daïy :. - HS đọc -D. -A. -D. -C. - Ghi taäp.

(89) Tuaàn : 26 Tieát : 26. I . MUÏC TIEÂU : - HS biết làm thí nghiệm lên men rượu - Nắm được các bước làm sữa chua , muối chua rau quả - Rèn luyện kỹ năng quan sát , giải thích và biết liên hệ thực tế để tạo ra được sản phẩm ngon , đảm bảo kĩ thuật II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Tiến hành các bước làm thí nghiệm - Cách viết bài bài thu hoạch III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + Kính hieån vi , lam kính + Tranh sơ đồ lên men rượu , hình dạng nấm men rượu + Oáng nghiệm đánh số ( 1, 2 , 3 ) đặt vào giá ống đong - HS chuaån bò : + Boät baùnh men + Dung dịch đường kính 10 % + Dụng cụ và mẫu vật cần thiết làm sữa chua và muối chua rau quả + Làm trước khoảng 3 – 4 giờ thí nghiệm lên men lactic IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS 24 . THỰC HAØNH : LÊN MEN Hoạt động 1 : Tìm hiểu thí nghiệm lên men êtilic. LACTIC & EÂTILIC I . Thí nghieäm leân men eâtilic :. GV yeâu caàu HS : - Chia nhóm thực hành - Trình baøy caùch thí nghieäm leân men. - Hs trả lời.

(90) - Cho vaøo oáng nghieäm 2 , 3 : 1g boät baùnh men - Cho 10ml dung dịch đường vào thaønh oáng nghieäm 1 , 2 - Cho 10 ml nước sôi để nguội vào thaønh oáng nghieäm 3 - Để các ống nghiệm ở nhiệt độ 30 – 32 , quan sát hiện tượng và giải thích. Eâtilic ? - Laøm thí nghieäm theo nhoùm - Hoàn thành bảng nhận xét trang 96 SGK - Dựa vào phương trình . Quá trình leân men caàn ñieàu kieän gì ? X laø chaát gì ? Đường nấm men CO2 + X + NL Mở rộng : Rượu là dung môi phổ biến dùng để saùt truøng trong beänh vieän , laø nguyên liệu sản xuất các loại este , cao su nhaân taïo - Trong sản xuất con người dựa trên nguyên lí lên men êtilic để làm gì ?. II . Leân men lactic 1 . Làm sữa chua : - Đun nước sôi để nguội 40o - Pha sữa vào ngọt vừa uống ( 3 nước : 1 sữa ) - Cho 1 muỗng sữa chua vào - Trộn đều , đổ ra cốc - Đặt vào nơi có nhiệt độ 40o , đậy kín - Sau 3 – 4 giờ thành sữa chua , muốn bảo quản thì để vào tủ lạnh. - Laøm thí nghieäm - Hoàn thành bảng - Nấm men , đường X : rượu êtilic ( C2H5OH ). - Sản xuất rượu vang , bia Duøng naám men saûn xuaát baùnh mì , baùnh bao , chieát xuaát vitamin , proâteâin. Hoạt động 2 : Tìm hiểu lên men lactic GV yeâu caàu HS : - Nêu cách tiến hành thí nghiệm làm - HS trả lời sữa chua ? - Caùc nhoùm laøm thí nghieäm - HS laøm thí nghieäm. - Trả lời câu hỏi lệnh ?. - Glucoâzô Vk lactic CH3CHOHCOOH + NL (ít ) - Khi axit latic hình thaønh pH cuûa dung dịch giảm  prôtêin sữa kết tủa làm sữa từ traïng thaùi loûng sang traïng thaùi seät - Sữa chua là thức ăn rất bổ dưỡng vì có các chất dễ đồng hoá axit lacitc , vitamin ….

(91) Trong sữa chua không coù VK gaây beänh vì môi trường axit ức chế caùc SV naøy 2 . Muoái chua rau quaû : - Neâu caùch tieán haønh thí nghieäm ? - HS trả lời - Rửa sạch rau quả - Caùc nhoùm tieán haønh laøm thí - Hs thực hành - Cắt thành từng đoạn dài 3 cm nghieäm? - Cho rau vào lọ , đổ ngập nước muối ( 5 – 6 % ) , nén chặt , đậy kín , đặt nôi aám 28 – 30 o C - Khoảng thời gian 1 – 2 ngày GV giaûng giaûi : Thời kỳ đầu , khi các chất ( đường trong rau quaû ) chöa khueách taùn ra môi trường , VK gây thối và VK lactic có tự nhiên trên bề mặt rau quả tự phát triển cùng phát triển . Khi đường đã khuếch tán ra môi trường thì VK lactic phát triển mạnh , taïo ra nhieàu axit lactic laøm pH cuûa nước dưa giảm ( khi dưa chua pH = 3 ) , VK gây thối bị ức chế và tiêu dieät , VK lactic chieám öu theá tuyeät đối , dưa trở nên chua Khi dưa đã chua để lâu , không đậy cẩn thận có thể xuất hiện lớp váng trắng trên bề mặt là do 1 loại nấm tứ khoâng khí xaâm nhaäp vaøo , phaùt trieån treân beà maët , chuùng phaân giaûi axit lactic thaønh CO2 vaø H2O laøm cho pH trở nên trung tính tạo điều kiện cho caùc VK khaùc phaùt trieån  laøm hö döa TỔn g kết , củng cố , đánh giá : - Viết bài thu hoạch và trả lời các câu hỏi SGK - Kieåm tra saûn phaåm vaû giaûi thích keát quaû Daën doø : - Ghi vaøo taäp - Đọc phần “ Em có biết ” - Đọc trước bài mới : + Thế nào là sinh trưởng của VSV ? + Thời gian thế hệ là gì ? + Phaân bieät nuoâi caáy lieân tuïc vaø khoâng lieân tuïc Nhaän xeùt tieát daïy :.

(92) Tuaàn : 27 Tieát : 27. CHÖÔNG II :. SINH TRƯỞNG & SINH SẢN CUÛA VI SINH VAÄT. I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Nêu được 4 pha sinh trưởng cơ bản của quần thể VK trong nuôi cấy không liên tục và ý nghĩa của từng pha - Trình bày được ý nghĩa của thời gian thế hệ tế bào ( g ) - Nêu được nguyên tắc và ý nghĩa của phương pháp nuôi cấy liên tục 2 . Kyõ naêng : - Phân tích , so sánh , tư duy , phân tích , tỔn g hợp II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp - Hoạt động nhóm + hoạt động cá nhân III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + 1 soá tranh aûnh vaø moät soá maãu vaät bò moác + Hình vẽ đường cong sinh trưởng của VK - HS chuaån bò : + Đọc trước bài mới IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CUÛA HS -OÅn ñònh : Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số - LT baùo caùo - Kieåm tra baøi cuõ :( khoâng coù ).

(93) 25 . SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VAÄT I . Khái niệm sinh trưởng : 1 . Khaùi nieäm : Sự sinh trưởng của quần thể sinh vật là sự tăng số lượng tế bào của quần thể 2 . Thời gian thế hệ :(g) - Được tính từ khi xuất hiện 1 tb cho đến khi tb đó phân chia hoặc số tb trong quần theå taêng leân gaáp ñoâi - Gọi :+ N0 : số tb ban đầu + n :số lần phân chia sau thời gian t + Nt : soá tb sau n laàn phaân chia  N = N0 . 2n. - Mở bài : VSV có khả năng sinh trưởng nhanh . Vậy sinh trưởng là gì , có ñaëc ñieåm nhö theá naøo ? Hoạt động 1 : Tìm hiểu về sự sinh trưởng của VSV GV yeâu caàu HS : Đọc ví dụ trong SGK : E.coli trong ñieàu kieän nuoâi caáy thích hợp cứ 20 phút tb lại phân đôi 1 laàn + 0  20 phút : từ 1 tb tạo ra mấy tb ? + Thời gian tb VSV phân chia hoặc quần thể VSV tăng lên gấp đôi  thời gain thế hệ 1 tb ⃗1 2 tb ⃗2 4 tb 20 21 22 + Vậy gọi ( No ) là số lượng tb ban đầu  số lượng tb trong quần theå sau n laàn phaân ñoâi laø : No . 2n - Tốc độ sinh trưởng của VSV taêng nhanh theo caáp soá nhaân  vì theá khi nhieãm VK gaây beänh thì beänh tieán trieån raát nhanh nhaát laø VK đường ruột + Trả lời câu hỏi lệnh : - Sau thời gian của 1 thế hệ , số tb trong quần thể biến đổi như theá naøo? - Nếu số lượng tb ban đầu là 105 thì sau 2 giờ thì số lượng tb trong bình laø bao nhieâu ? + Vì VSV có kích thước nhỏ ( cấu tạo 1 tb ) nên sự sinh trưởng của VSV được hiểu là sự gia tăng số lượng tb + Vậy sinh trưởng ở VSV khác với sinh trưởng ở động vật bậc cao nhö theá naøo ?. - Số lượng tb trong quaàn theå taêng leân gaáp ñoâi. - Sau 2 giờ thì tb phaân ñoâi 6 laàn ( n = 6) Số lượng tb là : 105 . 26 tb - Động vật bậc cao : ST là sự tăng khối lượng và kích thước - VSV : kích thước nhoû neân khi nghieân cứu ST người ta theo dõi sự thay đổi của cả quần thể ( sự tăng số.

(94) II . Sự sinh trưởng của quần thể vi khuaån : 1 . Nuoâi caáy khoâng lieân tuïc : A . Khaùi nieäm : - Môi trường nuôi cấy không bổ sung chất dinh dưỡng mới và không được lấy đi các sản phẩm chuyển hoá vật chất B . Quy luật sinh trưởng của quần thể VK: Goàm 4 pha * Pha tieàm phaùt : ( pha lag ) VK thích nghi với môi trường , số lượng tb trong quaàn theå chöa taêng Enzim cảm ứng được hình thành để phân giaûi cô chaát * Pha luỹ thừa : ( pha log ) VK sinh trưởng với tốc độ lớn nhất và không đổi Số lượng tb trong quần thể tăng lên rất nhanh * Pha caân baèng : Số lượng VK trong quần thể đạt đến mức cực đại và không đổi theo thời gian  số lượng tb sinh ra bằng số lượng tb chết đi * Pha suy vong : Soá tb soáng trong quaàn theå giaûm daàn do tb trong quaàn theå bò phaân huyû ngaøy caøng nhiều , chất dinh dưỡng cạn kiệt , chất độc hại tích luỹ quá nhiều. 2 . Nuoâi caáy lieân tuïc : A . Khaùi nieäm : Môi trường nuôi cấy liên tục được bổ sung chất dinh dưỡng vào và đồng thời lấy ra một lượng dịch nuôi cấy tương ñöông. lượng tb của quần theå ) Hoạt động 2 : Tìm hiểu sự sinh trưởng của quần thể VK - GV giaûng giaûi : Trong quaù trình nuoâi caáy VK tuyø thuộc vào tỷ lệ chất dinh dưỡng  coù 2 daïng - GV yeâu caàu HS : - HS trả lời + Keå teân 2 daïng nuoâi caáy ? + Theá naøo laø nuoâi caáy khoâng - HS trả lời lieân tuïc ? + Do nuoâi caáy khoâng lieân tuïc : các thành phần trong môi trường khoâng OÅn ñònh ,caùc chaát qua chuyển hoá tích luỹ ngày càng nhiều đã ức chế sự sinh trưởng cuûa quaàn theå VSV  quaù trình naøy chia laøm 4 pha + Yeâu caàu HS quan saùt H 25 - Quan saùt + GV giảng giải sơ đồ - Laéng nghe + Trình bày đặc điểm của từng - HS trả lời pha? + Trả lời câu hỏi lệnh : Để thu số lượng VSV tối đa thì - Thu hoạch vào nên dừng ở pha nào ? cuối pha luỹ thừa Vaän duïng quy luaät trong vieäc nuôi cấy VSV : do có tốc độ sinh trưởng và hàm lượng prôtêin rất cao , nhiều VK , nấm và tảo đã sử dụng để thu nhận sinh khối ( làm thức ăn bổ sung cho người vaø gia suùc ) vaø nhieàu saûn phaåm khaùc - HS trả lời - Từ nguyên nhân dẫn đến pha suy vong , haõy tìm ra giaûi phaùp để tránh hiện tượng suy vong cuûa quaàn theå VSV ?  Đó là hình thức nuôi cấy liên - HS trả lời tuïc - 2 pha : pha luyõ + Vaäy nuoâi caáy lieân tuïc laø gì ? thừa và pha cân + Nuoâi caáy lieân tuïc traûi qua maáy baèng pha ? - Vì trong moâi + Vì sao nuôi cấy liên tục không trường đã có đầy.

(95) B . Ñaëc ñieåm : - Thành phần môi trường luôn Ổn định - Quần thể sinh vật sinh trưởng liên tục - Dịch nuôi cấy có mật độ sinh vật tương đối Ổn định C . Ứng dụng : - Saûn xuaát sinh khoái thu nhaän proâteâin ñôn. bào, các hợp chất có hoạt tính sinh học nhö axit amin , enzim , caùc chaát khaùng sinh , caùc hoocmoân ……. coù pha tieàm phaùt ?. đủ chất dinh dưỡng  VSV khoâng caàn thời gian làm quen với môi trường + Vì sao nuoâi caáy khoâng lieân tuïc - Vì chaát dinh VSV tự phân huỷ ở pha suy vong dưỡng luôn được , coøn nuoâi caáy lieân tuïc thì khoâng boå sung khoâng bò có hiện tượng này ? caïn kieät vaø chaát  Ñaëc ñieåm cuûa nuoâi caáy lieân độc hại được lấy ra tuïc ? lieân tuïc - Hs trả lời - Daï daøy ruoät * Liên hệ : Tại sao ở dạ dày – người luôn nhận ruột người là 1 hệ thống nuôi được chất dinh cấy liên tục đối với VSV ? dưỡng bổ sung và cuõng lieân tuïc thaûi ra caùc saûn phaåm dò - Trong đời sống người ta sử hoá duïng VSV nhö theá naøo ? - HS trả lời. TỔn g kết , củng cố , đánh giá : - Nêu sự khác biệt nuôi cấy không liên tục và liên tục ? Ñaëc ñieåm NC khoâng lieân tuïc NC lieân tuïc Môi trường Không được bổ sung chất Bổ sung chất dinh dưỡng liên dinh dưỡng liên tục tuïc Chaát chuyeån Khoâng laáy ra Được lấy ra hoá Pha sinh 4 pha : pha tieàm phaùt , pha 2 pha : pha luỹ thừa , pha cân trưởng luỹ thừa , pha cân bằng , baèng pha suy vong Mật độ VSV Không Ổn định Tương đối Ổn định - Chọn câu trả lời đúng : 1 . Thời gian cần thiết để 1 tb VSV phân chia gọi là : A . Thời gian 1 thế hệ C . Thời gian sinh trưởng và phát triển B . Thời gian sinh trưởng D . Thời gian tiềm phát 2 . Biểu hiện sinh trưởng của VSV ở pha cân bằng động là : A . Số lượng sinh ra > chết C . Số lượng sinh = chết B . Số lượng chết > sinh D . Tất cả đều sai 3 . Nguyên nhân nào sau đây dẫn đến giai đoạn sau của quá trình nuôi cấy , VSV giảm dần số lượng ? A . Chất dinh dưỡng ngày càng cạn kiệt B . Các chất độc xuất hiện ngày càng nhiều C . Do 1 nguyeân nhaân khaùc D . A và B đúng Daën doø :. - HS trình baøy. -A. -C. -D. - Ghi vaøo taäp.

(96) - Học bài + trả lời câu hỏi SGK - Đọc phần “ Em có biết ” - Đọc trước bài mới : + Sự sinh sản của VSV nhân sơ gồm những dạng nào ? + Sự sinh sản của VSV nhân thực gồm những dạng nào ? Nhaän xeùt tieát daïy :. Tuaàn : 28 Tieát : 28. I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Nêu được các hình thức sinh sản chủ yếu của VSV nhân sơ ( phân đôi , ngoại bào tử , bào tử đốt , nảy chồi ) - Mô tả được sự phân đổi ở vi khuẩn ( bắt đầu từ sự hình thành hạt mêzôxôm , AND phân chia vaø hình thaønh vaùch ngaên ) - Nêu được các hình thức sinh sản ở VSV nhân thực ( nguyên phân , bào tử vô tính , bào tử hữu tính ) - N6u được đặc điểm một số chất hoá học ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của VSV - Trình bày được các yếu tố vật lý ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của VSV - Nêu được một số ứng dụng mà con người đã sử dụng các yếu tố hoá học và lí học để khống cheá VSV coù haïi 2 . Kó naêng : - Quan saùt , tö duy , so saùnh - Phân tích , tỔn g hợp - Hoạt động cá nhân và hoạt động nhóm 3 . Thái độ : - Giữ gìn vệ sinh II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Thaûo luaän nhoùm III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò :.

(97) + Hình vẽ ngoại bào tử , bào tử đốt , VK nảy chồi , phân đôi ở VK , các bào tử kín và bào tử traàn + Bảng so sánh tính chất các loại bào tử ở VK + Một số tranh ảnh , bài báo nói về các chất hoá học là chất dinh dưỡng , nhân tố sinh trưởng và là chất ức chế VSV - HS chuaån bò : + Đọc trước bài mới IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - OÅn ñònh : Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số ? - LT baùo caùo - Kieåm tra baøi cuõ : + TB : Theá naøo laø nuoâi caáy - HS traû baøi khoâng lieân tuïc ? Trình baøy ñaëc ñieåm caùc pha trong nuoâi caáy khoâng lieân tuïc vi khuaån ? + K – G : Phaân bieät nuoâi caáy lieân tuïc vaø khoâng lieân tuïc ? Phân biệt sinh trưởng của VSV vaø SV baäc cao ? - Mở bài : VSV cuõng nhö caùc SV khaùc khi hấp thụ và đồng hoá các chất dinh dưỡng tb vi khuẩn tăng kích thước dẫn đến quá trình sinh sản để tăng số lượng tb . Vậy VSV có mấy hình thức sinh saûn ? . SINH SẢN VAØ CÁC YẾU Hoạt động 1 : Tìm hiểu sự sinh sản của VSV nhân sơ. 26 TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ SINH TRƯỞNG CỦA VSV. I . Sinh saûn cuûa VSV nhaân sô : 1 . Phaân ñoâi : Khi phaân ñoâi , maøng sinh chaát cuûa vi khuaån gaáp neáp hình thaønh meâzoâxoâm , vòng AND đính vào các hạt này để nhân đôi , đồng thời thành tb hình thành vách ngaên taïo thaønh 2 tb con . 2 . Nảy chồi và tạo thành bào tử : A . Phaân nhaùnh vaø naûy choài : vi khuaån quang dưỡng màu tía.

(98) B . Bào tử : * Bào tử sinh sản : + Ngoại bào tử : được hình thành bên ngoài tb sinh dưỡng : như VSV dinh dưỡng mêtan + Bào tử đốt : được hình thành bởi sự phân đốt của sợi dinh dưỡng : như ợ xạ khuaån  Đặc điểm : có các lớp màng , không có vỏ , không có hợp chất canxiđipicôlinat * Bào tử không sinh sản : + Nội bào tử : được hình thành bên trong tb sinh dưỡng  Ñaëc ñieåm : khoâng sinh saûn laø daïng nghó của tb , có vỏ dày và chứa canxiñipicoâlinat II . Sinh sản của VSV nhân thực : 1 . Sinh sản bằng bào tử : - Bào tử vô tính : như bào tử kín nấm Mucor , bào tử trần nấm Pennixilin - Bào tử hữu tính thông qua giảm phân 2 . Sinh saûn baèng naûy choài vaø phaân ñoâi : như nấm men , nấm rượu , tảo lục , tảo maét …… III . Chất hoá học :. Hoạt động 2 : Tìm hiểu sự sinh sản của VSV nhân thực. Hoạt động 3 : Tìm hiểu sự ảnh hưởng của các chất hoá hoïc. 1 . Chất dinh dưỡng : - Chất hữu cơ : cacbohiđrat , prôtêin , lipit ... - Chaát voâ cô : Zn , Mn , Mo …. - Nhân tố sinh trưởng : là chất dinh dưỡng cần thiết cho sinh trưởng của VSV với một lượng nhỏ nhưng chúng không tự tỔn g hợp được Dựa vào nhân tố sinh trưởng chia làm 2 nhoùm VSV : + VSV nguyên dưỡng : VSV tự tỔn g hợp được các chất + VSV khuyết dưỡng : VSV không tự tỔn g hợp được các chất 2 . Chất ức chế sự sinh trưởng : Các chất hoá học Cơ chế tác động Các hợp chất phênol Biến tính các prôtêin , các loại maøng tb. Ưùng dụng Khử trùng phòng thí nghiệm , bệnh viện.

(99) Các loại cồn ( êtanol , izoâproâpanol, 70 – 80 %) Iốt , rượu iốt ( 2 % ). Thay đổi khả năng cho đi qua của lipit ở màng sinh chất Oâxi hoá các thành phần của tb. Clo ( natri hipoâclorit ) cloramin Các hợp chất kim loại nặng ( thuyû ngaân , baïc … ) Caùc anñeâhit ( phoocmanñeâhít 2 % ) Các loại khí êtilen ôxit ( 10 – 20 % ) Caùc chaát khaùng sinh. Sinh ôxi nguyên tử có tác dụng ôxi hoá mạnh Gaén vaøo nhoùm SH cuûa proâteâin làm chúng bất hoạt Bất hoạt các prôtêin Oâxi hoá các thành phần tb Dieät khuaån coù tính choïn loïc. Thanh truøng trong y teá , phoøng thí nghieäm Dieät khuaån treân da , taåy truøng trong beänh vieän thanh Diệt bào tử đang nẩy mầm , các thể sinh dưỡng Sử dụng rộng rãi trong thanh trùng Khử trùng các loại dụng cụ nhựa , kim loại Thanh truøng y teá , thuù y …. II . Caùc yeáu toá lí hoïc : Hoạt động 4 : Tìm hiểu các yếu tố lí học 1 . Nhiệt độ : - Làm biến tính các loại prôtêin , axit nucleâic - Chia laøm 4 nhoùm : VSV öa laïnh , öa aám , öa n hieät vaø öa sieâu nhieät - Ứng dụng : nhiệt độ cao để thanh trùng , nhiệt độ thấp kiềm hãm sự sinh trưởng cuûa VSV 2 . Độ ẩm : - Là yếu tố hoá học tham gia vào các quaù trình thuyû phaân - Vi khuẩn đòi hỏi độ ẩm cao , nấm men đòi hỏi ít nước hơn, nấm sợi có thể sống trong điều kiện độ ẩm thấp - Ứng dụng : khống chế sự sinh trưởng của từng nhóm VSV 3 . pH : - Aûnh hưởng đến tính thấm qua màng , hoạt động chuyển hoá vật chất trong tb , hoạt tính enzim , sự hình thành ATP …. - Chia laøm 3 nhoùm VSV : VSV öa axit , öa kieàm ,öa pH trung tính 4 . Aùnh saùng : - Tác động đến sự hình thành bào tử sinh sản , tỔn g hợp sắc tố , chuyển động hướng sáng … - Bức xạ ánh sáng có thể tiêu diệt hoặc ức chế VSV 5 . Aùp suaát thaåm thaáu :.

(100) Sự chênh lệch nồng độ của một chất giữa 2 bên màng sinh chất gây nên một aùp suaát thaåm thaáu.. - Tuaàn : - Tieát :. I . MUÏC TIEÂU : - Phát hiện và vẽ hình dạng 1 số loại vi khuẩn trong khoang miệng và nấm trong váng dưa chua để lâu ngày hay nấm men rượu - Hs quan sát một số hình ảnh về các bào tử của nấm - Rèn thao tác thực hành : nhuộm tb đơn giản , kĩ năng quan sát bằng kính hiển vi II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động nhóm - Hoạt động cá nhân III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + Duïng cuï + Thuoác nhuoäm + Maãu vaät - HS chuaån bò : + Đọc trước bài mới + Oân chöông I , II IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CUÛA HS - OÅn ñònh : Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số - LT baùo caùo - Kieåm tra baøi cuõ : - HS trả lời + VK hình thành các loại bào tử naøo ? + Nếu không diệt hết nội bào tử ,.

(101) 28 . THỰC HAØNH QUAN SAÙT MOÄT SOÁ VSV I . Nhuoäm ñôn phaùt hieän VSV trong khoang mieäng * Tieán haønh : - Nhỏ 1 giọt nước cất trên lam kính - Dùng tăm tre lấy 1 ít bựa răng trong mieäng - Đặt bựa răng gần giọt nước  làm thành dòch huyeàn phuø , daøn moûng - Hong khoâ  ñaët giaáy loïc treân tieâu baûn  nhoû thuoác nhuoäm leân treân giaáy loïc khoảng 20 giây rồi lấy giấy ra - Rửa nhẹ tiêu bản bằng nước cất hong khoâ * Quan saùt , veõ hình II . Nhuoäm ñôn phaùt hieän naám men : * Tieán haønh : - Lấy 1 giọt dung dịch đường có ngâm vaùng döa hay baùnh men nhoû leân lam kính - Đặt dung dịch gần giọt nước  làm thaønh dòch huyeàn phuø , daøn moûng - Hong khoâ  ñaët giaáy loïc treân tieâu baûn  nhoû thuoác nhuoäm leân treân giaáy loïc khoảng 20 giây rồi lấy giấy ra - Rửa nhẹ tiêu bản bằng nước cất hong khoâ * Quan saùt , veõ hình - Cuûng coá :. thịt hộp để lâu ngày sẽ bị phồng leân , bò bieán daïng , vì sao ? + Vì sao nên đun sôi lại thức ăn còn dư trước khi lưu giữ trong tủ laïnh ? - Mở bài : VSV có ở khắp nơi , có lợi và gây hại . Nhưng chúng ta chỉ xét những VSV có lợi cho cơ thể là VSV trong khoang mieäng vaø naám men Hoạt động 1 : Tìm hiểu cách nhuộm đơn phát hiện VSV trong khoang mieäng - GV yeâu caàu : + Trình bày cách nhuộm đơn để - HS trả lời phaùt hieän VSV trong khoang mieäng? - GV nhaán maïnh : + Laøm thaønh dòch huyeàn phuø + Nhoû thuoác nhuoäm - GV yeâu caàu caùc nhoùm tieán haønh thí nghieäm - Quan saùt - Kiểm tra mẫu của từng nhóm. - Caùc nhoùm tieán haønh thí nghieäm theo các bước thao taùc vaø veõ hình. Hoạt động 2 : Tìm hiểu cách nhuộm đơn phát hiện nấm men - GV yeâu caàu : + Trình bày cách tiến hành nhuộm - HS trả lời đơn để phát hiện nấm men ? - GV yeâu caàu caùc nhoùm tieán haønh - Caùc nhoùm tieán thí nghieäm haønh thí nghieäm , - Quan saùt quan saùt , veõ hình - Kiểm tra mẫu của từng nhóm.

(102) + GV cho HS quan saùt 1 soá tieâu baûn coá ñònh veà naám men , VK + Yêu cầu trả lời câu hỏi SGK - Daën doø : + Viết bài thu hoạch theo nhóm + Söu taàm tranh aûnh veà VSV + Đọc mục “ Em có biết ” - Nhận xét tiết thực hành : + Thái độ học tập + Kĩ năng thực hành + Keát quaû caùc nhoùm + Veä sinh cuûa nhoùm. - Quan saùt - Trả lời - Ghi vaøo taäp. CHÖÔNG III VIRUT & BEÄNH TRUYEÀN NHIEÃM - Tuaàn : - Tieât :. I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Mô tả được đặc điểm hình thái và cấu tạo chung của virut - Neâu 3 ñaëc ñieåm cô baûn cuûa virut 2 . Kó naêng : - Quan sát tranh hình phát hiện kiến thức - Phân tích tỔn g hợp khái quát kiến thức - Vận dụng kiến thức giải thích các hiện tượng thực tế II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động nhóm - Hoạt động cá nhân III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + Tranh hình phoùng to SGK - Hs chuaån bò : + Đọc bài trước IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV - OÅn ñònh : Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số. HOẠT ĐỘNG CỦA HS - LT baùo caùo.

(103) - Kieåm tra baøi cuõ : ( khoâng coù ) - Mở bài : Neâu 1 soá beänh do virut gaây ra ?. 29 . CAÁU TRUÙC CAÙC LOẠI VIRUT I . Caáu taïo : - Thaønh phaàn : + Voû : proâteâin (capsit). - VR gây bệnh đốm thuoác laù , VR gaây bệnh lở mồng long móng ở gia súc , VR gaây beänh AIDS….. Vaäy virut laø gì ? Noù coù caáu taïo nhö theá naøo maø gaây nhieàu beänh hieåm nghèo ở người , động vật và thực vaät ? Hoạt động 1 : Tìm hiểu cấu tạo của virut. Nucleâoâcapsit. + Loõi : axit nucleâic 1 . Loõi : - Chỉ chứa AND hoặc ARN ở dạng chuỗi đơn hoặc chuỗi kép 2 . Voû : - Bao bọc axit nuclêic để bảo vệ - Cấu tạo từ các đơn vị ptôtêin gọi là capsoâme + Capsoâme : laø ñôn vò caáu taïo neân voû capsit + Capsit : do nhieàu capsoâme caáu taïo neân coù nhieäm vuï baûo veä axit nucleâic - Phaân bieät virut traàn vaø virut coù voû : + VR trần : không có vỏ ngoài + VR voû :  Có vỏ ngoài : lớp lipit kép và proâteâin  Trên mặt vỏ ngoài có các gai glicoproâteâin laøm nhieäm vuï khaùng nguyeân vaø giuùp virut baùm vaøo tb vaät chuû II . Hình thaùi : * Caáu truùc xoaén : - Capsoâme saép xeáp theo chieàu xoaén. Hoạt động 2 : Tìm hiểu hình thái của virut.

(104) cuûa axit nucleâic - Hình que , sợi , cầu - Vd : VR khaûm thuoác laù , beänh daïi , cúm , sởi * Caáu truùc khoái : - Capsoâme saép xeáp theo hình khoái ña diện với các mặt là tam giác đều - Vd : VR baïi lieät * Cấu trúc hỗn hợp : - Đầu có cấu trúc khối chứa axit nuclêic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn - Vd : phagơ ( thể thực khuẩn ) III . Ñaëc ñieåm cuûa virut : Hoạt động 3 : Tìm hiểu đặc điểm của VR khác với các cơ - Là thực thể chưa có cấu tạo tb theå soáng khaùc - Kích thước vô cùng nhỏ - Soáng kyù sinh noäi baøo baét buoäc . Trong tb vật chủ , VR hoạt động như là một thể sống . Ngoài tb chúng là thể voâ sinh - Hệ gen chỉ chứa 1 loại axit nuclêic : AND hoặc ARN - TỔn g kết , củng cố , đánh giá : + Neâu khaùi nieäm : capsoâme , capsit , nucleâcapsit ? - HS trả lời + Neâu caáu taïo cuûa VR ? + So saùnh virut vaø vi khuaån ? - Hs leân baûng ghi Tính chaát Virut Vi khuaån Coù caáu taïo tb Khoâng Coù Chỉ chứa AND / ARN Coù Khoâng Chứa cả AND và ARN Khoâng Coù Chứa ribôxôm Khoâng Coù Sinh sản độc lập Khoâng Coù - Daën doø : - Ghi vaøo taäp + Hoïc baøi + Trả lời câu hỏi SGK + Đọc phần “ Em có biết ” - Nhaän xeùt tieát daïy :.

(105) - Tuaàn : - Tieát :. I . MUÏC TIEÂU : 1 . Kiến thức : - Nêu được đặc điểm mỗi giai đoạn nhân lên của VR - HIV laø VR gaây suy giaûm mieãn dòch  laøm xuaát hieän caùc beänh cô hoäi 2 . Kó naêng : - Quan sát tranh hình phát hiện kiến thức - Phân tích tỔn g hợp khái quát kiến thức - Vận dụng kiến thức giải thích các hiện tượng thực tế II . PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : - Vấn đáp + diễn giảng - Hoạt động nhóm - Hoạt động cá nhân III . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC : - GV chuaån bò : + Tranh hình phoùng to SGK + Thông tin bổ sung về đại dịch AIDS - Hs chuaån bò : + Đọc bài trước IV . CÁC BƯỚC LÊN LỚP : NOÄI DUNG BAØI HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - OÅn ñònh : Yêu cầu lớp báo cáo sĩ số - LT baùo caùo - Kieåm tra baøi cuõ : - HS trả lời.

(106) 30 . SỰ NHÂN LÊN CỦA VR TRONG TEÁ BAØO CHU Û I . Chu trình nhaân leâ cuûa VR : 1 . Sự hấp phụ : Gaén caùc gai glicoâproâteâin cuûa VR vaøo caùc thuï theå ñaëc hieäu treân beà maët tb 2 . Xaâm nhaäp : - Đối với phagơ: enzim lizôzim phá huyû thaønh tb bôm a. nucleâic vaøo tb chất , còn vỏ nằm ở bên ngoài - Đối với VR động vật : đưa cả nuclêôcapsit vào tb chất , sau đó cởi voû giaûi phoùng a. nucleâic 3 . Sinh tỔn g hợp : VR sử dụng enzim và nguyên liệu của tb để tỔn g hợp a. nuclêic và prôêtin cho rieâng mình 4 . Laép raùp : Lắp a. nuclêic vào prôtêin vỏ để tạo VR hoàn chỉnh 5 . Phoùng thích : - VR phá vỡ tb ồ ạt chui ra ngoài. + TB : Trình baøy caáu truùc vaø hình thaùi cuûa VR ? Cho Vd veà VR vaø beänh do VR gaây neân ? + K – G : Dựa vào H 29.3 , nếu trộn a.nuclêic của chủng B với một nửa prôtêin của chủng A và một nửa prôêtin của chủng B thì chuûng lai seõ coù daïng nhö theá naøo ? Neáu chuûng lai vaøo cây thuốc lá gây bệnh, sau đó phân lập VR thì sẽ được chủng A hay B . Từ đó , có thể rút ra keát luaän gì ? - Mở bài : VR khoâng coù caáu taïo tb , khoâng có quá trình trao đổi chất , trao đổi năng lượng , chúng phụ thuộc hoàn toàn vào tb vật chủ , nên ở VR quá trình sinh sản gọi laø quaù trình nhaân leân . Hoạt động 1 : Tìm hiểu chu trình nhân lên của VR.

(107) - Khi VR nhaân leân maø laøm tan tb goïi laø chu trình sinh tan II . HIV / AIDS: Hoạt động 2 :Tìm hiểu về HIV / AIDS 1 . Khaùi nieäm :.

(108)

Giao an sinh hoc 10 tron bo

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về