Luận văn kinh doanh sản phẩm không đo lường giá trị vật chất và việc định giá các gói sản phẩm dịch vụ

Luận văn: Kinh doanh sản phẩm không đo
lường giá trị vật chất và việc định giá các
gói sản phẩm dịch vụ

1


lời mở đầu
Trong nền kinh tế nước ta hiện nay, sau khi chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế tập
trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp
ngày càng trở nên gay gắt theo các quy luật cảu nền kinh tế thị trường ngày càng
tăng theo trình độ phát triển của nó. Để có thể tồn tịa mục đích cuối cùng của bất
kỳ doanh nghiệp nào cũng là tối đa hoá lợi nhuận, thu được kết quả cao nhất, lợi
nhuận quyết định sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp. Vì vậy nhiệm vụ
chính của tất cả các doanh nghiệp là sắp xếp bố trí một cách hợp lí các nguồn lực
mà doanh nghiệp có được, tổ chức sản xuất kinh doanh một cách hiệu quả nhất.
Hơn nữa mục đích trên của doanh nghiệp chỉ có thể đạt được khi các sản phẩm
của doanh nghiệp có khả năng tiêu thụ được trên thị trường và phải có sức tranh
cạnh mạnh mẽ, với môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt và khốc liệt. Sản
phẩm do doanh nghiệp sản xuất còn có hai điều kiện trên quyết đó là chất lượng
cao và giá thành sản phẩm hạ.
Hạ giá thành sản phẩm, tổng nghĩa với việc hạ thấp chi phí sản xuất bởi chi phí
sản xuất cấu thành nên giá thành sản phẩm là mới quan tâm hàng đầu của các
doanh nghiệp. Hạ thấp chi phí được thực hiện thông qua việc nâng cao năng suất
lao động và tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu, tiết kiệm và quản lí và sử dụng tiết

kiệm chi phí là vấn đề quan tâm cấp thiết của mỗi doanh nghiệp trong nền kinh tế.
Trong thời gian thực tập tại Công ty tạo mẫu in và quảng cáo PRIN TAD nhận
thấy tầm quan trọng cuả giá thành sản phẩm đối với kết quả kinh doanh của Công

2

ty nên em đã chọn đề tài: “ Vấn đề giá thành sản phẩm trong kinh doanh tại Công
ty in và quảng cáo PRINTAD” làm luận văn tốt nghiệp.
chương i. cơ sở lí luận về giá thành sản phẩm.
I. Những vấn đề chung về giá thành sản phẩm.
1. Khái niệm giá thành sản phẩm.
Giá thành là chi phí sản xuất tính cho một khối lượng hoặc một đơn vịi sản phẩm
(công việc, dao vụ, dịch vụ) do doanh nghiệp đã sản xuất hoàn thành.
Giá thành sản phẩm là một chỉ tiêu tổng hợp, phản ánh chất lượng hoạt động sản
xuất, phản ánh kết quả sử dụng các loại tài sản, vật tư, tiền vốn trong quá trình sản
xuất của như các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh nghiệp đã thực hiện nhằm
đạt được mục đích sản xuất khối lượng sản phẩm nhiều nhất với chi phí ít nhất.
Giá thành sản xuất còn là chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế các hoạt động sản xuất
của doanh nghiệp.
2. Phân loại giá thành sản phẩm.
a. Phân loại giá thành theo thời gian và cơ sở số liệu tính giá thành.
Căn cứ vào thời gian và cơ sơ số liệu tính giá thành thì giá thành chia làm 3 loại:
- Giá thành kế hoạch: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở chi phí sản xuất
kế hoạch và sản lượng kế hoạch. Việc tính giá thành kế hoạch do bộ phận kế
hoạch của doanh nghiệp thực hiện và được tiến hành trước khi bắt đầu quá trình
chế tạo sản phẩm. Giá thành kế hoạch là mục tiêu phấn đấu của đơn vị, là căn cứ
để so sánh phân tích đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành của doanh
nghiệp.

3

- Giá thành định mức: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở các định mức
chi phí hiện hành và chỉ tính cho đơn vị sản phẩm. Việc tính giá thành này cũng
được thực hiện trước khi tiến hành sản xuất, chế tạo sản phẩm.
Giá thành định mức là công cụ quản lý định mức của đơn vị, là thước đo chính
xác để xác định kết quả sử dụng vật tư, tài sản, lao động trong sản xuất, giúp cho
đánh giá đúng đắn các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh nghiệp đã thực hiện
trong quá trình hoạt động sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh.
- Giá thành thực tế: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở số liệu chi phí sản
xuất thực tế đã phát sinh và tập hợp trong kỳ và sản lượng thực tế đã sản xuất ra
trong kỳ. Giá thành sản phẩm chỉ có thể được tính toán sau khi kết thúc quá trình
sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá thành thực tế là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh
kết quả phấn đấu của doanh nghiệp trong việc tổ chức sử dụng các giải pháp kinh
tế kỹ thuật để thực hiện quá trình sản xuất sản phẩm,là cơ sở để xác định kết quả
hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.
b. Phân loại giá thành theo phạm vi tính toán.
Theo phạm vị tính giá thành, giá thành sản phẩm chia làm 2loại:
- Giá thành sản xuất (hay giá thành công xưởng) gồm các chi phí sản xuất như các
chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất
chung tính cho những công việc, lao vụ hoàn thành.
- Giá thành toàn bộ: Bao gồm giá thành sản xuất cộng thêm chi phí bán hàng, chi
phí quản lý của doanh nghiệp đó. Giá thành toàn bộ chỉ được tính toán sau kh sản

4

phẩm đã được tiêu thụ, nó là căn cứ để xác định lãi trước thuế thu nhập của doanh
nghiệp.
II. Các phương pháp tính giá thành sản phẩm.
1. Đối tượng tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất:
Xác định đối tượng tính giá thành là công việc đầu tiên trong công tác tính giá

thành sản phẩm. Trong doanh nghiệp sản xuất, đối tượng tính giá thành là kết quả
sản xuất thu được, những công việc, lao vụ nhất định đã hoàn thành đòi hỏi phải
tính gái thành. Việc xác định đối tượng tính giá thành cũng phải căn cứ vào đặc
điểm, cơ cấu tổ chức sản xuất, đặc điểm quy trình công nghệ, kỹ thuật sản xuất
sản phẩm, đặc điểm tính chất của sản phẩm yêu cầu trình độ hạch toán và quản lý
của doanh nghiệp. Tuỳ thuộc vào đặc điểm, tình hình cụ thể mà đối tượng tính giá
thành có thể là:
- Từng sản phẩm, công việc, đơn đặt hàng đã hoàn thành.
- Mức thành phẩm, chi tiết, bộ phận, sản phẩm.
- Từng công trình, hạng mục công trình.
Song song với việc xác định đối tượng tính giá thành là xác định kỳ tính gía thành,
đó là thời kỳ mà bộ phận kế toán tính giá thành tiến hành công việc tính giá thành
cho các đối tượng tính giá thành. Xác định kỳ tính giá thành cho từng đối tượng
tính giá thành hợp lý sẽ giúp cho tổ chức công việc tính giá thành sản phẩm được
khoa học và đảm bảo cung cấp số liệu, thông tin về giá thành thực tế của sản phẩm
kịp thời, trung thực phát huy được vai trò kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch
giá thành của doanh nghiệp.

5

Sau khi xác định đối tượng tính giá thành và kỳ tính giá thành hợp lý công việc
tiếp theo của kế toán là lựa chọn phương pháp tính giá thành thích hợp để tính
toán tổng giá thành và giá thành đơn vị của từng sản phẩm lao vụ hoàn thành.
* Phân biệt đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản
phẩm.
Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm đều là
phạm vi giới hạn để hợp chi phí sản xuất. Chúng có mối quan hệ chặt chẽ với
nhau, số liệu chi phí sản xuất đã tập hợp được dùng để tính giá thành. Tuy nhiên
giữa hia loại đối tượng này cũng có những sự khác biệt đó là: Đối tượng tập hợp
chi phí sản xuất là căn cứ để mở các sổ chi tiết, tổ chức ghi chép ban đầu, tập hợp

số liệu chi phí sản xuất theo từng đối tượng. Còn đối tượng tính giá thành lại là
căn cứ để kế toán bảng tính giá thành theo từng đối tượng.
Kế toán nếu không phân biệt được hai loại đối tượng này sẽ không thể xác định
một cách đúng đắn mục đích và giới hạn của việc kiểm tra chi phí sản xuất theo
nơi phát sinh và ý nghĩa sử dụng chi phí, không cho phép thực hiện kiểm tra
nhiệm vụ hạ giá thành để từ đó có biện pháp giảm chi phsi sản xuất hạ giá thành
sản phẩm.
2. Các phương pháp tính giá thành sản phẩm
Việc tính giá thành sản phẩm chính xác giũp xác định và đánh giá chính
xác kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, giúp cho các nhà
quản lý có những giải pháp quyết định kịp thời, thích hợp để mở rộng hay thu hẹp
sản xuất, để đầu tư mặt hàng hay sản phẩm nào… Do đó, trên cơ sở chi phí sản

6

xuất đã tập hợp được theo các đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất, kế toán
phải vận dụng phương pháp tính giá thành sản phẩm.
a. Phương pháp tính giá thành giản đơn.
Phương pháp tính giá thành giản đơn còn gọi là phương pháp tính trực tiếp,
thường được áp dụng trong các doanh nghiệp sản xuất có quy trình công nghệ sản
xuất giản đơn, khép kín từ khi đưa nguyên vật liệu vào cho tới khi hoàn thành sản
phẩm, mặt hàng ít, khối lương lớn, chu kỳ sản xuất kinh doanh ngắn như các
doanh nghiệp thuộc ngành khai thác, các doanh nghiệp điện, nước Theo phương
pháp này, giá thành sản phẩm được tính một cách trực tiếp: căn cứ vào chi phí sản
xuất đã tập hợp được theo từng đối tượng tập hợp chi phí phát sinh trong kỳ và giá
thành sản phẩm làm dở cuối kỳ để tính ra giá thành sản phẩm theo công thức:
Tổng giá thành sản phẩm = Chi phí sản xuất sản phẩm làm dở đầu kỳ + Chi phí
sản xuất trong kỳ - Chi phí sản xuất sản phẩm làm dở cuối kỳ
Cánh tính này là đơn giản nhất, trong các phương pháp sau dù việc tính toán có
phức tạp hơn nhưng cuối cùng giá thành đều phải dựa vào công thức đơn giản này.

b. Phương pháp tính giá thành phân bước.
Phương pháp này áp dụng thích hợp trong các doanh nghiệp có quy trình công
nghệ sản xuất phức tạp kiểu liên tục, sản phẩm phải trải qua nhiều giai đoạn (phân
xưởng) liên tục kế tiếp nhau. Nửa thành phẩm giai đoạn trước là đối tượng tiếp tục
chế biến ở giai đoạn sau. Do có sự khác nhau về đối tượng tính giá thành nên
phương pháp tính giá thành phân bước chia thành:
- Phương pháp tính giá thành phân bước có tính giá thành NTP.

7

- Phương pháp tính giá thành phân bước không tính giá thành NTP.
* Phương pháp tính giá thành phân bước có tính giá thành NTP.
Trong trường hợp này để tính được giá thành của nửa thành phẩm ở giai đoạn
công nghệ cuối cùng cần xác định được giá thành của NTP ở giai đoạn trước
chuyển sang giai đoạn sau cùng với cdác chi phí của giai đoạn sau để tính giá
thành NTP giai đoạn sau, cứ như vậy tuần tự cho tới giai đoạn cuối cùng khi tính
được tính được giá thành thành phẩm.
Việc kết chuyển tuần tự chi phí từ giai đoạn trước sang giai đoạn sau trình tự như
trên có thể theo số liệu tổng hợp hoặc theo từng khoản mục giá thành. Nếu kết
chuyển chi phí gia đoạn trước sang giai đoạn sau theo số liệu tổng hợp thì sau khi
tính được giá thành thành phẩm ta phỉa hoàn nguyên ngược trở lại theo các khoản
mục chi phí quy định: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân cong trực
tiếp, chi phí sản xuất chung mà việc hoàn nguyên rất phức tạp nên ít được sử
dụng trong thực tế.
Việc kết chuyển tuần tự riêng theo từng khoản mục sẽ cho ta giá thành của nửa
thành phẩm bước sau và thành phẩm ở giai đoạn cuối cùng theo khoản mục nên
được áp dụng phổ biến.
Có thể khái quát trình tự tính giá thành phân bước có tính giá thành NTP như sau:
Giả sử doanh nghiệp sản xuất sản phẩm phải trải qua N giai đoạn (phân xưởng)
chế biến liên tục, ta có sơ đồ kết chuyển chi phí tuần tự để tính giá thành như sau:

Theo sơ đồ trên ta có công thức tính giá thành:

8

Giá thành thành phẩm = Giá thành NTP ở giai đoạn n - 1 + Chi
phí ở giai đoạn n - Chi phí dở dang cuối kỳ
Trong đó Zntp: Giá thành nửa thành phẩm.
* Phương pháp tính giá thành phân bước không tính giá thành NTP
Trong trường hợp này đối tượng tính giá thành chỉ là thành phẩm ở bước công
nghệ cuối cùng. Do đó chỉ canà tính toán chính xác, xác định phần chi phí sản
xuất của từng giai đoạn nằm trong thành phẩm ta được giá thành thành phẩm. Sơ
đồ phương pháp này như sau:
Giá thành sản phẩm = Tổng chi phí sản xuất ở từng giai đoạn nằm trong thành
phẩm
Trong đó chi phí sản xuất ở từng giai đoạn được tính bằng công thức:
Chi phí sản xuất ở giai đoạn thứ i = Chi phí sản xuất kinh doanh đầu kỳ +
chi phí sản xuất giai đoạn i
Số lượng sản phẩm hoàn thành + số lượng sản phẩm dd giai đoạn i x Sản
lượng thành phẩm
c. Phương pháp loại trừ chi phí sản xuất sảm phẩm phụ.
Nêu trong cùng một quy trình cong nghệ sản xuất, ngoài sản phẩm chính còn thu
được sản phẩm phụ thì để tính được giá thành sản phẩm chính ta cần loại trừ phần
chi phí sản xuất tính cho sản phẩm phụ, thường tính theo giá kế hoạch hoặc cũng
có thể tính bằng cách lấyư phần giá bán trừ đi lợi nhuận định mức và thuế. Sau khi
tính được chi phí sản xuất cho sản phẩm phụ, tổng giá thành của smả phẩm chínha
được tính như sau:

9

Giá thành sản phẩm chính = Chi phí sản xuất sản phẩm

dd đầu kỳ + Chi phí sản xuất trong kỳ - Chi phí sản xuất sản phẩm
dd cuối kỳ - Chi phí sản phẩm phụ
Chi phí sản xuất sản phẩm phụ cũng được tính riêng theo từng khoản mục bằng
cách lấy tỉ trọng chi phí sản xuất sản phẩm phụ trong tổng sản phẩm sản xuất của
cả quy trình công nghệ nhân với từng khoản mục tương ứng.
Chi phí sản xuất phụ = Tỷ trọng x Chi phí tương ứng
Chi phí sản xuất phụ có thể được tính trừ vào các khoản chi phí nguyên vật liệu
trực tiếp.
d. Phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng.
Phương pháp này thích hợp với các doanh nghiệp tổ chức sản xuất đơn chiếc,
hàng loạt nhỏ hoặc vừa theo các đơn đặt hàng. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất
là từng đơn đặt hàng, đối tượng tính giá thành là đơn đặt hàng đã hoàn thành. Nếu
trong kỳ đơn đặt hàng chưa hoàn thành thì hàng tháng vẫn phỉa mở sổ kế toán để
tập hợp chi phí sản xuất cho đơn đặt hàng đó, để khi hoàn thành tổng cộng chi phí
các tháng lại ta có giá thành của đơn đặt hàng.
Nếu đơn đặt hàng đó được sản xuất chế tạo ở nhiều phân xưởng, tổ đội khác nhau
thì phải tính toán xác định số chi phí của từng phân xưởng có liên quan đến đơn
đặt hàng đó. Những chi phí trực tiếp được tập hợp thẳng vào đơn đặt hàng còn chi
phí chung cần phải phân bổ theo tiêu thức thích hợp. Kế toán cần phải mở cho mỗi
đơn đặt hàng một bảng tính giá thành.
e. Tính giá thành theo phương pháp hệ số:

10

Phương pháp này áp dựng trong trường hợp cùng một quy trình công nghệ sản
xuất với cùng một loại nguyên vật liệu hao ta thu được nhiều loại sản phẩm khác
nhau. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là toàn bộ quy trình công nghệ sản xuất.
Để tính được giá thành từng loại sản phẩm ta căn cứ vào hệ số tính giá thành quy
định cho từng loại sản phẩm, rồi tiến hành các bước sau:
- Căn cứ vào đặc điểm tiêu chuẩn kinh tế kỹ thuật, xác định hệ số giá thành (Z)

cho từng loại sản phẩm chính, trong đó sản phẩm đặc trưng tiêu biểu nhất là hệ số
1.
- Căn cứ sản lượng hoàn thành thực tế từng loại sản phẩm (Qi) và hệ số giá (Hi)
xác định tổng khối lượng sản phẩm hoàn thành đã được quy đổi.
Tổng khối lượng sản phẩm hoàn thành quy đổi = Tính tổng giá trị thực tế từng
loại sản phẩm theo từng khoản mục.
f. Tính giá thành theo phương pháp tỷ lệ:
Nếu trong một quy trình công nghệ sản xuất, kết quả sản xuất thu được là nhóm
sản phẩm cùng loại với quy cách, kích cỡ, phẩm cấp khác nhau để tính được giá
thành từng loại thì phải chọn tiêu chuẩn phân bổ giá thành. Tiêu chuẩn phân bổ có
thể là giá thành kế hoạch hay giá thành định mức của sản phẩm tính theo sản
lượng thực tế. Sau đó tính ra tỷ lệ giá thành của nhóm sản phẩm.
Tỷ lệ giá thành từng khoản mục =
Tiếp theo lấy tiêu chuẩn phân bổ có trong từng quy cách nhân với tỷ lệ giá thành
ta được giá thành từng quy cách, kích cỡ:

11

Tổng giá thành thực tế từng quy cách = Tiêu chuẩn phân bổ có trong từng
quy cách x Tỷ lệ tính giá thành
g. Tính giá thành sản phẩm theo phương pháp định mức:
Đối với doanh nghiệp có quy trình công nghệ ổn định, có hệ thống định mức kinh
tế kỹ thuật, định mức chi phí, dự toán chi phí tiên tiến, hợp lý thì việc tính giá
thành sản phẩm theo phương pháp định mức có tác dụng lớn trong việc kiểm tra
tình hình thực hiện định mức, dự toán chi phí, tình hình sử dụng hợp lý, tiết kiệm,
hiệu quả hay l•ng phí chi phí sản xuất. Ngoài ra còn giảm bớt được khối lượng ghi
chép và tính toán của kế toán để nâng cao hiệu quả của công tác kế toán. Phương
pháp tính giá thành theo theo định mức được tiến hành theo các bước sau:
- Tính giá thành định mức của sản phẩm.
Giá thành định mức của sản phẩm được căn cứ vào các định mức kinh tế kỹ thuật

hiện hành để tính. Tuỳ thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà giá thành định mức
bao gồm giá thành định mức của các bộ phận chi tiết cấu thành nên sản phẩm hoặc
giá thành định mức của NTP ở từng giai đoạn công nghệ, từng phân xưởng tổng
cộng lại hoặc cũng có thể tính luôn cho sản phẩm.
- Xác định số chênh lệch do thay đổi định mức.
Vì giá thành định mức tính theo các định mức hiện hành do vậy khi có thay đổi
cần phải tính toán lại theo định mức mưói và thường tiến hành vào đầu tháng nên
việc tính toán số chênh lệch do thay đổi định mức chỉ thực hiện đối với số sản
phẩm làm dở đầu kỳ vì chi phí tính cho sản phẩm làm dở đầu kỳ (cuối kỳ trước)

12

là theo định mức cũ. Số chênh lệchdo thay đổi định mức bằng định mức cũ trừ đi
định mức mới.
- Xác định số chênh lệch do thoát ly định mức.
Chênh lệch do thoát ly định mức là số chênh lệch do tiết kiệm hoặc vượt chi. Việc
xác định số chênh lệch do thoát ly định mức được tiến hành theo những phương
pháp khác nhau tuỳ thuộc vào từng khoản mục chi phí.
+ Đối với chi phí nhân công trực tiếp.
Thoát ly
so với định mức = Chi phí nhân công trực tiếp p/s trong kỳ - Số
lượng sản phẩm gia công chế biến x Định mức chi phí nhân công trực tiếp
trong kỳ /sản phẩm
+ Đối với chi phí sản xuất chung:
Thoát ly
so với định mức = Chi phí sản xuất chung trong kỳ - Số lượng sản
phẩm gia công chế biến x Định mức chi phí nhân công trực tiếp trong kỳ
/sản phẩm
+ Đối với chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.
Có thể căn cứ vào phiếu báo vật liệu còn lại hoặc phiếu nhập vật liệu thừa trong

sản xuất để tập hợp. Ta cũng có thể sử dụng 3 phương pháp: phương pháp chứng
từ báo động, phương pháp cắt vật liệu, phương pháp kiểm.
+ Tính giá thành thực tế của sản phẩm.

13

Sau khi tính toán xác định được giá thành định mưc, chênh lệch do thay đổi và
thoát ly định mức, giá thành thực tế của ps tính theo phương pháp định mức như
sau:
Giá thành thực tế = Giá thành định mức Chênh lệch do thay đổi định mức
x Số thoát ly do thay đổi định mức
chương ii. thực trạng về giá thành sản phẩm tại công ty tạo mẫu in và quảng cáo
printad
I. Quá tình hình thành và phát triển của Công ty tạo mẫu in và quảng cáo
PRINTAD.
1. Quá trình hình và năng hoạt động của Công ty.
Công ty tạo mẫu in và quảng cáo (PRINTAD) là doanh nghiệp nhà nước trực bộ
văn hoá thông tin. Công ty được thành lập từ năm 1990. Sau 10 năm hoạt động
dưới các lĩnh vực tạo mẫu, chế bản và in phục vụ cho các xí nghiệp in, nhà xuất
bản và ngành công nghiệp chế biến, Công ty luôn là doanh nghiệp làm ăn có lãi và
là một trong những doanh nghiệp đứng đầu trong việc đưa công nghệ tiên tiến vào
sản xuất.
Sản phẩm Công ty làm ra là Film dương bản phục vụ cho công nghệ in ấn.
Hình thức đầu tư của Công ty là thay thế, sửa chữa thiết bị, duy trì sản xuất
2. Sự cần thiết và mục tiêu của dự án nâng cấp hệ thống chế bản Scitex:
- Căn cứ theo quy chế quản lý đầu tư và xây dựng ban hành kèm theo nghị định số
52 /1999 /NĐ - CP ngày 8/7/1999 của chính phủ.

14

- Căn cứ thông tư số 06/1999/thị trường - BKH ngày 24/11/1999 của Bộ kế hoạch
và đầu tư hướng dẫn về nội dung tổng mức đầu tư, hồ sơ thẩm định đầu tư và báo
cáo đầu tư.
Công ty tạo mẫu in và quảng cáo PRINTAD lập báo cáo đầu tư nâng cấp hệ thống
chế bản Scitex, xin vay trong hạn Ngân hàng đầu tư và phát triển Hà Nội.
- Căn cứ vào quy hoạch phát triển ngành đã được xác định trên cơ sở kế hoạch
sản xuất kinh doanh trong thời gian tới của doanh nghiệp. Để phục vụ cho quá
trình sản xuất kinh doanh và nâng cao chất lượng sản phẩm, Công ty đã quyết
định đầu tư dự án: Thay thế bộ phận đầu Laze của máy Dolev 450.
- Do nhu cầu của sản xuất kinh doanh, hiện nay đầu Laze cũ bị hỏng nên Công ty
quyết định mua đầu Laze mới để thay thế, phục vụ kịp thời cho sản xuất.
- Thực hiện được dự án này Công ty đã tận dụng được thiết bị đang trong thời kỳ
còn khấu hao nhưng do một bộ phận bị hỏng nên không vận hành được. Nếu thay
thế sẽ làm tăng thêm doanh thu cho Công ty, nâng cao đời sống cho công nhân
viên của Công ty và thiết thực nahát là tăng thêm nguồn thu ngân sách cho nhà
nước (từ tiền thuế các loại).
3. Đặc điểm bộ máy quản lí của Công ty.
Công ty tạo mẫu in và quảng cáo PRINTAD có tổng số 21 cán bộ công nhân viên.
- Giám đốc Công ty là người điều hành trực tiếp mọi hoạt động của Công ty và
chịu mọi trách nhiệm trước Boọ văn hoá và thông tin về tình hình sản xuất và kinh
doanh của Công ty.

15

- Phòng tài chính là một phòng chức năng có nhiệm vụ phản ánh và giám đốc
đồng tiền của Công ty một cách liên tục và toàn diện, có hệ thống quá trình quản
lý và hạch toán kinh tế, phát hiện và nâng cao mọi khả năng tiềm tàng phục vụ cho
sản xuất kinh doanh của Công ty, quản lý và nâng cao hiệu quả của đồng vốn
- Phòng kinh doanh có chức năng tham mưu cho giám đốc về kế hoạch sản xuất
và tiêu thụ sản phẩm, nắm bắt nhu cầu của thị trường từ đó vạnh ra các bước chiến

lược khả thi nhằm giúp cho Công ty có hướng đi hiệu quả trong việc sản xuất và
kinh doanh.
- Kế toán có chức năng thu thập và xử lí thông tin, cung cấp thông tin về tình hình
tài chính cho người điều hành. Ghi chép chính xác đầy đủ toàn bộ quá trình sản
xuất kinh doanh của Công ty. Lập báo cáo phana tích kinh tế, giải trình các khoản
thu chi, đề xuất với giám đốc những chủ trương biện pháp giải quyết tài chính của
Công ty.
- Xưởng sản xuất làa nơi có còn trang thiết bị máy móc tiên tiến cho các công
nhân viên trực tiếp sử dụng.
- Bảo vệ chịu trách nhiệm bảo vệ tài sản, máy móc thiết bị và an toàn cho cán bộ
và công nhân viên của Công ty.
- Lái xe chịu nhiệm vụ đưa đón các cán bộ Công ty trong quá trình công tác.
Qua cơ cấu trên cho thấy Công ty có bộ máy quản lí gọn nhẹ, số lượng ít, phân
công nhiệm vụ rõ ràng. Với cơ cấu này Công ty được tổ chức sản xuất kinh doanh
một cách có hiệu quả, nhịp nhằng, thống nhất, giảm bớt được chi phí, góp phần
thu lợi nhuận cao. Tuy nhiên vào cơ cấu này ta thấy Công ty có thể đạt hiệu quả

16

kinh doanh cao hơn nữa nếu như tổ chức riêng một phòng Marketing riêng biệt để
nghiên cứu khả năng tiêu thụ và quảng cáo tiếp thị cho sản phẩm của mình. Mặc
dù đã có phòng kinh doanh nhưng nó chỉ đơn thuần lập kế hoạch, chiến lược về
sản xuất và tiêu thụ chứ chưa chú ý đến khâu xuất tiến bán hàng
4. Một số chỉ tiêu về tình hình tài chính của Công ty.
Công ty được thành lập từ năm 1990 sau 10 năm hoạt động dưói các lĩnh vực tạo
mẫu, chế bản và in phục vụ cho các xí nghiệp in, nhà xuất bản và ngành công
nghiệp chế biến, Công ty luôn là doanh nghiệp làm anư có lãi và là một trong
những doanh nghiệp đứng đầu trong việc đưa công nghệ tiên tiến vào sản xuất.
II. Thực trạng về công tác quản lý giá thành sản phẩm tại Công ty tạo mẫu và
quảng cáo PRINTAD

1. Phân tích khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp tham gia vào quá trình
sản xuất sản phẩm.
Chi phí về nguyên vật liệu trực tiếp bao gồm toàn bộ các chi phí về nguyên vật
liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu mà doanh nghiệp đã bỏ ra có liên quan trực
tiếp đến việc sản xuất sản phẩm, đây là khoản mục chi phí chiếm tỷ trọng lớn
trong giá thành sản phẩm sản xuất.
Trong quá trình sản xuất cùng với việc nâng cao trình độ cơ giới hoá, tự động hoá,
năng xuất lao động được tăng lên không ngừng dẫn đến sự thay đổi cơ cấu chi phí
trong giá thành sản phẩm; tỷ trọng hao phí lao động sống giảm thấp và ngược lại
tỷ trọng hao phí lao động vật hoá tăng lên, vì vậy phân tích các nhân tố tác động

17

trực tiếp đến chi phí về vật liệu là điều kiện khai thác khả năng tiềm tàng nhằm
giảm bớt chi phí này trong giá thành đơn vị sản phẩm.
a. Đánh giá chung chi phí vật liệu:
Bằng phương pháp so sánh thực tế với dự toán sẽ xác định số chênh lệch chi phí
vật liệu (Tiết kiệm hoặc vượt chi).
Sau đó xác định các nhân tố ảnh hưởng là giá cả vật liệu đưa vào sản xuất và tình
hình thực hiện định mức hao phí vật liệu, việc thay đổi cơ cấu vật liệu sử dụng so
với kế hoạch cũng là một nhân tố ảnh hưởng đến chi phí vật liệu. Vận dụng
phương pháp nên trên ta phân tích theo số lượng hàng báo cáo
Tổng chi phí vật liệu cho hai loại sản phẩm là Film A61 và Film A32 thực tế
giảm so với kế hoạch là 3.594.798 - 3.976.897 = - 382.099 (nghìn đồng).
Hay giảm: x 100 = 9,61%.
Số chi phí vật liệu giảm trên làm cho tổng giá thành sản phẩm đúng bằng giá đó.
Chi phí vật liệu giảm là do:
- Lượng sản phẩm sản xuất.
3.986.976 - 3.976.897 = 10.081 (nghìn đồng).
Lượng sản phẩm sản xuất tăng làm chi phí vật liệu tăng 10.081 (nghìn đồng). Đây

là nhân tố tất yếu vì lượng hao phí vật liệu tỉ lệ thuận với lượng sản phẩm sản
xuất.
- Lượng vật liệu hao phí cho mọt đơn vị sản phẩm.
3.734.959 - 3.986.978 = - 252.019 (nghìn đồng).
Hay làm giá thành giảm là: = 0,06 hay - 6%.

18

Như vậy nếu loại từ ảnh hưởng của nhân tố số lượng sản phẩm sản xuất thì do
mức hao phí và giá cả vật tư giảm đi nên giá thành toàn bộ sản phẩm thực tế so
với kế hoạch đã giảm được.
3.594.798 - 3.986.978 = - 392.180 (nghìn đồng) hay - 17%.
Trong đó tiết kiệm mức chi dùng vật tư nên làm giá thành toàn bộ sản phẩm giảm
được 252.019 (nghìn đồng) hay 11%.
Do giá cả vật tư hao phí giảm nên làm toàn bộ giá thành sản phẩm gảim được
140.161 (nghìn đồng) hay 6%. Qua những kết luận trên ta thấy tình hình chi dùng
vật liệu của doanh nghiệp có ảnh hưởng tốt đến việc hạ giá thành thực tế so với kế
hoạch.
b. Phân tích đơn giá của nguyên vật liệu:
Đơn giá của nguyên vật liệu bao gồm giá mua vật liệu và chi phí thu mua vật liệu
như chi phí bốc xếp, vận chuyển, bốc đỡ, chi phí bảo quản và các khoản thuế và
chi phí khác phải tính vào giá thành thực tế của vật liệu theo quy định chung, nhân
tố giá mua vật liệu thường là nhân tố khách quan, nhưng chịu sự ảnh hưởng về
tình hình cung cầu trên thị trường nên nếu doanh nghiệp biết chớp lấy thời cơ mua
theo những nguồn cung cấp khác nhau thì cũng có thể tác động tới giá mua vật
liệu.
Chi phí thu mua là nhân chủ quan phụ thuộc vào chất lượng công tác cung ứng
trên thị trường, chi phí này phụ thuộc vào nguồn nhập vật liệu, địa điểm mua, điều
kiện phương tiện vận chuyển
c. Phân tích nhân tố “mức tiêu hao vật liệu”.

19

Tổng mức tiêu hao vật liệu trong kỳ tăng, giảm so với kế hoạch thường chịu tác
động của các nhân tố:
- Sjư thay đổi mức tiêu hao nguyên vật liệu cho một đơn vị sản phẩm.
- Sự thay đổi số lượng sản phẩm sản xuất.
- Sự thay đổi các nhân tố sử dụng nguyên vật liệu.
Để xác định được tổng mức tiêu hao nguyên vật liệu ta tính theo công thức sau:
M1 - M0 (m1 - m0) q1 + (q1 - q0) m0.
Trong đó: M1, M0 là tổng mức hao phí nguyên vật liệu thị trường, KH.
m1, m0 mức hao phí nguyên vật liệu thị trường, KH cho một đơn vị sản phẩm.
q1, q0 lượng sản phẩm sản xuất TT, KH.
2. Phân tích khoản mục chi phí nhân công trực tiếp: Chi phí nhân công trực tiếp
trong giá thành đơn vị sản phẩm là phân tích lương và các khoản tính theo tỷ lệ
lượng quy định.
- Đánh giá chung:
Chênh lệch tiền lương tuyệt đối = quỹ lương TT - quỹ lương KH chênh lệch tiền
lương tương đối = quỹ lương TT - (quỹ lương Kh x tỷ lệ hoàn hành KH sản xuất).
- Tìm nguyên nhân làm tăng giảm.
Quỹ tiền lương của lao động TT (L) = số lượng lao động TT (N) x mức tiền lương
bình quân người (I).
Phân tích mức độ ảnh hưởng tới chênh lệch tuyệt đối quỹ lương bằng cách thay
thế liên hoàn.
Nhân tố 1: Sản lượng lao động trực tiếp.

20

L1 = (N2 - Nhà nước) x I0.
Nhân tố 2: Lương bình quân /người.

L2 = N1 x (I1 - I0).
Quỹ lương lao động trực tiếp sản xuất ở Công ty tháng 8/2002
Chỉ tiêu Số KH Số TT
1. Giá trị sản lượng (1000) 879.897 987.650
2. Quỹ lương lao động trực tiếp (1000đ) 26.400 26.500
3. Số lương lao động trực tiếp (người) 16 18
4. Tiền lương bình quân /người (1000đ) 750 800
+ Đối tượng phân tích: L = L1 - L0 = 26.500 - 26.400 = 100.
+ Tính mức ảnh hưởng của nhân tố.
L1 = (18 - 16) x 750 = 1500.
Nhân tố tiền lương bình quân /người.
L2 = 18 x (800 - 750) = 900.
Tổng hợp ảnh hưởng = 1500 + 900 = 2400.
Nhận xét: Ta thấy doanh nghiệp vượt chỉ tiêu tuyệt đối quỹ lương là 2400 là do sử
dụng lao động nhiều hơn dự kiến. Chỉ tiêu % thực hiện kế hoạch sản lượng là
112% ( x 100) vượt kế hạch 12% tiền lương bình quân người tăng làm tăng quỹ
lương của công ty.
Để đánh giá so sánh ta có:
Tỷ lệ thực hiện kế hoạch lương bình quân (%):
x 100 = 106%.

21

Sản lượng người lao động (%) x 100 = 112,5% tỷ lệ thực hiện kế hoạch về năng
suất lao động bình quân (%) = 112%; 1125% x 100
= 99,5%.
Qua đó ta thấy tỷ lệ trên giữa năng suất lao động và tiền lương bình quân là khá
hợp lí. Qua đó ta thấy việc quản lý nhân sự của Công ty rất có hiệu quả. Điều đó
thể hiện qua mức lương bình quân/ người khá cao. Với sự bố trí, phân công lao
động hợp lí sẽ dẫn đến năng suất lao động cao giá thành sản phẩm sẽ hạ.

3. Phân tích yếu tố chi phí khấu hao TSCĐ:
Khấu hao TSCĐ là biện pháp chủ quan trong quản lí nhằm thu hồi lại bộ phận giá
trị đ• hao mòn TSCĐ. Thực hiện được khâu này sẽ khiến giá thành sản xuất giảm
đáng kể. Việc phân tích yếu tố này dựa trên phương pháp tính mức khấu hao theo
thời gian.
5. Tỷ lệ khấu hao
- áp dụng bình quân từ tháng 1 đến 4 của năm 6% 6%
- áp dụng bình quân từ tháng 5 đến 12 của năm 6% 10%
6. Mức hao phí khấu hao năm bình quân (1000) 30.540 46.280
Khấu hao nhiều hay ít phụ thuộc vào cách tính khấu hao, có hai nhân tố ảnh
hưởng tới mức chi phí khấu.
- Nhân tố 1: Nguyên giá của máy móc thiết bị thay đổi do đánh giá lại, mua sắm
mới, do nhượng bán, thanh lý thời điểm xác định nguyên giá.
Thay đổi khi tính toán mức giá khấu hao là kỳ báo cáo liền ngay sau kỳ là sự thay
đổi TSCĐ.

22

- Nhân tố 2: Tỷ lệ khấu hao mỗi loại máy móc thiết bị.
Xác định ảnh hưởng mỗi mặt nhân tố nên trên bằng cách thay thế liên hoàn.
+ Đối tượng phân tính = 46.280 - 30.540 = 15.740
+ Do đánh giá lại TSCĐ trong năm làm tổng chi phí khấu hao 6.000 x x 8 (tháng)
= 240.
- Thanh lí TSCĐ trong năm làm tăng phí khấu hao.
x 2 (tháng) = 300.
- TSCĐ mua mới đưa vào sử dụng nguyên giá giảm so với khấu hao làm giảm chi
phí khấu hao.
x 4 (tháng) = 96.
- Thay đổi tỷ lệ khấu hao tăng tỷ lệ khấu hao thêm 4% làm tăng phí khấu hao là:
+ Từ tháng 5 đến tháng 8 vì chưa thanh lí TSCĐ nên nguyên giá để tính khấu hao

là. x 3 (tháng) = 5.580
+ Từ tháng 8 đến tháng 12 do đã thanh lý theo nguyên giá thực tế tính cho 4 tháng
vào cuối năm là x 4 (tháng) = 7.440.
- Tổng ảnh hưởng của nhân tố tỷ lệ khấu hao là 5.580 + 7.440 = 13.020.
4. Chi phí sản xuất chung, chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí bán hàng.
Tại công ty tạo mẫu in và quảng cáo PRINTAD là doanh nghiệp trực tiếp sản xuất
sản phẩm,các loại chi phí sản xuất chung, chi phí quản lí doanh nghiệp và chi phí
ban hàng là những khoản chi phí không hề thay đổi trong doanh nghiệp và trong
mỗi lần sản xuất thì các khoản chi phí này đã được các nhà quản lý tính vào giá

23

thành sản phẩm.Tuy nhiên Công ty cũng phải theo dõi từng khoản chi phí để có
phương pháp phân bổ chi phí cho từng sản phẩm.
Chi phí bán hàng phân ;bổ cho từng loại sản phẩm = x Chi phí bán hàng; phát
sinh trong kỳ
Chi phí quản lý phân ;bổ cho từng loại sản phẩm = x Chi phí bán hàng; phát
sinh trong kỳ
5. Phân tích giá thành sản phẩm trong mối liên hệ với sản lượng thực hiện.
- Trong mục phân tích trước, ta đã phân tích sự biến đổi của chi phí trong giá
thành sản phẩm nhằm mục đích phát hiện các chi phí làm tăng, giảm giá thành
giúp doanh nghiệp biết được sẽ khai thác khả năng giảm giá thành ở khoản phí
nào.
- Giá thành sản phẩm luôn phụ thuộc vào mức hao phí sản xuất kinh doanh (phí
đầu vào) và khối lượng sản phẩm hàng hoá đã sản xuất được trong kỳ báo cáo (kết
quả đầu ra). Vì vậy nên xem xét giá thành không chỉ theo mức phí đầu vào mà còn
phân tích sự biến đổi của nó theo mức độ hoạt động cao thấp, trong kỳ, điều đó
giúp cho chủ doanh nghiệp có thể ra được các quyết định quản lsy có hiệu quả
cao. Trình tự và nội dung phân tích như sau:
* Xác định hệ số hoạt động thực tế của kỳ báo cáo.

Hệ số hoạt động kỳ báo cáo =
Trong đó.
- Sản lượng thực tế có thể tính bằng các thước đó khác nhau (hiện vật, lao động,
giá trị).

24

- Sản lượng dự kiến xác định là mức lao động bình thường cảu doanh nghiệp có
nội dung tính toán phù hợp với tử số.
Việc xây dựng khả năng sản xuất ình thường có thể bằng nhiều cách.
Thường thì dựa vào kinh nghiệm thực tế trong việc sử dụng nhân công, máy móc,
thiết bị Ngoài ra còn tuỳ thuộc vào việc khai thác khả năng tiềm tàng vì năng lực
thực tế.
Ví dụ: Trong năm báo cáo doanh nghiệp sản xuất 276.000 sản phẩm là mức hoạt
động bình thường dự tính thực tế giả sử doanh nghiệp sản xuất 257.000 sản phẩm.
Khi đó hệ số hoạt động sẽ là 0,9 (257.000/276.000).
+ Giả sử thực tế doanh nghiệp sản xuất 280.000 sản phẩm thì hệ số hoạt động cao
hơn mức dự kiến khi đó hệ sóo là1,0 (280.000/276.000).
* Phân chia chi phí thuộc sản phẩm hoàn thành kỳ báo cáo thành hai loại: Biến phí
và định phí.
Chi phí sản lượng liên quan với nhau rất chặt chẽ, tuy vậy không phải mọi loại phí
đều thay đổi sản lượng tăng, giảm, khi tăng giảm mức hoạt động. Vì nhiều lý do
khách quan và chủ quan káhc nhau. Thì lệ chi phí thay đổi theo sản lượng hoặc
nghịch hoặc cùng mức tỷ lệ hoặc không cùng mức và một bộ phận chi phí tương
đối ổn định trong giới hạn nào đó cảu việc đầu tư trước đây.
Phần chi phí thay đổi theo mức sản lượng gọi là chi phí biến đổi gọi tắt là biến
phí, còn phần chi phí tương đối cố định trong giới hạn đầu tư nào đó gọi là chi phí
không biến đổi - còn gọi là định phí.