Giao an sinh 9 hay

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (662.96 KB, 74 trang )

(1)Ngày soạn: 21/08/2016 Ngày giảng: 22 - 23/08/2016 9A - 9B PhÇn i:di truyÒn vµ biÕn dÞ Ch¬ng I : C¸c thÝ nghiÖm cña men ®en TIEÁT 1 BAØI 1 : men ®en vµ di truyÒn häc I. Môc tiªu : 1. KiÕn thøc : -HS nêu đợc nhiệm vụ, nội dung và vai trò của di truyền học. -Giới thiệu Menđen ngời đặt nền móng cho Di truyền học. -Nêu đợc phơng pháp nghiên cứu di truyền của Menđen. -Trình bày đợc một số thuật ngữ, kí hiệu trong Di truyền học. -Nêu đợc các thí nghiệm của Menđen và rút ra nhận xét. 2. KÜ n¨ng : -RÌn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh, ph¸t triÓn t duy ph©n tÝch. -Kĩ năng làm việc với SGK , hoạt động nhóm. 3. Thái độ : -Cã ý thøc tù gi¸c vµ thãi quen häc tËp bé m«n . II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ 1.GV : -Nghiªn cøu bµi , so¹n bµi -Tranh H1.2 SGK : C¸c cÆp tÝnh tr¹ng trong thÝ nghiÖm cña Men §en. 2.HS : -Đọc trớc nội dung bài,sách,vở, đồ dùng học tập . IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1.Oån ñònh 1’ 2.KiÓm tra bµi cò.1’ -Kiểm tra sách, vở, đồ dùng học tập của HS. 3.D¹y- häc bµi mới 39’ Hoạt động của thầy - trò Hoạt động 1:20’ -GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, trả lêi c©u hái sau : +Di truyÒn lµ g×? BiÕn dÞ lµ g×? + Di truyÒn vµ biÕn dÞ th«ng qua qu¸ tr×nh nµo? -HS làm việc độc lập theo SGK, trao đổi nhóm, thống nhất ý kiến trả lời. -§¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. -GV yªu cÇu HS hoµn thµnh phiÕu häc tËp víi néi dung: B¶n th©n em cã g× giống và khác với bố mẹ ở những đặc ®iÓm nµo? T¹i sao? -GV đặt câu hỏi tiếp : Di truyền học nghiªn cøu c¸i g× ? ý nghÜa thùc tiÔn cña di truyÒn häc ? -GV gi¶i thÝch mét sè thuËt ng÷ : +C¬ së vËt chÊt : Lµ nh©n tè di truyÒn +C¬ chÕ : Tån t¹i, tæ hîp, ph©n li +TÝnh quy luËt: Theo chu k× kh«ng thay đổi. Hoạt động 2: 7’. Nội dung kiến thức cần đạt I. Di truyÒn häc. - Di truyền: Là hiện tợng truyền đạt các tÝnh tr¹ng cña bè, mÑ, tæ tiªn cho c¸c thÕ hÖ con ch¸u. - BiÕn dÞ: Lµ hiÖn tîng con sinh ra kh¸c víi bè mÑ vµ kh¸c nhau vÒ nhiÒu chi tiÕt. -Di truyÒn häc nghiªn cøu cơ sở b¶n chÊt , cơ chế vµ tÝnh quy luËt cña hiÖn tîng di truyÒn, biÕn dÞ. - Di truyÒn häc lµ c¬ së lÝ thuyÕt cho khoa häc chän gièng, cã vai trß to lín với y học, đặc biệt có tầm quan trọng trong công nghệ sinh học hiện đại .. II. Men Đen - ngời đặt nền móng cho di truyÒn häc..

(2) -GV giíi thiÖu tiÓu sö vµ ph¬ng ph¸p - Grêgo Menđen(1822-1884)là người nghiªn cøu cña Men §en. ñaët neàn moùng cho di truyeàn hoïc -HS qua s¸t vµ ph©n tÝch H1.2 SGK, đọc thông tin rút ra nhận xét về sự tơng ph¶n cña tõng cÆp tÝnh tr¹ng. - Đối tượng nghiên cứu: Cây đậu Hà Lan có đặc điểm. ? Vì sao cây đậu Hà lan là đối tợng M§ nghiªn cøu thµnh c«ng nhÊt. + Tự thụ phấn nghiêm ngặt. + Có nhiều cặp tính trạng tương phản. + Thời gian sinh trưởng ngắn. ? MĐ đã sử dụng phơng pháp nào để + Dễ trồng, dễ theo dõi. nghiªn cøu di truyÒn. ? Nêu các bớc của phơng pháp đó. - Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp phân tích các thế hệ lai. -HS trả lời câu hỏi. + Lai các cặp bố mẹ khác nhau về một -Hs khaùc boå sung hoặc một số cặp tính trạng thuần chủng -GV nhËn xÐt vµ ®a ra kÕt luËn. tương phản, rồi theo dõi sự di truyền riêng rẽ của từng cặp tính trạng đó trên con cháu của từng cặp bố mẹ. + Dùng toán thống kê để phân tích các Hoạt động 3 : 12’ số liệu thu được. Từ đó rút ra quy luật -GV yªu cÇu HS nªu mét sè thuËt ng÷ di truyền các tính trạng. c¬ b¶n cña di truyÒn häc? LÊy vÝ dô III. Mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu c¬ minh ho¹ cho tõng thuËt ng÷ . b¶n cña di truyÒn häc. -HS đọc thông tin SGK, traỷ lụứi caõu 1. Mét sè thuËt ng÷ : - Tính trạng là những đặc điểm về hình hoûi. th¸i, cÊu t¹o, sinh lÝ cña mét c¬ thÓ . -Hs khaùc boå sung - CÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n lµ hai tr¹ng -GV nhËn xÐt vµ ®a ra kÕt luËn. th¸i biÓu hiÖn tr¸i ngîc nhau cña cïng lo¹i tÝnh tr¹ng. - Nhân tố di truyền (gen) quy định các tÝnh tr¹ng cña sinh vËt. Gièng (dßng) thuÇn chñng lµ gièng cã -GV yêu cầu HS nêu một số kí hiệu cơ -đặc tính di truyền đồng nhất, các thế hệ b¶n cña di truyÒn häc sau gièng hÖ tríc. -HS đọc thông tin SGK, thảo luận nhón 2. Một số thế kÝ hiÖu. thống nhất ý kiến, cử đại diện trả lời, P: cặp bố mẹ xuất phát. nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung. -GV nhËn xÐt vµ ®a ra kÕt luËn. x: phép lai. G: giao tử: + (♂) giao tử đực + (♀) giao tử cái F: thế hệ con. F1: thế hệ thứ nhất, con của cặp P F2: thế hệ thứ hai, con của cặp F1 * KÕt luËn chung : SGK tr.7 4.Cñng cè - luyÖn tËp . 3’ -GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi, kh¾c s©u kiÕn thøc cho HS vÒ : - Di truyÒn häc nghiªn cøu g× ? ý nghÜa thùc tiÔn cña di truyÒn häc ? - Men đen đã làm gì để rút ra đợc các quy luật di truyền, đặt nền móng cho di truyÒn häc. 5.Híng dÉn häc sinh häc ë nhµ : 1’ - VÒ nhµ häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc Em cã biÕt. - KÎ b¶ng 2 SGK, tr.8 vµo vë bµi tËp..

(3) - §äc tríc bµi: Lai mét cÆp tÝnh tr¹ng. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngµy so¹n : 21/08/2016 Ngµy gi¶ng: 25/08/2016 9A - 9B TIEÁT 2 Baøi 2 : lai mét cÆp tÝnh tr¹ng I. Môc tiªu : 1. KiÕn thøc : -HS trình bày và phân tích đợc thí nghiệm lai một cặp tính trạng của Men Đen . -Hiểu và ghi nhớ khái niệm kiểu gen, kiểu hình, thể đồng hợp, thể dị hợp . Hiểu và phát biểu nội dung quy luật phân li. Giải thích đợc kết quả thí nghiệm theo quan ®iÓm cña Men §en. 2. KÜ n¨ng : -RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch kªnh h×nh, ph©n tÝch sè liÖu, kh¶ n¨ng t duy tæng hîp, kh¸i qu¸t ho¸. -Kĩ năng làm việc với SGK, hoạt động nhóm. 3.Thái độ : -BiÕt vËn dung kiÕn thøc vµo thùc tÕ, cã niÒm tin vµo khoa häc. II. Phơng pháp:Hỏi đáp,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ. 1.GV: Nghiªn cøu bµi, so¹n bµi. ChuÈn bÞ tranh vÏ H2.2; H2.3. 2.HS: §äc tríc néi dung bµi . IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1 Oån ñònh 1’ -SÜ sè líp : 2. KiÓm tra bµi cò : 8’ -Di truyÒn, biÕn dÞ lµ g×? Cho vÝ dô? -Men đen đã làm gì để rút ra quy luật di truyền, đặt nền móng cho di truyền học? 3. D¹y häc bµi míi : 30’ Hoạt động của thầy và trò Néi dung Hoạt động 1: 12’ I. ThÝ ghiÖm cña Men ®en : -GV yêu cầu HS đọc thông tin 1. Thí nghiệm. SGK, quan s¸t H2.1, tr¶ lêi c©u hái sau : - C¾t bá nhÞ cha chÝn cña c©y lµm mÑ.LÊy h¹t - V× sao ph¶i c¾t bá nhÞ ra phÊn cña c©y chän lµm bè r¾c lªn nhôy cña c©y khỏi bông hoa đỏ? đã bị cắt bỏ nhị thu đợc hạt F1.Sau đó cho F1 tự - §©y lµ tù thô phÊn hay giao thụ phấn đợc F2. phÊn? H·y nghiªn cøu b¶ng 2 (SGK) TØ lÖ KH P F1 F2 vµ cho biÕt: ë F2 + TØ lÖ KH ë F2 cña mçi cÆp Hoa đỏ x Hoa 705 đỏ: 224 3:1 tÝnh tr¹ng? Hoa trắng đỏ tr¾ng + T¹i sao c¶ 3 cÆp tÝnh tr¹ng Th©n cao Th©n 787cao:277 3:1 này đều có tỉ lệ kiểu hình xTh©n lïn cao Lïn gièng nhau? Qu¶ lôc x Qu¶ 428 Lôc:152 3:1 Qu¶ vµng lôc Vµng - Tính traïng troäi laø gì? Tính.

(4) - Tính trạng trội là tính trạng đợc biểu hiện ngay ë F1. - Tính trạng lặn là tính trạng đến F2 mới đợc biÓu hiÖn. 2. KÕt qu¶ cña thÝ nghiÖm. - Qua thÝ nghiÖm nµy em cã Khi lai 2 bè mÑ kh¸c nhau vÒ 1 cÆp tÝnh tr¹ng kÕt luËn g×? - HS hoàn thành bài tập SGK-9 thuần chủng tơng phản thì F1 đồng tính về tính tr¹ng cña bè hoÆc mÑ, cßn F2 cã sù ph©n li tÝnh tr¹ng theo tØ lÖ trung b×nh 3 tréi: 1 lÆn. traïng laën laø gì?. Hoạt động 2 : 18’ -GV giải thích quan niệm đơng thêi vÒ di truyÒn hoµ hîp vµ quan niệm của MĐ đồng thời sử dụng H 2.3 để giải thích. Sơ đồ lai SGK H 2.3.. + Vì sao tất cả các cây F1 đều cho hoa đỏ? + T¹i sao F2 l¹i cã tØ lÖ 3 hoa đỏ: 1 hoa trắng? - GV: tõ kÕt qu¶ cña thÝ nghiệm trên MĐ đã tìm ra quy luËt ph©n li. - H·y ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li? * Điều kiện nghiệm đúng : - Bè mÑ ph¶i thuÇn chñng. - Số lợng cá thể phải đủ lớn. - C¸c gen ph¶i ph©n li trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö vµ tæ hîp l¹i trong thô tinh.. II. Men §en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. * Theo Men ®en : - Mçi tÝnh tr¹ng do mét cÆp nh©n tè di truyÒn (còn gọi là gen) quy định. + Gen A quy định tính trạng trội ( Hoa đỏ) + Gen a quy định tính lặn ( Hoa trắng) + Trong tÕ bµo sinh dìng,nh©n tè di truyÒn tån tại thành từng cặp: Cây hoa đỏ thuần chủng là AA, c©y hoa tr¾ng thuÇn chñng lµ aa. - Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö vµ thô tinh: + Cây hoa đỏ thuần chủng AA cho 1 loại giao tö: A + C©y hoa tr¾ng thuÇn chñng aa cho 1 lo¹i giao tö: a => Giao tö A thô tinh víi giao tö a t¹o thµnh cÆp nh©n tè di truyÒn Aa ë F1. - ë F1 : + Nh©n tè di truyÒn A lÊn ¸t a nªn tÝnh tr¹ng A đợc biểu hiện thành hoa đỏ. + Cây hoa đỏ Aa ở F1 đã tạo ra 2 loại giao tử với tØ lÖ ngang nhau lµ 1A : 1a - ë F2: Do sù tæ hîp cña c¸c lo¹i giao tö cña F1 trong thụ tinh đã tạo ra 3 kiểu gen với tỉ lệ 1AA : 2Aa : 1aa và 2 kiểu hình với tỉ lệ 3 hoa đỏ : 1 hoa tr¾ng => Sù ph©n li vµ tæ hîp cña cÆp nh©n tè di truyền (gen) quy định cặp tính trạng thông qua qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö vµ thô tinh chÝnh lµ c¬ chÕ di truyÒn c¸c tÝnh tr¹ng. * Néi dung cña quy luËt: Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö,mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ mét giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt nh ë c¬ thÓ thuÇn chñng cña P. 4. Cñng cè - luyÖn tËp : 5’ -GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi , kh¾c s©u kiÕn thøc cho HS : -ThÝ nghiÖm cña Men §en vµ ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li? -Men Đen đã giải thích kết quả thí nghiệm nh thế nào? 5. Híng dÉn häc sinh häc :1’ - Häc bµi vµ lµm bµi tËp SGK. - Híng dÉn bµi tËp 4 SGK tr.10. + Tõ kÕt qu¶ F1 ta cã thÓ quy íc : M¾t ®en thuÇn chñng kiÓu gen AA. Mắt đỏ thuần chủng kiểu gen aa. + Lập sơ đồ lai nh H2.3 SGK tr.9. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc.

(5) Ngµy so¹n: 27/08/2016 Ngµy gi¶ng: 29 - 30/08/2016 9A - 9B TIEÁT 3 BAØI 3 : LAI MéT cÆp tÝnh tr¹ng.(TiÕp theo) I.Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: -HS hiểu và trình bày đợc nội dung, mục đích, ý nghĩa của phép lai phân tích.Giải thích đợc vì sao quy luật phân li chỉ nghiệm đúng trong những điều kiện nhất định. -Nêu đợc ý nghĩa của qui luật phân li đối với lĩnh vực sản xuất. - Hiểu và giải thích, phân biệt đợc sự di truyền trội không hoàn toàn so với trội hoµn toµn. 2.KÜ n¨ng: - Ph¸t triÓn t duy lÝ luËn nh ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp. - Rèn kĩ năng hoạt động theo nhóm. 3.Thái độ -Giáo dục kỹ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước lớp, kỹ năng lắng nghe tích cực II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : 1.GV: Nghiªn cøu bµi, so¹n bµi Tranh phãng to H3 SGK . 2.HS: Nghiªn cøu tríc bµi . IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1. Tæ chøc :1’ KiÓm tra sÜ sè líp : 2.KiÓm tra bµi cò :5’ -Ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li? -Men §en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng nh thÕ nµo? 3. D¹y häc bµi míi :30’ Hoạt động của thầy và trò Néi dung Hoạt động 1 : 20’ III. Lai ph©n tÝch. -GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK trả 1. Một số khái niệm. lêi c©u hái sau: - KiÓu gen: Lµ tæ hîp toµn bé c¸c gen - ThÕ nµo lµ kiÓu gen ? trong tÕ bµo cña c¬ thÓ. - Thể đồng hợp, thể dị hợp là gì? cho vớ - Thể đồng hợp : Là kiểu gen chứa cặp gen t¬ng øng gièng nhau : duï? VÝ dô: AA hoÆc aa. -GV : ph©n tÝch c¸c kh¸i niÖm : KiÓu - ThÓ dÞ hîp: Lµ kiÓu gen chøa cÆp gen gen,thể đồng hợp,dị hợp. t¬ng øng kh¸c nhau . VÝ dô : Aa .. Hoạt động 2 : 10’ -GV nªu c©u hái : + Hãy xác định kết quả của các phép lai sau: P:. Hoa đỏ X Hoa trắng AA aa P: Hoa đỏ X Hoa trắng Aa aa + V× sao phÐp lai trªn l¹i cã kÕt qu¶ kh¸c nhau?. 2. Lai ph©n tÝch . P: Hoa đỏ X Hoa trắng AA aa G: A a F1: Aa ( Hoa đỏ) P: Hoa đỏ X Hoa tr¾ng Aa aa G: A,a a F1: 1Aa (Hoa đỏ ) : 1aa ( hoa trắng).

(6) + KÕt qu¶ lai ntn th× ta cã thÓ kÕt luËn đậu hoa đỏ P thuần chủng hay không thuÇn chñng? + ThÕ nµo lµ lai ph©n tÝch?. - Lai ph©n tÝch lµ phÐp lai gi÷a c¸ thÓ mang tính trạng trội cần xác định kiểu -HS nghiªn cøu th«ng tin SGK, tr¶ lêi . gen víi c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng lÆn . -GV nhận xét bổ sung và đa ra kết luận. + Nếu kết quả phép lai là đồng tính thì - GV: ph©n tÝch kh¸i niÖm lai ph©n tÝch c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu gen và làm rõ mục đích của phép lai phân đồng hợp ( AA ) . tích nhằm xác định kiểu gen của cá thể + Nếu kết quả phép lai phân tính theo mang tÝch tr¹ng tréi(cha biÕt kiÓu gen) tØ lÖ 1:1 th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu gen dÞ hîp ( Aa ) . - GV: Yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng tin SGK ,th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u hái: + Trong tù nhiªn t¬ng quan tréi – lÆn thÓ hiÖn ntn?. IV. ý nghÜa cña t¬ng quan tréi - lÆn. + Xác định tính trạng trội,tính trạng lặn nhằm mục đích gì?. -TÝnh tr¹ng tréi thêng lµ tÝnh tr¹ng tèt, vì vậy trong chọn giống cần xác định tÝnh tr¹ng tréi vµ tËp trung nhiÒu gen quý vµo 1 kiÓu gen t¹o gièng cã n¨ng xuÊt cao. -Trong chọn giống, để tránh sự phân li tÝnh tr¹ng,xuÊt hiÖn tÝnh tr¹ng xÊu ph¶i kiểm tra đội thuần chủng của giống. + Việc xác định độ thuần chủng của gièng cã ý nghÜa g× trong s¶n xuÊt? + Muốn xác định độ thuần chủng của gièng cÇn thùc hiÖn phÐp lai nµo?. -T¬ng quan tréi - lÆn lµ hiÖn tîng phæ biÕn ë c¸c loµi sinh vËt.. - Muốn xác định độ thuần chủng của gièng,ngêi ta thêng thùc hiÖn phÐp lai ph©n tÝch hoÆc cho tù thô phÊn. V.Tréi kh«ng hoµn toµn.( không học). 4. Cñng cè -luyÖn tËp : 7’ - GV khái quát nội dung bài,nêu vấn đề: - Muốn xác định giống có thuần chủng hay không cần phải thực hiện phép lai nào? - Xác định tính trạng trội và lặn nhằm mục đích gì? 5. Híng dÉn häc sinh häc ë nhµ :1’ - Häc bµi, lµm bµi tËp theo SGK. - KÎ b¶ng 4 SGK vµo vë bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi: Lai hai cÆp tÝnh tr¹ng. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngµy so¹n: 27/08/2016 Ngµy gi¶ng: 01/09/2016 9A - 9B TIEÁT 4.

(7) Baøi 4 : lai hai cÆp tÝnh tr¹ng I. Môc tiªu : 1. KiÕn thøc : - HS mô tả đợc thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Men Đen. Biết phân tích kết qu¶ thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men §en. - Hiểu và phát biểu đợc nội dung quy luật phân li độc lập của Men Đen và giải thích đợc khái niệm biến dị tổ hợp. 2. KÜ n¨ng : -RÌn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh, ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm . -KÜ n¨ng th¶o luËn nhãm, lµm viÖc víi SGK. 3. Thái độ: Giáo dục kỹ năng trình bày trước tập thể, tích cực lắng nghe, phân tích tìm kiếm và sử lý thông tin. II. Phơng pháp:Hỏi đáp,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ tµi liÖu - thiÕt bÞ d¹y häc . 1.GV: Nghiªn cøu bµi, so¹n bµi, tranh H.4 SGK vµ phiÕu häc tËp b¶ng 4 SGK. 2.HS : §äc tríc néi dung bµi ,kÎ b¶ng 4 tr.15 vµo vë. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1. Tæ chøc :1’ -KiÓm tra sÜ sè : 2. KiÓm tra bµi cò :8’ -Nêu nội dung, mục đích của phép lai phân tích? 3. D¹y häc bµi míi :32’ Hoạt động của thầy và trò Néi dung Hoạt động 1:24’ I. ThÝ nghiÖm cña Men §en. -GV cho HS quan s¸t tranh phãng to 1.ThÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng H4 SGK, t×m hiÓu th«ng tin: cña Men ®en . - Tr×nh bµy thÝ nghiÖm cña M§ ? -Lai 2 bè mÑ kh¸c nhau vÒ hai cÆp tÝnh - Hoµn thµnh phiÕu häc tËp( b¶ng 4 tr¹ng thuÇn chñng t¬ng ph¶n. SGK – 15) P : Vµng, tr¬n x Xanh, nh¨n -Cho biÕt tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 vµ tØ lÖ F1: 100% Vµng, tr¬n. tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë F2? F1 x F1 → F2 : Cho 4 kiÓu h×nh víi tØ lÖ: 9 Vµng, tr¬n : 3 vµng, nh¨n: 3 Xanh, tr¬n : 1 Xanh, nh¨n -GV gi¶i thÝch mèi t¬ng quan gi÷a tØ lÖ ( 9 : 3 : 3 :1 ) kiÓu h×nh vµ tØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë - TØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë F2 : F2 . Vang 3 Tron 3 Xanh. . 1. Nhan. . 1. -GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ vµo => TØ lÖ cña mçi lo¹i kiÓu h×nh ë F2 chÝnh b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng chç trèng trang 15 SGK hîp thµnh nã . ( 3 : 1 ) x (3 : 1) = 9 : 3 : 3 : 1 -ThÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña 2. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm. M§ cã kÕt qu¶ ntn? -Khi lai 2 bè mÑ kh¸c nhau vÒ 2 ( hay nhiÒu) cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng, t¬ng phản di truyền độc lập với nhau, thì F2 - C¨n cø vµo ®©u M§ cho r»ng c¸c cã tØ lÖ mçi kiÓu h×nh b»ng tÝch c¸c tØ tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng h¹t lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã . đậu di truyên độc lập?. Hoạt động 2 : 8’ -GV yêu cầu Hs đọc thông tin SGK, trả lêi c©u hái: - ë thÝ nghiÖm trªn kiÓu h×nh nµo ë F2 kh¸c kiÓu h×nh ë P .. II.BiÕn dÞ tæ hîp - BiÕn dÞ tæ hîp lµ sù tæ hîp l¹i c¸c tÝnh tr¹ng cña bè mÑ , lµm xuÊt hiÖn kiÓu h×nh kh¸c bè mÑ. - Nguyên nhân: Chính sự phân li độc.

(8) - ThÕ nµo lµ biÕn dÞ tæ hîp? -Nguyªn nh©n xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp? - Biến dị tổ hợp đợc xuất hiện ở hình thøc sinh s¶n nµo?v× sao?. lËp vµ tæ hîp l¹i cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng ë P → lµm xÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp. - BiÕn dÞ tæ hîp xuÊt hiÖn ë c¸c loµi sinh s¶n h÷u tÝnh (Loµi giao phèi). - BiÕn dÞ tæ hîp lµ nguån nguyªn liÖu thø cÊp cña chän gièng vµ tiÕn hãa,t¹o sù phong phó cña sinh vËt.. - BiÕn dÞ tæ hîp mang l¹i ý nghÜa g×? -HS trả lời -GV nhËn xÐt bæ sung vµ kÕt luËn 4. Cñng cè – LuyÖn tËp :3’ -GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi, kh¾c s©u kiÕn thøc cho HS. +M« t¶ thÝ nghiÖm lai 2 cÆp tÝnh tr¹ng cña Men §en. +Phát biểu nội dung quy luật phân li độc lập. +BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? Nguyªn nh©n xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp? 5. Híng dÉn häc sinh häc ë nhµ :1’ -Häc bµi theo vë ghi vµ SGK, tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi. -T×m hiÓu bµi 5: Lai hai cÆp tÝnh tr¹ng. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TIEÁT 5 Baøi 5: Lai hai cÆp tÝnh tr¹ng ( TiÕp theo) I. Môc tiªu bµi häc : 1. KiÕn thøc : - HS hiểu và giải thích đợc kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng theo quan niệm của Men Đen, phân tích đợc ý nghĩa của quy luật phân li độc lập với chọn giống và biÕn ho¸. 2. KÜ n¨ng : -Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình, kĩ năng hoạt động nhóm. 3.Thái độ : -BiÕt vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tÕ, ham hiÓu biÕt, say mª khoa häc. II. Phơng pháp:Hỏi đáp,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : 1.Gv: -Nghiên cứu bài, soạn bài ; sơ đồ giải thích thí nghiệm lai 2 cặp tính trạng cña Men §en vµ phiÕu häc tËp b¶ng 5 SGK. 2.HS : -Đọc trớc bài ở nhà , đồ dùng học tập. -KÎ b¶ng 5 tr.18 SGK vµo vë. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1.Tæ chøc :1’ -KiÓm tra sÜ sè líp: 2.KiÓm tra bµi cò :8’ -Tr×nh bµy thÝ nghiÖm lai 2 cÆp tÝnh tr¹ng cña Men §en? -BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? Nguyªn nh©n xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp? 3. D¹y häc bµi míi :30’ Hoạt động của thầy và trò Néi dung III.Men §en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ Häat động 1:22’ nghiÖm : - GV: yªu cÇu HS nh¾c l¹i: * Men §en cho r»ng :.

(9) + TØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh ë F2? - Gv treo sơ đồ H5 SGK hướng dẫn hs quan saùt ,T×m hiÓu th«ng tin SGK vµ cho biÕt: + Ông đã quy ớc ntn về các tính tr¹ng ë c©y ®Ëu? + Cho biÕt kiÓu gen ë c©y ®Ëu thuÇn chñng vµng, tr¬n vµ xanh, nh¨n? + KiÓu gen AABB cho mÊy lo¹i giao tö?lo¹i nµo? + KiÓu gen aabb cho mÊy lo¹i giao tö?lo¹i nµo? + T¹i sao kiÓu gen AaBb l¹i cho 4 lo¹i giao tö?(2x2=4) + T¹i sao ë F2 l¹i cã 16 tæ hîp? GV: viết sơ đồ lai để giải thích các c©u hái trªn. - §iÒn néi dung phï hîp vµo b¶ng 5, SGK tr.18. -HS làm việc độc lập theo SGK, thảo luận nhóm thống nhất ý kiến, đại diện nhãm tr×nh bµy, GV nhËn xÐt, bæ sung vµ kÕt luËn. - Cho biÕt tØ lÖ kiÓu gen vµ kiÓu h×nh ë F2 ? * Điều kiện nghiệm đúng : - C¸c cÆp P ph¶i thuÇn chñng vÒ tÝnh tr¹ng ®em lai. - Mỗi gen quy định 1 tính trạng. - TÝnh tr¹ng tréi ph¶i tréi hoµn toµn. - Số lợng cá thể ở F2 phải đủ lớn. - Các cặp gen quy định những tính tr¹ng ®ang xÐt ph¶i n»m trªn nh÷ng cặp NST đồng dạng khác nhau.. - Mçi cÆp tÝnh tr¹ng do 1 cÆp nh©n tè di truyền quy định . - Quy íc: + Gen A quy định hạt vàng + Gen a quy định hạt xanh + Gen B quy định vỏ trơn + Gen b quy định vỏ nhăn. C©y h¹t vµng,vá tr¬n thuÇn chñng cã kiÓu gen: AABB C©y h¹t xanh, vá nh¨n thuÇn chñng cã kiÓu gen: aabb * Sơ đồ giải thích ( H5 SGK tr.17). - TØ lÖ kiÓu gen ë F2: 1AABB:2AABb:2AaBB:4AaBb:1AAbb: 2Aabb:1aaBB:2aaBb:1aabb (9A-B-:3A-bb: 3aaB-:1aabb) - TØ lÖ kiÓu h×nh ë F2: 9 vµng, tr¬n : 3vµng,nh¨n : 3xanh, tr¬n : 1xanh , nh¨n - Noäi dung cuûa QLPLÑL: caùc caëp nhaân tố di truyền (cặp gen) đã phân li độc lập trong quá trình phát sinh giao tử.. IV.ý nghĩa của quy luật phân li độc Hoạt động 2 :8’ -GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin lËp. - Quy luật phân li độc lập giải thích đợc SGK vµ tr¶ lêi c©u hái : v× sao sinh vËt l¹i v« cïng ®a d¹ng vµ - KiÓu h×nh ë F2 cã g× kh¸c so víi phong phó. kiÓu h×nh cña P? - T¹i sao ë c¸c loµi sinh s¶n h÷u tÝnh biÕn dÞ tæ hîp l¹i phong phó? - BiÕn dÞ tæ hîp cã ý nghÜa quan träng - Quy luật phân li độc lập có ý nghĩa đối với chọn giống và tiến hoá. g×? - HS th¶o luËn tr¶ lêi. 4. Cñng cè - luyÖn tËp:5’ - GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi, kh¾c s©u kiÕn thøc vÒ néi dung, ý nghÜa cña quy luật phân li độc lập? - HS tr¶ lêi c©u hái : -Gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña Men §en? -Nguyªn nh©n lµm xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp kh¸c P? 5. Híng dÉn häc sinh häc ë nhµ :1’ - Häc bµi theo vë ghi vµ SGK, tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi. -Các nhóm chuẩn bị làm trớc thí nghiệm ở nhà là gieo 1 đồng xu và gieo 2 đồng xu -Híng dÉn bµi tËp 4 SGK tr.19 :.

(10) Bố tóc thẳng, mắt xanh có kiểu gen aabb đẻ con sinh ra đều mắt đe, tóc xoăn thì mẹ phải cho 1 loại giao tử là AB .Do đó mẹ có kiểu gen là AABB . V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TIEÁT 6. Baøi 6 : thùc hµnh : tính xác suất xuất hiện các mặt của đồng xu I. Môc tiªu : 1. KiÕn thøc : -Biết cách xác định xác suất của 1 và 2 sự kiện đồng thờ xảy ra thông qua việc gieo các đồng kim loại. Biết vận dụng tính xác suất để giải thích đợc tỉ lệ các loại giao tö vµ tæ hîp gen trong lai 1 cÆp tÝnh tr¹ng. 2. KÜ n¨ng * Kỹ năng: -RÌn kÜ n¨ng hîp t¸c theo nãm, kÜ n¨ng thùc hµnh, quan s¸t, theo dâi , tÝnh to¸n kÕt qu¶ * Kỹ năng sống: Giáo dục kỹ năng hợp tác, kỹ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước lớp, tổ, nhóm. 3. Thái độ : -Củng cố niềm tin đối với khoa học hiện đại. II. Ph¬ng ph¸p:Thùc hµnh,hoạt động nhóm III.ChuÈn bÞ : 1.GV: Bảng phụ ghi thống kê kết quả , đồng tiền kim loại ( đồng xu) 2.Hs: Mỗi nhóm có sẵn 2 đồng xu. Keỷ bảng 6.1 và 6.2 vào vở. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1. Tæ chøc :1’ -KiÓm tra sÜ sè líp: 2. kiểm tra bài cũ:10’ Men đen giải thích kết quả thí nghiệm như thế nào? Nêu ý nghĩa của qui luật phân li độc lập? 3. D¹y häc bµi míi :30’ -GV giíi thiÖu môc tiªu, ý nghÜa cña bµi thùc hµnh . Hoạt động của thầy và trò Néi dung Hoạt động1 :13’ 1.Gieo một đồng kim loại . -GV híng dÉn HS c¸ch tiÕn hµnh, ghi sè - Thèng kª vµ so s¸nh tØ lÖ phÇn tr¨m lÇn xuÊt hiÖn tõng mÆt vµo b¶ng thèng số lần gặp 1 mặt đồng xu qua 25, 50, kê kết quả gieo một đồng xu. 100, 2 00 lÇn r¬i . -HS c¸c nhãm tiÕn hµnh, mçi nhãm gieo - Liªn hÖ kÕt qu¶ nµy víi tØ lÖ c¸c giao 25 lÇn, so s¸nh tØ lÖ %. tö sinh ra tõ con lai F1: Aa t¹o ra 2 giao tö Avµ a. S =% P : (S) = P : (N) = 1/2 N P ( A) = P (a) = 1/2 hay 1A : 1a ==> - C¸c em cã nhËn xÐt g× vÒ tØ lÖ % xuÊt c¬ thÓ lai F1 cã kiÓu gen Aa khi gi¶m hiÖn mÆt xÊp vµ mÆt ngöa ë c¸c lÇn ph©n cho 2 loai giao tö A vµ a víi s¸c gieo? xuÊt b»ng nhau..

(11) - H·y liªn hÖ kÕt qu¶ trªn víi tØ lÖ c¸c giao tö lai F1(Aa). Hoạt động 2:17’ 2.Gieo hai đồng kim loại . -GV híng dÉn HS c¸ch tiÕn hµnh. - Thèng kª vµ so s¸nh tØ lÖ % sè lÇn -HS các nhóm tiến hành gieo 2 đồng xu. gặp của 1 trong 3 trờng hợp : Mỗi nhóm gieo 25 lần, thống kê mỗi lần 2 đồng sấp (SS) : 1 đồng sấp và 1 đồng vµo b¶ng 6.2 ,so s¸nh tØ lÖ % : ngửa (SN) : 2 đồng ngửa (NN) . SS : SN : NN Ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng 6.2 -HS các nhóm hoàn thành bảng, đại diện - Liên hệ với tỉ lệ kiểu gen ở F2 trong nhóm đọc kết quả. lai 1 cÆp tÝnh tr¹ng. -GV nhËn xÐt, bæ sung, kÕt luËn. 1 ( SS ) : 1 (SN) : 1 (NN) H·y liªn hÖ thùc tÕ tØ lÖ kiÓu gen ë F2 4 2 4 trong lai 2 cÆp tÝnh tr¹ng vµ gi¶i thÝch? - GV gi¶i thÝch: Theo c«ng thøc x¸c suÊt <=> 1 ( AA ) : 1 (Aa) : 1 (aa) th× P (AA) = 1 / 2 . 1 / 2 = 1/4 4 2 4 P (Aa) = 1 / 2 . 1 / 2 = 1/4 =>Kết quả gieo hai đồng kim loại có tỉ P (Aa) = 1 / 2 . 1 / 2 = 1/4 lÖ: 1SS : 2SN : 1 NN P(aa) = 1 / 2 . 1 / 2 = 1/4 =>TØ lÖ kiÓu gen ë F2 lµ : Do đó ta có tỉ lệ : 1 AA : 2 Aa : 1 aa P (AA) : P (Aa) : P(aa) = 1/ 4 (AA) : TØ lệ kiểu hình ở F2 đợc xác định do 1/ 2 Aa : 1 /4 aa sù kÕt hợp 4 loại giao tử đực với 4 loại - T¬ng tù ta cã tØ lÖ c¸c lo¹i giao tö F1 giao tö c¸i víi sè lîng ngang nhau : cã kiÓu gen AaBb lµ : (AB, Ab, aB, aa ) ( AB, Ab, aB, aa ) P ( AB) = P (A) . P (B) = 1/ 2 . 1 / 2 = lµ 9 : 3 : 3 : 1 . 1/4 Së dÜ nh vËy lµ do c¸c cÆp gen ph©n li P ( aB) = P (a) . P (B) = 1/ 2 . 1 / 2 = 1/4 độc lËp trong ph¸t sinh giao tö vµ tæ P ( Ab) = P (A) . P (b) = 1/ 2 . 1 / 2 = 1/4 hîp tù do trong qu¸ tr×nh thô tinh. P ( ab) = P (a) . P (b) = 1/ 2 . 1 / 2 = 1/4 4. Cñng cè - luyÖn tËp :3’ - GV nhËn xÐt ý thøc häc tËp, kÕt qu¶ cña c¸c nhãm . - C¸c nhãm viÕt bµi thu ho¹ch. 5. Híng dÉn häc sinh häc ë nhµ :1’ -Lµm bµi tËp SGK ( 22,23 ) V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TIEÁT 7 Baøi 7 : bµi luyÖn tËp. I. Môc tiªu : 1. KiÕn thøc : -Cñng cè, kh¾c s©u vµ më réng kiÕn thøc vÒ c¸c quy luËt di truyÒn. BiÕt vËn dông những hiểu biết về mặt lí thuyết để giải thích các bài tập. 2. KÜ n¨ng : -RÌn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan vµ bµi tËp di truyÒn. 3.Thái độ : -TÝch cùc häc tËp, ham häc, ham hiÓu biÕt, yªu khoa häc. II.Ph¬ng ph¸p - ph©n tÝch tæng hîp,gi¶ng gi¶i III. ChuÈn bÞ : 1.GV:-Gi¸o ¸n, b¶ng nhãm, bót d¹ . 2.HS :-Lµm bµi tËp ch¬ng I . IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc :.

(12) 1. Tæ chøc : -KiÓm tra sÜ sè : 2. KiÓm tra bµi cò :5’ - Nêu mục đích của phép lai phân tích? - Nêu nội dung quy luật phân li độc lập? 3. D¹y häc bµi míi : 35’ Hoạt động của thầy và trò Chã l«ng ng¾n thuÇn chñng cã kiÓu gen nh thÕ nµo? Chã l«ng dµi cã kiÓu gen nh thÕ nµo?. Tỉ lệ 75% đỏ thẫm : 25% xanh lục đúng với tỉ lệ ở F2 của định luật nào của Men §en.. HS chọn đáp án đúng và viết sơ đồ lai .. TØ lÖ : 25,1% : 49,9% : 25 % = 1 : 2 : 1. Tỉ lệ này đúng với tỉ lệ nào của quy luật di truyÒn theo Men §en? GV yêu cầu Hs tóm tắt đề bài: Theo đề ra F2 có tỉ lệ 901 : 299 : 301 : 103 Kết quả này đúng với kết quả nào của định luât Men Đen? GV yêu cầu Hs lên bảng viết sơ đồ lai, ghi kiÓu gen, kiÓu h×nh cña phÐp lai.. Néi dung 1.Bµi tËp 1 . Theo bµi ra: L«ng ng¾n tréi hoµn toµn so víi l«ng dµi. Chã l«ng ng¾n thuÇn chñng cã kiÓu gen AA . P : AA(l«ng ng¾n thuÇn chñng) x aa (l«ng dµi) GP A a F1 Aa ( toµn l«ng ng¾n) Vậy phơng án a thoả mãn yêu cầu đề bµi. 2. Bµi tËp 2. Theo đề ra ta có : F1 75% đỏ thẫm: 25% xanh lục. KÕt qu¶ nµy t¬ng øng víi F2 trong định luật phân li của Men Đen với tỉ lệ 3 : 1. VËy c¬ thÓ ®em lai ph¶i cã kiÓu gen nh trêng hîp d. Sơ đồ lai : P : Aa x Aa Gp : A, a A, a F1: 1AA : 2Aa : 1 aa Kiểu hình : 75% đỏ thẫm : 25% xanh lôc 3. Bµi tËp 5. Theo đề ra F2 có tỉ lệ 901 : 299 : 301 : 103 Kết quả này đúng với kết quả của quy luật phân li độc lập, F2 có tỉ lệ : 9 : 3 : 3:1 VËy F1 ph¶i dÞ hîp c¶ 2 cÆp gen. Sơ đồ lai : P : Aabb x aaBB Gp : Ab aB F1 : AaBb ( đổ , tròn) F1 x F1 ==> F2 G F1 AB, Ab, aB, ab F2 : K.gen : 9A - B - : 3 A- bb : 3 aaB - : 1aabb Kiểu hình : 9( đỏ ,tròn) : 3 ( đỏ , bầu dôc) : 3 ( vµng, trßn) : 1 ( vµng bÇu dôc). 4. Cñng cè:4’ - GV khái quát lại nội dung bài về: Cách giải bài tập theo định luật Men Đen? - Nếu biết kiểu hình của P có tìm đợc kiểu gen, kiểu hình của F không? Vì sao? - Nếu biết kiểu hình, kiểu gen của F có tìm đợc kiểu gen của P không? Vì sao 5. Híng dÉn häc sinh häc :1’ - VÒ nhµ häc bµi, lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i. - ChuÈn bÞ bµi sau: NhiÔm s¾c thÓ. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc.

(13) Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TIEÁT 8 Ch¬ng III : NhiÔm s¾c thÓ Baøi 8: NhiÔm s¾c thÓ. I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc : HS nêu đợc tính đặc trng của bộ nhiễm sắc thể (NST) từng loài. Mô tả đợc cấu trúc hiển vi điển hình của NST ở kì giữa quá trình nguyên phân. Hiểu đợc chức năng của NST đối với sự di truyền các tính trạng từ thế hệ này sang thế hệ khác. 2. KÜ n¨ng : Rèn kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình, làm việc độc lập với SGK học tập hợp t¸c trong nhãm nhá. II.Ph¬ng ph¸p - ph©n tÝch tæng hîp,gi¶ng gi¶i III. ChuÈn bÞ : GV : Nghiªn cøu bµi, so¹n bµi, tranh phãng to H8.1 – 8.5 SGK. HS : §äc tríc néi dung bµi 8 . IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1. Tæ chøc : 1’ KiÓm tra sÜ sè líp : 2. KiÓm tra bµi cò : 8’ Men Đen đã giải thích thí nghiệm lai hai cặp tính trạng nh thế nào? 3. D¹y häc bµi míi : 30’ GV đặt vấn đề vào bài. Hoạt động của thầy và trò Néi dung Hoạt động 1: 20’ I.Tính đặc trng của bộ nhiễm sắc GV yªu cÇu HS quan s¸t tranh H8.1 vµ thÓ. H 8.2 ,nghiªn cøu th«ng tin SGK tr¶ lêi - Trong tÕ bµo sinh dìng NST tån t¹i c©u hái. thành từng cặp tơng đồng;còn trong tế - NST tån t¹i ntn trong tÕ bµo sinh dìng bµo giao tö chØ chøa 1NST trong mçi vµ trong giao tö? cặp tơng đồng - Thế nào là cặp NST tơng đồng? - Ph©n biÖt bé NST lìng béi , bé NST - Bé NST lìng béi kÝ hiÖu (2n) lµ bé đơn bội? NST chứa các cặp NST tơng đồng . - Bộ NST ở ruồi giấm đực và ruồi giấm - Bộ NST đơn bội kí hiệu ( n) là bộ c¸i kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? NST chØ chøa 1 NST cña mçi cÆp NST tơng đồng . - GV cho HS quan s¸t H8.3 vµ b¶ng 8 - ở những loài đơn tính có sự khác tr¶ lêi c©u hái : nhau giữa cá thể đực và cá thể cái ở 1 - NhËn xÐt vÒ sè lîng NST trong bé lìng cÆp NST giíi tÝnh kÝ hiÖu lµ XX ,XY. béi ë c¸c loµi? - Số lợng NST ó phản ánh trình độ tiến hãa cña loµi kh«ng? V× sao? - Mỗi loài sinh vật có bộ NST đặc trng vÒ: - Bộ NST có những đặc điểm đặc trng + Sè lîng: Nh ruåi gi¸m 2n = 8, ngêi nµo? 2n = 46 ; gµ 2n = 78…. - GV: gi¶i thÝch: ë mét sè loµi cÆp NST + H×nh d¹ng: H×nh h¹t ,h×nh que , h×nh giíi tÝnh chØ cã 1 chiÕc (XO) nh bä xÝt ch÷ V….

(14) ch©u chÊu,rÖp.. + CÊu tróc NST.. Hoạt động 2 : 5’ Gv yªu cÇu Hs quan s¸t tranh H8.3 vµ đọc thông tin mục I và cho biết : - Cấu trúc điển hình của NST đợc biểu hiÖn râ nhÊt ë k× nµo?m« t¶ cÊu tróc đó? -Hs quan sát hình, đọc thông tin, trao đổi nhóm thống nhất ý kiến trả lời. Gv nh©n xÐt bæ sung vµ kÕt luËn.. II. CÊu tróc cña nhiÔm s¾c thÓ . - CÊu tróc ®iÓn h×nh biÓu hiÖn râ nhÊt ë k× gi÷a (NST kÐp) - Mçi NST kÐp gåm 2 nhiÔm s¾c tö chÞ em(Cr«matit) g¾n víi nhau ë t©m động - Mçi Cr«matit bao gåm 1 ph©n tö AND vµ pr«tªin lo¹i Hist«n.. Hoạt động 3: 5’ III. Chøc n¨ng cña nhiÔm s¾c thÓ. GV Yêu cầu HS đọc thông tin SGK trả - NST là cấu trúc mang gen,trong đó lêi c©u hái: mỗi gen ở một vị trí xác định - NST có vai trò gì đối với sự di truyền - NhiÔm s¾c thÓ mang gen cã b¶n chÊt lµ AND. ChÝnh nhê sù tù sao cña AND c¸c tÝnh tr¹ng? - Chøc n¨ng cña NST lµ g×? dẫn đến sự nhân đôi của NST, qua đó - Tại sao có thể nói những biến đổi về các gen quy định tính trạng đợc di cÊu tróc vµ sè lîng NST sÏ g©y ra nh÷ng truyÒn qua c¸c thÕ hÖ tÕ bµo vµ c¬ thÓ. biến đổi các tính trạng di truyền (gen quy định tính trạng)? - Bản chất sự nhân đôi của NST? 4. Cñng cè: -Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi, yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái : -Thế nào là cặp NST tơng đồng? -Cho biết tính đặc trng của bộ NST? -Chøc n¨ng cña NST lµ g×? 5. Híng dÉn häc sinh häc tËp ë nhµ : - Häc bµi theo vë ghi vµ SGK, lµm c¸c bµi tËp. - §äc tríc néi dung bµi 9 : Nguyªn ph©n - KÎ b¶ng 9.1 vµ 9.2 vµo vë bµi tËp V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. Cha làm đợc. TIEÁT 9 Baøi 9 : Nguyªn ph©n. I. Môc tiªu : 1. KiÕn thøc : HS trình bày đợc sự biến đổi hình thái NST trong chu kì tế bào. Nêu đợc những diễn biến cơ bản của NST qua các kì trong quá trình nguyên phân. Phân tích đợc ý nghĩa của nguyên phân đối với sự sinh sản và sinh trởng của cơ thể và sự duy trì ổn định bộ NST của loài qua các thế hệ. 2. KÜ n¨ng : Ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch kªnh h×nh, so s¸nh, lµm viÖc víi SGK vµ ho¹t động nhóm. II.Ph¬ng ph¸p - ph©n tÝch tæng hîp,gi¶ng gi¶i.

(15) III. ChuÈn bÞ : - GV: Tranh H9.1 – 9.3 SGK - B¶ng nhãm ghi néi dung b¶ng 9.1 SGK , - HS: §äc tríc néi dung bµi . IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1. ổn định tổ chức : KiÓm tra sÜ sè líp : 2. KiÓm tra baøi cuõ: -Tính đặc trng bộ NST của mỗi loài sinh vật thể hiện nh thế nào? Cho ví dụ: - Nªu câú trúc và chức năng của NST? 3. D¹y häc bµi míi Hoạt động của thấy và trò Néi dung Hoạt động 1: I. Biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong GV yªu cÇu HS quan s¸t H9.1.2 chu k× tÕ bµo SGK kết hợp đọc thông tin, thảo - Chu kì tế bào là sự lặp lại vòng đời tế bào. luËn nhãm, tr¶ lêi c©u hái. - Chu k× tÕ bµo gåm 2 giai ®o¹n: - ThÕ nµo lµ chu kú tÕ bµo?chu k× + K× trung gian : chiÕm nhiÒu thêi gian nhÊt tế bào gồm những giai đoạn nào? trong chu kì tế bào,có sự nhân đôi NST . + Nguyªn ph©n gåm 4 k× : K× ®Çu, k× gi÷a, k× Giai ®o¹n nµo chiÕm nhiÒu thêi sau, k× gi÷a . gian nhÊt? - Mức độ đóng, duỗi xoắn của NST qua các - Hình thái NST biến đổi ntn trong chu k× tÕ bµo? chu k× tÕ bµo . HS thảo luận nhóm, đại diện H×nh K× K× K× K× K× nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn th¸i trung ®Çu gi÷a sau cuèi xÐt bæ sung. NST gian - GV: yªu cÇu HS hoµn thµnh Mức độ Nhiều Ýt NhiÒu b¶ng 9.1 SGK duçi nhÊt GV nhËn xÐt kÕt luËn. xo¾n Mức độ Ýt Cùc đóng đại Hoạt động 2: xo¾n GV yªu cÇu Hs quan s¸t H9.3 II. Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST trong SGK kết hợp đọc thông tin vaứ traỷ quá trình nguyên phân. - K× trung gian NST ë d¹ng sîi m¶nh, dµi, lời câu hỏi: duỗi xoắn và diễn ra sự nhân đôi tạo ra NST -Kỡ trung gian laứ gỡ? Mô tả hình kép dính nhau ở tâm động. - DiÔn biÕn c¬ b¶n cña NST trong qu¸ tr×nh th¸i cña NST ë k× nµy ? nguyªn ph©n - Cuối kì trung gian NST có đặc + Kì đầu:Các NST kép bắt đầu đóng xoắn và ®iÓm g× ? co ng¾n neân hình thaùi roõ reät. C¸c NST kÐp - GV : yªu cÇu Hs caùc nhoùm đính vào các sợi tơ của thoi phân bào ở tâm hoaứn thaứnh baỷng 9.2 SGK trong động. + Kì giữa: Các NST kép đóng xoắn cực đại. 5,. C¸c NST kÐp xÕp thµnh mét hµng ë mÆp -Gv nhận xét và đặt câu hỏi: phẳng xích đạo của thoi phân bào. - NST duỗi xoắn cực đại ở giai + Kì sau: Từng NST kép trẻ dọc ở tâm động đoạn đầu kì trung gian có ý nghĩa thành 2 NST đơn phân li về hai cực của tế bào . g× ? - NST đóng xoắn cực đại và xếp + Kì cuối : Các NST đơn duỗi xoắn dài ra ở thµnh 1 hµng ë k× gi÷a cã ý nghÜa d¹ng sîi m¶nh . g× ? * KÕt qu¶ : Tõ mét tÕ bµo mÑ cho 2 tÕ bµo - KÕt thóc mét chu k× tÕ bµo cho con cã bé NST gièng nh bé NST cña tÕ bµo kÕt qu¶ nh thÕ nµo? mÑ . HS thảo luận nhóm, đại diện nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung. GV nhËn xÐt kÕt luËn.

(16) Hoạt động 3: GV Yªu cÇu HS nghiªn cøu thông tin SGK để trả lời câu hỏi: - Nguyªn ph©n ý nghÜa g×? -Do ®©u mµ sè lîng NST cña tÕ bµo con gièng bé NST cña mÑ? ( Do NST nhân đôi 1 lần và chia đôi 1 lần ) - Trong nguyªn ph©n sè lîng tÕ bµo t¨ng mµ bé NST kh«ng thay đổi, điều đó có ý nghĩa gì? ( Bộ NST của loài ổn định). III. ý nghÜa cña nguyªn ph©n . - Gióp c¬ thÓ lín lªn, t¹o ra tÕ bµo míi thay thÕ tÕ bµo giµ chÕt ®i. - Giúp duy trì ổn định bộ NST đặc trng của loµi qua c¸c thÕ hÖ tÕ bµo. - Nguyªn ph©n cßn lµ c¬ së cña sù sinh s¶n v« tÝnh.( gi©m, chiÕt, ghÐp). 4. Cñng cè – luyÖn tËp. - GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi, kh¾c s©u kiÕn thøc cho HS . - HS tr¶ lêi c©u hái : 1.Sự nhân đôi của NST diễn ra ở kì nào ở chu kì tế bào A. K× trung gian. B. K× ®Çu. C. K× gi÷a D. K× sau. E. K× cuèi. 2. Số lợng NST đợc nhân đôI ở kì nào? A. K× ®Çu. B. K× gi÷a. C. K× sau. D. K× cuèi. 5. Híng dÉn häc sinh häc ë nhµ . - Häc bµi theo vë vµ SGK. - Tr¶ lêi c©u hái cuèi bµi. - T×m hiÓu vÒ gi¶m ph©n.KÎ b¶ng 10 SGK vµo vë bµi tËp. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TIEÁT 10 Baøi 10 : gi¶m ph©n. I. Môc tiªu : 1. KiÕn thøc : Trình bày đợc những diễn biến cơ bản của NST qua các kì giảm phân. Nêu đợc nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n ë tõng k× cña gi¶m ph©n I vµ gi¶m ph©n II. Trình bày được ý nghĩa của quá trình giảm phân. 2. KÜ n¨ng : RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh vµ ph©n tÝch kªnh h×nh. Ph¸t triÓn t duy suy luËn, kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n, ãc s¸ng t¹o. II.Ph¬ng ph¸p - ph©n tÝch tæng hîp,gi¶ng gi¶i,Hoạt động nhóm III. ChuÈn bÞ: - GV : Gi¸o ¸n, TLTK, tranh phãng to H10 SGK, b¶ng phô ghi néi dung b¶ng 10 SGK - HS : §äc tríc néi dung bµi 10, kÎ b¶ng 10 vµo vë bµi tËp . IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1. Tæ chhøc : KiÓm tra sÜ soá 2. KiÓm tra bµi cò :.

(17) Nªu nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST trong qu¸ tr×nh nguyªn ph©n? Do đâu trong nguyên phân số lợng tế bào tăng mà bộ NST không thay đổi? 3. D¹y häc bµi míi : Hoạt động của thầy và trò Néi dung Gv yêu cầu HS đọc thông tin SGK, trả Gi¶m ph©n lµ sù ph©n chia cña tÕ bµo lêi c©u hái: Gi¶m ph©n lµ g×? sinh dôc (2n) ë thêi k× chÝn, qua 2 lÇn ph©n bµo liªn tiÕp cho ra 4 tÕ bµo con đều mang bộ NST đơn bội (n). Hoạt động 1. I. Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST trong gi¶m ph©n I. GV híng dÉn HS quan s¸t H10 SGK 1. K× trung gian. kết hợp đọc thông tin, trao đổi nhóm, NST ë d¹ng sîi m¶nh . Cuèi k× trung thèng nhÊt ý kiÕn tr¶ lêi c©u hái sau : gian NST nhân đôi thành NST kép . - ë k× trung gian NST cã h×nh th¸i nh 2. DiÔn biÕn c¬ b¶n cña NST trong thÕ nµo vµ x¶y ra sù kiÖn g×? gi¶m ph©n I. - Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST - K× ®Çu c¸c NST kÐp xo¾n, co ng¾n. trong gi¶m ph©n I nh thÕ nµo? Các NST kép trong cặp tơng đồng tiếp HS đại diện nhóm trình bày, nhóm khác hợp theo chiều dọc và có thể bắt chéo nhËn xÐt, bæ sung. víi nhau, sau đó l¹i t¸ch rêi nhau. GV tæ chøc cho HS th¶o luËn hoµn - K× gi÷a c¸c cÆp NST kÐp trong cÆp tthµnh b¶ng 10 SGK. ơng đồng tập trung và xếp song song - ë k× gi÷a cña gi¶m ph©n I c¸c NST thành 2 hàng ở mặt phẳng xích đạo của kép tơng đồng có đặc điểm gì ? ph©n bµo. - ë k× sau cña gi¶m ph©n I c¸c NST kÐp thoi K× sau các cặp NST kép tơng đồng tơng đồng xảy ra hiện tợng gì ? phân li độc lập với nhau về 2 cực của tế bµo. - K× cuèi c¸c NST kÐp n»m gän trong 2 nhân mới đợc tạo thành với số lợng là đơn bội kép (n NST kép). Hoạt động 2. II. Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST GV yªu cÇu HS tiÕp tôc quan s¸t H10 trong gi¶m ph©n II. SGK kÕt hîp nghiªn cøu th«ng tin tr¶ 1. K× trung gian: lêi c©u hái : Tồn tại rất ngắn NST không nhân đôi. - Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST 2. DiÔn biÕn c¬ b¶n cña NST trong trong gi¶m ph©n II nh thÕ nµo? ph©n II. HS đại diện nhóm trình bày, nhóm khác giảm - K× ®Çu: NST co l¹i cho thÊy sè lîng nhËn xÐt, bæ sung. kép trong bộ đơn bội kép . - K× gi÷a cña gi¶m ph©n II cã hiÖn tîng NST K× gi÷a : NST kÐp xÕp thµnh 1 hµng g×, so s¸nh víi k× gi÷a cña nguyªn trªn mÆt ph¼ng xích đạo của thoi phân ph©n? bµo . - K× sau cña gi¶m ph©n II, tõng cÆp - K× sau : Tõng NST kÐp trÎ däc ë t©m NST kÐp x¶y ra hiÖn tîng g×? động thành 2 NST đơn phân li về 2 cực cña tÕ bµo . - Kì cuối : Các NST đơn nằm gọn trong nhân mới đợc tạo thành với số lợng là đơn bội . * KÕt qu¶: tõ 1 tÕ bµo mÑ víi (2n)NST qua 2 lÇn ph©n bµo liªn tiÕp t¹o ra 4 tÕ KÕt qu¶ cña gi¶m ph©n II nh thÕ nµo? bµo con cã n NST . Sè lîng NST gi¶m 1/2. Các tế bào con này là cơ sở để hình thµnh giao tö. 4. Cñng cè - luyÖn tËp . - GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi häc, kh¾c s©u kiÕn thøc cho HS. - HS hoµn thµnh b¶ng 10 SGK tr.32. TR¶ lêi c©u hái 4 SGK tr.33 5. Híng dÉn häc sinh häc ë nhµ : Häc bµi theo vë ghi vµ SGK.- Tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi.T×m hiÓu bµi míi. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc.

(18) Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TIEÁT 11 BÀI 11:ph¸t sinh giao tö vµ thô tinh I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc : Trình bày đợc các quá trình phát sinh giao tử ở động vật, . Xác định đợc bản chất của quá trình thụ tinh. Phân tích đợc ý nghĩa của các quá trình giảm phân và thụ tinh vÒ mÆt di truyÒn vµ biÕn dÞ 2. KÜ n¨ng : Rèn kĩ năng quan sát, phân tích kênh hình, làm việc theo SGK, trao đổi nhóm, phát triÓn t duy lÝ luËn, so s¸nh tæng hîp . II.Ph¬ng ph¸p - ph©n tÝch tæng hîp,gi¶ng gi¶i III.ChuÈn bÞ: - GV: Gi¸o ¸n, TLTK, tranh vÏ H11 SGK tr.34. - HS: §äc tríc néi dung bµi . IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc: 1. Tæ chøc : KiÓm tra sÜ sè líp : 2. KiÓm tra bµi cò : - Nªu nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST qua c¸c k× gi¶m ph©n ? - Nªu nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n? 3. D¹y häc bµi míi : Hoạt động của Néi dung thÇy vµ trß Hoạt động 1 . I. Sù ph¸t sinh giao tö . GV treo tranh vẽ Các tế bào con đợc tạo thành qua giảm phân sẽ phát triển H11, yêu cầu HS thành các giao tử .Sự hình thành giao tử ở động vật khác với quan s¸t tranh, thực vật .Sự hình thành giao tử đực và cái có sự giống và khác kết hợp đọc thông nhau . tin SGK, th¶o * Gièng nhau : luận nhóm, trả lời + Các tế bào mầm đều thực hiện nguyên phân liên tiếp . + Noãn bào bậc 1 và tinh bào bậc 1 đều thực hiện giảm phân c©u hái: để tạo ra giao tử . - Qu¸ tr×nh ph¸t *Kh¸c nhau sinh giao tử đực.

(19) vµ giao tö c¸i cã ®iÓm gièng vµ ph¸t nh sinh töThô c¸i tinh. Phát sinh giao tử đực kh¸c nhau thÕgiaoII. No·n bµo bËc 1 qua nµo ? - Thụ tinh là sự kết hợp ngẫu nhiên giữa 1 giao tử đực và 1 gi¶m ph©n I cho 1 thÓ -Tinh bµo hîp bËc tö 1 qua HS c¸c nhãm giao tö c¸i t¹o thµnh . gi¶m ph©n I cùc thø nhÊt, cã kÝch t¹o thµnh 2 tinh bµo bËckÕt 2. hợp 2 bộ nhân đơn bội ( quan s¸t, th¶o - B¶n chÊt qu¸ tr×nh thô tinh lµ sù vµ 1 no·n bàotạo ra bộ nhân đơn bội ( 2n NST ) ở hợp tử. luËn, thíc thèngnhá nhÊt n NST) bËc 2 cã kÝch thíc lín. - Qua gi¶m ph©n II mçi tinh bµo c©u tr¶ lêi . - Qua gi¶m ph©n II bËc 2 cho 2 tinh tö, c¸c tinh tö no·n bµo bËc 2 cho 1 ph¸t triÓn thµnh tinh trïng. thÓ cùc thø 2 cã kÝch - Tõ mçi tinh bµo bËc 1 qua gi¶m thíc bÐ vµ 1 tÕ bµo ph©n cho 4 tinh trïng,c¸c tinh trứng có kích thớc lớn . trùng này đều tham gia vào thụ - Tõ mçi no·n bµo bËc tinh( nNST) 1 qua gi¶m ph©n cho 3 thÓ cùc vµ 1 tÕ bµo trứng, trong đó chỉ có 1 tÕ bµo trøng cã kh¶ n¨ng thô tinh víi tinh trïng(nNST). Hoạt động 2 . GV treo tranh phãng to H11 SGK để HS quan s¸t, kÕt hîp nghiªn cøu th«ng tin tr¶ lêi c©u hái : - Thô tinh lµ g× ? B¶n chÊt cña qu¸ tr×nh thô tinh? HS th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u hỏi, đại diện nhãm tr¶ lêi c©u hái : - C¬ së cña tÕ bµo häc cña quy luËt phân li độc lập là g× ? GV nhËn xÐt phÇn tr¶ lêi cña HS vµ kÕt luËn . Hoạt động 3 GV nªu c©u hái đàm thoại: - Gi¶m ph©n vµ thô tinh ý nghÜa g× ? - Gi¶m ph©n vµ thô tinh cã ý nghÜa g× vÒ c¸c mÆt di truyÒn vµ biÕn dÞ ? HS đọc thông tin SGK, th¶o luËn nhãm , thèng. III. ý nghÜa cña gi¶m ph©n vµ thô tinh. - Giảm phân: Tạo giao tử chứa bộ NST đơn bội. - Thô tinh: kh«i phôc bé NST lìng béi. - Sù kÕt hîp cña c¸c qu¸ tr×nh nguyªn ph©n ,gi¶m ph©n vµ thô tinh đã: + Đảm bảo duy trì ổn định bộ NST đặc trng của loài sinh s¶n h÷u tÝnh. + Lµm xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp ë loµi sinh s¶n h÷u tÝnh t¹o nguån nguyªn liÖu cho chän gièng vµ tiÕn hãa..

(20) nhÊt ý kiÕn tr¶ lêi . GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn 4. Cñng cè - luyÖn tËp : - Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung chÝnh cña bµi . - HS đọc kết luận SGk và trả lời các câu hỏi : + Sự hình thành giao tử đực và giao tử cái giống và khác nhau nh thế nào ? + ý nghÜa cña gi¶m ph©n vµ thô tinh lµ g×? 5. Híng dÉn häc sinh häc ë nhµ : Häc bµi theo vë ghi vµ SGK .Tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi . §äc môc Em cã biÕt . §äc tríc néi dung bµi 12 . V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngày soạn: Ngày giảng: TIEÁT 12 Bài 12 - CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH I. Môc tiªu : 1. KiÕn thøc : Trình bày đợc một số đặc điểm của NST giới tính . Nêu đợc cơ chế NST xác định giới tính ở ngời . Nêu đợc ảnh hởng của các yếu tố môi trờng trong và môi trờng ngoài đến sự phân hoá giới tính . Giải thích đợc cơ chế sinh con trai, con gáI laứ 1:1 2.KÜ n¨ng : * Kỹ năng: RÌn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh . Ph¸t triÓn t duy suy luËn, so s¸nh, tæng hîp kiÕn thøc. * Kỹ năng sống. Giáo dục kỹ năng thu thập thông tin, trình bày trước tập thể lớp, kỹ năng phê phán. II. Phơng pháp:Hỏi đáp,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ GV: Tranh phãng to H12.1 ; 12.2 SGK; gi¸o ¸n. HS : §äc tríc néi dung bµi . IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1 Tæ chøc : KiÓm tra sÜ sè : 1’ 2 kieåm tra baøi cuõ: 7’ So sánh sự phát sinh giao tử đực và giao tử cái? Thụ tinh là gì? Nêu ý nghĩa của giaûm phaân vaø thuï tinh? 3.Bài mới: 30’ Hoạt động của thầy - trò Hoạt động 1 . 10’. Nội dung kiến thức cần đạt I.Nhiễm sắc thể giới tính..

(21) - GV yêu cầu HS đọc thông tin và quan sát hình 12.1(SGK) vaø hình 8.2 boä NST cuûa ruoài giấm nêu những điểm giống và khác nhau ở bộ NST của ruồi đực và ruồi cái? - HS trình bày hình dạng các NST thường của ruồi đực và ruồi cái đều giống nhau. Chỉ khác nhau ở cặp NST giới tính. - GV phân tích đặc điểm NST thường và NST giới tính yêu cầu HS dựa vào h 12.1 trả lời: ? Có bao nhiêu cặp NST thường và giới tính? Nêu kí hiệu?NST giới tính có ở tế bào nào? ? NST giới tính có mang gen không? Và qui ñònh tính traïng naøo? Neâu ví duï - GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn - GV trình bày ở một số loài XX là giống đực, XY là giống cái. Hoạt động 2:12’ - GV yêu cầu HS đọc thông tin và quan sát h12.2 hoạt động nhóm trong 5 phút trả lời caùc caâu hoûi (SGK). - HS thaûo luaän xong caùc nhoùm leân trình baøy keát quaû GV nhaän xeùt vaø ruùt ra keát luaän. ? Cơ chế xác định giới tính là gì? HS trả lời -GV tỉ lệ nghiệm đúng trong một số điều kiện và có thể thay đổi theo lứa tuổi.. - Ơû tế bào lưỡng bôi của loài có các cặp NST thường kí hiệu (A) và 1 cặp NST giới tính : tương đồng kí hiệu XX, không tương đồng kí hiệu XY. - NST giới tính mang gen qui ñònh caùc tính traïng lieân quan và không liên quan đến giới tính vd: (SGK). II.Cơ chế NST xác định giới tính. - HS vẽ sơ đồ cơ chế xác định giới tính (sgk) - Cơ chế xác định giới tính là sự phân li của cặp NST giới tính trong quaù trình phaùt sinh giao tử và được tổ hợp lại trong quaù trình thuï tinh. - Nữ cho ra 1 loại gt (X).Nam cho ra 2 loại giao tử (X) và (Y) neân tæ leä con trai vaø con gaùi laø 1:1 III.Các yếu tố ảnh hưởng đến Hoạt động 3:8’ sự phân hóa giới tính. -GV yêu cầu hs đọc thông tin. - Các yếu tố ảnh hưởng đến sự - ? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phân phân hóa giới tính như: nhiệt hóa giới tính? Điều này có ý nghĩa gì? độ, hooc môn sinh dục, ánh saùng… -Yù nghĩa điều khiển được tỉ lệ giới tính theo mong muốn. 4. Cuûng coá: 5’ Hs trả lời câu hỏi (sgk) 5. Daën doø: 2’ Học bài cũ, trả lời câu hỏi (sgk),đọc mục ‘’em có biết’’. Chuẩn bị bài mới.

(22) V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Ngày soạn: Ngày giảng: Bµi 13:. Cha làm đợc. TiÕt 13 DI TRUYỀN LI£N KẾT. I. MỤC TIÊU 1. KiÕn thøc: - Biết đợc u thế của ruồi giấm với nghiên cứu di truyền . - Mô tả giải thích đợc thí nghiệm của Moocgan. - Nêu đợc ý nghĩa của di truyền liên kết, đặc biệt trong lĩnh vực chọn giống. 2. KÜ n¨ng: - Rèn kĩ nănghoạt động nhóm . - Ph¸t triÓn t duy, so sánh, phân tích thông tin. II. PHƯƠNG PHÁP:Hỏi đáp,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. CHUẨN BỊ: -Tranh phãng to h×nh 13. IV. TIẾN HÀNH 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: - Nªu nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau gi÷a NST giíi tÝnh vµ NST thêng? - Cơ chế xác định NST giới tính? 3. Bµi míi: Mở bài: GV thông báo cho HS vì sao MoocGan lại chọn ruồi giấm làm đối tợng nghiên cứu. Hoạt động của GV&HS Néi dung Hoạt động 1: I. ThÝ nghiÖm cña Morgan - GV q/s¸t ch©n dung Morgan vµ H.13 1. §èi tîng nghiªn cøu. SGV, giíi thiÖu s¬ lîc vÒ tiÓu sö cña - Ruåi giÊm cã nh÷ng u ®iÓm sau: Morgan và đối tợng nghiên cứu của + DÔ nu«i trong èng nghiÖm ông: Ruồi giấm. GV gọi 1 HS đọc lại + Đẻ nhiều vòng đời ngắn thÝ nghiÖm cña Morgan. + cã nhiÒu biÕn dÞ + V× sao Mooc gan chän ruåi giÊm lµm + Sè lîng NST Ýt. đối tợng n/cứu di truyền ? - Yêu cầu HS: Quan sát hình, đọc thông 2. Nội dung thí nghiệm tin SGK tr¶ lêi c©u hái: P X¸m, dµi x §en, côt + Moocgan tiÕn hµnh phÐp lai gi÷a F1 X¸m , dµi ruồi đực F1 với ruồi cái thân đen, cánh Lai phân tích: cụt nhằm mục đích gì ? ♂ F1 x ♀ §en, côt + Gi¶i thÝch v× sao dùa vµo tØ lÖ kiÓu FB 1 X¸m,dµi : 1 §en,côt h×nh 1 : 1, Morgan l¹i cho r»ng c¸c gen qui định màu sắc thân và dạng 3.Gi¶i thÝch: c¸nh cïng n»m trªn mét cÆp NST? - Sơ đồ lai SGK: GV: gi¶i thÝch thÝ nghiÖm. + ViÕt giao tö cña 2 trêng hîp sau vµ nãi lªn sù kh¸c nhau cña 2 trêng hîp - KÕt luËn: đó? DT liªn kÕt lµ hiÖn tîng 1 nhãm tÝnh trạng đợc di truyền cùng nhau, đợc quy TH 1: AaBb (di truyền độc lập) định bởi các gen trên cùng một NST,.

(23) cïng ph©n li trong qu¸ tr×nh ph©n bµo .. AB TH 2: ab (di truyÒn liªn kÕt). + HiÖn tîng di truyÒn liªn kÕt lµ g×? HS th¶o luËn, thèng nhÊt ý kiÕn. - GV nhËn xÐt, bæ sung, rót ra kÕt luËn: ë quy luËt PL§L, ngoµi c¸c KH gièng bè mÑ cßn xuÊt hiÖn c¸c biÕn dÞ tæ hîp. Trong thÝ nghiÖm cña Morgan c¸c em cã thÊy xuÊt hiÖn c¸c biÕn dÞ tæ hîp kh«ng? §iÒu nµy cã ý nghÜa g×? Hoạt động 2 GV lÊy vÝ dô: ë ruåi giÊm chØ cã 4 cÆp NST nhng có đến 4000 gen. + VËy sù ph©n bè gen trªn NST ntn ? - Gv gi¶i thÝch: C¸c gen cïng n»m trªn mét NST t¹o thµnh mét nhãm gen liªn kÕt. Khi ph¸t sinh giao tö th× cïng ph©n li vÒ 1 giao tö. - HS nghiªn cøu SGK. + V× sao nãi di truyÒn liªn kÕt Ýt t¹o ra biến dị tổ hợp hơn di truyền độc lập ? GV cùng cả lớp trao đổi, HS tự rút ra kÕt luËn sau khi th¶o luËn. GV lÊy mét vµi vÝ dô vÒ kinh nghiÖm d©n gian trong chän gièng vËt nu«i, c©y trång.. II. ý nghÜa cña di truyÒn liªn kÕt - Trong TB mçi NST mang nhiÒu gen t¹o thµnh nhãm gen liªn kÕt .( Sè nhãm gen liên kết bằng số NST đơn bội) - Di truyền liên kết đảm bảo sự di truyÒn bÒn v÷ng cña tõng nhãm tÝnh trạng đợc quy định bởi các gen trên một NST. - Nhờ đó trong chọn giống ngời ta có thể chọn đợc những nhóm tính trạng tốt ®i kÌm víi nhau hoÆc lo¹i bá nh÷ng tÝnh tr¹ng xÊu ®i kÌm víi nhau. *KÕt luËn chung: SGK. 4. Củng cố - Thế nào là di truyền liên kết ? Hiện tợng này bổ sung cho qui luật phân li độc lập cña Men§en nh thÕ nµo? 5. Dặn dò - Häc bµi theo néi dung sgk. - Lµm c©u 1,3 vµo vë bµi tËp. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc Cha làm đợc. Ngày soạn: Ngày giảng: TIEÁT 14 Bµi tËp I . Môc tiªu 1.KiÕn thøc: -Hệ thống lại các kiến thức đã học - Híng dÉn häc sinh «n tËp l¹i c¸c quy luËt di truyÒn cña Men®en, Moocgan.

(24) - Nh÷ng diÔn biÕn cña NST qua c¸c kì nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n 2. Kỹ năng: - Có kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình. - Có kỹ năng thảo luận nhóm và làm việc với Sgk. 3.Thái độ: HS có ý thức tự học tập, rèn luyện II. Chuẩn bị của GV và HS: a) Chuẩn bị của GV: - Tham khảo tài liệu.. b) Chuẩn bị của HS: Hệ thống lại các kiến thức đã học III. Ph¬ng ph¸p: «n tËp IV. TiÕn tr×nh d¹y häc a) Kiểm tra bài cũ: (Kết hợp trong dạy bµi mới ) b) Bài mới ( Các nhóm hoàn thành phiếu học tập sau đó các nhóm báo cáo vµ gi¸o viªn nhËn xÐt vµ tèng kÕt) HS: TLN vµ hoµn thµnh c¸c phiÕu häc tËp sau Bảng 1: Tóm tắt các qui luật di truyền Tên qui luật. Nội dung. Giải thích. ý nghĩa. Phân li Phân li độc lập Di truyền liên kết Di truyền giới tính B¶ng 2: Những diến biến cơ bản của NST qua các kì trong nguyên phân và giảm phân. Các kì. Nguyên phân. Giảm phân I. Giảm phân II. Kì đầu Kì giữa Kì sau Kì cuối Bảng 3: Bản chất và ý nghĩa của các quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh Các quá. Bản chất. Ý nghĩa.

(25) trình Nguyên phân Giảm phân Thụ tinh GV: Gọi các nhóm báo cáo và sửa sai cho các nhóm theo nội dung bảng. Bảng 1: Tóm tắt các qui luật di truyền Tên qui luật. Nội dung. Giải thích. ý nghĩa. Trong quá trình phát sinh Các nhân tố di giao tử, mỗi nhân tố di truyền truyền không hoà xác định tính trong cặp nhân tố di truyền trộn vào nhau. trội Phân li phân li về 1 giao tử và giữ Phân li và tổ hợp ( Thường là tốt) nguyên bản chất như ở cơ thể của cặp gen tương thuần chủng P ứng F2 có tỉ lệ mỗi Các cặp nhân tố di truyền đã kiểu hình bằng Phân li độc phân li độc lập trong quá tích tỉ lệ của các Tạo biến dị tổ lập trình phát sinh giao tử. tính trạng hợp hợp thành nó Là hiện tượng 1 nhóm tính Các gen liên kết Tạo sự di truyền trạng được di truyền cùng cùng phân li với ổn định của cả Di truyền nhau, được qui định bởi các NST trong phân nhóm tính trạng liên kết gen trên một NST cùng phân bào có lợi li trong quá trình phân bào Phân li và tổ hợp ở các loài giao phối tỉ lệ đực: Điều chỉnh tỉ lệ Di truyền của cặp NST giới cái xấp xỉ 1: 1 đực : cái giới tính tính B¶ng2: Những diến biến cơ bản của NST qua các kì trong nguyên phân và giảm phân. Các kì Kì đầu. Kì giữa. Nguyên phân NST kép co ngắn, đóng xoắn và đính vào sợi thoi phân bào ở tâm động Các NST kép co ngắn cực đại và xếp thành một hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. Giảm phân I NST kép co ngắn, đóng xoắn. Cặp NST tương đồng tiếp hợp theo chiều dọc và bắt chéo nhau Từng cặp NST kép xếp thành 2 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. Giảm phân II NST kép co lại cho thấy rõ số lượng NST kép ( Đơn bội ) Các NST kép xếp thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.

(26) Kì sau. Kì cuối. Từng NST kép chẻ dọc Các NST kép tương ở tâm động thành 2 đồng phân li độc lập NST đơn phân li về hai về 2 cực của tế bào cực của tế bào. Từng NST kép chẻ dọc ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về 2 cực của tế bào Các NST đơn nằm gọn Các NST kép nằm gọn Các NST đơn nằm trong nhân với số trong nhân với số gọn trong nhân lượng = 2n như ở tế lượng = n (kép) = 1/2 với số lượng = n bào mẹ ở tế bào mẹ ( NST đơn). Bảng 3: Bản chất và ý nghĩa của các quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh Các quá trình Nguyên phân Giảm phân. Thụ tinh. Bản chất. Ý nghĩa. Giữ nguyên bộ NST, 2 tế bào con tạo ra có 2n giống như tế bào mẹ Làm giảm số lượng NST đi một nửa, nghĩa là các tế bào con được tạo ra có số lượng NST n = ½ của tế bào mẹ (2n) Kết hợp 2 bộ nhân đơn bội (n) thành bộ nhân lưỡng bội (2n). Duy trì ổn định bộ NST trong sự lớn lên của cơ thể ở những loài sinh sản vô tính Góp phần di truyền ổn định bộ NST qua các thế hệ ở những loài sinh sản hữu tính và tạo ra nguồn biến dị tổ hợp Góp phần di truyền ổn định bộ NST qua các thế hệ ở những loài sinh sản hữu tính và tạo ra nguồn biến dị tổ hợp. 4. Cñng cè: 5. Híng dÉn häc sinh hoc : -VÒ nhµ xem l¹i néi dung «n tËp. - §äc tríc bµi 15 : AND. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Ngày soạn:. Cha làm đợc.

(27) Ngày giảng:. TIEÁT 15 Ch¬ng III : ADN vµ GEN Bài 15 : ADN. I. Môc tiªu : 1. KiÕn thøc : -Nờu đợc thành phần hóa học của ADN . Trình bày rõ tính đặc thù và tính đa dạng cña ADN -Mô tả đợc cấu trúc không gian của ADN theo mô hình của J.Oatxơn và F.Crick . 2. KÜ n¨ng : Ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh, tiÕp thu kiÕn thøc tõ h×nh vÏ . Rèn kĩ năng làm việc với SGK và hoạt động theo nhóm . II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : -GV : Gi¸o ¸n, m« h×nh ph©n tö ADN . -HS : §äc tríc néi dung bµi . IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1.ổn định : 2. KiÓm tra bµi cò : - Nªu cấu trúc cña nhiÔm s¾c thÓ ? 3. D¹y häc bµi míi : Hoạt động của GV&HS Néi dung Hoạt động 1: I. CÊu t¹o ho¸ häc cña ph©n tö ADN - GV yªu cÇu HS quan s¸t H.15 SGK, - ADN ( axit đêôxiribônuclêic) là 1 đọc thông tin SGK, trả lời câu hỏi: lo¹i a xÝt nuclªic . + Nªu thµnh phÇn ho¸ häc cña ph©n tö - ADN đợc cấu tạo từ các nguyên tố ADN ? C,H,O,N,P. + Vì sao nói AND thuộc loại đại phân tử - ADN là đại phân tử và đợc cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn vµ cÊu t¹o theo nguyªn t¾c ®a ph©n? ph©n lµ nuclª«tit thuéc 4 lo¹i : + Vì sao ADN có tính đa dạng và đặc Ađênin (A); Timin(T); Guanin (G); thï ? Xit«zin (X). - Tính đặc thù của ADN là do số l+ Tính đa dạng và đặc thù của ADN đã îng, thµnh phÇn, trËt tù s¾p xÕp c¸c t¹o nªn ®iÒu g× ë sinh vËt ? nu... qui định HS th¶o luËn, thèng nhÊt ý kiÕn. §¹i diÖn - Do sù s¾p xÕp kh¸c nhau cña 4 lo¹i nhãm tr×nh bµy. Nhãm kh¸c bæ sung. nu... t¹o nªn tÝnh ®a d¹ng cña ADN. - Tính đa dạng và đặc thù của ADN GV nhËn xÐt, bæ sung, rót ra kÕt luËn: là cơ sở cho tính đa dạng và đặc thù cña sinh vËt. II. CÊu tróc kh«ng gian cña ADN Hoạt động 2 - GV giíi thiÖu ch©n dung hai nhµ khoa häc Watson vµ Crick, giíi thiÖu s¬ lîc tiểu sử và thành công của hai ông để tạo niÒm tin vµ høng thó cho HS. -GV cho HS quan s¸t l¹i H15 SGK, ph©n tÝch: + M« t¶ cÊu tróc kh«ng gian cña ph©n tö ADN ? - GV yªu cÇu HS thùc hiÖn lÖnh SGK. + C¸c lo¹i nu nµo liªn kÕt víi nhau thµnh cÆp ? + Giả sử trình tự các đơn phân trên 1. - ADN lµ mét chuæi xo¾n kÐp, gåm hai mạch đơn song song, xoắn đều quanh mét trôc theo chiÒu tõ tr¸i sang phải (Ngợc chiều kim đồng hå),xoắn có tính chu kì. - Mçi chu kú xo¾n: + Cao 34A0 gåm 10 cÆp nu mỗi nu dài 3,4 A. + Mỗi nu có khối lượng 300 đvC. + §êng kÝnh vßng xo¾n lµ 20 A0.

(28) ®o¹n ADN nh sau: -A- T- G- G- X- T- A- G- T- XTrình tự các đơn phân trên đoạn mạch tơng ứng sẽ ntn ? + Nªu hÖ qu¶ cña nguyªn t¾c bæ sung ? - HS nghiªn cøu SGK, dùa vµo c¸c gîi ý cña GV cïng th¶o luËn, thèng nhÊt ý kiÕn.. - Các loại nu... giữa hai mạch đơn liªn kÕt víi nhau theo nguyªn t¾c bæ sungbằng các liên kết H tạo thành từng cặp : A-T, G-X vµ ngîc l¹i. + A liên kết với T = 2 lk Hiđrô. + G liên kết với X = 3 lk Hiđrô. - Các nu trong từng mạch liên kết với nhau bằng liên kết cộng hóa trị. A+T qu¶ cña nguyªn t¾c bæ sung: - Gi¶i thÝch: Tû sè trong ph©n tö -+HÖKhi biÕt tr×nh tù s¾p xÕp c¸c nu G+ X trong m¹ch đơn này thì suy ra trình ADN khác nhau và đặc trng cho loài. tự sắp xếp các nu trong mạch đơn kia. + Tỷ lệ các đơn phân trong ADN: 1 - 2 HS đọc kết luận chung SGK A = T ; G = X => A + G = T + X A+ G =1 T+X + Tû lÖ: A+T G+ X. trong c¸c ADN khác nhau thì khác nhau và đặc trng cho loµi. *KÕt luËn chung: SGK 4. Cñng cè luyÖn tËp : GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung toµn bµi . HS đọc phần kết luận chung SGK và trả lời câu hỏi : Vì sao AND có tính đa dạng và đặc thù ? M« t¶ cÊu tróc kh«ng gian cña AND? Nguyªn t¾c bæ sung lµ g× ? 5. Híng dÉn häc sinh häc tËp ë nhµ : Häc bµi theo vë ghi vµ SGK. Lµm bµi tËp 4, 5, 6 SGK tr47. §äc môc : Em cã biÕt . §äc tríc néi dung bµi 16 . V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngày soạn: Ngày giảng: TIEÁT 16 Bài 16: AND VÀ BẢN CHẤT CỦA GEN I. Môc tiªu : 1. KiÕn thøc :.

(29) -Trình bày đợc cơ chế tự nhân đôi của ADN theo nguyờn tắc bổ sung và bỏn bảo toàn. Nêu đợc bản chất hóa học và chức năng của gen. Trỡnh bày được chức năng của ADN. 2.KÜ n¨ng : Ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh, tiÕp thu kiÕn thøc tõ h×nh vÏ . Rèn kĩ năng làm việc với SGK và hoạt động theo nhóm . II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : -GV : Giáo án, mô hình nhân đôi ADN – bảng để gắn mô hình . -HS : §äc tríc néi dung bµi . IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc : 1.Ổn định: SÜ sè líp : 2. KiÓm tra bµi cò : - Nêu đặc điểm cấu tạo hóa học của ADN ? Vì sao ADN có cấu tạo rất đa dạng và đặc thù? - Cho đoạn mạch đơn : - A-T - G - X - T- A - X - G . Viết đoạn mạch đơn bổ sung. 3. D¹y häc bµi míi : Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc Hoạt động 1: 1. ADN tự nhân đôi theo những nguyªn t¾c nµo - GV yªu cÇu HS quan s¸t H.16 SGK , - ADN tự nhân đôi diễn ra trong nhân tế đọc thông tin SGK, trả lời câu hỏi: + Quá trình tự nhân đôi của ADN diễn bào, tại cỏc NST ở Kỳ trung gian ra ë ®©u? Vµo thêi gian nµo? - Quá trình tự nhân đôi: + Hoạt động đầu tiên của ADN khi bắt + ADN th¸o xo¾n, 2 mạch đơn tách nhâu dần theo chiều dọc nhờ enzim đầu nhân đôi ? ADN polimeraza. + Các nu nào liên kết với nhau thành + C¸c nu trªn 2 m¹ch đơn(mạch khuôn từng cặp ? mẫu) liªn kÕt víi c¸c nu trong m«i trêng néi bµo theo nguyªn t¾c bæ sung A-T; G+ Sù h×nh thµnh m¹ch míi ë ADN con X. diÔn ra nh thÕ nµo? (M. khu«n ) + Hai mạch mới của 2 ADN con đợc + Cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o cña hai ADN con víi ADN mÑ? h×nh thµnh dÇn dÇn dựa trªn m¹ch khu«n + HS lµm bµi tËp: Cho 1 ®o¹n m¹ch cã cña ADN mÑ vµ ngîc chiÒu nhau. - KÕt qu¶: Một ADN nhân đôi 1 lần tạo cÊu tróc: ra 2 ADN mới giaoóng nhau và giống - A- T- G- X- X- AADN mẹ, trong đó mỗi ADN con có - T- A- X- G- G- Tmột mạch của mẹ, một mạch mới tổng + Viết cấu trúc của 2 đoạn ADN đợc hợp từ nguyên liện nội bào. t¹o thµnh tõ ®o¹n ADN trªn ? + Quá trình tự nhân đôi của ADN diễn ra theo nguyªn t¾c nµo ?. -Quá trình tự nhân đôi của ADN diễn ra + Môi trường đã phải cung cấp số nu theo 3 nguyên tắc: + Nguyên tắc khuôn mẫu: mỗi mạch đơn cho ADN tự nhân đôi ntn ? của ADN mẹ làm khuôn mẫu để tổng hîp nªn 1 ph©n tö ADN con. + Nguyên tắc bæ sung: A - T, G - X + Nguyên tắc b¸n b¶o toµn: Trong mçi ADN con cã mét m¹ch cña ADN mÑ, một mạch mới đợc tổng hợp. Hoạt động 2 2. B¶n chÊt cña gen - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin.

(30) SGK tr¶ lêi c©u hái: + Nªu b¶n chÊt ho¸ häc cña gen lµ g× ? - Gi¶i thÝch: Gen n»m trªn NST, b¶n chÊt ho¸ häc lµ ADN, 1 ph©n tö ADN gåm nhiÒu gen. + Gen cã chøc n¨ng g× ? - HS nghiªn cøu SGK, dùa vµo c¸c gîi ý cña GV, cïng th¶o luËn, thèng nhÊt ý kiÕn. Hoạt động 3 - Hs n/cøu sgk + ADN thực hiện chøc n¨ng g×?. - Gen lµ mét ®o¹n ph©n tö ADN cã chøc năng di truyền xác định. Mỗi gen thường gồm khoảng 600 – 1500 cặp nu có trình tự xác định. - B¶n chÊt ho¸ häc cña gen lµ ADN. - Gen có nhiều loại: Gen cấu trúc, gen điều hòa, gen xúc tác...Mỗi gen thực hiện một chức năng VD: Gen cÊu tróc mang th«ng tin quy định cấu trúc một loại phân tử protein. 3. Chøc n¨ng cña ADN. + Do có khả năng tự nhân đôi, phân li đồng đều về mỗi giao tử và tổ hợp lại trong qu¸ tr×nh thô tinh mµ ADN cßn cã - ADN có 2 chức năng: thªm chøc n¨ng g×? HS độc lập suy nghĩ trả lời, GV ghi nhận ý kiÕn cña HS. + Là nơi lu tr÷ th«ng tin di truyÒn. 1 - 2 HS đọc kết luận chung SGK + Thực hiện sự truyền đạt thông tin di truyÒn qua c¸c thÕ hÖ tÕ bµo vµ thÕ hÖ c¬ thÓ, nhờ khả năng tự nhân đôi. *KÕt luËn chung: SGK 4. Cñng cè - luyÖn tËp : -Quá trình tự nhân đôi của AND xẩy ra ở đâu ? Diễn ra nh thế nào ? -B¶n chÊt hãa häc cña gen vµ AND ? -Chøc n¨ng cña AND . 5. Híng dÉn häc sinh häc ë nhµ : -Lµm c¸c bµi tËp trong SGK tr.50. -T×m hiÓu néi dung bµi 17 . V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc Cha làm đợc. Ngày soạn: Ngày giảng:. TIEÁT 17.

(31) Bµi 17: Mèi quan hÖ gi÷a gen vµ ARN I. Môc tiªu. 1. Kiến thức - Häc sinh m« t¶ ®ược cấu tạo vµ chøc n¨ng cña ARN. - Biết xác định những điểm giống và khác nhau cơ bản giữa ARN và ADN. - Trình bày đợc sơ bộ quá trình tổng hợp ARN đặc biệt là nêu đợc các nguyên tắc cña qu¸ tr×nh nµy. 2.kỹ năng - TiÕp tôc ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch kªnh h×nh vµ t duy ph©n tÝch, so s¸nh. II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : - Tranh phãng to h×nh 17.1; 17.2 SGK. - M« h×nh ph©n tö ARN vµ m« h×nh tæng hîp ARN. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc. 1. ổn định tổ chức. KiÓm tra sÜ sè : 2. KiÓm tra bµi cò : - Mô tả sơ lợc quá trình tự nhân đôi của ADN. - Giải thích vì sao 2 ADN con đợc tạo ra qua cơ chế nhân đôi lại giống nhau và giống ADN mẹ? Nêu rõ ý nghĩa của quá trình tự nhân đôi của ADN? - 1 HS gi¶i bµi tËp vÒ nhµ. 3.D¹y häc bµi míi. Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc Hoạt động 1: I. ARN ( axit ribônuclêic ) - GV y/cÇu hs q/s¸t H.17.1 SGK. 1. Cấu tạo. - ARN cÊu t¹o tõ c¸c nguyªn tè + ARN cã thµnh phÇn ho¸ häc ntn ? c,h,o,n,p thuéc lo¹i ®a ph©n tö nhng nhá h¬n ADN. - ARN cÊu t¹o theo nguyªn t¾c ®a + Tr×nh bµy cÊu t¹o ARN ? phân mà đơn phân là 4 loại nu a,u,g,x + Mô tả cấu trúc không gian của phân tử - ARN là một chuỗi xoắn đơn. ARN ? - HS hoµn thµnh b¶ng 17 SGK. + So s¸nh cÊu t¹o ARN vµ ADN ? + Dựa vào đâu mà người ta chia ARN thành các loại khác nhau? Chức năng của mỗi loại ? (- mARN đợc tổng hợp trong nhân TB dùa trªn khu«n mÈu ADN lµm nhiÖn vô trung gian truyÒn th«ng tin di truyÒn tõ ADN trong nh©n sang Pr« - tARN tån t¹i trong tÐ bµo chÊt lµm nhiÖm vô trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh tæng hîp P«lipeptit - rARN trong TBC cÊu t¹o nªn rib«x«m ). Đặc điểm ARN Số mạch 1 đơn Các loại A,U,G,X đơn phân 2.Chức năng.. ADN 2 A,T,G,X. - ARN gåm cã 3 lo¹i : + mARN: ARN th«ng tin - mang thông tin quy định cấu trúc protein cÇn tæng hîp. + tARN: ARN vËn chuyÓn - VËn chuyển a.a đến nơi tổng hợp protein. + rARN: ARN riboxom - CÊu t¹o nªn Riboxom, n¬i tæng hîp protein..

(32) HS th¶o luËn, thèng nhÊt ý kiÕn. §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. Nhãm kh¸c bæ sung. GV nhËn xÐt, bæ sung, hoµn chØnh b¶ng. Hoạt động 2 - GV cho HS quan s¸t H.17.2 SGK+ nghiªn cøu th«ng tin SGK tr¶ lêi c©u hái: + ARN đợc tổng hợp ở kỳ nào của chu kỳ TB ? + ARN đợc tổng hợp từ mấy mạch đơn cña ADN? + Hoạt động đầu tiên của quá trình tổng hợp ARN là gì? + C¸c lo¹i nu nµo liªn kÕt víi nhau trong qu¸ tr×nh t¹o nªn m¹ch ARN ? + NhËn xÐt tr×nh tù cña c¸c nu.. trªn ARN so với trên từng mạch đơn của gen? + ARN đợc tổng hợp theo nguyên tắc nµo? GV gi¶i thÝch thªm: - Khi b¾t ®Çu tæng hîp ARN, gen th¸o xoắn, tách mạch, đồng thời các nu trên m¹ch khu«n cña gen liªn kÕt víi c¸c nu trong môi trờng nội bào theo NTBS để t¹o thµnh m¹ch ARN. - Khi kÕt thóc qu¸ tr×nh nµy, ph©n tö ARN đợc hoàn thiện cấu trúc, đi ra tế bào chất để thực hiện chức năng của chúng. 1 - 2 HS đọc kết luận chung SGK. II. ARN đợc tổng hợp theo nguyên t¾c nµo? - ARN được tổng hợp trong nhân tế bào, t¹i NST ë kú trung gian . - Qu¸ tr×nh tæng hîp ARN +Gen tháo xoắn tách dần 2 mạch đơn + ARN đợc tổng hợp dựa trên một mạch đơn của gen (mạch khuôn). + C¸c nu cña ADN liªn kÕt víi c¸c nu trong m«i trêng néi bµo theo nguyªn t¾c bæ sung: AGèc - UMT , TGèc - AMT, GGèc - XMT vµ XGèc - GMT. + Khi tổng hợp xong ARN tách khổi gen rời nhân đi ra chất tế bào. + Kết quả: 1 gen sao mã 1 lần tạo ra 1 ARN. - Nguyªn t¸c tæng hîp : + Khuôn mẫu: Dựa trên 1 mạch đơn cña gen + Bæ sung : AGèc - UMT , TGèc - AMT, GGèc - XMT vµ XGèc - GMT. - Mqh gen - ARN: Tr×nh tù c¸c nu trên mạch khuôn của gen quy định tr×nh tù c¸c nu trªn m¹ch ARN - Qu¸ tr×nh tæng hîp ARN theo 2 nguyªn t¾c: + Nguyªn t¾c khu«n mÉu: Dùa vµo 1 mạch của gen để làm khuôn. + nguyªn t¾c bæ sung. *KÕt luËn chung: SGK. 4. Cñng cè -LuyÖn tËp: Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi, kh¾c s©u kiÕn thøc cho Hs. Hs lµm bµi tËp vËn dông vµo phiÕu. Khoanh tròn vào chữ cái đầu ý trả lời đúng: C©u 1: Qu¸ tr×nh tæng hîp ARN x¶y ra ë: a. K× trung gian b. K× ®Çu c. K× gi÷a d. K× sau e. K× cuèi. Câu 2: Loại ARN có chức năng truyền đạt thông tin di truyền: a. tARN b. rARN c. mARN d. C¶ 3 a, b, c. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi theo néi dung SGK.Đọc mục em có biết -Lµm c©u hái vµo vë bµi tËp. -§äc tríc bµi 18 V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc.

(33) Ngày soạn: Ngày giảng:. TIEÁT 18 Bài 18: PROTEIN. I. Môc tiªu. 1.kiến thức - Học sinh phải nêu đợc thành phần hoá học của prôtêin, phân tích đợc tính đặc trng và đa dạng của nó. - Mô tả đợc các bậc cấu trúc của prôtêin và hiểu đợc vai trò của nó. - Trỡnh bày đợc các chức năng của prôtêin. 2.Kỹ năng - Ph¸t triÓn t duy lÝ thuyÕt (ph©n tÝch, hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc). II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : -Gv nghiªn cøu bµi , so¹n bµi. -Tranh phãng to h×nh 18 SGK. -Hs đọc trớc nội dung bài ở nhà. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc. 1. ổn định tổ chức. KiÓm tra sÜ sè: 2. KiÓm tra bµi cò - Nªu nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n trong cÊu tróc cña ARN vµ ADN? - ARN đợc tổng hợp dựa trên nguyên tắc nào? Chức năng của mARN? Nêu bản chÊt quan hÖ gi÷a gen vµ ARN? - 1 HS lµm bµi tËp 3, 4 SGK. 3. D¹y häc bµi míi. GV đặt vấn đề vào bài: Prôtêin đảm nhiệm nhiều chức năng liên quan đến toàn bộ cấu trúc và hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành tính trạng của cơ thể. Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc I. CÊu tróc cña pr«tein Hoạt động 1: - GV Yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng tin là hợp chất hữu cơ đợc cấu tạo SGK, quan s¸t h×nh 18.Th¶o luËn nhãm -tõPr«tein 4 nguyªn tè ho¸ häc chñ yÕu lµ C, H, tr¶ lêi c©u hái: O, N. + Nªu thµnh phÇn ho¸ häc vµ cÊu t¹o cña pr« ? - Prôtein thuộc loại đại phân tử, có kích thíc (0,1 µm), khèi lîng ph©n tö (Hµng chôc triÖu ®.v.C) lín. + Tính đa dạng và đặc thù của prôtein đợc qui định bởi yếu tố nào? - HS th¶o luËn, thèng nhÊt ý kiÕn. §¹i. - Pr«tein cÊu t¹o theo nguyªn t¾c ®a phân, đơn phân là các a. amin, có hơn 20 lo¹i a. amin kh¸c nhau..

(34) diÖn nhãm tr×nh bµy. Nhãm kh¸c bæ sung. GV nhËn xÐt, bæ sung, rót ra kÕt luËn: + Tính đa dạng và đặc thù của prôtein thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong cÊu tróc kh«ng gian? - GV gi¶i thÝch trªn H.18 SGK: Pr«tein cã 4 bËc cÊu tróc kh«ng gian t¹o nªn tính đa dạng và đặc thù của nó. - HS th¶o luËn, thèng nhÊt ý kiÕn. §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. Nhãm kh¸c bæ sung. - Chúng ta đều biết prôtein qui định các tính trạng của cơ thể. Nhng cụ thể đó là nh÷ng chøc n¨ng g×? Hoạt động 2 - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin, tr¶ lêi c©u hái lÖnh trang 55 SGK. + Prô có những chức năng gì đối với tế bµo vµ c¬ thÓ ? Gi¶i thÝch vµ lÊy vÝ dô minh häa ? GV: Cho các nhóm tự giải thích, sau đó nhËn xÐt ý kiÕn cña tõng nhãm. GV: Gi¶i thÝch cho HS vÒ chøc n¨ng cña Prôtêin, giúp HS nhận biết đợc chức năng prôtêin liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành c¸c tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ.. GV: Gi¶i thÝch pr«tªin d¹ng sîi lµ nguyªn liÖu cÊu tróc rÊt tèt. VD: t¬ nhÖn đợc cấu trúc từ prôtêin dạng sợi.. - Tính đa dạng và đặc thù của prôtein đợc qui định bởi số lợng, thành phần, trật tù s¾p xÕp c¸c a. amin vµ cÊu tróc kh«ng gian cña chóng. + BËc 1: lµ tr×nh tù s¾p xÕp c¸c aa trong chuçi aa. + BËc 2: lµ chuçi aa t¹o c¸c vßng xo¾n lò xo đều. + BËc 3: Do cÊu tróc bËc 2 cuén xÕp theo kiểu đặc trng cho từng loại prôtein. + BËc 4: Gåm hai hay nhiÒu chuçi aa cïng hay kh¸c lo¹i liªn kÕt víi nhau.. II. Chøc n¨ng cña pr«tein - Pr«tªin cã nhiÒu chøc n¨ng quan träng đối với tế bào và cơ thể. 1. Chøc n¨ng cÊu tróc nªn tÕ bµo vµ c¬ thÓ. - Pr«tªin lµ thµnh phÇn quan träng x©y dùng nªn c¸c bµo quan vµ mµng sinh chất, hình thành nên các đặc điểm giải phÉn, h×nh th¸i cña c¸c m«, c¬ quan, hÖ c¬ quan, c¬ thÓ. 2. Chøc n¨ng xóc t¸c qu¸ tr×nh trao đổi chất: - B¶n chÊt cña Enzim lµ pr«tªin tham gia c¸c qu¸ tr×nh ph¶n øng sinh hãa. 3. Chøc n¨ng ®iÒu hßa qu¸ tr×nh trao đổi chất: - C¸c hoocm«n phÇn lín lµ pr«tªin gióp điều hòa các quá trình trao đổi chất của tÕ bµo vµ c¬ thÓ. - Ngoµi ra pr«tªin cßn cã mét sè chca năng khác nh: Bảo vệ cơ thể, vận động, cung cÊp n¨ng lîng... => Prôtêin liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành c¸c tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ. *KÕt luËn chung: SGK. 1 - 2 HS đọc kết luận chung SGK 4. Cñng cè , LuyÖn tËp. Gv kh¸I qu¸t l¹i néi dung bµi, kh¾c s©u kiÕn thøc cÇn nhí cho hs. Hs lµm bµi tËp vËn dông vµo phiÕu. Khoanh tròn vào chữ cái đầu ý trả lời đúng: Câu 1: Tính đa dạng và đặc thù của prôtêin là do: a. Sè lîng, thµnh phÇn c¸c lo¹i aa b. TrËt tù s¾p xÕp c¸c aa c. CÊu tróc kh«ng gian cña pr«tªin d. Chỉ a và b đúng e. Cả a, b, c đúng. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái 1, 2 SGK. - Lµm bµi tËp 3, 4 vµo vë. - §äc tríc bµi 19. ¤n l¹i bµi 17. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc.

(35) Ngày soạn: Ngày giảng:. TIEÁT 19 Bài 19 : MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG. I. Môc tiªu. 1.Kiến thức - Học sinh nờu đợc mối quan hệ giữa ARN và prôtêin thông qua việc trình bày sự h×nh thµnh chuçi aa. - Trỡnh bày đợc mối quan hệ trong sơ đồ: gen (1 đoạn phân tử ADN)  ARN  prôtêin  tÝnh tr¹ng. HS giải thích được sơ đồ trên. 2.Kỹ năng - TiÕp tôc ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh. 3. Thái độ: Giáo dục kỹ năng tự tin trình bày ý kiến trước lớp, kỹ năng tìm kiếm và sử lý thông tin. II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : Gv nghiªn cøu bµi, so¹n bµi vµ chuÈn bÞ; - Tranh phãng to h×nh 19.1; 19.2; 19.3 SGK. - Mô hình động về sự hình thành chuỗi aa. HS đọc trớc nội dung bà ở nhà. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc. 1. ổn định tổ chức: KiÓm tra sÜ sè : 2. KiÓm tra bµi cò: - Gäi 1 HS lªn b¶ng: H·y s¾p xÕp th«ng tin th«ng tin ë cét B víi cét A sao cho phï hîp vµ ghi kÕt qu¶ vµo cét C trong b¶ng. A CÊu tróc vµ chøc n¨ng (B) KÕt qu¶ (C) 1. Gen a. Một hay nhiều chuỗi đơn, đơn phân là các aa. 1-b 2. ARN b. CÊu tróc lµ 1 ®o¹n m¹ch cña ph©n tö ADN mang 2 - e,c 3. Prôtêin thông tin quy định cấu trúc của 1 loại prôtêin. 3 - a,d c. Chuỗi xoắn đơn gồm 4 loại nuclêôtit A, U, G, X d. Liên quan đến hoạt động sống của tế bào biểu hiện thµnh c¸c tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ. e. Truyền đạt thông tin di truyền tử ADN đến prôtêin, vËn chuyÓn aa, cÊu t¹o nªn c¸c rib«x«m. 3.D¹y häc bµi míi. Vµo bµi: Tõ c©u kÕt qu¶ kiÓm tra bµi cò. GV: ? nªu cÊu tróc vµ chøc n¨ng cña gen? Chøc n¨ng cña pr«tªin? GV viết sơ đồ : Gen (ADN)  ARN  prôtêin  tính trạng. - B¶n chÊt cña mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ng lµ g×?.

(36) Hoạt động 1: Mối quan hệ giữa ARN và prôtêin Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức cần đạt - GV yªu cÇu HS quan s¸t H 19.1, th¶o I. Mèi quan hÖ gi÷a ARN vµ luËn nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái pr«tªin + Nh÷ng thµnh phÇn nµo tham gia vµo KÕt luËn: qu¸ tr×nh h×nh thµnh chuçi a.a? - Cả 3 loại ARN đều tham gia vào - HS thảo luận nhóm, đọc kĩ chú thích và quá trình tổng hợp chuỗi a.a. nêu đợc: - mARN có vai trò là khuôn mẫu để + C¸c thµnh phÇn tham gia: mARN, tæng hîp nªn pr«tªin. tARN, rib«x«m. - Sù h×nh thµnh chuçi aa: + Prôtêin đợc tổng hợp dựa khuôn mẫu + mARN rời khỏi nhân ra tế bào chất nµo? để tổng hợp chuỗi aa. - C¸c lo¹i nuclª«tit nµo ë mARN vµ + C¸c tARN mét ®Çu g¾n víi 1 aa, tARN liªn kÕt víi nhau? đầu kia mang bộ 3 đối mã vào - T¬ng quan vÒ sè lîng gi÷a aa vµ rib«x«m khíp víi bé ba m· hãa ë nuclª«tit cña mARN khi ë trong mARN theo nguyªn t¾c bæ sung. rib«x«m? A - U; G - X. - Yªu cÇu HS tr×nh bµy trªn H 19.1 qu¸ + Chuçi a.a đợc kéo dài, khi tr×nh h×nh thµnh chuçi aa. rib«x«m dÞch 1 n¾c trªn mARN th× 1 - GV gióp HS hoµn thiÖn kiÕn thøc. a.a đợc nắp ghép vào chuỗi a.a. + C¸c lo¹i nuclª«tit liªn kÕt theo nguyªn + Khi rib«x«m dÞch 1 nÊc trªn t¾c bæ sung: A - U; G - X mARN (mçi nÊc øng víi 3 nuclª«tit) thì 1 aa đợc lắp ghép vào chuỗi aa. + T¬ng quan: 3 nuclª«tit  1 aa. - GV sö dông m« h×nh tæng hîp chuçi aa + Khi rib«x«m dÞch chuyÓn hÕt chiÒu giới thiệu các thành phần. Thuyết trình sự dài của mARN (đến bộ ba kết thúc) thì chuỗi aa đợc tổng hợp xong. h×nh thµnh chuçi aa. - Sù h×nh thµnh chuçi aa dùa trªn nguyªn - Nguyªn t¾c h×nh thµnh chuçi aa: + Dùa trªn khu«n mÉu mARN t¾c nµo? + Nguyªn t¾c bæ sung A - U; G -X - Mèi quan hÖ gi÷a ARN vµ pr«tªin? - HS nghiên cứu thông tin để trả lời. - Tr×nh tù nuclª«tit trªn mARN quy định trình tự các aa trên prôtêin. -GV bổ sung và rút ra kết luận. Hoạt động 2: Mối quan hệ giữa gen và tính trạng Hoạt động của Thầy – trò Nội dung kiến thức cần đạt - GV: Dùa vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh ARN, II.Mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh qu¸ tr×nh h×nh thµnh cña chuçi aa vµ chøc tr¹ng. KÕt luËn: năng của prôtêin  sơ đồ SGK. - HS quan s¸t h×nh, vËn dông kiÕn thøc - Mèi liªn hÖ: 1  mARN  2  Pr«tªin  3  tt chơng III để trả lời. Gen   - Hãy giải thích mối liên hệ giữa các + Gen là khuôn mẫu để tổng hợp thành phần trong sơ đồ theo trật tự mARN (trong nhân) 1,2,3? + mARN là khuôn mẫu để tổng hợp - Yêu cầu HS đọc SGK trả lời câu hỏi: chuçi aa cÊu t¹o nªn pr«tªin. + V× sao nãi b¶n chÊt cña mèi liªn hÖ +Pr«tªin biÓu hiÖn thµnh tÝnh tr¹ng trên là gen quy định tính trạng của cơ cơ thể. thÓ? - B¶n chÊt mèi liªn hÖ gen  tÝnh tr¹ng: - Mét HS lªn tr×nh bµy b¶n chÊt mèi liªn Tr×nh tù c¸c nuclª«tit trong ADN hÖ gen  tÝnh tr¹ng. (gen) quy định trình tự các nuclêôtit trong mARN qua đó quy định trình tự - GV bổ sung và rút ra kết luận. c¸c aa cÊu t¹o pr«tªin. Pr«tªin tham.

(37) gia cấu tạo, hoạt động sinh lí của tế bµo vµ biÓu hiÖn thµnh tÝnh tr¹ng c¬ thÓ. 4.Cñng cè - LuyÖn tËp: Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi. Hs lµm bµi tËp vËn dung vµo phiÕu. Câu 1: Nguyên tắc bổ sung đợc biểu hiện trong mối quan hệ ở sơ đồ dới đây nh thế nµo? Gen (1 ®o¹n ADN)  ARN  pr«tªin §¸p ¸n: Gen (1 ®o¹n ADN)  ARN: A - U; T - A; G - X; X - G ARN  pr«tªin: A - U; G - X Câu 2: Vì sao trâu bò đều ăn cỏ mà thịt trâu khác thịt bò? 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - ¤n l¹i cÊu tróc cña ADN. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Ngày soạn: Ngày giảng:. Cha làm đợc. TIEÁT 20 Bài 20 : QUAN SÁT LẮP MÔ HÌNH ADN. I. Môc tiªu. 1.Kiến thức: - Cñng cè cho HS kiÕn thøc vÒ cÊu tróc ph©n tö ADN. 2. Kỹ năng: - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch m« h×nh ADN. - RÌn thao t¸c l¾p r¸p m« h×nh ADN. 3. Kỹ năng sống: Giáo dục kỹ năng quản lý thời gian, hợp tác nhóm, sử lý thông tin II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : Gv nghiªn cøu bµi, so¹n bai vµ chuÈn bÞ nh sau: - M« h×nh ph©n tö ADN. - Hộp đựng mô hình cấu trúc phân tử ADN tháo dời. - Mµn h×nh vµ m¸y chiÕu (nguån s¸ng). - §Üa CD, b¨ng h×nh vÒ cÊu tróc ph©n tö ADN, c¬ chÕ tù sao, c¬ chÕ tæng hîp ARN, c¬ chÕ tæng hîp pr«tªin, m¸y tÝnh (nÕu cã). Hs «n tËp néi dung kiÕn thøc theo yªu cÇu..

(38) IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc. 1. ổn định tổ chức. KiÓm tra sÜ sè: 2. KiÓm tra bµi cò : KiÓm tra c©u 1, 2, 3 SGK. 3. D¹y häc bµi míi. Hoạt động 1: Quan sát mô hình cấu trúc không gian của phân tử ADN 1. Quan s¸t m« h×nh Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức cần đạt - GV híng dÉn HS quan s¸t m« h×nh I.Quan s¸t m« h×nh cÊu tróc kh«ng gian ph©n tö ADN, th¶o luËn: cña ph©n tö AND. - Vị trí tơng đối của 2 mạch + ADN gồm 2 mạch song song, xoắn phải. nuclª«tit? + §êng kÝnh 20 ¨ngtoron, chiÒu cao 34 - ChiÒu xo¾n cña 2 m¹ch? ¨ngt¬ron gåm 10 cÆp nuclª«tit/ 1 chu k× - §êng kÝnh vßng xo¾n? ChiÒu cao xo¾n. vßng xo¾n? + C¸c nuclª«tit liªn kÕt thµnh tõng cÆp - Sè cÆp nuclª«tit trong 1 chu k× theo nguyªn t¾c bæ sung: A - T; G - X xo¾n? vµ ngîc l¹i. - C¸c lo¹i nuclª«tit nµo liªn kÕt víi nhau thµnh cÆp? + C¸c nu gi÷a 2 m¹ch lk víi nhau b»ng lk + ë vÞ trÝ nµo lµ lk H?ë vÞ trÝ nµo lµ H, cßn c¸c nu cïng 1 m¹ch lk víi nhau lk céng hãa trÞ? b»ng lk céng hãa trÞ. + T¬ng quan gi÷a sè nu víi sè lk + Trªn mçi m¹ch: sè lk céng hãa trÞ Ýt h¬n céng hãa trÞ gi÷a c¸c nu? số nu 1 đơn vị. + T¬ng quan gi÷a sè nu víi sè lk H + trªn c¶ 2 m¹ch th×: gi÷a c¸c nu? sè lk hãa trÞ = sè nu - 2 + NhËn xÐt vÒ t¬ng quan sè lîng + Sè lk H = 2A + 3G gi÷a c¸c nu? + Sè nu : A = T, G = X - HS quan s¸t kÜ m« h×nh, vËn dông kiến thức đã học và nêu đợc: - GV gäi HS lªn tr×nh bµy trªn m« h×nh. - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy. 2. ChiÕu m« h×nh AND - GV híng dÉn HS chiÕu m« h×nh - 1 vµi HS dïng nguån s¸ng phãng h×nh ADN lªn mµn h×nh. Yªu cÇu HS so chiÕu cña m« h×nh ADN lªn 1 mµn h×nh s¸nh h×nh nµy víi H 15 SGK. nh đã hớng dẫn. - HS quan sát hình, đối chiếu với H 15 và rót ra nhËn xÐt. Hoạt động 2: Lắp ráp mô hình cấu trúc không gian của phân tử AND. Hoạt động của Thầy – Trò - GV híng dÉn c¸ch l¾p r¸p m« h×nh: + Lắp mạch 1: theo chiều từ chân đế lên hoặc từ trên đỉnh trục xuống Chó ý: Lùa chän chiÒu cong cña ®o¹n cho hợp lí đảm bảo khoảng cách với trục giữa. + L¾p m¹ch 2: T×m vµ l¾p c¸c ®o¹n cã. Nội dung kiến thức cần đạt II.L¾p r¸p m« h×nh cÊu tróc kh«ng gian cña ph©n tö AND. - C¸c nhãm l¾p m« h×nh theo híng dÉn. Sau khi l¾p xong c¸c nhãm kiÓm tra tæng thÓ. + ChiÒu xo¾n 2 m¹ch..

(39) chiÒu cong song song mang nuclª«tit theo nguyªn t¾c bæ sung víi ®o¹n 1. + KiÓm tra tæng thÓ 2 m¹ch. - HS ghi nhí kiÕn thøc, c¸ch tiÕn hµnh. - GV yêu cầu các nhóm cử đại diện đánh gi¸ chÐo kÕt qu¶ l¾p r¸p.. + Sè cÆp cña mçi chu k× xo¾n. + Sù liªn kÕt theo nguyªn t¾c bæ sung. - §¹i diÖn c¸c nhãm nhËn xÐt tæng thể, đánh giá kết quả.. Nếu có điều kiện cho HS xem năng hình hoặc đĩa về các nội dung: cấu trúc ADN, c¬ chÕ tù sao, c¬ chÕ tæng hîp ARN, c¬ chÕ tæng hîp pr«tªin. 4. Cñng cè - LuyÖn tËp: - GV nhËn xÐt chung vÒ tinh thÇn, kÕt qu¶ giê thùc hµnh. - Căn cứ vào phàn trình bày của HS và kết quả lắp ráp mô hình để đánh giá điểm. -GV chấm điểm theo thang điểm: + Thái độ TH tốt (2 đ) + Mang đủ dụng cụ TH tốt (2 đ) + Làm bài thu hoạch đúng và đủ các bước theo yêu cầu (5 đ) + Trình bày đẹp (1 đ). 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - VÏ h×nh 15 SGK vµo vë. - ¤n tËp 3 ch¬ng 1, 2, 3 theo c©u hái cuèi bµi chuÈn bÞ cho tiÕt sau kiÓm tra 1tiÕt. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 21: luyÖn tËp I. MôC TI£U: Häc xong bµi nµy, häc sinh ph¶i: 1. KiÕn thøc : -Tổng hợp các kiến thức đã học về chơng I,II,III -VËn dông c¸c kiÕn thøc vµo gi¶i bµi tËp liªn quan. 2. Kü n¨ng: - Phát triển kỹ năng làm việc theo nhóm và độc lập nghiên cứu SGK. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng logic trong gi¶i bµi tËp 3. Thái độ - Cã ý thøc häc tËp, yªu thÝch bé m«n. - TÝnh cÈn thËn, nghiªm tóc, kiªn tr×. II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. CHUÈN BÞ: - Gi¸o viªn: -bµi tËp lý thuyÕt vµ bµi tËp chuÈn bÞ s½n - Häc sinh: §äc tríc néi dung ë nhµ. IV. TIÕN TR×NH L£N LíP: 1.ổn định tổ chức lớp :GV kiểm tra sĩ số lớp 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng kiÓm tra 3. Néi dung bµi míi:.

(40) Hoạt động của GV&HS *Hoạt động 1: -Gv yªu cÇu HS «n luyÖn l¹i c¸c vÊn đề sau:  N¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm trong phÇn di truyÒn  §Þnh luËt vµ ý nghÜa cña tõng định luật trong di truyền  N¾m v÷ng kh¸i niÖm NST  So sánh phân tích đợc NP-GP  N¾m v÷ng cÊu tróc ADN-ARNProtein  Cơ chế tự nhân đôi của ADNARN  Sù h×nh thµnh chuçi a.a  Nắm bản chất đợc sơ đồ : Gen → mARN→ Pr«tªin→ tÝnh tr¹ng. *Hoạt động 2: -GV y/c HS lµm c¸c bµi tËp (vËn dụng kiến thức đã học ). Néi dung I.Lý THUYÕT C©u1:Nªu néi dung §Þnh luËt ph©n ly,ph©n ly độc lập? Câu 2:So sánh định luật phân ly với định luật phân ly độc lập về hai cặp tính trạng? Câu 3: Trình bày phơng pháp xác định tính tr¹ng tréi , tÝnh tr¹ng lÆn? C©u 4: ThÕ nµo lµ phÐp lai ph©n tÝch? Môc đích của phép lai phân tích? Câu 5:Mô tả đặc điểm hình dạng ,kích thớc vµ cÊu t¹o cña NST? C©u 6:Nªu nh÷ng diÔn biÔn c¬ b¶n cña nhiÓm s¾c thÓ trong qu¸ tr×nh nguyªn ph©n ,gi¶m ph©n? C©u 7:Nªu nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n ? Câu 8:Nêu đặc điểm cấu tạo hoá học chung cña AND,ARN.So s¸nh cÊu t¹o cña AND,ARN. Câu 9:Nêu quá trình tự nhân đôi của AND,ARN C©u 10:Chuçi a.a h×nh thµnh nh thÕ nµo ? Câu 11: nêu bản chất của sơ đồ: Gen → mARN→ Pr«tªin→ tÝnh tr¹ng II.Bµi tËp 1.PhÐp lai nµo sau ®©y cho biÕt kÕt qu¶ ë con lai không đồng tính là: A. P: BB x bb B. P:BB x BB C. P: Bb x bb D. P: bb x bb 2.PhÐp lai díi ®©y t¹o ra con lai F1 cã nhiÒu kiÓu gen nhÊt lµ: A. P: aa x aa B. P: Aa x aa C. P: AA x Aa D. P: Aa x Aa 3.KiÓu gen nµo sau ®©y biÓu hiÖn kiÓu h×nh tréi trong trêng hîp tÝnh tréi hoµn toµn lµ: A. AA vµ aa B. Aa vµ aa C. AA vµ Aa D. AA, Aa vµ aa 4.Cho m¹ch ADN sau : -A-X-X-G-T-T-A-G-XHãy xác định mạch bổ sung cho đoạn ADN trên,xác định đoạn mARN đợc tổng hîp tõ m¹ch bæ sung víi ®o¹n trªn.. 4.Cñng cè 5.Hớng dẫn ở nhà:-ôn tập các kiến thức đã học V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc.

(41) Ngày giảng: Ngµy gi¶ng:. TiÕt 22: KiÓm tra 1 tiÕt I. MôC TI£U: Häc xong bµi nµy, häc sinh ph¶i: 1.Kiến thức :Tự đánh giá đợc khả năng tiếp thu kiến thức của bản thân 2.KÜ n¨ng- RÌn kü n¨ng ph©n tÝch, kü n¨ng lµm bµi, gi¶i bµi tËp di truyÒn 3.Thái độ- Có ý thức nghiêm túc, cẩn thận, trung thực, độc lập suy nghĩ. II. CHUÈN BÞ: - Giáo viên: Đề, đáp án, thang điểm - Häc sinh: Néi dung «n tËp III.TIÕN TR×NH L£N LíP: 1.ổn định kiểm tra:GV kiểm tra sĩ số lớp 2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng 3. Néi dung bµi míi: MA TRẬN ĐỀ 1 Chủ đề Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Sáng tạo Tổng TNKQ TL. TNKQ. TL. Chủ đề 1: Các thí nghiệm của Menđen Chủ đề 2: Nhiễm sắc thể Chủ đề 3: ADNvà gen Tổng Chủ đề Chủ đề 1: Các thí nghiệm của Menđen Chủ đề 2: Nhiễm sắc thể Chủ đề 3: ADNvà gen Tổng. TNKQ. TL. TNKQ. TL. 3 2. 1. 6. 6. 2. 2. 10. Nhận biết. Sáng tạo. TNKQ TL. TNKQ. TNKQ. 1. TNKQ. TL. 5. 6. 3 3. Tổng. TL. 1. 1. 4. 3. MA TRẬN ĐỀ 2 Thông hiểu Vận dụng TL. 1. 1 3. 5. 1. 10. §Ò bµi 1 C©u 1( 4 ®iÓm) Nªu nh÷ng diÔn biÔn c¬ b¶n cña nhiÓm s¾c thÓ trong qu¸ tr×nh nguyªn ph©n ? Câu 2( 2 điểm) Một đoạn mạch đơn của phân tử ADN có trình tự sắp xếp nh sau : -A-T- X -T- G - X -A-T- X -.

(42) Hãy viết đoạn mạch đơn bổ sung với nó và mạch ADN hoàn chỉnh ? C©u 3( 3 ®iÓm ) Nêu bản chất của mối quan hệ giữa gen và tính trạng qua sơ đồ: Gen (một đoạn ADN) à mARN à Prôtêin à Tính trạng. Câu 4. (1 điểm): Vì sao ở người tỉ lệ nam: nữ trong cấu trúc dân số với quy mô lớn luôn luôn xấp xỉ 1:1? §Ò bµi 2 Câu 1. (1 điểm): Nêu nội dung của quy luật phân li? Câu 2. (3 điểm): Nêu bản chất của mối quan hệ giữa gen và tính trạng qua sơ đồ: Gen (một đoạn ADN) à. mARN à Prôtêin à Tính trạng.. Câu 3. (5 điểm): Ở cà chua tính trạng quả đỏ là trội hoàn toàn so với quả vàng. Cho giao phấn giữa cây cà chua có quả đỏ thuần chủng với cây cà chua có quả vàng thu được F1. Tiếp tục cho F1 giao phấn với nhau được F2 . a. Lập sơ đồ lai từ P đến. F2 b. Cho F1 lai phân tích kết quả như thế nào? Câu 4. (1 điểm): Vì sao ở người tỉ lệ nam: nữ trong cấu trúc dân số với quy mô lớn luôn luôn xấp xỉ 1:1?. Đáp án TỰ LUẬN: Câu Nội dung Câu 1 * Kú trung gian : - NST dµi, m¶nh, duæi xo¾n. - NST nhân đôi thành NST kép . - Trung thể nhân đôi thành hai trung tử . * Nguyªn ph©n : - Kú ®Çu: + NST bắt đầu đóng xoắn và co ngắn nên có hình thái rỏ rệt . + Các NST kép dính vào sợi tơ của thoi phân bào ở tâm động. - Kú gi÷a: + Các NST kép đóng xoắn cực đại. + Các NST kép xếp thành một hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi ph©n bµo. - Kỳ sau : Từng NST kép chẻ dọc ở tâm động thành hai NST đơn ph©n li vÒ hai cùc cña tÕ bµo.. Điểm 4đ 1đ. 3đ 1 1 0.5 0.5.

(43) - Kỳ cuối : Các NST đơn dãn xoắn, ở dạng sợi mảnh dần thành nhiÓm s¾c chÊt. Câu 2. - Đoạn mạch đơn bổ sung : -T-A-G-A-X-G-T-A-G- M¹ch ADN hoµn chØnh : -A-T-X-T-G-X-A-T-X-. |. |. |. |. |. |. |. (2đ) 1đ 1đ. | |. -T-A-G-A-X-G-T-A-G-. Câu 3 - Trình tự các nuclêôtit trong AND quy định trình tự các nuclêôtít trong ARN, qua đó quy định trình tự các axít amin của phân tử Prôtêin . - Prôtêin tham gia vào các hoạt động của tế bào, biểu hiện thành tính trạng Câu 4 Tỉ lệ nam: nữ luôn xấp xỉ 1:1 Do trong giảm phân tạo giao tử, giới nữ luôn tạo ra một loại trứng mang NST X còn giới nam tạo ra hai loại tinh trùng X và Y với tỉ lệ ngang nhau sự kết hợp ngẫu nhiên giữa trừng X với 2 tinh trùng X và Y với tỉ lệ như nhau trong thụ tinh tạo hợp tử XX(gái) và XY( trai) với tỉ lệ ngang nhau vì vậy tỉ lệ nam: nữ luôn xấp xỉ 1:1. (3đ) 1,5 1,5. 1đ. §¸p ¸n đề 2. TỰ LUẬN: Câu Nội dung Câu 1 Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng Câu 2 - Trình tự các nuclêôtit trong AND quy định trình tự các nuclêôtít trong ARN, qua đó quy định trình tự các axít amin của phân tử Prôtêin . - Prôtêin tham gia vào các hoạt động của tế bào, biểu hiện thành tính trạng Câu 3. a. Vì cà chua quả đỏ là trội hoàn toàn so với cà chua quả vàng nên quy ước gen: A cà chua quả đỏ (trội) a cà chua quả vàng (lặn) Theo đề bài cho giao phấn giữa cây cà chua quả đỏ thuần chủng (có kiểu gen AA) với cây cà chua quả vàng (có kiểu gen aa) ta có SĐL: Pt/c Quả đỏ X quả vàng. Điểm 1đ. (3đ) 1,5đ 1,5đ. (5đ) 1. 1.

(44) Gp F1. Câu 4. AA A. aa a Aa. - KG: Aa - TLKH: 100% Quả đỏ. * F1 giao phấn với nhau ta có SĐL: F1x F1: Quả đỏ X Quả đỏ Aa Aa GF1: A, a A, a 1AA : 2Aa : 1aa F2: - KG: AA, Aa, aa - TLKH: 75% Quả đỏ: 25% quả vàng b. Cho F1 lai phân tích, ta có SĐL: F1 p/t: Quả đỏ X quả vàng Aa aa GF1: A, a a Fp/t: 1Aa: 1aa - KG: Aa, 1aa - TLKH: 50% Quả đỏ: 50% quả vàng Tỉ lệ nam: nữ luôn xấp xỉ 1:1 Do trong giảm phân tạo giao tử, giới nữ luôn tạo ra một loại trứng mang NST X còn giới nam tạo ra hai loại tinh trùng X và Y với tỉ lệ ngang nhau sự kết hợp ngẫu nhiên giữa trừng X với 2 tinh trùng X và Y với tỉ lệ như nhau trong thụ tinh tạo hợp tử XX(gái) và XY( trai) với tỉ lệ ngang nhau vì vậy tỉ lệ nam: nữ luôn xấp xỉ 1:1. 1,5. 1,5. 1đ. 4. Cñng cè: - GV thu đủ bài , đúng thời gian . - GV đánh giá thái độ làm bài của HS. 5. Híng dÉn vÒ nhµ - T×m hiÓu vÒ c¸c trêng hîp dÞ tËt bÈm sinh ë ngêi vµ gia sóc, gia cÇm B¶ng kÕt qu¶: Giái Líp SL % 9A 9B V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Kh¸ SL. %. Trung b×nh SL %. YÕu SL. Cha làm đợc. %.

(45) Ngày soạn: Ngày giảng: TIEÁT 23. Ch¬ng IV: BiÕn dò Baøi 21: Ñét BIEÁN GEN I. Môc tiªu. 1. kiến thức - Trình bày được khái niệm biến dị. .- Học sinh trình bày đợc khái niệm và nguyên nhân đột biến gen. Trình bày đợc tính chất biểu hiện và vai trò của đột biến gen đối với sinh vật và con ngời. 2. Kỹ năng - Ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch keânh h×nh, kÜ n¨ng ho¹t ®oäng theo nhãm. 3. Thái độ Gi¸o dôc tinh thÇn häc tËp, biÕt tr©n träng nh÷ng thµnh tùu khoa häc. Baûo veä moâi trường II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : Gv nghiªn cøu bµi , so¹n bµi vµ chuÈn bÞ ; - Tranh phãng to h×nh 21.1 SGK. - Tranh ảnh minh hoạ đột biến có lợi và có hại cho sinh vật. Hs đọc trớc nội dung bài ở nhà. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc. 1.Oồn định tổ chức. 1’ KiÓm tra sÜ sè: 2.KiÓm tra : 5’ Biến dị là gì? 3.D¹y häc bµi míi : 30’ VB: GV cho HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm biÕn dÞ. GV: Biến dị có thể di truyền đợc hoặc không di truyền đợc. Biến dị di truyền là những biến đổi trong ADN và NST làm biến đổi đột ngột, gián đoạn về kiểu hình gọi là đột biến, biến đổi trong tổ hợp gen gọi là biến dị tổ hợp. Hôm nay chúng ta tìm hiểu về những biến đổi trong ADN. Hoạt động 1: Đột biến gen là gì? Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức cần đạt.

(46) - GV yªu cÇu HS quan s¸t H 21.1, th¶o I. §ét biÕn gen lµ g×? 13’ luËn nhãm hoµn thµnh phiÕu häc tËp trả lời caùc caâu hoûi trong sgk.. - Đột biến gen là những biến đổi trong cÊu tróc cña gen liªn quan tíi - GV mời đại diện các nhóm trình bày. - HS quan s¸t kÜ H 21.1. chó ý vÒ tr×nh tù mét hoÆc mét sè cÆp nuclª«tit. - Các dạng đột biến gen: vµ sè cÆp nuclª«tit. + MÊt mét hoÆc mét sè cÆp nu. - C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. + Thªm mét hoÆc mét sè cÆp nu. - GV hoµn chØnh kiÕn thøc. + Thay thÕ cÆp nuclª«tit này bằng PhiÕu häc tËp: cặp nu khác Hs thảo luận trong 3 phút Cỏc nhúm bỏo cỏo, bổ sung và gv nhận xột + Đột biến chỉ làm thay đổi một cặp nu gọi là đột biến điểm. rút ra kết luận ở bảng. - §ét biÕn gen lµ g×? Gåm nh÷ng d¹ng nµo? §o¹n Sè cÆp §iÓm kh¸c so víi ®o¹n (a) Đặt tên dạng biến đổi ADN nuclª«tit MÊt cÆp G - X - MÊt 1 cÆp nuclª«tit b 4 Thªm cÆp T - A - Thªm 1 cÆp nuclª«tit c 6 Thay cÆp T - A b»ng G - X - Thay cÆp nuclª«tit nµy d 5 b»ng cÆp nuclª«tit kh¸c. Hoạt động 2: Nguyên nhân phát sinh đột biến gen Hoạt động của GV Hoạt động của HS -GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK. II.Nguyªn nh©n ph¸t sinh - Nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen? đột biến gen. 10’ - HS tù nghiªn cøu th«ng tin môc II SGK vµ tr¶ lêi, rót ra kÕt luËn. - GV nhÊn m¹nh trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn lµ do + Trong đk tự nhiên: Do sao chép nhầm của phân tử ADN dới tác động của ảnh hởng phức tạp của môi m«i trêng (bªn ngoµi: tia phãng x¹, ho¸ chÊt... trêng trong vµ ngoµi c¬ thÓ bªn trong: qu¸ tr×nh sinh lÝ, sinh ho¸, rèi lo¹n néi lµm rèi lo¹n qu¸ tr×nh tù sao bµo). cña ph©n tö ADN (sao chÐp nhÇm) + Trong thực nghiệm : gây đột biến bằng các tác nhân vật lý, hóa học. Hoạt động 3: Vai trò của đột biến gen Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức cần đạt - GV yêu cầu HS quan sát H 21.2; 21.3; 21.4 và III.Vai trò của đột biến tranh ảnh su tầm để trả lời câu hỏi: gen. 7’ - §ét biÕn nµo cã lîi cho sinh vËt vµ con ngêi? §ét biÕn nµo cã h¹i cho sinh vËt vµ con ngêi?.

(47) - Đa số đột biến gen thờng có Hs trả lời h¹i cho b¶n th©n sinh vËt v× + §ét biÕn cã lîi: c©y cøng, nhiÒu b«ng ë lóa. + §ét biÕn cã h¹i: l¸ m¹ mµu tr¾ng, ®Çu vµ ch©n chóng ph¸ vì sù thèng nhÊt hài hòa trong kiểu gen đã qua sau cña lîn bÞ dÞ d¹ng. chän läc tù nhiªn vµ duy tr× - Cho HS trả lời lâu đời trong điều kiện tự - Tại sao đột biến gen gây biến đổi kiểu hình? nhiªn, g©y ra nh÷ng rèi lo¹n + Đột biến gen làm biến đổi ADN dẫn tới làm trong quá trình tổng hợp thay đổi trình tự aa và làm biến đổi cấu trúc prôtêin. pr«tªin mµ nã m· ho¸ kÕt qu¶ dÉn tíi g©y biÕn đổi kiểu hình. - Một số đột biến gen có lợi - Giới thiệu lại sơ đồ: Gen  mARN  prôtêin  tính cho bản thân sinh vật và con tr¹ng. ngêi. - Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thờng cã h¹i cho b¶n th©n sinh vËt? - GV lấy thêm VD: đột biến gen ở ngời: thiếu m¸u, hång cÇu h×nh lìi liÒm. - §ét biÕn gen lµ nguån - §ét biÕn gen cã vai trß g× trong s¶n xuÊt? - GV sử dụng t liệu SGK để lấy VD: đột biến tự nguyên liệu sơ cấp của chọn nhiên ở cừu chân ngắn, đột biến tăng khả năng giống và tiến hóa. chÞu h¹n, chÞu rÐt ë lóa. - HS liªn hÖ thùc tÕ. 4. Cñng cè - LuyÖn tËp: 6’ Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi. Hs lµm bµi tËp vËn dông vµo phiÕu. 1. Đột biến gen là gì? Tại sao nói đa số đột biến gen là có hại? 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ 3’ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc tríc bµi 22. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngµy soạn: Ngày giảng: TIEÁT 24 BAØI 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST I. Môc tiªu. - Học sinh trình bày đợc một số dạng đột biến cấu trúc NST. Giải thích đợc nguyên nhân và nêu đợc vai trò của đột biến cấu trúc NST. - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh, kÜ n¨ng lµm viÖc theo nhãm. - Có niềm tin đối với khoa học, yêu thích bộ môn. II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ :.

(48) Gv nghiªn cøu bµi, so¹n bµi. Tranh phãng to h×nh 22 SGK.PhiÕu häc tËp . Hs đọc trớc nội dung bài. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc. 1. ổn định tổ chức. 1’ KiÓm tra sÜ sè 2. KiÓm tra bµi cò 10’ - Đột biến gen là gì? VD? Nguyên nhân gây nên đột biến gen? - Tại sao đột biến gen thờng có hại cho bản thân sinh vật? Nêu vai trò và ý nghĩa của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất? 3. D¹y häc bµi míi. 30’ Hoạt động 1: Đột biến cấu trúc NST là gì? Hoạt động của thây - trò Nội dung kiến thức cần đạt - GV yªu cÇu HS quan s¸t H 22 vµ I.§ét biÕn cÊu tróc NST lµ g×? 18’ hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - GV kÎ phiÕu häc tËp lªn b¶ng, gäi 1 HS lªn b¶ng ®iÒn. - GV chốt lại đáp án. Phiếu học tập: Tìm hiểu các dạng đột biến cấu trúc NST STT NST ban ®Çu NST sau khi bị biến đổi Tên dạng đột biến Gåm c¸c ®o¹n MÊt ®o¹n H MÊt ®o¹n a ABCDEFGH Gåm c¸c ®o¹n LÆp l¹i ®o¹n BC LÆp ®o¹n b ABCDEFGH Gồm các đoạn Trình tự đoạn BCD đảo lại thành Đảo đoạn c ABCDEFGH DCB ? §ét biÕn cÊu tróc NST lµ g×? gåm KÕt luËn: - §ét biÕn cÊu tróc NST lµ nh÷ng biÕn nh÷ng d¹ng nµo? đổi trong cấu trúc NST . - Mét vµi HS ph¸t biÓu ý kiÕn. -Các dạng đột biến gồm: mất đoạn, lặp C¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV thông báo: ngoài 3 dạng trên còn đoạn, đảo đoạn, chuyển đoạn. có dạng đột biến chuyển đoạn. - HS nghe vµ tiÕp thu kiÕn thøc. Hoạt động 2: Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST. Hoạt động của Thầy - trò Nội dung kiến thức cần đạt. Gv nªu c©u hái II. Nguyªn nh©n ph¸t sinh vµ tÝnh - Có những nguyên nhân nào gây đột chất của đột biến cấu trúc NST. 12’ biÕn cÊu tróc NST? 1. Nguyên nhân phát sinh đột biến - T×m hiÓu VD 1, 2 trong SGK vµ cho biÕt cÊu tróc NST. có dạng đột biến nào? có lợi hay có hại? - Nguyên nhân đột biến cấu trúc NST - Hãy cho biết tính chất (lợi, hại) của đột chủ yếu do tác nhân lí học, hoá học biÕn cÊu tróc NST? trong ngo¹i c¶nh lµm ph¸ vì cÊu tróc - VD1: mÊt ®o¹n, cã h¹i cho con ngêi NST hoÆc g©y ra sù s¾p xÕp l¹i c¸c - VD2: lÆp ®o¹n, cã lîi cho sinh vËt. ®o¹n cña chóng. - HS tù nghiªn cøu th«ng tin SGk vµ nªu - §ét biÕn cÊu tróc NST xuÊt hiÖn đợc các nguyên nhân vật lí, hoá học làm trong điều kiện tự nhiên hoặc do con ph¸ vì cÊu tróc NST. ngêi. - GV bổ sung: một số dạng đột biến có 2. Vai trò của đột biến cấu trúc lợi (mất đoạn nhỏ, đảo đoạn gây ra sự đa NST..

(49) d¹ng trong loµi), víi tiÕn ho¸ chóng tham gia c¸ch li gi÷a c¸c loµi, trong chän gièng ngời ta làm mất đoạn để loại bỏ gen xấu ra khái NST vµ chuyÓn gen mong muèn cña loµi nµy sang loµi kh¸c. - L¾ng nghe GV gi¶ng vµ tiÕp thu kiÕn thøc.. - §ét biÕn cÊu tróc NST thêng cã h¹i cho sinh vật vì nó thay đổi số lợng và c¸ch s¾p xÕp c¸c gen trªn NST. - Một số đột biến có lợi, có ý nghĩa trong chän gièng vµ tiÕn ho¸.. 4. Cñng cè - LuyÖn tËp. 3’ - GV treo tranh câm các dạng đột biến cấu trúc NST và gọi HS gọi tên và mô tả từng dạng đột biến. - Tại sao đột biến cấu trúc NST thờng gây hại cho sinh vật? 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ 1’ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái 1, 2,3 SGK. - §äc tríc bµi 23. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngày soạn: Ngày giảng: TIEÁT 25 BAØI 23: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NST I. Môc tiªu. - Học sinh nắm đợc các biến đổi số lợng thờng thấy ở một cặp NST, cơ chế hình thành thể (2n + 1) và thể (2n - 1). HS hieồu đợc nguyeõn nhaõn vaứ hậu quả của biến đổi số lợng NST. - Quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh, ph¸t triÓn t duy lÝ luËn vµ kh¶ n¨ng so s¸nh. - Gi¸o dôc tinh thÇn häc tËp, yªu thÝch bé m«n, cã niÒm tin vµo khoa häc. II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : Gv nghiªn cøu bµi, so¹n bµi. Tranh phãng to h×nh 23.1; 23.2 SGK; H 29.1; 29.2 SGK. Hs đọc trớc nội dung bài ở nhà. IV. TiÕn trinh tæ chøc d¹y - häc. 1. ổn định tổ chức.1’ KiÓm tra sÜ sè: 2. KiÓm tra bµi cò :8’ KiÓm tra 3 c©u hái SGK. 3. D¹y häc bµi míi:30’.

(50) GV giới thiệu khái niệm đột biến số lợng NST nh SGK: đột biến số lợng NST là những biến đổi số lợng xảy ra ở một hoặc một số cặp NST hoặc tất cả bộ NST. Hoạt động 1: Hiện tợng dị bội Hoạt động của Thầy - Trò Nội dung kiến thức cần đạt - GV kiÓm tra kiÕn thøc cò cña HS vÒ: I. HiÖn tîng thÓ dÞ béi. 14’ - Thế nào là cặp NST tơng đồng? Bộ NST lỡng bội, đơn bội? KÕt luËn: - GV cho HS quan s¸t H 29.1 vµ 29.2 SGK, yªu - ThÓ dÞ béi lµ c¬ thÓ mµ cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: trong tÕ bµo sinh dìng cã 1 - Qua 2 h×nh trªn, h·y cho biÕt ë ngêi, cÆp NST hoÆc mét sè cÆp NST bÞ thay thứ mấy đã bị thay đổi và thay đổi nh thế nào so đổi về số lợng. víi c¸c cÆp NST kh¸c? - C¸c d¹ng: - HS quan s¸t h×nh vÏ vµ tr×nh bµy. + Thªm 1 NST ë 1 cÆp nµo + Hình 29.1 cho biết ở ngời bị bệnh Đao, cặp đó (2n + 1). NST 21 cã 3 NST, c¸c cÆp kh¸c chØ cã 2 NST. + Mất 1 NST ở 1 cặp nào đó + H×nh 29.2 cho biÕt ngêi bÞ bÖnh T¬cn¬, cÆp (2n -1) NST 23 (cÆp NST giíi tÝnh) chØ cã 1 NST, c¸c cÆp + MÊt 1 cÆp NST t¬ng kh¸c cã 2 NST. đồng(2n - 2).... - HS quan sát hình 23.2 và nêu đợc: - Hậu quả: Thể đột biến (2n + Cà độc dợc có 12 cặp NST ngời ta phát hiện đợc + 1) và (2n -1) có thể gây ra 12 thể dị bội ở cả 12 cặp NST cho 12 dạng quả những biến đổi về hình thái kh¸c nhau vÒ h×nh d¹ng, kÝch thíc vµ sè lîng gai. (h×nh d¹ng, kÝch thíc, mµu - Cho HS quan sát H 23.1 và nghiên cứu mục I để sắc) ở thực vật hoặc gây bệnh tr¶ lêi c©u hái: ë ngêi nh bÖnh §ao, bÖnh - ở cà độc dợc, cặp NST nào bị thay đổi và thay Tơcnơ. đổi nh thế nào? - Qu¶ cña 12 kiÓu c©y dÞ béi kh¸c nhau vÒ kÝch thíc, h×nh d¹ng vµ kh¸c víi qu¶ cña c©y lìng béi b×nh thêng nh thÕ nµo? - Tõ c¸c VD trªn, x©y dùng cho HS kh¸i niÖm: - ThÕ nµo lµ thÓ dÞ béi? C¸c d¹ng dÞ béi thÓ? - HËu qu¶ cña hiÖn tîng thÓ dÞ béi? - HS t×m hiÓu kh¸i niÖm. Mét HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung Hoạt động 2: Sự phát sinh thể dị bội Hoạt động của Thầy - Trò Nội dung kiến thức cần đạt - GV cho HS quan s¸t H 23.2 tr¶ lêi c©u hái? II. Sù ph¸t sinh thÓ dÞ béi - Sù ph©n li NST trong qu¸ tr×nh gi¶m ph©n ë 2 KÕt luËn: 16’ trêng hîp trªn cã g× kh¸c nhau? C¬ chÕ ph¸t sinh thÓ dÞ béi: - C¸c nhãm quan s¸t kÜ h×nh, th¶o luËn vµ tr×nh + Trong gi¶m ph©n sù kh«ng bµy. ph©n li cña 1 cÆp NST t¬ng - Các giao tử nói trên tham gia thụ tinh tạo thành đồng nào đó tạo thành 1 giao hîp tö cã sè lîng nh thÕ nµo? tö mang 2 NST vµ 1 giao tö + Mét bªn bè (mÑ) NST ph©n li b×nh thêng, mçi kh«ng mang NST nµo cña giao tö cã 1 NST cña mçi cÆp. cặp đó. + Mét bªn bè (mÑ) NST ph©n li kh«ng b×nh th- + Sù thô tinh cña c¸c giao tö êng, 1 giao tö cã 2 NST cña 1 cÆp, giao tö kia bÊt thêng nµy víi c¸c giao tö kh«ng cã NST nµo. b×nh thêng sÏ t¹o ra c¸c thÓ + Hîp tö cã 3 NST hoÆc cã 1 NST trong cÆp t¬ng dÞ béi (2n +1 ) vµ (2n - 1) đồng. NST. -GV treo H 23.2 yªu cÇu 1 HS lªn b¶ng tr×nh bµy.

(51) c¬ chÕ ph¸t sinh thÓ dÞ béi. - 1 HS lªn b¶ng tr×nh bµy, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - Cho HS quan s¸t H 29.2 vµ thö gi¶i thÝch trêng hîp h×nh thµnh bÖnh T¬cn¬ (OX) cã thÓ cho HS viết sơ đồ lai minh hoạ. 4. Cñng cè -Luyªn tËp: 4’ - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1, 2, 3 SGK. - Bµi tËp tr¾c nghiÖm Sự không phân li của 1 cặp NST tơng đồng xảy ra ở các tế bào sinh dục của c¬ thÓ 2n sÏ cho lo¹i giao tö nµo? a. n, 2n c. n + 1, n -1 b. 2n + 1, 2n -1 d. n, n + 1, n -1. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ 2’ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái 1, 2,3 SGK. - §äc tríc bµi 24. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngày soạn: Ngày giảng: TIEÁT 26 BAØI 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NST (TT) I. Môc tiªu. 1. kiến thức - Häc sinh nêu được khái niệm thĨ ®a béi.và so sánh được sự khác nhau giữa cơ thể đa bội và cơ thể lưỡng bội..

(52) - Nhận biết đợc một số thể đa bội bằng mắt thờng qua tranh ảnh và có đợc các ý niệm sử dụng các đặc điểm của thể đa bội trong chọn giống. 2. Kỹ năng: * Kỹ năng: Rèn kỹ năng quan sát, phân tích thông tin, so sánh *Kỹ năng sống: Giáo dục kỹ năng hợp tác, lắng nghe tích cực, sử lí thông tin, quan sát tranh. II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : Gv nghiªn cøu bµi so¹n bµi. - Tranh phóng to hình 24.1 đến 24.5 SGK. - PhiÕu häc tËp: t×m hiÓu sù t¬ng quan gi÷a møc béi thÓ vµ kÝch thíc c¸c c¬ quan. Hs đọc trớc nội dung bài ở nhà. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc. 1. ổn định tổ chức. 1’ KiÓm tra sÜ sè: 2.Kieåm tra baøi cuõ : 8’ - Đột biến số lợng NST là gì? Sự biến đổi số lợng NST ở một cặp thờng thấy ở nh÷ng d¹ng nµo? Nªu hËu qu¶ vµ cho VD? - Nªu c¬ chÕ dÉn tíi sù h×nh thµnh thÓ dÞ béi cã sè lîng NST lµ 2n + 1 vµ 2n -1. 3. D¹y häc bµi míi. 30’ Hoạt động 1: Hiện tợng đa bội thể Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức cần đạt Gv gióp HS ph©n biÖt kh¸i niÖm: thÓ lìng III. HiÖn tîng ®a béi thÓ béi,thÓ ®a béi.( lìng lµ 2,béi lµ n → lìng béi lµ KÕt luận 2n; ®a lµ nhiÒu, nhiÒu n → tøc lµ béi sè cña n) - HiÖn tîng ®a béi thÓ lµ cô theå - Yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng tin, quan s¸t H mà trong tế bào sinh dưỡng có 24.1 → 24.3, th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi c©u soá NST laø boäi soá cuûa n(nhieàu hái: + thÕ nµo lµ thÓ ®a béi? Gåm nh÷ng d¹ng hôn 2n): 3n, 4n, 6n.... nµo? - Thể đa bội đợc phân thành 2 + V× sao ®a béi lÎ kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh s¶n d¹ng : ®a béi ch½n( 4n,6n,8n..) h÷u tÝnh? vµ ®a béi lÎ ( 3n,5n,7n...),®a béi + Sù t¬ng quan gi÷a møc béi thÓ (sè n) vµ kÝch lÎ thêng kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh thíc cña c¬ quan sinh dìng,c¬ quan sinh s¶n s¶n h÷u tÝnh. - TÕ bµo ®a béi cã sè lîng NST cña c©y trong c¸c h×nh 24.1→ 24.3 ntn? + Cã thÓ nhËn biÕt c©y ®a béi b»ng m¾t thêng t¨ng lªn gÊp béi  sè lîng ADN qua nh÷ng dÊu hiÖu nµo? còng t¨ng t¬ng øng v× thÕ qu¸ + Nguyªn nh©n nµo lµm cho thÓ ®a béi cã c¸c tr×nh tæng hîp c¸c chÊt h÷u c¬ đặc điểm trên? diÔn ra m¹nh mÏ h¬n  kÝch thíc + Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây tế bào của thể đa bội lớn, cơ ®a béi trong chän gièng c©y trång? quan sinh dìng,sinh s¶n to, sinh trëng ph¸t triÓn m¹nh, chèng - HS rót ra kÕt luËn. chÞu víi ngo¹i c¶nh tèt. - HiÖn tîng ®a béi thÓ kh¸ phæ biến ở thực vật đã đợc ứng dụng hiÖu qu¶ trong chän gièng c©y.

(53) trång. + Tăng kích thớc thân cành để t¨ng s¶n lîng gç (d¬ng liÔu..) + T¨ng kÝch thíc th©n , l¸ , cñ để tăng sản lợng rau,hoa màu. 4. Cñng cè - LuyÖn tËp: 5’ Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi. Hs lµm bµi tËp vËn dông vµo phiÕu. Bµi tËp tr¾c nghiÖm. Câu 1: Đột biến đa bội là dạng đột biến nào? a. NST bị thay đổi về cấu trúc b. Bé NST bÞ thõa hoÆc thiÕu 1 vµi NST. c. Bé NST t¨ng theo béi sè cña n vµ lín h¬n 2n d. Bé NST t¨ng, gi¶m theo béi sè cña n. (đáp án c) Câu 2: Cây đa bội đợc tạo thành do tác động vào quá trình nào? Bộ phận nào của c©y? a. Tác động vào quá trình nguyên phân, lúc hợp tử mới bắt đầu phân chia. b. Tác động vào quá trình giảm phân. c. Tác động vào đỉnh sinh trởng của cây. d. a, b đúng. (đáp án d) 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ 1’ - Häc bµi vµ lµm c©u 3 vµo vë bµi tËp. - Tr¶ lêi c©u hái 1, 2, 3. - Su tầm tranh, ảnh sự biến đổi kiểu hình theo môi trờng sống. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngày soạn: Ngày giảng: TIEÁT 27 BAØI 26: TH : NHẬN BIẾT MỘT VAØI DẠNG ĐỘT BIẾN. I . Môc tiªu. 1.kiến thức: - Học sinh nhận biết 1 số đột biến hình thái ở thực vật và phân biệt sự sai khác về h×nh th¸i cña th©n, l¸, hoa, qu¶, h¹t gi÷a thÓ lìng béi vµ thÓ ®a béi trªn tranh, ¶nh..

(54) - Nhận biết đợc một số hiện tợng mất đoạn NST trên ảnh chụp hoặc trên tiêu bản hiÓn vi. 2. Kỹ năng: * Kỹ năng: -RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh, hợp tác nhóm, phân tích kênh hình, quan sát kính hiển vi - BiÕt b¶o vÖ c¸c thiÕt bÞ, dông cô häc tËp * Kỹ năng sống: Giáo dục kỹ năng thu thập và sử lí thông tin khi quan sát, quản lí thời gian II. Phơng pháp:Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ: Gv nghiªn cøu bµi so¹n bµi. - Tranh ảnh về các đột biến hình thái: thân, lá, bông, hạt ở lúa, hiện tợng bạch tạng ë lóa chuét vµ ngêi. - Tranh ảnh về các kiểu hình đột biến cấu trúc NST ở hành tây hoặc hành ta, về biến đổi số lợng NST ở hành tây, hành ta, dâu tây, da hấu... - 2 tiªu b¶n vÒ bé NST b×nh thêng vµ bé NST cã hiÖn tîng mÊt ®o¹n ë hµnh t©y hoÆc hµnh ta. + Bé NST lìng béi (2n), tam béi (3n), tø béi (4n). Hs sinh đọc trớc nội dung bài ở nhà. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc. 1. ổn định tổ chức.1’ KiÓm tra sÜ sè: 2.KiÓm tra baøi cuõ:5’ - Thường biến là gì? Ví dụ - Nêu mối quan hệ giữa kiểu gen, kiểu hình và môi trường. 3.Bài mới - GV nªu yªu cÇu cña bµi thùc hµnh. - Ph¸t dông cô cho c¸c nhãm (mçi nhãm 10 - 15 HS). Hoạt động 1: Nhận biết các đột biến gen gây ra biến đổi hình thái. Hoạt động của Thầy - trò Nội dung kiến thức cần đạt - Gv Hớng dẫn HS quan sát tranh ảnh đối I.Nhận biết các đột biến gen gây ra chiếu dạng gốc và dạng đột biến, nhận biến đổi hình thái. biết các dạng đột biến gen. - HS quan s¸t kÜ c¸c tranh, ¶nh chôp. So sánh với các đặc điểm hình thái của dạng gốc và dạng đột biến, ghi nhận xét vào b¶ng. §èi tîng quan s¸t 1. L¸ lóa (mµu s¾c) 2. L«ng chuét (mµu s¾c). D¹ng gèc Xanh X¸m. Dạng đột biến Tr¾ng Tr¾ng. Hoạt động 2: Nhận biết các đột biến cấu trúc NST. Hoạt động của Thầy - trò Nội dung kiến thức cần đạt - GV yêu cầu HS nhận biết qua tranh II. Nhận biết các đột biến cấu trúc về các kiểu đột biến cấu trúc NST. NST..

(55) - HS quan sát tranh câm các dạng đột - Các nhóm quan sát dới kính hiển vi. biÕn cÊu tróc NST vµ ph©n biÖt tõng - lu ý: quan s¸t ë béi gi¸c bÐ råi chuyÓn dạng.Sau đó lên chỉ tranh, gọi tên từng sang quan sát ở bội giác lớn. dạng đột biến. - Vẽ lại hình đã quan sát đợc, - Yªu cÇu HS nhËn biÕt qua tiªu b¶n hiển vi về đột biến cấu trúc NST.(nếu có) - GV kiÓm tra trªn tiªu b¶n, x¸c nhËn kÕt qu¶ cña nhãm. Hoạt động 3: Nhận biết một số kiểu đột biến số lợng NST. Hoạt động của Thầy - trò - GV yªu cÇu HS quan s¸t tranh: bé NST ngêi b×nh thêng vµ cña bÖnh nh©n §ao. - HS quan s¸t, chó ý sè lîng NST ë cÆp 21. - GV híng dÉn c¸c nhãm quan s¸t tiªu b¶n hiÓn vi bé NST ë ngêi vµ bÖnh nh©n §ao (nÕu cã). - So s¸nh ¶nh chôp hiÓn vi bé NST ë da hÊu. - So s¸nh h×nh th¸i thÓ ®a béi víi thÓ lìng béi.. Nội dung kiến thức cần đạt III.Nhận biết một số kiểu đột biến số lîng NST. - C¸c nhãm sö dông kÝnh hiÓn vi, quan sát tiêu bản, đối chiếu với ảnh chụp và nhận biết cặp NST bị đột biến. - HS quan s¸t, so s¸nh bé NST ë thÓ lìng béi víi thÓ ®a béi. - HS quan s¸t ghi nhËn xÐt vµo b¶ng theo mÉu.. §èi tîng §Æc ®iÓm h×nh th¸i ThÓ lìng béi ThÓ ®a béi quan s¸t 1. 2. 3. 4. 4. Cñng cè -LuyÖn tËp: - GV nhận xét tinh thần, thái độ thực hành của các nhóm. - NhËn xÐt chung kÕt qu¶ giê thùc hµnh. Gv chấm điểm dựa trên thang điểm: -GV chấm điểm các tổ theo thang điểm: + Thái độ TH tốt (2 đ) + Mang đủ dụng cụ TH tốt (2 đ) + Làm bài thu hoạch đúng và đủ các bước theo yêu cầu (5 đ) + Trình bày đẹp (1 đ) 5. Híng dÉn Hs häc tËp ë nhµ; - ViÕt b¸o c¸o thu ho¹ch theo mÉu b¶ng 26 SGK. - Su tÇm tranh ¶nh minh ho¹ thêng biÕn. - Mang mẫu vật: mầm khoai lang mọc trong tối và ngoài ánh sáng. Thân cây dừa nớc mọc ở mô đất cao và trải trên mặt nớc. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc.

(56) Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TIEÁT 28 BAØI 25: THƯỜNG BIẾN I . Môc tiªu. 1. kiến thức - Học sinh nắm đợc khái niệm thờng biến. - Phân biệt sự khác nhau giữa thờng biến với đột biến về 2 phơng diện: khả năng di truyÒn vµ sù biÓu hiÖn thµnh kiÓu h×nh. - Trình bày đợc khái niệm mức phản ứng và ý nghĩa của nó trong chăn nuôi và trång trät. -Nêu được mối quan hệ giữa kiểu gen, kiểu hình và ngoại cảnh . Hiểu được một số ứng dụng của mối quan hệ đó. 2. Kỹ năng - Reøn kó naêng quan saùt, phaân tích keânh hình vaø thoâng tin.Thu thaäp tranh aûnh, maãu vaät. II. Phơng pháp: Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm III. ChuÈn bÞ : Gv nghiªn cøu bµi so¹n bµi. - Tranh phãng to h×nh 25 SGK. - Mét sè tranh ¶nh mÉu vËt su tÇm kh¸c vÒ thêng biÕn. Hs đọc trớc nội dung bài ở nhà. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y – häc. 1. ổn định tổ chức. 1’ KiÓm tra sÜ sè: 2. KiÓm tra bµi cò. 3. D¹y häc bµi míi: 38’ Biến dị di truyền là những biến đổi kiểu hình, do sự thay đổi trong vật chất di truyền của cơ thể sinh vật.Có các biến dị di truyền là biến dị tổ hợp,đột biến gen, đột biến NST. Vậy biến dị không di truyền là gì? Nó có những đặc điểm nào khác với biến dị di truyền.Các em sẽ biết điều đó qua bài học hôm nay. Hoạt động 1: Sự biến đổi kiểu hình do tác độngcủa môi trờng. Hoạt động của Thầy – trò Nội dung kiến thức cần đạt..

(57) I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động cña m«i trêng. 15’ GV:yªu cÇu HS nghiªn cøu 2 VD trong - Sù biÓu hiÖn ra kiÓu h×nh cña mét SGK vµ hoµn thµnh b¶ng sau: kiÓu gen phô thuéc vµo kiÓu gen vµ Khi HS nghiên cứu ví dụ GV treo bảng môi trờng, trong đó kiểu gen đợc xem phô nh không thay đổi, chỉ có các yếu tố của môi trờng thay đổi.Sự thay đổi này xảy ra trong đời sống cá thể.. NhËn biÕt 1 sè thêng biÕn. §èi tKiÓu Nh©n tè §iÒu kiÖn m«i trêng KiÓu h×nh t¬ng øng îng gen tác động - Trªn c¹n - Th©n, l¸ nhá 1. C©y - Ven bê - Th©n, l¸ lín h¬n Kh«ng rau dõa §é Èm - Trªn mÆt níc - Th©n, l¸ lín h¬n, rÔ đổi níc biến đổi thành phao -Chăm sóc đúng kĩ thuật - Cñ to 2. Cñ Kh«ng KÜ thuËt -Chăm sóc ko đúng kĩ - Củ nhỏ su hµo đổi ch¨m sãc thuËt. - Từ đối tợng trên yêu cầu HS trả lời câu hỏi: - Thêng biÕn lµ nh÷ng biÕn - Qua các VD trên, em haừy traỷ lụứi sửù bieồu hieọn cuỷa đổi ở kiểu hình của cùng mét kiÓu gen, ph¸t sinh moọt kieồu hỡnh cuỷa moọt kieồu gen phuù thuoọc vaứo trong đời sống cá thể dới những yếu tố nào?trong các yếu tố đó yếu tố nào ¶nh hëng trùc tiÕp cđa m«i trêng. được xem như không biến đổi? + Không di truyền đợc + Kiểu gen không thay đổi, kiểu hình thay đổi dới + biểu hiện đồng loạt, theo tác động trực tiếp của môi trờng. Sự thay đổi này hớng xác định. xảy ra trong đời sống cá thể. + Gióp sinh vËt thÝch nghi - Thêng biÕn lµ g×? víi m«i trêng sèng. - HS rút ra định nghĩa. - Phân biệt thờng biến và đột biến. Phân biệt thờng biến và đột biến. Thêng biÕn §ét biÕn - Xuất hiện đồng loạt, theo một hớng xác - Xuất hiện riêng rẽ, theo nhiều hđịnh íng kh¸c nhau. - Do tác động trực tiếp của điều kiện môi - Do các tác động của các tác nhân trêng. gây đột biến nh tác nhân vật lý, hóa häc. - Chỉ làm biến đổi kiểu hình mà không làm - Làm biến đổi kiểu gen nên di biến đổi kiểu gen nên không di truyền đợc. truyền đợc cho đời sau. - Kh«ng ph¶i lµ nguyªn liÖu cho chän - Lµ nguyªn liÖu cho chän gièng. gièng - Hçu hÕt cã h¹i cho b¶n th©n sinh - cã lîi cho sinh vËt. vËt, mét sè Ýt cã lîi Hoạt động2: Mối quan hệ giữa kiểu gen môi trờng và kiểu hình..

(58) Néi dung II. Mèi quan hÖ gi÷a kiÓu gen m«i trMT êng vµ kiÓu h×nh. KiÓu gen   KiÓu h×nh + Em h·y nhËn g× vÒ mèi quan hÖ gi÷a - KiÓu h×nh lµ kÕt qu¶ cña sù t¬ng t¸c gi÷a kiÓu gen vµ m«i trêng. kiÓu gen,m«i trêng vµ kiÓu h×nh? MT V. GV yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng KiÓu gen   KiÓu h×nh tin SGK th¶o luËn nhãm tr¶ lêi - C¸c tÝnh tr¹ng chÊt lîng phô thuéc vµo kiÓu gen, Ýt chÞu ¶nh hëng cña m«I trc©u hái: + ở ví dụ 2, củ su hào đợc trồng ở 2 vị ờng. Ví dụ: chất lợng hạt gạo, tỉ lệ bơ trÝ kh¸c nhau cã ®iÓm nµo gièng nhau? trong s÷a vµ h×nh d¹ng cñ su hµo… + Nh÷ng tÝnh tr¹ng nµo chÞu ¶nh hëng - C¸c tÝnh tr¹ng sè lîng chÞu ¶nh hëng cña m«i trêng? Lêy vÝ dô? nhiÒu vµo m«I trêng.VÝ dô: sè lîng h¹t + Những tính trạng nào chịu ảnh hởng lúa trên bông lúa, lợng sữa bò vắt đợc cña kiÓu gen? Lêy vÝ dô? trong mét ngµy, kÝch thíc cñ su hµo… - Trong s¶n xuÊt, ngoµi yÕu tè kiÓu gen + Trong sản xuất ta cần phải làm gì để thì cần phải thực hiện đúng quy trình kỹ thuật và chăm sóc tốt để tăng năng suất. t¨ng n¨ng suÊt? V.. Hoạt động của thầy và trò GV : đa sơ đồ. III. Møc ph¶n øng. GV: §a VD Trong ®iÒu kiÖn ch¨m sãc bình thờng gà ri trống trởng thành đạt b×nh qu©n kho¶ng 1,2 kg, nÕu ch¨m sãc - Møc ph¶n øng lµ giíi h¹n thêng biÕn cña mét kiÓu gen tríc m«i trêng kh¸c tốt nhất có thể đạt tối đa là 1,7 kg. nhau. GV: đạt câu hỏi. + Có thể nuôi gà ri trống đạt trên 1,7 kg - Mức phản ứng do kiểu gen quy định. đợc hay không? + Muèn nu«i gµ nÆng trªn 1,7 kg th× ta cÇn ph¶i lµm g×? + Vëy giíi h¹n n¨ng suÊt do gièng hay kĩ thuật nuôi trồng quy định? + Møc ph¶n øng lµ g×? 4. Cñng cè –LuyÖn tËp: 5’ Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi. Hs tr¶ lêi c©u hái sau. Câu 1: Phân biệt thờng biến và đột biến? Câu 2: Chọn câu trả lời đúng: Ngày nay trong nông nghiệp ngời ta đa biện pháp kĩ thuật nào đặt lên hàng đầu? a. Cung cấp nớc, phân bón, cải tạo đồng ruộng. B. Gieo trồng đúng thời vụ. c. Phòng trừ sâu bệnh, chăm sóc đồng ruộng. D. Gièng tèt. (đáp án d). 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ 1’ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái 1, 2. - Lµm c©u 3 vµo vë bµi tËp. - Gi¶i thÝch c©u cña «ng cha ta: “NhÊt níc, nh× ph©n, tam cÇn tø gièng”. Theo em câu nói này đúng hay sai? (Câu nói này thời ông cha ta thì đúng, nhng ngày nay không còn phù hợp) V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc.

(59) Ngµy so¹n : Ngµy gi¶ng : TIEÁT 29 BAØI 27 : TH : QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN I. Môc tiªu. 1. kiến thức - Học sinh nhận biết một số thờng biến phát sinh ở một số đối tợng thờng gặp qua tranh, ¶nh vµ mÉu vËt sèng. - Qua tranh, ảnh HS phân biệt sự khác nhau giữa thờng biến và đột biến. - Qua tranh ảnh và mẫu vật sống rút ra đợc : + TÝnh tr¹ng chÊt lîng phô thuéc chñ yÕu vµo kiÓu gen, kh«ng hoÆc rÊt Ýt chÞu t¸c động của môi trờng. + TÝnh tr¹ng sè lîng thêng chÞu ¶nh hëng nhiÒu cña m«i trêng. 2. Kỹ năng *kỹ năng - Rìn kÜ n¨ng quan s¸t, kÜ n¨ng thùc hµnh. * Kỹ năng sống : Giáo dục kỹ năng thu thập và sử lí thông tin khi quan sát, quản lí thời gian, tự tin trình bày trước tập thể. II. ChuÈn bÞ : Gv nghiªn cøu bµi, so¹n bµi vµ chuÈn bÞ; - Tranh ¶nh minh ho¹ thêng biÕn. - ¶nh chôp thêng biÕn. HS đọc trớc nội dung bài ở nhà và chuẩn bị theo nhóm các mẫu vật sau: + MÇm khoai lang mäc trong tèi vµ ngoµi s¸ng. + 1 thân cây rau dừa nớc từ mô đất bò xuống ven bờ và trải trên mặt nớc. III. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y – häc. 1. ổn định tổ chức. KiÓm tra sÜ sè: 2. KiÓm tra. Gv kiÓm tra sù chuÈn bÞ dông cô, mÉu vËt. 3. D¹y häc bµi míi. Hoạt động 1: Nhận biết một số thờng biến..

(60) Hoạt động của ThÇy – trß V. GV yªu cÇu HS quan s¸t tranh, ¶nh, mÉu vËt c¸c đối tîngvµ: + NhËn biÕt thêng biÕn ph¸t sinh díi ¶nh hëng cña ngo¹i c¶nh. + Nªu c¸c nh©n tè tác động gây thờng biÕn. - GV chốt đáp án. §èi tîng. Nội dung kiến thức cần đạt I.NhËn biÕt mét sè thêng biÕn. - HS quan s¸t kÜ c¸c tranh, ¶nh vµ mÉu vËt: MÇm khoai lang, c©y rau dõa níc. -Th¶o luËn nhãm ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng b¸o c¸o thu ho¹ch. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy.. §iÒu kiÖn m«i tr- KiÓu h×nh t¬ng êng øng 1. MÇm khoai - Cã ¸nh s¸ng - MÇm l¸ cã mµu - Trong tèi xanh - MÇm l¸ cã mµu vµng 2. C©y rau dõa níc - Trªn c¹n - Th©n l¸ nhá - Ven bê - Th©n l¸ lín - Trªn mÆt níc - Th©n l¸ lín h¬n, rÔ biÕn thµnh phao. 3. C©y m¹ - Trong bãng tèi - Th©n l¸ mµu vµng - Ngoµi s¸ng nh¹t. - Th©n l¸ cã mµu xanh. Nhân tố tác động - ¸nh s¸ng. - §é Èm. - ¸nh s¸ng. Hoạt động 2: Phân biệt thờng biến và đột biến Hoạt động của Thầy – trò - GV hớng dẫn HS quan sát trên đối tợng lá cây mạ mọc ven bờ và trong ruéng, th¶o luËn: - Sù sai kh¸c gi÷a 2 c©y m¹ mäc ë 2 vÞ trÝ kh¸c nhau ë vô thø 1 thuéc thÕ hÖ nµo? - Các cây lúa đợc gieo từ hạt của 2 cây trªn cã kh¸c nhau kh«ng? Rót ra kÕt luËn g×? - T¹i sao c©y m¹ ë ven bê ph¸t triÓn kh«ng tèt b»ng c©y m¹ trong ruéng? - C¸c nhãm quan s¸t tranh, th¶o luËn vµ tr×nh bµy. - GV yªu cÇu HS ph©n biÖt thêng biÕn và đột biến.. Nội dung kiến thức cần đạt II.Phân biệt thờng biến và đột biến + 2 c©y m¹ thuéc thÕ hÖ thø 1 (biÕn dÞ trong đời cá thể) + Con cña chóng gièng nhau (biÕn dÞ kh«ng di truyÒn) + Do ®iÒu kiÖn dinh dìng kh¸c nhau. V. Thêng biÕn: + Không làm thay đổi kiểu gen + Kh«ng di truyÒn + Biến đổi kiểu hình theo hớng xác định + Thêng cã lùoi cho sinh vËt V. §ét biÕn: + Làm thay đổi kiểu gen + Di truyền đợc + Biến đổi kiểu hình không theo hớng.

(61) xác định. + Thêng cã h¹i cho sinh vËt. Hoạt động của Thầy – trò - GV yªu cÇu HS quan s¸t ¶nh 2 luèng su hµo cña cïng 1 gièng, nhng cã ®iÒu kiÖn ch¨m sãc kh¸c nhau. - H×nh d¹ng cñ su hµo ë 2 luèng kh¸c nhau nh thÕ nµo? - HS tr¶ lêi vµ rót ra nhËn xÐt.. Nội dung kiến thức cần đạt III.NhËn biÕt ¶nh hëng cña m«itrêng đối với tính trạng số lợng và tính trạng chÊt lîng. + H×nh d¹ng gièng nhau (tÝnh tr¹ng chÊt lîng). + Ch¨m sãc tèt  cñ to. Ch¨m sãc kh«ng tèt  cñ nhá (tÝnh tr¹ng sè lîng) V. NhËn xÐt: tÝnh tr¹ng chÊt lîng phô thuéc kiÓu gen, tÝnh tr¹ng sè lîng phô thuéc ®iÒu kiÖn GV: yªu cÇu HS viÕt bµi thu ho¹chvÒ sèng. các vấn đề sau: + V× sao cã sù kh¸c nhau gi÷a cËy IV.Thu ho¹ch thùc hµnh. khoai lang mäc trong tèi vµ ngoµi ¸nh s¸ng? + V× sao c©y m¹ ven bê kh¸c c©y m¹ trong ruéng? + Môi trờng có ảnh hởng ntn đối với tÝnh tr¹ng sè lîng vµ tÝnh tr¹ng chÊt lîng? + Sự khác nhau giữa đột biến và thờng biÕn? 4. Cñng cè –LuyÖn tËp. - GV nhận xét tinh thần, thái độ thực hành của các nhóm. - NhËn xÐt chung kÕt qu¶ giê thùc hµnh. - Nh¾c HS thu dän vÖ sinh líp häc. GV chấm điểm các tổ theo thang điểm: KIEÅM TRA 15 PHUÙT + Thái độ TH tốt (2 đ) + Mang đủ dụng cụ TH tốt (2 đ) + Làm bài thu hoạch đúng và đủ các bước theo yêu cầu (5 đ) + Trình bày đẹp (1 đ) 5. Híng dÉn häc sinh häc ë nhµ. - ViÕt b¸o c¸o thu ho¹ch. Soạn tríc bµi 28. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Ngµy so¹n : Ngµy gi¶ng :. Cha làm đợc. Ch¬ng v : di truyÒn häc ngêi.

(62) TiÕt30 - Bµi 28: ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi I. MôC TI£U: Häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i: 1. KiÕn thøc : - Giải thích đợc sự di truyền một vài tính trạng hay hiện tợng đột biến ở ngời. - Phân biệt đợc sinh đôi cùng trứng và sinh đôi khác trứng. - Nêu đợc ý nghĩa của phơng pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh trong di truyền ngời. 2. Kü n¨ng: - Ph¸t triÓn kü n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp. 3. Thái độ: - Cã quan ®iÓm duy vËt biÖn chøng. - Có thái độ đúng đắn đối với một số bệnh, tật di truyền. II. Ph¬ng ph¸p: - Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm. III. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: H.28.1 - 3 - Häc sinh: §äc bµi tríc ë nhµ IV. TIÕN TR×NH L£N LíP: 1.ổn định tổ chức lớp :kiểm tra sĩ số 1’ 2. KiÓm tra bµi cò: Giíi thiÖu ch¬ng míi 3. Néi dung bµi míi: 40’ ĐVĐ: Yêu cầu HS kể tên một số bệnh và tật di truyền? Làm thế nào để hạ chÕ bÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi? CÇn sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p nµo trong nghiªn cøu di truyÒn ngêi? Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc Khi nghiên cứu trên các loài sinh vật ngời ta đã sử dụng phơng pháp chủ yếu nào? Chúng ta có thể áp dụng những phơng pháp đó trong nghiên cứu di truyền ë ngêi kh«ng? V× sao? 1. Nghiªn cøu ph¶ hÖ (20’) - C¸c kÝ hiÖu thêng dïng: Hoạt động 1: Nam: - N÷: Tréi: - LÆn: - GV yªu cÇu HS n/cøu th«ng tin  SGK. KÕt h«n: + Khi lập sơ đồ phả hệ ngời ta thờng §êi con: dïng nh÷ng kÝ hiÖu nh thÕ nµo? - GV y/cÇu HS n/cøu VD 1 sgk + M¾t n©u vµ m¾t ®en tÝnh tr¹ng nµo lµ tréi ? + Sù di truyÒn tÝnh tr¹ng mµu m¾t cã liªn quan tíi giíi tÝnh hay kh«ng ? T¹i sao ? ( Không liên quan đến giới tính vì cả 3 - Phơng pháp nghiên cứu phả hệ là phthế hệ đều có mắt nâu ở cả 2 giới tính) ¬ng ph¸p theo dâi sù di truyÒn cña mét - N/cøu tiÕp VD 2. tính trạng nhất định trên những ngời thuéc cïng mét dßng hä qua nhiÒu thÕ + Lập sơ đồ phả hệ từ P -> F1 ? hệ để xác định đặc điểm di truyền của + Bệnh máu khó đông do gen trội hay tính trạng đó. gen lặn quy định? - ý nghÜa: + Xác định đợc tính trạng trộn và tính + Sự di truyền máu khó đông có liên tr¹ng lÆn quan đến giới tính không ? + Xác định tính trạng do 1 hay nhiều (Có vì do gen gây bệnh nằm trên NST X gen quy định. + Xác định tính trạng di truyền có liên P XAXa x XAY (a. M¾c bÖnh) - Vậy phơng pháp nghiên cứu phả hệ là quan đến giới tính hay không..

(63) g×? ý nghÜa cña ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ph¶ hÖ? Hoạt động 2 - GV y/cÇu HS q/s¸t h×nh 28.2.a,b. + T×m ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau giữa hai sơ đồ? + Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng lại cïng giíi tÝnh ? (Hîp tö: NP -> T¹o 2 ph«i bµo -> c¬ thÓ gièng nhau v× cïng kiÓu gen) + §ång sinh kh¸c trøng lµ g× ?Nh÷ng đứa trẻ sinh đôi khác trứng có thể khác nhau vÒ giíi tÝnh hay kh«ng? T¹i sao? HS độc lập nghiên cứu, trả lời câu hỏi. + Việc nghiên cứu trẻ đồng sinh có ý nghÜa g×? - GV yêu cầu HS đọc mục “Em có biết?” Tr¶ lêi c©u hái: + TÝnh tr¹ng nµo cña Cêng vµ Phó hÇu nh không thay đổi hoặc ít thay đổi do kiÒu ®iÖn cña m«i trêng? + Tính trạng nào dễ bị thay đổi do kiều kiÖn m«i trêng? → Nªu ý nghÜa cña nghiªn cøu di truyÒn trẻ đồng sinh? - GV nhËn xÐt vµ chèt kiÕn thøc. 1 - 3 HS đọc kết luận chung SGK. 2. Nghiên cứu trẻ đồng sinh (20’) a. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trøng * KÕt luËn: + Trẻ đồng sinh cùng trứng đợc hình thµnh tõ 1 hîp tö , cã cïng kiÓu gen, cïng giíi tÝnh. +Trẻ sinh đôi khác trứng đợc hình thµnh tõ c¸c hîp tö kh¸c nhau, cã kiÓu gen kh¸c nhau,cã thÓ cïng giíi hay kh¸c giíi. b. ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh - TÝnh tr¹ng chÊt lîng phô thuéc nhiÒu vào kiểu gen, ít thay đổi theo điều kiện m«i trêng. - Tính trạng số lợng dễ thay đổi do điều kiÖn m«i trêng. - Nghiên cứu trẻ đồng sinh giúp ta thấy đợc vai trò của kiểu gen và vai trò của m«i trêng trong viÖc h×nh thµnh tÝnh tr¹ng. - Có thể xác định tính trạng nào do gen quyết định là chủ yếu, tính trạng nào chÞu ¶nh hëng nhiÒu cña m«i trêng tù nhiªn vµ x· héi. * KÕt luËn chung: SGK. 4. Cñng cè: 3’ - GV cñng cè theo néi dung bµi häc 5. Híng dÉn vÒ nhµ 1’ - Häc, tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi. - T×m hiÓu mét sè bÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 31 - Bµi 29: bÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi I. MôC TI£U: Häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i:.

(64) - Nhận biết đợc bệnh đao và bệnh tơcnơ qua các đặc điểm hình thái của bệnh nh©n. - Nêu đợc các đặc điểm di truyền của bệnh bạch tạng, câm điếc bẩm sinh và tật s¸u ngãn tay. - Xác định đợc nguyên nhân phát sinh các bệnh và tật di truyền. - Có thái độ đúng đắn đối với một số bệnh, tật di truyền. II. Phơng pháp: - Đàm thoại,đặt và giải quyết vấn đề,hoạt động nhúm. III. CHUÈN BÞ: - Gi¸o viªn: H.29.1 - 3 - Häc sinh: + §äc bµi tríc ë nhµ. + Su tÇm tranh, ¶nh mét sè bÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi. IV. TIÕN TR×NH L£N LíP: 1.Ôn định tổ chức lớp:KT sĩ số lớp 1’ 2. KiÓm tra bµi cò: 5’ + Phơng pháp n/cứu phả hệ là gì ?Tại sao ngời ta phải dùng phơng pháp đó để n/cøu sù di truyÒn cña mét sè tÝnh tr¹ng ë ngêi ? + Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng có đặc điểm gì giống và khác nhau? Vì sao có sự khác nhau đó? 3. Néi dung bµi míi: 35’ §V§: Yªu cÇu HS kÓ tªn mét sè bÖnh vµ tËt di truyÒn? Theo em nh÷ng bÖnh vµ tËt nµy do nguyªn nh©n nµo? Chóng cã nh÷ng tÝnh chÊt g×? Lµm thÕ nào để nhận biết các bệnh và tật di truyền? Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc Hoạt động 1: I. Mét vµi bÖnh di truyÒn ë ngêi 1. BÖnh §ao - GV cho HS đọc thông tin + quan sát + Ngêi bÞ bÖnh §ao: Bönh nh©n cã 3 h×nh 29.1, tr¶ lêi c©u hái: NST ë cÆp sè 21. + Bé NST cña ngêi bÖnh ®ao kh¸c víi + BiÓu hiÖn: BÐ, lïn, cæ rôt, lìi thÌ, m¸ bé NST cña ngêi b×nh thêng ë cÆp NST phÖ, si ®Çn bÈm sinh vµ kh«ng cã con. nµo ? 2. Bªnh T¬cn¬ + Em cã thÓ nhËn ra ngêi bÞ bÖnh §ao + Ngêi bÞ bªnh T¬cn¬: Trong bé NSt cã 45 chiÕc (thiÕu 1 NST X ë cÆp NST giíi thông qua những đặc điểm bên ngoài tÝnh) nµo? + BiÓu hiÖn: N÷, lïn, cæ ng¾n, tuyÕn vó - GV nhËn xÐt, bæ sung, rót ra kÕt luËn: kh«ng ph¸t triÓn, thêng chÕt non. NÕu - GV yêu cầu HS q/sát H.29.2, thực hiện sống đến lúc trởng thành thì thờng mất trÝ vµ kh«ng cã con. lệnh nh hoạt động 1. Từ đó rút ra kết 3. BÖnh b¹ch t¹ng vµ c©m ®iÕc bÈm luËn: sinh + BÖnh B¹ch t¹ng vµ c©m ®iÕc bÈm + Bệnh Bạch tạng: Do đột biến gen lặn sinh do nguyên nhân gì? Có những biểu qui định, Ngời bệnh có da trắng, tóc hiÖn nµo? tr¾ng, m¾t hång. + Bệnh câm điếc bẩm sinh: Do đột biến gen lÆn g©y ra. II. C¸c tËt di truyÒn ë ngêi * KÕt luËn: + TËt khe hë m«i - hµm. Hoạt động 2 + TËt bµn tay mÊt mét sè ngãn. GV y/cÇu hs q/s¸t h×nh 29.3. + TËt bµn ch©n mÊt ngãn vµ dÝnh ngãn. + Kể tên và đặc điểm của các tật di + Tật bàn tay nhiều ngón. truyÒn? + TËt cËn - viÔn thÞ bÈm sinh. + Ngoài các tật đó ra các em còn biết đợc những tật nào nữa? - HS độc lập nghiên cứu SGK, liên hệ III. Các biện pháp hạn chế bệnh và thùc tÕ, tr¶ lêi c©u hái. tËt di truyÒn Hoạt động 3 - Nguyªn nh©n: Do c¸c t¸c nh©n vËt lÝ, GV yªu cÇu HS hãa häc trong tù nhiªn, do « nhiÔm m«i + T×m hiÓu c¸c nguyªn nh©n g©y ra c¸c trêng, do rèi lo¹n m«i trêng néi bµo→ bÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi?.

(65) + §a ra mét sè biÖn ph¸p h¹n chÕ sù xuÊt hiÖn cña c¸c bÖnh vµ tËt di truyÒn trong x· héi con ngêi? - HS t×m hiÓu th«ng tin SGK, c¸c ph¬ng tiện thông tin đại chúng, trả lời câu hỏi.. đột biến gen, NST→ bệnh và tật di truyÒn - C¸c biÖn ph¸p: + §Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ sö dông vò khÝ h¹t nh©n, vò khÝ ho¸ häc vµ c¸c hµnh vi g©y « nhiÔm m«i trêng. + Sử dụng đúng qui cách các loại thuốc trõ s©u, diÖt cá vµ thuèc ch÷a bÖnh. + H¹n chÕ kÕt h«n gi÷a nh÷ng ngêi cã nguy c¬ mang gen g©y bÖnh, tËt di truyÒn hoÆc hËn chÕ sinh con cña c¸c cÆp vî chång trªn. * KÕt luËn chung: SGK. 4. Cñng cè: - GV cñng cè theo néi dung bµi häc - So s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a c¸c bÖnh di truyÒn ë ngêi ? - HS liªn hÖ 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc, tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi. - §äc môc “Em cã biÕt?”. - §äc bµi 30. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc.

(66) Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. TiÕt 32 - Bµi 30: di truyÒn häc víi con ngêi. I. MôC TI£U: Häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i: 1. KiÕn thøc : - Biết đợc di truyền học t vấn và nội dung của nó. - Giải thích đợc cơ sở di truyền của hôn nhân 1 vợ - 1 chồng, kết hôn sau 4 đời. - Giải thích đợc vì sao phụ nữ sau 35 tuổi không nên sinh con. 2. Thái độ: - Cã quan ®iÓm duy vËt biÖn chøng. - Có thái độ chấp hành ngiêm túc luật hôn nhân và gia đình, chính sách KHHG§ cña nhµ níc. II. CHUÈN BÞ: - Gi¸o viªn: b¶ng 30.1 - 2. - Häc sinh: §äc bµi tríc ë nhµ. III. TIÕN TR×NH L£N LíP: 1. KiÓm tra bµi cò: + Có thể nhận biết bệnh Đao và bệnh Tơcnơ thông qua những đặc điểm hình thái nµo? V× sao nãi bÖnh §ao vµ bÖnh T¬cn¬ lµ bÖnh di truyÒn? + Nªu c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ sù ph¸t sinh c¸c bÖnh tËt di truyÒn ? 2. Néi dung bµi míi: ĐVĐ: Làm thế nào để hạn chế sự xuất hiện của bệnh và tật di truyền? Với những hiểu biết về DTH con ngời đã bảo vệ mình và tơng lai di truyền của con ngêi nh thÕ nµo? Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc Hoạt động 1: 1. Di truyÒn y häc t vÊn GV cho HS đọc thông tin, trả lời câu hái: + Em hãy thông tin cho đôi trai, gái này biÕt ®©y lµ lo¹i bÖnh g× ? + Bệnh do trội hay gen lặn quy định ? T¹i sao ( Gen lÆn v× do cã ngêi trong gia *KÕt luËn: + Di truyÒn y häc t vÊn lµ mét lÜnh vùc đình đã mắc bệnh) cña di truyÒn häc vÒ phèi hîp c¸c ph+ NÕu hä lÊy nhau, sinh con ®Çu lßng bÞ ¬ng ph¸p xÐt nghiÖm, chÈn ®o¸n hiÖn câm điếc bẩm sinh thì họ có nên tiếp tục đại về mặt di truyền cùng với nghiên sinh con n÷a kh«ng ? T¹i sao ? cøu ph¶ hÖ. + Chøc n¨ng: ChÈn ®o¸n, cung cÊp - Tõ phÇn bµi tËp trªn: th«ng tin vµ cho lêi khuyªn liªn quan + Di truyÒn y häc t vÊn lµ g×? đến các bệnh và tật di truyền. + Ngµnh nµy cã nh÷ng chøc n¨ng g×? - C¸ nh©n HS nghiªn cøu th«ng tin SGK, th¶o luËn, thèng nhÊt ý kiÕn. -GV nhËn xÐt, bæ sung, rót ra kÕt luËn Hoạt động 2 GV: Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK vµ tr¶ lêi c©u hái: +Nªu hËu qu¶ cña viÖc kÕt h«n gÇn? T¹i sao kÕt h«n gÇn lµm suy tho¸i nßi gièng? + T¹i sao nh÷ng ngêi cã quan hÖ huyÕt thống từ 5 đời trở lên mới đợc kết hôn? - HS độc lập nghiên cứu SGK, trả lời câu hái.. 2. DTH víi h«n nh©n vµ KHHG§ a. DTH víi h«n nh©n - Di truyền học đã giải thích cơ sở khoa học của các quy định: + Hôn nhân 1 vợ : 1 chồng và không đợc chuẩn đoán thai nhi. + Kết hôn khi đủ độ tuổi trởng thành và đúng quy định. + Nh÷ng ngêi cã quan hÖ huyÕt thèng trong vòng 4 đời không đợc kết hôn..

(67) - Th¶o luËn vµ ph©n tÝch b¶ng 30.1. Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái SGK b. DTH víi KHHG§ + V× sao nªn cÊm chuÈn ®o¸n giíi tÝnh - Di truyÒn häc víi kÕ ho¹ch hãa gia đình đã chứng minh đợc quy định sau thai nhi ? - GV híng dÉn HS n/cøu b¶ng 30.2, yªu lµ cã c¬ së khoa häc: cÇu HS tr¶ lêi c©u hái SGK + Phụ nữ nên sinh con ở độ tuổi từ 25 + Vì sao phụ nữ không nên sinh con ở 34 tuổi tuæi ngoµi 35 ? + Mỗi cặp vợ chồng nên sinh từ 1 đến 2 + Phụ nữ nên sinh con ở lứa tuổi nào để con và cách xa nhau 5 năm. đảm bảo học tập và công tác ? 3. HËu qu¶ di truyÒn do ÔNMT Hoạt động 3 * KÕt luËn : - GV yêu cầu HS làm việc độc lập với + Các chất phóng xạ, hoá chất trong SGK môi trờng có khả năng gây đột biến + Những hoạt động nào của con ngời NST cao. gây ễNMT và tăng nguy cơ mắc các + Cần đấu tranh chống chiến tranh hạt bÖnh, tËt di truyÒn? nh©n, chiÕn tranh ho¸ häc vµ chèng + Làm gì để tránh hoặc giảm bớt sự ễNMT ÔNMT? * KÕt luËn chung: SGK 1 – 3 HS đọc kết luận chung SGK 3. Cñng cè: + Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái sè 3 SGK + Mét cÆp vî chång b×nh thêng sinh con ®Çu lßng bÞ c©m ®iÕc bÈm sinh ? Em h·y ®a lêi khuyªn (t vÊn di truyÒn) cho cÆp vî chång nµy ? 4. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc, tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi. - §äc bµi 31. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng. Cha làm đợc. TiÕt 33: luyÖn tËp. I. MôC TI£U: 1. KiÕn thøc : -Tổng hợp các kiến thức đã học về chơng IV,V -VËn dông c¸c kiÕn thøc vµo gi¶i bµi tËp liªn quan. 2. Kü n¨ng: - Phát triển kỹ năng làm việc theo nhóm và độc lập nghiên cứu SGK. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng logic trong gi¶i bµi tËp 3. Thái độ: - Cã ý thøc häc tËp, yªu thÝch bé m«n. - TÝnh cÈn thËn, nghiªm tóc, kiªn tr×. II. CHUÈN BÞ: - Gi¸o viªn: -bµi tËp lý thuyÕt vµ bµi tËp chuÈn bÞ s½n - Häc sinh: §äc tríc néi dung ë nhµ. III. TIÕN TR×NH L£N LíP: 1.ổn định tổ chức lớp :GV kiểm tra sĩ số lớp 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng kiÓm tra 3. Néi dung bµi míi: Hoạt động của GV&HS Néi dung *Hoạt động 1: 1.BiÕn dÞ -Gv yªu cÇu HS «n tËp l¹i c¸c kiÕn -Khái niệm về các đột biến :ĐBG,ĐB thức về đột biến. NST(Cấu trúc và số lợng nhiễm sắc thể),th+Nắm bắt các khái niệm về các đột ờng biến.

(68) biÕn :§BG,§B NST(CÊu tróc vµ sè lîng nhiÔm s¾c thÓ) +N¾m b¾t c¸c d¹ng c¬ b¶n cña §BG,§B NST. +Nguyªn nh©n,ý nghÜa g©y ra c¸c dạng đột biến . +Kh¸i niÖm thêng biÕn,mèi quan hÖ gi÷a KG-KH-MT. -GV y/c HS lập sơ đồ khái quát hệ thèng c¸c d¹ng biÕn dÞ.. -C¸c d¹ng c¬ b¶n cña §BG,§B NST. -Nguyªn nh©n: -ý nghÜa §B,thêng biÕn *Sơ đồ: BiÕn dÞ BiÕn dÞ di truyÒn truyÒn §BG. §BNST. §B cÊu tróc. *Hoạt động 2: _GV y/c HS nghiªn cøu l¹i kiÕn thøc phÇn di truyÒn häc ngêi +C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ë ngêi +ý nghÜa cña di truyÒn häc víi con ngêi. +Nắm đợc các bệnh và tật ở ngời,cơ chÕ di truyÒn.. BiÕn dÞ kh«ng di Thêng biÕn §B sè lîng. DÞ béi thÓ §a béi thÓ 2.Di truyÒn häc ngêi -C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ë ngêi ; +Ph¬ng ph¸p ph¶ hÖ. +Phơng pháp n/c đồng sinh:Đồng sinh cïng trøng vµ kh¸c trøng Kh¸i niÖm,c¬ chÕ cña hai ph¬ng ph¸p _ý nghÜa cña n/c di truyÒn häc ë ngêi : +T vÊn +Gi¶i thÝch c¬ chÕ h×nh thµnh +ý nghÜa vÒ mÆt x· héi. 4.Cñng cè 5.Híng dÉn ë nhµ: -ôn tập các kiến thức đã học -§äc tríc bµi 40 V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc.

(69) Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 34 - Bµi 40 «n tËp phÇn di truyÒn vµ biÕn dÞ I. MôC TI£U: Häc xong bµi nµy, häc sinh ph¶i: - Củng cố lại các kiến thức đã học. - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, kh¸i qu¸t hãa kiÕn thøc. - Có thái độ học tập đúng đắn. II. CHUÈN BÞ: - Gi¸o viªn: C¸c b¶ng néi dung kiÕn thøc. - Häc sinh: ¤n tËp l¹i toµn bé kiÕn thøc, kÎ c¸c b¶ng 40.1 - 5. III. TIÕN TR×NH L£N LíP: 1.ổn định :GV kiểm tra sĩ số 2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong «n tËp 3. Néi dung bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc Hoạt động 1: 1. HÖ thèng hãa kiÕn thøc. GV chia líp thµnh 5 nhãm, yªu cÇu mçi nhóm hoàn thành một bảng từ 40.1 đến 40.5. HS nhí l¹i kiÕn thøc cò, th¶o luËn nhãm hoµn thµnh b¶ng vµo giÊy trong. - GV đa ra đáp án của các nhóm cho cả * Kết luận: Nội dung các bảng. lớp trao đổi, bổ sung,. Ph©n ly. Ph©n ly độc lập Di truyÒn liªn kÕt Di truyÒn giíi tÝnh. B¶ng 40.1c¸c quy luËt di truyÒn Néi dung Gi¶i thÝch Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö - C¸c nh©n tè di mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp truyÒn kh«ng hoµ nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ mét trén vµo nhau giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt - Ph©n ly vµ tæ nh ë c¬ thÓ thuÇn chñng cña P hîp cña cÆp gen t¬ng øng PL§L cña c¸c cÆp nh©n tè ®i -F2 cã tû lÖ mçi truyÒn trong ph¸t sinh giao tö kH b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c ttÝnh tr¹ng hîp thµnh C¸c tÝnh tr¹ng do nhãm gen liªn C¸c gen liªn kÕt kết quy định đợc di truyền cùng cùng phân ly với nhau NST trong ph©n bµo ở các loài giao phối tỉ lệ đực cái lµ 1:1. ý nghÜa - xác định tính trội (thêng lµ tèt) -T¹o biÕn dÞ tæ hîp - Lµ nguån nguyªn liÖu cho chän gièng vµ tiÕn hãa. T¹o sù di ttruyÒn ổn định của các nhãm tÝnh tr¹ng cã lîi. Phân li và tổ hợp điều khiển tỉ lệ đực cña cÆp NST giíi c¸i tÝnh. B¶ng 40.2 C¸c diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST qua c¸c kú trong NP_GP C¸c kú Nguyªn ph©n Gi¶m ph©nI Gi¶m ph©n II kú ®Çu NST kép co ngắn ,đóng NST kép co NST kÐp co l¹i thÊy.

(70) xoắn và đính vào sợi thoi ph©n bµo ë t©m động. ngắn ,đóng xoắn .cÆp NST kÐp t¬ng đồng tiếp hợp theo chiÒu däc & b¾t chÐo C¸c NST kÐp co ng¾n Tõng cÆp NST kÐp cực đại & xếp thành 1 xÕp thµnh 2 hµng ë hµng ë MPX§ cña thoi MPX§ cña thoi ph©n bµo ph©n bµo Từng NST kép chẻ dọc ở Các cặp NST kép ttâm động thành 2 NST ơng đồng phân ly đơn phân ly về 2 cực tế độc lập về 2 cực bµo cña tÕ bµo. râ sè lîng NST kÐp (đơn bội). C¸c NST kÐp xÕp thµnh 1 hµng ë Kú gi÷a MPX§ cña thoi ph©n bµo Tõng NST kÐp chÎ dọc ở tâm động Kú sau thành 2 NST đơn ph©n ly vÒ 2 cùc tÕ bµo các NST đơn nằm gọn Các NST kép nằm Các NST đơn nằm nh©n víi sè lîng gän trong nh©n víi gän trong nh©n víi Kú cuèi trong =2n nh ë TB mÑ sè lîng =n sè lîng =n (NST (kép)=1/2 ở TB mẹ đơn) B¶ng 40.3 B¶n chÊt vµ ý nghÜa cña qu¸ tr×nh NP_GP_TT C¸c qu¸ tr×nh B¶n chÊt ý nghÜa Gi÷ nguyªn bé NST cña loµi Duy trì ổn định bộ NST trong ,nghĩa là 2 TB con đợc tạo ra có sự lớn lên của cơ thể & ở những loµi SSVT Nguyªn ph©n 2n gièng nh TB mÑ. Gi¶m ph©n. Lµm gi¶m sè lîng NST ®i 1 nửa,nghĩa là các TB con đợc tạo ra cã sè lîng NST =1/2 cña TB mÑ. Tạo nhiều giao tử để tham gia vào thụ tinh duy trì ổn định bộ NST qua c¸c thÕ hÖ ë loµi sinh s¶n h÷u tÝnh.. Kết hợp 2 bộ nhân đơn bội n thµnh bé nh©n lìng béi 2n. Góp phần duy trì ổn định bộ NST qua c¸c thÕ hÖ ë nh÷ng loµi SSHT &t¹o ra biÕn dÞ tæ hîp. Thô tinh. B¶ng 40.4 CÊu tróc vµ chøc n¨ng cña ADN , ARN vµ Pr«tªin. §¹i ph©n tö ADN ARN. CÊu tróc - Chuçi xo¾n kÐp - 4 lo¹i nu : A, T, G vµ X - Chuỗi xoắn đơn - 4 lo¹i nu : A, U, G, X -Một hay nhiều chuỗi đơn - 20 lo¹i a.a. Pr«tªin. Chøc n¨ng - Lu gi÷ th«ng tin di truyÒn - Truyền đạt thông tin di truyền - Truyền đạt thông tin di truyền - VËn chuyÓn a.a - Tham gia cÊu tróc rib«x«m - CÊu tróc c¸c bé phËn tÕ bµo, enzim xúc tác cho quá trình trao đổi chất, hoocmôn điều hòa hoạt động của các tuyÕn, vËn chuyÓn, cung cÊp n¨ng lîng..... Bảng 40.5 Các dạng đột biến Các loại đột biến §ét biÕn gen. Kh¸i niÖm Là những biến đổi trong cấu trúc của gen, liên quan đến 1 hoặc 1 số cÆp nu. Các dạng đột biến MÊt, thªm, thay thÕ mét hoÆc mét sè cÆp nu..

(71) Đột biến cấu trúc Là những biến đổi trong cấu trúc NST NST Đột biến số lợng Là những biến đổi về số lợng NST NST. Mất, lặp, đảo và chuyển ®o¹n NST ThÓ dÞ béi vµ thÓ ®a béi. b. híng dÉn tr¶ lêi C©u hái «n tËp Câu 1: Trình tự các nuclêôtit trong ADN (gen) quy định trình tự các nuclêôtit trong mARN qua đó quy định trình tự các aa cấu tạo prôtêin. Prôtêin tham gia cấu tạo, hoạt động sinh lí của tế bào và biểu hiện thành tính trạng cơ thể. C©u 2: - KiÓu h×nh lµ kÕt qu¶ cña sù t¬ng t¸c gi÷a kiÓu gen vµ m«i trêng. MT. KiÓu gen   KiÓu h×nh - C¸c tÝnh tr¹ng chÊt lîng phô thuéc vµo kiÓu gen, Ýt chÞu ¶nh hëng cña m«i trêng. VÝ dô: chÊt lîng h¹t g¹o, tØ lÖ b¬ trong s÷a vµ h×nh d¹ng cñ su hµo… - C¸c tÝnh tr¹ng sè lîng chÞu ¶nh hëng nhiÒu vµo m«i trêng.VÝ dô: sè lîng h¹t lóa trên bông lúa, lợng sữa bò vắt đợc trong một ngày, kích thớc củ su hào… - Trong sản xuất, ngoài yếu tố kiểu gen thì cần phải thực hiện đúng quy trình kỹ thuật và chăm sóc tốt để tăng năng suất. C©u 3: * Nghiªn cøu di truyÒn ngêi ph¶I cã nh÷ng ph¬ng ph¸p thÝch hîp v×: - Về mặt sinh học: Loài ngời có tuổi sinh sản muộn và đẻ ít con. - Về mặt xã hội : Không thể áp dụng phơng pháp lai giống nh trên động vật và không thể gây đột biến trên ngời để nghiên cứu. * Nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi. - Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ph¶ hÖ: lµ ph¬ng ph¸p theo dâi sù di truyÒn cña mét tÝnh trạng trên những ngời thuộc cùng dòng họ qua nhiều thế hệ, ngời ta có thể xác định đợc đặc điểm di truyền của tính trạng ( Tính trạng trội hay lặn do một gen hay nhiều gen quy định). - Nghiên cứu trẻ đồng sinh: Theo dõi di truyền và biểu hiện của các tính trạngtrong đời sống hằng ngày.Xác định tính trạng nào chịu ảnh hởng nhiều của môi trờng, nh÷ng tÝnh tr¹ng nµo chñ yÕu phô thuéc vµo kiÓu gen. + Nghiên cứu trẻ đồng sinh giúp ta hiểu rõ vai trò của kiểu gen và vai trò của môi trờng đối với sự hình thành tính trạng. + hiểu rõ sự ảnh hởng khác nhau của môI trờng đối với tính trạng số lợng và tÝnh tr¹ng chÊt lîng. C©u 4: - Giúp xác định đợc nguyên nhân phát sinh của một số bệnh , tật di truyền ở ngời và đa ra lời khuyên đê hạn chế mắc các bệnh, tật di truyền: - Di truyền học đã giải thích cơ sở khoa học của các quy định: + H«n nh©n 1 vî : 1 chång + Kết hôn khi đủ tuổi trởng thành và đúng quy định. + Những ngời có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không đợc kết hôn + Phụ nữ nên sinh con ở độ tuổi từ 25 - 34 tuổi. - C¸c t¸c nh©n chñ yÕu g©y « nhiÕm m«I trêng vµ lµ nguyªn nh©n g©y bÖnh vµ tËt di truyÒn. + C¸c chÊt phãng x¹. + C¸c hãa chÊt cã trong tù nhiªn hoÆc do con ngêi t¹o ra. 4. Híng dÉn vÒ nhµ - ¤n tËp tèt, chuÈn bÞ cho bµi kiÓm tra kÕt thóc häc k×. - Lập dàn ý đề cơng . - Chuẩn bị giấy, bút, kiến thức để kiểm tra..

(72) V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc. Ngày soạn: Ngày dạy: Chương VI. ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC Tiết 36: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 1. Mục tiêu : a) Kiến thức: - HS hiểu được công nghệ tế bào là gì? Trình bày được công nghệ tế gồm những công đoạn chủ yếu nào và hiểu được tại sao cần thực hiện các công đoạn đó. - Trình bày được những ưu điểm của nhân giống vô tính trong ống nghiệm và phương hướng ứng dụng phương pháp nuôi cấy mô và tế bào trong chọn giống. b) Kĩ năng : - Rèn luyện kĩ năng nghiên cứu quan sát để rút ra kiến thức. - Rèn luyện khả năng khái quát hoá cho học sinh. c) Thái độ: Giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ giới sinh vật. 2. Chuẩn bị của GV và HS: a) Chuẩn bị của GV: Tranh vẽ H 31 SGK. b) Chuẩn bị của HS: Nghiên cứu bài trả lời câu hỏi phần lệnh SGK. 3. Tiến trình bài dạy. * ổn định: a) Kiểm tra bài cũ: (4’) * Câu hỏi: Di truyền học tư vấn có chức năng gì? Tại sao phụ nữ không nên sinh con ở độ tuổi ngoài 35?.

(73) *Trả lời: - Chức năng: (6 điểm) + Chuẩn đoán + Cung cấp thông tin. + Cho lời khuyên liên quan đến các bệnh và tật di truyền - Phụ nữ không nên sinh con ở độ tuổi 35 vì dễ sinh ra những đứa trẻ bị tật, bệnh di truyền ( bệnh Đao ) (4 điểm) ĐVĐ: (1’) Di tuyền học có ứng dụng rất lớn trong đời sống của con người cũng như trong các ngành khoa học kĩ thuật, đó là những ứng dụng nào. Ta nghiên cứu bài mới. b) Dạy nội dung bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung Hoạt động 1: (10’) I. Khái niệm công nghệ tế bào. - Yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng tin SGK vµ tr¶ lêi c©u hái: - Công nghệ tế bào là ngành kĩ - C«ng nghÖ tÕ bµo lµ g× thuật về qui trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào Ngày nay việc ứng dụng phương pháp nuôi cấy hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh. tế bào hoặc mô trên môi trường dinh dưỡng nhân tạo để tạo ra những mô, cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh với đầy đủ các tính trạng của cơ - Công nghệ tế bào gồm hai công đoạn chủ yếu: thể gốc. + Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể - Để nhận được mô non, cơ quan hoặc cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô hoàn chỉnh hoàn toàn giống với cơ thể gốc sẹo. người ta phải thực hiện những công việc gì? + Dùng hoóc môn sinh trưởng kích thích mô sẹo, phân hoá - Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn có kiểu gen như dạng gốc? chỉnh. - Các cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại có kiểu gen như dạng gốc vì đã dùng tế bào của dạng gốc để tạo ra cơ thể mới. Hoạt động 2: (25’) II. ứng dụng công nghệ tế bào. - Nghiên cứu thông tin mục 1 SGK. Quan sát H 31.a  f vµ tr¶ lêi c©u hái - Công nghệ tế bào đợc ứng dụng trong sản xuÊt nh thÕ nµo? 1. Nhân giống vô tính trong - GV: Yªu cÇu HS quan s¸t H 31 vµ tr¶ lêi c©u ống nghiệm ( vi nhân giống) ở cây trồng. hái: - Nh©n gièng v« tÝnh trong èng nghiÖm ë c©y trång gåm nh÷ng c«ng ®o¹n nµo? - Nªu nh÷ng u ®iÓm vµ triÓn väng cña ph¬ng ph¸p nh©n gièng v« tÝnh trong èng nghiÖm? - T¹i sao trong nh©n gièng v« tÝnh ë thùc vËt,. - ¦u ®iÓm: + T¨ng nhanh sè lîng c©y gièng. + Rót ng¾n thêi gian t¹o c¸c c©y con. + B¶o tån 1 sè nguån gen quý hiÕm ë thùc vËt..

(74) ngời ta không tách tế bào già hay mô đã già?. - Thµnh tùu: Nh©n gièng ë c©y khoai t©y,mÝa, hoa Phong Lan, c©y gç quý…. 2. ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây GV: th«ng b¸o c¸c kh©u chÝnh trong chän gièng c©y trång. trồng. + tạo vật liệu mới để chọn lọc. - T¹o gièng c©y trång míi b»ng + Chọ lọc, đánh giá và tạo giống mới cho sản c¸ch chän läc dßng tÕ bµo x«ma xuÊt. biÕn dÞ. - GV: đặt câu hỏi: VD: Chän dßng tÕ bµo chÞu - Ngời ta đã tiến hành nuôI cấy mô tạo vật lliệu nóng và khô từ tế bào phôI của mới cho chọn giống cây trồng bằng cách nào? giống lúa CR203.Nuôi cấy để Cho vÝ dô? t¹o gièng lóa míi cÊp quèc gia DR2 có năng xuất và độ thuần chñng cao, chÞu h¹n vµ chÞu nãng tèt. GV: §Æt c©u hái: - Nhân bản vô tính ở động vật có ý nghĩa ntn? 3. Nhõn bản vụ tớnh ở động - Nªu nh÷ng thµnh tùu nh©n b¶n ë ViÖt nam vµ vật. - ý nghÜa: trªn thÕ giíi? + Nhân nhanh nguồn gen động vËt quý hiÕm cã nguy c¬ tuyÖt chñng. + Tạo cơ quan nội tạng động vật Từ tế bào động vật đã đợc chuyển gen ngời để chủ động cung cÊp c¸c c¬ quan thay thÕ cho c¸c bÖnh nh©n bÞ háng c¬ quan. 4) Củng cố - Luyện tập: (3’) Công nghệ tế bào là gì? Công đoạn chủ yếu của công nghệ tế bào. 5) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:( 2’) HS đọc mục em có biết. Học bài theo nội dung câu hỏi 1, 2 SGK. Nghiên cứu bài 32 công nghệ gen và trả lời nội dung câu hỏi phần lệnh SGK. V. Rót kinh nghiÖm: Đã làm đợc. Cha làm đợc.

(75)

Giao an sinh 9 hay

Trích đoạn

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về