giao an van 6 hay

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (462.38 KB, 79 trang )

(1)Buæi1 . Tuần 1 Ngày soạn : 9/9/2015 Tiết 1+2+3 ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT A.Môc tiªu - Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt - Làm rõ các đặc điểm của truyền thuyết từ các văn bản đã học:Con Rồng cháu Tiªn, Th¸nh Giãng... - Kể tóm tắt được các truyền thuyết, chỉ ra được chủ đề, nhân vật, sự việc. B.Tæ chøc d¹y häc I.Hệ thống các truyền thuyết đã học GV yªu cÇu HS lËp b¶ng hÖ thèng sau: ThÓ Kh¸i niÖm Các văn bản đã học §Æc ®iÓm cña lo¹i truyÒn thuyÕt TRuyÒn Lµ nh÷ng truyÖn d©n -Con Rång ch¸u Tiªn - YÕu tè tưëng tưthuyÕt gian kÓ vÒ c¸c nh©n -B¸nhchưng b¸nh giÇy îng k× ¶o vËt vµ sù kiÖn cã liªn -Th¸nh Giãng - Cèt lâi lÞch sö quan đến lịch sử thời -Sơn Tinh Thuỷ Tinh - ý nghÜa qu¸ khø. -Sù tÝch Hå Gư¬m II.Phân tích các đặc điểm của truyền thuyết GV gợi dẫn yêu cầu HS phân tích 3 đặc điểm của truyền thuyêt trong từng văn b¶n cô thÓ: -YÕu tè tưëng tưîng k× ¶o -Cèt lâi lÞch sö -ý nghÜa III.Ôn tập : Truyền thuyết: Con Rồng cháu Tiên BT1.Các nhân vật và sự việc: + Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n Vµ ¢u C¬ +LLQ vµ ¢u C¬ gÆp nhau, kÕt duyªn vî chång. +¢u C¬ sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng në ra tr¨m ngêi con. +LLQ vµ ¢u C¬ chia tay nhau, 50 con theo cha xuèng biÓn, 50 con theo mÑ lªn rõng. +Ngời con trởng đợc suy tôn lên làm vua lấy hiệu là Hùng Vơng, đặt tên nớc là V¨n Lang. +Ngêi ViÖt tù hµo m×nh lµ con ch¸u Rång- Tiªn BT2. Tìm hiểu giá trị nội dung và nghệ thuật a, Nghệ thuật -Sử dụng các chi tiết hoang đường , kì ảo -Xây dựng hình tượng nhân vật mang dáng dấp thần linh b, Nội dung - Giải thích suy tôn nguồn gốc giống nòi. - Thể hiện ý nguyện đoàn kết,gắn bó như anh em một nhà, sự thống nhất của cộng đồng người việt trên khắp mọi miền đất nước..

(2) BT3: Tìm các yếu tố tởng tợng kì ảo có trong truyện truyền thuyết đã học? Chi tiết kì lạ: - Nguồn gốc, dung mạo: LLQ và AC đều là con của các vị thần. - Cái bọc trăm trứng (hoang đường nhưng rất thú vị và giàu ý nghĩa: Nói đến dt VN đều sinh ra từ một bọc trứng của mẹ Âu Cơ) -Đàn con lớn lên không cần bú mớm-> lớn nhanh như thổi, mặt mũi khôi ngô khỏe mạnh như thần -> ý nghĩa: DT VN vốn khỏe mạnh cường tráng, đẹp đẽ...) - Những chiến công hiển hách của LLQ( sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ, diệt trừ yêu quái..). - Cuộc sinh nở kì lạ của âu cơ ->Các chi tiết có vai trò tạo nên tính chất của các truyện truyền thuyết Các chi tiết kì ảo có vai trò gây sự chú ý cho người đọc  Ý nghĩa Của những chi tiết kì ảo hoang đường: + Tăng sức hấp dẫn của truyện +Tô đậm tính kì lạ, lớn lao đẹp đẽ của nhân vật + Linh thiêng hóa nguồn gốc giống nòi, dt, để ta thêm tự hào, tôn kính tổ tiên, dt.Cũng bởi sụ tích này mà người viêt khi nhắc đến nguồn gốc của mình thường xưng là Con Rồng cháu Tiên BT4 : Trong các chi tiết trên, em thích chi tiết nào nhất ? Hãy viết một đoạn văn nêu cảm nhận của em về chi tiết đó ? Viết đoạn văn: Nêu cảm nhận về chi tiết: A.Câu mở đoạn: Giới thiệu được chi tiết kì ảo trong tác phẩm và ấn tượng mà chi tiết đó để lại. B. Các câu thân đoạn: - Là sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhân dân ta. - Thể hiện mối quan hệ thân thiết, ruột thịt bởi tất cả các dân tộc Việt nam đều là anh em - Khẳng định sự lớn lên mạnh mẽ của nhân dân ta( đàn con không cần bú mớm mà cứ lớn nhanh như thổi) C. Câu kết: - Lòng tự hào về nguồn gốc và sức mạnh của dân tộc - Tinh thần đoàn kết vì mọi người đều là anh em một nhà. BT5.GV tãm t¾t mÉu v¨n b¶n: "L¹c Long Qu©n lµ con trai thÇn Long N÷, ¢u C¬ lµ con g¸i ThÇn N«ng. Hai ngêi gÆp nhau, kÕt duyªn chång vî. ¢u C¬ sinh ra mét c¸i bäc tr¨m trøng, në tr¨m con, các con không cần bú mớm đều lớn nhanh nh thổi. Long Quân là nòi Rồng, ë l©u trªn c¹n thÊy kh«ng tiÖn bÌn trë vÒ biÓn. ¢u C¬ mét m×nh vß vâ nu«i con, thÊy buån phiÒn liÒn gäi Long Qu©n lªn. Hai ngêi bµn nhau chia con: 50 theo cha vÒ biÓn, 50 theo mÑ lªn nói, cai qu¶n bèn ph¬ng, khi nµo khã kh¨n th× gióp đỡ nhau. Ngời con cả theo mẹ,đợc suy tôn lên làm vua lấy hiệu là Hùng Vơng,.

(3) đặt tên nớc là Văn Lang.Đõy chính là tổ tiên của ngời Việt, khi nhắc về cội nguồn, ngời Việt đều tự hào mình là con Rồng cháu Tiên" ->HS tãm t¾t v¨n b¶n . BT6.T¹o lËp v¨n b¶n KÓ l¹i truyÒn thuyÕt trên b»ng lêi cña em, nhËp vai nh©n vËt trong t¸c phÈm. ( Hs kể) BT 7: KÓ tªn mét sè truyÖn t¬ng tù gi¶i thÝch nguån gèc cña d©n téc VN mµ em biÕt? *Truyện: " Kinh và Ba- na là anh * Một số truyện cùng thể loại. - Kinh vµ Ba Na lµ anh em (DT Ba em": na) - Qu¶ trøng to në ra con ngêi (m- . . . Truyện kể rằng: Có hai anh em thấy người cha say rượu, trần truồng. Người em nhìn cười và bị người cha đuổi đi. Vợ chồng người em dắt nhau lên tận miền rừng núi sinh cơ lập nghiệp; đẻ con, đẻ cháu và là nguồn gốc người Ba- na. Người anh ở lại miền đồng bằng lấy vợ sinh cơ lập nghiệp làm ăn ,sinh sống và là nguồn gốc của người Kinh. * Ở sử thi " Đẻ đất đẻ nước", của dân tộc Mường: Chim thần đẻ ra nhiều trứng, trứng nở ra các dân tộc như người: Việt, Thái, H`Mông . . . * Người Tà Ôi kể trong truyện cổ của họ rằng: Dân tộc Tà Ôi được sinh ra từ một quả bầu. “Ngày xưa khi trên trái đất chỉ có loài thú sống với nhau, con người chưa xuất hiện thì bỗng xảy ra một tiếng nổ dữ dội. Sau tiếng nổ thì mặt đất bỗng dưng thay đổi hẳn, các con thú vắng bóng. Chỉ may mắn còn sống sót mỗi hai con chó, một đực, một cái. Hai con chó sống chung với nhau. Bỗng một hôm trời hạn hán, nước sông suối khô cạn, cây sim, cành móc đều chết cháy. Hai con chó tìm lên vùng cao để tìm thức ăn và nước uống. Vượt qua nhiều núi đèo hiểm trở, cuối cùng hai con chó cũng tìm được nguồn nước. Con chó cái lúc này đang bụng mang dạ chửa, nó cố lê mình đến bên bờ suối. Lúc nó chui đầu xuống dòng nước, cũng là lúc nó chuyển dạ, đẻ ra một quả bầu dài. Một nửa quả bầu nằm dưới nước, một nửa lại nằm vắt lên bờ..

(4) Quả bầu cứ nằm như vậy suốt bao tháng liền. Nửa trên bờ của trái bầu bị nắng hạn nung nóng nên ngày càng đen thẫm lại, còn nửa dưới được mát mẻ nên trắng bợt ra. Mãi lúc khi mùa xuân đến, khi trời ấm áp dần lên thì quả bầu bỗng vỡ ra và con người từ vòng quả bầu đó vươn dậy. Số người nằm nửa trên bờ của quả bầu có nước da ngăm đen, còn số được bảo vệ nên có làn da trắng trẻo. Số người có làn da trắng xuôi theo dòng sông, suối về đồng bằng sinh sống trở thành người Kinh sau nầy. Những người có làn da ngăm đen lại đi ngược về ở phía đầu nguồn tìm rừng phát rẫy trở thành người Tà Ôi bây giờ...”. Bµi tËp vÒ nhµ: Bµi 1: Tìm hiểu nhân vật và sự việc, ý nghĩa của truyện? Bµi 2: ý nghÜa c©u nãi ®Çu tiªn cña Giãng? Bµi 3: ý nghÜa chi tiÕt Giãng bay vÒ trêi?. Ngày soạn : 13/9/2015 Buổi 2- Tuần 2 Tiết 1+2+3 ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT: BÁNH THƯNG BÁNH GIẦY A.Môc tiªu - Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt - Làm rõ các đặc điểm của truyền thuyết từ các văn bản đã học: -Bánhchưng b¸nh giÇy - Kể tóm tắt được truyền thuyết, chỉ ra được chủ đề, nhân vật, sự việc. B.Tæ chøc d¹y häc Hoạt động của Hoạt động thầy của trò HĐ1: Hướng dẫn đọc hiểu chú thích GV: Hướng dẫn HS: 2-3 HS HS đọc tryện : đọc truyện GV: Yêu cầu HS - HS theo dõi tóm tắt GV: Yêu cầu HS. Nội dung cần đạt I. Đọc –tìm hiểu chung 1. Đọc kể.

(5) lựa chọn từ khó và giải nghĩa HĐ2: Hướng dẫn HS tìm hiểu nội dung và ý nghĩa của truyện . GV: - Yêu cầu HS theo dõi văn bản và vở bài tập. H: Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào ? Điều kiện và hình thức thực hiện là gì ? H: Em có nhận xét và suy nghĩ gì về điều kiện và hình thức truyền ngôi của vua Hùng ? GV: Yêu cầu HS tìm các chi tiết cơ bản việc chuẩn bị lễ vật của các lang và lang Liêu ? H: Các lang đua nhau tìm lễ vật chứng tỏ điều gì ? H:? Tại sao lang Liêu lại có tâm trạng buồn rầu ? H. Tại sao Thần chỉ giúp riêng mình lang Liêu ? H: Trong cuộc đua tài, ai là người giành được phần thắng ? H: Vì sao lễ vật của lang Liêu lại được vua Hùng lựa chọn ? H: Chi tiết vua nếm bánh và suy nghĩ rất lâu có ý nghĩa. 2. Chú thích HS: Tự kể cho nhau nghe HS: Tự trao đổi với nhau về nghĩa của từ khó.. II. Tìm hiểu chi tiết văn bản 1. Vua Hùng chọn người nối ngôi - Hoàn cảnh: Giặc yên, vua đã già, muốn truyền nối ngôi. - Điều kiện: phải nối chí vua, không nhất thiết là con trưởng - Hình thức: dâng lễ vật, làm vừa ý vua cha. HS: Quan sát và theo dõi HS: Dùng vở bài tập để thảo luận HS: luận. Thảo 2. Cuộc đua tài dâng lễ vật .. HS: Thảo luận . HS: - tự đọc nhẩm. HS: Theo dõi. Các lang - đua nhau tìm lễ vật thật quý, thật hậu .. Lang Liêu - buồn nhất - được thần báo mộng - làm bánh chưng bánh giầy dâng vua cha. 3. Kết qủa của cuộc đua tài. - HS đọc ghi nhớ. III. giá trị nộiudung và nghệ thuật 1. Ý nghĩa, nội dung. - Gi¶i thÝch nguån gèc hai lo¹i b¸nh cæ truyÒn vµ phong tôc lµm b¸nh chng, b¸nh giÇy vµ tôc thê cóng tæ tiªn cña ngêi ViÖt. - §Ò cao nghÒ n«ng trång lóa níc..

(6) gì ? H: Em có đánh giá và nhận xét gì về lời nói của vua với các lang và mọi người ?. - Quan niÖm ban đầu vÒ Trêi, §Êt. - Ước mơ vua sáng, tôi hiền, đất nớc thái b×nh, nh©n d©n no Êm. 2. NghÖ thuËt : -> Sö dông nghÖ thuËt tiªu biÓu của truyÖn d©n gian có yếu tố hoang đường, kì ảo.. IV. Củng cố - Luyện tập BT1- Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn? (- Hïng Vư¬ng vÒ giµ muèn truyÒn ng«i cho con nµo lµm võa ý, nèi chÝ nhµ vua. - C¸c «ng lang ®ua nhau lµm cç thËt hËu, riªng Lang Liªu ® ưîc thÇn m¸ch b¶o, dùng gạo làm hai thứ bánh để dâng vua. - Vua cha chọn bánh của lang Liêu để tế trời đất cùng Tiên Vương và nhường ng«i cho chµng. - Từ đó nước ta có tục làm bánh chưng, bánh giầy vào ngày tết.) BT2: Tìm các yếu tố tởng tợng kì ảo có trong truyện truyền thuyết đã học? BT3: Đóng vai vua Hùng hoặc một trong các lang kể lại truyện bánh chưng bánh giầy? BT3: Đọc truyện em thích nhất chi tiết nào ? Vì sao ? IV: H ướng dẫn học bài - Tập kể lại truyện bằng ngôn ngữ sáng tạo của bản thân ? - Thực hành BT1-SGK-T12 ? - Suy nghĩ và nêu ý kién bình giá về bức tranh SGK-T10 ? - Soạn văn bản Thánh Giong, xác định những sự việc cơ bản diễn ra trong truyện..

(7) Ngày soạn : 17/9/2015 Buổi 3- Tuần 2 Tiết 1+2+3 ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT: THÁNH GIÓNG A.Môc tiªu - Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt - Làm rõ các đặc điểm của truyền thuyết đã học: THÁNH GIểNG - Kể tóm tắt được truyền thuyết, chỉ ra được chủ đề, nhân vật, sự việc. B.Tæ chøc d¹y häc I. Nội dung I. §äc - t×m hiÓu chung. HDHS cách đọc VB: to rõ ràng 1. Đọc – Kể tóm tắt. GV đọc mẫu gọi HS đọc tiếp sức HD HS giải nghĩa 1 số CT khó ? Em h·y kÓ tãm t¾t nh÷ng sù viÖc chÝnh ? - Sự ra đời của Thánh Gióng - Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiệm đánh giặc - Th¸nh Giãng lín nhanh nh thæi - Th¸nh Giãng vư¬n vai thµnh tr¸ng sĩ cưỡi ngựa sắt đi đánh giặc và đánh tan giặc. - Vua phong TG lµ Phï §æng Thiªn Vư¬ng vµ nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i Thể loại : VBTS cña Th¸nh Giãng. X/đ kiểu VB và PTBĐ? 2. Bố cục : 3 phần : X/đ bố cục, ND từng phần của VB?. -Phần 1 : từ đầu -> nằm đấy”=>sự ra đời kì lạ của Gióng -Phần 2: Tiếp ->đến: “bay lên trời” => Gióng gặp sứ giả,cùng nhân dân đánh giặc rồi bay lên trời. - Phần 3: Còn lại. Những dấu tích lịch sử về Thánh Gióng..

(8) HDHS quan sát phần đầu VB. ? Sự ra đời của TG có gì kì lạ? ? Khi ra đời, Gióng là người ntn ? ?E có nhận xét gì về sự ra đời này của TG? HDHS quan sát P2 của VB ? Th¸nh Giãng biÕt nãi khi nµo ? ? TiÕng nãi ®Çu tiªn cña TG cã ý nghÜa ntn ? - Ban ®Çu lµ lêi nãi quan träng, lêi. II. Tìm hiểu chi tiết. 1. Sự ra đời của Thánh Gióng: - Bµ mÑ ím ch©n - thô thai 12 th¸ng míi sinh. - CËu bÐ lªn 3 kh«ng nãi, kh«ng cưêi, kh«ng biÕt ®i; à Kh¸c thưêng, k× l¹. 2. Thánh Gióng lớn lên, ra trận đánh giÆc. * TG lín lªn: - Tiếng nói đầu tiên của Thánh Gióng: đòi đi đánh giặc. -> ý chí đánh giặc cứu nớc, là hình ảnh cña nh©n d©n.. yêu nước, ý thức đối với đất nước được đặt lên hàng đầu. - Lóc b×nh thưêng th× ©m thÇm lÆng lÏ nưng khi nưíc nhµ gÆp c¬n nguy biến thì đứng ra cứu nước đầu tiên. ? Sau h«m gÆp sø gi¶, Giãng cã ®iÒu g× kh¸c thưêng? Điều đó có ý nghĩa gì? ( ViÖc cøu n ư íc lµ rÊt hÖ träng vµ cÊp bách, Gióng phải lớn nhanh mới đủ sức mạnh kịp đi đánh giặc. Hơn nữa, ngày xa ND ta quan niÖm r»ng, ng ưêi anh hïng ph¶i khæng lå vÒ thÓ x¸c, søc m¹nh. C¸i vươn vai của Gióng để đạt đến độ phi thường ấy.). ? Chi tiÕt bµ con ai còng vui lßng gãp g¹o nu«i Giãng cã ý nghÜa g×? Giãng kh«ng hÒ xa l¹ víi ND Giãng ®©u chØ lµ con cña mét bµ mÑ mµ lµ con cña c¶ lµng, cña nh©n d©n.. - Giãng lín nhanh nh thæi, vư¬n vai thµnh tr¸ng sÜ: + §¸p øng nhiÖm vô cøu níc. + Là tượng đài bất hủ về sự trởng thành vưît bËc cña ngêi anh hïng, tinh thÇn d©n téc tr ưíc n¹n ngo¹i x©m.. - Bµ con lµng xãm gãp g¹o nu«i Giãng: ->ThÓ hiÖn t×nh yªu nưíc, søc m¹nh ®oµn kÕt cña toµn d©n..

(9) Ngµy nay ë lµng Giãng ngêi ta vÉn tæ chøc cuéc thi nÊu c¬m, h¸i cµ nu«i Giãng. §©y lµ h×nh thøc t¸i hiÖn qu¸ khø rÊt giµu ý nghÜa LS.. ? T×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ viÖc Gióng ra trận đánh giặc?. * Thánh Gióng ra trận đánh giặc: - Vư¬n vai thµnh tr¸ng sÜ m×nh cao h¬n tr ư îng. - Phi thẳng đến nơi có giặc giết hết lớp này đến lớp khác. - Nhổ những cụm tre ven đờng quật vào giÆc. - GiÆc tan vì, ch¹y trèn. -> Gióng đánh giặc không những bằng vũ khí mà bằng cả cỏ cây của đất nước, bằng. ? Chi tiết TG nhổ tre đánh giặc có ý nghÜa g×? ...B¸c Hå nãi: "Ai cã sóng th× dïng sóng, ai cã g ư¬m th× dïng g ư¬m, kh«ng cã. nh÷ng g× cã thÓ giÕt ®ưîc giÆc.. -> ý chÝ søc m¹nh, tinh thÇn quËt cêng.. gư¬m th× dïng cuèc, thuæng, gËy géc.". E cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc TG ra trËn đánh giặc. ? C©u chuyÖn kÕt thóc b»ng sù viÖc g×? ? V× sao tan giÆc Giãng kh«ng vÒ triều để nhận tước lộc mà lại bay vÒ trêi?. 3. Th¸nh Giãng bay vÒ trêi: - Kh«ng mµng danh lîi. - ND yªu mÕn muèn gi÷ m·i h×nh ¶nh cña ngêi anh hïng bÊt tö. - Gióng là non n ước, là đất trời, là biểu tưîng cña ngưêi d©n V¨n Lang.. * ý nghÜa cña h×nh t ưîng Th¸nh Giãng: -> Tiªu biÓu, rùc rì cña ng ưêi anh hïng ? H×nh t ưîng TG trong truyÖn cã ý nghÜa g× Nªu NT vµ ND cña VB?. Gọi HS đọc ghi nhớ.. diÖt giÆc cøu n ưíc, mang trong m×nh søc mạnh cộng đồng buổi đầu dựng nước III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt 2. Néi dung. * Ghi nhí (SGK/23 ? Hình ảnh nào của Gióng đẹp nhất. ..

(10) trong t©m trÝ em? Mt:nắm vững kiến thức làm BTTH II.Bài tập: 1.BT1: giá trị nộidung và nghệ thuật 1. Ý nghĩa, nội dung. Truyện mang màu sắc thần kiflaf biểu tượng rực rỡ của ý thức và sức mạnh bảo về đất nước, đồng thời là sự thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân ta từ buổi đầu lịch sử về người anh hung cứu nước chống giặc ngoại xâm. 2. NghÖ thuËt : XD hình ảnh người a/h cứu nước mang màu sắc than kì, những chi tiết nghệ thuật kì ảo , phi thường- bểu tượng cho sức mạnh của cộng đồng người Việt trước họa xâm lăng. -Nhứng sự kiện LS, những h/a TN đất nước, truyện vừa lí giải về công cuộc giữ nước của nhân dân ta thời HV, đồng thời lí giải về ao hồ… những sự vật còn tồn tại trong đ/s hiện nay. 2.BT2 Tìm các yếu tố tởng tợng kì ảo có trong truyện truyền thuyết đã học? 3.BT3 Theo em, truyện TG liên quan đến sự thật LS nào? Tinh thần và sức mạnh của nhân dân của nhân dân , của cộng đồng người việt chống giặc ngoại xâm trong những ngày đầu dựng nước và giữ nước. 4.BT4- Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn? 5.BT5: Đóng vai Thánh Gióng kể lại truyện bằng lời văn của em ? 6.BT6 : Em thích nhất chi tiết nào trong truyện ? Vì sao ? Hãy nêu cảm nhận của em về chi tiết đó bằng một đoạn văn ngắn( khoảng 5-> 7 câu). 6.BT6. ? T¹i sao héi thi thÓ thao trong nhµ trêng l¹i mang tªn “Héi kháe Phï §æng”? Héi thi thÓ thao mang tªn Héi kháe Phï §æng v× ®©y lµ héi thao dµnh cho løa tuổi thiếu niên, mục đích của cuộc thi là học tập tốt, lao động tốt góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.

(11) Ngày soạn : 21/9/2015 Buổi 4- Tuần 3 Tiết 1+2+3 ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT: SƠN TINH THỦY TINH I. MỤC TIÊU - Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt - Làm rõ các đặc điểm của truyền thuyết đã học: SƠN TINH THỦY TINH - Kể tóm tắt được truyền thuyết, chỉ ra được chủ đề, nhân vật, sự việc. II. ChuÈn bÞ: 1. Giáoviên: - Soạn bài, đọc sách giáo viên và sách bài soạn. - Phơng pháp: Thuyết trình, vấn đáp, nêu vấn đề… 2. Häc sinh: + So¹n bµi III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh ? Kể lại diễn cảm truyện Thánh Gióng ? ? Truyện Thánh Gióng nói lên ước mơ gì của nhân dân ta? 2. Bài mới. I. Nội dung Hoạt động của Hoạt động của GV Kiến thức HS HĐ1 I. Đọc - Tìm hiểu chung: HDHS cách đọc VB: Giọng 1. Đọc, kể VB chậm rãi ở đoạn đầu, nhanh gấp ở.

(12) đoạn sau: Đoạn tả cuộc giao chiến giữa hai thần, đoạn cuối giọng đọc, kể trở lại chậm, bình tĩnh…. Gọi HS đọc và kể chuyện. -. Đọc. và. kể. chuyện - GV nhận xét sau khi HS đã đọc, kể xong. - Nghe. H: Em hiểu thế nào là cầu - Trả lời theo chú hôn, phán, sính lễ?. thích 2, 5, 6.. * GV giải thích thêm: - Ván (cơm nếp): Mâm. - Nệp (bánh chưng): cặp (hai, đôi).. H: Truyện gồm mấy đoạn? * Thảo luận trả 2. Bố cục: ba đoạn: mỗi đoạn thể hiện nội lời:. - Đoạn1: Từ đầu đến “một. dung gì?. đôi”: Vua Hùng thứ 18 kén rể. - Đoạn 2: Tiếp -> “rút quân”: ST-TT cầu hôn và cuộc giao tranh của hai vị thần. - Đoạn 3: còn lại: Sự trả thù hằng năm về sau của Thủy Tinh và chiến thắng của Sơn Tinh.. H: Truyện được gắn với thời đại nào trong lịch sử - Truyện được gắn với thời đại Việt Nam? Ý nghĩa của câu chuyện không các. vua Hùng.. chỉ dừng lại ở việc giải thích các Truyện hiện tượng tự nhiên và phản ánh công ước mơ chinh phục các hiện tượng tự nhiên một cách chung. đã gắn cuộc. trị. thủy với thời đại.

(13) chung, mà cong hướng tới việc ca mở nước, dựng ngợi công lao dựng nước của cha nước đầu tiên của ông ta vào một thời đại lịch sử trên địa bàn cư trú của người Việt. người Việt cổ.. cổ.. - Treo bức tranh trong SGK đã được phóng to. - Theo dõi. H: Theo em, bức tranh minh họa nội dung nào của văn bản “Sơn Tinh, Thủy - Minh họa cuộc Tinh”?. giao tranh quyết liệt Tinh. giữa. Sơn. và. Thủy. Tinh. H: Em hãy đặt tên cho bức - Cuộc chiến Sơn tranh này? HĐ2 H: Trong truyện “Sơn. Tinh-Thủy Tinh. HĐ2. Tinh, Thủy Tinh” nhân vật chính là ai? Họ được - Sơn Tinh và miêu tả bằng những chi Thủy Tinh. tiết tưởng tượng kì ảo như thế nào?. - Sơn Tinh ở. Cách giới thiệu về hai nhân vật vùng. núi. Tản. này gây hấp dẫn cho người đọc, Viên có tài lạ: và sẽ dẫn tới cuộc tranh tài đọ Vẫy tay về phía sức ngang ngửa giữa hai thần vì một người con gái mày ngài mắt phượng là Mị Nương.. Đông, phía Đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi. - Thủy Tinh: Gọi. II. Đọc - Tìm hiểu chi tiết 1. Vua Hùng kén rể.

(14) gió, gió đến; hô - Gọi HS đọc đoạn 1. H: Vì sao vua Hùng băn khoăn khi kén rể?. mưa, mưa về. - Đọc. - Vua Hùng muốn chọn cho - Muốn chọn cho con một người chồng thật con một người xứng đáng. chồng thật xứng - Sơn Tinh, Thủy Tinh đến đáng.. cầu hôn đều ngang tài ngang. - Sơn Tinh, Thủy sức. Tinh đến cầu hôn đều. ngang. tài. ngang sức. H: Giải pháp kén rể của vua Hùng là gì?. -. Thách. cưới - Thách cưới bằng lễ vật khó. Có thể nói việc vua Hùng bằng lễ vật khó kiếm: “Một trăm ván… mỗi kén rể vừa giống việc của kiếm: “Một trăm thứ một đôi”. con người rất bình thường ván cơm nếp, một lại vừa là việc của thần trăm thánh phi thường, kì ảo.. nệp. bánh. chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”. - Hạn giao lễ vật gấp. trong. một. ngày. H: Sính lễ đó có lợi cho Sơn Tinh hay Thủy Tinh? - Lợi cho Sơn Vì sao?. Tinh. - Vì đó là các sản vật nơi rừng núi,.

(15) thuộc vùng đất đai của Sơn Tinh. H: Vì sao thiện cảm của vua Hùng lại dành cho Sơn * Thảo luận trả Tinh?. lời: - Vua Hùng biết được sức mạnh tàn phá của Thủy Tinh. - Vua tin vào sức mạnh. của. Sơn. Tinh có thể chiến thắng Thủy Tinh, bảo vệ cuộc sống bình yên. H: Cuối cùng ai lấy được - Sơn Tinh.. - Sơn Tinh cưới Mị Nương.. Mị Nương? - HD HS quan sát đoạn 2. 2. Cuộc giao tranh giữa Sơn. Quan sát đ2. Tinh và Thủy Tinh. GV: Kết quả việc kén rể của vua Hùng đã rõ. Sơn Tinh cưới được Mị Nương. Hạnh phúc thuộc về chàng. Nhưng Thủy Tinh đâu chịu để cho chàng yên. Thế là cuộc giao chiến đã diễn ra.. H: Trận đánh của Thủy. - Thần hô mưa, gọi gió làm. Tinh đã diễn ra như thế - Thần hô mưa, thành giông bão, dâng nước nào?. gọi gió làm thành sông lên cuồng cuộn đánh giông bão, dâng Sơn Tinh. Nước ngập ruộng nước. sông. lên đồng, nhà cửa … thành. cuồng cuộn đánh Phong Châu như nổi lềnh Sơn Tinh. Nước bềnh trên một biển nước..

(16) ngập ruộng đồng, nhà cửa … thành Phong Châu như nổi. lềnh. bềnh. trên. một. biển. nước. H: Nhưng Thủy Tinh có thắng. nổi. Sơn. Tinh - Không.. không? Mặc dù thua nhưng năm nào Thủy Tinh cũng làm giông bão đánh Sơn Tinh . H: Theo em Thủy Tinh tượng trưng cho sức mạnh nào của thiên nhiên?. - Hiện tượng mưa. Thủy Tinh là hiện tượng. to, bão lụt ghê mưa to, bão lụt ghê ghớm gớm hằng năm. H: Sơn Tinh thể hiện sức. hằng năm.. Thần dùng phép. mạnh của mình như thế lạ bốc từng quả * Sơn Tinh. nào trong cuộc giao tranh đồi, từng dãy núi, - Dùng phép lạ bốc từng quả với Thủy Tinh?. dựng thành lũy đồi, từng dãy núi, dựng thành. Nhà thơ Nguyễn Nhược Pháp đất. ngăn. trong bài thơ lãng mạn “Sơn dòng Tinh, Thủy Tinh” đã viết về cuộc giao đấu giữa tướng và quân của hai thần thật ghê gớm. “Sóng cả gầm reo, lăn như chớp. nước. chặn lũy đất ngăn chặn dòng nước lũ. lũ.. Nước sông dâng - Nước sông dâng lên bao lên bao nhiêu, đồi nhiêu, đồi núi cao lên bấy núi cao lên bấy nhiêu.. Thủy Tinh cưỡi lưng rồng hung nhiêu.. - Cuối cùng Sơn Tinh vẫn. hăng.. - Cuối cùng Sơn vững vàng mà Thủy Tinh đã. Cá voi quác mồm to, muốn đớp. Tinh vẫn vững kiệt sức đành rút quân.. Cá mập vẫy đuôi cuồng nhe răng. vàng mà Thủy.

(17) Càng cua lởm chởm giơ như mác. Tinh đã kiệt sức. Tôm kềnh chạy quắp đuôi xôn đành rút quân. xao Sơn Tinh hiện thần ghen, tức khắc Niệm chú, đất nảy vù lên cao. H: Sơn Tinh đã thắng và - Sơn Tinh là lực luôn thắng Thủy Tinh, lượng. cư. dân. theo em Sơn Tinh tượng Việt cổ đắp đê trưng cho sức mạnh nào?. chống lũ lụt, là tai, bão lụt của nhân dân. Tầm vóc vũ trụ, tài năng và khí ước phách của Sơn Tinh là biểu tượng thắng sinh động cho chiến công của người Việt cổ trong cuộc đấu. mơ. chiến ta.. thiên. tai. của người xưa.. tranh chống bão lụt ở vùng lưu vực sông Đà và sông Hồng. Đây cũng là kì tích dựng nước của thời đại các vua Hùng và kì tích ấy tiếp tục được phát huy mạnh mẽ về sau.. H: Theo dõi cuộc giao tranh Sơn Tinh, Thủy Tinh em thấy chi tiết nào - Chi tiết “Nước là nổi bật nhất? Vì sao?. Sức mạnh chế ngự thiên. sông. dâng. lên. bao nhiêu, đồi núi cao. lên. bấy. nhiêu” miêu tả tính chất ác liệt của cuộc chiến Sơn Tinh, Thủy Tinh;. thể. hiện. đúng cuộc đấu tranh chống thiên.

(18) tai gay go, bền bỉ của nhân dân ta. H: Đoạn 3 của văn bản kể - Sự trả thù hằng về sự việc gì?. năm về sua của. Về sự việc này, nhân dân có câu Thủy. Tinh. và. ca dao: “Núi cao sông hãy còn chiến thắng của dài Năm năm báo oán đời đời đánh. Sơn Tinh.. ghen” Vén bức màn huyền thoại kì ảo của câu chuyện truyền thuyết xa xưa, chúng ta dễ dàng nhận ra ý nghĩa hiện thực và lời nhắn nhủ của cha ông rằng: Thiên tai, bão lụt hằng năm là kẻ thù mang “cơn ghen” truyền kiếp đối với con người. Muốn bảo vệ cuộc sống hạnh phúc của mình, như Sơn Tinh bảo vệ hạnh phúc bên nàng Mị Nương xinh đẹp chúng ta phải không ngừng cảnh giác, thương xuyên nêu cao ý thức phòng chống bão lụt, phòng chống thiên tai nói chung.. HĐ3 H: Hãy nêu ý nghĩa của. HĐ3. III. Tổng kết.. truyện “Sơn Tinh, Thủy * TL nhóm (3’) 1. Nội dung: trả lời. Tinh”? - Giải thich nguyên nhân của Giải thich hiện tượng lũ lụt hằng năm. Ngày nay nhân dân ta tiếp tục thực hiện ước mơ của người xưa nguyên nhân của - Thể hiện sức mạnh và ước củng cố đắp đê điều hằng năm. hiện tượng lũ lụt Xây dựng các công trình thủy điện phục vụ cho cuộc sống.. mơ chế ngự bão lụt của. hằng năm.. người Việt cổ.. - Thể hiện sức - Suy tôn, ca ngợi công lao mạnh và ước mơ dựng nước của các vua.

(19) chế ngự bão lụt Hùng. của người Việt cổ. - Suy tôn, ca ngợi công. lao. dựng. nước của các vua Hùng. H: Nghệ thuật của truyện có gì nổi bật?. 2. Nghệ thuật: - Sử dụng yếu tố Yếu tố tưởng tượng, kì ảo. tưởng tượng, kì. - Gọi HS đọc ghi nhớ. HĐ4 H: Từ truyện “Sơn Tinh,. ảo. - Đọc. HĐ4. * Ghi nhớ (SGK) IV. Luyện tập. Thủy Tinh”, em nghĩ gì về - Nhà nước ta chủ chủ trương xây dựng, củng trương xây dựng, cố đê điều nghiêm cấm nạn củng cố đê điều, phá rừng đồng thời trồng nghiêm cấm nạn thêm hàng triệu héc-ta phá rừng, đồng rừng của Nhà nước ta hiện thời trồng thêm nay?. hàng triệu héc-ta. Bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường rừng để giảm bớt là bảo vệ chính cuộc sống của thiên tai do lũ lụt chúng ta trong hiện tại và tương gây ra. lai.. * Đọc thêm bài thơ “Sơn Tinh,. Thủy. Tinh”. Nguyễn Nhược Pháp.. của.

(20) H: Kể tên một số truyện dân gian liên quan đến - Con rồng, cháu thời đại các vua Hùng mà Tiên. em biết?. -. Bánh. chưng,. bánh giầy. - Thánh Gióng …. II.Bài tập: 1.BT1: giá trị nộidung và nghệ thuật 1. Nội dung: - Giải thich nguyên nhân của hiện tượng lũ lụt hằng năm. - Thể hiện sức mạnh và ước mơ chế ngự bão lụt của người Việt cổ. - Suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng. 2.Nghệ thuật: -XD hình tượng n/v mang dáng dấp thần linh, với nhiều chi tiêt kì ảo -Tình huống truyenj hấp dẫn, thú vị( hai vị thần cùng ngang sức, ngang tài, cùng tranh giành nhau một nàng công chúa xinh đẹp. -Dẫn dắt, kể chuyện lôi cuốn, sinh động.. 2.BT2 Tìm các yếu tố tởng tợng kì ảo về STTT cú trong truyện truyền thuyết đã häc? Yếu tố tưởng tượng, kì ảo về ST TT -ST: +Vẫy tay về phía đông......dãy núi đồi +Dùng phép lạ bốc từng quả đồi... đồi nui cao lên bấy nhiêu. -TT +Gọi gió, gió đến, hô mưa mưa về +Hô mưa gọi gió làm thành giông bão rung chuyển cả đất trời..

(21) *Ý nghĩa tượng trưng của hai nhân vật STTT -ST: Tượng trung cho khát vọng và khả năng khắc phục thiên tai của nhân dân ta thời xưa. -TT: tượng trưng cho mưa bão, lũ lụt thiên tai uy hiếp c/s của con người. 3.BT3 Theo em, truyện STTT liên quan đến sự thật LS nào? -Cuộc sống của nhân dân l/đ ở đồng bằng bắc bộ luôn phải đối mặt với thiên tai, lũ lụt -Khát vọng chế ngự thiên tai của người việt cổ để b/vệ c/s của chính mình. Việc đắp đe ngăn lũ – một kì công vĩ đại của ND ta trong trường kì LS , đã dduwwocj thần thoại hóa trong truyền thuyết. 4.BT4- Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn? 5.BT5: Đóng vai Mị Nương kể lại truyện bằng lời văn của em ? 6.BT6 : Em thích nhất chi tiết nào trong truyện ? Vì sao ? Hãy nêu cảm nhận của em về chi tiết đó bằng một đoạn văn ngắn( khoảng 5-> 7 câu). 7.BT7 : Kể tên một số truyện dân gian liên quan đến thời đại các vua Hùng mà em biết? - Con rồng, cháu Tiên. - Bánh chưng, bánh giầy. - Thánh Gióng. Soạn ngày: 8/10/2015 Buổi 5 Ôn tập Sự tích Hồ Gươm Từ và cấu tạo từ, từ mượn Nghĩa của từ, từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ I. MỤC TIÊU - Ôn tập truyện truyền thuyết ( tiếp) Ôn tập và củng cố giá trị nghệ thuật và nội dung truyện truyền thuyết:Sự tích Hồ Gươm Ôn tập Tiếng việt:.

(22) Từ và cấu tạo từ, từ mượn Nghĩa của từ, từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ Bài tập II. ChuÈn bÞ: 1. Giáoviên: - Soạn bài, đọc sách giáo viên và sách bài soạn. - Phơng pháp: Thuyết trình, vấn đáp, nêu vấn đề… 2. Häc sinh: + So¹n bµi III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh 2. Bài mới. 3. Nội dung A. Phần văn: Ôn tập truyền thuyết : Sự tích Hồ Gươm 1.BT1: giá trị nộidung và nghệ thuật 1. Ý nghĩa, nội dung. .-Truyện giải thích tên gọi của Hồ Gươm ( Hoàn Kiếm) -ca ngợi tính chất chính nghĩa , hợp lòng trời được ND ủng hộ của cuộc k/n Lam Sơn chống giặc Minh do Lê Lợi lãnh đạo. -Đồng thời thể hiện ước nguyện đoàn kết, khát vọng được sống trong hòa bình của ND. 2. NghÖ thuËt : -Truyện XD một số tình tiết thể hiện tinh thần đoàn kết của ND( Lê Thận ở T. Hóa, ba lần thả lưới đề vớt được lưỡi gươm dưới sông;Lê Lợi nơi rừng núi nhặt được vỏ gươm; lưỡi gươm tra vào vỏ gươm giúp Lê Lợi đánh đâu thắng đó. -Sử dụng một số h/a , chi tiết kì ảo giàu ý nghĩa; C¸c yÕu tè k× ¶o xen lÉn yÕu tè hiÖn thùc:. +Gươm thần: Tượng trưng cho sức mạnh , tinh thần của tình đoàn két DT +Rùa Vàng: Tượng trưng cho khí thiêng, hồn thiêng sông núi , tổ tiên, tư tưởng t/cảm và trí tuệ sức mạnh của chính nghĩa, của ND. 2.BT2 Tìm các yếu tố tởng tợng kì ảo có trong truyện truyền thuyết đã học? - Ba lần thả lưới đều vớt được duy nhất một lưỡi gươm có chữ “Thuận Thiên”. Lưỡi gươm sáng rực một góc nhà; chuôi gươm nằm ở ngọn đa, phát sáng ;lúc gươm thần được trả lại cho Rùa Vàng ánh sáng vẫn le lói( như a/s của chính nghĩa, hào quang của thắng lợi..). - Lưỡi gươm tự nhiên động đậy. - Rùa vàng xuất hiện đòi gươm..

(23) 3.BT3? Truyền thuyết STHG rất đậm yếu tố lịch sử, theo em đó là yếu tố nào?Truyện liên quan đến sự thật LS nào? 1. Truyền thuyết STHG rất đậm yếu tố lịch sử, theo em đó là - Tªn ngưêi thËt: LL, LT - Tên địa danh thật: Lam Sơn, Hồ Tả Vọng, Hồ Guơm - Thêi k× lÞch sö cã thËt: K/N chèng qu©n Minh ®Çu TKXV -Truyện liên quanđến sự thật lịch sử : Về cuộc khởi nghĩa chống giặc Minh xâm lược của Nd ta do Lê Lợi lãnh đạo đã chiến thắng vẻ vang ở đầu thế kỉ XV. 4.BT4: Vì sao Long Quân quyết định cho Lê Lợi mượn gươm thần? Tại sao thần lại tách lưỡi và chuôi như vậy? Cách thần cho mượn gươm có ý nghĩa gì -Ý nghĩa của việc cho mượn gươm: +Lưỡi gươm: LT vớt được ở dưới song( T.Hóa) +Chuôi gươm: LL nhặt được noi rung núi ->Khi tra vào nhau thì rất vừa.-> Thể hiện nguyện vọng của DT là nhất trí , trên dưới đồng lòng, hợp nhau tạo thành sức mạnh. -Khả năng cứu nước có ở khắp nơi, từ miền song nước đến vùng rừng núi đều một lòng cứu nước. 4.BT5- Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn? 6.BT6: Kể lại truyện bằng lời văn của em ? 7.BT7 : Em thích nhất chi tiết nào trong truyện ? Vì sao ? Hãy nêu cảm nhận của em về chi tiết đó bằng một đoạn văn ngắn( khoảng 3-> 5 câu). VD :- Chi tiết : Rùa Vàng đòi gươm. Trong truyện : « Sự tích Hồ Gươm », chi tiêt Rùa Vàng nổi lên lấy lại gươm quý là một chi tiết tưởng tượng có ý nghĩa sâu sắc (1). Phần đầu truyện, Long Quân cho Lê Lợi mượn gươm báu để đánh giặc Minh , khi lúc đó quân giặc XL nước ta, quân Lam Sơn lúc này lực lượng còn non yếu , gặp nhiều khó khăn(2). Long Quân quyết định cho LL mượn gươm thần để tăng sức chiến đấu chống lại kẻ thù(3).Nay, đất nước đã thanh bình , Long Quân lấy lại gươm là tỏ ý muốn chấm dứt chiến tranh, XD hòa bình(4).Chi tiết này nói lên khát vọng hòa bình, thịnh trị của cha ông ta từ ngàn xưa. (Lưu ý : Hs có thể bày tỏ cảm nhận về những chi tiết khác trong truyện.) B. Phần Tiếng việt: B.I. Từ và cấu tạo từ. I. Từ là gì? 1. Xét ví dụ. - Thần/ dạy/ dân/cách/ trồng trọt,/ chăn nuôi/ và/ cách/ ăn ở ..

(24) 2. Nhận xét => có 9 từ, 12 tiếng. *Sự khác nhau giữa tiếng và từ. - Tiếng là đơn vị cấu tạo lên từ. - KL: Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu. * Ghi nhớ (SGK/13) II/ Từ đơn và từ phức. 1. Xét ví dụ. 2. Nhận xét - Từ/ đấy,/ nước/ ta/ chăm/nghề/ trồng trọt/ chăn nuôi/ và/ có/ tục/ ngày / Tết/ làm/ bánh chưng,/ bánh giầy. => Từ đơn: từ, đấy, nước, ta, chăm, nghề, và, có, tục, ngày, Tết,, làm. - Từ phức: + Từ ghép: chăn nuôi, bánh chưng, bánh giầy. + Từ láy: trồng trọt. => Từ đơn: là từ do một tiếng có nghĩa tạo thành. - Từ phức: là từ do hai hay nhiều tiếng có nghĩa tạo thành. * Từ ghép và từ láy. - Giống nhau: Do 2 hay nhiều tiếng có nghĩa tạo thành. - Khác nhau: + Từ ghép: Các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa. + Từ láy: Các tiếng có quan hệ với nhau về âm. * Ghi nhớ. SGK/14 B.II. Từ mượn. I/ Từ thuần Việt và từ mượn. 1. VD: SGK/24 2. Nhận xét - Tráng sĩ: người có sức lực cường tráng, chí khí mạnh mẽ, hay làm việc lớn. - Trượng: Đơn vị đo =10 thước Trung Quốc cổ( tức 3,33m). => Từ mượn tiếng trung Quốc cổ(tiếng hán). - Từ tiếng Hán: sứ giả, gan, giang sơn - Từ mượn của các tiếng khác: những từ còn lại. * Nhận xét cách viết: Từ mượn được Việt hoá cao: viết như từ thuần việt. - Từ mượn chưa được việt hoá hoàn toàn: khi viết ding dấu gạch ngang để nối các tiếng. * Ghi nhớ (Sgk/25) Bài tập 1/26. a, b: vô cùng, ngạc nhiên, tự nhiên, sính lễ, gia nhân =>từ mượn Hán Việt c.pốp, in-tơ-nét => từ mượn tiếng Anh..

(25) II/ Nguyên tắc mượn từ. - Ưu điểm: Làm giàu ngôn ngữ DT. - Hạn chế: làm cho ngôn ngữ Dt bị pha tạp. * Ghi nhớ( Sgk/25) III/ Luyện tập. Bài 2/26. a. khán giả (khán: xem, giả: người) => người xem. - thính giả (thính: nghe, giả: người) => người nghe - độc giả ( độc:đọc, giả: người) => người đọc. b. yếu điểm (yếu: quan trọng, điểm: chỗ) => Chỗ quan trọng. - yếu lược (yếu: quan trọng, lược: tóm tắt) => - yếu nhân (yếu: chỗ quan trọng, nhân: người) => người quan trọng. Bài 3/26 Một số từ mượn. a. Là đơn vị đo lường: mét, lít, ki-lô-mét, ki-lô-gam... b. Là tên bộ phận chiếc xe đạp: ghi đông, pê đan, gác đờ bu Bài 4- Đặt 2 câu nói về Thánh Gióng trong đó có sử dụng từ mượn Hán Việt?. BIII.Nghĩa của từ, từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ I . Nghĩa của từ là gì? 1.Xét VD (Sgk/35) 2. Nhận xét - tập quán: - thói quen của một cộng đồng được hình thành lâu đời trong đời sống. - lẫm liệt: - hùng dũng, oai nghiêm. - nao núng - lung lay, không vững lòng tin ở mình nữa. TỪ NGHĨA => Hình => Nội dung thức * Ghi nhớ Sgk/35. Nghĩa của từ là nộidung mà từ biểu thị( sự vật, tính chất, hoạt động, quan hệ….) II. Cách giải thích nghĩa của từ. - Trình bày khái niệm mà từ biểu thị. - Đưa ra những từ đồng hoặc trái nghĩa với từ cần giải thích. III. Bài tập.

(26) 1. Bài 5/36. - Đọc truyện: Thế thì không mất và cho biết giải nghĩa từ “ mất” như nhân vật Nụ có đúng không? - “ mất” theo cách giảI thích của nhân vật Nụ là: Không biết nó ở đâu. Mất có nghĩa là không mất à giải thích sai. So với cách giải thích trong văn cảnh, trong truyện thì đúng và thông minh. - “mất” theo cách hiểu thông thường là: không còn được sở hữu, không có, không thuộc về mình nữa 1. - Hãy giải thích nghĩa của từ đi trong câu sau: Bác đã đi rồi sao Bác ơi! 4.Củng cố GV khắc sâu nội dung bài học 5. Hướng dẫn về nhà : Hoàn thiện bài tập.

(27) Buæi . Tuần 1. Ôn tập văn tự sự. I. MỤC TIÊU - Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt - Làm rõ các đặc điểm của truyền thuyết từ các văn bản đã học:Con Rồng cháu - Kể tóm tắt đợc các truyền thuyết, chỉ ra đợc chủ đề, nhân vật, sự việc. II.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Bài 1 : Từ và cấu tạo từ tiếng việt. 1.Từ và đơn vị cấu tạo -Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất ,có nghĩa độc lập,dùng để đặt câu. Tiếng là đơn vị tạo nên từ VÝ dô:Con h¬n cha lµ nhµ cã phóc->7 tiÕng->7 tõ. ? Xác định từ ,tiếng trong những ví dụ sau: a. BÇu ¬i th¬ng lÊy bÝ cïng Tuy r»ng kh¸c gièng nhng chung mét giµn. ->14 tiÕng->14 tõ b.Nh©n d©n/ ta /giµu/ lßng /yªu/ tæ quèc. ->8 tiÕng-> 6 tõ 2.Ph©n lo¹i tõ tiÕng ViÖt vÒ mÆt cÊu t¹o. a.Từ chia thành 2 loại:Từ đơn và từ phức -Từ đơn là từ chỉ có một tiếng Ví dụ:Uống nớc nhớ nguồn-> Uống ,nớc ,nhớ, nguồn->4 từ đơn Ăn quả nhớ kẻ trồng cây->6 từ đơn.

(28) -Tõ phøc lµ tõ do 2 hoÆc nhiÒu tiÕng t¹o thµnh VÝ dô:Ho¹ mi hãt rÝu ra rÝu rÝt trong n¾ng míi. b.Tõ phøc gåm cã tõ ghÐp vµ tõ l¸y -Từ ghép là từ đợc tạo nên bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với nhau về nghÜa. VÝ dô:-Cha mÑ,häc tËp -Mïa xu©n lµ tÕt trång c©y Làm cho đất nớc càng ngày càng xuân -Tõ l¸y lµ tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng Tõ l¸y cã l¸y tiÕng(l¸y toµn bé),l¸y vÇn,l¸y phô ©m ®Çu(l¸y bé phËn) VÝ dô:GV gäi HS lªn b¶ng lÊy vÝ dô CÇn ph©n biÖt tõ l¸y tîng h×nh vµ tõ l¸y tîng thanh -Khanh kh¸ch,khóc khÝch,ha h¶,Çm Çm,thñ thØ…..->Tîng thanh -Lom khom,ngông nghênh,lừ đừ…….->Tợng hình Bài tập 1:Cho đoạn trích"Ta vốn nòi rồng………..đừng quên lời hẹn" ?Xác định từ đơn,từ phức? ?Trong c¸c tõ phøc cã tõ nµo lµ tõ l¸y kh«ng?V× sao? (Mét sè kiÕn thøc, kü n¨ng vµ BT n©ng cao v6) Bµi tËp 2:T×m tõ ghÐp ,tõ l¸y trong ®o¹n v¨n sau?Gi¶i thÝch v× sao? "M· L¬ng vê nh……………líp sãng hung d÷" (Mét sè kiÕn thøc, kü n¨ng vµ BT n©ng cao v6) Bài tập 3:Tìm nhanh các từ láy mà giữa các tiếng có thể thay đổi trật tự GV chia líp thµnh 2 nhãm thi tim nhanh theo h×nh thøc ch¬i tiÕp søc. Bµi tËp 4: H·y t×m c¸c tõ l¸y a.Tîng h×nh b.Tîng thanh c.ChØ t©m tr¹ng. .Bµi tËp 5:ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n ( khoảng 7-> 10 câu) kể về ngày khai giảng năm học 2015 . Trong đoạn văn có sử dụng từ láy tượng hình và tượng thanh. ( gạch chân các từ láy đó) Bài 2: .V¨n b¶n: "Con Rång, ch¸u Tiªn" BT1.Các nhân vật và sự việc: + Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n Vµ ¢u C¬ +LLQ vµ ¢u C¬ gÆp nhau, kÕt duyªn vî chång. +¢u C¬ sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng në ra tr¨m ngêi con. +LLQ vµ ¢u C¬ chia tay nhau, 50 con theo cha xuèng biÓn, 50 con theo mÑ lªn rõng. +Ngời con trởng đợc suy tôn lên làm vua lấy hiệu là Hùng Vơng, đặt tên nớc là V¨n Lang. +Ngêi ViÖt tù hµo m×nh lµ con ch¸u Rång- Tiªn.

(29) BT2. Tìm hiểu giá trị nội dung và nghệ thuật a, Nghệ thuật Sử dụng các chi tiết hoang đường , kì ảo b, Nội dung - Giải thích suy tôn nguồn gốc giống nòi. - Thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất của cộng đồng người việt BT3: Tìm các yếu tố tởng tợng kì ảo có trong truyện truyền thuyết đã học? Chi tiết kì lạ: - Cái bọc trăm trứng và đàn con lớn lên không cần bú mớm. - Nguồn gốc, dung mạo: Cả hai đều là con của các vị thần. - Những chiến công hiển hách của LLQ. - Cuộc sinh nở kì lạ của âu cơ ->Các chi tiết có vai trò tạo nên tính chất của các truyện truyền thuyết Các chi tiết kì ảo có vai trò gây sự chú ý cho người đọc BT4 : Trong các chi tiết trên, em thích chi tiết nào nhất ? Hãy viết một đoạn văn nêu cảm nhận của em về chi tiết đó ? Viết đoạn văn: Nêu cảm nhận về chi tiết: A.Câu mở đoạn: Giới thiệu được chi tiết kì ảo trong tác phẩm và ấn tượng mà chi tiết đó để lại. B. Các câu thân đoạn: - Là sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhân dân ta. - Thể hiện mối quan hệ thân thiết, ruột thịt bởi tất cả các dân tộc Việt nam đều là anh em - Khẳng định sự lớn lên mạnh mẽ của nhân dân ta( ddnf con không cần bú mớm mà cứ lớn nhanh như thổi) C. Câu kết: - Lòng tự hào về nguồn gốc và sức mạnh của dân tộc - Tinh thần đoàn kết vì mọi người đều là anh em một nhà. BT5.GV tãm t¾t mÉu v¨n b¶n: "L¹c Long Qu©n lµ con trai thÇn Long N÷, ¢u C¬ lµ con g¸i ThÇn N«ng. Hai ngêi gÆp nhau, kÕt duyªn chång vî. ¢u C¬ sinh ra mét c¸i bäc tr¨m trøng, në tr¨m con, các con không cần bú mớm đều lớn nhanh nh thổi. Long Quân là nòi Rồng, ë l©u trªn c¹n thÊy kh«ng tiÖn bÌn trë vÒ biÓn. ¢u C¬ mét m×nh vß vâ nu«i con, thÊy buån phiÒn liÒn gäi Long Qu©n lªn. Hai ngêi bµn nhau chia con: 50 theo cha vÒ biÓn, 50 theo mÑ lªn nói, cai qu¶n bèn ph¬ng, khi nµo khã kh¨n th× gióp đỡ nhau. Ngời con cả theo mẹ,đợc suy tôn lên làm vua lấy hiệu là Hùng Vơng, đặt tên nớc là Văn Lang.Đõy chính là tổ tiên của ngời Việt, khi nhắc về cội nguồn, ngời Việt đều tự hào mình là con Rồng cháu Tiên" ->HS tãm t¾t v¨n b¶n ..

(30) BT6.T¹o lËp v¨n b¶n KÓ l¹i truyÒn thuyÕt trên b»ng lêi cña em, nhËp vai nh©n vËt trong t¸c phÈm. ( Hs kể) Bµi tËp vÒ nhµ: Bµi 1: Tìm hiểu nhân vật và sự việc, ý nghĩa của truyện? Bµi 2: ý nghÜa c©u nãi ®Çu tiªn cña Giãng? Bµi 3: ý nghÜa chi tiÕt Giãng bay vÒ trêi?. GV yªu cÇu HS lËp b¶ng hÖ thèng sau: ThÓ Kh¸i niÖm Các văn bản đã học lo¹i TruyÒn Lµ nh÷ng truyÖn d©n -Con Rång ch¸u Tiªn. §Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt - YÕu tè tëng t-.

(31) thuyÕt. gian kÓ vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn cã liªn quan đến lịch sử thời qu¸ khø.. -B¸nh chng b¸nh giÇy -Th¸nh Giãng -S¬n Tinh Thuû Tinh -Sù tÝch Hå G¬m. îng k× ¶o - Cèt lâi lÞch sö - ý nghÜa. 2.Tãm t¾t GV yªu cÇu HS tãm t¾t l¹i c¸c truyÒn thuyÕt b»ng viÖc liÖt kª ra c¸c sù viÖc chÝnh. Mçi nhãm lµm 1 v¨n b¶n V¨n b¶n: "Con Rång, ch¸u Tiªn" + Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n Vµ ¢u C¬ +LLQ vµ ¢u C¬ gÆp nhau, kÕt duyªn vî chång. +¢u C¬ sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng në ra tr¨m ngêi con. +LLQ vµ ¢u C¬ chia tay nhau, 50 con theo cha xuèng biÓn, 50 con theo mÑ lªn rõng. +Ngời con trởng đợc suy tôn lên làm vua lấy hiệu là Hùng Vơng, đặt tên nớc là V¨n Lang. +Ngêi ViÖt tù hµo m×nh lµ con ch¸u Rång- Tiªn V¨n b¶n: " S¬n Tinh Thuû Tinh " +Vua Hïng kÐn rÓ +ST TT đến cầu hôn +Vua Hïng th¸ch cíi +ST đến trớc lấy đợc Mị Nơng +TT dâng nớc đánh ST nhằm cớp lại Mị Nơng->thua +Hàng năm TT vẫn dâng nớc đánh ST gây ra ma gió , lũ lụt vào tháng 7, 8. GV tãm t¾t mÉu mét v¨n b¶n: "L¹c Long Qu©n lµ con trai thÇn Long N÷, ¢u C¬ lµ con g¸i ThÇn N«ng. Hai ngêi gÆp nhau, kÕt duyªn chång vî. ¢u C¬ sinh ra mét c¸i bäc tr¨m trøng, në tr¨m con, các con không cần bú mớm đều lớn nhanh nh thổi. Long Quân là nòi Rồng, ë l©u trªn c¹n thÊy kh«ng tiÖn bÌn trë vÒ biÓn. ¢u C¬ mét m×nh vß vâ nu«i con, thÊy buån phiÒn liÒn gäi Long Qu©n lªn. Hai ngêi bµn nhau chia con: 50 theo cha vÒ biÓn, 50 theo mÑ lªn nói, cai qu¶n bèn ph¬ng, khi nµo khã kh¨n th× gióp đỡ nhau. Ngời con cả theo mẹ,đợc suy tôn lên làm vua lấy hiệu là Hùng Vơng, đặt tên nớc là Văn Lang. Đay chính là tổ tiên của ngời Việt, khi nhắc về cội nguồn, ngời Việt đều tự hào mình là con Rồng cháu Tiên" BTVN: HS tãm t¾t c¸c v¨n b¶n truyÒn thuyÕt cßn l¹i. 3.Phân tích các đặc điểm của truyền thuyết GV gợi dẫn yêu cầu HS phân tích 3 đặc điểm của truyền thuyêt trong từng văn b¶n cô thÓ: -YÕu tè tëng tîng k× ¶o -Cèt lâi lÞch sö -ý nghÜa. Bµi tËp: Bài 1: Tìm các yếu tố lịch sử có trong các truyền thuyết đã học?.

(32) Con Rồng cháu Tiên: Nhà nớc Văn Lang, thời đại Hùng Vơng.Sự kết hợp giữa c¸c bé l¹c L¹c ViÖt, ¢u ViÖt vµ nguån gèc cña c¸c c d©n B¸ch ViÖt. Sù thËt lÞch sử này đã đợc ảo hóa qua cuộc gặp gỡ giữa LLQ và ÂC. Các chi tiết nói về công tr¹ng cña LLQ thùc chÊt lµ nãi vÒ qu¸ tr×nh më níc vµ x©y dùng cs cña cha «ng ta. B¸nh chng, b¸nh giÇy: Lµ lo¹i b¸nh kh«ng thÓ thiÕu trong c¸c ngµy lÔ tÕt. Lµ s¶n phÈm cña nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp lóa níc. Thánh Gióng: Các di tích còn lại đến ngày nay. Bài 2: Tìm các yếu tố tởng tợng kì ảo có trong các truyền thuyết đã học? Con Rång ch¸u Tiªn: Nguån gèc, dung m¹o, chiÕn c«ng hiÓn h¸ch cña LLQ, cuéc sinh në k× l¹. B¸nh chng, b¸nh giÇy: ThÇn b¸o méng. Thánh Gióng:sinh ra, cất tiếng nói đầu tiên, lớn nhanh nh thổi, vóc dáng đẹp đẽ khác thờng,khi đánh giặc, khi bay về trời. Bài 3: Thông điệp mà nhân dân đã gửi gắm trong các truyền thuyết?(HSG) 4. T¹o lËp ®o¹n v¨n Trong c¸c truyÒn thuyÕt trªn em thÝch chi tiÕt nµo nhÊt, h·y viÕt mét ®o¹n v¨n ngắn kể về chi tiết đó. Lí giải xem vì sao em thích chi tiết đó? Vì sao Lang Liêu lại đợc chọn nối ngôi? - LL là chăm chỉ, thật thà. Hoạt động của chàng và sản phẩm chàng và sản phẩm chàng dâng lên vua đều gắn với ý thức trọng nông. Trong khi các Lang thi nhau t×m kiÕm c¸c thø ngon vËt l¹ d©ng vua th× LL chØ cã khoai lóa.. Nhng ®iÓm kh¸c biệt là ở chỗ, đó là sản phẩm do chính mồ hôi,công sức mà chàng làm ra. Nó kh«ng " tÇm thêng'' mµ tr¸i l¹i rÊt cao quý. - Nh vậy bánh chng bánh giầy vừa là tinh hoa của đất trời, vừa là kết quả do bàn tay khéo léo của con ngời tạo ra. Trong chiếc bánh giản dị ấy, hội tụ nhiều đức tính cao quý của con ngời: Sự tôn kính trời đất, tổ tiên, sự thông minh hiếu th¶o... - ChiÕc b¸nh ko chØ lµ thùc phÈm th«ng thêng mµ cßn hµm chøa ý nghÜa s©u xa: tợng đất(bánh chng), tợng trời(bánh giầy), tợng muôn loài (cầm thú cỏ cây) LL hội tụ đủ 3 yếu tố: Đức, tài,chí nên đợc chọn nối ngôi. Gîi ý: -Tóm tắt chi tiết đó. -KÕt hîp lÝ gi¶i v× sao em thÝch : +VÒ h×nh thøc nghÖ thuËt +Néi dung 5.T¹o lËp v¨n b¶n KÓ l¹i mét truyÒn thuyÕt mµ em yªu thÝch b»ng lêi cña em, nhËp vai nh©n vËt trong t¸c phÈm. 6. Bµi tËp vÒ nhµ: Bµi 1: ý nghÜa c©u nãi ®Çu tiªn cña Giãng? Bµi 2: ý nghÜa chi tiÕt Giãng bay vÒ trêi?.

(33) Buæi 1.. 2.Tãm t¾t GV yªu cÇu HS tãm t¾t l¹i c¸c truyÒn thuyÕt b»ng viÖc liÖt kª ra c¸c sù viÖc chÝnh. Mçi nhãm lµm 1 v¨n b¶n V¨n b¶n: "Con Rång, ch¸u Tiªn" + Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n Vµ ¢u C¬ +LLQ vµ ¢u C¬ gÆp nhau, kÕt duyªn vî chång. +¢u C¬ sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng në ra tr¨m ngêi con. + Thánh Gióng: Các di tích còn lại đến ngày nay. Bài 2: Tìm các yếu tố tởng tợng kì ảo có trong các truyền thuyết đã học? Con Rång ch¸u Tiªn: Nguån gèc, dung m¹o, chiÕn c«ng hiÓn h¸ch cña LLQ, cuéc sinh në k× l¹. B¸nh chng, b¸nh giÇy: ThÇn b¸o méng. Thánh Gióng:sinh ra, cất tiếng nói đầu tiên, lớn nhanh nh thổi, vóc dáng đẹp đẽ khác thờng,khi đánh giặc, khi bay về trời. Bài 3: Thông điệp mà nhân dân đã gửi gắm trong các truyền thuyết?(HSG) 4. T¹o lËp ®o¹n v¨n Trong c¸c truyÒn thuyÕt trªn em thÝch chi tiÕt nµo nhÊt, h·y viÕt mét ®o¹n v¨n ngắn kể về chi tiết đó. Lí giải xem vì sao em thích chi tiết đó? Vì sao Lang Liêu lại đợc chọn nối ngôi? - LL là chăm chỉ, thật thà. Hoạt động của chàng và sản phẩm chàng và sản phẩm chàng dâng lên vua đều gắn với ý thức trọng nông. Trong khi các Lang thi nhau t×m kiÕm c¸c thø ngon vËt l¹ d©ng vua th× LL chØ cã khoai lóa.. Nhng ®iÓm kh¸c.

(34) biệt là ở chỗ, đó là sản phẩm do chính mồ hôi,công sức mà chàng làm ra. Nó kh«ng " tÇm thêng'' mµ tr¸i l¹i rÊt cao quý. - Nh vậy bánh chng bánh giầy vừa là tinh hoa của đất trời, vừa là kết quả do bàn tay khéo léo của con ngời tạo ra. Trong chiếc bánh giản dị ấy, hội tụ nhiều đức tính cao quý của con ngời: Sự tôn kính trời đất, tổ tiên, sự thông minh hiếu th¶o... - ChiÕc b¸nh ko chØ lµ thùc phÈm th«ng thêng mµ cßn hµm chøa ý nghÜa s©u xa: tợng đất(bánh chng), tợng trời(bánh giầy), tợng muôn loài (cầm thú cỏ cây) LL hội tụ đủ 3 yếu tố: Đức, tài,chí nên đợc chọn nối ngôi. Gîi ý: -Tóm tắt chi tiết đó. -KÕt hîp lÝ gi¶i v× sao em thÝch : +VÒ h×nh thøc nghÖ thuËt +Néi dung 5.T¹o lËp v¨n b¶n KÓ l¹i mét truyÒn thuyÕt mµ em yªu thÝch b»ng lêi cña em, nhËp vai nh©n vËt trong t¸c phÈm. 6. Bµi tËp vÒ nhµ: Bµi 1: ý nghÜa c©u nãi ®Çu tiªn cña Giãng? Bµi 2: ý nghÜa chi tiÕt Giãng bay vÒ trêi?. Ngµy so¹n :02/10/2013 Buæi 3: V¨n tù sù A.Môc tiªu Củng cố và nâng cao khái niệm văn tự sự, nhân vật, sự việc, chủ đề, dàn bài và c¸ch lµm bµi v¨n tù sù. Nhận diện và phân tích các yếu tố trên qua các truyền thuyết đã học. Lµm BT nhËn diÖn vµ n©ng cao vÒ v¨n tù sù B.Tæ chøc d¹y häc I.Giao tiếp văn bản và phơng thức biểu đạt -Giao tiếp là hoạt động chuyển đổi,tiếp nhận t tởng ,tình cảm…giữa ngời với ngời có khi bằng phơng tiện ngôn từ, có khi bằng cử chỉ ,hoạt động. VÝ dô: -Văn bản là chuỗi lời nói miệng hay viết có chủ đề thống nhất,có liên kết mạch lạc,vận dụng phơng thức biểu đạt phù hợp để thực hiện mục đích giao tiếp. ?Có bao nhiêu kiểu văn bản và phơng thức biểu đạt? GV yªu cÇu HS lËp b¶ng hÖ thèng.

(35) II.V¨n tù sù 1.Kh¸i niÖm -Văn tự sự là loại văn trong đó tác giả giới thiệu ,thuyết minh,miêu tả nhân vật,hành động và tâm t tình cảm của nhân vật,kể lại diễn biến của câu chuyện trong một không gian nhất định,một thời gian nhất định…cốt làm cho ng ời nghe ngời đọc hình dung đợc diễn biến và ý nghĩa của câu chuyện ấy . -Cốt chuyện,nhân vật,chủ đề là linh hồn của văn tự sự. Nh©n vËt vµ diÔn biÕn chuçi sù viÖc liªn kÕt thµnh cèt chuyÖn. V× vËy sù viÖc vµ nh©n vËt lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu trong v¨n tù sù VÝ dô :-TruyÖn "S¬n Tinh Thuû Tinh"cã 4 nh©n vËt: S¬n Tinh,Thuû Tinh,Vua Hïng, Mþ N¬ng. ?Tãm t¾t cèt truyÖn? ?Chỉ ra chủ đề của truyện? 2.Sù viÖc trong v¨n tù sù là chuỗi sự việc xảy ra trong thời gian, địa điểm cụ thể, do nhân vật cụ thể thực hiÖn, cã nguyªn nh©n, diÔn biÕn, kÕt qu¶…Sù viÖc trong v¨n tù sù ® îc s¾p xÕp theo một trình tự, diễn biến hợp lý sao cho thể hiện đợc t tởng mà ngời kể muốn biểu đạt VÝ dô : truyÖn "S¬n Tinh Thuû Tinh cã 3 sù viÖc chÝnh .Vua Hïng thø 18 kÐn rÓ . Sơn Tinh lấy đợc Mị Nơng . Thuỷ Tinh dâng nớc đánh Sơn Tinh để dành lại Mị Nơng gây ra ma gió lò lôt hµng n¨m ?Xác định các sự việc trong truyện "Con rồng cháu tiên", "Thánh Gióng" 3.Nh©n vËt trong v¨n tù sù là kẻ thực hiện các sự việc và là kẻ đợc thể hiện trong văn bản:có nhân vật chính, nh©n vËt phô. -Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể hiện t tởng của tác phẩm -Nh©n vËt phô chØ gióp nh©n vËt chÝnh thÓ hiÖn -Nhân vật đợc thể hiện qua các mặt: tên gọi, ngoại hình, lai lịch, tính nết, hành động, tâm trạng ? Xác định các nhân vật trong truyện "Sự tích Hồ Gơm"? Đâu là nhân vật chính? V× sao? ?Xác định các yếu tố làm thành nhân vật Sơn Tinh, Thuỷ TInh, Vua Hùng, Mị Nơng? 4.Chủ đề là vấn đề chủ yếu ngời viết muốn đặt ra trong văn bản ?Tìm chủ đề của truyện Thánh Gióng S¬n Tinh Thuû Tinh Sù tÝch Hå G¬m 5.Dµn bµi cña bµi v¨n tù sù a.Më bµi: Giíi thiÖu nh©n vËt vµ t×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn . HoÆc cã thÓ tõ 1 sù viÖc kÕt côc kÓ ngîc lªn..

(36) b.Th©n bµi: KÓ diÔn biÕn c©u chuyÖn. NÕu c¸c t¸c phÈm cã nhiÒu nh©n vËt th× c¸c t×nh tiÕt lång vµo nhau, ®an xen nhau theo diÔn biÕn c©u chuyÖn. c.KÕt bµi: Câu chuyện kể đi vào kết cục.Sự việc kết thúc, tình trạng và số phận nhân vật đợc nhận diện khá rõ. ? Lập dàn bài cho đề văn tự sự sau : "Kể lại một truyền thuyết mà em yêu thích" 6.C¸ch lµm bµi v¨n tù sù Tìm hiểu đề -LËp ý -LËp dµn ý -ViÕt bµi v¨n hoµn chØnh. -§äc so¸t l¹i , bæ sung ? Thể hiện 4 bớc ấy qua đề văn sau: Kể lại truyền thuyết Thánh Gióng.

(37) Ngµy so¹n: 10/03/2013 Buæi 4:. nghÜa cña tõ, tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn tîng huyÓn nghÜa cña tõ. A.Môc tiªu Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm nghÜa cña tõ, tõ nhiÒu nghÜa, hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ. Lµm BT nhËn diÖn vµ n©ng cao vÒ nghÜa cña tõ, tõ nhiÒu nghÜa, hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ. B.Tæ chøc d¹y häc I.NghÜa cña tõ 1.Khái niệm: Nghĩa của từ là nội dung( sự vật, tính chất, hoạt động, quan hệ …) mµ tõ biÓu thÞ Ví dụ: Từ "bát" có đặc điểm: đồ bằng sứ, sành, kim loại, miệng tròn, dùng để đựng thức ăn, thức uống-> Nghĩa của từ Từ "ăn" chỉ hoạt động đa thực phẩm vào dạ dày 2.C¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña tõ a.Tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ Ví dụ: Danh từ là những từ chỉ ngời, loài vật, cây cối, đồ vật… Chạy là hoạt động dời chỗ bằng chân, hai chân không đồng thời nhấc khỏi mặt đất, tốc độ cao b.Đa ra những từ đồng nghĩa, trái nghĩa Ví dụ: Tổ quốc : là đất nớc mình BÊp bªnh : lµ kh«ng v÷ng ch¾c Bµi tËp 1:§iÒn vµo chç trèng c¸c tiÕng thÝch hîp. BiÕt r»ng tiÕng ®Çu cña tõ lµ “gi¸o” ………………: ngêi d¹y häc ë bËc phæ th«ng ……………….: häc sinh trêng s ph¹m ……………….: bài soạn của giáo viên để lên lớp giảng ……………….: đồ dùng dạy học để làm cho học sinh thấy một cách cụ thể ……………….: viªn chøc ngµnh gi¸o dôc Bài tập 2 : Giải thích các từ sau đây theo cách đã biết giÕng, ao, ®Çm, cho, biÕu, tÆng Bµi tËp 3 : §Æt 3 c©u víi c¸c tõ: cho, biÕu, tÆng II.Tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ 1.Tõ nhiÒu nghÜa -Tõ cã thÓ cã 1 nghÜa: häc sinh, rau muèng, c¸ r«, m¸y ¶nh, a xÝt, bå hãng… -Mét tõ cã thÓ cã nhiÒu nghÜa kh¸c nhau Ví dụ: từ " xuân"1-mùa chuyển tiếp từ đông sang hạ 2-tơi đẹp 3-tuæi cña mét ngêi 4-trÎ, thuéc vÒ tuæi trÎ 2.HiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ -Chuyển nghĩa là hiện tợng thay đổi nghĩa của từ làm cho từ có nhiều nghĩa.

(38) -Nghĩa ban đầu làm cơ sở để hình thành các nghĩa khác gọi là nghĩa gốc( xuân 1 ).Các nghĩa đợc nảy sinh từ nghĩa gốc và có quan hệ với nghĩa gốc là nghĩa chuyÓn ( xu©n 2, 3,4 ) 3.Phân biệt từ nhiều nghĩa với từ đồng âm -Từ đồng âm là những từ có vỏ ngữ âm giống nhau ngẫu nhiên. Giữa các từ đồng ©m kh«ng cã mèi liªn hÖ nµo vÒ nghÜa. -Trong tõ nhiÒu nghÜa, c¸c tõ Ýt nhiÒu cã liªn hÖ víi nghÜa gèc. Gi÷a nghÜa gèc vµ các nghĩa chuyển đều có ít nhất một nét nghĩa chung trùng với một nét nghĩa của nghÜa gèc. Bài tâp 1 : Xác định và giải thích nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ "mũi "trong c¸c c©u sau: a, Trïng trôc nh con chã thui ChÝn m¾t chÝn mòi chÝn du«i chÝn ®Çu b, Mũi thuyền ta đó mũi Cà Mau c, Qu©n ta chia lµm hai mòi tiÕn c«ng d, Tôi đã tiêm phòng ba mũi. Bµi t©p 2: H·y gi¶i thÝch nghÜa c¸c tõ " mÆt" trong c¸c c©u th¬ sau cña NguyÔn Du. C¸c nghÜa trªn cã nghÜa nµo lµ nghÜa gèc hay kh«ng? (Líp 6E) -Ngêi quèc s¾c kÎ thiªn tµi Tình trong nh đã mặt ngoài còn e - S¬ng in mÆt tuyÕt pha th©n Sen vàng lãng đãng nh gần nh xa - Lµm cho râ mÆt phi thêng BÊy giê ta sÏ ríc nµng nghi gia - Buån tr«ng néi cá rÇu rÇu Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. Bài tập 3: Tìm 2 từ nhiều nghĩa. Đặt câu với mỗi nét nghĩa mà em tìm đợc?.

(39) Ngµy so¹n 17/10/2013 Buæi 5 : TruyÖn cæ tÝch A.Môc tiªu Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm cæ tÝch Làm rõ các đặc điểm của truyện cổ tích từ các văn bản đã học Kể tóm tắt đợc các truyện cổ tích, chỉ ra đợc chủ đề, nhân vật, sự việc. TËp ph©n tÝch mét trong c¸c nh©n vËt mµ em yªu thÝch II. Tæ chøc d¹y häc 1.Hệ thống lại các truyện cổ tích đã học GV yªu cÇu HS lËp b¶ng hÖ thèng sau: ThÓ lo¹i Kh¸i niÖm Các văn bản đã học Đạc điểm của truyÒn thuyÕt Cæ tÝch Lµ nh÷ng truyÖn d©n - Th¹ch Sanh -Yếu tố hoang đgian kể về cuộc đời của - Em bé thông minh ờng kì ảo mét sè kiÓu nh©n vËt: BÊt - C©y bót thÇn' - Cuộc đấu tranh hạnh, dũng sĩ, tài năng, - Ông lão đánh cá giữa cái thiện và th«ng minh, ngèc vµ con c¸ vµng… c¸i ¸c nghếch, nhân vật là động - íc m¬ cña nh©n vËt… d©n TruyÖn cæ tÝch thêng cã yếu tố hoang đờng, thể hiÖn íc m¬ niÒm tin cña nh©n d©n vÒ chiÕn th¾ng cuèi cïng cña c¸i thiÖn víi c¸i ¸c, c¸i tèt víi c¸i xÊu, c«ng b»ng víi bÊt c«ng… 2. Tãm t¾t truyÖn cæ tÝch " Th¹ch Sanh " vµ " C©y bót thÇn" GV yªu cÇu HS tãm t¾t b»ng viÖc nªu c¸c sù viÖc chÝnh theo tr×nh tù më ®Çu, diÔn biÕn, kÕt thóc. 3. Bµi tËp BT 1 : Lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: S¸ch bµi t©p tr¾c nghiÖm Ng÷ v¨n 6 BT 2 : Hãy liệt kê những phẩm chất, năng lực, mục đích hành động và kết cục đối lập nhau giữa hai nhân vật Thạch Sanh và Lí Thông vào bảng sau : Th¹ch Sanh LÝ Th«ng PhÈm chÊt N¨ng lùc Mục đích hành động KÕt côc.

(40) BT 3 : LiÖt kª vµo b¶ng sau nh÷ng yÕu tè b×nh thêng vµ nh÷ng yÕu tè kh¸c thêng về sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh Th¹ch Sanh- con ngêi b×nh thêng. Th¹ch Sanh- con ngêi kh¸c thêng. BT 4: Làm rõ các đặc điểm của truyện cổ tích qua văn bản " Cây bút thần" GV gợi ý để HS làm: Từ 3 đặc điểm của truyện cổ tích soi vào văn bản để làm rõ từng đặc điểm một. BT 5 : ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a truyÒn thuyÕt vµ cæ tÝch BT 6 : Điền những từ ngữ phù hợp vào từng chỗ trống trong mỗi dòng sau để có đợc những nhận xét đúng nhất về em bé thông minh a.Những cách giải đố của em bé thËt………………………………….vµ………………………………. b. Mỗi câu đố, mỗi hoàn cảnh đợc em bé giải quyết bằng nh÷ng………………………..vµ cã ph¬ng ph¸p…………………………. c. Em bÐ lu«n biÕt sö dông nh÷ng ®iÒu kiÖn, yªu cÇu……………………tõ phÝa ngời ra câu đố đặt ra cho mình để……………………………………. d. H×nh tîng em bÐ th«ng minh lµ sù thÓ hiện…………………………………..đối với con ngời nhất là nhân dân lao động BT 7 : Trong c¸c truyÖn cæ tÝch ®É häc em thÝch sù viÖc nµo nhÊt, h·y kÓ l¹i 2 sù viÖc liªn tiÕp nhau Ngµy so¹n 24/10/2011 Buæi 6 ch÷a lçi dïng tõ A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS thµnh th¹o trong viÖc nhËn diÖn vµ ch÷a mét sè lçi c¬ b¶n: dïng tõ, chính tả, câu, diễn đạt. Viết đợc các đoạn văn không mắc lỗi B. Tæ chøc d¹y häc I. C¸c lçi dïng tõ 1. LÆp tõ lµ hiÖn tîng dïng nhiÒu lÇn mét tõ trong c©u hoÆc trong c¸c c©u liÒn kÒ nhau trong mét ®o¹n v¨n - Lặp từ nhiều khi rất cần thiết nh để nhấn mạnh nội dung, diễn đạt chính xác để nhÊn m¹nh vµ liªn kÕt c©u. - Lçi lÆp tõ lµm cho c©u v¨n rêm rµ, nÆng nÒ. - C¸ch ch÷a: + Bá nh÷ng tõ ng÷ bÞ lÆp + Thay thÕ tõ lÆp b»ng nh÷ng tõ cïng nghÜa. Ví dụ: Con mèo nhà em rất đẹp nên em rất thích con mèo nhà em. Chữa lại: - Con mèo nhà em rất đẹp nên em rất thích - Con mèo nhà em rất đẹp nên em rất thích nó.

(41) 2. Lẫn lộn các từ gần âm là do cha nắm đợc nghĩa của từ, chỉ nhớ mang máng nhng kh«ng hiÓu râ nªn dïng chÖch sang mét tõ gÇn ©m quen dïng kh¸c. Ví dụ: cây bạch đàn thành cây bạch đằng, tinh tuý thành tinh tú - C¸ch ch÷a + N¾m ch¾c nghÜa cña tõ. NÕu kh«ng hiÓu ph¶i hái hoÆc tra tõ ®iÓn + HiÓu nghÜa cña tõ míi dïng 3. Dùng từ không đúng nghĩa là do không hiểu nghĩa của từ - Cách chữa: Đối chiếu với từ điển để chữa lại cho đúng VÝ dô: NguyÔn §×nh ChiÓu lang thang tõ tØnh nµy sang tØnh kh¸c Thay tõ " lang thang" b»ng "®i" hoÆc “ngîc xu«i" II. Bµi tËp Bµi tËp 1: Ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi dïng tõ trong nh÷ng c©u sau a. Cã thÓ nãi em cã thÓ tiÕn bé nÕu líp em cã thÇy c« d¹y giái b. Nhân dân ta đang ngày đêm chăm lo kiến thiết xây dựng nớc nhà c. Tỉnh uỷ đa 50 con bò về giúp hợp tác xã chỉ đạo sản xuất vụ mùa. d.Khu nhµ nµy thËt lµ hoang mang e.Ông em đợc Đảng gắn danh hiệu 50 năm tuổi Đảng Bài tập 2: Tìm lỗi dùng từ trong những câu dới đây và chữa lại cho đúng a. Lòng yêu mến thiên nhiên say đắm đã làm cho ngời quên đi nỗi vất vả trên đờng đi b. Trong truyện Sơn Tinh Thuỷ Tinh ngời xa đã nhân cách hoá các hiện tợng thiên nhiên rất sinh động c. Bè em lµ th¬ng binh, «ng cã dÞ vËt l¹ ë phÇn mÒm d. Lªn líp 6 em míi thÊy viÖc häc lµ nghiªm träng e. Mái tóc ông em đã sửa soạn bạc trắng g. Bãi biển quê em mùa này đẹp ghê ghớm h.¤ng nghe b× bâm c©u chuyÖn cña vî chång luËt s. Bài tập 3: Thay thế các từ đồng nghĩa với từ " Phù đổng Thiên Vơng" trong ®o¹n v¨n sau : (GV treo b¶ng phô) " Nghe chuyện Phù Đổng Thiên Vơng tôi tởng tợng đến một trang nam nhi sức vãc kh¸c thêng nhng t©m hån cßn th« s¬ vµ gi¶n dÞ nh t©m hån tÊt c¶ mäi ngêi xa. " Phù Đổng Thiên Vơng gặp lúc quốc gia lâm nguy đã xông pha ra trận, đem sức khoẻ mà đánh tan giặc, nhng bị thơng nặng. Tuy thế " Phù Đổng Thiên Vơng vÉn ¨n mét b÷a c¬m råi nh¶y xuèng hå T©y t¾m, xong míi «m vÕt th¬ng lªn ngùa ®i t×m mét rõng c©y ©m u, ngåi dùa vµo mét gèc c©y to, giÊu kÝn nçi ®au đớn mà chết." Gợi ý: HS có thể chọn những từ ( cụm từ) đồng nghĩa để thay thế nh: - ngêi trai lµng Phï §æng - cËu bÐ k× l¹ Êy - ngêi anh hïng lµng Giãng - Tr¸ng sÜ Êy Bµi tËp 4: Ph©n tÝch t¸c dông cña phÐp lÆp tõ trong c¸c vÝ dô sau: a. Tre §ång Nai, nøa ViÖt B¾c, tre ngót ngµn §iÖn Biªn Phñ, luü tre th©n mËt lµng t«i…§©u ®©u ta còng cã nøa tre lµm b¹n.

(42) b. Ngời xa có câu: " Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng" . Tre là thẳng thắn bất khuất! Ta kháng chiến, tre lại là đồng chí chiến đấu của ta. Tre vốn cùng ta làm ăn, lại vì ta mà cùng ta đánh giặc. Ngµy so¹n :31/10/2011 Buæi 7-8 : V¨n tù sù (TiÕp) I. Mục tiêu cần đạt LuyÖn kÜ n¨ng viÕt lêi v¨n, ®o¹n v¨n tù sù vËn dông ng«i kÓ, lêi kÓ, thø tù kÓ TËp dùng ®o¹n, viÕt bµi cô thÓ II. Tæ chøc «n tËp 1. Lý thuyÕt a. Lêi v¨n - Lêi v¨n giíi thiÖu nh©n vËt th× cã thÓ giíi thiÖu hä tªn, lai lÞch, quan hÖ, tÝnh t×nh, t©m hån…cña nh©n vËt. VÝ dô : giíi thiÖu nh©n vËt L¹c Long Qu©n: " ThÇn m×nh rång…phÐp l¹…" Thờng sử dụng các cụm từ: " Ngày xa…", " Thuở ấy…", " Về đời vua…" khi mở đầu các truyện đời xa. - Lời văn kể sự việc trong văn tự sự thì kể các hành động, việc làm, kết quả và sự đổi thay do các hành động ấy đem lại. VÝ dô: §o¹n v¨n kÓ sù viÖc Th¹ch Sanh giÕt ch»n tinh: " Nửa đêm, Thạch Sanh đang lim dim mắt…chặt đầu quái vật và xách bộ cung tªn ®em vÒ" b. §o¹n v¨n tù sù Cốt truyện đợc kể qua một chuỗi các tình tiết. Thông thờng mỗi tình tiết đợc kể bằng một đoạn văn. Mỗi đoạn văn thờng có một câu chủ đề nói lên ý chính, các câu còn lại nhằm bổ sung, minh hoạ cho câu chủ đề. VÝ dô : Dïng c©y buý thÇn, M· L¬ng vÏ cho tÊt c¶ ngêi nghÌo trong lµng. Nhµ nµo kh«ng cã cµy em vÏ cho cµy. Nhµ nµo kh«ng cã cuèc, em vÏ cho cuèc. Nhµ nào không có đèn, em vẽ cho đèn. Nhà nào không có thùng múc nớc, em vẽ cho thïng". -> Câu in đậm là câu chủ đề, các câu còn lại kể rõ những việc làm của Mã Lơng c. Ng«i kÓ, lêi kÓ - Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà ngời kể sử dụng để kể chuyện - Cã 3 c¸ch sö dông ng«i kÓ + Ng«i kÓ thø 3: gäi nh©n vËt b»ng tªn, ngêi kÓ giÊu m×nh-> Linh ho¹t kÓ tù do nh÷ng g× diÔn ra víi nh©n vËt-> TÝnh kh¸ch quan + Ng«i kÓ thø nhÊt: Ngêi kÓ xng t«i, trùc tiÕp kÓ ra nh÷ng g× m×nh nghe, m×nh thÊy + Phối hợp ngôi kể 1 và 3 : giọng điệu tự nhiên, sinh động, chủ thể và khách thể tù sù giao hoµ giao c¶m ? Tìm các văn bản đợc kể ở ngôi 1, ngôi 3, kết hợp ngôi 1 và 3. - Lêi kÓ trong v¨n tù sù: Mét t¸c phÈm tù sù thêng cã nhiÒu lo¹i ng«n ng÷ xen nhau, phèi hîp víi nhau: ng«n ng÷ kÓ, ng«n ng÷ t¶, ng«n ng÷ nh©n vËt + ng«n ng÷ kÓ thÓ hiÖn diÔn biÕn cèt truyÖn..

(43) + ng«n ng÷ t¶: t¶ nh©n vtj, t¶ khung c¶nh- lµm nÒn, lµm ph«ng cho c©u chuyÖn + ngôn ngữ nhân vật: lời đối thoại và độc thoại d. Thø tù kÓ - KÓ xu«i( kÓ theo dßng ch¶y thêi gian) sù viÖc x¶y ra tríc kÓ tríc, sù viÖc x¶y ra sau kể sau đến hết Ví dụ: truyện cổ dân gian, truyện văn xuôi trung đại. - kể ngợc( sử dụng hồi tởng và phép đồng hiện trong thứ tự kể) có lúc chuyện sau kể trớc, chuyện trớc kể sau, các sự việc đan chéo nhau. Mục đích là ngời kể gây bÊt ngê, høng thó t« ®Ëm tÝnh c¸ch nh©n vËt e. C¸c lo¹i bµi kÓ: 1. Kể chuyện đời thờng, 2. KÓ chuyÖn tëng tîng - Kể chuyện đời thờng là kể lại những việc mà mình đã thấy, đã nghe, đã biết… Kể chuyện đời thờng phải coi trọng sự thật, ngời viết chỉ lựa chọn, sắp xếp… chứ không đợc bịa. VÝ dô: Em h·y kÓ l¹i mét sè chuyÖn vui trong líp tuÇn qua - H·y kÓ l¹i nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c vÒ t×nh b¹n cña em - KÓ chuyÖn vÒ «ng bµ cña em - KÓ chuyÖn tëng tîng: TruyÖn tëng tîng lµ nh÷ng truyÖn do ngêi kÓ s¸ng t¹o ra b»ng trÝ tëng tîng cña m×nh, kh«ng cã s½n trong s¸ch vë hay trong thùc tÕ, nhng nó vẫn có một ý nghĩa nào đó. VÝ dô: - H¹t lóa tù kÓ chuyÖn m×nh. - H·y kÓ vÒ giÊc m¬ cña mét b«ng hoa - Hµng c©y xanh nãi vÒ m×nh 2.Thùc hµnh luyÖn tËp BT 1: Hãy dùng lời văn tự sự để viết đoạn văn giới thiệu từng nhân vật sau ( tự đặt tên cho nhân vật) a. Một cậu học sinh thông minh, nhanh nhẹn, thích vui đùa. b. Một cầu thủ bóng đá thiếu niên đầy tài năng. BT 2 : Hãy dùng lời văn tự sự để viết các đoạn văn kể từng sự việc sau a. Mét häc sinh dòng c¶m nhËn lçi cña m×nh tríc c« gi¸o vµ tríc c¶ líp b. Hai anh em nhêng nhau mét b¾p ng« luéc BT 3 : H·y chuyÓn ®o¹n v¨n tù sù dïng ng«i kÓ thø nhÊt sau ®©y thµnh ®o¹n văn tự sự dùng ngôi kể thứ 3 sao cho hợp lý và nêu rõ việc thay đổi ngôi kể ®em l¹i ®iÒu g× míi cho ®o¹n v¨n: " Anh XiÕn tãc vÓnh hai c¸i sõng dµi nh hai chiÕc lng cong cong cã khÊc tõng đốt, chõ xuống mắng tôi: - Dế Mèn nghếch ngác kia! Mày to đầu thế mà mày nở đánh thằng bé bằng ngần ấy à? Không đợc quen thói bắt nạt. T«i ngo¶nh nh×n lªn: Anh XiÕn Tãc lùc lìng vµ uy nghi bäc m×nh trong bé gi¸p đồng hun rất cứng, bộ hung tợn dữ dội lắm. Nhng tôi cóc sợ. Coi bộ chẳng làm gì nổi tôi tốt! Bởi tôi biết anh ta cũng hãi lũ trẻ, chỉ đứng trên cây không dám xuèng".

(44) BT 4: H·y chuyÓn ®o¹n v¨n tù sù dïng ng«i kÓ thø ba sau ®©y thµnh ®o¹n văn tự sự dùng ngôi kể thứ nhất sao cho hợp lý và nêu rõ việc thay đổi ngôi kể ®em l¹i ®iÒu g× míi cho ®o¹n v¨n: ' Quân của Triệu Đà kéo vào chiếm đóng Loa Thành; còn Trọng Thuỷ một mình mét ngùa theo dÊu l«ng ngçng ®i t×m MÞ Ch©u. §Õn gÇn bê biÓn, thÊy x¸c vî n»m trªn b·i cá, tuy chÕt mµ nhan s¾c kh«ng mê phai, Träng Thuû khãc oµ lªn, thu nhÆt thi hµi ®em vÒ ch«n trong Loa Thµnh råi ®©m ®Çu xuèng giÕng trong thµnh mµ chÕt" BT 5: Cho đề văn" Kể một kỉ niệm sâu sắc về tình cảm của ông( bà) giànhcho m×nh Chän ng«i kÓ vµ thø tù kÓ cho c©u chuyÖn? Lý gi¶i v× sao em l¹i chän nh vËy? Ngµy 14/11/2011 Buæi 9-10: TruyÖn ngô ng«n, truyÖn cêi I. Mục tiêu cần đạt Gióp HS nhËn diÖn, ph©n lo¹i truyÖn ngô ng«n, truyÖn cêi víi c¸c thÓ lo¹i truyÖn d©n gian kh¸c Làm rõ các đặc điểm thể loại qua các văn bản cụ thể Phân tích đợc cái đáng cời II. Tæ chøc «n tËp 1. TruyÖn ngô ng«n a. Kh¸i niÖm -Truyện ngụ ngôn là gì? Nhắc lại các truyện ngụ ngôn mà em đã học, đọc? Là loại truyện kể dân gian bằng văn xuôi hay văn vần, mợn câu chuyện về đồ vật,loài vật, cây cỏ… hoặc chính con ngời để nói bóng gió kín đáo chuyện con ngêi, nh»m nªu lªn bµi häc lu©n lý - Các văn bản đã học + ếch ngồi đáy giếng + §eo nh¹c cho mÌo + ThÇy bãi xem voi + Ch©n tay tai m¾t miÖng b. Văn bản: " ếch ngồi đáy giếng", " Thầy bói xem voi" ? Làm rõ các đặc điểm của truyện ngụ ngôn qua 2 văn bản trên - NghÜa ®en cña tõng c©u chuyÖn - Bµi häc rót ra ë tõng truyÖn - NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt 2. TruyÖn cêi a. Khái niệm: Truyện cời là loại truyện kể về những cái đáng cời trong cuộc sống nh»m t¹o ra tiÕng cêi mua vui hoÆc phª ph¸n nh÷ng thãi h tËt xÊu trong x· héi. b. Tóm tắt các truyện cời đã học - Treo biÓn - Lîn cíi ¸o míi c Ph©n tÝch truyÖn " Lîn cíi ¸o míi" gîi ý: ph©n tÝch t×nh huèng truyÖn phân tích cái đáng cời, cời cái gì? vì sao cời?.

(45) ph©n tÝch ý nghÜa cña truyÖn ph©n tÝch nghÖ thuËt g©y cêi Bµi tham kh¶o TruyÖn nµy tiÕng cêi bËt ra ë t×nh huèng buån cêi. Hai anh hay khoe gÆp nhau và cùng khoe. Có cử chỉ nực cời. Anh này thì:" tất tởi chạy đến hỏi to". Anh kia th× :"gi¬ ngay v¹t ¸o b¶o". Mét anh th× khoe "con lîn cíi"… Mét anh l¹i khoe" cái áo mới". Anh nào cũng vừa hả hê vừa bực dọc! Hả hê vì ngời để đợc dịp để khoe! Bực dọc vì đợi suốt một ngày mới có dịp để khoe" cái áo mới". Bực dọc vì con lợn cới chạy đi đờng nào tìm cha ra! Tiếng cời ở lợn cới áo mới là tiếng cời châm biếm thói khoe khoang. Và đó cũng là bài học luân lý nhẹ nhàng mà sâu sắc: hay khoe khoang là lố bịch, để lại tiÕng cêi cho thiªn h¹! Ngµy so¹n 20/11/2011 Buæi 11: Danh tõ, côm danh tõ I. Mục tiêu cần đạt - Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ danh tõ, côm danh tõ: nhËn diÖn, ph©n lo¹i vào sơ đồ -Thực hành đặt câu, dựng đoạn II. Tæ chøc «n tËp 1. Danh tõ a. Kh¸i niÖm: Danh tõ lµ nh÷ng tõ chØ ngêi, vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm… GV yªu cÇu HS lÊy vÝ dô b»ng c¸ch cho HS lªn b¶ng thi t×m danh tõ Ví dụ: Lan, Huệ, Hồng, cỏ, hoa, xe đạp, ma, nắng, bão…… b. Ph©n lo¹i GV yªu cÇu HS lËp b¶ng hÖ thèng, mçi lo¹i lÊy mét vÝ dô Danh tõ Danh tõ chØ sù vËt. DT chung. DT riªng. Danh từ chỉ đơn vị. DT chỉ đơn vị tù nhiªn. DT chỉ đơn vị qui íc. chÝnh x¸c. íc chõng. c. Chøc vô ng÷ ph¸p cña danh tõ - danh từ thờng làm chủ ngữ, khi làm vị ngữ thờng có từ "là " đứng trớc VÝ dô: C¸i bót mµu ®en -> DT lµm CN C« Êy lµ sinh viªn -> DT lµm VN 2. Côm danh tõ a. Kh¸i niÖm: Côm danh tõ lµ tæ hîp tõ do danh tõ lµm trung t©m kÕt hîp víi một số từ ngữ phụ thuộc đứng trớc hoặc đứng sau danh từ tạo thành.

(46) - Từ ngữ phụ thuộc đứng trớc thờng là số từ hoặc chỉ từ - Từ ngữ phụ thuộc đứng sau thờng là chỉ từ. b. M« h×nh cÊu t¹o GV yªu cÇu HS lËp m« h×nh cÊu t¹o, lÊy vÝ dô ®iÒn vµo m« h×nh : PhÇn phô tríc PhÇn trung t©m PhÇn phô sau t2 t1 T1 T2 s1 s2 TÊt c¶ nh÷ng con gµ m¸i t¬ Êy c. Ph©n biÖt danh tõ, côm danh tõ - Từ cấu tạo chặt chẽ, không thêm một tiếng nào vào đợc Cụm từ cấu tạo lỏng, xen tiếng vào đợc - Đặt vào văn cảnh để phân biệt 3> Bµi tËp Bµi 1. Cho ®o¹n trÝch sau " Ngời ta kể lại rằng…………….dày đặc các hình" ( C©y bót thÇn ) - Xác định các danh từ? - Phân loại các danh từ vừa tìm đợc? Bài 2. Cho các danh từ : đồ đạc, bụng dạ, cha mẹ… §Æt c©u cã c¸c danh tõ trªn ë phÇn chñ ng÷? §Æt c©u cã c¸c danh tõ trªn ë phÇn vÞ ng÷? 3. Cho ®o¹n trÝch " Mét h«m, M· L¬ng………………………hoµng cung" ( C©y bót thÇn ) - T×m côm danh tõ? - §iÒn c¸c côm danh tõ vµo m« h×nh? Bµi 4.a. §Æt c¸c côm danh tõ cã trung t©m lµ nh÷ng danh tõ sau ®©y nhân dân, mèo, đồng bào, xe, nớc, bàn ghế. b. Nhận xét các phụ ngữ trớc và sau các danh từ đã cho? Bµi 5. §Æt 5 côm danh tõ cã phô ng÷ lµ côm chñ- vÞ ? Bài 6. Viết một đoạn văn ngắn chủ đề bạn bè rồi xác định các danh từ, cụm danh tõ trong ®o¹n v¨n em võa viÕt. Ngµy so¹n Buæi 12: Sè tõ, lîng tõ, chØ tõ I. Mục tiêu cần đạt Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm NhËn diÖn ph©n tÝch trong nh÷ng ng÷ c¶nh cô thÓ, ph©n biÖt chóng víi nhau Thực hành đặt câu, dựng đoạn II. Tæ chøc «n tËp 1. Sè tõ a. Kh¸i niÖm: Sè tõ lµ nh÷ng tõ chØ sè lîng, sè thø tù cô thÓ cña sù vËt mµ ta nãi đến..

(47) VÝ dô:. Mét c©y lµm ch¼ng nªn non Ba c©y chôm l¹i nªn hßn nói cao -> Sè lîng LÇn thø ba thøc dËy Anh hèt ho¶ng giËt m×nh -> Sè thø tù b. VÞ trÝ - Số từ chỉ số lợng đứng trớc danh từ - Số từ chỉ số thứ tự đứng sau danh từ c. Phân biệt số từ với danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lợng 2. Lîng tõ a. Kh¸i niÖm: Lîng tõ lµ nh÷ng tõ chØ lîng Ýt hay nhiÒu VÝ dô: - Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu - Nh÷ng lµ rµy íc mai ao Mêi l¨m n¨m Êy biÕt bao nhiªu t×nh b. Ph©n lo¹i - Lîng tõ toµn thÓ lµ nh÷ng tõ chØ toµn thÓ mét sù vËt hoÆc toµn bé mäi sù vËt đứng đầu cụm danh từ. Lợng từ có ý nghĩa toàn thể đứng đầu cụm danh từ bao gåm c¸c tõ nh: tÊt c¶, tÊt th¶y, hÕt th¶y, toµn bé, c¶…. - Lợng từ chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối loại này thờng đứng ở vị trí thứ 2 trong côm danh tõ sau lîng tõ chØ toµn thÓ gåm ¸c tõ nh: nh÷ng, c¸c, mäi, mçi, tõng… Bµi tËp: Bµi 1-> 5 s¸ch " Mét sè kiÕn thøc kÜ n¨ng…" 3. ChØ tõ a. Khái niệm: Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, hiện tợng để xác định vị trÝ cña sù vËt hiÖn tîng trong kh«ng gian hoÆc thêi gian - Các chỉ từ thờng gặp là: đâu, đấy, đó, nọ, này, kia… VÝ dô - " Nay ta ®a 50 con xuèng biÓn, nµng ®a 50 con lªn nói chia nhau cai qu¶n c¸c ph¬ng" S«ng Th¬ng mét d·i n«ng sê Bªn tr«ng ®Çu nä, bªn chê cuèi kia b. Chøc vô cña chØ tõ - Lµm phô ng÷ trong côm danh tõ Của ta trời đất đêm ngày Núi kia đồi nọ sông này của ta - ChØ tõ lµm chñ ng÷ trong c©u GhÐ m¾t tr«ng ngang thÊy b¶ng treo Kìa đền thái thú đứng cheo leo Ví đây đổi phận làm trai đợc Th× sù anh hïng h¸ bÊy nhiªu - ChØ tõ lµm tr¹ng ng÷ trong c©u Từ đó, nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.

(48) c.Vai trò của chỉ từ trong diễn đạt và biểu cảm - §Ó tr¸nh lÆp tõ dïng chØ tõ lµm phÐp thÕ VÝ dô: D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu níc. §ã lµ mét truyÖn thèng quÝ b¸u cña ta. - Tạo cảm xúc thẩm mĩ đặc sắc Thuyền ai đậu bến sông trăng đó Cã chë tr¨ng vÒ kÞp tèi nay Bµi tËp 1. T×m c¸c chØ tõ trong truyÖn " Sù tÝch Hå G¬m" 2. T×m c¸c chØ tõ trong truyÖn" Th¹ch Sanh" vµ thay b»ng c¸c tõ ng÷ thÝch hîp Ngµy so¹n : Buæi 13 Động từ, cụm động từ I. Mục tiêu cần đạt Nhận diện và phân biệt động từ, cụm động từ Nhận diện trong ngữ cảnh, phân tích vào sơ đồ §Æt c©u, dùng ®o¹n v¨n cã sö dông c¸c kiÕn thøc trªn II. Tæ chøc «n tËp 1. Lý thuyết : Động từ, cụm động từ. a. Động từ là gì: Là những từ chỉ hành động, trạng thái của sự vật. Ví dụ: Hỡi cô tát nớc bên đàng Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi. b. Kết hợp với đã,sẽ,đang,sắp,cũng,vẫn,hãy,đừng,chớ…về phía tr ớc động từ tạo thành cụm động từ. c. Chức vụ của động từ. - Chñ yÕu lµm vÞ ng÷. Ví dụ: Trên đồng cạn dới đồng sâu Chång cµy vî cÊy con tr©u ®i bõa. -Khi làm chủ ngữ động từ mất khả năng kết hợp với các từ trên. Ví dụ: Lao động là vẻ vang. d. Cụm động từ là loại tổ hợp từ do một động từ làm trung tâm kết hợp với một sè tõ ng÷ phô thuéc nã t¹o thµnh. VÝ dô: T«i më cöa, b¹n lau b¶ng. Chóng ta cïng lµm. đ. Cấu tạo cụm động từ : PhÇn phô tríc PhÇn trung t©m PhÇn phô sau 2. Bµi tËp : BT1- 6 s¸ch " Mét sè kiÕn thøc kü n¨ng vµ bµi tËp n©ng cao Ng÷ v¨n 6" Trang 50-51 , 56-58 Bài tập 2: Xác định cụm động từ trong các cụm từ sau: -V« cïng ng¹c nhiªn - HÕt søc s÷ng sèt - Kh«i ng« tuÊn tó v« cïng -Tng bõng nhÊt kinh kú - KhiÕp sî v« cïng.

(49) Bài tập 3: Viết một đoạn văn miêu tả lọ hoa trên bàn cô giáo trong đó có sử dụng động từ , cụm động từ, tính từ , cụm tính từ. Ngµy Buæi 14 TÝnh tõ, côm tÝnh tõ I. Mục tiêu cần đạt NhËn diÖn vµ ph©n biÖt tÝnh tõ, côm tÝnh tõ Nhận diện trong ngữ cảnh, phân tích vào sơ đồ §Æt c©u, dùng ®o¹n v¨n cã sö dông c¸c kiÕn thøc trªn II. Tæ chøc «n tËp 1. Lý thuyÕt : TÝnh tõ, côm tÝnh tõ. a. Tính từ là những từ chỉ đặc điểm, tính chất của sự vật. Ví dụ: Tiếng việt của chúng ta rất giàu đẹp. b. TÝnh tõ kÕt hîp víi mét sè tõ ng÷ phô thuéc t¹o thµnh côm tÝnh tõ. VÝ dô: Hai vî chång ë víi nhau rÊt h¹nh phóc. c. CÊu t¹o cña côm tÝnh tõ . PhÇn phô tríc PhÇn trung t©m PhÇn phô sau 2. Bµi tËp : Bµi tËp1:T×m tÝnh tõ trong ®o¹n th¬ sau: Chó bÐ lo¾t cho¾t C¸i x¾c xinh xinh C¸i ch©n tho¨n tho¾t C¸i ®Çu nghªnh nghªnh Ca lô đội lệch Måm huýt s¸o vang Nh con chim chÝch Nhảy trên đờng làng. Bµi tËp2: §Æt 5 c©u cã tÝnh tõ. Bµi tËp3: T×m c¸c côm tÝnh tõ trong c¸c c©u sau: Bài tập4: Xác định các cụm tính từ trong các cụm từ sau: -V« cïng ng¹c nhiªn -HÕt søc s÷ng sèt -Kh«i ng« tuÊn tó v« cïng -Tng bõng nhÊt kinh kú - KhiÕp sî v« cïng Buæi 15 ¤n tËp vÒ v¨n b¶n I. Môc tiªu - N¨m v÷ng kh¸i niÖm v¨n b¶n - §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n - Ph¬ng ph¸p t¹o lËp v¨n b¶n - KÜ n¨ng liªn kÕt, dùng ®o¹n, t¹o lËp v¨n b¶n II. Tæ chøc «n tËp 1. Lý thuyÕt.

(50) a. Kh¸i niÖm v¨n b¶n - V¨n b¶n lµ c¸c t¸c phÈm v¨n häc vµ v¨n kiÖn ghi b»ng giÊy tê. Cã v¨n b¶n h¼n hoi. VÝ dô: Bµi ca dao" C«ng cha nh nói Th¸i S¬n", bµi th¬" B¸nh tr«i níc" - TÝnh chÊt cña v¨n b¶n: Lµ mét thÓ thèng nhÊt, Trän vÑn vÒ néi dung ý nghÜa, hoµn chØnh vÒ h×nh thøc VÝ dô: Bµi ca dao" C«ng cha…. đạo con" Hai c©u ®Çu ngîi ca c«ng cha nghÜa mÑ to lín qua sù so s¸nh… HAi câu cuối nói về đạo làm con phải" Một lòng thờ mẹ kính cha", săn sóc phụng dỡng cha mẹ- > đó là nội dung ý nghĩa vừa thống nhất vừa trọn vẹn VÒ h×nh thøc l¹i hoµn chØnh: viÕt theo thÓ th¬ lôc b¸t, vÇn ch©n: s¬n- nguån, vÇn lng: ra- cha- lµ..lèi vÝ von, so s¸nh cô thÓ, h×nh tîng - Chủ đề là vấn đề chủ yếu đợc nêu trong văn bản VÝ dô: V¨n b¶n " Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª" nãi lªn sù ®au buån, mÊt mát của những đứa con thơ khi cha mẹ bỏ nhau, tình thơng anh em trong bi kịch gia đình. b. Liªn kÕt v¨n b¶n - Liªn kÕt vÒ néi dung ý nghÜa - Liªn kÕt vÒ h×nh thøc - T¸c dông cña liªn kÕt: t¹o sù chÆt chÏ, liÒn m¹ch, t¹o tÝnh thèng nhÊt hoµn chØnh, trän vÑn. Kh«ng liªn kÕt th× v¨n b¶n sÏ rêi r¹c, xéc xÖch c. Bè côc vµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n - Bè côc v¨n b¶n lµ sù s¾p xÕp c¸c ý theo mét tr×nh tù hîp lý trong v¨n b¶n - TÝnh chÊt cña bè côc + cân đối, cân xứng + liÒn m¹ch, chÆt chÏ + hoµn chØnh, thèng nhÊt, hîp lý - C¸c phÇn cña bè côc: thêng cã 3 phÇn: më bµi, th©n bµi, kÕt bµi Mở bài: Nêu khái quát( câu chuyện, cảnh vật, vấn đề) Th©n bµi: Chi tiÕt, cô thÓ( c¸c t×nh tiÕt diÔn biÕn, t¶ cô thÓ c¶nh vËt, ph©n tÝch, gi¶i thÝch, chøng minh, b×nh luËn…) Kết bài: Nêu cảm xúc, cảm nghĩ, đánh giá d. T¹o lËp v¨n b¶n: theo c¸c bíc - Xác định yêu cầu đề văn và tìm định hớng viết: viết về cái gì? viết nh thế nào? viết cho ai? viết để làm gì?Viết trong bao lâu? - X©y dùng bè côc: LËp dµn ý vµ t×m ý - Diễn đạt: viết thành văn - §äc, s÷a ch÷a, bæ sung: xem l¹i dÊu c©u, chÝnh t¶ 2. Bµi tËp vËn dông BT 1 : Sắp xếp các câu văn sau theo thứ tự hợp lý để tạo thành một đoạn văn hoµn chØnh a. Ai d¸m b¶o th¶o méc tù nhiªn kh«ng cã t×nh mÉu tö.

(51) b. Măng trồi lên nhọn hoắt nh một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất luỹ mà trổi dËy. BÑ m¨ng mäc kÝn th©n c©y non , ñ kÜ nh ¸o mÑ trïm lÇn trong, lÇn ngoµi cho đứa con non nớt. c. Díi gèc tre tua tña nh÷ng mÇm m¨ng. S¾p xÕp l¹i c-> b -> a BT 2 : Tõ nèi trong ®o¹n v¨n sau cha phï hîp. Em h·y thay thÕ b»ng mét tõ phï hîp Làng quê tôi đã khuất hẳn, nhng tôi vẫn đăm đắm nhìn theo. Tôi đã đi nhiều nơi, đóng quân nhiều chỗ phong cảnh đẹp hơn đây nhiều, mặc dù sức quyến rũ, nhớ thơng vẫn không mãnh liệt, day dứt bằng mãnh đất cọc cằn này. Cã thÓ ®iÒn : nhng sao… BT 3 : hãy chọn cụm từ thích hợp( Trăng đã lên rồi, cơn gió nhẹ, từ từ lên ở chân trời, vắt ngang qua, rặng tre đen, những hơng thơm ngát) điền vào chỗ trống để hoµn chØnh ®o¹n v¨n sau: Ngày cha tắt hẳn …………. ………….Mặt trăng tròn to và đỏ, …………… sau………………………cña lµng xa. MÊy sîi m©y con……………….mçi lóc một mãnh dần rồi tắt hẳn. Trên quãng đồng ruộng, hiu hiu ®a l¹i, thoang tho¶ng ………………………. BT 4 : V× sao c¸c c©u th¬ sau kh«ng t¹o thµnh mét ®o¹n th¬ hoµn chØnh? Ngµy xu©n con Ðn ®a thoi Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mơi Long lanh đáy nớc in trời Thµnh x©y khãi biÕc non ph¬i bãng vµng Sè sè nắm đất ven đờng RÇu rÇu ngän cá nöa vµng nöa xanh Gîi ý: V× chóng cã vÇn nhng ý gi÷a c¸c c©u kh«ng liªn kÕt víi nhau BT 5 : Đọc kĩ đề văn sau và trả lời câu hỏi EM hãy viết bức th cho một ngời chiến sĩ ngoài đảo xa để kể về một hoạt động đền ơn đáp nghĩa ở chi đội em. a. Em hãy xác định những yêu cầu cụ thể sau ? Th viÕt cho ai? ?Th viÕt vÒ c¸i g×? ? Em sÏ xng h« nh thÕ nµo trong bøc th? ? C©u chuyÖn em sÏ kÓ lµ c©u chuyÖn g×? b. C©u v¨n nµo sau ®©y phï hîp víi phÇn më ®Çu cña bøc th? 1. Chóng em xin høa sÏ lu«n cè g¾ng häc tËp ch¨m ngoan vµ lµm thËt nhiÒu việc tốt để những ngời bà, ngời mẹ ở hậu phơng vợi bớt đi những nỗi vất vả và nỗi nhớ thơng về những ngời con đang chiến đấu nơi xa. 2. Chúng em là những đội viên của trờng Lê Văn Tám, ngổitờng mà anh đã gắn bó suốt những năm tháng tuổi thơ; do vậy chúng em đã đợc biết về anh và những chiến công của anh ngoài đảo xa..

(52) Ngµy so¹n Buæi 16+17 «n tËp tæng hîp I. Mục tiêu cần đạt HÖ thèng toµn bé kiÕn thøc v¨n b¶n, tiÕng viÖt, tËp lµm v¨n Làm các đề thi II. Tæ chøc «n tËp A.PhÇn v¨n b¶n 1. TruyÖn d©n gian a. TruyÒn thuyÕt - Kh¸i niÖm - Các văn bản đã học: Con rồng cháu tiên, B¸nh chng b¸nh giÇy, Th¸nh Giãng, Sù tÝch Hå G¬m, S¬n Tinh Thuû Tinh. b. Cæ tÝch. - Kh¸i niÖm. - Các văn bản đã học: Thạch Sanh, Em bÐ th«ng minh, C©y bót thÇn, Ông lão đánh cá và con cá vàng. c. Ngô ng«n. -Kh¸i niÖm. - Các văn bản đã học: ếch ngồi đáy giếng, ThÇy bãi xem voi, Ch©n tay tai m¾t miÖng. d. TruyÖn cêi. -Kh¸i niªm. - Các văn bản đã học: Treo biển, Lîn cíi ¸o míi. - Yªu cÇu häc sinh so s¸nh sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a truyÒn thuyÕt vµ cæ tÝch,TruyÖn ngô ng«n vµ truyÖn cêi. - Yêu cầu H/s nắm đợc sự việc, nhân vật chính, nội dung ý nghĩa của các văn bản.

(53) Gîi ý: Néi dung ý nghÜa + TruyÒn thuyÕt gi¶i thÝch nguån gèc d©n téc, phong tôc, tËp qu¸n, hiÖn tîng thiªn nhiªn. M¬ íc chinh phôc thiªn nhiªn vµ chiÕn th¾ng giÆc ngo¹i x©m. + TruyÖn cæ tÝch: Ca ngîi dòng sÜ v× d©n diÖt ¸c, ngêi nghÌo, th«ng minh, tµi trÝ, ë hiÒn gÆp lµnh. KÎ tham ¸c bÞ trõng trÞ. + Truyện ngụ ngôn: Nêu lên những bài học đạo đức lẽ sống. Phê phán những c¸ch nh×n thiÓn cËn hÑp hßi. + TruyÖn cêi: ChÕ giÔu ch©m biÕm phª ph¸n nh÷ng tÝnh xÊu ngêi tham thÝch khoe bñn xØn. 2. Truyện trung đại: a.Kh¸i niÖm b. Các văn bản đã học: Con hổ có nghĩa, MÑ hiÒn d¹y con, ThÇy thuèc giái cèt nhÊt ë tÊm lßng. c. H/s kÓ tãm t¾t n¾m néi dung vµ nghÖ thuËt, sù viÖc vµ nh©n vËt. B. PhÇn tiÕng viÖt 1.Tõ. - Kh¸i niÖm. - Ph©n lo¹i - NghÜa cña tõ - Tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ 2. Danh tõ côm danh tõ - Kh¸i niÖm - Ph©n lo¹i - Chøc vô - M« h×nh cÊu t¹o 3. Sè tõ, lîng tõ, chØ tõ - Kh¸i niÖm - Chøc vô - Vai trß 4. Động từ cụm động từ - Kh¸i niÖm - Ph©n lo¹i - Chøc vô - M« h×nh cÊu t¹o 5. TÝnh tõ côm tÝnh tõ - Kh¸i niÖm - Ph©n lo¹i - Chøc vô - M« h×nh cÊu t¹o C. TËp lµm v¨n: V¨n tù sù 1. Kh¸i niÖm 2. C¸c yÕu tè - Sù viÖc.

(54) - Nh©n vËt - Lêi v¨n ®o¹n v¨n - Ng«i kÓ lêi kÓ - Thø tù kÓ 3. C¸c lo¹i bµi tù sù - Kể chuyện đời thờng - KÓ chuyÖn s¸ng t¹o Hs làm các đề kiểm tra học kì dới dạng trắc nghiệm và tự luận: Sách kiểm tra đánh giá thờng xuyên và định kì, Thiết kế, Một số kiến thức kĩ năng và bài tật Khung kÕ ho¹ch båi dìng Ng÷ v¨n 6a- Häc k× II Buæi Néi dung thêi gian 18+19 V¨n kÓ chuyÖn tëng tîng TuÇn 20 Ôn tập Truyện kí 1 ( Bài học đờng đời Tuần 21 ®Çu tiªn, S«ng níc Cµ Mau) 20 Tõ lo¹i : Phã tõ TuÇn 22 21. V¨n miªu t¶. TuÇn 23. 22. V¨n t¶ c¶nh( Sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ TuÇn 24 thuËt trong v¨n t¶ c¶nh). 23. TruyÖn kÝ 2( Bøc tranh cña em g¸i t«i, V- TuÇn 25 ît th¸c, Buæi häc cuèi cïng). 24. V¨n t¶ ngêi. TuÇn 26. 25. ¤n tËp th¬. TuÇn 27. 26. C¸c biÖn ph¸p tu tõ. tuÇn 28. 27. V¨n b¶n kÝ( C« T«, C©y tre ViÖt Nam, TuÇn 29 Lßng yªu níc, Lao xao). 28+29. C¸c thµnh phÇn chÝnh cña c©u. C©u trÇn TuÇn 30+31 thuật đơn. 30+ 31. Ch÷a c©u sai ng÷ ph¸p. 32+33+34. ¤n tËp tæng hîp toµn bé ch¬ng tr×nh TuÇn 33+34 KÜ n¨nglµm bµi kiÓm tra häc k×, lµm c¸c đề thi học kì. 35. ¤n thi häc k× II. TuÇn 32. TuÇn 35.

(55) Ngµy so¹n Buæi 18: ¤n tËp v¨n kÓ chuyÖn tëng tîng I. Lý thuyÕt - TruyÖn tëng tîng lµ nh÷ng truyÖn do ngêi kÓ s¸ng t¹o ra b»ng trÝ tëng tîng cña m×nh, kh«ng cã s½n trong s¸ch vë hay thùc tÕ, nhng nã vÉn cã mét ý nghÜa nµo đó. VÝ dô: H¹t lóa tù kÓ chuyÖn m×nh H·y kÓ vÒ giÊc m¬ cña mét b«ng hoa Hµng c©y xanh nãi chuyÖn vÒ m×nh - Lu ý khi lµm bµi kÓ chuyÖn tëng tîng( Khi lµm v¨n tù sù) + Xác định cốt truyện và tình huống . Cèt truyÖn cÇn ph¶i cã nhiÒu t×nh tiÕt víi nh÷ng diÔn biÕn phong phó. Kh«ng nên chọn cốt truyện quá đơn giản. Cốt truyện phải bắt nguồn từ hiện thực cuộc sèng. . Xác định tình tiết chính, tình tiết phụ. Nhấn vào những tình tiết quan trọng và lớt qua những tình tiết phụ, dùng tình tiết phụ tạo nền để làm nổi bật tình tiết chÝnh. Sè lîng t×nh tiÕt chÝnh còng kh«ng nªn qu¸ nhiÒu. . CÇn t¹o t×nh huèng cho cèt truyÖn. T×nh huèng ph¶i thËt bÊt ngê. §a t×nh huèng vµ xö lÝ t×nh huèng ph¶i linh ho¹t khÐo lÐo. + C¸ch x©y dùng nh©n vËt . Lựa chọn số lợng nhân vật phù hợp với cốt truyện, đồng thời xác định rõ nh©n vËt chÝnh, nh©n vËt phô. . Nhân vật phải đợc miêu tả với một chân dung cụ thể( tên tuổi, vóc dáng, trang phôc, diÖn m¹o, tÝnh t×nh) . Nhân vật đợc xây dựng phải xuất phát từ nguyên mẫu ngoài đời + C¸ch viÕt lêi kÓ, lêi tho¹i . Lời kể phải rõ ràng nhng kín đáo ý nhị. Lời kể phải làm toát lên đợc nội dung cốt truyện, chủ đề của câu chuyện cũng nh thái độ tình cảm của mình. . Lêi kÓ ph¶i hÕt søc linh ho¹t. Phèi hîp c¸c kiÓu c©u, c¸c lo¹i tõ ng÷. . Lêi kÓ ph¶i phï hîp víi ng«i kÓ. Dïng ng«i 1 lêi kÓ thiªn vÒ tù thuËt( nh÷ng cảm nhận, suy nghĩ, thái độ, lời bình phẩm về các sự việc). Ngôi 3 thì lời kể phải mang tÝnh kh¸ch quan. Lêi tho¹i t¹o nªn søc hÊp dÉn cho bµi v¨n tù sù. Lêi tho¹i kh«ng qu¸ nhiÒu, qu¸ ít, lời thoại phải đợc chọn lọc, phù hợp với nhân vật( phải nắm đợc tính cách, tuæi t¸c, nghÒ nghiÖp, giíi tÝnh cña c¸c nh©n vËt tham gia héi tho¹i) + C¸ch s¾p xÕp bè côc. Cã thÓ kÓ xu«i theo tr×nh tù thêi gian nhng kh«ng hay nªn cã thÓ kÓ theo thø tù kÓ ®an xen c¸c sù viÖc: tõ hiÖn t¹i( nªu kÕt qu¶) quay trë vÒ lÇn l¹i qu¸ khø( lÝ gi¶i nguyªn nh©n diÔn biÕn). VÝ dô Më bµi b»ng nh÷ng c©u giíi thiÖu kh«ng gian, thêi gian, miªu t¶ c¶nh vËt, nªu t©m tr¹ng, ý nghÜ cña nh©n vËt… Còng cã thÓ më ®Çu c©u chuyÖn b»ng mét tiếng gọi, một vài câu đối thoại ngắn. KÕt bµi b»ng mét vµi c©u giíi thiÖu kh«ng gian, thêi gian, miªu t¶ c¶nh vËt, h×nh ¶nh, nh©n vËt, c¶m nghÜ nh©n vËt hoÆc cã thÓ kÕt thóc theo lèi më( kh«ng khÐp.

(56) lại vấn đề mà mở ra thêm một hớng suy nghĩ, một hớng cảm xúc, một chặng đời khác đang chờ đợi nhân vật. + VËn dông miªu t¶ trong v¨n tù sù. Miªu t¶ rÊt quan träng trong v¨n tù sù. t¶ c¶nh thiªn nhiªn lµm nÒn cho c©u chuyÖn, t¶ c¶nh sinh ho¹t, t¶ ch©n dung nh©n vật. Miêu tả phải đúng lúc, đúng chỗ, hợp lí, phải có sự lựa chọn. II. Bµi tËp vËn dông 1. H·y chuyÓn ®o¹n v¨n tù sù dïng ng«i kÓ thø nhÊt sau ®©y thµnh ®o¹n v¨n tù sự dùng ngôi kể thứ 3 sao cho hợp lí và nêu rõ việc thay đổi ngôi kể đem lại điều g× míi cho ®o¹n v¨n.: " Anh XiÕn Tãc vÓnh hai c¸i sõng dµi nh hai chiÕc lng cong cong cã khÊc tõng đốt, chõ xuống mắng tôi: - Dế Mèn nghếch ngác kia! Mày to đầu thế mà mày nỡ đánh thằng bé bằng ngần ấy à? Không đợc quen thói bắt nạt. T«i ngo¶nh nh×n lªn: Anh XiÕn Tãc lùc lìng vµ uy nghi bäc m×nh trong bé gi¸p đồng hun rất cứng, bộ hung tợn dữ dội lắm. Nhng tôi cóc sợ. Coi bộ chẳng làm gì nổi tôi tốt! Bởi tôi biết anh ta cũng hãi lũ trẻ, chỉ đứng trên cây không giám xuèng" 2. Cã mét cËu bÐ tÝnh t×nh luém thuém, lêi biÕng. Mét buæi s¸ng cËu ta ngñ dËy muộn, cuống cuồng đi tìm các đồ dùng vật dụng của mình để chuẩn bị trang phục đến trờng. Quần dài thì nhét nơi này, áo thì vứt nơi kia, dép lại mỗi chiếc mỗi góc. Tìm mãi mới thấy. Thế là cậu bé đến trờng chậm giờ. Từ cốt truyện trên đây, hãy dùng biện pháp nhân hoá, biến các đồ dùng của cậu bé thành nhân vật biết nói, biết tỏ thái độ và viết thành một mẩu chuyện ng¾n cã c©u héi tho¹i trùc tiÕp. 3. Hãy viết một đoạn văn tự sự ghi lại cuộc đối thoại lí thú giữa quyển sách giáo khoa mới còn thơm mùi mực với một quyển sách giáo khoa cũ đã bị nhàu nát, ®Çy nh÷ng vÕt mùc vµ h×nh vÏ. 4. ViÕt mét ®o¹n v¨n héi tho¹i ghi l¹i cuéc trß chuyÖn gi÷a hai b¹n häc sinh vÒ đề tài bảo vệ môi trờng( Bảo vệ cây xanh, không đợc vứt rác bừa bãi). ngoài các dÊu c©u th«ng thêng trong ®o¹n ph¶i dïng c¸c kiÓu dÊu c©u: dÊu chÊm hái, dÊu chÊm löng, dÊu chÊm than. 5. Có một bạn học sinh không biết cách viết câu hội thoại trực tiếp nên đã tạo ra mét ®o¹n v¨n tù sù ®Çy lçi nh sau: " Sáng nay khi đến lớp, tôi phát hiện ra trên bàn học của mình đầy những nét vẽ kÌm theo nh÷ng lêi b×nh th« lç, bÊt lÞch sù. Khi thÊy, trong líp míi chØ cã mçi m×nh S¬n. T«i x¼ng giäng hái cã ph¶i cËu vÏ bËy lªn bµn tí kh«ng. S¬n chèi r»ng kh«ng ph¶i tí. T«i g¾t lªn lµ nÕu kh«ng ph¶i cËu th× ai vµo ®©y. S¬n vÉn kh¨ng kh¨ng chèi ph¾t. T«i ch¼ng buån c·i, lÆng lÏ l¸y giÎ ít lau nh÷ng vÕt bÈn.H×nh nhi S¬n c¶m thÊy hèi hËn. CËu ta ®i l¹i,võa cïng gióp t«i lau bµn, võa lÝ nhÝ tí xin lçi cËu" H·y gióp b¹n häc sinh Êy viÕt l¹i ®o¹n v¨n trªn. 6. Khi Thánh Gióng ra trận. ngời mẹ đã đến bên ngựa sắt để tiễn đa chàng. Hãy viết một bài văn ngắn kể lại cuộc chia tay xúc động ấy. 7.Lêi t©m sù cña mét c©y bµng non bÞ lò trÎ bÎ g·y cµnh,rông l¸..

(57) 8. H·y tëng tîng m×nh gÆp Vua Hïng. KÓ l¹i cuéc gÆp gì vµ mong íc cña Vua Hïng. Ngµy so¹n Buæi 19: ¤n tËp truyÖn kÝ Bài học đờng đời đầu tiên S«ng níc Cµ Mau A. Mục tiêu cần đạt - HS nắm vững hơn những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của từng văn bản HS phân tích đợc những đoạn văn miêu tả, những đặc sắc trong nghệ thuật tả c¶nh, biÖn ph¸p nghÖ thuËt so s¸nh… - HS biết vận dụng, học tập tác giả để tạo lập những đoạn văn miêu tả sử dungj kÕt hîp c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt. B. Tæ chøc «n tËp I. Văn bản " Bài học đờng đời đầu tiên" 1.T¸c gi¶: T« Hoµi lµ bót danh cña NguyÔn Sen sinh n¨m 1920, ngêi Hµ Néi. Tù häc mµ thµnh tµi. ¤ng cã trªn 100 t¸c phÈm. ViÕt hay nhÊt vÒ truyÖn thiÕu nhi vµ truyÖn miÒn nói.T¸c phÈm tiªu biªñ: DÕ mÌn phiªu lu kÝ, TruyÖn T©y B¾c, Tuæi trÎ Hoµng V¨n Thô, MiÒn T©y,Tù truyÖn ,…. 2. Tãm t¾t GV tóm tắt toàn bộ tác phẩm để học sinh nắm 3. Gi¸ trÞ - Tuy còn hạn chế này nọ, nhng truyện " Dế Mèn phiêu lu kí" đã xây dựng Dế Mèn thành một nhân vật rất đẹp, rất đáng yêu: trẻ trung, trung thực, dũng cảm, say mª lÝ tëng… - " Dế Mèn phiêu lu ký" có một giá trị nghệ thuật độc đáo, hấp dẫn. Với trí tởng tîng tµi ba, ãc quan s¸t tinh tÕ, lèi kÓ chuyÖn vµ miªu t¶ thÕ giíi loµi vËt sèng động, độc đáo, tác giả đẫ đem đến cho ngời đọc nhiều thú vị. 4. Bµi tËp vËn dông BT1: Qua ®o¹n trÝch, em thÊy nh©n vËt DÕ MÌn kh«ng cã nÐt tÝnh c¸ch nµo? A. Tù tin, dòng c¶m B. Tù phô, kiªu c¨ng C. KhÖnh kh¹ng, xem thêng mäi ngêi D. Hung h¨ng, xèc næi. BT2: Em thấy nhận định nào sau đây không đúng DÕ mÌn phiªu lu ký lµ A. TruyÖn viÕt cho thiÕu nhi B.TruyÖn viÕt vÒ loµi vËt C. Truyện mợn loài vật để chế giễu loài ngời D. TruyÖn kÓ vÒ nh÷ng cuéc phiªu lu cña DÕ MÌn BT3: Đoạn trích đợc kể bằng lời của nhân vật nào A. ChÞ Cèc B. Ngêi kÓ chuyÖn C. DÕ MÌn D. DÕ Cho¾t.

(58) BT 4: Chi tiết nào sau đây không thể hiện đợc vẽ đẹp cờng tráng của Dế Mèn A. §«i cµng mÉm bãng víi nh÷ng c¸i vuèt nhän ho¾t. B. Hai c¸i r¨ng ®en nh¸nh nhai ngoµm ngo¹p C. C¸i ®Çu næi tõng t¶ng rÊt bíng D. N»m khÓnh b¾t ch©n ch÷ ngò trong hang BT5: Bài học đờng đời mà Dế Mèn nói với Dế Choắt là gì? BT6: Trớc cái chết thơng tâm của Dế Choắt, Dế Mèn đã có thái độ gì? BT 7: Đoạn trích không có những đặc sắc trong nghệ thuật gì A. NT miªu t¶ B. NT kÓ chuyÖn C. NT sö dông tõ ng÷ D. NT t¶ ngêi BT8: xác định những yếu tố miêu tả trong truyện? BT9: Dùa vµo nh÷ng chi tiÕt trong truyÖn em h·y t¶ l¹i DÕ MÌn, DÕ Cho¾t b»ng lêi v¨n cña em? II. V¨n b¶n" S«ng níc Cµ Mau" 1. T¸c gi¶ - §oµn Giái - S«ng níc Cµ Mau trÝch tõ ch¬ngXVIII truyÖ §Êt rõng ph¬ng Nam 2. Tãm t¾t 3. Gi¸ trÞ - Nội dung: Cảnh quan độc đáo của vùng Cà Mau với sông ngòi, kênh rạch bủa giăng chi chít, rừng đớc trùng điệp hai bên bờ và cảnh chợ Năm Căn tấp nập, trù phó häp ngay trªn bê s«ng. - Nghệ thuật miêu tả, so sánh độc đáo. 4. Bµi tËp vËn dông BT1: Tr¾c nghiÖm BT1- BT14 s¸ch bµi tËp tr¾c nghiÖm trang 107-108 BT2: xác định những yếu tố miêu tả trong truyện? BT3: H·y miªu t¶ l¹i c¶nh quan s«ng níc Cµ Mau qua ®o¹n trÝch chó ý sö dông biÖn ph¸p so s¸nh Ngµy so¹n: Buæi 20: Phã Tõ A. Mục tiêu cần đạt - Nắm Vững và nhận diện đợc khái niệm, vị trí, phân loại phó từ - Lµm c¸c bµi tËp nhËn diÖn, ph©n tÝch, t¹o lËp c©u, ®o¹n v¨n cã sö dông phã tõ B. Tæ chøc «n tËp I. Lý thuyÕt 1. Khái niệm : phó từ là những từ chuyên đi kèm với động từ, tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ. VÝ dô - §Ñp v« cïng tæ quèc ta ¬i - ¤i! T«i sÏ nhí m·i buæi häc cuèi cïng nµy - Sãng biÕc theo lµn h¬i gîn tÝ L¸ vµng tríc giã khÏ ®a vÌo.

(59) 2. VÞ trÝ Đứng trớc hoặc đứng sau động từ, tính từ. Ví dụ : bức tranh sơn mài đẹp ? Bức tranh sơn mài đẹp quá Bức tranh sơn mài rất đẹp Bức tranh sơn mài khá đẹp Bức tranh sơn mài đẹp lắm 3. Ph©n lo¹i a. Nhóm phó từ chỉ thời gian: đã, sẽ,đang, vừa,mới,từng, sắp. Ví dụ : Gơm và rùa đã chìm dới nớc b.Nhóm phó từ chỉ mức độ: rất, hơi, khá, khí , c. Nhóm phó từ chỉ sự phủ định: không, cha, chẳng d. Nhóm phó từ chỉ sự cầu khiến: hãy, đừng, chớ, đi, nào e. Nhóm phó từ chỉ sự hoàn thành: xong, rồi, đợc, mất, ra, với, cùng, ngay, liền, n÷a, m·i, dÇn… HoÆc cã thÓ chia: - Nhóm phó từ đứng trớc động từ, tính từ bổ sung các ý nghĩa sau đây: thời gian. mức độ, sự tiếp diễn tơng tự, sự khẳng định, phủ định, sự cầu khiến. - Nhóm phó từ đứng sau động từ, tính từ bổ sung các ý nghĩa sau đây: mức độ, kh¶ n¨ng, kÕt qu¶, chØ sù hoµn thµnh, chØ t×nh huèng, c¸ch thøc. 4. Gi¸ trÞ vµ ý nghÜa Trong câu văn các phó từ có giá trị gợi tả và tạo nên sắc thái biểu cảm đầy ấn tợng tránh đợc cách diễn đạt chung chung, hời hợt II. Bµi tËp vËn dông Bài tập 1: Xác định phó từ trong những ví dụ sau a. Bởi tôi ăn uống có chừng mực và làm việc điều độ nên tôi chóng lớn lắm …., y nh cã nh¸t dao võa lia qua. b. Giã nåm võa thæi, dîng H¬ng Th nhæ sµo. C¸nh buåm nhá c¨ng phång. Thuyền rẽ sóng lớt bon bon nh đang nhớ núi rừng phải lớt cho nhanh để về cho kÞp. c. Đêm khuya cháu vẫn cứ thổn thức không sao ngủ đợc. d. Em ¨n ngay ®i cho kÞp giê lªn líp e. B¹n Lan ®i ra cæng tõ lóc n·y g. ¤ vÉn cßn ®©y cña c¸c em Chång th míi më B¸c ®ang xem h. Em t«i còng võa míi ®i häc Bµi tËp 2: a. Đặt 2 câu có phó từ đứng trớc và 2 câu có phó từ đứng sau động từ và tính từ. b. Đặt ba câu có hai phó từ đi liền nhau trớc động từ. Bài tập 3: Viết đoạn văn nói về tình cảm của em đối với thầy cô, chú ý sử dụng phã tõ. Ngµy so¹n Buæi 21 V¨n miªu t¶ A. Mục tiêu cần đạt.

(60) - Cñng cè vµ n©ng cao v¨n miªu t¶: kh¸i niÖm, ph©n lo¹i, nh÷ng kÜ n¨ng c¬ b¶n khi lµm v¨n miªu t¶ - VËn dông lý thuyÕt lµm c¸c bµi tËp nhËn diÖn, n©ng cao, t¹o lËp v¨n miªu t¶ theo yêu cầu đề ra. B. Tæ chøc «n tËp I. Lý thuyÕt 1. Kh¸i niÖm Văn miêu tả là loại văn dùng ngôn ngữ để tái hiện cảnh vật, sự vật, sự việc, thế giới nội tâm nhân vật- mà mình quan sát đợc, cảm nhận đợc. Văn miêu tả có thể giúp ngời đọc hình dung ra đối tợng mà ngời viết đã miêu tả. 2. Ph©n lo¹i - Miªu t¶ phong c¶nh - Miªu t¶ loµi vËt - Miªu t¶ sù vËt - Miªu t¶ ngêi - Miªu t¶ ho¹t c¶nh……. 3. Tr×nh tù trong v¨n miªu t¶ Lựa chọn trình tự miêu tả tuỳ thuộc vào đối tợng đợc miêu tả hoặc điểm nhìn của ngời tả. Một số trình tự thờng đợc dùng - Tr×nh tù thêi gian( T¶ c©y cèi, t¶ c¶nh thiªn nhiªn, t¶ c¶nh sinh ho¹t) VÝ dô - Tr×nh tù kh«ng gian( T¶ c¶nh thiªn nhiªn, t¶ c¶nh sinh ho¹t) VÝ dô - Sắp xếp theo đặc điểm tính chất của đối tợng đợc miêu tả( tả ngời: hình dáng đến tính tình, các đặc điểm trong tính tình…) - §an xen c¶ tr×nh tù kh«ng gian vµ thêi gian - Theo c¶m nhËn tù do cña ngêi quan s¸t, võa t¶ võa lång vµo nh÷ng c©u v¨n nªu suy nghÜ, c¶m xóc 4. Ng«n ng÷ trong v¨n miªu t¶ - Ng«n ng÷ trong v¨n miªu t¶ phong phó, giµu h×nh ¶nh, cã søc biÓu c¶m lín( c¸c tõ l¸y, l¸y tîng h×nh, tîng thanh) - Ng«n ng÷ trong v¨n miªu t¶ ph¶i thËt chÝnh x¸c - Ngôn ngữ trong văn miêu tả có khả năng khơi gợi trí tởng tợng cho ngời đọc - s¾p xÕp ng«n ng÷ trong c©u v¨n t¶, ®o¹n v¨n t¶( sö dông c¸c kiÓu c©u) 5. YÕu tè tr÷ t×nh trong v¨n miªu t¶ Đằng sau những bức tranh tả cảnh phải là những thái độ rõ ràng, những tấm lòng, những tâm hồn nhạy cảm, biết rung động trớc cái đẹp 6. Nh÷ng lu ý khi lµm v¨n miªu t¶ a. C¸c kÜ n¨ng chung cÇn sö dông khi lµm v¨n miªu t¶ - KÜ n¨ng quan s¸t, ghi chÐp - KÜ n¨ng tëng tîng - KÜ n¨ng so s¸nh - KÜ n¨ng nhËn xÐt b. Lu ý về cách diễn đạt.

(61) - C¸ch dïng tõ ng÷ h×nh ¶nh - Cách đặt câu, dựng đoạn - C¸ch më ®Çu vµ kÕt luËn 7. Bè côc cña bµi v¨n miªu t¶ MB: Giới thiệu đối tợng cần miêu tả TB: Lần lợt dừng lại hình ảnh hoặc khung cảnh đợc miêu tả vơpí những nét đặc ®iÓm chung- riªng KB: Nêu cảm nghĩ về đối tợng miêu tả.. II. Bµi tËp vËn dông 1. Mỗi một kiểu bài văn miêu tả em hãy tập ta một đề . 2. Viết phần mở bài, kết bài cho mỗi đề bài sau §Ò 1: T¶ l¹i mét c©y ¨n qu¶ mµ em yªu thÝch §Ò 2: T¶ l¹i mmät ngêi b¹n th©n cña em. 3. Hãy quan sát và ghi chép những điều đã quan sát đợc về các đối tợng, cảnh vật sau ®©y a. Một nhóm trẻ chơi thả diều trên đê trong một buổi chiều hè b. Khu vên sau c¬n ma rµo mïa h¹ c.Không khí sinh hoạt trong gia đình vào một tối thứ 7 Ngµy so¹n : Buæi 22 V¨n t¶ c¶nh A. Mục tiêu cần đạt - Củng cố kiến thức về văn tả cảnh đặc biệt là kĩ năng làm bài - Lµm c¸c bµi tËp nhËn diÖn, n©ng cao, t¹o lËp v¨n t¶ c¶nh B. Tæ chøc «n tËp I. Lý thuyÕt 1. Ph©n lo¹i - T¶ c¶nh thiªn nhiªn - T¶ c¶nh sinh ho¹t 2. Ph¬ng ph¸p t¶ c¶nh - Xác định đối tợng miêu tả - Quan s¸t lùa chän nh÷ng h×nh ¶nh tiªu biÓu - Trình bày những điều đã quan sát đợc theo một trình tự hợp lí 3. Bè côc bµi v¨n t¶ c¶nh MB: Giới thiệu cảnh đợc tả( trực tiếp hoặc gián tiếp, một đoạn hoặc nhiều đoạn) TB: Tập trung tả chi tiết từng cảnh theo trình tự đã đợc lựa chọn: thời gian, không gian, đặc điểm của cảnh KB: Phát biểu cảm tởng về cảnh đợc tả II. Bµi tËp vËn dông 1. H·y viÕt tiÕp nh÷ng c©u v¨n sau b»ng c¸ch dïng h×nh ¶nh so s¸nh a. Con đờng làng uốn lợn b. Mùa đông cây hồng trụi hết lá, chỉ còn hàng trăm quả trĩu trịt trên cành c. BÇu trêi ®Çy sao d. Nh÷ng qu¶ dõa lóc lØu trªn cao e. Trong buæi b×nh minh, chim chãc ®ua nhau cÊt tiÕng hãt rÝu ran.

(62) 2. Dùng nghệ thuật nhân hoá để viết lại những câu văn tả sau đây sao cho cách diễn đạt trở nên giàu hình ảnh hơn. a. VÒ mïa hÌ, níc dßng s«ng trong xanh mµu ngäc bÝch. b. Tra hÌ, lò trÎ thêng rñ nhau ra ch¬i díi bãng c©y ®a cæ thô c. Khi diều hâu xuất hiện, gà mẹ xoè cánh che chở cho đàn con d. Cần trục vơn tới, kéo từng thùng hàng khổng lồ, nhẹ nhàng đặt vào khoang những chiếc xe tải đang đợi sẵn. 3. T×m vµ ®iÒn nh÷ng tõ tîng h×nh, tîng thanh phï hîp vµo chç trèng trong c¸c ®o¹n v¨n sau a. Nắng đã lên. Sau một đợt ma………… kéo dài, chút ánh nắng……… ấy thật đáng quí biết bao. Bầu trời không con khoác chiếc áo choàng trắng ………. nữa. Nh÷ng kho¶ng xanh thÉm trªn vßm cao loang ra rÊt nhanh, phñ kÝn t¹o thµnh một chiếc áo khoác mới tinh. Nổi lên trên cái nền trời xanh…………. đó là nh÷ng côm m©y tr¾ng muèt tr«i…………… MÆt trêi lã ra. N¾ng………… Råi n¾ng………….dÇn lªn. Trong khu vên nhá, chim chãc gäi nhau………… nghe vang động và……………biết bao b. Dòng sông trong chiều hè thật………….. Gió thổi ………….đủ làm cho sóng níc gîn……….. ¸nh n¾ng cuèi ngµy vµng rùc, phñ s¸ng trªn dßng n íc trong xanh. Một vài con đò nhỏ lớt qua. Tiếng hò của cô lái đò vọng lên…………., ……………. Hai bªn bê s«ng, nh÷ng b·i ng« xanh rên…………Trªn vßm cao........, c¸nh diÒu ®ang chao lîn. TiÕng s¸o diÒu………….,…………. lan to¶ trong bãng chiÒu. 4. T×m c¸c tõ ng÷ gîi t¶ ©m thanh s©n trêng trong giê ra ch¬i. H·y chän mét số từ để viết thành một đoạn văn tả cảnh 5. Đọc kĩ bài văn sau từ đó lập ra một dàn ý hợp lí Ho¹ mi hãt N©ng cao Ng÷ v¨n 6 trang 164 6. Tả cảnh giao mùa từ đông sang xuân. Ngµy so¹n Buæi 23 ¤n tËp truyÖn kÝ Bøc tranh cña em g¸i t«i Vît th¸c Buæi häc cuèi cïng I. Mục tiêu cần đạt - HS nắm vững hơn những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của từng văn bản HS phân tích đợc những đoạn văn miêu tả, những đặc sắc trong nghệ thuật tả c¶nh, biÖn ph¸p nghÖ thuËt so s¸nh… - HS biết vận dụng, học tập tác giả để tạo lập những đoạn văn miêu tả sử dungj kÕt hîp c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt. B. Tæ chøc «n tËp 1. V¨n b¶n" Bøc tranh cña em g¸i t«i" - T¸c gi¶: T¹ Duy Anh - ThÓ lo¹i: truyÖn ng¾n.

(63) - Tãm t¾t néi dung: Tµi n¨ng héi ho¹, t©m hån trong s¸ng vµ lßng nh©n hËu ë c« em gái Kiều Phơng đã giúp ngời anh vợt lên đợc lòng tự ái và sự tự ti của mình. ? KÓ tãm t¾t v¨n b¶n ? C¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt KiÒu Ph¬ng ? C¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt ngêi anh ( TËp viÕt thµnh ®o¹n v¨n ph¸t biÓu c¶m nghÜ) 2. V¨n b¶n" Vît th¸c" - T¸c gi¶: Vâ Qu¶ng - ThÓ lo¹i: truyÖn( ®o¹n trÝch) - Tóm tắt nội dung: Hành trình ngợc sông Thu Bồn vợt thác của con thuyền do dợng Hơng Th chỉ huy. Cảnh sông nớc và hai bên bờ, sức mạnh và vẻ đẹp của con ngêi trong cuéc vù¬t th¸c ? ChØ ra chi tiÕt miªu t¶ vµ so s¸nh trong v¨n b¶n" Vît th¸c", t¸c dông cña viÖc miêu tả và so sánh đó? ? Hãy tìm những hình ảnh so sánh và nhân hoá đợc t/g sử dụng khi tả dòng sông, rõng nói, con thuyÒn, c©y cæ thô vµ dîng H¬ng Th? Ngµy so¹n Buæi 24 V¨n t¶ ngêi A. Mục tiêu cần đạt - Hs nắm vững những đặc trng cơ bản của văn tả ngời - Thµnh th¹o trong viÖc lËp dµn ý v¨n t¶ ngêi - Biết tạo lập đoạn văn, văn bản sử dụng ngôn ngữ đặc trng, các biện pháp nghệ thuËt. B. Tæ chøc «n tËp I. Lý thuyÕt 1. Ph©n lo¹i - T¶ ch©n dung - Tả ngời trong hoạt động cụ thể. 2. Ph¬ng ph¸p t¶ ngêi: CÇn a. xác định đợc đối tợng miêu tả. - Tuæi t¸c, nghÒ nghiÖp, giíi tÝnh. b. Quan s¸t lùa chän nh÷ng chi tiÕt tiªu biÓu - Ngo¹i h×nh: trang phôc, diÖn m¹o, cö chØ. - Néi t©m: T×nh c¶m, suy nghÜ. Lồng việc miêu tả ngoại hình để làm nổi bật nội tâm, cuộc sống hành động của con ngêi. c. Tr×nh bµy kÕt qu¶ quan s¸t theo mét tr×nh tù hîp lÝ - LÇn lît t¶: + Ngo¹i h×nh + Lêi nãi, suy nghÜ, t×nh c¶m + Cö chØ, viÖc lµm. 3. Bè côc: 3 phÇn MB: Giới thiệu về ngời đợc tả..

(64) TB: Lần lợt tả chi tiết ngoại hình-> nội tâm-> hoạt động việc làm của ngời đợc t¶. KB: T×nh c¶m, suy nghÜ cña ngêi viÕt 4. Lu ý. - Ng«n ng÷ tîng h×nh, tîng thanh, nghÖ thuËt so s¸nh - Ngời viết phải bộc lộ tình cảm với ngời đợc tả ngay sau quá trình làm văn II. Bµi tËp vËn dông 1. Đánh dấu vào ô mà em cho là đúng a. Ngêi anh trai cña KiÒu Ph¬ng lµ ngêi tèt. b. Ngêi anh trai cña KiÒu Ph¬ng lµ ngêi tèt song cßn nhîc ®iÓm cha th«ng c¶m, hiÓu em g¸i m×nh, cã lóc cßn ghen ghÐt víi tµi n¨ng cña em g¸i m×nh. c. Ngêi anh trai cña KiÒu Ph¬ng lµ ngêi Ých kØ hay ghen ghÐt víi tµi n¨ng cña em g¸i m×nh 2. Chọn cách hiểu nhân vật đúng qua một câu văn trong tác phẩm " Buổi học cuèi cïng" a. Sau khi viÕt lªn b¶ng 4 ch÷" Níc Ph¸p mu«n n¨m" thÇy Ha Men sî bän §øc quá không đứng vững đợc. b Sau khi viÕt lªn b¶ng 4 ch÷" Níc Ph¸p mu«n n¨m" thÇy Ha Men thÊy yÕu qu¸ quá không đứng vững đợc c. Sau khi viết lên bảng 4 chữ" Nớc Pháp muôn năm" thầy Ha Men quá xúc động không đứng vững đợc Em hiÓu t×nh c¶m g× ë thÇy gi¸o? 3. Nếu tả chân dung các nhân vật sau đây, có thể làm nổi bật những nét đặc điểm ngo¹i h×nh nµo? a. Chân dung một em bé đang độ tuổi tập nói, tập đi b. Chân dung một chú bộ đội c. Ch©n dung B¸c Hå d. Ch©n dung mét b¹n líp trëng giái vµ g¬ng mÉu 4. Lập dàn ý cho đề bài sau: H·y t¶ l¹i h×nh ¶nh mÑ ©n cÇn ch¨m sãc em trong nh÷ng ngµy em bÞ èm Yªu cÇu HS lËp, GV kiÓm tra, s÷a ch÷a Dµn ý tham kh¶o MB: Nªu lÝ do em bÞ èm hoÆc nªu c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh ngêi mÑ th©n yªu cña m×nh TB: H×nh ¶nh vÒ mÑ sau nh÷ng ngµy em bÞ èm hoÆc n»m viÖn - Hình ảnh về đôi mắt mẹ hiền từ, nhân hậu, giàu lòng yêu thơng và những cảm nhận của em về đôi mắt ấy. - Hình ảnh về đôi bàn tay mẹ nâng đỡ chăm sóc em trong những ngày em bị ốm và những cảm nhận của em về đôi bàn tay ấy. - Những hình ảnh khác về ngời mẹ thân yêu mà em nhận thấy đợc trong những ngµy em bÞ èm. + NÐt mÆt + Cö chØ + Hành động..

(65) KB: Khẳng định tình yêu thơng của mẹ đối với em T×nh c¶m cña em dµnh cho mÑ 5. Tả hình ảnh một bạn học sinh thông minh, hiếu động trong lớp em. Ngµy so¹n : Buæi 25 ¤n tËp th¬ A. Mục tiêu cần đạt. - Nắm vững những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của các văn bản thơ: Đêm nay B¸c kh«ng ngñ, Lîm, Ma - HS nhận ra và biết phân tích những hình ảnh thơ đặc sắc. - Biết dựa vào bài thơ để chuyển hình thức từ thơ sang miêu tả lại hoặc kể lại B. Tæ chøc «n tËp. 1. V¨n b¶n" §ªm nay B¸c kh«ng ngñ" - T/g : Minh HuÖ - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Hình ảnh Bác Hồ đợc khắc hoạ đậm nét qua tâm hồn anh đội viên + Việc làm" đốt lửa", hành động" đi dém chăn", cử chỉ" nhón chân nhẹ nhàng" -> Sự chăm chút yêu thơng của" ngời cha mái tóc bạc" đối với những ngời lính nh t×nh cha con, t×nh «ng ch¸u. - Ngoài trời" ma lâm thâm, lạnh lẽo, trong lều xơ xác, suốt đêm Bác vẫn ngồi không ngủ-> Bác vĩ đại, ấm áp biết bao. - So sánh rất đẹp ca ngợi tình nhân ái của CT HCM " Bãng………….hång" - Chi tiÕt NT: m¸i tãc, chßm r©u, ngän löa, bãng B¸c, vÎ mÆt trÇm ng©m vÒ hµnh động, cử chỉ-> Tô đậm, ca ngợi tình thơng bao la của Bác Hồ… ? Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào? Dùng phơng thức biểu đạt gì? Nhân vật trung tâm trong bài thơ là ai? Hình ảnh Bác Hồ đợc miêu tả từ những phơng diện nµo? ? Nªu ý nghÜa cña 3 c©u kÕt bµi ….§ªm nay B¸c kh«ng ngñ V× mét lÏ thêng t×nh B¸c lµ Hå ChÝ Minh ? Dùa theo bµi th¬ em h·y viÕt bµi v¨n ng¾n b»ng lêi cña ngêi chiÕn sÜ kÓ vÒ kØ niệm một đêm đợc ở bên Bác Hồ khi đi chiến dịch? 2. V¨n b¶n Lîm - T/g: Tè H÷u - Häc thuéc lßng bµi th¬ - H×nh ¶nh Lîm + Th©n h×nh bÐ nhá, thÊp bÐ, gÇy gß. Trang phôc ngêi lÝnh lµ" c¸i x¾c xinh xinh". Nhanh nhẹn, hiếu động, đáng yêu. Đôi chân thì thoăn thoắt.Cái đầu ngẩng lên cói xuèng" nghªnh nghªnh" + Ngây thơ, hồn nhiên, tinh nghịch, yêu đời." Ca lô….vàng" + Lîm ®i liªn l¹c, yªu níc, yªu k/c-> hi sinh + Lîm vÉn sèng m·i trong lßng ngêi. - NT: kÕt hîp kÓ víi t¶, biÓu lé c¶m xóc.thÓ th¬ 4 ch÷, nhiÒu tõ l¸y gîi h×nh..

(66) ? Xđ phơng thức biểu đạt, những yếu tố NT-> từ đó cho thấy vẻ đẹp gì của Lợm ? Cho biÕt ý nghÜa khæ th¬ sau: Ch¸u n»m trªn lóa Tay n¾m chÆt b«ng Lóa th¬m mïi s÷a Hồn bay giữa đồng… ? Dùa vµo bµi th¬ h·y miªu t¶ l¹i h×nh ¶nh chó bÐ Lîm? 3. V¨n b¶n Ma - T/g: TrÇn §¨ng Khoa - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Bµi th¬ miªu t¶ c¬n ma theo tr×nh tù thêi gian mét c¸ch hån nhiªn, tinh tÕ vµ độc đáo + C¶nh s¾p ma + C¶nh trong c¬n ma + Cuèi c¬n ma - con ngêi xuÊt hiÖn - NT : bài thơ viết theo lối đồng dao, sử dụng phép nhân hoá và nghệ thuật sử dông c¸c tõ l¸y. ? Dùa vµo bµi th¬ h·y miªu t¶ l¹i quang c¶nh tríc, trong vµ sau c¬n ma? ? Hình ảnh con ngời đợc khắc hoạ ntn ở phần cuối bài thơ? Ngµy so¹n Buæi 26. C¸c biÖn ph¸p tu tõ A. Mục tiêu cần đạt - Cñng cè vµ n©ng cao vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ so s¸nh, nh©n ho¸, Èn dô, ho¸n dô. - Nhận diện và phân tích đợc tác dụng của các biện pháp tu từ trong những văn c¶nh cô thÓ. - Tìm đợc những câu thơ văn, ca dao tục ngữ sử dụng các biện pháp tu từ và hiệu qu¶ sö dông cña nã. - Tạo lập đợc những câu văn, đoạn văn sử dụng các biện pháp tu từ hợp lí. B. Tæ chøc «n tËp I. So s¸nh.. 1. Kh¸i niÖm - So sánh là đối chiếu sv,sv, hiện tợng này với sv, sv, hiện tợng khác có nét tơng đồng nhằm tăng thêm sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt - VÝ dô :- L¸ liÔu dµi nh mét nÐt mi. - §Ñp nh tiªn 2. CÊu t¹o cña phÐp so s¸nh VD: áo chàng đỏ tựa ráng pha Ngùa chµng s¾c tr¾ng nh lµ tuyÕt in VÕ A Ph¬ng diÖn so Tõ so s¸nh VÕ B s¸nh ¸o chµng đỏ tùa r¸ng pha ngùa chµng s¾c tr¾ng nh lµ tuyÕt in l¸ liÔu dµi nh nÐt mi.

(67) đẹp nh tiªn Lu ý: ph¬ng diÖn so s¸nh, tõ so s¸nh cã thÓ bÞ lîc bá 3. C¸c kiÓu so s¸nh a. So s¸nh nhang b»ng Sö dông tõ so s¸nh: nh, nh lµ, lµ, y nh, tùa nh… bao nhiªu… bÊy nhiªu b. So s¸nh h¬n kÐm Sö dông tõ so s¸nh: h¬n, h¬n lµ, kÐm, kÐm g×… 4. T¸c dông cña so s¸nh - Tạo ra hình ảnh cụ thể, sinh động VD: C«ng cha nh nói Th¸i S¬n NghÜa mÑ nh níc trong nguån ch¶y ra. - Lµm cho c©u v¨n hµm sóc, gîi trÝ tëng tîng VD: Tµu dõa chiÕc lîc ch¶i vµo m©y xanh. Bµi tËp 1. T×m phÐp so s¸nh, nªu râ t¸c dông cña phÐp so s¸nh trong ®o¹n v¨n sau Dßng s«ng N¨m C¨n mªnh m«ng… v« tËn 2. T×m c¸c c©u ca dao, tôc ng÷, thµnh ng÷ sö dông phÐp so s¸nh. 3. §äc ®o¹n th¬ Chó bÐ lo¾t cho¾t C¸i x¾c xinh xinh ………………… Nhảy trên đờng vàng - Phép so sánh ở đoạn thơ trên độc đáo ở chỗ nào? - Em hãy phân tích cái hay của sự so sánh độc đáo trong đoạn thơ? II. Nh©n ho¸ 1. Kh¸i niÖm - Nh©n ho¸ lµ………. VÝ dô: C©y dõa S¶i tay B¬i Ngän mïng t¬i Nh¶y móa 2. C¸c kiÓu nh©n ho¸ a. Dùng từ vốn gọi ngời để gọi vật VD: DÕ cho¾t ra cöa, hÐ m¾t nh×n chÞ Cèc. Råi hái t«i: - Chị Cốc béo xù đứng trớc cửa nhà ta đấy hả? b. Dùng từ chỉ hoạt động, tính chất của con ngời để chỉ hoạt động, tính chất cña vËt VD: ¤ng trêi MÆc ¸o gi¸p ®en Ra trËn c. Trß chuyÖn, t©m sù víi vËt nh víi ngêi VD: Tr©u ¬i, ta b¶o tr©u nµy Tr©u ra ngoµi ruéng tr©u cµy víi ta.

(68) 3. T¸c dông Làm cho câu văn cụ thể, sinh động, gợi cảm, làm cho thế giới loài vật, cây cối, con vật đợc gần gũi với con ngời hơn. VD: Lng trÇn ph¬i n¾ng ph¬i s¬ng Cã manh ¸o céc tre nhêng cho con Bµi tËp 1. T×m 5 c©u co dao cã sö dông phÐp nh©n ho¸? 2. Bài thơ" Cây dừa" của Trần Đăng Khoa đã sử dụng những từ ngữ nào có tác dông nh©n ho¸? 3. Trong bµi th¬ KÝnh g÷i cô NGuyÔn Du, Tè H÷u viÕt Song cßn bao nçi chua cay Gím qu©n ng KhuyÓn, ghª bÇy Së Khanh Còng loµi hæ b¸o, ruåi xanh Còng phêng gian ¸c h«i tanh h¹i ngêi §©y cã ph¶i phÐp nh©n ho¸ kh«ng? V× sao? 4. Viết một đoạn văn miêu tả cảnh bình minh trên quê hơng em trong đó có sử dông biÖn ph¸p so s¸nh, nh©n ho¸ III. Èn dô 1. Kh¸i niÖm Èn dô lµ c¸ch gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng nµy b»ng tªn sù vËt, hiÖn tîng kh¸c cã nÐt tơng đồng quen thuộc nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt VD: Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ 2. C¸c kiÓu Èn dô a. Èn dô h×nh tîng lµ c¸ch gäi sù vËt A b»ng sù vËt B VD: Ngêi cha m¸i tãc b¹c -> Lấy hình tợng ngời cha để gọi Bác Hồ b. Èn dô c¸ch thøc lµ c¸ch gäi hiÖn tîng A b»ng hiÖn tîng B VD: VÒ th¨m quª B¸c lµng Sen Cã hµng r©m bôt th¾p lªn löa hång -> Hàng râm bụt với những bông hoa đỏ rực t/g tởng nh những ngọn đèn" thắp lên lửa hồng" c. ẩn dụ phẩm chất là lấy phẩm chất của sự vật A để chỉ phẩm chất của sự vật B VD: ë bÇu th× trßn, ë èng th× dµi -> tròn và dài đợc lâm thời chỉ phẩm chất của sự vật B d. ẩn dụ chuyển đổi cảm giác là lấy cảm giác A để chỉ cảm giác B `3. T¸c dông cña Èn dô Làm cho câu văn giàu hình ảnh và hàm súc, lôi cuốn ngời đọc, ngời nghe. Bµi tËp 1. Xác định các kiểu ẩn dụ trong các câu sau đây: a. Ngêi Cha m¸i tãc b¹c §èt löa cho anh n»m ( Minh HuÖ) b. Bây giờ mận mới hỏi đào.

(69) Vờn hồng đã có ai vào hay cha? ( Ca dao) c. Đèn khoe đèn tỏ hơn trăng Đèn ra trớc gió còn chăng hỡi đèn ( Ca dao) d. ChØ cã thuyÒn míi biÕt BiÓn mªnh m«ng nhêng nµo. ( Xu©n Quúnh) e. Nµy l¾ng nghe em khóc nh¹c th¬m. ( Xu©n DiÖu) g. Em thÊy c¬n ma rµo NgËp tiÕng cêi cña bè ( Phan ThÕ Kh¶i) 2. H·y t×m c¸c Èn dô trong 3 bµi th¬ võa häc 3. Trong ®o¹n th¬ sau ®©y Tõ Êy trong t«i bõng n¾ng h¹ MÆt trêi ch©n lÝ chãi qua tim Hån t«i lµ mét vên hoa l¸ RÊt ®Ëm h¬ng vµ rén tiÕng chim ( Tè H÷u) ? T×m c¸c phÐp so s¸nh vµ Èn dô trong ®o¹n th¬? ? H·y viÕt thµnh v¨n xu«i ®o¹n th¬ trªn? IV. Ho¸n dô 1. Kh¸i niÖm Ho¸n dô lµ gäi tªn sv, htîng, kniÖm b»ng tªn cña mét svËt, htîng, kniÖm kh¸c cã quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. VD: §øng lªn, th©n cá, th©n r¬m Bóa liÒm kh«ng sî sóng g¬m b¹o tµn. 2. C¸c kiÓu ho¸n dô a. Lấy bộ phận để chỉ toàn thể Đầu xanh đã tội tình gì Má hồng đến quá nửa thì cha thôi -> ChØ KiÒu b. Lấy vật chứa đựng để chỉ sự vật đợc chứa đựng VD: Cả làng quê đờng phố C¶ lín nhá g¸i trai §¸m cµng ®i cµng dµi Càng dài càng đông mãi -> chỉ đồng bào nâng thôn và đồng bào thành thị. c. Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật VD: ¸o chµm ®a buæi ph©n li CÇm tay nhau biÕt nãi g× h«m nay -> chỉ đồng bào Việt Bắc.

(70) d. Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tợng VD: Đảng ta đó trăm tay nghìn mắt Đảng ta đây xơng sắt da đồng -> Những số cụ thể đợc dùng để thay cho số nhiều. Bµi tËp 1. Cho ®o¹n th¬ Cßi m¸y gäi bÕn tµu hÇm má Hòn Gai kêu Đất Đỏ đấu tranh ¸o n©u liÒn víi ¸o xanh Nông thôn liền với thị thành đứng lên a. Trong đoạn thơ trên t/g dùng những từ nào để làm phép hoán dụ? b. Các từ ngữ dùng làm hoán dụ để thay cho ai? c. T¸c dông cña c¸c phÐp ho¸n dô trong ®o¹n th¬? 2. Cho c¸c c©u sau ®©y - Tay ta tay bóa tay cµy Tay g¬m tay bót dùng x©y níc m×nh - §øng lªn th©n cá th©n r¬m Bóa liÒm kh«ng sî sóng g¬m b¹o tµn a. §ã lµ nh÷ng ho¸n dô kiÓu g×? b. C¸ch sö dông ho¸n dô nh vËy cã t¸c dông g×? 3. T×m 4 ho¸n dô tiªu biÓu trong th¬ v¨n.. Ngµy so¹n Buæi 27 ¤N tËp v¨n b¶n kÝ A. Mục tiêu cần đạt - Cñng cè, kh¾c s©u nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ë c¸c v¨n b¶n kÝ - HS lập đợc bảng hệ thống - Phân biệt đợc điểm giống và khác nhau giữa truyện và kí - Biết khái quát nội dung, t tởng chủ đề của các văn bản kí qua đó trình bày đợc c¶m nhËn cña m×nh díi d¹ng mét ®o¹n v¨n. B. Tæ chøc «n tËp 1. LËp b¶ng hÖ thèng GV yêu cầu HS lập bảng hệ thống sau, dới sự hớng dẫn, giúp đỡ của giáo viên. STT Tªn v¨n b¶n T¸c gi¶ ThÓ lo¹i nh©n vËt Tãm t¾t néi dung 1 C« T« 2. C©y tre ViÖt Nam. 3. Lßng yªu níc.

(71) 4. Lao xao. 2. So s¸nh ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a truyÖn vµ kÝ Gièng: §Òu thuéc lo¹i h×nh tù sù Kh¸c: - KÝ kÓ vÒ nh÷ng g× cã thùc, tõng x¶y ra. - TruyÖn: thêng tëng tîng, s¸ng t¹o vµ h cÊu - TruyÖn thêng cã cèt truyÖn, nh©n vËt - KÝ thêng kh«ng cã cèt truyÖn. kh«ng cã nh©n vËt 3. Trong c¸c t¸c phÈm sau, t¸c phÈm nµo kh«ng thuéc thÓ kÝ? A. C©y tre ViÖt Nam B. Bøc tranh cña em g¸i t«i C. C« T« D. Lßng yªu níc 4. YÕu tè nµo thêng kh«ng cã trong thÓ kÝ? A. Cèt truyÖn B. Sù viÖc C. Nh©n vËt ngêi kÓ chuyÖn D. Lêi kÓ 5. Trong nh÷ng c©u v¨n sau ®©y nãi vÒ nh©n vËt nµo? Trong t¸c phÈm nµo? - Cø chèc chèc t«i l¹i trÞnh träng vµ khoan thai ®a c¶ hai ch©n lªn vuèt r©u. - Mèo mà lại! Em không phá là đợc… - Tôi thoáng nghĩ hay là trốn học rong chơi ngoài đồng nội -……nh mét hiÖp sÜ cña Trêng S¬n oai linh hïng vÜ. 3. Trong các văn bản kí đã học em thích đoạn nào nhất? Tại sao? Hãy viết một bµi v¨n ng¾n nªu c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n Êy? 4. Cảm nhận của em về đất nớc, con ngời Việt Nam qua các văn bản kí đã học? Ngµy so¹n Buæi 28+29 c¸c thµnh phÇn chÝnh cña c©u Câu trần thuật đơn. A. Mục tiêu cần đạt - Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ c¸c thµnh phÇn chÝnh cña c©u: chñ ng÷ vµ vÞ ngữ; câu trần thuật đơn có từ là và câu trần thuật đơn không có từ là - HS làm các bài tập nhận diện và nâng cao về thành phần câu, câu trần thuật đơn - HS tạo lập, phân tích đợc các thành phần chính của câu cũng nh câu trần thuật đơn. B. Tæ chøc «n tËp I. Lý thuyÕt 1. Phân loại câu chia theo mục đích nói: - Câu trần thuật dùng để kể, để miêu tả, để giới thiệu,… - Câu nghi vấn dùng để hỏi và yêu cầu trả lời. - Câu cầu khiến dùng để yêu cầu, ra lệnh, chúc tụng, … - Câu cảm thán dùng để bộc lộ cảm xúc. C©u trÇn thuËt thêng dïng trong v¨n tù sù vµ miªu t¶ 2. Câu trần thuật đơn là gì? Câu trần thuật đơn là loại câu do 1 cụm C- V tạo thành dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.

(72) VÝ dô: - S¬n Tinh kh«ng hÒ nao nóng - B¹n Lan häc rÊt giái ( Cßn cã c©u trÇn thuËt ghÐp: bao gåm hai côm chñ vÞ trë lªn) VD: Ph¸p ch¹y, NhËt hµng, vua B¶o §¹i tho¸i vÞ. 3. Nội dung của câu trần thuật đơn. Câu trần thuật đơn có những mục đích sau ®©y - Dùng để giới thiệu ngời, vật trong văn tự sự miêu tả VD: Xa có một ngời thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề - Dùng để miêu tả đặc điểm của ngời, vật trong văn tự sự, miêu tả VD: Cầu Long Biên có một tuyến đờng sắt chạy giữa. - Dùng để nêu một ý kiến VD: C©y tre lµ ngêi b¹n th©n cña ngêi n«ng d©n ViÖt Nam, b¹n th©n cña nh©n d©n ViÖt Nam - Dùng để kể một sự việcnh hoạt động của ngời, diễn biến của sự việc VD: Một đêm nọ, Thận thả lới ở một bến vắng nh thờng lệ. 4. C¸c thµnh phÇn c©u: Chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ a. Chñ ng÷ - Lµ mét trong hai thµnh phÇn chÝnh cña c©u - Nêu lên ngời, sự vật, sự việc đợc đa ra xem xét đánh giá - §øng tríc vÞ ng÷, tr¶ lêi cho c©u hái: Ai? C¸i g×? ViÖc g×? Con g×? b. VÞ ng÷ - Lµ mét trong hai thµnh phÇn chÝnh cña c©u - Nêu lên hành động, trạng thái, tính chất, quan hệ của ngời, sự vật, sự việc nêu ở chñ ng÷ - §øng sau chñ ng÷, tr¶ lêi cho c©u hái Lµm g×? ThÕ nµo? Ra sao? Lµ ai? Lµ c¸i g×? VÞ ng÷ cã thÓ lµ mét tõ, mét côm tõ, mét côm chñ vÞ BT1: Em hãy xác định chủ ngữ, vị ngữ các câu trần thuật đơn trong đoạn trích dới đây: " Bãng tre trïm lªn ©u yÕm lµng, b¶n, xãm, th«n. Díi bãng tre cña ngµn xa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. Dới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời, ngời dân cày VN dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. Tre ăn ở với ngời đời đời, kiếp kiếp. Tre, nứa, trúc, mai, vầu giúp ngời trăm công ngh×n viÖc kh¸c nhau. Tre lµ c¸nh tay cña ngêi n«ng d©n." BT2: a. Trong c¸c c©u díi ®©y, c©u nµo cã mét côm C-V, c©u nµo cã 2 côm C-V trë lªn. V¹ch ranh giíi chñ ng÷, vÞ ng÷ chÝnh trong mçi c©u. " Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào dãi trờng giang vôn ga, con sông vôn ga ®i ra bÓ. Lßng yªu nhµ, yªu lµng xãm, yªu miÒn quª trë nªn lßng yªu tæ quốc… Ngời ta giờ đây đã hiểu lòng yêu của mình lớn đến dờng nào, yêu ngời th©n, yªu tæ quèc, yªu níc Nga, yªu liªn bang X« viÕt b. Xác định các cumk C-V chính trong mỗi câu. 5. Câu trần thuật đơn có từ " là".

(73) a. Khái niệm: câu trần thuật đơn có từ"là" là kiểu câu trần thuật biểu thị một suy luận trong đó chủ ngữ thờng đợc nối với vị ngữ bằng từ" là" VÝ dô: MÑ em lµ gi¸o viªn b. §Æc ®iÓm - VÞ ng÷ cña c©u thêng do tõ lµ kÕt hîp víi danh tõ hoÆc côm danh tõ t¹o thµnh - Khi chủ ngữ và vị ngữ đợc biểu thị bằng động từ hoặc tính từ thì nghĩa của chúng đợc dùng nh danh từ VÝ dô: Thi ®ua lµ yªu níc Khãc lµ nhôc - Tổ hợp giữa từ là với động từ, cụm động từ, hoặc tính từ, cụm tính từ cũng có thÓ lµm vÞ ng÷ VÝ dô: Bµi v¨n nµy lµ hay ViÖc b¹n lµm lµ tèt - Muốn biểu thị ý phủ định cần có các cụm từ không phải, cha phải đứng trớc từ lµ VÝ dô: MÑ t«i kh«ng ph¶i lµ c« gi¸o - Khi muốn khẳng định ta thêm từ vẫn vào trớc từ là VÝ dô: TrÎ con vÉn lµ trÎ con c. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là - Câu định nghĩa, giới thuyết VD: Søc khoÎ lµ vèn quÝ cña con ngêi - C©u giíi thiÖu VD: Trêng häc nµy lµ n¬i chóng em trëng thµnh - C©u miªu t¶ VD: Mị Nơng là ngời con gái xinh đẹp tuyệt trần - Câu đánh giá VD: Bµi lµm cña em lµ tèt BT1: Hãy cho biết tác dụng của mỗi câu trần thuật đơn có từ là sau: a. ViÖc lµm cña Lang Liªu nh©n ngµy lÔ Tiªn V¬ng lµ cã hiÕu b.§Êt rõng Ph¬ng Nam lµ truyÖn dµi cña §oµn Giái c. Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến d. Hà Nội là thủ đô của Việt Nam ®. §Êt lµ n¬i chim vÒ e. Tù häc lµ biÖn ph¸p tÝch cùc nhÊt gióp ta tiÕn bé BT2: a. Viết một đoạn văn ngắn miêu tả cảnh đẹp quê em trong đó có một câu trần thuật đơn giới thiệu và một câu trần thuật đơn miêu tả. b. Xác định chủ ngữ và vị ngữ trong mỗi câu` 6. Câu trần thuật đơn không có từ là a. §Æc ®iÓm - Vị ngữ thờng do các động từ, cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành VD: C¸i x¾c xinh xinh Buæi tra h«m nay t«i ngñ - Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các từ không, cha.

(74) VD: Buæi tra h«m nay t«i cha ngñ b. Ph©n lo¹i - Câu miêu tả là những câu dùng để miêu tả hành động, trạng thái, đặc điểm, tính chất… của sự vật, hiện tợng nêu ở chủ ngữ. Trong câu miêu tả chủ ngữ thờng đặt trớc vị ngữ. Chia thành + Câu miêu tả hành động của sự vật, hiện tợng nêu ở chủ ngữ VD: - Tr¸ng sÜ mÆc ¸o gi¸p, cÇm roi, nh¶y lªn m×nh ngùa - Tr«ng thÊy t«i, DÕ Cho¾t khãc lãc th¶m thiÕt + C©u miªu t¶ tr¹ng th¸i cña sù vËt nªu ë chñ ng÷ VD: Lọ hoa đặt trên bàn. C©y hoa lan në hoa tr¾ng xo¸. + Câu miêu tả đặc điểm của sự vật nêu ở chủ ngữ VD: Chợ Năm Căn ồn ào đông vui tấp nập. Dßng s«ng N¨m C¨n réng mªnh m«ng. - Câu tồn tại là kiểu câu dùng để thông báo về sự xuất hiện, tồn tại hoặc tiêu biÕn cña sù vËt, hiÖn tîng + Th«ng b¸o vÒ sù xuÊt hiÖn cña sù vËt VD: Tõ trong líp hai c¸i ®Çu lã ra ngoµi + Th«ng b¸o vÒ sù tån t¹i cña sù vËt VD: Trên thinh không bay qua từng đàn chim lớn + Th«ng b¸o vÒ sù tiªu biÕn cña sù vËt, hiÖn tîng VD: Trªn bÇu trêi vôt t¾t mét v× sao -> Cách tạo câu tồn tại là đảo chủ ngữ xuống sau vị ngữ VD: Tõ díi bê s«ng, hai chó bÐ vôt ch¹y lªn -> Tõ díi bê s«ng vôt ch¹y lªn hai chó bÐ BT1: Những câu sau đây, câu nào miêu tả trạng thái, câu nào miêu tả hành động, câu nào miêu tả đặc điểm của sự vật ? a. §Çu t«i to vµ næi tõng t¶ng rÊt bíng b. Trên bầu trời, mây đen kéo đến mù mịt c. Ch¼ng hiÓu sao t«i ph¶i bam,s chÆt lÊy mÑ d.Xa kia, cuộc sống của ngời dân da đỏ thiếu thốn đủ đờng đ. Mèo rất hay lục lọi các đồ vật với một sự thích thú đến khó chụi h. ChØ cÇn mét lçi nhá ë nã lµ t«i g¾t um lªn i. Tre sÏ cµng t¬i nh÷ng cæng chµo th¾ng lîi k. Nh÷ng chiÕc ®u tre vÉn dín lªn bay bæng l. Chú Tiến Lê tặng" đồng nghiệp" hẳn một hộp màu ngoại xịn BT2: Đặt 5 câu miêu tả sau đó đổi thành câu tồn tại BT3: ChuyÓn c¸c c©u sau thµnh c©u miªu t¶ - Trªn bÇu trêi v¼ng l¹i mét tiÕng kªu. - Xa xa xuất hiện những đàn cò, đàn sếu đông nghịt. - Sáng nay đã diễn ra một cuộc họp. - Díi gèc tre tua tña nh÷ng mÇm m¨ng. BT4: ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¸n t¶ c¶nh sinh ho¹t n¬i em ë, chó ý sö dông c©u trÇn thuật đơn..

(75) Ngµy so¹n:. .. Buæi 30 : Ch÷a c©u sai ng÷ ph¸p A. Mục tiêu cần đạt - HS nắm vững các lỗi trong ngữ pháp đặt câu - Nhận diện đợc các lỗi sai và biết sữa lỗi đúng, chính xác. - Tạo lập đợc câu văn. văn bản không mắc lỗi về ngữ pháp. B. Tæ chøc «n tËp I. C¸c lçi thêng gÆp 1. C©u thiÕu chñ ng÷ - Nguyªn nh©n : nhÇm tr¹ng ng÷ lµ chñ ng÷ - C¸ch ch÷a : thªm chñ ng÷ cho c©u VÝ dô : Qua truyÖn Th¹ch Sanh thÊy LÝ Th«ng lµ kÎ ¸c -> Qua truyÖn Th¹ch Sanh, ta thÊy LÝ Th«ng lµ kÎ ¸c 2. C©u thiÕu vÞ ng÷ - Nguyªn nh©n : nhÇm gi÷a thµnh phÇn phô víi vÞ ng÷ - C¸ch ch÷a : - thªm vÞ ng÷ cho c©u - biến đổi thành phần phụ thành vị ngữ VÝ dô : Nh÷ng häc sinh ch¨m ngoan, häc giái trong häc k× võa qua -> Những học sinh chăm ngoan, học giỏi trong học kì vừa qua đã đợc biÕu d¬ng -> Những học sinh ấy đã chăm ngoan, học giỏi trong học kì vừa qua 3. C©u thiÕu c¶ chñ ng÷ lÉn vÞ ng÷ - Nguyªn nh©n : ngêi viÕt thªm thµnh phÇn cã cïng chøc vô ng÷ ph¸p hoÆc kÐo dài trạng ngữ rồi nhầm tởng đó là kết cấu chủ vị. - Cách chữa : - biến đổi bên trong để có kết cấu chủ- vị - thªm chñ ng÷, vÞ ng÷ thÝch hîp VÝ dô: Trong thêi k× 1960-1975, lµ thêi k× chiÕn tranh ¸c liÖt nhÊt ë ViÖt Nam -> Thêi k× 1960-1975 lµ thêi k× chiÕn tranh ¸c liÖt nhÊt ë ViÖt Nam ->Trong thêi k× 1960-1975, lµ thêi k× chiÕn tranh ¸c liÖt nhÊt ë ViÖt Nam, nhân dân VN đã thực hiện quyết tâm giải phong đất nớc 4. C©u sai vÒ quan hÖ ng÷ nghÜa gi÷a c¸c bé phËn - Nguyªn nh©n : do c¸c bé phËn trong c©u t¬ng hîp sai ý nghÜa víi nhau do không đảm bảo quan hệ hô ứng cần thiết trong khi viết gây nên - C¸ch ch÷a : - bá, thay thÕ - thiÕt lËp l¹i quan hÖ h« øng VÝ dô : a. Ch©n bíc thÊp, bíc cao, ta thÊy chÞ DËu thËt lµ téi nghiÖp -> Ch©n bíc thÊp bíc cao- chÞ DËu thËt lµ téi nghiÖp b. Ngßi bót cña Lan sau nh÷ng nÐt ®a lªn ®a xuèng mÒm m¹i bçng dõng l¹i mØm cêi khoan kho¸i. -> Ngßi bót cña Lan sau nh÷ng nÐt ®a lªn ®a xuèng mÒm m¹i bçng dõng l¹i -> Ngßi bót cña Lan sau nh÷ng nÐt ®a lªn ®a xuèng mÒm m¹i bçng dõng l¹i vµ Lan mØm cêi khoan kho¸i..

(76) c. Chúng em càng đến gần ngày thi thì tinh thần hăng hái học tập đã bộc lé mét c¸ch râ nÐt. -> Chúng em càng đến gần ngày thi thì tinh thần hăng hái học tập càng béc lé mét c¸ch râ nÐt. II. Bµi tËp 1.Những câu sau đây: Câu nào đúng ngữ pháp, câu nào sai? Chỉ ra chỗ sai và nêu c¸ch ch÷a nh÷ng c©u sai. a. Em Nga ®i thi häc sinh giái m«n To¸n b. ViÖc Em Nga ®i thi häc sinh giái m«n To¸n c. ®i qua vên b¸c Nam, thÊy cã nhiÒu c©y ¨n qu¶ d. B¹n Nga, ngêi líp trëng mµ t«i yªu quÝ nhÊt e. Trong ngày sinh nhật, ngày mà em hằng mong đợi g. Anh Phan §×nh Giãt lµ ngêi ®Çu tiªn lÊy th©n m×nh lÊp lç ch©u mai h. TruyÖn DÕ mÌn phiªu lu kÝ cña nhµ v¨n T« Hoµi viÕt cho thiÕu nhi i. Tay ôm chiếc cặp bên hông cất bớc đến trờng trong niềm vui sớng `k. Để tởng nhớ công lao của những anh hùng liệt sĩ đã hi sinh cho sự nghiệp giải phãng d©n téc l. Mỗi buổi chào cờ chúng em đều có một phút mặc niệm m. C mçi lÇn nh×n lªn bÇu trêi trong xanh cña quª h¬ng n. Chân đi giày trắng, đầu đội mũ ca lô trông thật dễ thơng p. Nơi những chiến sĩ quân giải phóng đã chiến đáu rất anh dũng q. Nơi đây nhiều trận đánh ác liệt đã xảy ra. 2. Hoµn chØnh c¸c c©u díi ®©y b»ng c¸ch ®iÒn thªm chñ ngu`÷, vÞ ng÷ thÝch hîp vµo chç trèng a. Khi mÆt trêi tõ díi biÓn nh« lªn khái rÆng nói xa xa……………………….. b. Qua c©u chuyÖn nh¹t phÌo cña hai cËu, ……………… thÊy thËt l·ng phÝ thêi gian c. Mçi khi nh×n lªn ¶nh B¸c Hå……………………………. d. V× sù khã kh¨n triÒn miªn trong cuéc sèng hµng ngµy cña b¹n Lan…………. e. ®i qua chiÕc cÇu míi b¾c qua s«ng……………………………. g. Với sự giúp đỡ nhiệt tình và vô t của các bạn trong lớp……………………… h. Qua nh÷ng ngän th¸c cheo leo,………………….. l¹i lÆng lÏ tr«i theo dßng n íc ra tËn biÓn kh¬i. 3. Ph¸t hiÖn vµ ch÷a nh÷ng c©u sai sau ®©y: a. Chiếc xe đạp của Thuý bon bon chạy trên đờng và hát vang bài hát b. Em đến trờng gặp bạn Đức mới đợc trả lại cái bút c. Cầu thanh đa em đến tận cửa phòng học ở gác hai rồi tiến vào lớp. …………………………………….………... ……………………………………………………………………....................... Ngµy so¹n Buæi 31 : Ch÷a lçi c¸c dÊu c©u A. Mục tiêu cần đạt.

(77) - Hs nhËn biÕt t¸c dông cña c¸c lo¹i dÊu c©u - Biết sử dụng dấu câu đúng chỗ. - Thùc hµnh t¹o lËp v¨n b¶n nãi( viÕt) sö dông hiÖu qu¶ c¸c lo¹i dÊu c©u B. Tæ chøc «n tËp I. Lý thuyÕt 1. DÊu chÊm KÕt thóc c©u trÇn thuËt. NÕu kh«ng cã dÊu chÊm th× c©u th× ®o¹n v¨n kh«ng s¸ng sña, m¹ch l¹c, nhiÒu lóc sÏ lÉn sang c©u kh¸c. 2. DÊu chÊm than - Dïng ë cu«Ý c©u c¶m xóc VD: chả nhẽ lại đúng là nó, cái con mèo hay lục lọi ấy! - Dïng cuèi c©u cÇu khiÕn VD: §øng im! Chóng «ng b¾n n¸t ®Çu! Líi ®©u? Mau chØ! Líi ë ®©u? 3. DÊu chÊm hái - Dïng cuèi c©u nghi vÊn - Thờng dùng trong văn đối thoại VD: - Anh cã biÕt con g¸i anh lµ thiªn tµi héi ho¹ kh«ng - Con gái tôi vẽ đấy ? 4. DÊu ph¶y - §¸nh dÊu ranh giíi c¸c thµnh phÇn phô cña c©u víi nßng cèt c©u + §¸nh dÊu tr¹ng ng÷ víi nßng cèt c©u VD: Ngày mai, trên đất nớc này, sắt, thép có thể nhiều hơn tre, nứa. + §¸nh dÊu khëi ng÷ víi nßng cèt c©u VD: Giµu, t«i còng giµu råi. + Đánh dấu thành phần gọi đáp với nòng cốt câu VD: Mẹ ơi con là ngời đấy - §¸nh dÊu mét tõ ng÷ víi bé phËn chó thÝch cña nã VD: Tây Bắc, một hòn ngọc ngày mai của Tổ quốc, đang chờ đợi chúng ta, thúc giôc chóng ta. - §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c tõ ng÷ cã cïng chøc vô nh nhau trong c©u VD: Råi tre lín lªn, cøng c¸p, dÎo dai, v÷ng ch¾c. - Chỉ ranh giới giữa các vế của câu ghép đẳng lập VD: Giã nåm võa thæi, dîng H¬ng nhæ sµo. II. Bµi tËp vËn dông 1. Đặt dấu câu thích hợp vào mỗi câu trong đoạn đối thoại dới đây: Hu Hu Sao giê nµy mµ mÑ vÉn cha vÒ Mµy cã im ®i kh«ng Hu Hu T¹i v× mÑ ®i chî l©u qu¸ Th«i nµo Anh xin Chèc n÷a mÑ vÒ anh nhêng hÕt quµ cho em A Mẹ về Mẹ đã về Chµo c¸c con Sao con l¹i khãc nhÌ MÑ ¬i anh m¾ng con.

(78) 2. Đoạn trích dới đây đã bị xoá dấu câu. Em hãy dùng các dấu câu đã học để điền vào các chỗ dấu câu bị xoá " Đối với đồng bào tôi mỗi tấc đất là thiêng liêng mỗi lá thông óng ánh mỗi bờ cát mỗi hạt sơng long lanh trong những cánh rừng rậm rạp mỗi bãi đất hoang và tiÕng th× thÇm cña c«n trïng lµ nh÷ng ®iÒu thiªng liªng trong kÝ øc vµ kinh nghiệm của đồng bào tôi Những dòng nhựa chảy trong cây cối cũng mang trong đó kí ức của ngời da đỏ. Khi ngời da trắng chết đi họ thờng dạo chơi giữa các vì sao và quên đi đất nớc họ sinh ra Còn chúng tôi chúng tôi chẳng thể quên đợc mảnh đất tơi đẹp này". 3. §Æt dÊu phÈy thÝch hîp vµo c¸c c©u sau ®©y: a. Trong ¸nh tr¨ng su«ng giã bÊc trµn xuèng thung lòng. b. Mát đến tận tim phổi ông bà ông vải ơi. c. Bè em biÕu thÇy gi¸o chñ nhiÖm líp 7 quyÓn s¸ch míi mua h«m qua. d. Trái laị bạn Lan đạt điểm 10 môn Toán, điểm 6 môn Văn ®. §ªm h«m qua lèi rÏ tèi l¾m e. B¹n Lan líp trëng líp t«i häc giái. 4.Cã lÇn nhµ v¨n Huy G« göi cho nhµ xuÊt b¶n mét t¸c phÈm cña m×nh. Sách đã bán trên các hiệu sách mà vẫn không thấy NXB gửi tiền nhuận bút, ông bèn gửi th để hỏi. "Bức th " vẻn vẹn chỉ có một dấu chấm hỏi( ? ). Vài ngày sau, nhà văn nhận đợc th trả lời của nhà xuất bản. " Bức th" ấy lại vẻn vẹn chỉ có một dÊu chÊm than( ! ) Em h·y viÕt thµnh hai v¨n b¶n diÔn t¶ néi dung, ý nghÜa cña hai dÊu chÊm câu đó. 5. Trong bài " Cây tre Việt Nam", Thép Mới viết : " Tre, anh hùng lao động. Tre, anh hùng chiến đấu". Hai câu trên thuộc loại câu trần thuật nào? Cách dùng dÊu phÈy cã t¸c dông g×?.

(79)

(80)

giao an van 6 hay

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về