Giáo trình van công nghiệp!

BO TRÌ CÔNG NGHIP VIT NAM
Vinamain.com
 -  - 






GIÁO TRÌNH VAN CÔNG NGHIP








Giáo trình van Vinamain.com

2/55






NI DUNG


1. VAN CA (GATE VALVES): 3

2. VAN IU TIT (GLOBE VALVES): 11
3. VAN NÚT (PLUG VALVES): 17
4. VAN BI (BALL VALVES): 21
5. VAN BM (BUTTERFLY VALVES): 23
6. VAN MÀNG (DIAPHRAGM VALVES): 27
7. VAN MT CHIU (CHECK VALVES): 29
8. VAN AN TOÀN: 33
9. VN HÀNH VAN: 34
10. QUY TRÌNH VN HÀNH (OPERATING PROCEDURES): 36
11. VAN IU KHIN (CONTROL VALVES): 42
12. X LÝ S C: 54

Giáo trình van Vinamain.com

3/55

- nh ngha: Van là mt thit b c khí đc dùng trong công nghip đng ng
đ điu chnh dòng chy ca vt cht.
- Các v trí vn hành ca van:
• Khi van đóng hoàn toàn thì s không có dòng chy ca vt cht đi qua.
• Nu nh van ch m mt phn thì ch có mt phn ca dòng chy đi qua, khi
van  v trí này thì nó đ c gi là đang  v trí điu tit lu lng ca dòng
chy.
• Khi van m hoàn toàn thì ta có dòng chy đi qua van là cc đi.

1. VAN CA (GATE VALVES):
Là mt trong nhng loi van đc s dng rng rãi trong công nghip. Van ca
đóng dòng chy khi chúng chn ngang qua toàn b dòng chy. Khi van đc m
hoàn toàn thì ca ca chúng không nm trong dòng chy ca vt cht. Lúc này đ
cn tr dòng chy ca van là rt nh có ngha là s st áp hay mt nng lng khi

vt cht đi qua van đc hn ch  mc nh nht.


Giáo trình van Vinamain.com

4/55



− Các phn t liên kt ca van:
Loi van này liên kt vi đng ng bng mt bích  c hai đu. Van và đng
ng đc ni vi nhau bng các bulông. Giong đm đc chèn vào gia hai
mt bích ca van và đng ng đ s ni có đc đ kín cao.



Ngoài ra còn có các dng ni khác gia đng ng và thân van. Các phng
pháp này bao gm: Mi ni lp ghép ren, ni bng then cht, ni bng phng
pháp hàn gi đu.
Giáo trình van Vinamain.com

5/55
Trong np van  phía trên có khong không đ có th kéo tm ca ca van lên
khi m van. Có rt nhiu dng ni gia np van và thân van đ hình thành nên
mt mi lp ghép kín. Chúng có th là dng lp ghép bng mt bích, bng cách
lp ghép ren, hay bng mi lp ghép ren có hàn  đng mép.



− Cn van (stem):

Giáo trình van Vinamain.com

6/55

Ca van đc gn vi cn van. Phía trên np van có np bt kín, np này có
chc nng làm kín không cho vt cht rò r ra ngoài. Np làm kín đc nhi vt
liu bít kín. u phía trên ca cn van đc ni vi tay quay.Trong hình v là
loi ni bng ren. Khi vn tay quay thì cn van s chuyn đng lên xung đ
đóng hay m van. Nên chúng ta cng có th  gi đây là loi van có cn chuyn
đng . Khi quan sát v trí ca cn van ta có th nhn bit đc van đang  v trí
đóng hay m.

Giáo trình van Vinamain.com

7/55

Hình trên là mt lai van có cn chuyn đng khác. Np van đc to ren 
phía trong. Phn ren ca np van và cn van n khp vi nhau. u trên ca
cn van đc ni vi tay quay bng mi ni không chuyn đng. Khi cn van
chuyn đng lên hay xung thì tay quay và ca van cng chuyn đng theo.


Di đây là mt loi van khác có mi lp ghép ren  phía trong.
Giáo trình van Vinamain.com

8/55
 loi này có mi lp ghép ren gia ca van và cn van. u trên ca cn van
gn cht vi tay quay.
− Thit k ca van:

Ca van là phn dùng đ điu chnh dòng chy.



Khi ca van chuyn đng xung chúng s chn đng dòng chy và to nên đ
kín gia nó và hai vòng tip xúc. Khi ca van chuyn đng lên xung s sinh ra
lc ma sát gia ca van và hai vòng tip xúc do đó s gây ra s mài mòn các
phn tip xúc này.
Mt khác dòng chy ca vt cht luôn có xu hng mài mòn nhng phn tip
xúc vi. Khi dòng chy ca vt cht di áp sut cao thì s mài mòn ngày càng
ln.
Ca van trong trng hp B s b mài mòn nhiu hn trong trng hp A. Nu
ca van và các vòng tip xúc b mài mòn nhiu thì chúng s không còn tác
dng làm kín toàn b dòng chy khi đang  v trí đóng. Vì van ca b mài mòn
không đng đu khi  v trí điu tit nên thông thng không s dng loi van
này vào mc đích điu tit dòng chy.

Giáo trình van Vinamain.com

9/55


Ca van cng có nhi u dng điu tit khác nhau. Loi thông dng nht là ca
lin là ch to ch đc có mt tm.


Trong loi ca này khi  v trí đóng thì áp sut ca dòng chy ch tác đng lên
mt mt ca ca
Mt dng ca van khác là ca gm có hai cánh song song. Loi ca này gm
có nhiu phn ghép li vi nhau. Khi đóng hai ca đc chèn cht bng hai

tm kim loi.
Giáo trình van Vinamain.com

10/55


Khi tm phía di chm đim dng thì nó không th tin thêm đc na. Khi
đó nu cn van tip tc chuyn đng xung nó s to lc tác dng lên tm phía
di. Lúc này c hai tm s đy hai cánh ra hai phía. Do đó trong loi van ca
này ta có th có đc đ kín cao. Phn cánh nào tip xúc vi dòng chy ti s
b mài mòn nhiu hn nhng vì đ  kín đc to nên bi c hai cánh nên khi
mt cánh b mài mòn ta vn có đc đ kín đòi hi.
Giáo trình van Vinamain.com

11/55
Khi m van, nhng chuyn đng đu tiên ca tay quay s làm gim lc tác
dng lên hai ca.
Trong mt s h thng có s thay đi nhit đ ln, s giãn n đng ng s
làm on thân van to nên lc tác dng rt ln lên ca van và có th làm cho ca
van không th chuyn đng đc. Van có hai ca song song đc dùng trong
trng hp này. Vì khi tm phía trên đc kéo lên s gim đc lc tác dng
lên ca van làm cho ca van có th chuyn đng mt cách d dàng hn. Vì cu
to ca loi ca van này gm nhiu phn ghép li vi nhau nên chúng thng
b trc trc nu nh các tp cht b tc kt hay lng đng trong đó nên loi van
này thng đc dùng cho các đng ng dn các sn phm có đ sch cao.


Mt dng ca van khác là ca đúc lin có rãnh  gia.

2. VAN IU TIT (GLOBE VALVES):

Dòng chy đi qua van ca là dòng chy thng hng. Trong van điu tit dòng
chy khi qua van b chuyn hng.


Giáo trình van Vinamain.com

12/55





Giáo trình van Vinamain.com

13/55
S đi hng dòng chy này to nên s cun xoáy và áp sut ca dòng chy qua
van cng b gim nhiu hn, do đó nng lng đòi hi đ chuyn cht lng qua
van điu tit cng ln hn. Trong van điu tit phn đáy ca ca van nm song
song vi hng ca dòng chy. Trong van ca, lc ma sát gia vòng làm kín và
van ch đc chm dt khi van đc m hoàn toàn. Còn trong van đi u tit ca
van không trt dc theo b mt ca vòng làm kín, do vy mi tip xúc gia ca
van và vòng làm kín s chm dt khi bt đu có dòng chy.


i vi van ca khi thc hin quá trình đóng và m van s xy ra s mài mòn do
lc ma sát gia các vòng làm kín và ca van còn đ i vi van điu tit thì ch to
nên s mài mòn nh. Do vy trong các công vic đòi hi phi vn hành van mt
cách thng xuyên thì van điu tit là loi thích ng hn.
Khi van ca đc dùng trong quá trình đi u tit thì s mài mòn ca dòng chy to
nên đ mòn không đng đu  phn đáy ca ca van. Còn trong van điu tit khi 

v trí điu tit thì toàn b phn ca van nm trong dòng chy do đó s mài mòn
xy ra đng đu hn. Khi vòng làm kín và c a van b mài mòn đng đu nhau thì
sau mt thi gian s dng lâu dài vn gi đc đ kín ca nó. Vì lý do này nên
chúng thng đc dùng trong quá trình điu tit dòng chy.


Giáo trình van Vinamain.com

14/55
Trong hình v mô t van đang  v trí điu tit. Khi dòng chy t đim A ti đim
B thì kh nng ca van đóng bt thình lình và tc nghn khi nó  gn vi vòng làm
kín.  có đc s vn hành n đnh, van điu tit phi đc lp đt vào h thng
theo hng dòng chy vt cht đi t phn di ca ca van lên.
Van điu tit đôi khi cng đc thit k theo dng góc.



Hng dòng chy qua van dng này b thay đi ít hn so vi van điu tit thông
thng nên đ xoáy ca dòng chy và s st áp đi qua van cng ít hn.
− Thit k ca van:
Ca van ca van điu tit cng có nhiu dng thit k khác nhau. Loi thông
dng nht là dng nút. Loi này có dng côn  phn di.

Giáo trình van Vinamain.com

15/55


Vòng làm kín cng có d ng côn n khp vi ca van. Vì th nu nh ca van
có khuyt tt mt phn thì nó vn gi đc đ kín.

Có rt nhiu dng thit k ca nút khác nhau nên trong s dng ta phi la
chn loi thích ng cho công vic đòi hi.



Hình trên mô t dng ca nút thao tác nhanh khi thc hin vic đóng hay m
dòng chy ch cn nhng chuyn đng nh ca cn van. Loi này thng dùng
trong quá trình đóng hay m dòng chy .
− Các van điu tit có ca van dng nút thng có nhiu kiu thit k khác nhau



Giáo trình van Vinamain.com

16/55
Ví d nh ca dng ch V, ca cân bng ( dng thng ), ca vi đng làm kín,
ca dng cht. Vi các dng ca van loi này nhng chuyn đng nh ca cn
van ch to nên nhng thay đi nh trong lu lng dòng chy. Nhng van điu
tit thng đc s dng  v trí m mt phn và v trí đóng vì m c đích s
dng loi van này là đ dùng điu tit dòng chy.
Hình v di đây mô t mt dng khác ca van điu tit chúng đc gi là đa
van nhiu thành phn.



Ca van đc ch to bng kim loi và lp vt liu có tính đàn hi nh cao su.
Khi đóng van hoàn toàn vòng làm kín s tip xúc vi lp vt liu đàn hi.
Trong h thng ng dn đôi khi có cha các tp cht rn, nhng tp cht này có
th lng đng trên b mt vòng làm kín hay ca van và chúng có th làm cho
van không th đóng đc hoàn toàn. Khi s dng đa nhiu thành phn thì các

tp cht rn này s tip xúc vi phn vt liu có tính cht đàn hi do đó ta vn
có đc đ kín khi van  v trí đóng.
Hình v di đây mô t mt loi ca van khác. Trong loi này ca van và vòng
làm kín đu đc ch to bng kim loi, khi đóng van nu nh có các tp cht
rn lng đng trên vòng làm kín hay ca van thì chúng s b nghin nh.

Giáo trình van Vinamain.com

17/55



3. VAN NÚT (PLUG VALVES):


Giáo trình van Vinamain.com

18/55


Phn điu chnh dòng chy (ca van) ca loi van này có dng nút. Ca van đc
ch to bng kim loi và có khe h xuyên sut ca van cho dòng chy đi qua. V
trí ca van đc điu chnh bng vic vn tay quay.



Khi vn tay quay đi mt góc 90
o
ta s có van  v trí đóng hoc m hoàn toàn. Nu
so sánh vi van ca thì loi van này có đ đóng m nhanh hn.

Giáo trình van Vinamain.com

19/55
Tay quay  đu phía trên ca cn van trong van nút chuyn đng theo cùng mt
hng vi khe h ca ca van. Khi tay quay nm song song vi đng ng thì van
 v trí m. Khi van  v trí m hoàn toàn thì dòng chy đi qua van là đng thng
còn khi nó  v trí điu tit thì dòng chy qua van s to xoáy và xy ra s st áp.
Van nút thng không đc dùng cho mc đích điu chnh dòng chy vì khi nó 
v trí điu tit thì ca van s b mài mòn không đng đu.



Khi  v trí đóng thì ca van và phn thân van phi to đc đ khít cao. Mi ln
thay đi v trí ca van thì lc ma sát s to ra gia phn thân và ca van gây ra s
mài mòn thân và ca van. Khi chúng b mài mòn ti mt mc đ nào đó thì s
không còn kh nng gi đc đ kín khi  v trí đóng.
Mt vài loi van nút có thit k l du bôi trn  phía trên, mt loi du đc bit
đc s dng đ bôi trn ca van đ gim đ ma sát gia thân van và ca van và
màng du này cng tng thêm đ kín cho van trong quá trình s dng.

Giáo trình van Vinamain.com

20/55


Hình v di đây mô t mt loi van nút không cn có s bôi trn.



Trong loi này ca van có th chuyn đng lên xung cùng vi mc làm kín. Khi

kéo ca van lên tc là gim đ n khp gia ca van và thân van làm cho ca van
d chuyn đng hn và gim lc ma sát gia ca van và thân van. Khi ca van
đc h xung chúng s to đc mi liên kt kín vi thân van.
Giáo trình van Vinamain.com

21/55


Van nút cng có th đc ch to có nhiu khe h. Chúng đc gi là van nhiu
hng. Các van nhiu hng thng đc dùng nh mt thit b phân chia dòng
chy. Khi vn tay quay mt góc 90
o
thì s làm thay đi hng dòng chy. i vi
mc đích thay đi hng dòng chy thì van nhiu hng có th thay th cho nhiu
van ca. iu này tit kim đc chi phí và làm d dàng hn trong vn hành.




4. VAN BI (BALL VALVES):




Giáo trình van Vinamain.com

22/55
Van bi có thit k và quá trình vn hành tng t nh van nút.

Phn điu chnh dòng chy có cu to tròn và có l cho vt cht đi qua. Bi đc
gi cht gia hai vòng làm kín. Tay quay đ c lp  đu trên ca cn van. Khi vn
tay quay mt góc 90
o
thì van s  v trí đóng hoc v trí m. Do đó van bi cng là
loi đóng m nhanh. Vì hình dng ca chúng nên van bi có đ trn và vn hành
đc d dàng hn van nút. Vì th  nên gim đc lc ma sát gia bi và các vòng
làm kín khi vn hành do đó chúng không cn ti s bôi trn. Tay quay ca van bi
cng ging nh van nút nó s nm song song vi dòng chy khi van  v trí m.
Còn khi tay quay nm vuông góc vi đng ng thì nó  v trí đóng. Van bi c ng
có th đc ch to đ dn dòng chy theo nhiu hng.



Loi này ngoài vic đóng và m nó còn có th đi hng đi ca dòng chy. Van
này ch có đ cn tr dòng chy nh nên s st áp và hin tng to xoáy khi dòng
chy qua van cng r t nh. Van bi thng không dùng cho mc đích điu chnh
dòng chy vì khi chúng  v trí điu tit thì phn ca van nm trong dòng chy s
b mài mòn nhiu hn.

Giáo trình van Vinamain.com

23/55


 phc v cho vic điu tit dòng chy thì van bi phi có thit k đc bit. Ca
van thuc loi này là tm kim loi lin, ca van ch tip xúc vi vòng làm kín khi
nó  v trí đóng hoàn toàn. iu này cho phép dòng chy đi qua toàn b din tích
ca ca van khi nó ch m mt phn. Vì th nên nó có th dùng đ điu tit dòng

chy mà không xy ra s mài mòn không đng đu.



5. VAN BM (BUTTERFLY VALVES):



Giáo trình van Vinamain.com

24/55





Giáo trình van Vinamain.com

25/55





Van bm có ca là mt tm kim loi lin và có th xoay 90
o
trong chu vi vòng
làm kín. T l dòng chy đc điu chnh bng vic thay đi góc ca ca van.