Sinh lý tuần hoàn (tim mạch)

SINH LÝ TIM

Lê Đình Tùng MD, PhD
Bộ mơn Sinh lý học
Trường Đại học Y Hà Nội




Mục tiêu học tập: Sau khi học xong bài này sinh viên
có khả năng:



Nêu được các đặc tính sinh lý của cơ tim



Mô tả được chu kỳ hoạt động tim, những biểu hiện bên
ngoài và cơ chế của chu kỳ tim.



Trình bày được cơ chế điều hịa hoạt động tim




1.1. Đặc tính cấu trúc – chức năng của tim
1.1.1. Sự phân buồng tim
-

Chức năng chủ yếu của tâm nhĩ là chứa máu.

-

Chức năng của tâm thất là đẩy máu vào động
mạch.
1.1.2. Các van tim
-

Van nhĩ – thất.

-

Van tổ chim




1.1.3. Sợi cơ tim (tế bào cơ tim)



- Giống cơ vân



- Giống cơ trơn



- Đặc tính cấu trúc riêng của tế bào cơ tim
+ Cầu lan truyền hưng phấn
+ Nhiều Glycogen, nhu cầu Oxy cao
+ Màng tế bào: chủ yếu là kênh calci





1.1.4. hệ thống nút tự động của cơ tim



- Nút xoang



- Nút nhĩ – thất



- Bó His


designed and maintained by Medifile Ltd ©2000

Sách Sinh lý học
(Dành cho bác sỹ đa khoa, NXB Y học -2005)




1.2. Các đặc tính sinh lý của cơ tim
1.2.1. Tính hưng phấn
- Khả năng đáp ứng với kích thích
1.2.1.1. Đặc điểm về khả năng đáp ứng với
- “Tất cả hoặc không”
1.2.1.2. Đặc điểm về điện thế hoạt động
- Kéo dài điện thế đỉnh
+ Kênh calci chậm
+ Giảm tính thấm với ion K

kích thích


 1.2.2.

Tinh trơ có chu kỳ
 Khơng đáp ứng với kích thích có chu kỳ
 - Giai đoan trơ của tim
 - Ngoại tâm thu và nghỉ bù
 1.2.3. Tính nhịp điệu
 Tự phát ra các xung động nhịp nhàng
 + Nút xoang: 70-80 xung/phút (max:120-150)
 + Nút nhĩ thất: 40-60 xung/phút
 + Bó His: 30-40 xung/phút
 + Mạng Purkinje 15-40 xung/phút

 “Dẫn nhịp lạc chỗ”




1.2.4. Tính dẫn truyền



Khả năng dẫn truyền của sợi cơ tim và hệ
thống nút



- Sợi cơ tim: 0.3-0.5 m/s



- Nút nhĩ – thất: 0.2 m/s



- Mạng Purkinje 1.5 - 4 m/s



1.3. Chu kỳ hoạt động của tim


1.3.1. Thí nghiệm chứng minh: Tâm động đồ.



1.3.2. Các giai đoạn của chu kỳ tim



- Giai đoạn tâm nhĩ thu:
+ 0.1 s, đưa 35 % lượng máu xuống tâm thất
+ Giãn 0.7 s
-Giai đoạn tâm thất thu: 0.3 s
+ Thời kỳ tăng áp: 0.05 s
+ Thời kỳ tống máu: 0.25s
* Tống máu nhanh
* Tống máu chậm




- Giai đoạn tâm trương toàn bộ: 0.4 s

+ Giãn đẳng tích
+ Đầy thất nhanh
+ Đầy thất chậm
* Tâm thất giãn thêm 0.1 s





1.3.3. Cơ chế của chu kỳ tim



Cơ chế chuyển điện thế hoạt động thành sự co cơ
tim



- Giải phóng ion calci từ lưới nội cơ tương



- Ion calci từ các ống T


1.4. Lưu lượng và công của tim


1.4.1. Lưu lượng tim



- Thể tích tâm thu: Qs



- Lưu lượng tim: Q = Qs x f

.

+ Fick: Q* = V O2/ V O2a - V O2v
1.4.2. Công của tim: tổng năng lượng sử dụng trong 1
phút
-Cơng ngồi: cơng thể tích – áp suất
A = Q* x ∆P
-Công động học
Động năng = mv2/2


1.5. Những biểu hiện bên
ngoài của chu kỳ tim


1.5.1. Mỏm tim đập



1.5.2. Tiếng tim và tâm thanh đồ



1.5.2.1. Tiếng tim: T1 và T2



1.5.2.2. Tâm thanh đồ



1.5.3 Điện tim





1.6. Điều hòa hoạt động tim


1.6.1. Luật Starling



1.6.2. Cơ chế thần kinh và thể dịch



1.6.2.1. Hệ thần kinh tự chủ (Autonomic nervous
system)



- Hệ thần kinh phó giao cảm



- Hệ thần kinh giao cảm



1.6.2.2. Các phản xạ điều hòa hoạt động tim



- Các phản xạ thường xuyên
+ Phản xạ giảm áp


Định luật Frank-Starling
 Lực

co tâm thất
phụ thuộc vào
thể tích cuối
tâm trương (End
Diastole
Volume)
– Cơ chế nội tại

của cơ tim.
– EDV tăng, cơ tim
càng giãn lực co
càng mạnh, thể
tichcs tâm thu
(SV) càng tăng.

Fig 14.2