Tình hình thị trường bảo hiểm việt nam năm 2010

PHẦN I: TỔNG QUAN THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM VIỆT NAM NĂM 2010 [1]
I. TÌNH HÌNH KINH TẾ XÃ HỘI
Năm 2010 kết thúc kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2006 -2010, Việt Nam
giữ vai trò chủ tịch ASEAN, cả nước thi đua chào mừng ngày lễ lớn 80 năm thành lập
Đảng, 35 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, 65 năm ngày Quốc khánh,
1.000 năm Thăng Long – Hà Nội, tiến hành Đại hội Đảng các cấp và Đại hội Đảng tồn
quốc. Với khí thế trên, nền kinh tế xã hội Việt Nam tiếp tục vượt qua khó khăn thách
thức ảnh hưởng của suy thối kinh tế toàn cầu hoàn thành thắng lợi các chỉ tiêu đề ra.
GDP vượt mốc 100 tỉ USD tăng trưởng trên 6,7%, bình qn đầu người 1.160 USD,
Tăng trưởng nơng nghiệp 2,6%, công nghiệp và xây dựng 7,6%, dịch vụ 7,5%, xuất
khẩu trên 70 tỉ USD chiếm 70% GDP trong đó một số mặt hàng nơng lâm hải sản có giá
trị cao như gỗ và đồ gỗ 3,4 tỉ USD, gạo 3,23 tỉ USD, cao su 2,32 tỉ USD, tôm 2 tỉ USD,
hạt điều 1,14 tỉ USD. Quốc tế ghi nhận cố gắng giảm hộ nghèo của Việt Nam từ 22%
năm 2005 xuống còn 9,45% năm 2010. Những thuận lợi trên là tiền đề cho ngành bảo
hiểm tăng trưởng.
Tuy nhiên, ngành bảo hiểm cũng gặp khơng ít khó khăn từ nền kinh tế xã hội, sự
kiện Vinashin làm cho một số DNBH tồn đọng phí bảo hiểm chưa thu được. Giá vàng,
tỉ giá ngoại hối và lãi suất thay đổi ảnh hưởng đáng kể tới hoạt động kinh doanh bảo
hiểm nhân thọ. Lũ lụt liên tiếp xảy ra ở các tỉnh miền Trung làm gia tăng bồi thường
bảo hiểm nhưng không đáng kể so với tổng thiệt hại khoảng 16.050 tỉ đồng của nhiều
đối tượng chưa mua bảo hiểm. Những tổn thất do bão lũ miền Trung để lại hậu quả
nghiêm trọng với 260 người chết, 96 người mất tích, 491 người bị thương, 6.000 ngôi
nhà bị sập đổ trôi, 471.985 nhà ngập, hư hại, tốc mái, 312.000 ha lúa hoa màu bị hư
hỏng.
Năm 2010, Quốc hội thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật kinh
doanh bảo hiểm, Bộ Tài chính-Cục Quản lý giám sát bảo hiểm nâng cao chế độ quản lý
nhà nước thông qua việc kiểm soát chặt chẽ đào tạo đại lý bảo hiểm, tiến hành thanh

1
Theo Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam. Xem tại: />arId=641&grpid=3&cms_action=3

tra, kiểm tra một số DNBH và việc thực hiện chế độ bảo hiểm bắt buộc TNDS chủ xe
cơ giới.
Năm 2010, các DNBH đã hồn thành lộ trình có đủ vốn pháp định 300 tỉ đồng
đối với phi nhân thọ, 600 tỉ đồng đối với nhân thọ, chuyển đổi doanh nghiệp nhà nước
thành doanh nghiệp cổ phần. Bộ Tài chính đã cấp giấy phép hoạt động cho 2 DNBH là
Công ty TNHH Bảo hiểm Phi nhân thọ Cathay và Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Fubon
Việt Nam và chấp thuận về mặt nguyên tắc cấp phép cho Công ty Bảo hiểm Nhân thọ
Generali.
Năm 2010, ngành bảo hiểm hoàn thành cơ bản các chỉ tiêu Chiến lược phát triển
thị trường bảo hiểm Việt Nam giai đoạn 2003 – 2010 được Thủ tướng chính phủ phê
duyệt và kế hoạch 5 năm phát triển thị trường bảo hiểm 2006 – 2010 của Bộ Tài chính.
Doanh thu bảo hiểm năm 2010 đạt 30.844 tỉ đồng xấp xỉ chỉ tiêu chiến lược đề
ra trong đó BH phi nhân thọ đạt 17.052 tỉ đồng, vượt chỉ tiêu Chiến lược 91%, BH nhân
thọ đạt 13.792 tỉ đồng đạt 45% so với chỉ tiêu Chiến lược, thu nhập đầu tư 8.200 tỉ
đồng. Tổng vốn đầu tư của DNBH ước đạt trên 92.000 tỉ đồng (tương đương 4,6 tỉ
USD) đạt chỉ tiêu chiến lược. Tổng số đại lý bảo hiểm trên 200.000 người, tăng 33% so
với chỉ tiêu chiến lược, Năng lực tài chính của DNBH ngày một tăng. Tổng vốn chủ sở
hữu 30.100 tỉ đồng trong đó nhân thọ 10.600 tỉ đồng, Phi nhân thọ 19.500 tỉ đồng.
II.THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ
1. Khái quát chung thị trường bảo hiểm phi nhân thọ
Hiện tượng cạnh tranh gay gắt bằng hạ phí BH, mở rộng điều khoản, điều kiện
BH đã có dấu hiệu hạ nhiệt. Nhiều DNBH đã chú ý đến hiệu quả hướng tới mục tiêu
không lỗ về nghiệp vụ BH bằng cách xây dựng công nghệ quản lý khai thác bồi thường
hiện đại tiên tiến, đặt chỉ tiêu giảm chi phí quản lý hành chính và bồi thường. Nhiều
DNBH đã chú ý đến phát triển sản phẩm mới, mở rộng các tiện ích của sản phẩm BH,
tăng thêm các dịch vụ chăm sóc khách hàng, mở rộng kênh phân phối qua ngân hàng và
các tổ chức khác.
Tổng doanh thu phí BH phi nhân thọ đạt 17.052 tỉ đồng tăng 24,9% so với năm
2009. Dẫn đầu doanh thu là Bảo Việt 4.198 tỉ đồng, PVI 3.512 tỉ đồng, Bảo Minh 1.942

tỉ đồng, PJICO 1.592 tỉ đồng, PTI 679 tỉ đồng. Các DNBH có tỉ lệ tăng trưởng doanh
thu cao là MSIG 327,2%, Groupama 228%, ACE 198,6%, Fubon 98,3%, Bảo Ngân


96,6%, Hùng Vương 94,8%, SVIC 93%. Các nghiệp vụ BH thuộc nhóm trên 1.000 tỉ
đồng là Xe cơ giới 5.378 tỉ đồng, Tài sản và thiệt hại 3.698 tỉ đồng, Sức khỏe và tai nạn
con người 2.501 tỉ đồng, Xây dựng lắp đặt 2.051 tỉ đồng, Thân tàu và trách nhiệm dân
sự chủ tàu 1.796 tỉ đồng, Cháy nổ và mọi rủi ro 1.436 tỉ đồng, Hàng hóa vận chuyển
1.248 tỉ đồng, Bảo hiểm dầu khí 1.204 tỉ đồng. Các DNBH có tỉ lệ bồi thường cao là
SVI 74,7%, Bảo Long 70,1%, Liberty 64%, Bảo Minh 42,6%, PJICO 42%, Các nghiệp
vụ có tỉ lệ bồi thường cao là BH xe cơ giới 49,9%, BH Sức khỏe con người 43,1%. BH
mọi rủi ro tài sản 40,1%,
2. Nghiệp vụ BH xe cơ giới
BH xe cơ giới đạt doanh thu 5.378 tỉ đồng tăng trưởng 23% dẫn đầu nghiệp vụ
BH Phi nhân thọ và chiếm tỉ trọng 31,5%. Dẫn đầu doanh thu là Bảo Việt 1.272 tỉ đồng,
PJICO 791 tỉ đồng, PVI 628 tỉ đồng, Bảo Minh 538 tỉ đồng, PTI 303 tỉ đồng, AAA 271
tỉ đồng, MIC 217 tỉ đồng. Các doanh nghiệp có tỉ trọng bảo hiểm xe cơ giới chiếm trên
50% là AAA, Bảo Long, Liberty, MIC, Thái Sơn, VASS. Bồi thường BH xe cơ giới
2.368 tỉ đồng (chưa kể tổn thất xảy ra đang giải quyết bồi thường), các DNBH có tỉ lệ
bồi thường cao là Liberty 72%, BV Tokio Marine 66%, Bảo Long 65,7%, Bảo Minh
59,6%, Bảo Việt 53%, AAA 52,8%, ABIC 52%, PVI 51,9%.
Năm 2010 nhiều DNBH đã quản lý chặt chẽ khâu khai thác và giải quyết bồi
thường phòng chống trục lợi bảo hiểm. Quỹ BH xe cơ giới đã tổ chức cho đại diện của
một số DNBH khảo sát học tập kinh nghiệm BH và phần mềm dữ liệu BH xe cơ giới tại
Malaysia.
HHBHVN phối hợp với Cục Cảnh sát giao thông đường bộ đường sắt tổ chức
đào tạo khóa học giám định phân tích hồ sơ tai nạn giao thông cho hơn 200 cán bộ BH
của các DNBH.
HHBHVN phối hợp với Bộ Tài chính – Trung ương đoàn tuyên truyền chế độ
BH xe cơ giới trong thanh niên. Thông qua Quỹ BH xe cơ giới các DNBH đã đầu tư

hơn 12 tỉ đồng để thực hiện 8 cơng trình đề phịng hạn chế tổn thất tại Gia Lai, Kontum,
Lạng Sơn, Nam Định, Đồng Nai, Hưng Yên, Bắc Kạn và tài trợ 2 xe cứu thương cho
trung tâm cấp cứu 115 Hà Nội. Quỹ BH xe cơ giới đã chi hỗ trợ nhân đạo cho người
nhà nạn nhân bị tử vong do không phát hiện được xe gây tai nạn hay xe không tham gia
BH, tổng số 11 trường hợp với số tiền 55 triệu đồng.


3. Nghiệp vụ BH tai nạn và chăm sóc y tế
BH tai nạn và chăm sóc y tế đạt doanh thu 2.502 tỉ đồng, tăng trưởng 27,6%.
Các DNBH có doanh thu cao là Bảo Việt 1.083 tỉ đồng, Bảo Minh 441 tỉ đồng, PVI 164
tỉ đồng, PJICO 134 tỉ đồng, ABIC 97 tỉ đồng. Số tiền đã giải quyết bồi thường 1.077 tỉ
đồng chiếm 43,1%. Các DNBH có tỉ lệ bồi thường cao là Phú Hưng 412,1%, Bảo Long
110,4%, Bảo Minh 51,4%, Liberty 47,2%, Pjico 46,6%, Vass 45,7%.
Bảo hiểm tai nạn và chăm sóc y tế là nghiệp vụ BH được các DNBH cải tiến sản
phẩm BH và đưa ra nhiều sản phẩm BH mới mang tính đặc thù và cạnh tranh cao. Nhờ
có quản lý tốt nên tỉ lệ bồi thường đã giảm đáng kể so với 2009.
4. Nghiệp vụ BH thân tàu và TNDS chủ tàu
BH thân tàu và TNDS chủ tàu đạt doanh thu 1.796 tỉ đồng, tăng trưởng 16,3%,
các DNBH có doanh thu cao là Bảo Việt 526 tỉ đồng, PVI 512 tỉ đồng, Bảo Minh 251 tỉ
đồng, PJICO 196 tỉ đồng, BIC 66 tỉ đồng, GIC 64 tỉ đồng. Tổng số tiền đã giải quyết
bồi thường là 689 tỉ đồng. Các DNBH có tỉ lệ bồi thường cao là ABIC 50%, Pjico
47,8%, PVI 45,9%.
Năm 2010 xuất nhập khẩu tăng trưởng hàng hóa vận chuyển tăng làm tăng
trưởng ngành vận tải biển song sự kiện Vinanshin cũng ảnh hưởng tới doanh thu BH
đóng tàu. Hội BH tương hỗ các chủ tàu quốc tế tăng phí BH cho các DNBH Việt Nam
trong khi DNBH lại thu phí cố định cho các chủ tàu nên cũng chịu thiệt thịi. Các
DNBH có những bước dài hợp tác với nhau để đàm phán với Hội BH quốc tế để đem
lại lợi ích hơn cho phía DNBH Việt Nam.
HHBHVN đã tổ chức lớp đào tạo BH tàu biển tại Học viện BH Malaysia với 12
cán bộ BH tham dự. Tuy nhiên những cảnh báo rủi ro về tổn thất nhất là tổn thất toàn

bộ với tàu chạy ven biển Việt Nam cịn ít DNBH chú ý đến.
5. Nghiệp vụ BH xây dựng lắp đặt
BH xây dựng lắp đặt đạt doanh thu 2.051 tỉ đồng tăng trưởng 30,5%. Các DNBH
có doanh thu cao là PVI 386 tỉ đồng, Bảo Việt 350 tỉ đồng, Bảo Minh 230 tỉ đồng,
PJICO 157 tỉ đồng, SVI 122 tỉ đồng, ABIC 103 tỉ đồng. Tổng số tiền đã giải quyết bồi
thường 593 tỉ đồng. Các DNBH có tỉ lệ bồi thường cao là SVI 126,1%, QBE 80,5%,
Bảo ngân 55,3%, PVI 40,9%.


HHBHVN đã phối hợp với HHBH Phi nhân thọ Nhật Bản tổ chức lớp đào tạo
nghiệp vụ BH xây dựng lắp đặt cơng trình ngầm, cao ốc, đường xe điện ngầm và điện
nguyên tử để chuẩn bị cho BH kỹ thuật giai đoạn tiếp theo.
6. Nghiệp vụ BH cháy nổ và mọi rủi ro tài sản
BH cháy nổ và mọi rủi ro tài sản đạt doanh thu 1.436 tỉ đồng, tăng trưởng 23%,
trong đó BH cháy nổ bắt buộc đạt doanh thu 304 tỉ đồng tăng 67,5%, Các DNBH có
doanh thu cao là PVI 367 tỉ đồng, Bảo Minh 291 tỉ đồng, Bảo Việt 157 tỉ đồng, PJICO
97 tỉ đồng, BIC 78 tỉ đồng. Tổng số tiền bồi thường là 466 tỉ đồng chiếm 32,4% doanh
thu. Các DNBH có tỉ lệ bồi thường cao là ABIC 355,9%, BIC 119,2%, PJICO 74,6%,
Bảo Long 55,3%, Groupama 53,1%, VASS 48,3%, Bảo Việt 47,6%. Những khó khăn về
rủi ro cao với BH gián đoạn kinh doanh đi kèm với BH cháy nổ và mọi rủi ro đối với
các resort, nguy cơ cháy nổ cao với cơ sở sản xuất kinh doanh gỗ, giầy da, may mặc
cũng chưa được nhiều DNBH chú ý nên tình trạng cạnh tranh hạ phí mở rộng điều kiện
điều khoản không tương xứng với rủi ro BH vẫn diễn ra gay gắt.
Trong năm, HHBHVN phối hợp với văn phòng đại diện AXA tổ chức hội thảo
BH cháy nổ và mọi rủi ro tài sản với mục đích phổ biến nghiệp vụ và kinh nghiệm của
Châu Âu và Châu Á tới thị trường BH Việt Nam.
7. Nghiệp vụ BH hàng hóa vận chuyển
BH hàng hóa vận chuyển đạt doanh thu 1.248 tỉ đồng, tăng trưởng 31%. Các
DNBH có doanh thu cao là Bảo Việt 310 tỉ đồng, PJICO 175 tỉ đồng, PVI 103 tỉ đồng,
Bảo Minh 102 tỉ đồng, SVI 83 tỉ đồng. Tổng số tiền bồi thường 366 tỉ đồng chiếm

29,3%. Các DNBH có tỉ lệ bồi thường cao là ACE 657,1%, Bảo Long 138,2%, BV
Tokio Marine 32,7%, các DNBH còn lại dưới 30%.
So với kim ngạch xuất khẩu 70 tỉ USD, nhập khẩu 84 tỉ USD thì phí BH thu
được còn quá khiêm tốn. Những cảnh báo về rủi ro khi khơng thu phí tàu già, một số
cảng biển và một số mặt hàng có tổn thất cao ít được DNBH chú ý vẫn tiếp tục cạnh
tranh giành giật khách hàng một cách gay gắt.
Trong năm, HHBHVN đã tổ chức khóa đào tạo BH hàng hóa vận chuyển tại Học
viện BH Malaysia với 12 cán bộ BH tham dự.
8. Nghiệp vụ BH khác


- BH hàng không đạt doanh thu 517 tỉ đồng, tăng trưởng 19%. Các DNBH có doanh
thu cao là VNI 202 tỉ đồng, Bảo Việt 198 tỉ đồng, PVI 68 tỉ đồng, Bảo Minh 41 tỉ đồng,
- BH máy móc thiết bị đạt doanh thu 93 tỉ đồng, tăng trưởng 46,3%. Các DNBH có
doanh thu cao là BIC 26 tỉ đồng, Bảo Long 18 tỉ đồng, Bảo Việt 12 tỉ đồng, UIC 10 tỉ
đồng,
- BH thiết bị điện tử đạt doanh thu 100 tỉ đồng, tăng 8,4%,
- BH dầu khí đạt doanh thu 1.204 tỉ đồng, tăng 59,4%, các DNBH có doanh thu cao là
PVI 1.204 tỉ đồng, PVI chiếm tỉ trọng tuyệt đối trong lĩnh vực BH dầu khí.
- BH trách nhiệm chung đạt doanh thu 397 tỉ đồng, tăng 26%. Các DNBH có doanh
thu cao là Bảo Việt 81 tỉ đồng, PVI 54 tỉ đồng, Chartis 46 tỉ đồng, Bảo Minh 41 tỉ đồng,
- BH nông nghiệp đạt doanh thu 9 tỉ đồng, tăng 467%, các DNBH có doanh thu cao là
GIC 5,9 tỉ đồng, Bảo Việt 1,8 tỉ đồng, PVI 1,6 tỉ đồng.
- BH tín dụng và rủi ro tài chính đạt doanh thu 22 tỉ đồng, tăng 192,2%, các DNBH có
doanh thu cao là MIC 6 tỉ đồng, Chartis 4,9 tỉ đồng, QBE 4,7 tỉ đồng, VASS 3,1 tỉ đồng,
Bảo Minh 2,7 tỉ đồng.

III. THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM NHÂN THỌ
1. Số lượng hợp đồng bảo hiểm
Tổng số hợp đồng bảo hiểm khai thác mới toàn năm 2010 đạt 822.946 hợp đồng,

tăng 22% so với cùng kỳ năm 2009. Tổng số hợp đồng bảo hiểm hết hiệu lực trong năm
là 634.865 hợp đồng, tăng 16% so với năm 2009. Tỉ trọng số lượng hợp đồng khai thác
mới như sau: 39,9% sản phẩm hỗn hợp, 32,4% sản phẩm tử kỳ, 26,5% sản phẩm đầu tư,
các sản phẩm còn lại chiếm 1%.
Tổng số hợp đồng có hiệu lực đến cuối kì đạt 4.2941.040 hợp đồng, tăng 5%.
Các doanh nghiệp bảo hiểm có nhiều hợp đồng bảo hiểm tính theo sản phẩm chính bao
gồm Prudential 1.808.442 hợp đồng, Bảo Việt 1.372.778 hợp đồng và Manulife 342.660
hợp đồng. Cơ cấu tổng số lượng hợp đồng theo loại nghiệp vụ như sau: 76,1% sản
phẩm hỗn hợp, 12,1% sản phẩm tử kỳ, 9,8% sản phẩm đầu tư, các sản phẩm còn lại
chiếm 2%. Với nỗ lực đa dạng hóa sản phẩm cung cấp ra thị trường của các doanh


nghiệp bảo hiểm, cơ cấu sản phẩm đã và đang dịch chuyển dần sang các nhóm sản
phẩm khác thay vì tập trung vào nhóm sản phẩm hỗn hợp như trước kia.
2. Số tiền bảo hiểm
Tổng mức trách nhiệm mà các DNBH Nhân thọ đang nắm giữ là 367.348 tỉ
đồng, tăng 31% so với cùng kỳ năm trước, trong đó mức trách nhiệm của các sản phẩm
chính đạt 254.076 tỉ đồng, tăng 34,6%; mức trách nhiệm của các sản phẩm phụ đạt
113.272 tỉ đồng, tăng 22%.
Các doanh nghiệp có tổng mức trách nhiệm cao trên thị trường bảo hiểm là
Prudential 119.785 tỉ đồng, Bảo Việt 76.407 tỉ đồng và ACE Life 53.851 tỉ đồng.
3. Doanh thu phí bảo hiểm
Tổng doanh thu phí bảo hiểm tồn thị trường nhân thọ năm 2010 đạt 13.792 tỉ
đồng, tăng 16,5%. Dẫn đầu là Prudential 5.374 tỉ đồng, Bảo Việt 4.023 tỉ đồng,
Manulife 1.460 tỉ đồng.
Tương ứng với tỉ trọng số lượng hợp đồng bảo hiểm lớn, phí bảo hiểm sản phẩm
hỗn hợp vẫn chiếm tỉ trọng cao trong tổng số phí bảo hiểm. Cơ cấu tổng doanh thu phí
theo loại hình nghiệp vụ như sau: 75,9% sản phẩm hỗn hợp, 16,5% sản phẩm đầu tư,
các sản phẩm còn lại chiếm 7,6%. Mặc dù vẫn chiếm tỉ trọng cao trong tổng doanh thu
phí của tồn thị trường song tỉ trọng phí của sản phẩm hỗn hợp đã giảm hơn so với

cùng kỳ năm trước cùng với đó là sự vươn lên mạnh mẽ của sản phẩm đầu tư.
Doanh thu phí bảo hiểm khai thác mới đạt 3.743 tỉ đồng, tăng 28%, trong đó dẫn
đầu về phí bao gồm Prudential 1.158 tỉ đồng, Bảo Việt 826 tỉ đồng và ACE life 439 tỉ
đồng.
Doanh thu phí bảo hiểm tái tục 10.049 tỉ đồng, tăng 11,3% so với cùng kỳ năm ngoái.
4. Trả tiền bảo hiểm
Năm 2010, tổng số trả tiền bảo hiểm đạt 4.718 tỉ đồng, tăng 15,4% so với năm
2009.
Chi trả quyền lợi bảo hiểm là 2.801 tỉ đồng, tăng 10,8%, trong đó Bảo Việt 1.175
tỉ đồng, Prudential 1.053 tỉ đồng, Manulife 473 tỉ đồng.
Chi trả giá trị hoàn lại là 1.396 tỉ đồng, tăng 10,9% so với năm 2009.
5. Số lượng đại lý


Số lượng đại lý bảo hiểm (cá nhân kinh doanh) tính đến cuối kì là 162.423 người
tăng 32%, trong đó Prudential 82.539 người, Bảo Việt 19.999 và AIA 15.294 người.
Số lượng đại lý mới tuyển dụng trong năm là 108.092 người, tăng 48%, trong đó
Prudential 40.727 người, AIA 15.514 người và Dai-ichi Life 11.883 người.
Hiện nay, với sự phát triển của mơ hình tổng đại lý, trong đó tổng đại lý được
chủ động trong quản lý chi phí và tuyển dụng đại lý bảo hiểm nên việc tăng nhanh số
lượng đại lý cá nhân so với năm 2009 là tất yếu.
6. Năng lực tài chính
Vốn chủ sở hữu của các doanh nghiệp bảo hiểm đạt 10.602 tỉ đồng, trong đó Bảo
Việt là 1.528 tỉ đồng, Prudential 1.136 tỉ đồng. Tổng số vốn điều lệ là 9.993 tỉ đồng,
trong đó, Bảo Việt là 1.500 tỉ đồng và Dai-ichi Life 1.141 tỉ đồng.
7. Đầu tư của các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ
Tổng số tiền đầu tư của bảo hiểm nhân thọ là 54.506 tỉ đồng, tăng 14,5% so với
2009, trong đó đáng kể nhất là Prudential với 19.492 tỉ đồng, Bảo Việt Nhân thọ đạt
18.376 tỉ đồng và Manulife 5.477 tỉ đồng. Đóng góp ngân sách từ hoạt động kinh doanh
bảo hiểm nhân thọ và đầu tư trong năm 2009 của các DNBH Nhân thọ đạt 724 tỉ đồng.

Phần II: TÌNH HÌNH TRỤC LỢI BẢO HIỂM TRÊN THỊ TRƯỜNG
BẢO HIỂM VIỆT NAM
Tại những nước có thị trường bảo hiểm phát triển, tình trạng trục lợi bảo hiểm
diễn ra ở quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi, nghiêm trọng về mức độ thiệt hại… Chẳng hạn
như ở Mỹ, hiện tượng trục lợi cũng khá phổ biến, nên hàng năm họ đều thống kê về
tình trạng trục lợi cũng như trao đổi các thông tin, tổ chức các buổi hội thảo thường kỳ
liên quan đến chống gian lận bảo hiểm. Theo số liệu thống kê tại Mỹ thì có:
Trên 1/3 khiếu nại về xe cơ giới có yếu tố trục lợi; ¼ số vụ hoả hoạn là có yếu tố
tự đốt xe để trục lợi bảo hiểm; hàng năm các hộ gia đình trục lợi khoảng 30 tỷ đơ la
Mỹ, trục lợi bồi thường trong bảo hiểm y tế khoảng 54 tỷ đơ la Mỹ. Trong khi đó, tại
Châu Âu: Số tiền trục lợi bảo hiểm hàng năm của 25 nước thành viên không dưới 8 tỷ
euro, tương đương 2% phí hàng năm. Tại Anh, tổn thất từ trục lợi có thể chiếm khoảng
7% doanh thu phí ( khoảng 20 tỷ pound).
Các Liên minh chống Gian lận bảo hiểm (Coalition Against Insurance
Fraud) ước tính rằng trong năm 2006 tổng cộng khoảng 80 tỷ $ đã bị mất tại Hoa Kỳ do
bảo hiểm gian lận. Theo ước tính của các Học viện thông tin bảo hiểm (Insurance
Information Institute) ,các tài khoản bảo hiểm cho khoảng 10 phần trăm của tài sản /
thương vong bảo hiểm của ngành công nghiệp đã bị gian lận làm thất thoát. Hiệp hội
chống gian lận bảo hiểm sức khỏe quốc gia Hoa Kỳ (National Health Care Anti-Fraud
Association) ước tính có khoảng 3% khoản chi của ngành cơng nghiệp chăm sóc y tế tại
Hoa Kỳ là cho các hoạt động lừa đảo, chiếm chi phí khoảng 51 tỉ $. Tại Vương quốc
Anh ,các Văn phòng điều tra gian lận bảo hiểm (Insurance Fraud Bureau) ước tính rằng
thiệt hại do gian lận bảo hiểm ở Anh là khoảng 1.5 tỷ bảng Anh (khoảng 3.08 tỷ $), gây
nên việc tăng thêm 5% trên chi phí bảo hiểm. Cục Bảo hiểm của Canada (Insurance
Bureau of Canada) ước tính rằng thương tích cá nhân gian lận ttại Canada lên đến
khoảng 500 triệu dollard Canada hàng năm. [2]
Ở Việt Nam cũng như ở các nước khác trên thế giới, trục lợi bảo hiểm diến ra cả
trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ. Sau hơn 15 năm mở cửa thị trường,

2
Xem thêm tại: />

hoạt động kinh doanh bảo hiểm tại Việt Nam đã đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh, có
đóng góp đáng kể vào việc giảm thiểu các rủi ro trong sản xuất kinh doanh và đời sống
xã hội; cải thiện môi trường đầu tư; giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước, thúc
đẩy phát triển kinh tế, xã hội… Bên cạnh đó, do sự phát triển của nền kinh tế - xã hội
nói chung cũng như của ngành bảo hiểm nói riêng, dẫn đến nhu cầu bảo hiểm ngày
càng đa dạng, phong phú. Mặc dù Luật Kinh doanh bảo hiểm và các văn bản hướng dẫn
thi hành cũng đã quy định rất cụ thể, đặc biệt là đối với một số khâu dễ phát sinh trục
lợi như: Quy định về nghĩa vụ cung cấp thông tin của bên mua bảo hiểm và doanh
nghiệp bảo hiểm; Quy định về giới hạn bồi thường; Quy định về bảo hiểm trùng; Quy
định về bảo hiểm trên giá trị,… và biện pháp chế tài xe phạt đối với hành vi trục lợi bảo
hiểm hiện nay cũng rất nghiêm khắc: doanh nghiệp bảo hiểm hạơc Tổng Giám đốc
(Giám đốc), người được giao trách nhiệm và người có liên quan của doanh nghiệp bảo
hiểm thực hiện một trong những hành vi: Yêu cầu người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm
trả thù lao, hay các quyền lợi vật chất khác trái pháp luật trong quá trình giải quyết bồi
thường, trả tiền bảo hiểm; Thông đồng với người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm để giải
quyết bồi thường bảo hiểm, trả tiền bảo hiểm trái pháp luật sẽ bị phait tiền 60 triệu đồng
đến 70 triệu đồng. Còn đối với tổ chức, cá nhân đã nhận được tiền bồi thường, trả tiền
bảo hiểm do có hành vi gian dối, giả mạo các tài liệu trong hồ sơ yêu cầu bồi thường,
trả tiền bảo hiểm cũng sẽ bị phạt tiền 70 triệu đồng.
Song, thời gian qua trên thị trường cũng xuất hiện tình trạng một số đối tượng
lợi dụng các khe hở của pháp luật và thực tiễn kinh doanh của các DNBH trong xét
nhận, bồi thường bảo hiểm và giải quyết các khiếu nại bảo hiểm nhằm thu lợi bất chính,
gây thiệt hại về vật chất, uy tín cho các doanh nghiệp bảo hiểm, xâm phạm đến quyền
và lợi ích chính đáng của người tham gia bảo hiểm, đồng thời ảnh hưởng đến sự phát
triển bền vững của thị trường bảo hiểm.
Theo số liệu thống kê sơ bộ của 8 DNBH ( 6 DNBH PNT – Bảo Việt, PVI,
PJICO, ABIC, MIC, PTI và 2 DNBH NT – Prudential, Dai-Ichi) thì mấy năm gần dây

số lượng trục lợi diễn ra ngày càng nhiều, quy mô ngày càng tăng, số tiền ngày càng lớn
và tình trạng trục lợi diễn ra chủ yếu ở nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới (Trong bảo hiểm


Phi nhân thọ) và bảo hiểm hỗn hợp, bảo hiểm hỗ trợ viện phí và phẫu thuật (Trong bảo
hiểm Nhân thọ), cụ thể như bảng sau:
Bảng số liệu về tình hình trục lợi bảo hiểm ở VN giai đoạn 2007 -2009: [3]
Lĩnh vực

Năm 2007
Số vụ phát Số tiền

Năm 2008
Số vụ phát Số tiền

Năm 2009
Số vụ phát Số tiền

1. Lĩnh vực

hiện
8.095

(Tr.đ)
75.400

hiện
10.688

(Tr.đ)

257.988

hiện
8.775

(Tr.đ)
86.792

PNT
2. Lĩnh vực

1.207

24.293

4.114

74.296

5.932

145.935

NT
3. Tổng

9.302

99.693

14.802

332.284

14.707

232.727

Chúng ta hầu như không thể xác định được một giá trị chính xác về số tiền bị
đánh cắp thơng qua trục lợi bảo hiểm vì mức độ tinh vi của nó. Vì vậy, số lượng các
trường hợp gian lận bảo hiểm bị phát hiện là rất ít so với con số xảy ra trên thực tế, cho
nên chúng ta chỉ đưa ra được những ước tính thiệt hại mà doanh nghiệp bảo hiểm bị ảnh
hưởng do gian lận bảo hiểm như số liệu ở bảng trên. Và trong tình hình thị trường bảo
hiểm Việt Nam phát triển ngày càng sôi động như dự báo trong các năm tới thì chắc
chắn rằng con số các vụ trục lợi bảo hiểm sẽ ngày càng gia tăng, gây thiệt hại ngày càng
lớn hơn mà nếu muốn ngăn chặn đòi hỏi cần có những biện pháp thích hợp từ nhiều
phía.
Kinh nghiệm các nước cho thấy, để ngăn chặn và giảm đến mức tối thiểu các hậu
quả tiêu cực do trục lợi bảo hiểm gây ra, trước hết, cần thống nhất nhận thức về trục lợi
bảo hiểm và coi đó là một hành vi vi phạm pháp luật cần bị lên án về đạo đức và xử lý
nghiêm minh bằng pháp luật. Đấu tranh chống trục lợi bảo hiểm không chỉ là trách
nhiệm của riêng ngành bảo hiểm mà là trách nhiệm chung của tồn xã hội, cộng đồng
và địi hỏi phải có sự tham gia, ủng hộ tích cực của các cơ quan công quyền, cơ quan
bảo vệ pháp luật và mỗi người dân. Bên cạnh đó, cần tiếp tục hồn thiện các quy định
pháp lý về trục lợi bảo hiểm, đặc biệt cần phải có quy định về tội danh “Trục lợi bảo
3
Xem tại: />

hiểm” trong Bộ luật hình sự để có thể xử lý đúng tội danh trục lợi bảo hiểm và phù hợp
với thông lệ quốc tế.