Sang Kien Kinh Nghiem 10

<span class='text_page_counter'>(1)</span>+ Phßng GD- §T TR¦êNG TH LONG §øC B. CHUY£N §Ò. §Ò Tµi:Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t trong d¹y häc tù nhiªn vµ x· héi líp 3. A. Đặt vấn đề I/ Giíi thiÖu. Tù nhiªn vµ X· héi lµ m«n häc cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ban ®Çu vÒ c¸c sù viÖc hiÖn tîng trong tù nhiªn, x· héi vµ trong c¸c mèi quan hÖ cña con ngêi, x¶y ra xung quanh c¸c em. Bªn c¹nh c¸c m«n häc chÝnh nh To¸n, TiÕng ViÖt, Tù nhiªn x· héi trang bÞ cho c¸c em nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña bËc häc gãp phÇn båi dìng nh©n c¸ch toµn diÖn cho trÎ. Hoà cùng với công cuộc đổi mới mạnh mẽ về phơng pháp, hình thức tổ chức dạy häc trªn toµn ngµnh, m«n Tù nhiªn x· héi còng cã nh÷ng bíc chuyÓn m×nh, tõng bíc vận dụng thay đổi linh hoạt các phơng pháp dạy học nhằm tích cực hoá các hoạt động của học sinh, phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh trong quá trình lĩnh hội tri thøc. Phơng pháp quan sát là phơng pháp đặc trng, thờng đợc sử dụng khi dạy học môn Tự nhiên xã hội và đặc biệt là đối với học sinh ở giai đoạn 1. Học sinh quan sát chủ yếu là để nhận biết hình dạng, đặc điểm bên ngoài của sự vật hiện tợng đang diễn ra trong môi trờng tự nhiên, trong cuộc sống. Khi đợc sử dụng các giác quan tiếp cận trực tiếp với sự vật, hiện tợng (sờ mó, ngửi, nếm, mổ xẻ, nhìn, nghe….) để lĩnh hội tri thức học sinh sÏ thÝch thó h¬n trong häc tËp. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ viÖc sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t trong d¹y häc Tù nhiªn và Xã hội vẫn cha đợc thực hiện một cách đúng mức. Việc dạy học Tự nhiên và Xã hội chỉ diễn ra khô khan, cứng nhắc, mang tính chất đối phó cho đầy đủ chơng trình. Học sinh, phô huynh vµ thËm chÝ c¶ gi¸o viªn vÉn cho r»ng m«n häc nµy lµ phô nªn kh«ng chuyên tâm để ý, nên hay bị cắt giảm thời lợng để dành thời gian cho hai môn học chÝnh: To¸n vµ TiÕng ViÖt vèn cã lîng kiÕn thøc nhiÒu. ChÝnh v× thÕ, khi d¹y häc gi¸o viªn sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t cha linh ho¹t, thµnh th¹o, cßn häc sinh th× lóng tóng khi quan sát, cha thực sự chủ động trong chiếm lĩnh tri thức. Vì vậy các em cha hứng thó víi viÖc häc m«n Tù nhiªn vµ X· héi. Vấn đề cần giải quyết là giáo viên cần có ý thức và sử dụng phơng pháp quan sát mét c¸ch hiÖu qu¶ trong d¹y häc Tù nhiªn vµ X· héi.. II/ Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> a) Kh¸ch thª nghiªn cøu: Líp 3B - Trêng TiÓu häc Long §øc B sè: 28 häc sinh/líp Học sinh đợc chúng tôi chọn tham gia nghiên cứu có nhiều điểm tơng đồng về số lợng, tỷ lệ, chất lợng (căn cứ chất lợng kiểm tra, đánh giá cuối lớp 2 năm học 20112012 để so sánh). B¶ng sè lîng, giíi tÝnh vµ chÊt lîng m«n Tù nhiªn vµ X· héi Líp. 3B. Sè häc sinh Tæng sè 28. Nam. N÷. 15. 13. ChÊt lîng m«n TN&XH (cuèi n¨m líp 2) A+ A B SL % SL % SL % 4 14,3 24 85,7. b. ThiÕt kÕ nghiªn cøu: + Chọn 1 lớp nguyên vẹn để tham gia nghiên cứu. c. Quy tr×nh nghiªn cøu: Thống nhất về thiết kế bài dạy, kiểm tra, đánh giá học sinh. * So¹n bµi + T«i d¹y líp thùc nghiÖm 3B: Khi so¹n bµi vµ gi¶ng d¹y trªn líp cã sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t (cô thÓ c¸c c¸ch quan s¸t kh¸c nhau: m¾t nh×n, tai nghe, tay sê, mòi ngửi, .... để kiểm tra bài cũ, hình thành kiến thức nội dung bài mới, thực hành trên đồ dïng, trß ch¬i, ...tïy vµo néi dung tõng bµi) trong c¸c giê d¹y m«n Tù nhiªn vµ X· héi. + Lớp đối chứng 3D: Khi soạn bài và giảng dạy trên lớp không cần chú ý sử dụng phơng pháp quan sát, quy trình soạn, giảng đợc tiến hành bình thờng. * §¸nh gi¸, xÕp lo¹i häc sinh ë c¶ hai líp thùc hiÖn theo Th«ng t sè 32/2009/BGD&§T, ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 2009 cña Bé trëng Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ban hành về Quy định đánh giá và xếp loại học sinh tiểu học. * TiÕn hµnh thùc nghiÖm Thùc nghiÖm nghiªn cøu trong häc kú I n¨m häc 2012-2013, cô thÓ: Hai lớp vẫn thực hiện theo Kế hoạch dạy học theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành về Chơng trình giáo dục phổ thông và thời khóa biểu của nhà trờng để d¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan, tù nhiªn.. B. giải quyết vấn đề I/ C¬ së lÝ luËn 1. C¬ së t©m lÝ häc. - ë lứa tuổi Tiểu học cơ thể của trẻ đang trong thời kỳ phát triển vì thế sức dẻo dai của cơ thể còn thấp nên trẻ không thể làm lâu một cử động đơn điệu, dễ mệt mỏi nhất.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> là khi hoạt động quá lâu và ở phòng học nhỏ. - Học sinh Tiểu học dÔ nhí nhng chãng quªn nhÊt lµ khi c¸c em không tập trung cao độ. Vì vậy người giáo viên phải tạo ra hứng thú trong học tập và phải thường xuyên được luyện tập. - Học sinh Tiểu học rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với một sự vật, hiện tượng nào đố nhất là những hình ảnh gây cảm xúc mạnh. - Trẻ hiếu động, ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới song các em chóng chán. Do vậy trong dạy học giáo viên phải sử dụng nhiều đồ dùng dạy học, đưa học sinh đi tham quan, đi thực tế, tăng cường thực hành ... để củng cố khắc sâu kiến thức. 2. Nhu cầu về phương pháp dạy học : Học sinh Tiểu học có trí thông minh khá nhạy bén sắc sảo, có óc tưởng tượng phong phú. Đó là tiền đề tốt cho việc phát triển tư duy nhưng rất dễ bị phân tán, rối trí nếu bị áp đặt, căng thẳng, quá t¶i. Chính vì thế nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy, hình thức chuyển tải, truyền đạt làm thế nào cho phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi là điều không thể xem nhẹ. Đặc biệt đối với học sinh lớp 3, giờ học sẽ trở nên nặng nề, không duy trì được khả năng chú ý quan s¸t của các em nếu các em chỉ có nghe và làm theo. Muốn giờ học có hiệu quả thì đòi hỏi người giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học tức là kiểu dạy học “Lấy học sinh làm trung tâm” hướng tập trung vào học. sinh, trên cơ sở hoạt động của các em. Giáo viên là người định hướng, tổ chức ra những tình huống học tập nó kích thích óc tò mò và tư duy độc lập. Muốn các em học được thì trước hết giáo viên phải nắm chắc nội dung của mỗi bài và lựa chọn, vận dụng các phương pháp sao cho phù hợp, bài nào thì sử dụng các phương pháp quan s¸t trực quan, thuyết trỡnh, trũ chơi ... hoặc hoạt động nào thỡ sử dụng phương phỏp giảng giải, kiểm tra, thí nghiệm ... nhưng phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học. Học sinh lớp 3 vẫn còn quan sát sự vật hiện tợng dới dạng tổng thể, đơn giản. Năng lực suy luận của các em còn kém, trong khi đó lợng kiến thức truyền đạt thì nhiều và ẩn dới dạng tranh vẽ, yêu cầu và phần bài học đóng khung rất khô cứng. Nếu không hớng dẫn các em quan sát để khai thác phù hợp thì rất dễ dẫn đến việc học sinh chán học.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> môn tự nhiên xã hội. Giáo viên cần phải cập nhật, đổi mới phơng pháp để giúp học sinh phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo trong học tập, giúp học sinh hoạt động nhiều đi theo đúng các con đờng mà các nhà khoa học đã đi tìm ra kiến thức đó. Từ đó, học sinh hứng thú hơn với việc học tập môn Tự nhiên xã hội. Tuy nhiªn kh«ng cã ph¬ng ph¸p d¹y häc nµo lµ tèi u. V× vËy, gi¸o viªn cÇn ph¶i biÕt phối hợp các phơng pháp một cách nhuần nhuyễn, linh hoạt. Song trong mỗi bài học phơng pháp quan sát lại chiếm một phần lớn thời lợng để phân tích tìm ra kiến thức. Do vậy mà tôi lựa chọn đề tài: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phơng pháp quan s¸t trong d¹y häc Tù nhiªn vµ x· héi cho häc sinh líp 3.. II. Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t trong d¹y häc Tù nhiªn vµ X· héi líp 3 1. Nh×n nhËn l¹i vÒ tÇm quan träng cña m«n häc Tù nhiªn vµ X· héi. Tù nhiªn vµ X· héi lµ m«n häc cung cÊp, trang bÞ cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc ban ®Çu, c¬ b¶n vÒ tù nhiªn vµ x· héi trong cuéc sèng hµng ngµy x¶y ra xung quanh c¸c em. Vì thế học sinh đã có vốn sống, vốn hiểu biết ban đầu về tự nhiên và xã hội. Đây là điều kiện thuận lợi để học tập tốt môn Tự nhiên và Xã hội nhng đồng thời nó cũng chính là ®iÓm g©y trÔ n¶i trong viÖc häc tËp m«n häc nµy v× häc sinh, phô huynh hay ngay c¶ giáo viên cũng cho rằng những điều đó biết rồi thì không cần học. Để có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của môn học Tự nhiên và Xã hội thì cần tổ chức đợt chuyên đề, thờng xuyên nhắc nhở trong các buổi sinh hoạt chuyên môn làm cho giáo viên nắm đợc: Những hiểu biết ban đầu của học sinh về cuộc sống và thế giới xung quanh em chØ lµ nh÷ng hiÓu biÕt t¶n m¹n, cha mang tÝnh b¶n chÊt mµ chØ míi chØ n»m ë h×nh thøc, tån t¹i ë bªn ngoµi sù vËt hiÖn tîng. ViÖc häc tËp m«n Tù nhiªn vµ X· héi gióp häc sinh tiÕp cËn víi thÕ giíi xung quanh b»ng nh÷ng ph¬ng ph¸p khoa häc, phï hợp với trình độ của các em. Khi đã nhận thức đợc tầm quan trọng của môn Tự nhiên và Xã hội thì giáo viên cần trau dồi phơng pháp dạy học môn học sao cho hiệu quả nhất. Mà phơng pháp đặc trng của môn học là phơng pháp quan sát. Hầu hết các bài TN-XH ở lớp 3 đều có sử dụng đến phơng pháp quan sát. Giáo viên cần sử dụng nhuần nhuyễn phơng pháp quan sát trong d¹y häc Tù nhiªn vµ X· héi 3. 2. Gi¸o viªn cÇn rÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng híng dÉn häc sinh quan s¸t. §Ó sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t cã hiÖu qu¶ th× gi¸o viªn cÇn rÌn luyÖn cho m×nh c¸c kÜ n¨ng phôc vô cho tæ chøc quan s¸t. ViÖc phèi hîp thùc hiÖn linh ho¹t c¸c kÜ n¨ng híng dÉn quan s¸t sÏ ®em l¹i kÕt qu¶ cao cho viÖc häc tËp m«n Tù nhiªn vµ X· héi. C¸c kÜ n¨ng híng dÉn quan s¸t bao gåm: a) Kĩ năng xác định tình huống sử dụng..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo viên cần biết khi nào thì sử dụng phơng pháp quan sát. Việc xác định đợc t×nh huèng sö dông ph¬ngp h¸p quan s¸t lµm cho bµi d¹y hiÖu qu¶ h¬n. Gi¸o viªn nªn sử dụng phơng pháp quan sát để khai thác kiến thức từ các sự vật, hiện tợng và sử dụng vào thời gian đầu của tiết học để tạo hứng thú làm việc của học sinh. VÝ dô: Trong phÇn khai th¸c kiÕn thøc míi ë Chñ ®iÓm: Con ngêi vµ søc kháe gi¸o viªn tổ chức cho học sinh quan sát để tìm hiểu những bộ phận của các cơ quan trong cơ thể quan sát để tìm ra những việc nên làm và không nên làm. Trong hoÆc phÇn khai th¸c kiÕn thøc míi ë Chñ ®iÓm: X· héi gi¸o viªn tæ chøc cho học sinh quan sát để tìm ra nội dung của bài học qua tranh ảnh hoặc quan sát để tìm ra nh÷ng viÖc nªn lµm vµ kh«ng nªn lµm. Trong phÇn khai th¸c kiÕn thøc míi ë Chñ ®iÓm: Tù nhiªn gi¸o viªn tæ chøc cho học sinh quan sát qua cây cối, con vật hoặc tranh ảnh đặc điểm của thân, lá, mùi vị, màu sắc, hình dáng, kích thớc, qua quan sát để so sánh chúng với nhau….có đặc điểm gì chung, có gì đặc biệt. Sau khi quan sát, để khai thác kiến thức cần đạt thì giáo viên sử dụng đến phơng pháp hỏi đáp, giảng giải…. b) Kĩ năng lựa chọn đối tợng quan sát. Giáo viên cần xác định đợc lợng kiến thức cần đạt. Từ đó xác định đợc đối tợng để khai thác lợng kiến thức đó. Đối tợng quan sát có thể là các hiện tợng diễn ra trong cuéc sèng hµng ngµy: tranh ¶nh, m« h×nh….Song nªn tèi ®a lùa chän vËt thËt cho häc sinh quan sát. Vì quan sát vật thật giúp cho học sinh tri giác trực tiếp vận dụng đợc nhiều giác quan trong quan sát, giúp cho tiết học sinh động hơn. Khi không có điều kiÖn tiÕp xóc víi vËt thËt th× míi sö dông m« h×nh, tranh ¶nh. VD: Khi d¹y bµi vÒ Th©n c©y, RÔ c©y, L¸ c©y, Hoa , Qu¶ kh«ng nªn chØ lùa chọn tranh ảnh mà nên sử dụng chính cây, lá, hoa, quả thật để cho học sinh quan sát khai thác kiến thức cần chiếm lĩnh một cách sinh động, dễ nhớ nhất. Kết hợp sử dụng đến mô hình, tranh ảnh trình chiếu những cây cối, hoa, lá, quả khác miền để làm phong phó thªm vèn sèng cho häc sinh. Trong nhiều trờng hợp, giáo viên nên phối hợp cả vật thật và tranh ảnh, mô hình để quan sát. Vì tranh ảnh và mô hình thể hiện đợc sự vật, hiện tợng ở trạng thái tĩnh và có.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> sù kh¸i qu¸t cao. VD: Bài Trái đất – Mặt trăng – Mặt trời cần thiết sử dụng cả mô hình, đồng thời sử dụng tranh SGK, ảnh chụp từ vệ tinh để học sinh quan sát đạt hiệu quả cao hơn. VD: Dạy các bài về Động vật cần thiết sử dụng cả tranh ảnh băng đĩa, mô hình để học sinh quan sát biết đợc nhiều hơn các loài động vật và hoạt động của chúng để làm giµu thªm vèn hiÓu biÕt cho c¸c em. Ngoài việc phải biết xác định là cần phải quan sát cái gì giáo viên còn phải biết lựa chọn đồ dùng quan sát sao cho phù hợp: + Đồ dùng đa vào quan sát phải phù hợp với bài học, thể hiện đợc nội dung bài + Đồ dùng đa vào quan sát phải kích thích đựơc hứng thú học tập, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh + Đồ dùng quan sát đảm bảo khoa học, s phạm, kích thớc vừa phải. + Đồ dùng đa ra đúng lúc, đúng chỗ. Nếu nh đã khai thác đợc kiến thức thì nên cất đồ dùng, nếu để đồ dùng để lâu sẽ làm cho học sinh quan sát tản mạn các yếu tố không cần thiết và xao nhãng vào các hoạt động học tập kế tíêp. VD: Khi dạy bài Một số hoạt động ở trờng giáo viên cần chọn tranh ảnh thể hiện đợc hoạt động của trờng. Đặc biệt không nên đa những tranh ảnh mang nội dung không đảm bảo kỉ luật ở trờng (Học sinh ăn quà, học sinh đánh nhau…). Tranh ảnh đó sẽ phản tác dụng giáo dục của giáo viên đối với học sinh suốt cả quá trình phía trớc đó. c ) Kĩ năng xác định mục đích quan sát. Trong một bài học, không phải mọi kiến thức cần cung cấp cho học sinh đều đợc rút ra từ quan sát, vì vậy khi đã chuẩn bị đợc đối tợng cho học sinh quan sát, giáo viên cần phải xác định rõ quan sát phải đạt đợc mục đích nào. Từ đó hớng học sinh quan sát vào bộ phận, đặc điểm của đối tợng quan sát nhất định chứ không quan sát lan man. VD: Bài Rễ cây giáo viên tổ chức cho học sinh quan sát các rễ cây mang đến trờng, giáo viên cần xác định đợc các kiến thức cần rút ra, cần đạt đợc khi quan sát rễ cây: Nhận biết đợc hình dáng, đặc điểm của các loại rễ cây: rễ cọc, rễ chùm, rễ phụ, rễ.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> củ. Từ việc xác định mục tiêu cần đạt giáo viên cần tổ chức cho học sinh quan sát để tìm ra chức năng của rễ đối với cây, ích lợi của rễ cây. Giáo viên cần theo dõi, hớng dẫn học sinh quan sát để khai thác đợc kiến thức cần đạt trong bài chứ không để học sinh quan sát những yếu tố không bộc lộ đợc kiến thức trọng tâm nh: Rễ cây ngắn hay dài, rÔ c©y mµu tr¾ng hay mµu vµng… d) KÜ n¨ng tæ chøc cho häc sinh quan s¸t §Ó tæ chøc cho häc sinh quan s¸t thËt tèt, thËt hiÖu qu¶ th× gi¸o viªn cÇn cã kÜ n¨ng tæ chøc vµ híng dÉn quan s¸t khÐo lÐo, nhÑ nhµng, linh ho¹t. Căn cứ vào lợng đồ dùng có đợc, giáo viên lựa chọn hình thức tổ chức dạy học phù hợp: Nếu có nhiều đồ dùng đảm bảo 1hoặc nhiều đồ dùng/ 1 học sinh thì tổ chức dạy học cá nhân, nhóm nhỏ(2,3). Nếu đồ dùng có ít thì tổ chức dạy học theo nhóm (4, 5, 6…). Các nhóm có thể cùng quan sát một đối tợng để giải quyết chung một nhiệm vụ học tập hoặc mối nhóm có thể quan sát nhiều đối tợng quan sát khác nhau và giải quyết nhiÒu nhiÖm vô kh¸c nhau. Khi quan sát, giáo viên cần tạo điều kiện cho học sinh đợc sử dụng nhiều giác quan để phán đoán, cảm nhận sự vật và hiện tợng ( mắt nhìn, tai nghe, tay sờ, mũi ngửi…) từ đó mới gây hứng thú học tập cho học sinh làm việc với đối tợng để rút ra kiến thức cần chiÕm lÜnh. Giáo viên cần tổ chức cho học sinh bắt đầu quan sát từ toàn thể rồi mới đi đến bộ phận chi tiết; từ bên ngoài rồi mới đi vào bên trong trớc khi đi đến những nhận xét tổng quát về sự vật, hiện tợng đã biết để tìm ra những điểm giống nhau hoặc khác nhau. NÕu tæ chøc quan s¸t theo nhãm häc sinh, gi¸o viªn nªn cho c¸c em ph¸t biÓu kÕt qu¶ quan s¸t trong nhãm hoÆc cö mét b¹n ghi l¹i nh÷ng quan s¸t cña nhãm. §¹i diÖn c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ lµm viÖc cña tõng nhãm, c¶ líp nghe, so s¸nh, ph©n tÝch, xö lí để đi đến kết luận chung nhằm đạt đợc mục đích của bài tập quan sát đã đặt ra. VD: Khi d¹y bµi L¸ c©y gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh quan s¸t l¸ c©y c¸ nh©n, nhãm nhỏ với hệ thống câu hỏi để hớng học sinh quan sát đúng mục đích cần đạt nh sau: Tríc hÕt lµ sö dông c¸c c©u hái híng dÉn tæng qu¸t. Nh÷ng c©u hái nµy nh»m t¸i hiÖn l¹i nh÷ng hiÓu biÕt s½n cã cña häc sinh tríc khi khai th¸c kiÕn thøc cña bµi:.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> +L¸ c©y thêng cã nh÷ng mµu g×? Mµu nµo lµ phæ biÕn? +L¸ c©y cã nh÷ng h×nh d¹ng g×? +KÝch thíc cña c¸c lo¹i l¸ c©y nh thÕ nµo? Sau đó giáo viên cho các em quan sát lá cây từ hình thức đến nội dung với các c©u hái chi tiÕt: + L¸ c©y thêng gåm nh÷ng bé phËn nµo?(m¾t nh×n, tay chØ…) +MÐp l¸ vµ phiÕn l¸ cã g× kh¸c nhau? (m¾t nh×n, tay sê kiÓm tra, ph©n tÝch…) Dựa vào kết quả quan sát vừa thu đợc và kết hợp với vốn hiểu biết sẵn có, giáo viên cho học sinh tìm ra đặc điểm của lá cây và so sánh chúng với nhau để khắc sâu kiến thức vừa chiếm lĩnh đợc. Qua ví dụ trên có thể rút ra: Việc giáo viên sử dụng đúng câu hỏi nhằm hớng dẫn học sinh tập trung chú ý vào đối tợng quan sát và việc yêu cầu của các em phải huy động các giác quan để tri giác đối tợng đó rồi rút ra nhận xét và kết luận là rất quan trọng. Vì vậy, để sử dụng phơng pháp quan sát trong dạy học Tự nhiên và Xã hội lớp 3 nãi riªng vµ líp 1-2-3 ë bËc tiÓu häc hiÖu qu¶ th× gi¸o viªn cÇn thiÕt ph¶i rÌn luyÖn kÜ năng đặt câu hỏi. Trong qu¸ tr×nh nµy häc sinh cßn rÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng: Nghe vµ hiÓu nh÷ng yªu cầu của giáo viên đề ra cho việc quan sát, ghi nhớ. Tái hiện lại các tri thức thu đợc để biểu đạt nó thành lời nói lại những gì mà các em đã quan sát đợc. Nếu giáo viên tổ chøc cho häc sinh quan s¸t thêng xuyªn sÏ h×nh thµnh cho c¸c em kÜ n¨ng nghe lÖnh, hiÓu lÖnh khi häc tËp mét c¸ch nhanh chãng, thuÇn thôc. e) Kĩ năng đặt câu hỏi, soạn thảo phiếu học tập sau khi quan sát. Khi giáo viên tiến hành soạn thảo câu hỏi, phiếu học tập cần đảm bảo: -Yêu cầu nêu lên trong câu hỏi, trong phiếu học tập phải đợc diễn đạt một cách chÆt chÏ, râ rµng, rµnh m¹ch, dÔ hiÓu vµ chÝnh x¸c. - Nội dung câu hỏi, phiếu học tập phải phù hợp với đối tợng quan sát và nội dung bài dạy, phù hợp với trình độ học sinh. - C©u hái, phiÕu häc tËp cÇn ph¶i ®a d¹ng vÒ néi dung vµ h×nh thøc thÓ hiÖn..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Về mặt nội dung nên sử dụng nhiều các loại câu hỏi trắc nghiệm để hình thức háiphong phó g©y høng thó häc tËp cho häc sinh. §ång thêi kÕt hîp mét sè Ýt c©u hái mở để kích thích đợc suy nghĩ, động não của học sinh. - Về hình thức: Các câu hỏi trong phiếu học tập có thể đợc trình bày một cách đa dạng bằng lời văn, bằng câu đố hay bằng hình ảnh sẽ gây đợc hứng thú học tập của các em. * Để rèn luyện các kĩ năng quan sát cho học sinh thì không có con đờng nào khác ngoài thực hành quan sát các đối tợng phục vụ cho nội dung mỗi bài học thờng xuyên trªn líp th«ng qua c¸c tiÕt d¹y häc Tù nhiªn vµ X· héi. ¸p dông c¸c kÜ n¨ng vµo d¹y học chính là giáo viên đã tự mình rèn luyện, nâng cao hiệu quả sử dụng phơng pháp quan s¸t trong d¹y häc m«n häc nµy. * Sö dông nhuÇn nhuyÔn c¸c kÜ n¨ng trªn khi tæ chøc cho häc sinh quan s¸t sÏ gióp cho gi¸o viªn tù tin h¬n, tho¶i m¸i h¬n, ham thÝch viÖc tæ chøc d¹y häc Tù nhiªn vµ X· héi cã sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t. ViÖc häc tËp theo ph¬ng ph¸p quan s¸t t¹o cho häc sinh thãi quen quan s¸t thÕ giíi xung quanh mét c¸ch khoa häc.. C. KÕt luËn Bµi häc kinh nghiÖm 1. Sự nhiệt tình và phơng pháp dạy học của giáo viên quyết định đến chất lợng học tập của học sinh. Bởi vậy, dạy đúng, dạy đủ, dạy theo đổi mới phơng pháp dạy học môn Tự nhiên và Xã hội nói chung và của lớp 3 nói riêng là một yêu cầu cấp thiết, đòi hỏi ý thøc, c«ng søc rÊt lín cña gi¸o viªn vµ häc sinh. 2. Giáo viên phải luôn trau dồi, bồi dỡng, rèn luyện về cả kiến thức và đặc biệt là các kĩ năng thực hiện sâu chuỗi các thao tác để phục vụ cho việc thực hiện tổ chức ph ơng pháp quan sát hiệu quả qua các tiết dạy. Giáo viên phải biết yêu thơng và có tinh thần trách nhiệm đối với học sinh. Lấy việc dạy học cho học sinh là nghĩa vụ, bổn phận nhng cũng là nguồn vui trong cuộc sống. Có yêu thơng các em thì mới dạy học đúng, đủ và nhiệt tình đợc. Giáo viên thiếu nhiệt huyết sẽ không thực hiện đợc việc dạy học môn đợc coi là môn phụ nh môn Tự nhiên và Xã hội một cách nghiêm túc. 3. Không có phơng pháp dạy học nào là tối u. Vì vậy dù là phơng pháp đặc trng nhng gi¸o viªn kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc d¹y häc Tù nhiªn vµ X· héi b»ng ph¬ng ph¸p.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> quan s¸t mµ ph¶i trau dåi, rÌn luyÖn viÖc sö dông phèi hîp nhÞp nhµng nhiÒu ph¬ng pháp dạy học khác nhau để tránh nhàm chán. Có nh thế mới mang lại hiệu quả cao nhất cho d¹y häc nãi chung vµ d¹y Tù nhiªn vµ X· héi nãi riªng. 4. ViÖc tæ chøc cho häc sinh häc tËp ph¶i ®a häc sinh vµo vÞ trÝ trung t©m. Häc sinh chủ động và tích cực chiếm lĩnh tri thức theo sự hớng dẫn của giáo viên. Việc học tập là việc khó khăn nhng học sinh không đợc nản chí, lùi bớc mà phải thờng xuyên ôn tập để chiếm lĩnh kho tàng tri thức vô tận. Giáo viên là ngời hớng dẫn và đồng thời luôn gây høng thó häc tËp ë c¸c em, lµm cho c¸c em lu«n ham häc hái trong c¸c tiÕt häc vµ ngoµi cuéc sèng. 5. ViÖc sö dông thêng xuyªn ph¬ng ph¸p quan s¸t trong d¹y häc Tù nhiªn vµ X· héi líp 3 gióp cho gi¸o viªn cã kÜ n¨ng thµnh th¹o trong d¹y häc. Mçi khi thao gi¶ng, dự giờ đột xuất sẽ không còn lúng túng mà tự tin thoải mái hơn trong dạy học. 6. Sử dụng thờng xuyên phơng pháp dạy học giúp cho học sinh liên tục đợc tri giác các đối tợng có trong cuộc sống. Từ đó, học sinh đợc rèn luyện kĩ năng quan sát có chủ định, có mục đích, có phơng hớng, quan sát yếu tố bộc lộ đợc bản chất của sự vật hiện tîng. Häc sinh h×nh thµnh thãi quen quan s¸t thÕ giíi, ham thÝch kh¸m ph¸ thÕ giíi muôn màu, muôn sắc và từ đó ham thích học tập môn Tự nhiên và Xã hội.. KÕt luËn ViÖc sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t trong d¹y häc m«n Tù nhiªn vµ X· héi ë TiÓu häc nãi chung vµ líp 3 cña t«i nãi riªng thùc sù mang l¹i hiÖu qu¶ lµ n©ng cao høng thú học tập cho học sinh. Từ việc áp dụng phơng pháp quan sát vào giảng dạy đã nâng cao chất lợng môn học Tự nhiên và Xã hội ở lớp 3 đồng thời nhờ có các hoạt động quan sát qua trò chơi đã giúp các em biết sáng tạo, tìm tòi, khám phá kiến thức và vận dụng tốt kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống hàng ngày. Các em luôn tự tin trong giao tiÕp vµ kü n¨ng giao tiÕp cña c¸c em cã sù tiÕn bé râ rÖt.. §Ò XuÊt Nhà trờng cần tăng cờng đầu t cơ sở vật chất, thiết bị dạy học theo hớng hiện đại hóa dể tạo điều kiện cho giáo viên có dủ các phơng tiện áp dụng đổi mới phơng pháp dạy học. Có biện pháp tăng cờng bồi dỡng chuyên môn cho giáo viên trong đổi mới phơng ph¸p d¹y häc. Đối với giáo viên: không ngừng học tập, tự học, tự bồi dỡng, mạnh dạn đổi mới ph¬ng ph¸p d¹y häc. Kh«ng qu¸ lÖ thuéc vµo s¸ch gi¸o viªn vµ c¸c s¸ch híng dÉn giảng dạy khác. Trong dạy học luôn đổi mới các hình thức và các hoạt động nhằm tạo.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> høng thó cho häc sinh vµ ph¸t huy cã hiÖu qu¶ tÝnh tÝch cùc cña ngêi häc. Với kết quả của kinh nghiệm này, tôi rất mong nhận đợc sự quan tâm, chia sẻ của các đồng nghiệp. Các giáo viên trong tổ, trong trờng có thể nghiên cứu, ứng dụng kinh nghiệm này vào việc dạy môn Tự nhiên và Xã hội ở các lớp 1, 2, 3 để tạo hứng thú và n©ng cao kÕt qu¶ häc tËp cho häc sinh. BGH DuyÖt Long §øc ngµy 19 th¸ng 11 n¨m 2012 …………………………...... Khối trưởng. ……………………………. ……………………………. ……………………………. T« ¸nh Hång.

<span class='text_page_counter'>(12)</span>