Tuan 13 Chi Pheo

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (129.79 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tuần 15
Tiết 57,58,59
Ngày soạn: 16.10

CHÍ PHÈO

Nam Cao
I. Mục tiêu bài học

1. Kiến thức: Giúp HS hiểu được:

- Những khía cạnh sâu sắc, mới mẻ của ngòi bút NC trong việc thể hiện số phận bi
thảm của người nông dân bị áp bức, bóc lột tàn tệ trước CM, qua đó thấy được sức mạnh
tố cáo độc đáo của tác phẩm.

- Tư tưởng nhân đạo sâu sắc của NC, đặc biệt thể hiện trong việc đi sâu khám phá bản
chất lương thiện, đẹp đẽ của người nông dân khi họ bị xã hội vùi dập đến mất cả hình
người, tính người.

- Những giá trị đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm có tầm vóc kiệt tác này.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự.

3. Thái độ: Thái độ sống tích cực và bao dung.
II. Phương pháp, phương tiện:

- Diễn giảng, phát vấn, thảo luận nhóm.

- Sách giáo khoa, sách giáo viên, bảng nhóm, bảng phụ, đồ dùng dạy học.
III. Tiến trình dạy học

1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:

Quan điểm nghệ thuật của NC? Các đề tài chính trong những sáng tác của NC trước
CMT8?

3. Bài mới:

HOẠT ĐỘNG THẦY - TRÒ NỘI DUNG CƠ BẢN

HĐ1:

- Hãy giới thiệu xuất xứ của tác phẩm Chí
Phèo?

- Chí Phèo cịn có những tên gọi nào khác?
Thử giải thích các tên gọi đó.

- Tóm tắt tác phẩm?

- Em đã đọc qua tác phẩm này, kết hợp với
kiến thực từ SGK, hãy nêu lên giá trị cơ
bản của tác phẩm?

HĐ 2:

- Theo em, nguyên nhân những đau khổ
của CP bắt đầu từ đâu, do ai gây ra?

- Qua đoạn trích, em hình dung BK là
người ntn? Chỉ ra những dẫn chứng chứng
minh cho điều đó.(Có tính cách ra sao? Tìm

chi tiết minh họa.)

Tiết 1
I. Giới thiệu:

- Xuất xứ: in thành sách lần đầu 1941. 1946
in trong tập luống cày.

- Tên gọi: Cái lị gạch cũ, Đơi lứa xứng
đơi(1941), Chí Phèo (1964)

- Tóm tắt tác phẩm: Tóm tắt theo cuộc đời
của Chí Phèo.

- Đánh giá: Là một kiệt tác trong văn xi
VN hiện đại, có giá trị hiện thực và nhân
đạo sâu sắc, đạt trình độ nghệ thuật bậc
thầy.

II. Phân tích:

1. Nhân vật Bá Kiến:

- Đại diện cho tầng lớp bóc lột ở làng Vũ
Đại.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- Thuyết giảng, mở rộng:
+ Mềm nắn rắn bng

+ Bám thằng có tóc, khơng ai bán thằng

trọc đầu

+ Khơn ngoan chỉ bóp đến nửa chừng
+ Chỉ cần cho 5 hào là có thể sai nó đến
tác hại bất cứ anh nào khơng nghe mình…
- Trong đoạn trích, em hình dung ra bộ mặt
của làng Vũ Đại như thế nào? Cuộc sống
của người dân ở đó ra sao?

(Tăm tối, thế lực thống trị đông đảo và độc
ác, thủ đoạn, chực chị dìm chết những
người cơ thế, bóc lột họ đến tận xương tủy,
cướp đi của họ nhân hình, nhân tính và sự
sống…)

HĐ 3:

- Yêu cầu học sinh sắp xếp lại các sự kiện
chính trong cuộc đời Chí Phèo (GV đã
chuẩn bị sẵn) (thời gian 2 phút)

- Những sự kiện nào ảnh hưởng sâu sắc đến
tính cách và số phận của Chí Phèo?

( Vào tù, gặp TN, bị TN cự tuyệt)

- Từ đó, ta có thể chia cuộc đời cuả CP
thành bao nhiêu giai đoạn? Đó là những
giai đoạn nào?

( 4 giai đoạn: 1. Trước lúc đi tù (20 năm)
(đi tù: 7, 8 năm mới về làng)

2. Sau khi ra tù đến trước khi gặp
TN (hơn 10 năm)

3. Đón nhận tình u của TN (6
ngày)

4. Bị TN cự tuyệt. (kết thúc cuộc
sống))

- GV khái quát lại cuộc đời CP. Chỉ ra giá
trị nhân đạo (hạnh phúc quá ngắn ngủi
trong 1 cuộc đời dài đăng đẳng hơn 40
năm).

HĐ 4:

- Chia lớp thành 5 nhóm, thảo luận các câu
hỏi theo yêu cầu.

N1: Xuất thân và tuổi thơ của CP? Khi
trưởng thành, CP là người ntn?

N2: Những biểu hiện tha hóa của CP về
ngoại hình?

N3: Những biểu hiện tha hóa của CP về

+ Độc ác, tàn nhẫn.
+ Gian ngoan thủ đoạn.
 Lão già gian hùng, quỉ quyệt.

 Giá trị tố cáo cuả tác phẩm.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

tư cách?

N4: Diễn biến tâm trạng của CP khi
được TN quan tâm, chăm sóc?

N5: Tâm trạng và hành động của CP
sau khi bị TN cự tuyệt?

(Thời gian: 5 phút. Nêu dẫn chứng cụ thể
kèm theo)

Các nhóm lần lược treo bảng kết quả thảo
luận khi được gọi. GV nhận xét, chỉnh sửa.
Yêu cầu HS gạch chân SGK các dẫn
chứng.

HĐ 5:

- Nhận xét kết quả thảo luận cuả nhóm 1.
- Nhận xét mối tương quan giữa hồn cảnh
sống, mơi trường sống và bản chất của CP?
- Liên hệ so sánh với nhân vật Xn tóc đỏ:
hồn cảnh tương đồng nhưng tính cách
khác nhau  khẳng định bản chất tốt đẹp

bẩm sinh trong cuộc đời CP  giá trị nhân
đạo.

HĐ 6:

- Sau khi ra tù, CP trở thành người ntn?
- Nhận xét kết quả thảo luận của nhóm 2.
- Thuyết giảng: Lý giải các chi tiết trong tp:
răng cạo trắng hớn, quần nái đen với áo
Tây vàng, triền miên trong cơn say, rạch
mặt ăn vạ… Giúp HS hình dung rõ hơn sự
tha hóa cùng cực của CP.

- Nhận xét kết quả thảo luận của nhóm 3.
- Theo em, vì sao Chí Phèo lại chửi?

(Tiếng chửi: Phản ứng với cuộc đời; ít
nhiều ý thức được mình bị xã hội gạt ra
khỏi thế giới lồi người  cơ độc)

- Thuyết giảng: CP phá nát không biết bao
nhiêu cảnh yên vui, làm tan nát khơng biết
bao nhiêu gia đình lương thiện…

- Nguyên nhân tha hóa của CP? (Nhà tù
thực dân và chế độ thối nát)

- Thuyết giảng: Sự khác biệt giữa nhà tù

a. Chí Phèo trước lúc đi tù:

- Xuất thân: Không nguồn cội.

- Tuổi thơ: Được chuyền tay nuôi lớn qua
nhiều người; tự làm thuê, ở đợ để kiếm
sống.

- Trưởng thành: Là một chàng trai có nhân
cách tốt, tự trọng, có ước mơ đẹp và giản
dị.

 Tuy ra đời và lớn lên trong hồn cảnh
khơng thuận lợi, nhưng CP vẫn là một con
người lương thiện, có bản chất tốt đẹp.
b. Chí phèo sau khi ra tù đến trước lúc
gặp TN: Tha hóa về nhân hình và nhân
tính.

- Nhân hình:

+ Đầu trọc lóc, răng cạo trắng hớn
+ Mặc quần nái đen với áo Tây vàng
+ Mặt đen - rất cơng cơng

+ 2 con mắt gườm gườm- Gớm chết!
+ Ngực, tay: chạm trổ rồng phượng với
một tướng cầm chùy…

 Kì dị, qi gỡ, ghê gớm, đáng sợ.
- Nhân tính:

+ Sống triền miên trong cơn say
+ Rượu xong thì chửi.

+ Rạch mặt ăn vạ.

+ Làm tay sai cho Bá Kiến.

 Sống tăm tối, bị xã hội phủ nhận quyền
làm người. Say sưa, hung hãn và ngang
ngược; trở thành con quỹ dữ của làng Vũ
Đại.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

của những chế độ tiên tiến: Tội phạm  nhà
tù  người lương thiện, Nhà tù thực dân ½
pk: Người lương thiện  nhà tù  con quỹ dữ

 Xã hội thực dân đã đẩy những con người
lương thiện vào tù; nhà tù thực dân và thế
lực thống trị đã cướp đi cả nhân hình lẫn
nhân tính của họ.

HĐ 7:

- Nhận xét kết quả thảo luận của nhóm 4.

- Treo sơ đồ chỉ ra mối quan hệ giữa CP
với những nhân vật khác để thấy được TN
là một người rất đặc biệt với CP: là người
lần đầu tiên chăm sóc và thề hiện tình
người với CP.

- Theo em, nhờ vào điều gì mà CP khao
khát được trở về với cuộc sống bình
thường?

(Có 3 tác nhân: 1. Tình người của TN đã
thức tỉnh tính người của CP; 2. Bản chất
lương thiện của CP trỗi dậy. 3. Cơn bệnh
đã làm cho CP yếu đi)

HĐ 8:

- Ước mơ của CP có được thực hiện
khơng? Vì sao?

- Bà cô TN, theo em, đại diện cho những
ai?

(Người dân, thành kiến của xã hội, sự ích
kỷ trong mỗi con người…Tất cả những
điều đó tưởng chừng nhỏ bé, vơ hại, nhưng
lại có thể gây ra rất nhiều tội ác…- Liên hệ
thực tế, giáo dục HS).

- Nhận xét kết quả thảo luận của nhóm 5.
- Thuyết giảng: CP ở trong tình trạng của 1
người sắp chết đuối, vớ được chiếc phao,

c. Khi được Thị Nở quan tâm chăm sóc:
+ Tỉnh dậy sau cơn say dài

+ Lần đầu tiên cảm nhận được những âm
thanh bình dị mà ấm áp của cuộc sống –
tiếng gọi tha thiết của cuộc đời.

+ Hồi tưởng về quá khứ: sống lại những
ước mơ tươi đẹp đã rất xa xơi…

+ Ý thức hồn cảnh hiện tại: già, cô độc,
đến cái dốc bên kia của cuộc đời…

+ Suy nghĩ về tương lai: đói rét, ốm đau và
cơ độc…

+ Lịng buồn sâu sắc (mơ hồ buồn, chao ôi
buồn, nao nao buồn, buồn thay cho đời…)
+ Xúc động, ngạc nhiên đến rơi nước mắt.
(vì lần đầu tiên hắn được một người đàn bà
cho).

+ Muốn làm nũng  hiền lành như trẻ con.
+ Khát khao trở thành người lương thiện,
khát khao muốn trở về với cuộc sống cuả
con người.

 Nhờ vào sự chăm sóc của Thị Nở + bản

chất lương thiện vẫn sống trong sâu thẵm
tâm hồn CP (+ tác nhân: trận ốm)  CP thức
tỉnh, muốn được trở về với cuộc sống của

con người  Giá trị nhân đạo.

d. Khi bị TN từ chối:

- Tâm trạng:

+ Ngạc nhiên đến ngẩn người  không tin
đó là sự thật.

+ Đuổi theo thị, nắm tay thị  cố gắng níu
kéo

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

nhưng chiếc phao đó đang trôi vuột khỏi
tầm tay  tuyệt vọng, đau đớn, bế tắc.
- Theo em, vì sao CP lại đến nhà BK mà
không đến nhà TN? Hành động này chứng
tỏ CP say hay tỉnh?

(Hành động trả thù kẻ đã gây ra những căn
nguyên bi kịch cho cuộc đời mình  hành
động có ý thức)

- Thuyết giảng:

+ Trước đây: CP vì cuộc sống đã đánh đổi
linh hồn. Giờ đây, vì muốn tìm lại linh hồn,
CP đã đánh đổi bằng tính mệnh.

+ Trong hồn cảnh bất lợi, tha hóa cùng
cực, bản chất lương thiện của người nông

dân VN vẫn tồn tại. Tâm hồn họ vẫn khát
khao một cuộc sống bình thường của con
người  giá trị nhân đạo.

- Câu hỏi vui, nhưng phải suy gẫm: Theo
em, Thị Nở có yêu CHí Phèo hay khơng, vì
sao?

HĐ 9:

- Qua những gì đã phân tích, em hãy chỉ ra
những giá trị về nội dung cuả tác phẩm?
(Hiện thực và nhân đạo)

- Những gt này được thể hiện như thế nào?

- Tác phẩm đã đạt được những thành cơng
gì về mặt NT? Chỉ ra những thành cơng đó.
- Thuyết giảng các NT đặc sắc. Có minh
họa kèm theo.

- Gọi HS đọc ghi nhớ SGK.

mơ đẹp vừa gây dựng

+ Khóc rưng rức  Đau đớn, tuyệt vọng, bế
tắt.

- Hành động:

+ Vác dao đến nhà Bá Kiến, đâm chết BK
rồi tự sát  hành động trả thù kẻ đã gây ra
những căn nguyên bi kịch cho cuộc đời
mình.

 Niềm khát khao được làm người được đặt
lên trên cả tính mệnh. CP đã chết trên
ngưỡng cửa trở lại làm người.

3. Giá trị nội dung và NT của tp.
a. Giá trị nội dung:

- Giá trị hiện thực:

+ Dựng lại chân thực bức tranh nông
thôn miền Bắc VN trước 1945.

+ Vẽ lại bức chân dung sống động
của người nơng dân bị tha hóa trong bức
tranh ấy.

+ Tái hiện lại bộ mặt xấu xa, độc ác
của giai cấp thống trị.

- Giá trị nhân đạo:

+ Tố cáo xã hội bất công, dồn người
lương thiện vào con đường cùng, tước đoạt
của họ nhân hình, nhân tính và sự sống.
+ Phát hiện ra vẻ đẹp tâm hồn của

người nông dân tha hóa  Khẳng định tính
thiên lương ln bất tử trong họ.

b. Giá trị nghệ thuật:

- Xây dựng nhân vật điển hình, hồn cảnh
điển hình.

- Thể hiện, phân tích tâm lý nhân vật rất
tinh tế, hợp lý.

- Ngôn ngữ độc thoại, đối thoại đặc sắc.
- Kết cấu uyển chuyển, phù hợp, hấp dẫn.
- Giọng văn lạnh lùng mà ẩn chứa một
tâm hồn đầy yêu thương, giàu lòng trắc ẩn.
III. Tổng kết: Ghi nhớ Sgk.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

- Những bi kịch mà CP phải gánh chịu? (1. Không nguồn cội; 2. Bị tha hóa, mất đi nhân
hình và nhân tính; 3. Bị cự tuyệt quyền làm người)

- Theo em, CP đáng thương hay đáng trách?
5. Dặn dò: Nắm nội dung bài.

</div>