Nồng độ Oestrogen trên bệnh nhân nữ lao phổi

NỒNG ĐỘ OESTROGEN TRÊN BỆNH NHÂN NỮ LAO PHỔI

TÓM TẮT
Mục tiêu: Khảo sát sự thay đổi nồng độ estradiol trong máu trên bệnh nhân nữ được
chẩn đoán lao phổi và được điều trị lao.
Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu cắt ngang phân tích
Kết quả: Từ 01/2007 đến 01/2008, có 24 trường hợp bệnh nhân nữ đã được chẩn
đoán xác định lao phổi và được điều trị lao với phác đồ 2RHZ/6HR. Tuổi trung bình
38,2 (25 – 68 tuổi). Tập trung nhiều nhất từ 30 – 49 tuổi (66,8%). Tất cả các trường
hợp đều đã lập gia đình. Trong quá trình điều trị lao, phản ứng phụ xảy ra nhiều nhất
là biểu hiện tăng khả năng ham muốn tình dục (75%). Hiện tượng này xảy ra song
hành với sự gia tăng của estradiol trong máu. Mặt khác, chúng tôi ghi nhận sau giai
đoạn tấn công (ngưng PZA, chỉ còn sử dụng R và H trong giai đoạn duy trì), ham
muốn tình dục và lượng estradiol trong máu vẫn tiếp tục tăng cao. Sau đó, khi ngưng
điều trị lao, hiện tượng này và lượng estradiol trong máu giảm cùng lúc về với trị số
ban đầu như trước khi điều trị lao. Điều này chứng tỏ R và H tác động đến sự thay đổi
nồng độ estradiol/máu trong quá trì nh trong và sau khi điều trị lao.
Kết luận: sự thay đổi nồng độ estradiol trong máu trên bệnh nhân nữ lao phổi bị tác
động bởi R và H trong quá trình điều trị lao.
ABSTRACT
SURVEY OF CONCENTRATION OF OESTROGEN IN BLOOD IN WOMEN
PATIENTS
WITH PULMONARY TUBERCULOSIS
Tran Minh Truc Hang, Ngo Thanh Binh
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 12 - Supplement of No 4 - 2008: 152 - 156
Objective: to study the change of concentration of estradiol in blood in women
patients who were diagnosed pulmponary tuberculosis (TB) and were treated with
antituberculous drugs.
Method: analytical cross-sectional study.
Results: From 01/2007 to 01/2008, there were 24 women patients who were
diagnosed pulmonary TB and were treated with 2RHZ/6HR. Their average age was

38.2 (range, 25 – 68). the most common age were from 30 – 49 (66.8%). All were got
married. In the TB treatment, the most common side-effect was the increase of libido
in the women (75%). This phenomenon took place at the same time of the increase of
estradiol in blood. On the other hand, after intial phase of the TB treatment (stop
PZA, only use R and H in the continuing phase), libido and estradiol in blood still
continued to increase. Then, when completing of the TB treatment, both returned
concurrently to the previous situation (before treating TB drugs). As a result, R and H
influenced to the chang of concentration of estradiol in blood in the TB treatment.
Conclusion: the chang of concentration of estradiol in blood in women patients with
pulmonary TB was involved by R and H in the TB treatment.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh lao có một lịch sử lâu đời và kéo dài đến tận ngày nay. Bệnh lao đã được ghi
nhận trong y văn của Ai Cập, Ấn Độ và Trung Quốc từ rất lâu, cách nay từ 5.000
năm, 3.300 năm và 2.300 năm
(3,4,9)
. Bệnh lao đã tác động đáng kể không những đến
sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến các khía cạnh đời sống sinh hoạt của con người. Các
phác đồ điều trị lao thường kéo dài đến 8 tháng. Các tác dụng phụ của thuốc kháng
lao cũng thường xảy ra và rất đa dạng
(1,2,5-8,10,11)
. Tuy nhiên qua tham khảo nhiều
nghiên cứu trên thế giới cũng như tại Việt nam chưa thấy đề cập đến tác dụng phụ của
thuốc kháng lao gây rối loạn về nội tiết ở bệnh nhân nữ được điều trị lao. Qua quan
sát một vài trường hợp trên lâm sàng, chúng tôi có ghi nhận ban đầu có sự biểu hiện
về thay đổi khả năng tình dục xảy ra ở các bệnh nhân nữ trong quá trình điều trị lao.
Chính vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu định lượng estradiol trong máu nhằm
mong muốn tìm câu trả lời về sự thay đổi này.
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
Tất cả các trường hợp nữ mắc lao phổi đã được chẩn đoán và điều trị tại phòng khám

phổi, Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh từ 01/2007 đến 01/2008, đều
được định lượng estradiol trong máu với thời gian theo dõi trung bình là 9 tháng.
Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả cắt ngang
Phương pháp tiến hành nghiên cứu
Bệnh nhân nữ sau khi được chẩn đoán chính xác lao phổi và tiến hành điều trị lao với
phác đồ 2RHZ/6HR. Ngoài các xét nghiệm tầm soát giúp chẩn đoán bệnh cũng như
xét nghiệm giúp đánh giá, theo dõi trong quá trị điều trị lao, chúng tôi tiến hành đo
lượng estradiol trong máu của các bệnh nhân này vào các thời điểm sau: trước khi
điều trị lao, sau khi điều trị lao được 1 tháng, 2 tháng, 6 tháng, 8 tháng và sau khi
ngưng điều trị lao 1 tháng. Vì nồng độ estradiol trong máu thay đổi theo chu kỳ kinh
nguyệt nên chúng tôi tiến hành đo estradiol của tất cả bệnh nhân vào giữa chu kỳ kinh
nguyệt. Riêng đối với các trường hợp mãn kinh thì đo ở bất kỳ thời điểm nào trong
tháng.
Tiêu chuẩn loại trừ
Bệnh nhân chưa lập gia đình
Bệnh nhân đang mắc các bệnh lý nội khoa nặng gây suy gan, suy thận, suy hô hấp
cấp, suy tim, rối loạn đông máu, đái tháo đường và nhiễm HIV…
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Từ 01/2007 đến 01/2008, chúng tôi thu dung được 24 trường hợp bệnh nhân nữ đã
được chẩn đoán xác định lao phổi và được điều trị lao với phác đồ 2RHZ/6HR.
Đặc điểm của nhóm bệnh nhân:
Bảng 1: Đặc điểm tuổi của nhóm nghiên cứu