Giao an tong hop

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (708.91 KB, 170 trang )

(1)Ngµy so¹n :20/8/2011 Ngµy d¹y : TuÇn 1 TiÕt 1 : V¨n b¶n : Cæng trêng më ra A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận và hiểu đợc những tình cảm thiêng, đẹp đẽ của cha, mẹ đối với con c¸i. - Thấy đợc ý nghĩa lớn lao của nhà trờng đối với cuộc đời mỗi con ngời. B. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn : So¹n GA, nghiªn cøu SGK vµ nh÷ng t liÖu cã liªn quan, giíi thiÖu tập truyện “ Những tấm lòng cao cả ” của nhà văn ý ét – môn - đơ A – mi – xi. 2. Häc sinh : So¹n bµi CHoạt động dạy và học Hoạt động 1 : Tổ chức Hoạt động 2 : Kiểm tra vở soạn Hoạt động 3: Bài mới : *Giới thiệu bài : Mấy tháng nghỉ hè của chúng ta trôi qua nh một giấc mộng. Hôm nay đã là ngày khai trờng. Những hồi trống khai trờng nh vang dội, đánh thức những cảm xúc bồi hồi của ngày đầu cắp sách tới trờng. Em h·y béc lé cïng c¶ líp c¶m xóc ban ®Çu ngät ngµo Êy cña m×nh. *n«i dung d¹y häc cô thÓ Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt : Híng dÉn t×m hiÓu chung I. T×m hiÓu chungv¨n b¶n - GV đọc mẫu, gọi HS đọc diễn cảm tiếp theo. 1. §äc Giọng đọc đầm ấm, sâu lắng thể hiện tâm trạng của một ngời mẹ trong một đêm chuẩn bị cho con bíc vµo ngµy khai trêng ®Çu tiªn. - GV híng dÉn HS gi¶i thÝch mét sè tõ khã 2. Chó thÝch (SGK, 8) (SGK, 8). (1) Nhắc lại khái niệm văn bản nhật dụng đã 3. Văn bản nhật dụng (có nội dung liên quan đến vấn đề ngời häc ë líp 6? mÑ vµ nhµ trêng) (2) Tãm t¾t néi dung cña v¨n b¶n “ Cæng trêng 4. §¹i ý : V¨n b¶n viÕt vÒ t©m mở ra ” bằng một vài câu ngắn gọn (tác giả viết trạng của ngời mẹ trong đêm kh«ng ngñ tríc ngµy khai trêng vÒ c¸i g×? vÒ viÖc g×?) lÇn ®Çu tiªn cña con. (3) Trong đêm trớc ngày khai trờng, tâm trạng II. Phân tích cña ngêi mÑ vµ ngêi con cã g× kh¸c nhau? §iÒu đó đợc thể hiện ở những chi tiết nào? - Ngêi con : Ngñ dÔ dµng nh uèng mét ly s÷a, ¨n mét c¸i kÑo, trong lßng kh«ng cã mèi bËn t©m nµo ngoµi chuyÖn ngµy mai thøc dËy cho kịp giờ, háo hức dọn dẹp đồ chơi giúp mẹ từ 1. T©m tr¹ng cña ngêi con : H¸o chiÒu. høc nhng thanh th¶n, nhÑ nhµng,  T©m tr¹ng h¸o høc nhng v« t, trÎ con. v« t. - Ngêi mÑ : + Không ngủ đợc + ChuÈn bÞ quÇn ¸o míi, cÆp s¸ch míi,… + §¾p mÒm, bu«ng mïng cho con,…  T©m tr¹ng thao thøc vµ håi hép, phÊp pháng 2. T©m tr¹ng cña ngêi mÑ : Thao thøc kh«ng ngñ, phÊp pháng suy suy nghÜ triÒn miªn. (4) Theo em, tại sao ngời mẹ lại không ngủ đợc? nghĩ triền miên. - HS thảo luận, trao đổi vì: + Lo l¾ng, chuÈn bÞ cho con..

(2) + PhÇn v× n«n nao nghÜ vÒ ngµy khai trêng cña n¨m xa cña chÝnh m×nh : cø nh¾m m¾t l¹i lµ mÑ dờng nh nghe tiếng đọc bài trầm bổng : “ Hằng n¨m, cø vµo cuèi thu… MÑ t«i ©u yÕm n¾m tay tôi dẫn đi trên con đờng làng dài và hẹp ”. (5) Trong bµi v¨n, cã ph¶i ngêi mÑ ®ang nãi trùc tiÕp víi con kh«ng? Theo em ngêi mÑ ®ang t©m sù víi ai? C¸ch viÕt nµy cã t¸c dông g×? (HS kh¸ - giái) - Ngêi mÑ kh«ng trùc tiÕp nãi víi con hoÆc nãi víi ai c¶. Ngêi mÑ nh×n con ngñ, nh t©m sù víi con, nhng thùc ra lµ ®ang nãi víi chÝnh m×nh, ®ang tù «n l¹i kû niÖm cña riªng m×nh. - Tác dụng : Làm nổi bật tâm trạng, khắc hoạ đợc tâm t tình cảm, những điều thầm kín khó nói b»ng lêi trùc tiÕp. (6) Trong đêm không ngủ, ngời mẹ đã chăm sóc giÊc ngñ cña con, nhí tíi nh÷ng kû niÖm th©n th¬ng vÒ bµ ngo¹i vµ m¸i trêng xa. TÊt c¶ cho em h×nh dung vÒ mét ngêi mÑ nh thÕ nµo? - Mét lßng v× con. LÊy giÊc ngñ cña con lµm niÒm vui cho mÑ  §øc hy sinh thÇm lÆng cña ngêi mÑ. - Yªu th¬ng ngêi th©n : Nhí th¬ng bµ ngo¹i. - Nhí th¬ng, yªu quý m¸i trêng xa. - Tin tëng ë t¬ng lai cña con c¸i. (7) Ngời mẹ nghĩ về vai trò của toàn xã hội đối víi gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ. Em thö suy nghÜ xem c©u v¨n nµo trong bµi nãi lªn tÇm quan träng của nhà trờng đối với thế hệ trẻ? - Vai trò của nhà trờng đối với cuộc sống, đối víi mçi con ngêi : “ Mçi sai lÇm trong gi¸o dôc sẽ ảnh hởng đến cả một thế hệ mai sau, và sai lÇm mét li cã thÓ ®a thÕ hÖ Êy ®i chÖch c¶ hµng dÆm sau nµy ”. (8) Cái thế giới mà ngời mẹ đã bớc vào sau cánh cổng trờng đợc nhắc lại ở cuối bài “ Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bớc qua c¸nh cæng trêng lµ mét thÕ giíi kú diÖu sÏ mở ra ”. Em đã học qua lớp 1, bây giờ em hiểu thÕ giíi kú diÖu Êy lµ g×? (th¶o luËn) - Thế giới kỳ diệu đó là : + TG tri thøc + TG t×nh c¶m + TG t×nh b¹n + TG t×nh thÇy – trß + TG của đạo đức – lí tởng (9) Nh nh÷ng dßng nhËt ký t©m t×nh, nhá nhÑ và sâu lắng, em cảm nhận đợc gì qua bài viết nµy? - Tình mẫu tử cao đẹp - Vai trò to lớn của gia đình, nhà trờng đối với cuéc sèng cña mçi con ngêi. (10) Nh÷ng kû niÖm s©u s¾c nµo thøc dËy trong em khi đọc văn bản “ Cổng trờng mở ra ”? - Nhớ về thời thơ ấu đến trờng. - N«n nao nghÜ vÒ ngµy khai trêng n¨m xa cña chÝnh m×nh.. - ThÓ hiÖn : §øc hy sinh thÇm lÆng cña mÑ v× sù tiÕn bé cña con c¸i, tin tëng ë t¬ng lai cña con.. 3. C¶m nghÜ cña mÑ vÒ gi¸o dôc trong nhµ trêng. - Nhµ trêng lµ m«i trêng gi¸o dôc con ngêi toµn diÖn, phï hîp víi yªu cÇu cña x· héi.. III. Tæng kÕt (SGK, 9).

(3) - Nhí líp häc, b¹n bÒ, c« gi¸o - Nhí sù ch¨m sãc ©n cÇn cña mÑ,… Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập củng cố - BT sè 1 : T¸n thµnh. V× : T©m tr¹ng h¸o høc t¬i míi, bì ngì tríc ng«i trêng míi, b¹n bÌ, thÇy cô, sự rung cảm đầu tiên đối với mỗi ngời. IV. LuyÖn tËp. Hoạt động 5 : Hớng dẫn về nhà - Bµi tËp vÒ nhµ : BT2 (SGK, 9) - §äc thªm bµi “ Trêng häc ” - So¹n bµi “ MÑ t«i ************************************ Ngµy so¹n : 20/8/2011 Ngµy d¹y : TiÕt 2 :. V¨n b¶n : MÑ t«i ét – môn - đô A – mi - xi A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận và hiểu đợc những tình cảm thiêng, đẹp đẽ của cha, mẹ đối với con c¸i. - Giáo dục tình cảm kính yêu của con cái đối với cha mẹ. B. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn : So¹n GA, giíi thiÖu tËp truyÖn “ Nh÷ng tÊm lßng cao c¶ ” 2. Häc sinh : So¹n bµi C. Hoạt động dạy và học : Hoạt động 1: Tổ chức. Hoạt động 2 : Kiểm tra bài cũ : Bài viết chủ yếu tập trung vào tâm trạng thao thức trằn trọc không ngủ đợc của ngời mẹ. Theo em, tại sao ngời mẹ lạ không ngủ đợc? Hoạt động 3 : Bài mới :* * Giới thiệu bài : Một nhà văn Nga đã nói : Có một ngời mà cả cuộc đời ta thiếu nợ. Đó là ngời mẹ. Câu nói là một sự tổng kết đúng đắn, sâu sắc. Trong cuộc đời mçi chóng ta, ngêi mÑ cã vÞ trÝ vµ ý nghÜa hÕt søc lín lao, thiªng liªng vµ cao c¶. Nhng không phải lúc nào ta cũng ý thức hết điều đó. Chỉ đến khi mắc lỗi lầm, ta míi nhËn ra tÊt c¶. Bµi v¨n “ MÑ t«i ” sÏ cho ta mét bµi häc nh thÕ. Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt : Híng dÉn t×m hiÓu chung I. T×m hiÓu chung - GV đọc và hớng dẫn cách đọc : Đọc chậm rãi, rõ 1. Đọc rµng. Giäng tha thiÕt nhng nghiªm nghÞ. - HS quan s¸t phÇn * trong chó thÝch vµ giíi thiÖu 2. T¸c gi¶ (1846 – 1908) đôi nét về nhà văn A – mi - xi - Nhµ v¨n I – ta – li –a - GV híng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch (SGK, 11) 3. Chó thÝch (SGK, 11) 4. V¨n b¶n nhËt dông : Híng dÉn t×m hiÓu chi tiÕt (1) T¹i sao néi dung v¨n b¶n lµ mét bøc th ngêi bố gửi cho con, nhng nhan đề lại lấy tên là “ Mẹ tôi ”? (Hình nh giữa nội dung và nhan đề không phï hîp?) (HS kh¸ - giái) - Nhan đề là do tác giả đặt - Tuy lµ bµ mÑ kh«ng xuÊt hiÖn trùc tiÕp trong c©u chuyện, nhng đó lại là tiêu điểm mà các nhân vật và chi tiết đều hớng tới để làm sáng tỏ.. II. Ph©n tÝch 1. Nhan đề thể hiện - Nh©n vËt trung t©m lµ ngêi mÑ. - TÝnh kh¸ch quan cña ngêi nãi. - Thái độ, tình cảm của ngời kể..

(4) - Điểm nhìn ở đấy xuất phát từ ngời bố. Qua cái nh×n cña ngêi bè mµ thÊy h×nh ¶nh vµ phÈm chÊt cña ngêi mÑ. (2) Theo em, t¹i sao ngêi bè kh«ng nãi trùc tiÕp víi En – ri – c« mµ l¹i viÕt th? (HS kh¸ - giái) - Bộc lộ đợc tình cảm sâu sắc, tế nhị, kín đáo. - Nãi riªng cho ngêi m¾c lçi biÕt mµ kh«ng lµm ngêi m¾c lçi mÊt lßng tù träng. (3) Nguyên nhân nào khiến ngời bố viết th để c¶nh c¸o En – ri – c«? - En – ri – cô nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ với mẹ khi cô giáo đến thăm. (4) Thái độ của ngời bố đối với En – ri – cô qua bức th là thái độ nh thế nào? Dựa vào đâu mà em biết đợc? Lý do gì đã khiến ông có thái độ ấy? - Thái độ buồn bã, tức giận. - C¨n cø : + Việc nh thế con không đợc tái phạm nữa. + Sù hçn l¸o cña con nh mét nh¸t dao ®©m vµo tim bè vËy. + Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thơng đó. + Con phải xin lỗi mẹ, cầu xin mẹ hôn con để cho chiÕc h«n Êy xo¸ ®i c¸i dÊu vÕt vong ©n béi nghÜa. + Bố rất yêu con… trong một thời gian con đừng hôn bố. Bố sẽ không thể vui lòng đáp lại cái hôn của con đợc. - Lý do : + V× En – ri – c« v« lÔ víi mÑ. + V× ngêi cha hÕt lßng yªu th¬ng con. + Ngêi cha cã t×nh c¶m yªu ghÐt râ rµng. (5) Em hiÓu thÕ nµo vÒ t×nh c¶m thiªng liªng trong lêi nh¾n nhñ sau ®©y cña ngêi cha : “ Con h·y nhí r»ng t×nh yªu th¬ng, kÝnh träng cha mÑ lµ t×nh c¶m thiªng liªng h¬n c¶ ”. - Tình cảm tốt đẹp đáng tôn thờ là tình cảm thiêng liªng. - Trong nhiÒu t×nh c¶m cao quý, t×nh yªu th¬ng, kÝnh träng cha mÑ lµ thiªng liªng h¬n c¶. (6) Qua bøc th, em thÊy mÑ cña En – ri – c« lµ ngêi nh thÕ nµo? T×m nh÷ng chi tiÕt trong truyÖn thể hiện điều đó? - HÕt lßng yªu th¬ng con : + Việc làm : mẹ đã thức suốt đêm… khóc nức nở khi ngÜ r»ng cã thÓ mÊt con. + Sẵn sàng bỏ cả một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn,… đi ăn xin để nuôi con, … hi sinh tính mạng để cứu sống con. + DÞu dµng vµ hiÒn hËu + Ngêi mÑ lµ chç dùa t×nh c¶m ngay c¶ khi con trëng thµnh, kh«n lín.  Một ngời mẹ tuyệt vời đáng để chúng ta kính träng, t«n thê. (7) Đọc xong bức th này, En – ri – cô đã rất “ xúc động ”. Theo em, điều gì đã khiến En – ri – cô xúc động đến nh vậy? (Thảo luận nhóm : 1 phót) a. V× bè gîi l¹i nh÷ng kû niÖm gi÷a mÑ vµ En –. 2. H×nh thøc viÕt th - Vừa tế nhị, kín đáo, vừa không lµm ngêi m¾c lçi mÊt lßng tù träng.. 3. Thái độ và lời nhắn nhủ của ng ời bố - Thái độ buồn bã, tức giận, nghiªm kh¾c v× mét lêi nãi thiÕu lÔ độ của En - ri – cô với mẹ khi cô giáo đến thăm, vì ngời cha hết lßng yªu th¬ng con.. - Nh¾n nhñ : Ph¶i biÕt yªu th¬ng, kÝnh träng cha mÑ. §ã lµ t×nh c¶m cao quý vµ thiªng liªng.. 4. H×nh ¶nh ngêi mÑ - HÕt lßng v× con - DÞu dµng vµ hiÒn hËu - Lµ chç dùa t×nh c¶m ngay c¶ khi con trëng thµnh, kh«n lín.  Một ngời mẹ tuyệt vời đáng để chóng ta kÝnh träng, t«n thê..

(5) ri – c«. b. V× En – ri – c« sî bè. c. Vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố. d. V× nh÷ng lêi nãi ch©n t×nh vµ rÊt s©u s¾c cña bè. e. V× En – ri – c« thÊy xÊu hæ. Hoạt động 3 : Hớng dẫn tìm hiểu ý nghĩa văn b¶n (8) Tõ v¨n b¶n “ MÑ t«i ”, em c¶m nhËn nh÷ng ®iÒu s©u s¾c nµo cña t×nh c¶m con ngêi? III. Tæng kÕt (SGK, 12) - HS đọc ghi nhớ (SGK) Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập củng cố (9) Em biÕt nh÷ng c©u ca dao nµo, nh÷ng bµi h¸t nµo ngîi ca tÊm lßng cha mÑ dµnh cho con c¸i, con c¸i dµnh cho cha mÑ? NÕu cã thÓ h·y h¸t mét bµi vÒ mÑ mµ em thÝch IV. LuyÖn tËp nhÊt. - HS tù béc lé. Hoạt động 5 : Hớng dẫn về nhà - BTVN : 1, 2 (SGK, 12) - So¹n bµi : Tõ ghÐp. *********************** Ngµy so¹n : 20/8/2011 Ngµy day : TiÕt 3 : Tõ ghÐp A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc cấu tạo của hai loại từ ghép : Từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập. - Hiểu đợc nghĩa của các loại từ ghép. - Ph¸t hiÖn vµ sö dông linh ho¹t hai lo¹i tõ ghÐp trong khi nãi vµ viÕt B. ChuÈn bÞ 1. Giáo viên : Soạn GA, đọc kỹ phần II (SGK, 13, 14, 15) 2. Häc sinh : So¹n bµi, xem l¹i bµi tõ ghÐp ë líp 6. C. Hoạt động dạy và học Hoạt động 1.Tổ chức : Hoạt động 2. Kiểm tra chuẩn bị bài của học sinh Hoạt động 3 Bài mới : Giới thiệu bài : ở lớp 6 em đã học về từ ghép – hãy nhắc lại về từ ghép? Cho VD? * Néi dung d¹y häc cô thÓ Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn nhận diện cách cấu I. Các loại từ ghép * VÝ dô : t¹o vµ ý nghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô - Quan s¸t phÇn I (SGK, 13) vµ vd mµ GV ®a TGCP  TiÕng chÝnh + tiÕng phô thªm, tõ “ cµ chua ” - bµ ngo¹i  bµ + ngo¹i (1) Trong ba tõ ghÐp trªn, tiÕng nµo lµ tiÕng - th¬m phøc  th¬m + phøc chÝnh, tiÕng nµo lµ tiÕng phô? Em cã nhËn xÐt g× - cµ chua  cµ + chua vÒ vÞ trÝ cña hai tiÕng chÝnh vµ phô trong tõ?   TiÕng chÝnh + TiÕng phô nghÜa ph©n - bµ ngo¹i  bµ + ngo¹i chung lo¹i chØ nhá - th¬m phøc  th¬m + phøc lo¹i nghÜa - cµ chua  cµ + chua lín lín  .

(6) nghÜa chung ph©n lo¹i nhá chØ lo¹i lín nghÜa lín + TiÕng chÝnh + TiÕng phô bæ sung nghÜa cho tiÕng chÝnh + Vị trí : Tiếng chính đứng trớc tiếng phụ. (2) C¸c tiÕng cã hai tõ ghÐp : quÇn ¸o, trÇm bæng, cã ph©n ra tiÕng chÝnh, tiÕng phô kh«ng? + Không – ghép đẳng lập (3) Cã mÊy lo¹i tõ ghÐp? ThÕ nµo lµ TG chÝnh Cã hai lo¹i tõ ghÐp : - TG chÝnh phô phụ – TG đẳng lập? - TG đẳng lập + HS đọc to ghi nhớ trong SGK * Ghi nhí (SGK) II. NghÜa cña tõ ghÐp Hoạt động 2 : (4) So s¸nh nghÜa cña tõ “ bµ ngo¹i ” víi nghÜa cña tõ “ bµ ”, nghÜa cña tõ “ th¬m phøc ” víi nghÜa cña tõ “ th¬m ”, nghÜa cña tõ “ cµ chua ” víi nghÜa cña tõ “ cµ ”. - NghÜa cña tõ “ bµ ngo¹i ” hÑp h¬n nghÜa cña tõ “ bµ ”. - TiÕng chÝnh cã nghÜa chØ lo¹i lín, kh¸i qu¸t. - TiÕng phô ph©n lo¹i nghÜa cña tiÕng chÝnh thµnh nghÜa nhá h¬n. - NghÜa cña TGCP hÑp h¬n nghÜa (5) Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña TGCP? * GV lu ý : Kh«ng nªn tõ nghÜa cña tiÕng phô cña tiÕng chÝnh. để suy luận một cách máy móc và hiểu sai nghĩa đích thực của TGCP. * Qs phÇn I2 (SGK, 14) vµ vd GV ®a thªm tõ “ s¾t son ” (6) C¸c tiÕng trong ba tõ “ quÇn ¸o ”, “ trÇm bæng ”, “ s¾t son ” cã ph©n ra tiÕng chÝnh, tiÕng phô kh«ng? - 3 tõ kh«ng ph©n ra tiÕng chÝnh, tiÕng phô, c¸c tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp. - QuÇn ¸o  quÇn + ¸o - TrÇm bæng  trÇm + bæng - S¾t son  S¾t + son (7) Em hiểu thế nào là qhệ bình đẳng về mặt ng÷ ph¸p? (HS giái) - Kh«ng cã tiÕng chÝnh, tiÕng phô. - Các tiếng có thể tách ra thành những từ độc lËp. (8) So s¸nh nghÜa cña tõ “ quÇn ¸o ” víi nghÜa cña tõ “ quÇn ”, “ ¸o ”; nghÜa cña tõ “ trÇm bæng” víi nghÜa cña tõ “ trÇm ” vµ “ bæng ”? - Quần : loại trang phục có hai ống dùng để che phÇn díi c¬ thÓ. - áo : loại trang phục dùng để che phần trên của c¬ thÓ.  QuÇn ¸o : ChØ trang phôc nãi chung cña con ngêi. (9) Từ đó, em rút ra nhận xét gì về nghĩa của TG§L? (10) Em hiÓu nghÜa cña tõ “ s¾t son ” ntn? (HS -NghÜa cña TG§L cã tÝnh hîp kh¸ - giái) nghÜa, kh¸i qu¸t h¬n nghÜa cña - “ S¾t son ” : t×nh c¶m, ý chÝ tríc sau nh mét. c¸c tiÕng t¹o nªn nã.  GV lu ý cho HS :.

(7) - Các tiếng trong TGĐL hoặc đồng nghĩa, hoặc tr¸i nghÜa hoÆc cïng chØ nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng gÇn gòi. - Nghĩa của từ “ sắt son ” đợc chuyển từ trờng nghÜa chØ sù vËt sang trêng nghÜa chØ tÝnh chÊt (gang thÐp, mùc tíc, g¬ng mÉu,…) Hoạt động 4: Hớng dẫn luyện tập củng cố BT1 : H® nhãm (2 bµn) * Ghi nhí (SGK) - TGCP : xanh ng¾t, nhµ m¸y, nhµ ¨n, cêi nô. - TG§L : suy nghÜ, chµi líi, c©y cá, ®Çu ®u«i. III. LuyÖn tËp BT2 (15) (H® c¸ nh©n) - bót ch× - ma rµo - thíc nhùa - lµm vên BT3 (15) (H® líp) Nói non ham thÝch xinh đẹp s«ng BT5 (15) BT6 (15). muèn. x¾n. Hoạt động 5. Hớng dẫn về nhà : - BTVN : 2, 3, 4 (15, 16) - So¹n bµi : Liªn kÕt trong v¨n b¶n. Ngµy so¹n : 20/8/2011 Ngµy d¹y :. Liªn kÕt trong v¨n b¶n. TiÕt 4 : A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS thÊy : - Muốn đạt đợc mục đích giao tiếp thì văn bản phải có tính liên kết. Sự liªn kÕt Êy cÇn thÓ hiÖn ë c¶ hai mÆt : h×nh thøc ng«n ng÷ vµ néi dung ý nghÜa - Cần vận dụng những kiến thức đã học để xây dựng đợc những văn bản có tÝnh liªn kÕt B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o. 2. HS : §äc kü vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái tríc ë nhµ. C- Hoạt động dạy và học Hoạt động 1. Tổ chức :7c Hoạt động 2 .Kiểm tra chuẩn bị bài của học sinh. Hoạt động 3. Bài mới : * Giíi thiÖu bµi : “ V¨n b¶n lµ c¸c t¸c phÈm v¨n häc vµ v¨n kiÖn ghi b»ng giÊy tê cã v¨n b¶n h¼n hoi ” (Tõ ®iÓn H¸n ViÖt – Phan V¨n C¸c ) TÝnh chÊt v¨n b¶n : VB lµ mét thÓ thèng nhÊt vµ trän vÑn vÒ néi dung ý nghÜa, hoµn chØnh vÒ h×nh thøc. * Néi dung d¹y häc cô thÓ Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt * Gọi một HS đọc phần 1a (SGK, 17) I. Liªn kÕt vµ ph¬ng tiÖn liªn (1) Theo em, nÕu bè cña En – ri – c« chØ viÕt kÕt trong v¨n b¶n mấy câu đó thì En – ri – cô có thể hiểu điều 1. Tính liên kết của văn bản bè nãi cha? a. VÝ dô 1a (SGK, 17) - Cha hiÓu ®iÒu bè muèn nãi (2) NÕu En – ri – c« cha hiÓu bè th× h·y cho biÕt lý do nµo trong c¸c lý do kÓ díi ®©y : a. Vì có câu văn viết cha đúng ngữ pháp. b. V× cã c©u v¨n néi dung cha thËt râ rµng..

(8) c. V× gi÷a c¸c c©u cha cã sù liªn kÕt.  §¸p ¸n : c (3) Vậy muốn cho đoạn văn có thể hiểu đợc thì nã ph¶i cã tÝnh chÊt g×? - §o¹n v¨n ph¶i cã tÝnh liªn kÕt vÒ néi dung ý nghÜa vµ h×nh thøc nghÖt thuËt. - Câu văn chính xác, rõ ràng, đúng ngữ pháp.  GV : liªn kÕt nghÜa lµ g¾n liÒn víi nhau, g¾n chÆt víi nhau. Một trăm đốt tre  cây tre C©u, ®o¹n liªn kÕt v¨n b¶n Hoạt động 3 : Hớng dẫn tìm hiểu phơng tiện liªn kÕt trong v¨n b¶n (4) §o¹n v¨n 1a thiÕu sù liªn kÕt vÒ ND. Em hãy sửa lại đoạn văn đó để En – ri – cô hiểu đợc ý nghĩa của bố. -… việc nh thế không bao giờ con đợc tái phạm n÷a. En – ri – c« ¹! Sù hçn l¸o cña con nh mét nh¸t dao ®©m vµo tim bè vËy. * LK vÒ mÆt ND, YN : GV : - C¸c ý víi nhau, c¸c ý víi cña VB ph¶i g¾n liÒn víi nhau. - C¸c diÔn biÕn, t×nh tiÕt cña c©u chuyÖn ph¶i g¾n liÒn víi cèt truyÖn - C¸c nh©n vËt. - Kh«ng gian, thêi gian vµ t©m tr¹ng nh©n vËt. (5) §äc ®o¹n v¨n vµ cho biÕt sù thiÕu liªn kÕt gi÷a c¸c c©u v¨n? (§èi chiÕu VB “ Cæng trêng më ra ”) - Kh«ng râ rµng vÒ mÆt thêi gian. - Nhầm chữ con thành chữ đứa trẻ.  §o¹n v¨n rêi r¹c. GV : Sù LK tõ, c©u, ®o¹n v¨n trong VB gäi lµ sù LK vÒ h×nh thøc NT. - Dùng từ ngữ để LK : + Tr×nh tù, ph¬ng diÖn, sù bæ sung. + ý tæng kÕt, kh¸i qu¸t sù viÖc. + ý tơng phản, đối lập. + Sự thay thế (các đại từ) - Dùng câu để LK : * Gọi HS đọc ghi nhớ (SGK, 18) Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập củng cố BT1, 2 (18, 19) * BT1 (18) Gîi ý : 1 – 4 – 2- 5 – 3 * BT2 (19) - VÒ h×nh thøc ®o¹n v¨n, c¸c c©u v¨n nµy cã vÎ rÊt LK. - Nhng xÐt vÒ ND, YN th× kh«ng cã sù LK Bëi v× mçi c©u v¨n cã mét ý kh¸c nhau kh«ng liªn quan, g¾n chÆt víi nhau. Hoạt động 5 : Hớng dẫn về nhà - BTVN : 3, 4, 5 (19) - So¹n bµi : Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª. b. NhËn xÐt : - LK lµ mét trong nh÷ng tÝnh chÊt quan träng nhÊt cña VB, lµm cho VB trë nªn cã ý nghÜa, dÔ hiÓu.. 2. Ph¬ng tiÖn LK trong VB - Liªn kÕt vÒ ND, YN + C¸c ý + DiÔn biÕn, t×nh tiÕt + C¸c nh©n vËt + Kh«ng gian, thêi gian, t©m tr¹ng.. - LK vÒ h×nh thøc ng«n ng÷ : tõ, c©u, côm tõ,…. * Ghi nhí (SGK, 18) II. LuyÖn tËp.

(9) TuÇn 2 Ngµy so¹n : Ngµy d¹y : TiÕt 5 + 6 :. Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª. Kh¸nh Hoµi A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Thấy đợc những tình cảm chân thành, sâu nặng của hai anh em trong câu chuyÖn. - Cảm nhận đợc nỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may gặp cảnh gia đình bất hạnh. - BiÕt th«ng c¶m vµ chia sÎ víi nh÷ng ngêi b¹n Êy. - Thấy đợc cái hay của truyện là ở cách kể rất chân thật và cảm động. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o. 2. HS : So¹n bµi. C. Tổ chức các hoạy động dạy học Hoạt động 1. ổn định tổ chức Hoạt động 2. Kiểm tra chuẩn bị bài Hoạt động 3 Bài mới Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt * GV đọc + HS đọc liên tiếp đến hết tác phẩm I. §äc vµ t×m hiÓu chung Yªu cÇu HS tãm t¾t ng¾n gän ND ( kho¶ng 5, 7 1. §äc vµ tãm t¾t c©u) - Thµnh vµ Thñy lµ hai anh em hÕt mùc yªu th¬ng nhau nhnh l¹i ph¶i chia tay nhau v× bè mÑ họ ly dị. Trớc khi chia tay, hai anh em chia đồ chơi cho nhau. Thành nhờng hết đồ chơi cho em. Hai anh em còn đến trờng để Thủy chia tay víi c« gi¸o vµ b¹n bÌ. C« gi¸o tÆng Thñy mét quyÓn sæ vµ mét chiÕc bót m¸y n¾p vµng nhng em không dám nhận vì “ Mẹ đã bảo sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán ” Híng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch. (1) Có ba sự việc đợc lần lợt kể trong cuộc chia tay nµy : Chia tay bóp bª 2. V¨n b¶n nhËt dông Chia tay líp häc ThÓ lo¹i truyÖn ng¾n Chia tay anh em Hãy xác định các đoạn văn tơng ứng? 3. Bè côc - Đoạn 1 : Từ đầu đến “ nớc mắt ứa ra ” - Đoạn 2 : Tiếp theo đến “ nắng vẫn vàng ơm trïm lªn c¶nh vËt ” - Đoạn 3 : Tiếp theo đến hết. (2) VB lµ mét truyÖn ng¾n. TruyÖn kÓ vÒ viÖc g×? Ai lµ nh©n vËt chÝnh? V× sao em biÕt? - Sv chÝnh : Cuéc chia tay cña hai anh em ruét khi gia đình tan vỡ. - Nv chÝnh : Thµnh vµ Thñy. V× mäi viÖc cña II. Ph©n tÝch câu chuyện đều có sự tham gia của hai anh em. 1. ND của truyện (3) Bè mÑ ly h«n, Thµnh vµ Thñy ph¶i chia tay nhau. C©u chuyÖn diÔn t¶ s©u s¾c t×nh c¶m trong s¸ng cña hai anh em tríc cuéc chia tay. Em h·y tìm các chi tiết trong truyện để thấy hai anh em Thµnh vµ Thñy rÊt mùc yªu th¬ng, gÇn gòi, chia.

(10) sÎ vµ quan t©m tíi nhau. - Thủy mang kim chỉ ra tận sân vận động vá áo cho anh. - Thµnh gióp em m×nh häc. - Chiều nào Thành cũng đón em đi học về, vừa ®i võa nãi chuyÖn. - Thành nhờng hết đồ chơi cho em, nhng Thủy l¹i nhêng cho anh con vÖ sÜ. (4) Lời nói và hành động của Thủy khi thấy anh chia hai con bóp bª vÖ sÜ vµ em nhá ra hai bªn có gì mâu thuẫn? Theo em có cách gì để giải quyết đợc mâu thuẫn? - Thñy rÊt giËn d÷ kh«ng muèn chia rÏ hai con bóp bª. Em tru trÐo lªn : “ Sao anh ¸c thÕ ”. Sau lại thơng anh, Thủy sợ đêm không có con vệ sĩ canh giÊc ngñ cho anh. - Muèn gi¶i quyÕt m©u thuÉn, chØ cßn c¸ch gia đình Thủy – Thành phải đoàn tụ, hai anh em kh«ng ph¶i chia tay. (5) Kết thúc truyện, Thủy đã lựa chọn cách giải quyÕt ntn? Chi tiÕt nµy gîi lªn trong em nh÷ng suy nghÜ vµ t×nh c¶m g×? - Thủy để con em nhỏ lại bên con vệ sĩ để chúng kh«ng bao giê xa nhau. - Thñy rÊt giµu lßng vÞ tha, rÊt th¬ng anh, th¬ng nh÷ng con bóp bª, thµ m×nh chÞu chia l×a chø không để búp bê phải chia tay, thà mình chịu thiệt thòi để anh luôn có con vệ sĩ canh giấc ngủ đợc ngon lành. - Nh¾c nhë nh÷ng ngêi lµm cha lµm mÑ : Cuéc chia tay cña c¸c em nhá lµ v« lý, lµ kh«ng nªn có, không nên để nó xảy ra. - ThÓ hiÖn kh¸t khao ch¸y báng cña tuæi th¬ : tuổi thơ phải đợc hạnh phúc. (6) Sau khi chia đồ chơi, Thành dẫn em đến trờng để Thủy chia tay với cô giáo và các bạn. Chi tiÕt nµo trong cuéc chia tay cña Thñy víi líp häc khiÕn c« gi¸o ph¶i bµng hoµng? - Thñy nãi : “ MÑ b¶o sÏ s¾m cho em mét thóng hoa quả để ra chợ bán ”. - Cô giáo bàng hoàng, chua xót. Thủy thật đáng th¬ng. Bè mÑ Thñy thËt v« t×nh. (7) Thµnh d¾t em ra khái cæng trêng vµ “ kinh ng¹c thÊy mäi ngêi vÉn ®i l¹i b×nh thêng vµ n¾ng vÉn vµng ¬m trïm lªn c¶nh vËt ” Em h·y gi¶i thÝch t¹i sao Thµnh l¹i cã t©m tr¹ng nh vËy?  GV : Đây là tình huống trớ trêu, đối chọi giữa néi t©m vµ ngo¹i c¶nh. Còng lµ diÔn biÕn t©m lÝ đợc tác giả miêu tả rất hài hoà. NT miêu tả thiên nhiên, tạo vật đẹp đẽ, vô t, bình thản trớc cảnh ngé bÊt h¹nh cña con ngêi lµm t¨ng thªm nçi buån s©u th¼m, tr¹ng th¸i thÊt väng, b¬ v¬, l¹c lâng cña nh©n vËt trong truyÖn vµ nh mét lêi nhắc khẽ : mỗi ngời hãy lắng nghe và chú ý đến những gì đang diễn ra quanh ta, để san sẻ nỗi đau cùng đồng loại. Không nên sống dửng dng,. - T×nh anh em cña Thµnh vµ Thñy + RÊt mùc gÇn gòi, th¬ng yªu, chia sÎ vµ quan t©m tíi nhau.. + Cảnh chia đồ chơi nói lên một cách tuyệt đẹp tình anh em thắm thiÕt.. + Thñy giµu lßng vÞ tha, rÊt th¬ng anh, th¬ng nh÷ng con bóp bª.. + C¶nh chia tay líp häc. + Phª ph¸n nh÷ng bËc cha mÑ thiÕu tr¸ch nhiÖm víi con c¸i..  Nçi ®au xãt, t©m tr¹ng thÊt väng, b¬ v¬, l¹c lâng cña Thµnh..

(11) v« t×nh. (8) Qua c©u chuyÖn nµy, theo em th× t¸c gi¶ muèn nh¾n nhñ ®iÒu g×? - Tình cảm của gia đình, hạnh phúc của gia đình v« cïng quý gi¸ vµ quan träng. Mäi ngêi h·y cè g¾ng b¶o vÖ vµ gi÷ g×n, kh«ng nªn v× bÊt cø lý do nào để làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiªn, trong s¸ng Êy, lµm tan vì h¹nh phóc gia đình. (9) Để thực hiện đợc lời nhắn nhủ trên, tác giả đã sử dụng những hình thức NT nào? - Th¶o luËn - Ng«i kÓ thø nhÊt : ngêi xng “ t«i ” lµ Thµnh, lµ ngêi chøng kiÕn c¸c viÖc x¶y ra.  T¸c dông : gióp t¸c gi¶ thÓ hiÖn s©u s¾c t×nh c¶m, t©m tr¹ng cña nhan vËt, nhÊt lµ nçi lßng cña ngêi kÓ, mang tÝnh ch©n thùc vµ thuyÕt phôc cao. - H×nh ¶nh Èn dô “ Cuéc chia tay cña nh÷ng con búp bê ”. Những con búp bê vốn là đồ chơi của tuæi nhá thêng gîi lªn TG trÎ em víi sù ngé nghÜnh, trong s¸ng, ng©y th¬, v« téi. Tªn truyÖn gợi ra tình huống buộc ngời đọc phải theo dõi và góp phần thể hiện ý đồ t tởng của ngời viết. - C¸ch kÓ b»ng sù miªu t¶ c¶nh vËt xung quanh vµ c¸ch kÓ b»ng NT miªu t¶ t©m lý nh©n vËt ( nh©n vËt Thµnh). Lêi kÓ ch©n thµnh, gi¶n dÞ, phï hîp t©m tr¹ng nh©n vËt nªn cã søc truyÒn c¶m. Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập củng cố (?) Phơng thức biểu đạt? Tự sự + miêu tả + biểu c¶m.. - Nhan đề gợi ra tình huống buộc ngời đọc phải theo dõi, góp phần thể hiện ý đồ t tởng của ngời viết. - C¸ch kÓ : miªu t¶ c¶nh vËt xung quanh, miªu t¶ t©m lý nh©n vËt. Lêi kÓ ch©n thµnh, gi¶n dÞ. III.Tæng kÕt (SGK, 27) IV. LuyÖn tËp. Hoạt động 5 Hớng dẫn về nhà ? Chia tay mẹ và em, Thành đã quay về nhà và ghi lại cảm xúc của mình trong một trang nhật kí. Em hãy tởng tợng và ghi lại trang nhật kí đó? ***************** Ngµy so¹n 24/8/2011 Ngµy d¹y TiÕt 7 : A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS hiÓu râ : -TÇm quan träng cña bè côc trong v¨n b¶n (VB), cã ý thøc x©y dùng bè côc khi t¹o lËp VB. -XD bè côc rµnh m¹ch, hîp lý. -Bè côc 3 phÇn : Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA. 2. HS : §äc kü bµi ë nhµ C. Tổ chức các hoạt động dạy và học Hoạt động 1.ổn định tổ chức Hoạt động 2 Kiểm tra chuẩn bị bài của HS. Hoạt động 3. Bài mới :. Bè côc v¨n b¶n.

(12) * Giíi thiÖu bµi : T¹i sao c¸c thÇy c« gi¸o l¹i ph¶i xÕp chç ngåi cho c¸c HS trong lớp? Nếu không sắp xếp nh vậy thì dẫn đến hậu quả gì? Khi XDVB cũng nh sắp xÕp mét líp häc cÇn ph¶i cã bè côc râ rµng. * Néi dung d¹y häc cô thÓ Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt * Gọi HS đọc phần I1 (SGK, 28). Cho HS quan sát I. Bố cục và những yêu cầu của một lá đơn : “ Đơn xin nghỉ học ” bè côc trong VB (1)Lá đơn đợc sắp xếp theo một trình tự nh thế 1. Bố cục của VB là gì? nµo? a.VÝ dô - Trình tự sắp xếp một lá đơn : - §¬n xin nghØ häc + Tiêu đề + Tên đệm + Tªn ngêi nhËn, tªn ngêi göi + Lý do + Lêi c¶m ¬n + Ngµy, th¸ng, n¨m + Ký yªn (2) Theo em, có nên viết tên đơn trớc tiêu đề đợc kh«ng? Hay lêi høa, lêi cam ®oan viÕt tríc lý do đợc không? - Kh«ng thÓ viÕt nh thÕ (3) Văn bản sẽ nh thế nào nếu các ý trong đó không đợc sắp xếp theo trật tự, theo hệ thống? - VB sẽ không đợc tiếp nhận, ngời đọc sẽ không hiểu đợc. (4) Sù s¾p xÕp ND c¸c phÇn trong VB theo mét trình tự hợp lý đợc gọi là bố cục. Em h·y cho biÕt : V× sao khi XDVB ph¶i quan t©m tíi bè côc? VD? - Vì một VB có bố cục ành mạch thì VB đó sẽ có hiÖu qu¶ thuyÕt phôc cao? * Gọi HS đọc ghi nhớ 1 (SGK, 30) b. Ghi nhí 1 (SGK, 30) *Gọi HS đọc phần I2 (19) (5) Hai câu chuyện trên đã có bố cục cha? (Bản kể trong VD gåm mÊy ®o¹n v¨n? C¸c c©u v¨n trong mçi ®o¹n cã tËp trung quanh mét ý chung thèng nhÊt kh«ng? ý cña ®o¹n v¨n nµy vµ ®o¹n v¨n kia 2.Nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong VB. có phân biệt đợc với nhau không? a. VD 21 (SGK, 29) - Mçi b¶n kÓ trong VD gåm 2 ®o¹n v¨n - XÐt VB 1: + C¸c c©u v¨n trong mçi ®o¹n liªn hÖ víi nhau thiếu chặt chẽ  cha tập trung thể hiện đợc chủ đề : Sự thiếu hiểu biết của ếch. Tính huênh hoang, kiªu ng¹o coi trêi b»ng vung nªn nhËn hËu qu¶ xÊu. + ý cña ®o¹n v¨n 1 vµ ®o¹n v¨n 2 cha ph©n biÖt víi nhau. (6) Theo em, nªn s¾p xÕp bè côc cña c©u chuyÖn trªn ntn? - Có thể nhớ lại truyện “ ếch ngồi đáy giếng ” đã häc ë líp 6. (7) Vậy điều kiện để bố cục đợc rành mạch, hợp lý lµ g×? - ND c¸c phÇn, c¸c ®o¹n trong VB ph¶i thèng nhÊt chặt chẽ với nhau, đồng thời giữa chúng lại có sự b. Ghi nhớ 2 (SGK, 30) ph©n biÖt r¹ch rßi. - Trình tự xếp đặt các phần, các đoạn phải giúp cho.

(13) ngời viết dễ dàng đạt đợc mục đích giao tiếp đã đặt ra. (8) H·y nªu nhiÖm vô cña ba phÇn MB< TB, KB trong VB miªu t¶ vµ trong VBTS. - Bè côc 3 phÇn : + MB : Giíi thiÖu t×nh huèng, sù viÖc, c¶nh ngêi, … định tả. + TB : TriÓn khai, ph¸t triÓn ý cña MB.  TS : T×nh tiÕt, diÔn biÕn cña SV  MT : Kh¸i qu¸t  cô thÓ (9) Cã cÇn ph©n biÖt râ rµng nhiÖm vô cña mçi phµn kh«ng? V× sao? - Cã. V× t¹o cho VB mét sù rµnh m¹ch, hîp lý. (10) Cã b¹n nãi r»ng phÇn MB chØ lµ sù tãm t¾t, rót gän cña phÇn TB, cßn KB ch¼ng qua chØ lµ sù lặp lại lần nữa của MB. Nói h vậy có đúng không? V× sao? - Không đúng. Vì MB có nhiệm vụ dẫn dắt ngời đọc còn KB lại nâng cao hơn ND của phần TB. (?) B¹n kh¸c l¹i cho r»ng ND chÝnh cña viÖc miªu tả, tự sự đợc dồn cả vào phần TB nên MB và KB là những phần không cần cần thiết lắm. Em có đồng ý với ý kiến đó không? - Không đồng ý - Kh«ng ph¶i VB nµo còng ph¶i b¾t buéc cã bè cục 3 phần. Nhng ngay trong phần TB của Vb đã chứa đựng phần MB hay KB. Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập củng cố. 3. C¸c phÇn cña bè côc - Bè côc 3 phÇn : + Më bµi + Th©n bµi + KÕt bµi. II. LuyÖn tËp Hoạt động 5 Hớng dẫn về nhà - BTVN : 2 (30) - ChuÈn bÞ tríc bµi : M¹ch l¹c trong VB *********************** Ngµy so¹n : Ngµy d¹y :. M¹ch l¹c trong v¨n b¶n. TiÕt 8 : A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cã nh÷ng hiÓu biÕt bíc ®Çu vÒ m¹ch l¹c trong VB vµ sù cÇn thiÕt ph¶i làm cho VB có mạch lạc, không đứt đoạn. - Chú ý đến sự mạch lạc trong các bài TLV. - KÕt hîp víi VB “ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª ” B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : §äc kü l¹i VB “ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª ” vµ t×m hiÓu tÝnh m¹ch l¹c cña VB nµy. C. Tổ chức các hoạt động dạỵ học Hoạt động 1.ổn định tổ chức Hoạt động 2 Kiểm tra chuẩn bị bài của học sinh Hoạt động 3. Bài mới :.

(14) * Giới thiệu bài : Một VB có bố cục rõ ràng, hợp lý thôi cha đủ. Một VB hay, rõ rµng, hîp lý cßn thÓ hiÖn ë chç VB cã tÝnh m¹ch l¹c hay kh«ng? * Néi dung d¹y häc cô thÓ Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt * Gọi HS đọc phần I1 (SGK, 31) I. M¹ch l¹c vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ m¹ch l¹c trong VB (1) Theo nghÜa ®en “ m¹ch l¹c ” cã nghÜa lµ g×? 1. M¹ch l¹c trong VB - M¹ch l¹c : M¹ch m¸u trong th©n thÓ. (2) M¹ch l¹c trong VB cã nh÷ng tÝnh chÊt g×? - TÝnh chÊt : + Tr«i ch¶y thµnh dßng, thµnh m¹ch. + TuÇn tù ®i qua kh¾p c¸c phÇn, c¸c ®o¹n trong VB. - Lµ sù nèi tiÕp cña c¸c c©u, c¸c ý theo mét tr×nh tù hîp + Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn. lý. (3) Mạch lạc trong VB có thể đợc định nghĩa ntn? - §Þnh nghÜa : M¹ch l¹c lµ sù tiÕp nèi cña c¸c c©u, c¸c ý theo mét tr×nh tù hîp lý. * Gọi HS đọc phần 2a (31) (4) Xác định đề tài và chủ đề của truyện? 2. Các điều kiện để một VB - §Ò tµi : QuyÒn trÎ em - Chủ đề : Cuộc chia tay của hai anh em ruột ki gia có tính mạch lạc - Các sự việc đều bám sát đề đình tan vỡ. tài, chủ đề, nhân vật chính. - Nh©n vËt chÝnh : Thµnh vµ Thñy Truyện kể về nhiều sự việc khác nhau nhng đều bám sát đề tài và chủ đề. * Gọi HS đọc phần 2b (SGK, 22) và trả lời - Các từ ngữ ( chia tay, chia đồ chơi, chia đi,…) anh cho em tất, chẳng muốn chia đôi,… đều tập trung thể hiện chủ đề “ Sự chia tay ”. Nhng hai con búp bê cña c¸c em, t×nh anh em cña c¸c em th× kh«ng thÓ chia tay. M¹ch v¨n “ Sù chia tay ” lu«n lu«n cã nh÷ng diÔn biÕn míi mÎ qua mçi phÇn, mçi ®o¹n. * Gọi HS đọc phần 2c (SGK, 32) (5) Gi÷a c¸c ®o¹n v¨n trong VB “ Cæng trêng më ra ” dîc nèi víi nhau theo mèi liªn hÖ nµo? - MLH : (t), (k), t©m lý (nhí l¹i), ý nghÜa (t¬ng - C¸c phÇn, c¸c ®o¹n, c¸c c©u đồng, tơng phản) trong VB đợc tiếp nối theo * Gọi HS đọc phần GN (SGK, 32) mét tr×nh tù râ rµng, hîp lý, BT1 (SGK, 32 – 33) a. TÝnh m¹ch l¹c cña VB “ MÑ t«i ” cña A – mi – tríc sau h« øng nh»m lµm cho chủ đề liền mạch. xi 3.Ghi nhí (SGK, 32) + §Ò tµi : Ngêi mÑ. + Chủ đề : Lòng yêu thơng và tình cảm sâu nặng II. Luyện tập của cha mẹ đối với con cái. + Các từ ngữ, các câu : thức suốt đêm quằn quại vì nçi lo sî, khãc nøc në, bá hÕt mét n¨m h¹nh phóc, đi ăn xin, hi sinh tính mạng,… thể hiện chủ đề trên. + Các đoạn đợc LK chặt chẽ :Mở đầu là lý do viết th. TiÕp theo lµ sù tøc giËn cña ngêi bè vµ sù hÕt lßng v× con cña ngêi mÑ, vai trß vµ tÇm quan träng của mẹ trong cuộc đời. Ngời bố yêu cầu con phải cÇu xin sù tha thø cña mÑ. Cuèi cïng lµ h×nh ph¹t của bố đối với con. + Các đoạn đợc nối với nhau theo mối liên hệ thời gian vµ ý nghÜa. b. (SGK, 33) - §Ò tµi thiªn nhiªn - Chủ đề : Sắc vàng trù phú, đầm ấm của làng quê “.

(15) vào mùa đông ”, “ giữa ngày mùa ”. - DÉn d¾t theo mét dßng ch¶y hîp lý, phï hîp víi nhận thức của ngời đọc. + C©u ®Çu giíi thiÖu bao qu¸t vÒ s¾c vµng trong kh«ng gian lµng quª. + Sau đó, tác giả nêu lên các biểu hiện của sắc vµng. + Hai c©u cuèi lµ nhËn xÐt, c¶m xóc vÒ mµu vµng. Hoạt động 4 Củng cố Hoạt động 5 Hớng dẫn về nhà - BTVN : BT 1, 2 (33, 34) - So¹n : + Ca dao, d©n ca +Những câu hát về tình cảm gia đình +Những câu hát về tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngời. *********************** ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………. TuÇn 3 Ngµy so¹n : Ngµy d¹y : TiÕt 9 : Ca dao – d©n ca. Những câu hát về tình cảm gia đình cảm gia đình A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - HiÓu kh¸i niÖm CD, DC - Nắm đợc ND, YN và một số hình thức NT tiêu biểu của CD, DC qua những bài ca thuộc chủ đề tình cảm gia đình và chủ đề tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngời. - Thuéc nh÷ng bµi ca, trong hai v¨n b¶n vµ biÕt thªm mét sè bµi ca thu«c hÖ thèng cña chóng. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn “ Tôc ng÷, ca dao VN ” (M· Giang L©n) 2. HS : So¹n bµi, häc thuéc c¸c bµi ca dao. C. Tổ chức các hoạt động dạy học Hoạt động 1.ổn định tổ chức Hoạt động 2 Kiểm tra chuẩn bị bài của học sinh Hoạt động 3. Bài mới : * Giíi thiÖu bµi : Trong kho tµng ca dao VN, nh÷ng bµi ca dao vÒ t×nh c¶m gia đình chiếm khối lợng khá phong phú, diễn tả chân thực, xúc động những tình c¶m võa t©n mËt, võa Êm cóng cña con ngêi VN. * Néi dung d¹y häc cô thÓ Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt * §äc vµ t×m hiÓu kh¸i niÖm CD, DC I. T×m hiÓu chung * Gọi HS đọc VB và chú thích 1. Kh¸i niÖm (SGK, 39) (1) Ca dao, d©n ca lµ g×? Ph©n biÖt CD víi DC? - CD, DC lµ tªn gäi chung c¸c thÓ lo¹i tr÷ t×nh d©n gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm cña con ngêi. + DC lµ nh÷ng s¸ng t¸c kÕt hîp lêi vµ nh¹c + CD lµ lêi th¬ cña DC ( gåm c¶ nh÷ng bµi th¬ d©n.

(16) gian mang phong c¸ch NT chung víi lêi th¬ DC) - Tr÷ t×nh : Ph¶n ¸nh t©m t, t×nh c¶m, TG t©m hån cña con ngêi : ngêi mÑ, ngêi vî, chµng trai, c« g¸i, …, ngêi d©n thêng, ngêi thî… - §Æc ®iÓm NT : + CD, DC thêng ng¾n + LÆp : KÕt cÊu, dßng th¬ më ®Çu, h×nh ¶nh,… - CD, DC mÉu mùc vÒ tÝnh ch©n thùc, hån nhiªn, c« đúc, gợi cảm và khả năng lu truyền. * Híng dÉn t×m hiÓu ND vµ NT cña nh÷ng bµi ca dao * Gọi HS đọc bài ca dao số 1 (2) Lêi cña bµi CD lµ lêi cña ai, nãi víi ai? T¹i sao em khẳng định nh vậy? - Lêi ngêi mÑ ru con, nãi víi con. - Cụm từ “ con ơi ” cho ta biết điều đó. (3) Tình cảm đợc diễn tả qua bài CD số 1 là tình c¶m g×? - Ca ngợi công lao trời biển của cha mẹ đối với con và bổn phận, trách nhiệm của con cái đối với cha mÑ. (4) Tình cảm đó đợc thể hiện bằng ngô ngữ, hình ¶nh, ©m ®iÖu cña bµi ca dao nµy. - NT : + H¸t ru : gÇn gòi, Êm cóng. + ¢m ®iÖu : t©m t×nh, thµnh kÝnh, s©u l¾ng. +So sánh đặc sắc : lấy hình ảnh truyền thống : Nh÷ng ý niÖm tr×u tîng “ C«ng cha, nghÜa mÑ ” so s¸nh víi h×nh ¶nh t¹o vËt cô thÓ “ nói cao ”, “ biÓn réng ” biÓu tîng cho sù vÜnh h»ng, bÊt diÖt cña thiªn nhiªn. + §iÖp tõ “ nói ”, “ biÓn ” khiÕn cho chiÒu cao cña nói cµng thªm cao, chiÒu réng cña biÓn cµng thªm réng. + Từ đặc tả : “ ngất trời ” : núi rất cao, ngọn lẫn trrong m©y. + Tõ l¸y “ mªnh m«ng ” : biÓn réng kh«ng sao ®o đợc * Gọi HS đọc bài CD số 2. (5) Bµi 2 lµ t©m tr¹ng ngêi phô n÷ lÊy chång xa quª. Hãy nói rõ tâm trạng đó qua việc phân tích các hình ảnh (t), (k), hành động và nỗi niềm của nhân vật? - Thêi gian “ chiÒu chiÒu ” lµ thêi gian cuèi ngµy lÆp ®i lÆp l¹i. - Không gian “ ngõ sau ” là nơi kín đáo, lẩm khuất ít ai qua lại, để ý.  Tâm trạng buồn bã, cô đơn, tủi cực. - “ Ruét ®au ” lµ c¸ch nãi Èn dô chØ nçi nhí th¬ng đến xót xa. - “ ChÝn chiÒu ” lµ nhiÒu bÒ - “ Quê mẹ ” là nơi mẹ ruột ở, ơi ngời con đợc sinh ra.  T©m tr¹ng nhí cha mÑ, nhí nhµ cña ngêi con xa quª. * Gọi HS đọc bài ca dao số 3 (6) Bài 3 diễn tả nỗi nhớ và sự yêu kính đối với ông bà. Những tình cảm đó đợc diễn tả ntn? Cái hay của. II.Ph©n tÝch 1.Bµi ca dao sè 1. - ND : Ca ngîi c«ng lao trêi biển của cha mẹ đối với con vµ bæn phËn, tr¸ch nhiÖm c¶u con cái đối với cha mẹ.. - NT : + So sánh đặc sắc C«ng cha – nói ngÊt trêi NghÜa mÑ – níc ngoµi biÓn §«ng + Từ đặc tả “ ngất trời ” + Tõ l¸y “ mªnh m«ng ” + §iÖp tõ “ nói ”, “ biÓn ” + Giäng th¬ lôc b¸t ngät ngµo cña ®iÖu h¸t ru  ¢m ®iÖu t©m t×nh truyÒn cảm lay động trái tim con ngời. 2.Bµi ca dao sè 2 -ND : Bµi CD diÔn t¶ t©m tr¹ng buån b·, tñi cù, nçi nhí cha mÑ, nçi nhí nhµ da diÕt.. - NT : +(t) vô định “ chiều chiều ” + (k) “ ngâ sau ” + Èn dô “ ruét ®au ”.

(17) cách diễn tả đó? -Hành động : “ ngó lên ” : Tình cảm tôn kính của ch¸u convíi «ng bµ. -H×nh ¶nh so s¸nh : “ nuéc l¹t ” m¸i nhµ : Nçi nhí thờng xuyên, niều và bền chặt. Không thể đếm đợc m¸i nhµ cã bao nhiªu nuéc l¹t còng kh«ng thÓ kÓ ra đợc có bao nhiêu nỗi nhớ ông bà? (?) T×m hiÓu nh÷ng bµi ca dao cã ND nh bµi ca dao sè 3? * Gọi HS đọc bài CD số 4 (7) Bµi CD cã thÓ lµ lêi cña ai nãi víi ai? Nãi vÒ ND g×? - Bµi CD cã thÓ lµ lêi cña «ng bµ hoÆc c« b¸c nãi víi ch¸u, cña cha mÑ nãi víi con hoÆc cña anh em ruét thÞt nãi víi nhau. - ND : Anh em phải hoà thuận để cha mẹ vui lòng, ph¶i biÕt n¬ng tùa vµo nhau. (8) Hãy chỉ ra cái hay trong việc diễn đạt ND trên? - Phép đối chiếu “ ngời xa ” – cùng chung bác mẹ mét nhµ cïng th©n : nhÊn m¹nh quan hÖ anh em, th©n th¬ng, ruét thÞt. - So s¸nh khÐo lÐo : “ yªu nh thÓ tay ch©n ” : lÊy c¸i cụ thể để diễn tả cái trìu tợng “ tình thơng yêu” : anh em trong một nhà hoà thuận, giúp đỡ lãn nhau. * Híng dÉn häc sinh tæng kÕt (9) Tình cảm đợc diễn tả trong 4 bài CD là những t×nh c¶m g×? (10) Những biện pháp NT đợc sử dụng?. 3. Bµi ca dao sè 3 - ND : Nçi nhí vµ sù kÝnh yêu của con cháu đối với ông bµ. - NT : + H×nh ¶nh so s¸nh “ nuéc l¹t m¸i nhµ ” rÊt nhiÒu, gîi sù kÕt nèi bÒn chÆt, kh«ng t¸ch rêi còng nh t×nh c¶m huyÕt thèng vµ c«ng lao to lín cña «ng bµ. 4. Bµi ca dao sè 4 - ND : Anh em ph¶i hoµ thuận để cha mẹ vui lòng, ph¶i biÕt n¬ng tùa vµo nhau.. - NT : + Phép đối chiếu : “ ngời xa” víi “ cïng chung b¸c mÑ mét nhµ cïng th©n ”. + So s¸nh : t×nh th¬ng yªu víi “ tay ch©n ”  sù g¾n bã m¸u thÞt, thiªng liªng. III.Tæng kÕt (SGK, 36) - ThÓ th¬ lôc b¸t. - AD, SS : ¢m ®iÖu t©m t×nh, nh¾n nhñ.. Hoạt động 4 Củng cố Gi¸o vªn tæng kÕt néi dung bµi häc Hoạt động 5 Hớng dẫn về nhà Học thuộc các bài ca dao đã học **********************. Ngµy so¹n : Ngµy d¹y : TiÕt 10 :. Ca dao – d©n ca.

(18) Nh÷ng c©u h¸t về tình yêu quê hơng - đất nớc – con ngời D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Gọi HS đọc toàn bộ VB và chú thÝch. Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu ND và NT của c¸c bµi CD * Gọi HS đọc diễn cảm bài CD số 1. (1) VÒ h×nh thøc, bµi Cd nµy cã g× kh¸c so víi những bài CD đã học ? - Hình thức đối đáp : Có câu hỏi của chàng trai và lời đáp của cô gái. HT này có rất nhiều trong CD, DC. (2) Vì sao chàng trai, cô gái lại dùng những địa danh với những đặc điểm nh vậy để hỏi - đáp? - Hỏi - đáp về những địa danh mang những đặc ®iÓm næi bËt : Thµnh HN n¨m cöa, s«ng Lôc §Çu sáu khúc chảy êm đềm,…  Thử tài nhau về kiến thức lịch sử, địa lý, văn hoá, còng lµ chia sÎ víi nhau t×nh yªu nam – n÷, t×nh b¹n, t×nh yªu QH§N.  GV bình : Mỗi vùng một nét đẹp riêng, hợp thành mét bøc tranh non níc VN th¬ méng, giµu truyÒn thèng v¨n ho¸. Kh«ng trùc tiÕp nãi ra nhng c¶ ngêi hỏi lẫn ngời đáp đều biểu hiện tình yêu, niềm tự hào vÒ QH§N m×nh. * Gọi HS đọc diễn cảm bài CD số 2 (3) Ph©n tÝch côm tõ “ rñ nhau ” vµ nªu nhËn xÐt cña em vÒ c¸ch t¶ c¶nh cña bµi 2? - “ Rủ nhau ” : Ngời rủ và ngời đợc rủ có quan hệ gÇn gòi, th©n thiÕt. Hä cïng cã chung mèi quan t©m và mong muốn đến thăm Hồ Gơm, một thắng cảnh thiªn nhiªn cã gi¸ trÞ lÞch sö vµ v¨n ho¸. - C¸ch t¶ c¶nh : Kh«ng t¶ c¶nh mµ chØ kÓ (gîi nhiÒu h¬n t¶), theo kiÓu liÖt kª, c¸c chi tiÕt c¶nh nèi tiÕp nhau thật phong phú : Có hồ, có cầu, có đền, Đài nghiªng, Th¸p Bót, … hµi hoµ. - KÓ nhanh truyÒn thuyÕt Hå G¬m? (4) §Þa danh vµ c¶nh trÝ trong bµi gîi lªn ®iÒu g×? C©u hái cuèi bµi “ Hái ai g©y dùng nªn non níc nµy? ” gîi cho em suy nghÜ g×? *Gọi HS đọc bài CD số 3 (5) C¶nh trÝ xø HuÕ hiÖn lªn ntn? C¸ch t¶ c¶nh ë đây có gì độc đáo?. Nội dung cần đạt I.T×m hiÓu chung II.Ph©n tÝch 1.Bµi ca dao sè 1 -NT : Hình thức đối đáp (nam – n÷) phæ biÕn trong CD, DC.. -ND : NiÒm tù hµo, t×nh yªu đối với QHĐN.. 2.Bµi ca dao sè 2 - NT : + “ Rñ nhau ” : niÒm vui chung khao khát đợc thởng thức cảnh đẹp. + Gîi nhiÒu h¬n t¶ + C©u hái tu tõ Khẳng địn, nhắc nhở công lao XD non níc cña «ng cha ta qua nhiÒu thÕ hÖ. Nh¾c nhë thÕ hÖ con ch¸u ph¶i biÕt tiÕp tôc gi÷ g×n vµ XD non níc. - ND : T×nh yªu, niÒm tù hµo vÒ HG, vÒ Th¨ng Long, §N.. 3. Bµi ca dao sè 3 - NT : + So s¸nh truyÒn thèng: §êng vào xứ Huế đẹp nh một bức tranh. (6) “ Ai “ thuộc từ loại gì? SD từ “ ai ” trong câu “ + Gợi nhiều hơn tả : đờng nÐt, mµu s¾c. Ai v« xø HuÕ… ” cã ý nghÜa g×? + §¹i tõ phiÕm chØ “ ai ” * Gọi HS đọc bài CD số 4 (7) Hai dòng thơ đầu bài CD số 4 có gì đặc biệt về - ND : Tình yêu, lòng tự hào từ ngữ? Những nét đặc biệt ấy có tác dụng, ý nghĩa với cảnh đẹp xứ Huế. g×? 4.Bµi ca dao sè 4.

(19) (8) ở hai dòng thơ cuối, tác giả dân gian đã sở dụng biÖn ph¸p NT g×? Nªu hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông biện pháp NT đó?. (9) Bµi CD sè 4 lµ lêi cña ai? Ngêi Êy muèn biÓu hiÖn t×nh c¶m g×? Em cã biÕt c¸ch hiÓu nµo kh¸c vÒ bài CD này và có đồng ý với cách hiểu đó không? V× sao?  GV b×nh : Hoạt động 3 : Hớng dẫn học sinh tổng kết Hoạt động 4 : Hớng dẫn học sinh luyện tập (10) Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ th¬ trong 4 bµi CD?. - NT : + Hai dßng th¬ ®Çu :  12 tiÕng/1dßng  gîi sù dµi rộng, to lớn của cánh đồng.  Điệp ngữ, đảo ngữ và phép đối xứng  nhìn ở phía nào còng thÊy c¸i mªnh m«ng, rộng lớn của cánh đồng, cái đẹp trù phú đầy sức sống. + Hai dßng th¬ cuèi : Bp so s¸nh : Th©n em – chÏn lóa…  Gîi nÐt trÎ trung, ph¬i phíi vµ ®Çy søc sèng cña c« g¸i trÎ. - ND : TiÕng h¸t chøa chan tình cảm đối với đồn ruộng quª h¬ng vµ con ngêi quª h¬ng. III. Tæng kÕt IV. LuyÖn tËp - NT : ThÓ th¬ lôc b¸t - ND : TYQH, §N, CN Ngµy so¹n29/8/2011 Ngµy d¹y. TiÕt 11. Tõ l¸y. A.Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc cấu tạo của hai loại từ láy : Từ láy toàn bộ và từ láy bộ phận. - Hiểu đợc cơ chế tạo nghĩa của từ láy tiếng việt. - BiÕt vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ cÊu t¹o vµ c¬ chÕ t¹o nghÜa cña tõ l¸y để sử dụng tốt từ láy. - TÝch hîp víi VB “ Cuéc chia tay cña nhng con bóp bª ” B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tõ lo¹i tiÕng viÖt. 2. HS : §äc vµ tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trong SGK. C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn học sinh tìm hiÓu vÒ cÊu t¹o cña c¸c lo¹i tõ l¸y (1) Nh¾c l¹i kh¸i niÖm tõ l¸y? - Tõ l¸y lµ nh÷ng tõ phøc cã sù hoµ phèi ©m thanh. * Gọi học sinh đọc VD I1 (SGK, 41) (2) C¸c tõ l¸y “ ®¨m ®¨m, mÕu n¸o, liªu xiêu ” có đặc điểm âm thanh gì giống nhau, kh¸c nhau? (3) Dùa vµo kÕt qu¶ ph©n tÝch trªn, h·y. Nội dung cần đạt I.C¸c lo¹i tõ l¸y 1.VD I1 (SGK, 41) - §¨m ®¨m : C¸c tiÕng lÆp lai nhau hoµn toµn. - MÕu m¸o : kh¸c phô ©m ®Çu. - Liªu xiªu : kh¸c phÇn vÇn  Tõ l¸y cã 2 lo¹i : + Tõ l¸y toµn bé + Tõ l¸y bé phËn * Chú ý : Những từ láy có sự biến đổi về.

(20) ph©n lo¹i c¸c tõ l¸y? (4) Theo em, c¸c tõ l¸y “ bÇn bËt, th¨m th¼m, cÇm cËp ” thuéc lo¹i tõ l¸y nµo? T¹i sao c¸c tõ nµy l¹i gäi lµ tõ l¸y toµn bộ có sự biến đổi về thanh điệu và phụ ©m cuèi? * Gọi học sinh đọc ghi nhớ (SGK, 42) Hoạt động 2 : Hớng dẫn học sinh tìm hiÓu nghÜa cña tõ l¸y * Gọi HS đọc phần II (SGK, 42) (5) NghÜa cña c¸c tõ l¸y “ ha h¶, oa oa, tích tắc, gâu gâu ” đợc tạo thành do đặc ®iÓm g× vÒ ©m thanh? (6) Nh÷ng tõ l¸y “ lÝ nhÝ, li ti, ti hÝ ” cã đặc điểm gì chung về âm thanh và về nghÜa?. thanh ®iÖu vµ phô ©m cuèi  Tõ l¸y toµn bé VD : m – p : cÇm cËp N – t : bÇn bËt Nh –t : chªnh chÕch Biến đổi thanh điệu : thăm thẳm 2. Ghi nhí (SGK, 42) II. NghÜa cña tõ l¸y 1. VD (SGK, 42) - Ha h¶, oa oa, g©u g©u,… t¹o nghÜa dùa vµo sù m« pháng ©m thanh.. - LÝ nhÝ, li ti, ti hÝ,… cã chung khu«n vÇn “ i ” biÓu thÞ tÝnh chÊt nhá bÐ, nhá nhÑ vÒ ©m thanh vµ h×nh d¸ng. - NhÊp nh«, phËp phång, bËp bÒnh cã chung khu«n vÇn “ Êp ” biÓu thÞ tÝnh chÊt cóc Èn, lóc hiÖn, lóc cao, lóc thÊp, lóc lªn, lóc xuèng.  Tạo nghĩa dựa vào đặc tính âm thanh cña vÇn. - So víi nghÜa cña tõ “ mÒm ” th× nghÜa (7) So s¸nh nghÜa cña c¸c tõ l¸y “ mÒm cña tõ “ mÒm m¹i ” mang s¾c th¸i biÓu mại ”, “ đo đỏ ” với nghĩa của các tiếng cảm rõ rệt : VD : + Bµn tay mÒm m¹i (mÒm vµ gîi gốc làm cơ sở cho chúng : mềm, đỏ. c¶m gi¸c dÔ chÞu) + Giäng nãi mÒm m¹i (cã ©m ®iÖu uyÓn chuyÓn, nhÑ nhµng, dÔ nghe) - So với nghĩa của từ “ đỏ ” thì nghĩa của từ “ đo đỏ ” có sắc thái giảm nhẹ hơn. 2. Ghi nhí (SGK, 42) (8) Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña tõ III.LuyÖn tËp l¸y? Hoạt động 3 : Hớng dẫn học sinh BT1 (SGK, 43) luyÖn tËp BT1 : Hoạt động lớp - Tõ l¸y toµn bé : bÇn bËt, th¨m th¼m, chiªm chiÕp - Tõ l¸y bé phËn : nøc në, tøc tëi, rãn rÐn, rùc rì, nÆng nÒ. BT2 (SGK, 43) BT3 (SGK, 43) BT4 (SGK, 43) BT5 (SGK, 43) E. DÆn dß - BTVN : 2, 4, 5, 6 (43) - ChuÈn bÞ bµi : Qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. Ngµy so¹n 1/9/2011 Ngµy d¹y: TiÕt 12 :. Qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n.

(21) A.Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc các bớc của quá trình tạo lập VB, để có thể tập làm văn một c¸ch cã ph¬ng ph¸p, cã hiÖu qu¶. - Củng cố lại những kiến thức và kỹ năng đã đợc học về liên kết, bố cục và m¹ch l¹c. - TÝch hîp víi bµi lµm v¨n ë nhµ. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, s¸ch “ N©ng cao ng÷ v¨n 7 ” 2. HS : Chuẩn bị đọc bài và trả lời trớc câu hỏi. C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS tìm hiểu các bớc t¹o lËp v¨n b¶n (1) Nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm : liªn kÕt, bè côc, m¹ch l¹c trong v¨n b¶n. -LK : lµm cho néi dung cña c¸c c©u, c¸c ®o¹n thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau; đồng thời phải biết kết nối các câu, các đoạn đó bằng nh÷ng ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ thÝch hîp. - Bè côc lµ sù bè trÝ, s¾p xÕp c¸c phÇn, c¸c ®o¹n theo mét tr×nh tù, mét hÖ thèng rµnh m¹ch vµ hîp lý. - M¹ch l¹c : c¸c phÇn, c¸c ®o¹n, c¸c c©u trong VB đều nói về một đề tài, biểu hiện một chủ đề xuyªn suèt, nèi tiÕp nhau theo mét tr×nh tù râ rµng, hîp lý. (2) C¸c em häc nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng Êy để làm gì? - HiÓu thªm vÒ VB. - T¹o lËp VB cña chÝnh m×nh. (3) Khi nµo chóng ta cã nhu cÇu t¹o lËp VB? - Ph¸t biÓu ý kiÕn, viÕt th cho b¹n, cã bµi cho c¸c b¸o têng ë líp, viÕt bµi TLV ë líp,… (4) Để làm nên đợc VB, ngời tạo lập VB cần ph¶i lÇn lît thùc hiÖn c¸c bíc nµo? - HS quan s¸t SGK. (5) Hãy cho biết việc viết thành VB cần đạt đợc nh÷ng yªu cÇu g× trong c¸c yªu cÇu díi ®©y? A. §óng chÝnh t¶ F.Cã m¹ch l¹c B. §óng ng÷ ph¸p G. KÓ chuyÖn hÊp dÉn C. Dïng tõ chÝnh x¸c H. Lêi v¨n trong s¸ng E. Cã tÝnh LK - TÊt c¶ c¸c yªu cÇu trªn. * Gọi HS đọc ghi nhớ (SGK, 46) Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS luyện tập * GV cho đề văn miêu tả (?) Xác định định hớng cho đề văn? - §Þnh híng : + ViÕt cho thÇy c« hoÆc b¹n bÌ + Viết để giới thiệu, kể lại cảnh đẹp mà mình đã. Nội dung cần đạt I.C¸c bíc t¹o lËp VB 1. §Þnh híng chÝnh x¸c + ViÕt cho ai? + Viết để làm gì? + ViÕt vÒ c¸i g×? +ViÕt nh thÕ nµo?. 2. T×m ý vµ s¾p xÕp ý. 3. Diễn đạt các ý đã ghi trong bố côc thµnh nh÷ng c©u, ®o¹n v¨n. 4. KiÓm tra vµ söa ch÷a. II. Ghi nhí (SGK, 46) III. LuyÖn tËp * Đề bài : Miêu tả một cảnh đẹp mà em đã gặp trong mấy tháng nghØ hÌ..

(22) chøng kiÕn. + Viết về những cảnh đẹp tiêu biểu nhất. (?) Lập dàn ý cho đề bài trên? - Bè côc (lËp dµn ý) (I) MB : Giới thiệu cảnh đẹp gì? ở đâu? Vì sao em viết về cảnh đẹp ấy? (II) TB : 1. Nh×n bao qu¸t th× c¶nh thÕ nµo? 2. Nh×n cô thÓ, chi tiÕt th× c¶nh thÕ nµo? a. Tr×nh tù miªu t¶ : xa – gÇn; trªn – díi; ph¶i - tr¸i. b. Tình cảm của em thế nào trớc mỗi vẻ đẹp đó? (xen kÓ khi miªu t¶) (III) KB :NhËn xÐt, c¶m tëng chung vÒ c¶nh đẹp. - ViÕt thµnh v¨n. E.DÆn dß - Lµm bµi tËp cßn l¹i trong SGK. - ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1. Ngµy so¹n 1/9/2011 Ngay d¹y TiÕt 13 :. Nh÷ng c©u h¸t than th©n. A.Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của nh÷ng bµi ca dao than th©n. - Thuéc nh÷ng bµi ca dao trong hai v¨n b¶n B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn “ B×nh gi¶ng v¨n häc ” 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bài mới : Giới thiệ bài : Sống dới chế độ cũ, chế độ phong kiến, chế độ thực d©n nöa phong kiÕn, nh©n d©n ta bÞ ¸p bøc, bãc lét nÆng nÒ. §Æc biÖt ngêi n«ng dân, ngời phụ nữ tuy lao động cự nhọc mà vẫn đói rét, tủi cự. Có bao cuộc đời ®Çy bi kÞch thên t©m. Ca dao d©n ca VN cã biÕt bao c©u h¸t than th©n, nhiÒu ai oán, xúc động. Hoặc lời tự than, tự thơng cho số phận, thân phận nhiều cay đắng của mình. Hoặc là lời cảm thơng, xót xa cho nỗi đau khổ của đồng loại. D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung * Gọi HS đọc từng bài CD và tìm hiểu chú thích của tõng bµi. Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu chi tiết * Gọi HS đọc bài CD số 1 (1) Trong CD, ngêi n«ng d©n thêi xa thêng mîn hình ảnh con cò để diễn tả cuộc đời, thân phận của mình. Em hãy su tầm một số bài CD để chứng minh điều đó và giải thích tại sao? - ẩn dụ : mợn hình ảnh con cò để diễn tả cuộc đời,. Nội dung cần đạt I.T×m hiÓu chung 1. §äc 2. T×m hiÓu chó thÝch (SGK, 48) II.Ph©n tÝch 1. Bµi ca dao sè 1 a. NT : - Th©n cß, cß con thÓ hiÖn.

(23) th©n phËn cña m×nh, v× : + Con cß rÊt gÇn gòi víi ngêi n«ng d©n. + Con cò có nhiều đặc điểm khác cuộc đời, phẩm chất của ngời nông dân : gắn bó với đồng ruộng, chÞu t¬ng, chÞu khã, lÆn léi kiÕm sèng. - Mét sè bµi ca dao : + Trêi ma/ Qu¶ da vÑo vä/ Con èc n»m co/ Con t«m đánh đáo/ Con cò kiếm ăn. + Con cß lÆn léi bê s«ng/ G¸nh g¹o… (2) ở bài 1, cuộc đời lặn lội vất vả của con cò đợ diÔn t¶ ntn? - BiÖn ph¸p NT : + Èn dô : th©n cß, cß con. + Hình ảnh đối lập : nớc non – một mình lªn th¸c – xuèng ghÒnh bÓ ®Çy – ao c¹n  Nghịch lý của cuộc đời ngời nông dân. Một mình phải đối mặt với bao sự vật thiên nhiên to lớn, dữ dội (nớc non, thác, ghềnh), với biết bao biến động ở đời (bể đầy, ao cạn). + Thµnh ng÷ “ lªn th¸c xuèng ghÒnh ” + Tõ ghÐp níc non , tõ l¸y lËn ®Ën. + C©u hái tu tõ “ Ai lµm cho…? ” lµ lêi ai o¸n cña ngêi mÑ ®au khæ cÊt lªn nh thÊm ®Çy lÖ. + §¹i tõ nh©n xng phiÕm chØ “ ai ” lµ lêi ¸m chØ, tè cáo bọn thống trị đã gây ra cảnh ngang trái, bất c«ng, lµm cho nh©n d©n ®au khæ, ®iªu linh. (3) Ngoµi ND than th©n, bµi CD cßn cã néi dung g× kh¸c? - TiÕng nãi ph¶n kh¸ng tè c¸o XHPK.. cuộc đời lận đạn, vất vả của ngời lao động.. + Hình ảnh đối lập. + Thµnh ng÷ “ lªn th¸c…” + Tõ ng÷ miªu t¶ h×nh d¸ng, sè phËn : th©n cß, gÇy cß con. + C©u hái tu tõ “ Ai lµm…” gợi xúc động. + §¹i tõ nh©n xng phiÕm chØ “ ai ” b. ND : Mîn h×nh ¶nh con cß, bài CD đã khắc hoạ chân thực và xúc động hình ảnh và cuộc đời vất vả, gian khổ của ngời n«ng d©n trong x· héi cò. Bµi CD cßn lµ tiÕng nãi ph¶n kh¸ng tè c¸o XHPK tríc ®©y. 2. Bµi ca dao sè 2 a. NT: + §iÖp ng÷ “ th¬ng thay” nhấn mạnh, tô đậm mối thơng cảm xót xa cho cuộc đời cay đắng của ngời dân thờng, kÕt nèi vµ më ra nh÷ng nçi th¬ng kh¸c nhau. +H×nh ¶nh Èn dô: con t»m, lò kiÕn, con h¹c, con cuèc thÓ hiện nỗi khổ nhiều bề của ngời lao động trong xã hội cũ.. * Gọi HS đọc bài CD số 2 (4) Bµi ca dao lµ lêi cña ai? - Lời của ngời lao động thơng cho thân phận của nh÷ng ngêi khèn khæ vµ còng lµ cña chÝnh m×nh trong XH cò. (5) Từ “ thơng thay ” đợc lặp lại mấy lần? Em hãy chỉ ra ý nghĩa của sự lặp lại đó? (6) Em cã c¶m nhËn vµ suy nghÜ g× vÒ c¸c h×nh ¶nh Èn dô trong bµi CD? (th¶o luËn nhãm) + Thơng con tằm : Thơng cho thân phận suốt đời bị kÎ kh¸c bßn rót søc lùc. + Th¬ng cho lò kiÕn li ti : Th¬ng cho nçi khæ chung của những thân phận nhỏ nhoi, suốt đời xuôi ngợc vÊt v¶ lµm lông mµ vÉn nghÌo khæ. + Thơng con hạc : cuộc đời phiêu bạt, lận đận và những cố gắng vô vọng của ngời lao động trong xã héi cò. + Th¬ng con cuèc : Th©n phËn thÊp cæ, bÐ häng, nçi khổ đau oan trái không đợc lẽ công bằng bnào soi + C©u hái tu tõ : gi¸ trÞ ph¶n tỏ của ngời lao động. - Câu hỏi tu từ “ kiếm ăn đợc mấy ”, “ biết ngày nào kháng, tố cáo càng trở nên s©u s¾c, m¹nh mÏ. th«i ”, “ cã ngêi nµo nghe ”..

(24) b. ND : Lời của ngời lao động th¬ng cho th©n phËn cña nh÷ng ngêi khèn khæ vµ còng lµ cña chÝnh m×nh trong x· héi cò. 3. Bµi ca dao sè 3 * Gọi HS đọc bài CD số 3 a. NT : + So s¸nh : Th©n em –tr¸i (7) Bµi CD lµ lêi cña ai? bÇn tr«i - Bµi CD lµ lêi than cña ngêi phô n÷ trong XHPK. (8) Bài CD đã sử dụng biện pháp NT gì? Em hiểu  liên tởng đến thân phận nghÌo khã thế nào về ý nghĩa của hình ảnh so sánh đó? + Miªu t¶ : giã dËp, sãng déi - So s¸nh - Miªu t¶  Sè phËn ch×m næi, lªnh đênh, vô địn của ngời phụ nữ trong XHPK. b. ND : Cuộc đời, thân phận (9) Qua đó, em cảm nhận cuộc đời của ngời phụ nữ nhỏ bé, đắng cay, hoàn toàn trong XHPK ntn? lÖ thuéc vµo hoµn c¶nh, không có quyền quyết định cuộc đời mình của ngời phụ n÷. (10) T×m nh÷ng bµi CD më ®Çu b»ng côm tõ “ Th©n em ” chỉ rõ NT chung đợc sử dụng trong những bài CD nµy, vµ bµi CD Êy thêng nãi vÒ ai vµ vÒ ®iÒu g×? - Thân em nh dải lụa đào. - Thân em nh chẽn lúa đòng. - Th©n em nh h¹t ma sa. III. Ghi nhí (SGK, 49) Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết * Gọi HS đọc GN (SGK, 49) IV. LuyÖn tËp Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập BT 1 (50) *Những đặc điểm chung về ND và NT -ND : +Diễn tả cuộc đời, thân phận con ngời trong xã hội cò. +ý nghÜa than th©n, ph¶n kh¸ng. -NT : + ThÓ th¬ lôc b¸t + So s¸nh, Èn dô truyÒn thèng (con cß, con t»m, kiÕn, h¹c, tr¸i bÇn,…). E.DÆn dß - BTVN : BT2 - So¹n : Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm TiÕt 14 :. Ngµy so¹n 3/9/2011 Ngµy d¹y. Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - HiÓu ND, YN vµ mét sè h×nh thøc NT tiªu biÓu cña nh÷ng bµi CD ch©m biÕm..

(25) - Thuéc nh÷ng bµi CD trªn. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, t liÖu tham kh¶o : B×nh gi¶ng ng÷ v¨n 7 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra häc sinh chuÈn bÞ bµi 2. Bµi míi : Giíi thiÖu bµi : Nh÷ng bµi CD ch©m biÕm lµ mét m¶ng quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong kho tµng CDVN. §ã lµ nh÷ng bµi thÓ hiÖn kh¸ tËp trung những đặc sắc NT trào lộngcủa DCVN nhằm phơi bày các hiện tợng ngợc đời, phê phán những thói h tật xấu, những hạng ngời và hiện tợng đáng cời của xã héi. D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung * Gọi HS đọc từng bài và tìm hiểu chú thÝch Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu ND và NT cña VB * Gọi HS đọc bài CD số 1 (1) Bµi 1 giíi thiÖu vÒ “ chó t«i ” ntn? Hai dßng ®Çu cã ý nghÜa g×? Bµi nµy ch©m biÕm h¹ng ngêi nµo trong x· héi? -Hai dßng ®Çu võa b¾t vÇn võa chuÈn bÞ gíi thiÖu nh©n vËt. + Cô yếm đào > < Chú tôi trẻ, đẹp l¾m tËt nhiÒu nÕt tèt lêi biÕng giái giang (2) Theo em liệu “ cô yếm đào ” có lấy “ chó t«i ” kh«ng? V× sao? - Kh«ng * Gọi HS đọc bài CD số 2 (3) Bµi 2 nh¹i lêi cña ai nãi víi ai? - Nh¹i lêi cña thÇy bãi nãi víi ngêi xem bãi. (4) Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi cña thÇy bãi? Bµi CD nµy phª ph¸n hiÖn tîng trong x· héi? H·y t×m nh÷ng bµi CD kh¸c cã ND t¬ng tù? - Bµi CD cã ND t¬n tù “ ChËp chËp th«i l¹i cheng cheng ” * Gọi HS đọc bài CD số 3 (5) Mçi con vËt trong bµi CD sè 3 tîng trng cho ai, h¹ng ngêi nµo trong XH xa? Việc chọn những con vật để đóng vai nh thÕ lÝ thó ë ®iÓm nµo?. (6) C¶nh tîng trong bµi cã phï hîp víi đám tang không? Vì sao? - Cảnh tợng đánh chén, chia chác om sòm trên nỗi đau khổ, tang tóc của gia đình ngời chết là không phù hợp. (7) Bµi CD phª ph¸n ch©m biÕm ®iÒu g×? - Phª ph¸n hñ tôc ma chay trong XH cò.. Nội dung cần đạt I.T×m hiÓu chung 1.§äc 2.Chó thÝch (SGK, 52) II.Ph©n tÝch 1.Bµi ca dao sè 1 - Chó t«i “ hay ” (giái) : rîu, chÌ, ngñ tra, ớc trời ma, đêm dài.  ChÕ giÔu nh÷ng h¹ng ngêi l¾m tËt, võa rîu chÌ võa lêi biÕng.. 2. Bµi ca dao sè 2 - ThÇy bãi ph¸n : ch¼ng giµu th× nghÌo, cã mÑ, cã cha, cã vî, cã chång, ch¼ng g¸i th× trai.  Nói nớc đôi,khẳng định những sự hiÓn nhiªn  g©y cêi. - Ch©m biÕm nh÷ng kÎ hµnh nghÒ mª tÝn dÞ ®oan. Phª ph¸n sù mª tÝn mï qu¸ng cña nh÷ng ngêi Ýt hiÓu biÕt. 3. Bµi ca dao sè 3 - Èn dô lÝ thó : + Con cß : ngêi n«ng d©n. + Cµ cuèng : kÎ tai to mÆt lín nh x· trëng, lý trëng. + Chim ri, chµo mµo : Cai lÖ, lÝnh lÖ. + Chim chÝch : nh÷ng anh mâ ®i rao viÖc lµng.. + Phª ph¸n hñ tôc ma chay trong XH cò. 4. Bµi ca dao sè 4 -Ch©n dung cËu cai:.

(26) * Gọi HS đọc bài CD số 4 + “ Nãn dÊu l«ng gµ ”  quyÒn lùc. (8) §äc bµi CD, em nhËn thÊy ch©n dung + “ Ngãn tay ®eo nhÉn ”  ph« tr¬ng cậu cai đợc miêu tả ntn? trai l¬. + “ ¸o ng¾n….. mîn QuÇn dµi…. thuª ”  Thùc chÊt lµ kÎ khoe khoang, cè làm dáng để bịp ngời. - NT : + C¸ch gäi “ cËu cai ” : ch©m chäc, (9) Em cã nhËn xÐt g× vÒ NT ch©m biÕm m¸t mÎ. cña bµi CD nµy? + Cách nói định nghĩa “ … là…” : CËu cai xuÊt hiÖn nh kÎ lè l¨ng, b¾ng nh¾ng, trai l¬ vµ kh«ng cã mét chót quyÒn hµnh. + Phóng đại “ Ba năm… ¸o ng¾n…”  §îc sai lµ dÞp may vµ vinh dù. Hoạt động 3 : Hớng dẫn HS tìm hiểu III.Ghi nhớ (SGK) GN * Gọi HS đọc phần GN (SGK, 53) Hoạt động 4 : Hớng dẫn HS luyện tập. IV.LuyÖn tËp BT sè 1 (SGK, 53) - C : §óng. E. DÆn dß - BTVN : BT sè 2, SGK, 53 - Häc thuéc lßng c¸c bµi CD trªn.. §¹i tõ. Ngµy so¹n 3/9/1011 Ngµy d¹y. TiÕt 15 : A.Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc khái niệm đại từ - Các loại đại từ tiếng việt - Có ý tởng sử dụng đại từ hợp với tình huống giao tiếp - Tích hợp với các bài ca dao đã học B .ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn s¸ch “ Tõ lo¹i tiÕng ViÖt ”, cuèn “ Ng÷ v¨n n©ng cao 7 ”. 2. HS : ChuÈn bÞ bµi tríc khi lªn líp C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS tìm hiểu khái niệm đại từ *Gọi HS đọc các VD a, b, c, đ (SGK, 54) (1) Tõ “ nã ” ë VD a, b trá ai, trá con vËt g×? Nhờ đậu em biết đợc nghĩa của 2 từ “ nó ” trong hai ®o¹n v¨n nµy? - a, nã : trá “ em t«i ”. Nội dung cần đạt I.Thế nào là đại từ 1.VD (SGK, 54 – 55) a. Nã – trá ngêi – CN b. Nã – trá con vËt - §N c. ThÕ – trá sù viÖc – BN  Đại từ dùng để trỏ. d. ai – dùng để hỏi – CN.

(27) - b, nã : trá “ con gµ cña anh Bèn Linh ” * GV gi¶ng tõ “ trá ” : kh«ng trùc tiÕp gäi tªn sự vật, hoạt động, tính chất mà chỉ dùng nh một công cụ để chỉ ra sự vật, hoạt động, tính chất nào đó đợc nói đến. - Muốn hiểu đợc nghĩa của từ “ nó ” phải dựa vào SV, HĐ, TC… đợc nói đến trong câu. (2) Tõ “ thÕ ” trong ®o¹n v¨n thø ba trá s viÖc g×? Nhê ®©u em hiÓu nghÜa cña tõ “ thÕ ” trong ®o¹n v¨n nµy? - “ Thế ” trỏ việc mẹ nói chia đồ chơi. - Dùa vµo sù viÖc trªn trong c©u. (3) Từ “ ai ” trong bài CD dùng để làm gì? - “ ai ” dùng để hỏi. (4) C¸c tõ “ nã, thÕ, ai ” trong c¸c ®o¹n v¨n trªn gi÷ vai trß ND g× trong c©u? - §¹i tõ cã thÓ gi÷ vai trß : a.CN c. BN b. §N d. CN * HS khái quát lại khái niệm đại từ §äc ghi nhí (SGK, 55) Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS tìm hiểu các loại đại từ * Gọi HS đọc II 1(SGK, 55) (5) Các đại từ “ tôi, tao, tớ, chúng tôi,… ” trỏ g×? §Æt c©u? -Trỏ ngời, SV, dùng để xng hô. (?)Các đại từ “ bấy, bấy nhiêu ” trỏ gì? Đặt câu -Trá sè lîng (?)Các đại từ “ vậy, thế ” trỏ gì? §Æt c©u - Trỏ hoạt động, tính chất của sự việc. *HS kh¸i qu¸t thµnh ghi nhí (SGK, 56) (6) Các đại từ : (?)ai, g×,… hái vÒ g×? §Æt c©u -Hái vÒ sè lîng (?)Sao, thÕ nµo,… hái vÒ g×? §Æt c©u -Hỏi về hoạt động, tính chất cảu sự việc *HS kh¸i qu¸t thµnh ghi nhí (SGK, 56) Hoạt động 3 : Hớng dẫn HS làm bài tập BT1 ( 56 – 57) a. + Ta, tao, t«i : ng«i 1 sè Ýt + Mµy : ng«i 2 sè Ýt + Nã, h¾n : ng«i 3 sè Ýt + Chóng t«i – ta : ng«i 1 sè nhiÒu + Chóng mµy : ng«i 2 sè nhiÒu + Chóng nã, hä : ng«i 3 sè nhiÒu b. “ M×nh ” 1 : ng«i 1, sè Ýt “ M×nh ” 2 : ng«i 2, sè Ýt BT2 (57) * Chó ý : Khi xng h«, mét sè danh tê nh «ng, bà, cha, mẹ, chú, bác, … cũng đợc SD nh đại tõ xng h« VD : + Hái mét em nhá :.  Đại từ dùng để hỏi.. 2.Ghi nhí 1 (SGK, 55). II.Các loại đại từ 1.Đại từ dùng để trỏ. 2. Đại từ để hỏi. * Ghi nhí 3 (SGK, 56). III. Bµi tËp.

(28) Anh cña em cã nhµ kh«ng? + §øa nhá nãi : Con mêi «ng v« ¨n c¬m. BT3 (57) - Ai đấy? - Sao l¹i thÕ nµo? - Bao giê anh ®i? - Trong líp b¹n thÊy bao nhiªu ngêi? - Bao nhiªu tiÒn mét quyÓn vë?. E.DÆn dß - BTVN : 4, 5 (57) - ChuÈn bÞ bµi : T¹o lËp v¨n b¶n.. Ngµy so¹n 5/9/2011 Ngµy d¹y TiÕt 16 :. LuyÖn tËp t¹o lËp v¨n b¶n. A.Mục tiêu cần đạt Gióp HS: - Củng cố lại những kiến thức có liên quan đến việc quan đến việc tạo lập VB. - Tạo lập một VB tơng đối đơn giản, gần gũi với đời sống và công việc học tËp cña c¸c em. - Tích hợp với các tiết TLV trớc đó B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : ChuÈn bÞ tríc bµi ë nhµ C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Chuẩn bị ở nhà * GV híng dÉn HS chuÈn bÞ ë nhµ. Tr¶ lêi c¸c c©u hái c©u hái trong SGK để : - Tìm hiểu đề - T×m ý - LËp dµn ý. Nội dung cần đạt I.ChuÈn bÞ ë nhµ 1. Cho t×nh huèng : Em h·y viÕt mét bøc th để tham gia cuộc thi viết th cho liên minh Bu chÝnh quèc tÕ (UPU) tæ chøc víi đề tài : Th cho một ngời bạn để bạn hiểu vÒ dÊt níc m×nh. 2. Tìm hiểu đề và tìm ý - Viết cái gì? Cảnh đẹp thiên nhiên hoặc v¨n ho¸ hoÆc lÞch sö. - ViÕt cho ai? Ngêi b¹n níc ngoµi - Viết để làm gì? Giới thiệu về vẻ đẹp thiªn nhiªn §N, g©y thiÖn c¶m cña b¹n đối với ĐN mình và góp phần XD tìnhhữu.

(29) nghÞ. 3. Dµn bµi (I) MB : Lý do viÕt th (xem gîi ý) (II) TB : Giới thiệu cảnh đẹp thiên nhiên : + Vẻ đẹp của Sa pa + S«ng H¬ng, nói Ngù bªn kinh thµnh HuÕ + Bê biÓn Nha Trang + §µ L¹t + Rõng U Minh (III) KB : Lêi chµo, lêi chóc vµ lêi høa hÑn. Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS luyện tập II.Thùc hµnh trªn líp + Yªu cÇu HS viÕt phÇn MB, TB, KB, 1.ViÕt phÇn MB tr×nh bµy b¶ng. 2.ViÕt phÇn TB : Chó ý tr×nh tù : + GV nhận xét và sửa chữa cùng các -Thời gian các mùa : Xuân, hạ, thu, đông. b¹n kh¸c trong líp. -HoÆc vïng miÒn : B¾c – Trung – Nam 3.KÕt bµi E. DÆn dß - Đọc bài đọc thêm (SGK, 60 – 61 ) - So¹n : S«ng nói níc Nam Phß gi¸ vÒ kinh TiÕt 17. :. Ngµy so¹n 9/9/2011 Ngµy d¹y. S«ng nói níc Nam (Nam quèc s¬n hµ). Phß gi¸ vÒ kinh (Tông gi¸ hoµn kinh s) A.Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận đợc tinh thần độc lập, khí phách hào hứng của dân tộc, bớc ®Çu hiÓu vÒ thÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt vµ ngò ng«n,… - TÝch hîp tiÕng viÖt “ Tõ H¸n ViÖt “, TLV “ V¨n biÓu c¶m ” B. ChuÈn bÞ 1. GV : Soạn GA, giảng bình văn 7. Giáo trình văn thơ trung đại. 2. HS : So¹n bµi, gi¶i thÝch c¸c yÕu tè H¸n,… C. Khởi động 1. KiÓm tra vë so¹n 2. Bài mới : Giới thiệu bài : ở nớc ta, thời trung đại đã có một nền thơ rất phong phú và hấp dẫn. Thơ trung đại VN đợc viết bằng chữ Hán hoặc chữ Nôm và có nhiÒu thÓ nh : thÊt ng«n tø tuyÖt, ngò ng«n tø tuyÖt,… Ch ¬ng tr×nh ng÷ v¨n 7 học 8 tác phẩm thơ trung đại, trong đó mở đầu là bài “ Sông núi nớc Nam ” D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu bài thơ “ S«ng nói níc Nam ” *Bíc 1 : Híng dÉn t×m hiÓu chung * GV đọc mẫu, gọi HS đọc. (1) Dùa vµo phÇn chó thÝch, em h·y tr×nh bµy vÒ t¸c gi¶ vµ sù xuÊt hiÖn cña bµi th¬? * GV gi¶ng thªm vÒ thÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt :. Nội dung cần đạt A. Bµi th¬ “ S«ng nói níc Nam” I. T×m hiÓu chung 1. §äc 2. T¸c gi¶, t¸c phÈm (SGK, 63 – 64) 3. ThÓ th¬ : ThÊt ng«n tø tuyÖt :.

(30) + VÇn th¬ : C©u 1, 2, 4 hoÆc c©u 2, 4 hiÖp vÇn víi 4 c©u, 7 ch÷/ 1c©u. nhau ë ch÷ cuèi. + Đối : Không có đối. Có thể 1 – 2, 3 – 4 hoặc 2 –3. + CÊu tróc : Khai (më ra) – thõa – chuyÓn hîp (khÐp l¹i) + LuËt b»ng tr¾c :  Trong 1 c©u : tiÕng 1, 3, 5 kh«ng theo luËt, tiếng 2, 4, 6 theo luật, đối thanh bằng - trắc – b»ng hoÆc tr¾c – b»ng – tr¾c.  CÆp c©u 1 vµ 4, 2 vµ 3 th× ch÷ thø 2, 4, 6 ph¶i đồng thanh. VD :. 1 2 3 4 5 6 7 C©u 2 T B T C©u 3 T B T * Bíc 2 : T×m hiÓu chi tiÕt bµi th¬ (2) Bài thơ đợc coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nớc ta. Vậy tuyên ngôn độc lập là gì? Nội dung của tuyên ngôn độc lập trong bài thơ này đợc thể hiện ntn? - Tuyên ngôn độc lập là lời tuyên bố về chủ quyền của đất nớc và khẳng định không một thế lực nào đợc xâm phạm. - ND tuyên ngôn độc lập trong bài thơ : +Hai c©u ®Çu… +Hai c©u sau… (3) Bµi th¬ “ SNNN ” thiªn vÒ sù bµy tá ý kiÕn, Vậy ND bày tỏ ý kiến đó đợc thể hiện theo một bè côc ntn? H·y nhËn xÐt vÒ bè côc vµ c¸ch hiÓu ý đó. - Chú ý hai chữ “ Nam đế ” (Vua nớc Nam). Tác gi¶ kh«ng gäi lµ “ Nam v¬ng ”. Bëi v×, trong quan niÖm cña kÎ thèng trÞ phong kiÕn ph¬ng B¾c thì chỉ có vua của họ mới đợc phép xng “ Đế”. Ta hiểu câu thơ : Phơng Nam ta cũng có đế, bình đẳng, ngang hàng với phơng Bắc, không kẻ nào đợc phép coi thờng. - Câu 2 : Điều trên đã đợc ghi trong sách trời. Đó là điều đơng nhiên, là chân lý, là lẽ phải.  ND bày tỏ ý kiến : Hai câu thơ khẳng định chủ quyền ĐN, quyền bình đẳng, quyền độc lập cña DT. - Hai c©u sau néi dung bµy tá ý kiÕn còng thËt râ ràng : Kẻ thù kia, chúng bay không đợc xâm ph¹m tíi,…. (4) Ngoµi bµy tá ý kiÕn, bµi th¬ cã bµy tá c¶m xóc kh«ng? NÕu cã th× thuéc tr¹ng th¸i nµo? A. Lé râ * B. Èn kÝn  GV gi¶ng : BiÓu c¶m - Hai c©u th¬ ®Çu to¸t lªn niÒm tù hµo, kiªu h·nh, thái độ hiên ngang, t thế ngẩng cao đầu của tác gi¶ bµi th¬, cña c¶ DTVN lóc bÊy giê. - Hai c©u sau : Lêi kÓ vµ ©m ®iÖu r¾n ®anh l¹i, võa nªu mét ph¸n ®o¸n, vêa c¶nh c¸o bän ngo¹i x©m. Lêi th¬ nh mét lêi kªu gäi, truyÒn hÞch,. II.Ph©n tÝch * Bài thơ đợc coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nớc ta. + Hai c©u ®Çu thÓ hiÖn níc Nam là của ngời Nam. Điều đó đã đợc sách trời định sẵn, rõ ràng. + Hai câu sau : Kẻ thù không đợc xâm phạm, xâm phạm thì sẽ bÞ thÊt b¹i th¶m h¹i.  Trùc tiÕp nªu râ ý tëng b¶o vệ độc lập, kiên quyết chống ngo¹i x©m..

(31) truyÒn niÒm tin, niÒm phÊn khëi cho qu©n ta, đồng thời là lời cảnh cáo, lời báo hiệu, gieo sự hoang mang, ho¶ng hèt tíi qu©n thï. * Bíc 3 : T×m hiÓu ý nghÜa bµi th¬ * Gọi HS đọc ghi nhớ (SGK, 65) Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS tìm hiểu bài thơ “ Phß gi¸ vÒ kinh ” * Bíc 1 : Híng dÉn t×m hiÓu chung * GV đọc mẫu, gọi HS đọc (5) Dùa vµo phÇn chó thÝch, em h·y tr×nh bµy vÒ t¸c gi¶ vµ sù xuÊt hiÖn cña bµi th¬? - Gọi HS đọc phần chú thích * (SGK, 66 – 67) - Giíi thiÖu thÓ th¬ : 4 c©u, 5 ch÷ trong mét c©u. C¸c ch÷ cuèi c©u 2 vµ 4 hiÖp vÇn víi nhau. * Bíc 2 : Híng dÉn t×m hiÓu chi tiÕt bµi th¬ (6) Nội dung đợc thể hiện trong hai câu đầu và hai c©u sau cña bµi th¬ kh¸c nhau ë chç nµo? - Hai câu đầu : Hai chiến công CDĐ và HTQ đã làm thay đổi cục diện chiến trờng, quân ta từ rút lui chiến lợc đã tiến lên phản công nh vũ bão. 50 v¹n qu©n do Tho¸t Hoan cÇm ®Çu … GiÆc tõ hai phía kẹp lại nh gọng kìm từ Nam Quan đánh xuống, từ Chiêm Thành đánh sang. Với tài thao lợc của Trần Quốc Tuấn và tớng sĩ, trận Chơng Dơng, Hàm Tử đại thắng. Quân xâm lợc bị quét s¹ch ra khái §N. §ã lµ mïa xu©n hÌ Êt DËu 1285. (7) H·y nhËn xÐt vÒ c¸ch biÓu c¶m vµ biÓu ý cña bµi th¬? - Hai c©u sau : Tù hµo vÒ qu¸ khø oanh liÖt cña cha «ng, mäi ngêi ph¶i nghÜ vÒ t¬ng lai cña §N, về tiền đồ của DT, để sống và lao động sao cho thËt cã Ých. Nh¾c nhë mçi con ngêi VN ph¶i biÕt n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm c«ng d©n trong viÖc XD §N thanh bình, đẹp tơi, bền vững muôn đời. * Bíc 3 : T×m hiÓu ý nghÜa cña bµi th¬ * Gọi HS đọc GN (SGK, 68) Hoạt động 3 : Hớng dẫn HS luyện tập (8) C¸ch biÓu ý vµ biÓu c¶m cña bµi “ Phß gi¸ vÒ kinh” vµ bµi “ S«ng nói níc Nam ” cã g× gièng nhau? -Hai bài thơ đã thể hiện bản lĩnh, khí phách của DT ta. - Hai bài thơ, hai thể thơ khác nhau nhng đều diễn đạt ý tởng và giống nhau ở cách nói cô đúc, chắc nịch, trong đó ý tởng và cảm xúc hoà làm mét, c¶m xóc n»m trong ý tëng E. DÆn dß - BTVN : phÇn luyÖn tËp. - ChuÈn bÞ bµi : Tõ H¸n ViÖt. - Häc thuéc lßng hai bµi th¬.. III.Ghi nhí (SGK, 65) B. Bµi th¬ “ Phß gi¸ vÒ kinh ” I. T×m hiÓu chung 1. §äc 2. T¸c gi¶, t¸c phÈm -TrÇn Quang Kh¶i (1241 – 1294) (SGK, 66 – 67) 3. ThÓ th¬ : ngò ng«n tø tuyÖt. II. Ph©n tÝch - Hai c©u ®Çu : Sù chiÕn th¾ng hµo hïng cña d©n téc trong cuéc chiÕn chèng qu©n M«ng – Nguyªn x©m lîc. - Hai câu sau : Lời động viên XD §N trong hoµ b×nh vµ niÒm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của ĐN.  Biểu ý : chắc nịch, cô đúc, s¸ng râ, kh«ng hïnh ¶nh, kh«ng hoa v¨n.  BiÓu c¶m : niÒm tù hµo cña mét DT th¾ng trËn. C¶m høng yªu níc dµo d¹t. III. Ghi nhí (SGK, 68) C.LuyÖn tËp.

(32) TiÕt 18 : Tõ H¸n ViÖt A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc thế nào là yếu tố HV - Nắm đợc cách cấu tạo đặc biệt của từ ghép HV. - TÝch hîp víi VB “ Phß gi¸ vÒ kinh ”, “ S«ng nói níc Nam ” B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, më réng vèn tõ HV 2. HS : Gi¶i nghÜa c¸c yÕu tè HV trong hai bµi th¬ “Phß gi¸ vÒ kinh ” vµ “ S«ng nói níc Nam ”? C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 2. Bài mới : Giới thiệu bài : Từ HV là từ gốc Hán nhng đọc theo cách Việt, viết bằng chữ cái La Tinh và đặt vào trong câu theo văn phạm VN. Trong TV có một khèi lîng kh¸ lín tõ HV. NhiÒu nhµ ng«n ng÷ häc cho biÕt tõ HV chiÕm mét tû lệ khoảng 60 – 70% số từ trong TV. Lúc nói và viết, việc hiểu đúng, dùng đúng từ HV rất quan trọng. Có kiểu từ HV mới có thể hiểu sâu và thởng thức đợc cái hay cái đẹp của thơ văn cổ VN, bản sắc văn hoá VN. D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS tìm hiểu đơn vị cấu t¹o tõ HV * Gọi HS đọc bài thơ chữ Hán “ Nam quốc sơn hà ” (1) C¸c tiÕng “ Nam, quèc, s¬n, hµ ” nghÜa lµ g×? - Nam : ph¬ng Nam/ quèc : níc/ s¬n : nói/ hµ : s«ng  Yếu tố HV là tiếng để cấu tạo từ HV. (2) TiÕng nµo trong c¸c tiÕng trªn cã thÓ dïng nh một từ đơn để đặt câu, tiếng nào không? - Tiếng “ nam ” có thể dùng độc lập (phơng Nam, ngêi miÒn Nam,…). Nội dung cần đạt I. §¬n vÞ cÊu t¹o tõ HV 1.VD - Nam, quèc, s¬n, hµ  yếu tố HV để cấu tạo từ HV. - Tiếng “ nam ” dùng độc lập nh từ đơn. - TiÕng “ s¬n, hµ, quèc ” chØ lµm yÕu tè cÊu t¹o tõ ghÐp..

(33) - Tiếng “ sơn, hà, quốc ” không dùng độc lập mà chØ lµm yÕu tè cÊu t¹o tõ ghÐp (nam quèc, quèc gia, quèc kú, s¬n hµ, giang s¬n,…). * Chó ý : Mét sè yÕu tè HV nh hoa, qu¶, bót, bảng, học, tập,… có lúc dùng để tạo từ ghép, có lúc đợc dùng độc lập nh 1 từ. (3) Theo em, c¸c tiÕng “ thiªn ” trong c¸c tõ ghÐp HV sau có nghĩa là gì? Từ đó rút ra nhận xét gì? * Gọi HS đọc phần GN1 (SGK. 69). (quèc kú, giang s¬n, s¬n hµ, …) * Chó ý (SGK). - Thiªn th (thiªn : trêi) - Thiªn niªn kû (thiªn : nghiªng, lÖch) - Thiên đô về Thăng Long (thiªn : dêi)  Yếu tố HV đồng âm nhng nghÜa kh¸c xa nhau. II. Tõ ghÐp H¸n ViÖt 1.VD (SGK, 70) Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS tìm hiểu TGHV - S¬n hµ, x©m ph¹m, giang san * GV : Còng nh tõ ghÐp thuÇn viÖt, tõ ghÐp HV cã  TG§L hai lo¹i chÝnh : TGCP vµ TG§L. - ¸i quèc, thñ m«n, chiÕn (4) C¸c tõ : s¬n hµ, x©m ph¹m, giang san thuéc th¾ng  TGCP lo¹i TGCP hay TG§L? - TG§L (5) C¸c tõ : ¸i quèc, thñ m«n, chiÕn th¾ng thuéc lo¹i TG g×? TrËt tù cña c¸c yÕu tè trong c¸c tõ nµy cã gièng trËt tù c¸c tiÕng trong TG rhuÇn viÖt kh«ng? - Thiªn th, th¹ch m·, t¸i ph¹m - TGCP : TiÕng chÝnh + tiÕng phô  TGCP (6) C¸c tõ : thiªn th, th¹ch m·, t¸i ph¹m thuéc lo¹i TG g×? Trong c¸c TG nµy, trËt tù cña c¸c yÕu tè cã g× kh¸c so víi trËt tù c¸c tiÕng trong TG thuÇn viÖt cïng lo¹i? 2. GN2 (SGK,70) - TGCP : tiÕng phô + tiÕng chÝnh III. LuyÖn tËp * Yªu cÇu HS tæng kÕt vÒ TGHV? BT1 (70) Hoạt động 3 : Hớng dẫn HS luyện tập * Tõng häc sinh ch÷a miÖng Hoa 1 : b«ng hoa phi 1 : bay Hoa 2 : đẹp phi 2 : kh«ng, phi 3 : vî vua. BT2 (71) Gäi HS lªn b¶ng - Quèc : quèc gia, quèc kú, quèc hiÖu, ¸i quèc,… - S¬n : s¬n hµ, giang s¬n, s¬n cíc, s¬n l©m. - C : c tró, c d©n, di c, an c,… - B¹i : thÊt b¹i, b¹i trËn, b¹i vong, th¶m b¹i,… BT3 (71) Gäi HS lªn b¶ng * Từ có yếu tố chính đứng trớc, yếu tố phụ đứng sau : h÷u Ých, ph¸t thanh, b¶o mËt, phãng ho¶. * Từ có yếu tố phụ đứng trớc, yếu tố chính đứng sau : thi nhân, đại thắng, tân binh, hậu đãi. E. DÆn dß : - BTVN : BT5 (71) TiÕt 20 : T×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc văn biểu cảm nảy sinh là do nhu cầu bộc lộ cảm xúc của con ngêi. - BiÕt ph©n biÖt biÓu c¶m trùc tiÕp vµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp, còng nh ph©n biÖt c¸c yÕu tè trong v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, SGK, SGV, t liÖu tham kh¶o tõ b¸o “ V¨n häc…” 2. HS : §äc bµi ë nhµ.

(34) C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi : Giíi thiÖu bµi : Con ngêi cã nhu cÇu biÓu c¶m rÊt lín, bëi con ngêi cã t×nh c¶m vµ cã nhu cÇu giao lu t×nh c¶m. Nhng kh«ng ph¶i t×nh c¶m nµo còng viÕt thµnh v¨n biÓu c¶m. D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu nhu cầu biểu c¶m vµ v¨n biÓu c¶m * Gọi HS đọc diễn cảm (1) Hai bµi CD béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc g×? Ngêi ta bộc lộ tình cảm ấy để làm gì? * GV gi¶ng : BiÓu c¶m : béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc, suy nghĩ, đánh giá đối với ngời thân, bạn bè, thầy cô, đồ vật, phong cảnh làng quê, tổ quốc. (2) Khi nµo ngêi ta cã nhu cÇu biÓu c¶m -Tr¶ lêi dùa vµo lêi gi¶ng trªn (3) Theo em, ngêi ta biÓu c¶m b»ng nh÷ng ph¬nt tiện nào? Những tình cảm, cảm xúc trong bài đợc thÓ hiÖn qua nh÷ng thÓ lo¹i VH nµo? - BiÓu c¶m qua tõ, ng÷ c¶m th¸n, qua h×nh ¶nh Èn dô. - Qua thÓ lo¹i : Ca dao, d©n ca, th¬ tr÷ t×nh, tuú bót,…  V¨n biÓu c¶m cßn gäi lµ v¨n tr÷ t×nh. (4) ThÕ nµo lµ v¨n biÓu c¶m? (Ghi nhí, SGK, 73) Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS tìm hiểu đặc điểm chung cña v¨n b¶n biÓu c¶m * Gọi HS đọc hai đoạn văn (SGK, 72) (5) Hai đoạn văn trên biểu đạt ND gì? - HS suy nghÜ,tr¶ lêi (6) Em có nhận xét gì về phơng thức biểu đạt tình c¶m, c¶m xóc ë hai ®o¹n v¨n? Dùa vµo ®©u mµ em nhËn xÐt nh vËy? - HS suy nghÜ tr¶ lêi (7) Cã ý kiÕn cho r»ng t×nh c¶m, c¶m xóc trong v¨n biÓu c¶m ph¶i lµ t×nh c¶m, c¶m xóc thÊm nhuÇn t tëng nh©n v¨n. Qua hai ®o¹n v¨n trªn, em có tán thành với ý kiến đó không? Th¶o luËn : - Cã t¸n thµnh v× … (8) Tõ viÖc ph©n tÝch hai ®o¹n v¨n trªn, em h·y rót ra những đặc điểm của văn biểu cảm? - T×nh c¶m trong v¨n biÓu c¶m thêng lµ nh÷ng t×nh cảm đẹp, thấm nhuần t tởng nhân văn. - PTB§ : + Trùc tiÕp qua tõ, ng÷, c©u biÓu c¶m + Gi¸n tiÕp qua tù sù, miªu t¶… - Bè côc 3 phÇn : MB, TB, KB * Gọi HS đọc phần GN (SGK, 73) Hoạt động 4 : Hớng dẫn HS giải các BT BT1 (73) §o¹n v¨n biÓu c¶m (b) - Sö dông biÖn ph¸p so s¸nh - Tõ ng÷ miªu t¶ - Liªn tëng  Gợi cảm xúc yêu quý một loài hoa đẹp : hoa hải. Nội dung cần đạt I. Nhu cÇu biÓu c¶m vµ v¨n biÓu c¶m 1. VD (SGK, 71) - Bµi CD sè 1 : Th¬ng cho nh÷ng con ngêi thÊp cæ, bÐ häng, chÞu nhiÒu bÊt c«ng… - Bµi CD sè 2 : C¶m xóc h¹nh phóc, vui mõng.  Gợi sự đồng cảm của ngời đọc. II. §Æc ®iÓm chung cña v¨n BC * §o¹n 1 : - ND t×nh c¶m : Nçi nhí vµ nh¾c l¹i kØ niÖm. - PTB§ : Trùc tiÕp ë tõ ng÷ : Th¬ng nhí ¬i, xiÕt bao mong nhí. *§o¹n 2 : -ND t×nh c¶m : T×nh yªu, sù g¾n bã víi QH, §N. -PTB§ : Gi¸n tiÕp qua mét chuçi h×nh ¶nh vµ sù liªn tëng(tiÕng h¸t  tiÕng cña quª h¬ng…  gîi c¶m xóc, kh¸c tù sù vµ miªu t¶ th«ng thêng)  Tình cảm đẹp giàu tính nhân v¨n..

(35) đờng. BT2 (74) Néi dung biÓu c¶m : - “ S«ng nói níc Nam ” : Bµi th¬ lµ tiÕng nãi yªu níc vµ niÒm tù hµo DT cña nh©n d©n ta. - “ Phß gi¸ vÒ kinh ” : NiÒm tù hµo cña mét DT chiÕn th¾ng, c¶m høng yªu níc d¹t dµo. E. DÆn dß : - BTVN : 3, 4 (73) - So¹n : “ C«n s¬n ca ”, “ Buæi chiÒu… ”. TiÕt 21 :C«n. sơn ca -Thiên Trờng văn vọng(Hớng dẫn đọc thêm) NguyÔn Tr·i. TrÇn Nh©n T«ng. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận đợc hồn thơ thắm thiết tình quê hơng của Trần Nhân Tông - Cảm nhận đợc sự hoà nhập nên thơ, thanh cao của Nguyễn Trãi với cảnh trÝ C«n S¬n. - TÝch hîp : V¨n biÓu c¶m, tõ H¸n ViÖts B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, b×nh gi¶ng v¨n 7. 2. HS : So¹n bµi C.Hoạt động dạy học. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra 3. Bµi míi.

(36) D. Giíi thiÖu bµi míi Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS tìm hiểu bài thơ “ Thiªn trêng v¨n väng ” * Bíc 1 : T×m hiÓu chung * Gọi HS đọc phiên âm, dịch nghĩa, dịch thơ, chó thÝch * (1) Em hãy cho biết đôi nét về nhà thơ Trần Nhân Tông và hoàn cảnh ra đời của bài thơ? - HS theo dâi phÇn chó thÝch * (2) Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ th¬? * Bíc 2 : T×m hiÓu chi tiÕt (3) Cảnh vật đợc miêu tả vào thời điểm nào trong ngµy vµ gåm nh÷ng chi tiÕt nµo? - Thêi ®iÓm : Trêi chiÒu - Trong bãng chiÒu nh¹t nhoµ, xãm th«n “ tríc xãm, sau th«n ” phñ mê khãi nh¹t, cµng trë nªn m¬ mµng, mªnh mang. - Có âm thanh tiếng sáo mục đồng cất lên, âm thanh rÐo r¾t, hån nhiªn, thanh b×nh cña lµng quª ta xa. - Có từng đôi cò trắng bay liệng, nối tiếp nhau hạ xuống đồng. Nhà thơ không nói đến màu xanh và hơng lúa mà ngời đọc vẫn cảm nhận đợc. (4) Qua đó, em có những cảm nhận gì trớc cảnh tợng buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trờng? - C¶nh lµng quª yªn b×nh, nªn th¬. NÐt vÏ thanh nhÑ, c¶nh vËt bao la. - Ng«n ng÷ th¬, h×nh tîng th¬ d¹t dµo ©m thanh vµ mµu s¾c, thanh tao vµ ®Çy søc sèng. (5) T¸c gi¶ göi g¾m t×nh c¶m g× qua c¶nh quª? (6) T¸c gi¶ kh«ng ph¶i lµ mét ngêi d©n b×nh thêng mµ lµ mét «ng vua , em nghÜ ntn? (HS kh¸ - giái) - Thiên Trờng thuở ấy, đờng xá rầm rập ngựa xe, cã biÕt bao cung ®iÖn cña vua chóa, t«n thÊt nhà Trần, nhng Trần Nhân Tông không nói đến lÇu son g¸c tÝa, bÖ ngäc ngai vµng mµ chØ nãi tíi cảnh sắc thiên nhiên, cảnh vật đồng quê. Nhà th¬ chØ chän vµi chi tiÕt tiªu biÓu råi chÊm ph¸ vai nÐt nh muèn thæi c¶ t©m hån m×nh vµo c¶nh vËt. Mét «ng vua mµ s¸ng t¸c nh÷ng vÇn th¬ gîi h×nh, gîi c¶m nh thÕ chøng tá ®©y lµ mét con ngời tuy ở địa vị tối cao nng tâm hồn vẫn gắn bó m¸u thÞt víi quª h¬ng th«n d·. Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS tìm hiểu bài thơ “ Bµi ca C«n S¬n ” (7) Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ NT vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬? (8) Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ th¬? * Gọi HS đọc bài thơ. GV nhận xét và đọc.. Nội dung cần đạt A.“ Buổi chiều đứng ở phủ Thiªn Trêng tr«ng ra ” I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ : ¤ng vua anh hïng, nhµ th¬, nhµ v¨n ho¸. 2. Hoàn cảnh ra đời (SGK, 76) 3. ThÓ th¬ : ThÊt ng«n tø tuyÖt.. II. Ph©n tÝch 1. C¶nh quª : thanh tÜnh, th¬ méng, yªn ¶  hån quª.. 2. T×nh quª : Sù yªu mÕn, g¾n bã víi th«n quª.. B.“ Bµi ca C«n S¬n ” I.T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ : VÞ anh hïng d©n téc, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. 2. Hoàn cảnh ra đời bài thơ : Khi t¸c gi¶ ë Èn t¹i C«n S¬n. 3. ThÓ th¬ : ChuyÓn tõ ca khóc sang lôc b¸t. II. Ph©n tÝch 1. C¶nh trÝ cuéc sèng trong hån th¬ NT.

(37) (9) Bài thơ cho ta biết cảnh trí ở đâu? Cảnh trí -Suối chảy rì rầm; đá rêu phơi; th«ng, tróc mäc nh nªm xanh đó đợc miêu tả ntn? mát, mênh mông, khoáng đạt, thơ (10) Em cã nhËn xÐt g× vÒ kh«ng gian? méng  t©m hån nghÖ sÜ. 2.C¶nh sèng vµ t©m hån nhµ th¬ ë C«n S¬n - Nge tiếng đàn cầm; ngồi chiếu ªm; n»m díi bãng m¸t th¶nh th¬i, th¶ hån vµo thiªn nhiªn. (11) “ Ta ” ë ®©y lµ ai? T¸c gi¶ lµm g× díi rõng  Giao hoµ trän vÑn. tróc, rõng th«ng? (12) C¸ch so s¸nh cho ta thÊy g× vÒ t©m hån nhµ th¬? (?) Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch so s¸nh tiÕng suèi cña nhµ th¬ vµ HCM? (häc sinh kh¸ - giái) - HCM so s¸nh tiÕng suèi víi tiÕng h¸t  gÇn gòi, Êm ¸p.  Cả hai nhà thơ đều có tâm hồn thi sĩ, nhạy cảm với vẻ đẹp của thiên nhiên, yêu thiên nhiên. (13) Cuèi bµi th¬ cã ch÷ “ nhµn ”, em hiÓu “nhµn ” ë ®©y lµ g×? (HS kh¸ giái) - Nhµn : th¶nh th¬i, tù do, tù t¹i. Nhng víi nhµ th¬, nh÷ng bµi “ th¬ nhµn ” kh«ng ph¶i nãi vÒ thó vui nhµn t¶n v« vÞ nh nhiÒu nhµ nho bÕ t¾c thời trung đại mà là những băn khoăn lo cho dân cho níc. (14) Qua viÖc t×m hiÓu bµi th¬, em cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan hÖ gi÷a thiªn nhiªn vµ con ngêi? - Sù giao hoµ trän vÑn gi÷a nhµ th¬ vµ c¶nh vËt.  Nh©n c¸ch thanh cao, phÈm chÊt thi sÜ lín lao… Con ngêi vµ thiªn nhiªn lµ mét, muèn sống thanh thản, con ngời hãy đến với thiên nhiên, những biến đổi kỳ diệu để có cách ứng xử đúng nhất… Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết (15) Nªu gi¸ trÞ ND vµ NT cña hai bµi th¬ C. LuyÖn tËp * Gọi HS đọc 2 GN (SGK, 77 – 81) Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập 1. Cả hai bài thơ đều thể hiện tình cảm gì? - T×nh c¶m g¾n bã víi thiªn nhiªn, víi QH, §N. 2. Nhận xét về phơng thức biểu đạt của hai bài th¬ E.DÆn dß : - BT 1, 2 (81).

(38) TiÕt 22 : Tõ H¸n ViÖt A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : Hiểu đợc các sắc thái ý nghĩa riêng biệt của từ HV. - Có ý thức sử dụng từ HV đúng ý nghĩa, đúng sắc thái, phù hợp với hoàn c¶nh giao tiÕp, tr¸nh l¹m dông tõ HV. -T Ých hîp víi c¸c VB th¬ phiªn ©m ch÷ H¸n, víi bµi v¨n biÓu c¶m. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : ChuÈn bÞ bµi C. Hoạt động dạy và học 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 3. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi míi Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS tìm hiểu cách sö dông tõ HV * Gọi HS đọc VD a (82) (1) T¹i sao c¸c c©u v¨n trong SGK dïng c¸c tõ HV mµ kh«ng dïng c¸c tõ thuÇn viÖt cã nghĩa tơng đơng?. Nội dung cần đạt I. Sö dông tõ H¸n ViÖt 1. Sử dụng từ HV để tạo sắc thái biÓu c¶m a. Tõ HV Tõ thuÇn ViÖt Phô n÷  §µn bµ Tõ trÇn  ChÕt Mai t¸ng  Ch«n Tö thi  X¸c chÕt   S¾c th¸i S¾c th¸i tao nh· b×nh thêng tr¸nh g©y c¶m gi¸c th« tôc, ghª sî b. Kinh đô, yết kiến, trẫm, bệ hạ, thÇn  t¹o s¾c th¸i cæ.. * Gọi HS đọc VD b (82) (2) Các từ in đậm tạo đợc sắc thái gì cho đoạn v¨n trÝch trong SGK? (XH mµ yÕt kiªu sèng lµ XHPK) * GN1 (SGK, 82) * Yªu cÇu HS kh¸i qu¸t c¸ch sö dông tõ HV * Chó ý : Mét sè trêng hîp kh«ng (§äc GN1, SGK, 82) có sự đối lập về sắc thái ý nghĩa, hoặc sự phân biệt đó không thật rõ nÐt. VD : Ngo¹i quèc - níc ngoµi Nh©n lo¹i - loµi ngêi H¶i cÈu - chã biÓn 2. Kh«ng nªn l¹m dông tõ HV a.VD (SGK, 82) *Gọi HS đọc VD 2 (SGK, 82) (3) Theo em, trong mỗi cặp câu em vừa đọc, câu nào có cách diễn đạt hay hơn? Vì sao? (4) Từ đó, em rút ra lu ý gì khi sử dụng từ HV? b.GN 2 (SGK, 83) - HS tr¶ lêi dùa vµo GN 2 (SGK, 83) II. Bµi tËp Hoạt động 2 : Hớng dẫn là bài tập BT1 (83) Hoạt động lớp : a. MÑ - th©n mÉu c.S¾p chÕt - l©m chung b. Phu nh©n – vî d.D¹y b¶o – gi¸o.

(39) huÊn BT2 (83) Hoạt động nhóm : - HS tõng tæ liÖt kª tªn c¸c b¹n, thèng kª tªn địa lý VN.  PhÇn lín lµ tõ HV, v× nã mang s¾c th¸i tr¹ng th¸i. BT3 (84) Hoạt động cá nhân : - C¸c tõ HV : gi¶ng hoµ, cÇu th©n, hoµ hiÕu, nhan s¾c tuyÖt trÇn gãp phÇn t¹o nªn s¾c th¸i cæ xa. E. DÆn dß - BTVN : BT4 (84) - ChuÈn bÞ bµi : §Æc ®iÓm cña v¨n biÓu c¶m. TiÕt 23 : §Æc ®iÓm cña v¨n biÓu c¶m A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu các đặc điểm cụ thể của bài văn biểu cảm. - Hiểu đặc điểm của phơng thức biểu cảm là thờng mợn cảnh vật , đồ vật, con ngời, để bày tỏ tình cảm, khác với văn miêu tả là nhằm mục đích tái hiện đối tợng đợc miêu tả. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, t liÖu tham kh¶o trªn b¸o “ V¨n häc tuæi trÎ ” 2. HS : §äc vµ chuÈn bÞ tr¶ lêi c©u hái. C. Hoạt đông dạy và học 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 3. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi míi Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS tìm hiểu đặc điểm I. Đặc điểm của văn biểu cña VB biÓu c¶m qua VB “ TÊm g¬ng ” c¶m *Gọi HS đọc VB “ Tấm gơng ” 1. V¨n b¶n “ TÊm g¬ng ” - Biểu đạt tình cảm : ngợi ca (1) Bài văn biểu đạt tình cảm gì? đức tính trung thực của con ngời, ghét thói xu nịnh, dối trá. (2) Để biểu đạt tình cảm đó, tác giả bài văn đã m- - Phơng thức biểu cảm gián tiÕp qua h×nh ¶nh Èn dô “ tÊm în h×nh ¶nh nµo? V× sao? - T¸c gi¶ mîn h×nh ¶nh tÊm g¬ng lµm ®iÓm tùa. V× g¬ng ” tÊm g¬ng lu«n ph¶n chiÕu trung thµnh mäi vËt xung quanh. - Nãi víi g¬ng, ca ngîi g¬ng lµ gi¸n tiÕp ca ngîi - Bè côc 3 phÇn : ngêi trung thùc. (3) Bè côc bµi v¨n gåm mÊy phÇn? PhÇn MB vµ + MB : ®o¹n 1 KB có quan hệ với nhau ntn? Phần TB đã nêu lên + TB : các đức tính của “ tấm những ý gì? Những ý đó liên quan đến chủ đề bài gơng” VD : M¹c §Ünh Chi, Tr¬ng Chi v¨n ntn? + KB : ®o¹n cuèi - MB : Giíi thiÖu sù vËt : C¶m xóc ban ®Çu. - TB : Qua viÖc miªu t¶, tù sù mµ biÓu lé c¶m xóc, ý nghÜ mét c¸ch cô thÓ, chi tiÕt, s©u s¾c. - KB : Kết đọng cảm xúc, ý nghĩ hoặc nâng lên bài - Tình cảm và sự đánh giá rõ rµng, ch©n thùc häc t tëng. (4) Tình cảm và sự đánh giá của tác giả trong bài.

(40) có rõ ràng, chân thực không? Điều đó có ý nghĩa ntn đối với giá trị của bài văn? - H×nh ¶nh tÊm g¬ng cã søc khªu gîi, t¹o nªn gi¸ trÞ c¶u bµi v¨n. * Gọi HS đọc văn bản (trích “ Những ngày thơ ấu ” cña Nguyªn Hång) (5) Do¹n v¨n biÓu hiÖn t×nh c¶m g×? T×nh c¶m biÓu hiÖn trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp? Em dùa vµo dÊu hiÖu nào để đa ra nhận xét của mình?. 2. §o¹n v¨n (trÝch “ Nh÷ng ngµy th¬ Êu ” cña Nguyªn Hång) - Biểu cảm tình cảm : cô đơn, cầu mong sự giúp đỡ và thông c¶m. - Ph¬ng thøc biÓu c¶m : gi¸n tiÕp. - DÊu hiÖu : + TiÕng kªu : MÑ ¬i! + Lêi than : Con khæ qu¸ mÑ ¬i! + C©u hái biÓu c¶m : Sao mÑ ®i l©u thÕ?. (6) Từ sự phân tích trên, em hãy rút ra đặc điểm II. LuyÖn tËp cña v¨n biÓu c¶m? * Gọi hai HS đọc ghi nhớ (86) Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS luyện tập củng cố * Gọi HS đọc VB “ Hoa học trò ” trả lời các câu hái trong bµi - BiÓu c¶m : c¶m xóc b©ng khu©ng, bèi rèi tríc mïa hoa phîng në, råi chuyÓn sang trèng tr¶i, c« đơn, nhớ nhubg. - Phơng thức biểu đạt : gián tiếp qua hình ảnh loài hoa phîng. V× : hoa phîng ch¸y rùc vµo dÞp kÕt thóc n¨m häc, g¾n víi tuæi häc trß vµ trë thµnh biểu tợng của sự chia li ngày hè đối với học trò. - M¹ch ý c¶u bµi v¨n : + C¶m xóc b©ng khu©ng, bèi rèi, thÉn thê khi mïa hoa phîng tíi. + Cảm xúc trống trải, buồn bã, cô đơn, nhớ nhung. E. DÆn dß - Dựa vào gợi ý của bài “ Đề văn biểu cảm ”, em hãy viết bài cho đề văn sau “ C¶m nghÜ vÒ nô cêi cña mÑ ” TiÕt 24 : §Ò v¨n biÓu c¶m vµ c¸ch lµm bµi A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc kiểu đề văn biểu cảm - Nắm đợc các bớc làm bài văn biểu cảm B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn “ N©ng cao NV 7 ” 2. HS : Viết bài cho đề văn : Cảm nghĩ về nụ cời của mẹ. C. Hoạt động dạy và học 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 3. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi míi. v¨n biÓu c¶m. Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS tìm hiểu các đề I. Đề văn biểu cảm và các bớc v¨n biÓu c¶m lµm bµi v¨n biÓu c¶m.

(41) * Yêu cầu HS đọc thầm 1. §Ò v¨n biÓu c¶m T×nh c¶m (1) §èi tîng vµ t×nh c¶m cÇn biÓu hiÖn trong c¸c §èi tîng a. Dßng s«ng - c¶m nghÜ đề văn là gì? b. Nô cêi cña mÑ – c¶m nghÜ c. Tuæi th¬ - c¶m nghÜ d. Tuæi th¬ - vui buån ®. Loµi c©y - em yªu * GN 1 (SGK, 88) 2. C¸c bíc lµm bµi v¨n biÓu c¶m (2) Em có nhận xét gì về đề văn biểu cảm? Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS tìm hiểu cách làm * Đề bài : Cảm nghĩ về nụ cời cña mÑ bµi v¨n biÓu c¶m a. Yªu cÇu : (3) Đối tợng và tình cảm cho đề văn là gì? + §èi tîng : nô cêi cña mÑ. + T×nh c¶m : suy nghÜ + c¶m xóc b. T×m ý (4) Em h×nh dung vµ hiÓu thÕ nµo vÒ nô cêi cña c. LËp dµn ý mẹ (HS tham khảo thêm những câu hỏi nhỏ trong (I) Mở bài : Giới thiệu đối tợng vµ c¶m xóc ban ®Çu : nô cêi Êm SGK, 88) - Tõ thuë Êu th¬, kh«ng ai lµ kh«ng nh×n thÊy nô lßng. (II) TB : cêi cña mÑ. + Nô cêi yªu th¬ng, khÝch lÖ khi em biÕt ®i, biÕt + Nô cêi vui, yªu th¬ng + Nô cêi khuyÕn khÝch nãi, khi em lÇn ®Çu tiªn ®i häc… + Nô cêi an ñi - Nhng kh«ng ph¶i lóc nµo mÑ còng cêi + Khi v¾ng nô cêi cña mÑ + §ã lµ lóc em èm, mÑ rÊt lo l¾ng vµ khãc. + §ã lµ khi em h, mÑ giÊu giät níc m¾t ©m thÇm. (III) KB : Lßng yªu th¬ng vµ sù - Khi kh«ng cã nu cêi cña mÑ, cuéc sèng thËt kÝnh träng mÑ. buån vµ l¹nh lÏo nh mÆt trêi kh«ng cã ¸nh n¾ng. Nô cêi cña mÑ to¶ h¬i thë sù sèng nu«i nÊng t©m d. ViÕt bµi hån con. - Con cÇu xin nô cêi cña mÑ në trªn khoÐ m«i lµ khi con hạnh phúc nhất đời. - Con ph¶i ngoan, häc giái,… (5) Sắp xếp các ý vừa tìm đợc theo bố cục ba đ. Sửa chữa bài viết phÇn : MB, TB, KB (6) H·y dù kiÕn c¸ch viÕt c¸c phÇn MB, TB, KB. Em sẽ viết ntn để bày tỏ cho hết niềm yêu thơng, kính trọng đối với cha mẹ? 3.Ghi nhí (SGK, 89) * Gọi HS đọc ghi nhớ (SGK, 88) II. LuyÖn tËp Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập (I) MB : Giíi thiÖu t×nh yªu quª * HS đọc thầm và trả lời câu hỏi h¬ng An Giang. (II) Th©n bµi : + TYQH tõ tuæi th¬ + TYQH trong chiến đấu và nh÷ng tÊm g¬ng yªu níc. (III) KB : TYQH§N cña ngêi tõng tr¶i, trëng thµnh. E. DÆn dß - Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý cho đề văn : Loài cây em yêu.

(42) Ngµy so¹n : 24/9/2011 Ngµy d¹y : TuÇn 7 TiÕt 25. B¸nh tr«i níc Hå Xu©n H¬ng Hớng dẫn đọc thêm: Sau phút chia li A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Thấy đợc vẻ xinh đẹp, bản lĩnh sắt son, thân phận chìm nổi của ngời phụ nữ trong bài thơ “ Bánh trôi nớc ”- thấy đợc cái nỗi đau sau phút chia li để tố cáo chiÕn tranh phi nghÜa. - Rèn kĩ năng phân tích thơ tứ tuyệt, và đọc diễn cảm thơ lục bát. - TÝch hîp víi ca dao B. ChuÈn bÞ 2. GV : So¹n GA, cuèn “ B×nh gi¶ng v¨n häc 7 ” 2. HS : So¹n bµi C.Hoạt động dạy và học 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 3. Bài mới : Giới thiệu bài : Trong đội ngũ những nhà thơ nữ của thời kỳ văn học trung đại VN , HXH đợc coi là nhà thơ tài hoa và độc đáo nhất. Tuy cuộc đời gặp nhiều éo le, ngang trái nhng những tác phẩm thơ ca của bà vẫn thấm đẫm tình thơng đối với con ngời, ngời sáng niềm tin yêu và trân trọng đối với con ngời, trớc hết là đối với ngời phụ nữ. Bài thơ “ Bánh trôi nớc ” là một tác phẩm nh thế. Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung (1) Giới thiệu đôi nét về nhà thơ HXH (SGK, 95) * GV giíi thiÖu vÒ t¸c phÈm, HS nghe gi¶ng. (2) Bµi th¬ “ BTN ” cã thÓ th¬ gièng bµi th¬ nµo? V× sao em biÕt? Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu giá trÞ ND, YN vµ NT cña bµi th¬? * GV đọc  gọi HS đọc (3) Em hiÓu “ BTN ” lµ g×? Theo em, bµi th¬ cã mÊy nghÜa? §ã lµ nh÷ng nghÜa nµo? - “ BTN ” : mét thø b¸nh lµm tõ bét nÕp, đợc nhào nặn và viên tròn,… - Bµi th¬ ®a nghÜa : 1. T¶ thùc b¸nh tr«i níc 2. Vẻ đẹp của ngời phụ nữ trong xã hội cò. (4) Bánh trôi nớc đợc miêu tả ntn về hình thể, chất lợng, đặc điểm chế biến? (5) Qua hình ảnh bánh trôi nớc, vẻ đẹp, phÈm chÊt vµ th©n phËn cña ngêi phô n÷ đợc gợi lên ntn?. Nội dung cần đạt A. B¸nh tr«i níc I. T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶ : HXH – Bµ chóa th¬ N«m 2. T¸c phÈm : Mét trong nh÷ng bµi th¬ næi tiÕng, tiªu biÓu cho t tëng NT cña bµ. 3. ThÓ th¬ : ThÊt ng«n tø tuyÖt II. Ph©n tÝch 1. B¸nh tr«i níc - H×nh thÓ : võa tr¾ng l¹i võa trßn - ChÊt lîng : nhµo b»ng bét nÕp cã nh©n đờng. - §Æc ®iÓm chÕ biÕn : chÝn th× næi mµ cha chÝn th× ch×m. 2. Ngêi phô n÷ trong XH cò - Hình thể : xinh đẹp - PhÈm chÊt : trong tr¾ng dï gÆp c¶nh ngộ vẫn giữ đợc son sắt, thuỷ chung t×nh nghÜa. - Th©n phËn : ch×m næi, bÊp bªnh gi÷a cuộc đời.  T¹o nªn gi¸ trÞ bµi th¬ : gi¸ trÞ nh©n bản đặc sắc..

(43) (6) Trong hai nghĩa, nghĩa nào quyết định gi¸ trÞ bµi th¬? V× sao? (7) Qua việc miêu tả “ BTN ”, HXH đã thể hiện thái độ gì? - Ghi nhí (95) (1) Dựa vào chú thích * hãy cho biết đôi nÐt vÒ t¸c gi¶, dÞch gi¶ cña bµi th¬? (SGK, 91) (2) Giới thiệu đôi nét về tác phẩm và đoạn trÝch? (SGK, 91) * GV gi¶ng : “ ng©m khóc ” : ThÓ lo¹i th¬ ca do ngêi VN s¸ng t¹o, cã chøc n¨ng gÇn nh chuyªn biÖt trong viÖc diÔn t¶ t©m tr¹ng sÇu bi d»ng dÆc, triÒn miªn cña con ngêi, xuÊt hiÖn chñ yÕu vµo giai ®o¹n chÕ độ phong kiến đã lâm vào tình trạng khñng ho¶ng trÇm träng. (3) Em hiÓu “ Chinh phô ng©m khóc ” lµ g×? §o¹n trÝch “ Sau phót chia li ” biÓu hiÖn t©m tr¹ng cña ai, vµo thêi ®iÓm nµo? (4) Nhắc lại những thể thơ nào mà em đã đợc học trong chơng trình? Em có nhận xÐt g× vÒ thÓ th¬ cña bµi th¬ nµy? ThÓ th¬ cã t¸c dông g× trong viÖc diÔn t¶ t©m tr¹ng cña ngêi vî? (HS kh¸ - giái) - ThÓ th¬ gióp t×nh c¶m béc lé nh nh÷ng đợt sóng đi lên ở hai câu thất dừng lại ở câu lục ngắn gọn để toả ra trong câu bát dµi nhÊt, råi l¹i v¬n ra trong mét khæ míi, cứ thế đợt sóng tình cảm lên xuống ăn khíp víi h×nh thøc cña NN. (5) Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch ng¾t nhÞp cña nh÷ng c©u 7 ch÷ trong hai ®o¹n th¬ sau : “ Tríc xãm/ sau th«n/ tùa khãi lång Bãng chiÒu mam m¸c/ cã dêng kh«ng ” TrÇn Nh©n T«ng “ Chµng th× ®i/ câi xa ma giã ThiÕp th× vÒ/ buång cò chiÕu ch¨n ” * GV đọc  gọi HS đọc  nhận xét * GV đọc lại 4 câu thơ đầu (6) ë khæ th¬ ®Çu, nçi sÇu chia li cña ngêi vợ đợc gợi tả ntn? Cách dùng phép đối “ Chµng th× ®i/ thiÕp th× vÒ ” vµ viÖc sö dông h×nh ¶nh “ Tu«n mµu m©y biÕc tr¶i ngµn nói xanh ” cã t¸c dông g× trong viÖc gợi tả nỗi sầu chia li đó? - Phép đối : cảnh ngộ chia li đầy bi kịch gi÷a thêi lo¹n l¹c. - H×nh ¶nh tîng trng “ câi xa ma giã ”, “ buång cò chiÕu ch¨n ” : nçi ®au khæ cña “ lứa đôi thiếu niên ” khi đất nớc “ nổi cơn giã bôi ” - H×nh ¶nh “ Tu«n mµu…” lÊy ngo¹i c¶nh để thể hiện tâm trạng thơng nhớ và cô đơn. 3. Ghi nhí (SGK, 95) B. Hớng dẫn đọc thêm sau phút chia li .A. Bµi : B¸nh tr«i níc – Hå Xu©n H¬ng 1. - §o¹n trÝch : T©m tr¹ng cña ngêi vî ngay sau phót chia li.. 3. ThÓ th¬ : Song thÊt lôc b¸t 1 khæ : 2 c©u7, 1 c©u 6, 1 c©u 8. II. Ph©n tÝch. 1.T©m tr¹ng cña ngêi vî sau phót chia li a.Khæ th¬ ®Çu -Phép đối : Chàng thì đi/ thiếp thì về -H×nh ¶nh : tu«n mµu m©y biÕc, tr¶i ngµn nói xanh  §· c¸ch ng¨n Nçi sÇu c« d¬n nhuèm vµo kh«ng gian mªnh m«ng. b. Khæ th¬ thø 2.

(44) cña chinh phô. “ M©y biÕc ” cµng lµm cho trêi cao h¬n, mªnh m«ng h¬n, “ ngµn nói xanh ” cµng lµm cho ch©n trêi thªm xa x¨m c¸ch trë. * Gọi HS đọc 4 câu thơ tiếp theo. (7) ở khổ thơ thứ hai, tác giả đã sử dụng nh÷ng h×nh thøc NT nµo? ViÖc sö dông những hình thức NT đó có tác dụng gì trong viÖc gîi t¶ thªm nçi sÇu cña ngêi vî? - Cách nói ớc lệ tợng trng : địa danh HD, TT trên đất nớc Trung Hoa cách xa nhau hµng ngh×n dÆm. - “ BÕn ”, “ c©y ”, “ khãi ” mÞt mï trong t©m tëng. - Không gian địa lí bao la trùng với không gian NT trèng v¾ng. (8) Tình cảm thì gắn bó tha thiết đến cự độ nhng vợ chồng vẫn phải chia li. Nguyªn nh©n cña sù chia li Êy lµ g×? Qua đó, em thấy đoạn trích còn có ý nghĩa gì n÷a kh«ng? - Nguyên nhân : do chiến tranh đàn áp c¸c cuéc khëi nghÜa cña nh©n d©n. - Phª ph¸n chiÕn tranh : t×nh c¶m g¾n bã mà không đợc gắn bó, gắn bó mà phải chia li. * GV đọc khổ thơ thớ 3 (9) Em h·y chØ ra h×nh thøc NT mµ t¸c gi¶ sö dông ë ®o¹n th¬ cuèi? - Phép đối/ Điệp từ/ Điệp ngữ (10) C¸c ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷, c¸ch nãi vÒ ngµn d©u trong ®o¹n th¬ cã ý nghÜa g×? - Phép đối : ngóng trông vô vọng, cô đơn. - Mµu xanh t©m tëng, mµu xanh cña sù ly biÖt. - §iÖp : lµm næi bËt nçi sÇu, nçi buån li biÖt diÔn ra triÒn miªn kh«n ngu«i trong t©m hån chinh phô. (11) Cã b¹n cho r»ng c©u th¬ cuèi bµi không có mục đích để hoi. ý kiến của em thÕ nµo? V× sao em nghÜ nh vËy? - GV b×nh ch÷ “ sÇu ” : kho¶ng c¸ch ngµy cµng mê mÞt, nçi sÇu ngµy cµng d»ng dÆc, triÒn miªn, dån nÐn trong suèt ba khæ th¬ thµnh khèi sÇu, nói sÇu. Khèi sÇu, nói sÇu ấy đợc bộc lộ trực tiếp ở câu cuối đoạn thµnh tiÕng th¬ tè c¸o chiÕn tranh phi nghÜa . C©u th¬ kh«ng mang ý nghÜa so ®o mµ chØ muèn nhÊn m¹nh nçi sÇu cña ngời chinh phụ trong trạng thái cao độ. * Kh¸i qu¸t vÒ néi dung, ý nghÜa vµ c¸c h×nh thøc nghÖ thuËt trong ®o¹n trÝch. Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập * Hoạt động 5 : Hớng dẫn về nhà - Lµm bµi tËp trong s¸ch bµi tËp - Soạn bài Qua đèo ngang. - Phép đối : Còn ngoảnh lại/ hãy trông sang. - Điệp, đảo vị trí : Hàm Dơng, Tiêu Dơng (cách nói ớc lệ)  C¸ch ng¨n mÊy trïng Nçi sÇu t¨ng lªn, nÆng nÒ h¬n T×nh cảm gắn bó tha thiết đến cực độ.. c. Khæ th¬ thø 3 - Phép đối : Cùng trông lại/ cùng chẳng thÊy - §iÖp tõ : cïng, thÊy - §iÖp ng÷ : ngµn d©u, xanh xanh, xanh  Xa c¸ch mÞt mï Nçi sÇu t¨ng lªn tét cïng 2. Ghi nhí (SGK, 93) III. LuyÖn tËp 1. Lựa chọn phơng án đúng a. Phơng thức biểu đạt A. Tù sù B. Miªu t¶ * C.BiÓu c¶m b. H×nh thøc biÓu c¶m : *A. Trùc tiÕp B. Gi¸n tiÐp C. Gi¸n – trùc tiÕp.

(45) - §äc tríc bµi quan hÖ tõ. Ngµy so¹n : 26 /9 / 2011 Ngµy d¹y: TiÕt 26 : Quan hÖ tõ A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc thế nào là quan hệ từ (QHT) - Ph¸t hiÖn, vËn dông QHT khi nãi vµ viÕt - TÝch hîp víi TLV biÓu c¶m B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn “ Tõ lo¹i tiÕng ViÖt ” 2. HS : ChuÈn bÞ bµi C. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 3. Bµi míi. (1) Dựa vào kiến thức đã học ở bậc tiểu học, hãy xác định QHT trong những câu sau : - HS quan s¸t I1 (SGK, 96 – 97) (2) C¸c QHT nãi trªn LK nh÷ng tõ ng÷ hay nh÷ng vÕ c©u nµo víi nhau? Nªu ý nghÜa cña mçi QHT? (3) Tõ viÖc ph©n tÝch c¸c VD trªn, em h·y rót ra kh¸i niÖm vÒ QHT?. Nội dung cần đạt. I. ThÕ nµo lµ quan hÖ tõ 1. VD : a. “ cña ” : LK tõ víi tõ  Quan hÖ së h÷u b. “ nh ” : LK tõ ng÷  Quan hÖ so s¸nh c. “ vµ ” : LK c¸c bé phËn d. “ Bëi…. nªn…” : LK hai vÕ c©u cã quan hÖ nh©n qu¶. 2. GN1 (SGK, 97) * HS quan s¸t VD 1 (SGK, 97) II. Sö dông QHT (4) Trêng hîp nµo b¾t buéc ph¶i cã QHT? Tr- 1. VD vµ NX êng hîp nµo kh«ng b¾t buéc? V× sao? a. B¾t buéc Kh«ng b¾t buéc (a) x (b) x (c) x (d) x (e) x (g) x (h) x (5) Quan s¸t VD 2 : T×m QHT cã thÓ dïng (i) x thµnh cÆp víi c¸c QHT sau ®©y? b. NÕu…th×…. (6) Đặt câu với các cặp QHT vừa tìm đợc V×…. nªn…. VD : NÕu trêi ma th× chóng t«i sÏ kh«ng ®i Tuy…nhng… picnic n÷a HÔ…th×….

(46) (7) Tõ viÖc ph©n tÝch trªn, em rót ra chó ý g× Së dÜ…v×… 2. Ghi nhí 2 (SGK, 98) khi sö dông QHT? Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập III. LuyÖn tËp BT1 : Gäi HS lªn b¶ng lµm BT. BT1 (98) : cña, víi, nh,, vµ, mµ. Díi líp lµm BT 2 BT2 (98) : víi, vµ, víi, víi, nÕu… th×…, vµ. BT3 (98) - §óng : b, d, g, i, k, l - Sai : a, d, e, h * Hoạt động 5 : Hớng dẫn về nhà - Häc kÜ bµi - BTVN : 4, 5 (99) Ngµy so¹n : 26/ 9 / 2011 Ngµy d¹y: TiÕt 27 : LuyÖn tËp c¸ch lµm v¨n biÓu c¶m A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Luyện tập các thao tác làm văn biểu cảm, tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn bµi, viÕt bµi. - Có thói quen động não, tởng tợng, suy nghĩ, cảm xúc trớc một đề văn biÓu c¶m. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, c¸c bµi viÕt biÓu c¶m trªn b¸o “ V¨n häc tuæi trÎ ” 2. HS : ChuÈn bÞ bµi so¹n C. Hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh 1. Tæ chøc. 2. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 3. Bµi míi. * Híng dÉn HS c¸ch biÓu c¶m vÒ c©y tre (1) §Ò bµi cã yªu cÇu g×?. Nội dung cần đạt. §Ò bµi : Loµi c©y em yªu I. Tìm hiểu đề, tìm ý và lập dàn ý 1. Tìm hiểu đề + BiÓu c¶m : em yªu + §èi tîng : c©y tre (2) Hãy tìm ý cho đề văn trên. Vì sao em yêu 2. Tìm ý cây đó hơn các cây khác? - C©y tre g¾n bã víi tuæi th¬, quª h¬ng. (3) Tìm các đặc điểm của cây? - Th©n th¼ng cao vót - M¨ng mäc nhän - DÔ sèng, dÔ thÝch øng víi hoµn c¶nh. (4) Mối quan hệ gần gũi của cây tre với đời 3. Lập dàn ý (I) MB : Nªu loµi c©y vµ lÝ do mµ sèng cña em? - Bắt cò trên cây tre, cần câu cá bằng tre, trải em yêu thích loài cây đó. (II) TB : chiÕu ngåi díi bôi tre. (5) MQH giữa cây tre với cuộc sống của con a. Các đặc điểm gợi cảm của c©y… ngêi? - Tre che chở cho bộ đội, vây quân thù, làm vũ b. Loài cây tre trong cuộc sống khí đánh giặc, cổng chào thắng lợi; sản phẩm con ngời. c. Loµi c©y tre trong cuéc sèng cña dïng hµng ngµy, hµng mü nghÖ,… em..

(47) Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS cách viết bài v¨n nµy sao cho hay - Khi viết vào các đặc điểm của cây : Phát huy c¶m nhËn tinh tÕ cña c¸c gi¸c quan víi tÊt c¶ t©m t×nh yªu th¬ng : th©n, l¸, hoa, h¬ng th¬m, tr¸i… - Khi viết loài cây trong cuộc sống gia đình và bản thân em : xây dựng hình ảnh đẹp và tình cảm chân thành, cảm động. - C¸ch lËp ý khi viÕt ®o¹n : + Liªn hÖ hiÖn t¹i víi t¬ng lai + Håi tëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i + Høa hÑn mong íc (6) Em h·y viÕt phÇn MB vµ TB. (III) KB : Tình cảm của em đối với loài cây đó. II. ViÕt bµi 1. MB : Níc Nga cã hµng b¹ch d¬ng, Trung Quèc cã hoa phï dung, Nhật Bản có hoa anh đào,…Việt Nam cã c©y tre. Ch¼ng biÕt tù bao giờ cây tre đã mang trong nó cái hån cña ngêi ViÖt. Vµ còng tù bao giờ em yêu loài tre đến thế! 2. KB : Tre cã mÆt ë kh¾p mäi n¬i trªn §NVN. Tre vît biªn giíi, vît c¸c đại dơng mênh mông để đến với b¹n bÌ n¨m ch©u. Tre lµ niÒm tù hµo cña ngêi ViÖt. Vµ mµu xanh cña tre m·i m·i trêng tån : “ Mai sau Mai sau §Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh ”. * Hoạt động 5: Hớng dẫn về nhà. - Häc kÜ bµi cò - ViÕt tiÕp phÇn th©n bµi. Ngµy so¹n :1/10 /2011 Ngµy d¹y : TiÕt 28 :. Qua §Ìo Ngang. Bµ HuyÖn Thanh Quan A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : -Hình dung đợc cảnh Đèo Ngang qua tâm trạng cô đơn của bà Huyện Thanh Quan lúc qua đèo. -Bíc ®Çu hiÓu thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có (§êng luËt) - GD tình yêu quê hơng đất nớc B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, SGK, SGV NV 8 2. HS : ChuÈn bÞ bµi so¹n C Hoạt động dạy và học - Hoạt động 1 : Tổ chức ( 7c ) - Hoạt động 2 : Kiểm tra 1.Thuéc bµi :”B¸nh tr«i níc “. Ph©n tÝch ND , NT chÝnh cña bµi ?.

(48) - Hoạt động 3 :Tổ chức dạy và học bµi míi . * Giíi thiÖu bµi :NguyÔn BØnh Khiªm đã từng nhận xét “ Hoành Sơn nhất đái , vạn đại dung thân “ Hoặc nhà thơ Nguyễn Du đã từng ca ngợi Hoành Sơn mét d¶i ngh×n tÇm “.Nhng BHTQ l¹i kh¸c .... *ND d¹y häc cô thÓ : ? Nªu nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ BHTQ .. -. GV đọc mẫu . Gọi HS đọc Gọi HS đọc chú thích . ? Nªu h/c s¸ng t¸c bµi th¬. ? Bài thơ đợc viết theo thể loại nào .. ? Cảnh Đèo ngang đợc MT ntn qua 2 câu đề . ?TG đã sử dung NT gì ? td của NT đó . ? Cảnh đợc tả vào buổi chiều nhằm nhÊn m¹nh ®iÒu g× .. ? Hai câu thực TG chú ý đến cảnh gì ? ? Ph©n tÝch NT tiªu biÓu cña 2 c©u thùc .. ? PP MT ở trên đóng góp gì cho việc béc lé t©m tr¹ng cña TG . ? ỏ hai câu luận TG chú ý đến âm thanh g× . PT gi¸ trÞ NT cña 2 c©u thùc .. ? PT gi¸ trÞ biÓu c¶m cña c¸c thñ ph¸p NT trªn .. I§äc vµ t×m hiÓu chung . 1, TG : - Tªn thËt lµ NguyÔn thÞ Hinh , quª ë T©y Hå – Hµ Néi . - Lµ mét trong nh÷ng n÷ sÜ tµi danh hiÕm cã . - Th¬ cña bµ trang nh· t/c song lu«n ®Ëm chÊt buån vµ hoµi cæ . 2, T×m hiÓu chung vÒ VB . ©, §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch . b, TP : - Bài thơ đợc sáng tác trên đờng tác giả vÒ kinh nhËn chøc d¹y cung tÇn mÜ n÷ . - ThÓ lo¹i : Th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt ( 8 c©u , mçi c©u 7 ch÷ ) II – Ph©n tÝch : 1, Hai câu đề : “ Bớc tới đèo ngang bóng xế tà Cỏ cây chen đá , lá chen hoa “ -->§iÖp tõ “chen “ cïng c¸ch ng¾t nhÞp 2,23 vµ 4,4 lµm næi bËt c¶nh c©y cèi rËm r¹p ,um tïm ,hoang s¬ . C¶nh đựoc tả vào buổi chiều tà khi bóng chiều sắp tắt đã gợi tâm trạng buồn ,trèng v¾ng gi÷a rõng kh«ng m«ng qu¹nh . b, Hai c©u thùc : “Lom khom díi nói tiÒu vµi chó Lác đác bên sông chợ mấy nhà “ - Từ láy : lom khom , lác đác diễn tả sù tha thít ,Ýt ái ,nhá nhoi - §¶o trËt tù có ph¸p : VN lªn ®Çu c©u ,nhÊn m¹nh sù hoang s¬ ,qu¹nh hiu ,vắng vẻ đồng thời gợi nỗi buồn man m¸c . - NT đối ý đối lời rất chỉnh c, C,Hai c©u luËn : “ Nhí níc ®au lßng con quèc quèc Th¬ng nhµ mái miÖng c¸i gia gia “ - Từ đồng âm khác nghĩa : quốc quốc gia gia mt tiÕng kªu tha thiÕt kh¾c kho¶i cña con chim cuèc cuèc ,con chim da da để diễn tả lòng nhớ quê hơng , thơng gia đình tha thiết của TG . - NT đối thanh ,đối ý ,đối lời tạo nhạc.

(49) ®iÖu cho ý th¬ gîi nçi ®au kh¾c kho¶i ,nçi buån th¬ng da diÕt cña ? PT ND cña 2 c©u kÕt . TG . D, Hai c©u kÕt ; “ Dừng chân đứng lại : TRời non nớc ? Để biểu đạt ND trên ,TG sử dụng NT Một mảnh tình riêng ta với ta “ g× . - NT t¬ng ph¶n gi÷a 2 h×nh ¶nh : con ngời nhỏ bé ,cô đơn với thiên nhiên réng lín ,cho¸ng ngîp cµng lµm ? HiÓu ntn vÒ côm tõ “ta víi ta “. tăng tâm trạng cô đơn buồn tẻ . - Cụm từ “ta với ta “ : Một mình đối diện với chính mình với sự đơn chiÕc ,lÎ loi c« qu¹nh , kh«ng cã ngêi chia sÎ . ? Nªu NT chÝnh cña bµi th¬ . IITæng kÕt : ? ND chÝnh cña bµi th¬ lµ g× . + NT : - Gọi HS đọc ghi nhớ . + ND :  Ghi nhí : SGK -Hoạt động 4 : Củng cố , luyện tập .  LuyÖn tËp : - Cho HS lµm BT 1. BT 1 : “Ta với ta “ là tâm sự kín đáo ,một mình đối diện với chính nỗi buồn ®au cña m×nh , kh«ng cã ngêi chia - Hoạt động 5 : Hớng dẫn về nhà sÎ . - Häc kÜ bµi , thuéc bµi th¬ - Soạn “ Bạn đến chơi nhà “ -. Ngµy so¹n : 1/10/2011 Ngµy d¹y : TuÇn 8 TiÕt 29 :. Bạn đến chơi nhà. NguyÔn KhuyÕn A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc tình bạn đậm đà, hồn nhiên của Nguyễn Khuyến, nâng cao một bíc c¸ch hiÓu vÒ thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt. - Có kĩ năng phân tích thơ thất ngôn bát cú đờng luật . - GD t×nh b¹n ch©n thµnh ,v« t B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, SGK, SGV NV 8 2. HS : ChuÈn bÞ bµi so¹n,phiÕu HT C. Hoạt động dạy và học 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu I. Tìm hiểu chung 1.T¸c gi¶ (1835 – 1909) chung - Th«ng minh, häc giái (1) Giới thiệu đôi nét về tác giả?.

(50) * GV giíi thiÖu vÒ t¸c phÈm (2) Bµi th¬ “ B§CN ” thuéc thÓ th¬ g×? V× sao em biÕt? Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu ND cña bµi th¬ * GV đọc, gọi HS đọc  nhận xét cách đọc của HS. (3) Qua c©u th¬ ®Çu tiªn, t¸c gi¶ muèn th«ng b¸o ®iÒu g×? Em cã nhËn xÐt ntn vÒ giäng ®iÖu cña c©u th¬? (4) §äc 5 c©u th¬ tiÕp theo vµ cho biÕt Nguyễn Khuyến đã tiếp đãi bạn đến th¨m ntn?. - Tam Nguyªn Yªn §æ 2. Tác phẩm : Thơ Nôm, hay nhất trong đề tµi t×nh b¹n. 3. ThÓ th¬ : ThÊt ng«n b¸t có §êng luËt II. Ph©n tÝch 1. T×nh b¹n cña nhµ th¬ qua viÖc tiÕp kh¸ch - §· bÊy l©u nay b¸c tíi nhµ  tiÕng reo vui, hå hëi.. - 5 c©u tiÕp theo : + Không có ngời để sai bảo + Không có bất cứ một thứ gì ăn đợc, uống đợc để có thể tiếp khách, đến miếng trầu là (5) Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu ®Çu c©u chuyÖn còng kh«ng cã. th¬ cña t¸c gi¶?  Giäng kÓ vµ miªu t¶, võa nh thanh minh - Giäng kÓ vµ miªu t¶. Lêi th¬ cø nhá võa nh giíi thiÖu c¶nh sèng thanh bÇn : nhÑ, ch©n chÊt, thËt thµ mµ hãm hØnh. ThËt thµ mµ hãm hØnh. (6) Cã ý kiÕn cho r»ng nªn hiÓu c©u thø 7 ;lµ riªng “ trÇu kh«ng ” th× “ cã”. ý kiÕn cña em thÕ nµo? V× sao em nghÜ nh vËy? - GV chốt : Không đồng ý, vì : không hîp víi giäng ®iÖu th¬. * Nhµ th¬ nh thanh minh víi b¹n, giíi thiÖu c¶nh sèng thanh bÇn cña gia đình mình. (7) So s¸nh 3 tõ cuèi cïng cña bµi th¬ víi 3 tõ cuèi trong bµi “ Qua §Ìo Ngang ” để thấy sự giống nhau, khác - Bác đến chơi đây : ta với ta nhau vÒ h×nh thøc, vÒ ND vµ c¶m xóc  §ång nhÊt trän vÑn gi÷a chñ vµ kh¸ch cña hai bµi th¬? - Bao nhiêu nghèo túng bay đi hết, để cho t×nh b¹n, t×nh ngêi th¨ng hoa. Mọi của cải vật chất đều không còn ý nghĩa gì nữa. “ Bác… ta với ta ” là đủ, lµ ®iÒu mµ t«i cÇn nhÊt, t«i kh¸t khao, tr«ng chê nhÊt. (8) Cã ý kiÕn cho r»ng bµi th¬ cña NK lµ mét bµi th¬ hay nhÊt vÒ t×nh b¹n. Em h·y lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn?  Có tình bạn đậm đà, thắm thiết cao hơn *GV : B¹n tõ xa tíi ch¬i, t¸c gi¶ cña c¶i, vËt chÊt. không có gì để tiếp khách. Có lẽ đó chỉ là cách nói phóng đại, cờng điệu chỉ cốt để đùa vui. Không có tất cả, chỉ có một tình bạn cao quý, đậm đà, th¾m thiÕt. C©u th¬ “ B¸c … ta víi ta ” béc lé trùc tiÕp t×nh c¶m, c¶m xóc đó. Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết * Gọi HS đọc ghi nhớ (105) Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập III.Ghi nhí (SGK, 105) Lựa chọn đáp án đúng IV.LuyÖn tËp.

(51) E. DÆn dß - BTVN : 1, 2 (106). TiÕt 30 + 31 :. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2. A. Mục tiêu cần đạt Học sinh viết đợc bài văn biểu cảm về thiên nhiên, thực vật, thể hiện tình c¶m yªu th¬ng c©y cèi theo truyÒn thèng cña nh©n d©n ta B. ChuÈn bÞ 1. GV : Đề bài, đáp án. 2. HS : ¤n luyÖn.

(52) C. Khởi động 1. KiÓm tra 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học.

(53) E. DÆn dß - Thu bµi chÊm - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.

(54) TiÕt 32 : Ch÷a lçi vÒ quan hÖ tõ A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - ThÊy râ c¸c lçi thêng gÆp vÒ quan hÖ tõ (QHT) - Th«ng qua luyÖn tËp n©ng cao kü n¨ng sö dông QHT B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, SGK, SGV NV 8 2. HS : ChuÈn bÞ bµi so¹n C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu các lçi thêng gÆp vÒ QHT *Gọi HS đọc VD 1 (SGK) (1) Hai câu đó thiếu QHT ở chỗ nào? Hãy chữa lại cho đúng *Gọi HS đọc VD 2 (SGK) (2) Các QHT “ và ”, “ để ” trong 2 VD trên có diễn đạt đúng quan hệ, ý nghĩa gi÷a c¸c bé phËn trong c©u kh«ng? Nên thay “ và ”, “ để ” bằng những QHT g×? (3) V× sao nh÷ng c©u sau thiÕu chñ ngữ? Hãy chữa lại câu văn cho đúng.. Nội dung cần đạt I. C¸c lçi thêng gÆp vÒ QHT. 1. ThiÕu QHT a…. mà đánh giá kẻ khác. b…. víi x· héi xa. 2. Dïng QHT kh«ng thÝch hîp vÒ nghÜa a. “ vµ ” : liÖt kª “ nhng ” : nhấn mạnh sự đối lập. b. “ để ” : chỉ mục đích “ v× ” : chØ nguyªn nh©n 3. Thõa QHT Cã hai c¸ch ch÷a VD (SGK, 106 –107) - C1 : Bá hai QHT “ qua ” vµ “ vÒ ” - C2 : Thªm chñ ng÷ cho c©u  VD : VÒ h×nh thøc, nã cã thÓ… 4. Dïng QHT mµ kh«ng cã t¸c dông liªn * Gọi HS đọc VD 4 (SGK) (4) C¸c c©u sai ë ®©u, h·y söa l¹i cho kÕt đúng?  Kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n To¸n, kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n V¨n mµ Nam cßn giái nhiÒu m«n kh¸c n÷a  Nã thÝch t©m sù víi mÑ, kh«ng thÝch t©m sù víi chÞ. (5) Khi sö dông QHT cÇn tr¸nh c¸c lçi 5. Ghi nhí (SGK, 107) g×? *Gọi HS đọc GN (SGK) II. LuyÖn tËp Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập * BT1 (SGK, 107) … từ đầu đến cuối …để cha mẹ mừng * BT2 (SGK, 107) +Víi  nh +Tuy  dï +B»ng  vÒ * BT4 (108) - §óng : a, b, d, h - Sai : c, e, g, i.

(55) E. DÆn dß - BTVN : BT5 (SGK, 108) - So¹n bµi : Xa ng¾m th¸c nói L. TuÇn 9 TiÕt 33 :. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (TÜnh d¹ tø). Xa ng¾m th¸c nói L( HD häc thªm) Lý B¹ch A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Thấy đợc tình cảm quê hơng sâu nặng của nhà thơ, thấy đợc một số đặc ®iÓm NT cña bµi th¬ : h×nh ¶nh gÇn gòi, ng«n ng÷ tù nhiªn, b×nh dÞ, t×nh c¶m giao hoµ. - Bíc ®Çu nhËn biÕt bè côc thêng gÆp (2/2) trong mét bµi th¬ tuyÖt có, th pháp đối và tác dụng của nó. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, ¶nh ch©n dung, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : Soạn bài, đọc và tìm hiểu C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung * Gọi HS đọc  nhận xét (1) Chủ đề của bài thơ là gì? So s¸nh thÓ th¬ ë b¶n phiªn ©m vµ dÞch th¬. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch b¾t vÇn cña bµi th¬?. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ (SGK, 111) 2. T¸c phÈm a. Chủ đề : “ vọng nguyệt hoài h¬ng ” (tr«ng tr¨ng nhí quª). b. ThÓ th¬ : ngò ng«n tø tuyÖt (cæ thÓ) c. Gi¶i nghÜa c¸c yÕu tè HV (SGK, 123) II. Ph©n tÝch 1. T×nh vµ c¶nh trong bµi th¬ - “ Sµng ” : nhí quª nhµ, nhµ th¬ th¸o thøc kh«ng ngñ, nh×n tr¨ng s¸ng thÊy nçi buån c« đơn, càng nhớ quê hơn.  C¶nh vµ t×nh hoµ quyÖn trong th¬.. (2) Giải thích ý nghĩa nhan đề bài thơ (giải nghĩa tõng yÕu tè HV) (SGK, 123) Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS tìm hiểu chi tiết bài th¬ (3) Cã ngêi cho r»ng trong bµi “ TÜnh d¹ tø ” hai c©u ®Çu lµ thuÇn tuý t¶ c¶nh, hai c©u cuèi lµ thuÇn tuý tả tình. Em có tán thành ý kiến đó không? Vì sao? - Kh«ng t¸n thµnh * Gọi HS đọc 2 câu thơ đầu (4) Cảnh đợc nhắc đến ở hai câu thơ đầu là gì? Nếu thay từ “ sàng ” bằng từ “ án ”, đình (sân) thì ý tứ câu thơ sẽ thay đổi ntn? * GV gi¶ng tõ “ sµng ”, “ nghi ” 2. NghÖ thuËt (5) Phân tích giá trị NT đặc sắc của bài thơ? a. H×nh ¶nh quen thuéc, gÇn gũi : Cảnh đêm trăng b. Phép đối (công đối).

(56) NgÈng ®Çu/ cói ®Çu Nh×n / nhí Tr¨ng s¸ng/ cè h¬ng  Yªu quª h¬ng, yªu thiªn nhiªn thiÕt tha s©u nÆng. c. Dùng từ độc đáo 5 động từ : nghi, t, cử, vọng, đê  t¹o nªn tÝnh thèng nhÊt, liÒn m¹ch c¶u c¶m xóc. III. Ghi nhí (SGK, 124). Xa ng¾m th¸c nói L( HD häc thªm) Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập. Lý B¹ch IV. LuyÖn tËp (SGK, 125). - Häc thuéc bµi th¬ - So¹n hai bµi tiÕp A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - VËn dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ v¨n miªu t¶ vµ v¨n biÓu c¶m, vÒ thÓ lo¹i thơ thất ngôn tứ tuyệt Đờng luật đã học để cảm nhận đợc vẻ đẹp của thác nớc núi L, và qua đó, phần nào thấy đợc tâm hồn và tính cách phóng khoáng của Lý B¹ch. - Bíc ®Çu cã ý thøc vµ biÕt sö dông phÇn dÞch nghÜa trong viÖc ph©n tÝch t¸c phÈm vµ phÇn nµo tÝch luü vèn tõ HV. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, ¶nh ch©n dung Lý B¹ch 2. HS : ChuÈn bÞ bµi so¹n C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung I. T×m hiÓu chung (1) Dựa vào chú thích *, giới thiệu đôi nét về nhà 1. Tác giả (701 – 762) - Nhà thơ nổi tiếng của TQ đời th¬ Lý B¹ch §êng. - Tiªn th¬ 2.Tác phẩm : Tiêu biểu về đề (2) Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ bµi th¬ tµi thiªn nhiªn 3. ThÓ th¬ : ThÊt ng«n tø tuyÖt (3) NhËn xÐt vÒ thÓ th¬ * GV đọc  gọi HS đọc : Giọng phấn chấn, hùng 4. Đọc 5. Chó thÝch (SGK, 111) tr¸ng, ngîi ca. (4) Quan s¸t phÇn dÞch nghÜa tõng tõ, em h·y cho biết nghĩa ciủa nhan đề “ Vọng L sơn bộc bố ” . Ph©n tÝch * Xem SGK, 109 – 110. Gi¶ng tõ “ th¸c ” Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu ND, YN của 1 II. Nói H¬ng L« vµ th¸c níc bµi (5) Căn cứ vào đầu đề và câu thơ thứ 2, em hãy - Vị trí : vọng, dao  nhìn từ.

(57) cho biết tác giả đứng ở đâu để ngắm thác nớc? Những từ nào cho ta biết điều đó? Vị trí này có thuËn lîi g× trong viÖc miªu t¶? * Gọi HS đọc câu thơ đầu (6) C©u th¬ thø nhÊt t¶ c¸i g× vµ t¶ ntn? * GV : Tríc LB >3000 n¨m, s TuÖ Minh, trong “ L Sơn kí ” đã viết : “ Khí bao trùm trên đỉnh Hơng L«, mÞt mï nh h¬ng khãi ” (7) Em hãy so sánh hai cách nói để thấy đợc cái mới, độc đáo trong thơ LB? (HS khá - giỏi) * GV : C¸i míi… miªu t¶ nã d íi tia n¾ng cña mÆt trêi. Lµn h¬i níc, ph¶n quang ¸nh s¸ng… mét mµu tÝm võa rùc rì, võa kú ¶o. Với đồng từ “ sinh ”… khi ánh sáng mặt trời xuÊt hiÖn th× mäi vËt míi sinh s«i n¶y në, trë nªn sinh động. *Gọi HS đọc 3 câu thơ tiếp theo (8) Quan s¸t c©u th¬ thø 2 trong P.A, DT vµ DN, em hãy cho biết bản dịch thơ đã không dịch đợc chữ nào của nguyên tác? Thiếu chữ đó thì cảm xúc và cảm nhận của ngời đọc thay đổi ntn? * GV : §Ønh nói khãi tÝa bay mï mÞt, ch©n nói dßng s«ng tu«n ch¶y, kho¶ng gi÷a lµ th¸c níc treo cao nh d¶i lôa. Qu¶ lµ mét bøc danh ho¹ tr¸ng lÖ ” (9) Quan sát câu thơ thứ 3, cảnh vật đợc miêu tả ntn? *Gọi HS đọc câu thơ cuối (10) Câu cuói cùng này, xa nay vẫn đợc coi là danh có (C©u th¬, c©u v¨n hay næi tiÕng). Em h·y chứng minh điều đó? * GV : Sù xuÊt hiÖn h×nh ¶nh Ng©n Hµ… v× ngän nói H¬ng L« cã m©y mï bao phñ nªn ë xa tr«ng th¸c níc nh mét vËt treo l¬ löng, qu¶ gièng lµ tõ ch©n m©y tu«n xuèng… Liªn tëng tíi d¶i ng©n hà… (liên quan đến thần thoại, truyền thuyết) (11) §èi tîng miªu t¶ cña bµi th¬ lµ g×? - Mét danh th¾ng cña §N (12) Thái độ của nhà thơ với danh thắng đó ntn? - Thái độ trân trọng, ngợi ca. (13) Nhà thơ đã làm nổi bật những đặc điểm gì của thác nớc và điều đó nói lên những gì trong t©m hån vµ tÝnh c¸ch cña nhµ th¬? (14) Sau khi ph©n tÝch bµi th¬, em h·y kh¸i qu¸t l¹i ND vµ NT cña bµi? - GN (SGK, 112) Hoạt đông 3 : Hớng dẫn luyện tập BT1 : Lựa chọn phơng án đúng a. Phơng thức biểu đạt : A : Tù sù C : BiÓu c¶m B : Miªu t¶ *D : Miªu t¶ vµ biÓu c¶m b. Néi dung chÝnh cña bµi th¬ : A : Vẻ đẹp tráng lệ, huyền ảo của thác nớc chảy từ đỉnh núi Hơng Lô. B : Tình yêu thiên nhiên đằm thắm của nhà thơ. C : Béc lé tÝnh c¸ch m¹nh mÏ, hµo phãng cña t¸c gi¶.. xa.  Phát hiện đợc vẻ đẹp toàn c¶nh. - C©u th¬ ®Çu : §Ønh nói H¬ng L« hiÖn ra díi ¸nh n¾ng mÆt trêi nh mÞt mï trong lµn khãi tÝa.  C¸i ph«ng nÒn cña bøc tranh toµn c¶nh.. - C¶nh th¸c níc + Qu¶i (treo) : Th¸c níc treo cao nh dải lụa, biến cái “ động ” thµnh “ tÜnh ”  c¶nh tr¸ng lÖ.. + “ Phi”, “ trùc ” : “ tÜnh “ chuyển sang “ động ”, gợi thế nói H¬ng L« hïng vÜ. + PhÐp so s¸nh : tën nh Ng©n hµ kh«ng ch¶y ngang bÇu trêi mµ tõ bÇu trêi r¬i xuèng  kÕt hợp đợc cái ảo và cái thực, cái h×nh vµ c¸i thÇn. 2.T©m hån vµ tÝnh c¸ch cña nhµ th¬ - Yêu thiên nhiên đằm thắm - TÝnh c¸ch hµo phãng, m¹nh mÏ. *Ghi nhí (SGK, 112) III. LuyÖn tËp.

(58) D : C¶ 3 ý trªn BT2 : ViÕt mét ®o¹n v¨n biÓu c¶m vÒ dßng s«ng quª em (5  7 c©u). E. DÆn dß - Häc thuéc lßng bµi th¬ - So¹n hai bµi : + Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh + NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi vÒ quª. TiÕt 34 : Từ đồng nghĩa A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc thế nào là từ đồng nghĩa, hiểu đợ sự phân biệt từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoàn toàn. - Nâng cao kỹ năng sử dụng từ đồng nghĩa. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn “ Tõ ®iÓn ng÷ nghÜa tiÕng ViÖt ” 2. HS : ChuÈn bÞ bµi so¹n C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS tìm hiểu khái niệm (1) Yêu cầu HS đọc lại bản dịch thơ “ Xa ngắm thác.. . ”. Dựa vào kiến thức đã học ở bậc tiểu học, hãy tìm từ đồng nghĩa với mỗi từ “ rọi ”, “ trông ”. (2) Tõ “ tr«ng ” trong b¶n dÞch th¬ “ Xa ng¾m…” có nghĩa là nhìn để nhận biết. Ngoài nghĩa đó ra, tõ “ tr«ng ” cßn cã nghÜa nh sau : + Coi sãc, gi÷ g×n cho yªn æn + Mong Tìm các từ đồng nghĩa với mỗi nghĩa trên của từ “ tr«ng ”? (3) Từ VD trên, em rút ra khái niệm từ đồng nghĩa lµ g×? Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS tìm hiểu các loại từ đồng nghĩa * Gọi HS đọc 2 VD (SGK, 114) (4) So s¸nh nghÜa cña tõ “ qu¶ ” vµ tõ “ tr¸i ” trong 2 VD trong SGK? Chúng có thể thay đổi cho nhau đợc không? (5) NghÜa cña hai tõ “ bá m¹ng ” vµ “ hi sinh ” trong hai c©u díi ®©y cã chç nµo gièng nhau, chç nµo kh¸c nhau?. Nội dung cần đạt I. Thế nào là từ đồng nghĩa 1. VD (SGK) - “räi” = chiÕu - “ tr«ng ” = nh×n, ngã, nhßm, dßm, liÕc. tr«ng = ch¨m sãc, coi sãc tr«ng = mong, hy väng, tr«ng mong 2. Ghi nhí 1 (SGK, 114) II. Các loại từ đồng nghĩa 1. VD (SGK) - “ quả ” đồng nghĩa hoàn toàn víi “ tr¸i ”. - “ bá m¹ng ” : mang s¾c th¸i kinh bØ - “ hi sinh ” : mang s¾c th¸i kÝnh träng  §ång nghÜa kh«ng hoµn toµn (6) Từ đồng nghĩa có mấy loại? Đó là những loại 2. GN (SGK, 114) nµo?.

(59) * BT nhanh : So s¸nh nghÜa cña c¸c tõ “ xuyªn ”, “ giang ” trong “ tiÒn xuyªn ” (Xa ng¾m th¸c…), trong “ giang phong ” (Đêm đỗ thuyền…) “ Xuyªn ” = “ giang ” = s«ng Hoạt động 3 : Hớng dẫn HS sử dụng từ đồng nghÜa (7) Thử thay thế các từ đồng nghĩa “ quả ” và “ tr¸i ”, “ bá m¹ng ” vµ “ hi sinh” trong c¸c VD ë môc II  nhËn xÐt? (8) Trong bµi “ Chinh phô ng©m ”, t¹i sao ngêi dịch không lấy tiêu đề là “ Sau phút chia tay ” mà lại lấy tiêu đề là “ Sau phút chia li ”? * Yêu cầu HS đọc GN 3 (SGK, 115) Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập BT1 (SGK, 115) : Từ HV đồng nghĩa : - Can đảm - Tài sản – yêu cầu - đại diện - Thi sÜ - ngo¹i quèc niªn kho¸ - PhÉu thuËt - h¶i cÈu nh©n lo¹i BT2 (SGK, 115) - M¸y thu thanh  ra- ®i - « - xe h¬i  « t« - Sinh tè  vitamin - d¬ng cÇm  pi – a- n« BT4 (SGK, 115) BT5 (SGK, 115) - ¨n : s¾c th¸i b×nh thêng - X¬i : lÞch sù, x· giao - ChÐn : th©n mËt, th«ng tôc. III. Sử dụng từ đồng nghĩa 1. VD (SGK, 115) - Chia tay : s¾c th¸i b×nh thêng - Chia li : s¾c th¸i cæ, diÔn t¶ đợc cảnh ngộ bi sầu của ngời chinh phô. 2. GN (SGK, 115) IV. LuyÖn tËp. E. DÆn dß - BTVN : BT4  9 (SGK, 115) TiÕt 35 : C¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu những cách lập ý đa dạng của bài văn biểu cảm để có thể mở rộng ph¹m vi, kü n¨ng lµm v¨n biÓu c¶m. - TiÕp xóc víi nhiÒu d¹ng v¨n biÓu c¶m, nhËn ra c¸ch viÕt cña mçi ®o¹n v¨n B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : ChuÈn bÞ bµi so¹n C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS tìm hiểu những c¸ch lËp ý thêng gÆp cña bµi v¨n biÓu c¶m * Gọi HS đọc đoạn văn 1 (1) Cây tre đã gắn bó với cuộc sống của con ngời VN bëi nh÷ng c«ng dông ntn? - B¹n cña nhµ n«ng - B¶o vÖ xãm lµng (2) §Ó thÓ hiÖn sù cßn m·i cña c©y tre, ®o¹n v¨n. Nội dung cần đạt I. Nh÷ng c¸ch lËp ý thêng gÆp cña bµi v¨n biÓu c¶m 1. Liªn hÖ hiÖn t¹i víi t¬ng lai * XÐt ®o¹n v¨n 1 (SGK, 118) - Liªn hÖ ngµy mai  kh¼ng định sự bất tử của cây tre, tre thµnh biÓu tîng cña DTVN : Nhòn nhÆn, ngay th¼ng, thuû.

(60) đã nhắc đến những gì ở tơng lai? Ngời viết đã liên tën, tëng tîng c©y tre trong t¬ng lai ntn? * Gọi HS đọc đoạn văn 2 (3) Tác giả đã say mê con gà đất ntn? Việc hồi tởng quá khứ đã gợi lên cảm xúc gì cho tác giả? - Say mê con gà đất  “ hoá thân thành con gà trống để dõng dạc cất lên điệu nhạc sớm mai…”. chung, can đảm. 2. Håi tëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i * XÐt ®o¹n v¨n 2 (SGK, 118) - Hồi tởng về món đồ chơi : Con gà đất. - C¶m xóc : + HÊp dÉn bëi chÝnh tÝnh mong manh + Vui mõng khi cã trong tay, tiÕc nuèi khi bçng dng bÞ mÊt + … để lại trong tôi một nỗi gì s©u th¼m, gièng nh mét linh hån. 3. Tëng tîng t×nh huèng høa * Gọi HS đọc đoạn văn thứ 3 (4) Trí tởng tợng đã giúp ngời viết bày tỏ lòng yêu hẹn, mong ớc * XÐt ®o¹n v¨n 3 (SGK, 119) mÕn c« gi¸o ntn? - Dùng hình thức tởng tợng tình huống để bày tỏ t×nh c¶m víi c« gi¸o. §¸ng chó ý lµ nh÷ng kØ niÖm sẽ còn nhớ mãi : Cô giữa đàn em nhpr, nghe tiếng c« gi¶ng bµi, c« theo dâi líp häc, c« thÊt väng khi mét em cÇm bót sai, c« lo cho häc trß, c« sung síng khi häc trß cã kÕt qu¶ xuÊt s¾c, “ Ch¼ng bao giờ em có thể quên cô đợc! ” * Gọi HS đọc đoạn văn thứ 4 (5) Đoạn văn nhắc đến những hình ảnh gì về “ u 4. Quan sát, suy ngẫm tôi ”? Hình bóng và nét mặt “ u tôi ” đợc miêu tả * Xét đoạn văn 4 (SGK, 120) nh thÕ nµo? ViÖc miªu t¶ cã t¸c dông biÓu hiÖn t×nh c¶m nh thÕ nµo? - Cái bóng : đen đủi, mơ hồ yêu dấu - Khuôn mặt trăng trắng, với đôi mắt nhỏ.  Suy ngẫm tới những ngày tháng ngậm ngùi đói khæ… - Tóc : lốm đốm rụng, la tha - Cêi : nÕp nh¨n… xÕp lªn nhau. - Hµm r¨ng trªn khÓnh, khuyÕt 3 lç  Suy nghĩ : “ U tôi đã già. Cái tuổi già đến với u t«i thËt nhanh qu¸! ” (6) H·y kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng c¸ch lËp ý thêng gÆp * Ghi nhí (SGK, 121) cña bµi v¨n biÓu c¶m? Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS luyện tập * Yêu cầu HS : Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý cho II. Luyện tập đề văn biểu cảm : “ Cảm xúc về vờn nhà ”. E. DÆn dß - Lập dàn ý cho các đề văn trong SGK, tr.121 - So¹n 2 bµi th¬ : TÜnh d¹ tø, Håi h¬ng ngÉu th.

(61) TiÕt 36 :. NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h¬ng ngÉu th). H¹ T Ch¬ng A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Thấy đợc tính độc đáo trong việc thể hiện tình cảm quê hơng sâu nặng cña bµi th¬. - Bớc đầu nhận biết phép đối trong câu cùng tác dụng của nó B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : Soạn bài, đọc và tìm hiểu C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bài mới : Thơ Đờng là thành tựu rực rỡ của văn học đời Đờng (thế kỷ VII đến thế kỷ X), là một trong những thành tựu tiêu biểu nhất của văn học TQ, đồng thời là một thành tựu đột xuất của thơ ca nhân loại. Trong chơng trình NV7, chúng ta đã lần lợt đợc khám phá vẻ đẹp của các bài thơ tiêu biểu nh : “ Xa ngắm…”, “ Cảm nghĩ…” và hôm nay, chúng ta cùng đến với bài thơ “ Ngẫu nhiên viết…” của HTC để thấy đợc TQH đậm đà, sâu sắc của nhà thơ. D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung I. T×m hiÓu chung (1) Dựa vào chú thích *, giới thiệu đôi nét về tác 1. Tác giả (659 – 744) - §ç tiÕn sÜ gi¶ HTC vµ bµi th¬ “ Håi h¬ng ngÉu th ”? - Lµm quan trªn 50 n¨m ë kinh - HS quan s¸t phÇn chó thÝch * vµ tr¶ lêi đô Trờng An. 2. T¸c phÈm : Bµi thø nhÊt trong hai bµi “ Håi h¬ng ngÉu th ” næi tiÕng nhÊt. * GV đọc  yêu cầu HS đọc  nhận xet - §äc chËm r·i, râ rµng, trÇm l¾ng (2) Bài thơ đợc viết theo thể thơ quen thuộc nào a. Thể thơ : * Phiªn ©m : ThÊt ng«n tø mà em đã học? (?) §©y lµ bµi th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt tuyÖt cuối cùng trong chơng trình lớp 7 mà chúng ta đợc häc. VËy b¹n nµo cã thÓ lªn b¶ng lµm BT tr¾c nghiệm sau : Lựa chọn câu trả lời đúng nhất trong c¸c c©u sau : + Số câu : *A : 4, B : 6, C : 8, D : Không hạn định + Sè ch÷ trong c©u : A:5 B:6 *C : 7 D:8 + C¸ch hiÖp vÇn : A : C¸c ch÷ cuèi C1 vµ C4 hiÖp vÇn víi nhau B : C¸c ch÷ cuèi C1 vµ C3 hiÖp vÇn víi nhau * C : C¸c ch÷ cuèi C2 vµ C4 hiÖp vÇn víi nhau D : C¸c ch÷ cuèi C3 vµ C2 hiÖp vÇn víi nhau (3) Phạm Sĩ Vĩ và Trần Trọng San đều dịch bài thơ sang thÓ th¬ lôc b¸t. Lùa chän thÓ th¬ nµy cã t¸c *DÞch th¬ : Lôc b¸t dông g× trong viÖc diÔn t¶ t×nh c¶m cña nhµ th¬? - ThÓ lôc b¸t phï hîp víi viÖc diÔn t¶, chuyÓn t¶i tình cảm tha thiết, đằm thắm. (4) Nhan đề bài thơ là “ Hồi hơng ngẫu th ”. Em h·y gi¶i thÝch nghÜa cña tõng yÕu tè HV trong b. Gi¶i nghÜa tõ HV (SGK, 125) nhan đề trên? - HS dựa vào phần giải nghĩa yếu tố HV để trả lời..

(62) Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu chi tiết bài th¬ * GV : §Ó ph©n tÝch bµi th¬ cã nhiÒu c¸ch : tõ ND  NT, tõ NT  ND, song song ND vµ NT * Gọi HS đọc 2 câu thơ đầu (5) ở mỗi câu thơ, tác giả đã sử dụng thủ pháp NT nào? Qua thủ pháp NT ấy, nhà thơ muốn diễn đạt t×nh c¶m g×? - HS : + Phép đối + T¸c dông * GV : Treo bảng biểu : Công đối – tiểu đối Giảng về tiểu đối trong thơ thất ngôn : + Kh«ng c©n b»ng vÒ sè ch÷ + Từ loại và cú pháp đối rất chỉnh * GV b×nh : “ Giäng quª ” chÝnh lµ t©m hån cña mỗi con ngời yêu thơng, gắn bó với đất mẹ quê cha. Dßng s÷ ngät ngµo, tiÕng ru, t×nh th¬ng cña mẹ hiền, công ơn của mẹ cha đã thấm sâu vào tâm hồn mỗi đứa con. “ Giọng quê không đổi ” là sự biểu hiện cảm động nhất về tấm lòng gắn bó tha thiÕt víi quª h¬ng, thæ lé tÊm lßng s¾t son chung thuỷ của khách li hơng đối với nơi chôn rau cắt rèn cña m×nh. * Liên hệ : Trong thực tế, có những ngời thay đổi môi trờng c trú  thay đổi giọng nói và cách sống. (6) Để diễn tả TQH, nhà thơ đã sử dụng phơng thức biểu đạt nào? - PTB§ : BiÓu c¶m quua miªu t¶ (7) (Th¶o luËn) NÕu cã ngêi söa l¹i hai c©u cuèi bµi thµnh : “ L©n nh©n t¬ng kiÕn, bÊt t¬ng thøc, TiÖn vÊn : qu©n tßng hµ xø lai ” (Ngêi hµng xãm gÆp mÆt, kh«ng quen biÕt LiÒn hái : ¤ng ë n¬i nµo tíi?) th× ý nghÜa, s¾c th¸i biÓu c¶m vµ giäng ®iÖu cña hai câu thơ và của bài thơ sẽ thay đổi ntn? - Hai c©u söa chØ cßn l¹i lµ hai c©u miªu t¶ kÕt hîp víi tù sù thuÇn tuý. - Hai c©u cuèi : Giäng ®iÖu bi hµi cña c©u th¬ ®Çy kÞch tÝnh : + Làng quê chỉ còn nhi đồng ra đón + Nh÷ng ngêi cïng tuæi víi nhµ th¬ nay ch¼ng cßn ai (§ç Phñ viÕt : … 70 tuæi xa nay hiÕm) + Trë vÒ n¬i ch«n rau c¾t rèn mµ l¹i bÞ “ xem nh kh¸ch ” +Các em nhi đồng vui cời niềm nở tiếp đón (8) Sau khi häc xong bµi th¬, em cã c¶m nhËn g× về ý nghĩa nhan đề của bài thơ? - Một vị đại thần, 86 tuổi từ giã Kinh đô trở về quê hơng  đáng trân trọng - Không chủ địnhlàm thơ ngay lúc đặt chân tới quê nhµ - Chính sự thay đổi về hình dáng, tuổi tác và đặc biệt là sự thay đổi của quê hơng đã bật ra tứ thơ  t×nh c¶m quª h¬ng s©u nÆng, thêng trùc vµ bÊt cø lóc nµo nhµ th¬ còng cÇn vµ cã thÓ thæ lé. T×nh cảm ấy nh một dây đàn rất căng chỉ khẽ hạm vào. II. Ph©n tÝch. 1. Phép đối (tiểu đối) -Thiếu tiểu li gia/ lão đại hồi  Thay đổi về vóc dáng, tuổi t¸c, hÐ lé c¶m xóc buån, båi håi tríc sù thay ®oái cña (t). -H¬ng ©m v« c¶i / mÊn mao tåi  TÊm lßng son s¾t chung thuỷ, sự gắn bó thiết tha đối víi n¬i ch«n rau c¾t rèn.. 2. Phơng thức biểu đạt : BiÓu c¶m gi¸n tiÕp qua yÕu tè miªu t¶ vµ yÕu tè tù sù 3. T×nh huèng nghÞch lÝ (Nhi đồn – tiện vấn : khách…)  Giäng ®iÖu bi hµi, t×nh c¶m ®au xãt.. 4. Nhan đề “ NgÉu nhiªn viÕt…” : T×nh yªu quª h¬ng s©u nÆng, thêng trùc.

(63) lµ ng©n lªn, ng©n m·i. §©y lµ ND xuyªn suèt cña bµi th¬. Hoạt động 3 : Hớng dẫn HS tổng kết III. Ghi nhí (SGK, 128) Hoạt động 4 : Hớng dẫn HS luyện tập 1. Lựa chọn câu trả lời đúng nhất IV. LuyÖn tËp Néi dung chÝnh cña bµi th¬ : A : Nçi khæ cña b¶n th©n v× c¨n nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ n¸t B : T×nh quª h¬ng cña mét ngêi sèng xa nhµ trong đêm thanh tĩnh C : T×nh quª h¬ng th¾m thiÕt cña mét ngêi sèng xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trë vÒ quª cò. D : C¶ ba néi dung trªn 2. H·y h¸t mét giai ®iÖu vÒ TQH mµ em thÝch nhÊt E. DÆn dß - BTVN : LuyÖn tËp (SGK, 128) - So¹n bµi : Nhµ tranh bÞ giã thu ph¸. TuÇn10 NS ND TiÕt 37: Tõ tr¸i nghÜa A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ tõ tr¸i nghÜa - Thấy đợc tác dụng của việc sử dụng các cặp từ trái nghĩa B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, “ Tõ vùng ng÷ nghÜa tiÕng ViÖt ” 2. HS : Soạn bài, đọc và tìm hiểu C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu khái niệm (1) §äc l¹i hai b¶n dÞch th¬ “ C¶m nghÜ trong…” vµ b¶n dÞch th¬ “ NgÉu nhiªn…” cña Trần Trọng San. Dựa vào kiến thức đã học ở tiÓu häc, t×m c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa trong hai b¶n dịch đó? (2) Tõ tr¸i nghÜa víi tõ “ giµ ” trong trêng hîp “ sau giµ ”, “ cau giµ ”? Hoạt động 2 : Hớng dẫn cách sử dụng từ tr¸i nghÜa (3) Trong hai bµi th¬ trªn, viÖc sö dông c¸c tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g×? - Tạo ra tiểu đối trong 1 câu. Nội dung cần đạt I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa 1. VD (SGK, 128) - NgÈng – cói : c¬ së chung lµ hoạt động của đầu - TrÎ – giµ : c¬ së chung lµ tuæi t¸c - Già - non : cơ sở chung là độ trởng thành của thực vật. 2. GN 1 (SGK, 128) II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa 1.VD (SGK, 128) - Tiểu đối - Thµnh ng÷ :.

(64) (4) T×m mét sè thµnh ng÷ cã sö dông tõ tr¸i ba ch×m b¶y næi nghÜa Êy? lªn voi xuèng chã * Gọi HS đọc GN 2 (SGK, 128)  t¬ng ph¶n, g©y Ên tîng m¹nh Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập 2. GN 2 (SGK, 128) BT1, 2, 3, 4 (129) III. LuyÖn tËp. E. DÆn dß - Tìm những cặp từ trái nghĩa trong các bài thơ, bài CD mà em đã học hoặc đã biÕt. TiÕt 38 : LuyÖn nãi v¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt, con ngêi A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Rèn kỹ năng nói theo chủ đề biểu cảm - RÌn kü n¨ng t×m ý, lËp dµn ý B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, mét sè bµi v¨n mÉu 2. HS : ChuÈn bÞ bµi viÕt ë nhµ theo tæ (§Ò v¨n SGK, 129) C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt 1. C¶m nghÜ vÒ thÇy c« gi¸o – Hoạt động 1 : Hớng dẫn luyện nói trên lớp những ngời lái đò đa các thế hệ *GV híng dÉn mét giê luyÖn nãi trÎ cËp bÕn t¬ng lai - Më ®Çu : Tha c«, tha c¸c b¹n - ý 1 : Vai trß cña thÇy c« gi¸o - ND cô thÓ trong việc đào tạo con ngời ngay - Kết thúc : Xin cảm ơn thầy cô và các bạn đã cả đối với những thiên tài. chó ý l¾ng nghe - ý 2 : Thái độ kính trọng, biết * H×nh thøc luyÖn nãi ¬n thÇy c« gi¸o. - Mỗi tổ cử một HS đại diện trình bày bài - ý 3 : Kû niÖm s©u s¾c nhÊt miệng, dựa trên dàn ý đã chuẩn bị ở nhà. - C¸c b¹n trong nhãm vµ kh¸c nhãm nhËn xÐt vÒ - ý 4 : T«n vinh thÇy c« gi¸o : ND vµ c¸ch tr×nh bµy * §Ò 2 cã thÓ cô thÓ h¬n : C¶m nghÜ vÒ mét tÊm 2. C¶m nghÜ vÒ t×nh b¹n g¬ng häc giái, vît khã) - ý 1 : Nêu đợc hoàn cảnh khó khăn của bạn - ý 2 : Chuyện cảm động về bạn - ý 3 : Suy nghÜ cña b¶n th©n tríc tÊm g¬ng cña b¹n bÌ. * GV nhËn xÐt chung : - Néi dung : T×nh c¶m ch©n thµnh - C¸ch nãi : + Tõ ng÷ : c¶m xóc trong s¸ng + M¹ch l¹c, liªn kÕt + TruyÒn c¶m, lu lo¸t hay lóng tóng.. 3. Cảm nghĩ về sách vở mình đọc vµ häc hµng ngµy - ý 1 : §a d¹ng vÒ mµu s¾c, kiÓu d¸ng, phong phó vÒ lo¹i. - ý 2 : Kho kiÕn thøc v« h¹n, lµ “ ngời bạn hiền ”, là “ ngọn đèn s¸ng” bÊt diÖt cña trÝ tuÖ con ngêi. - ý 3 : Gi÷ g×n, n©ng niu vµ lùa chọn sách tốt để đọc, suy nghĩ..

(65) Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS luyện tập ở nhà Chọn một trong bốn đề văn trên để viết thành bµi v¨n hoµn chØnh TiÕt 40:. 4. C¶m nghÜ vÒ mét mãn quµ em nhận đợc thời thơ ấu - ý 1 : Lí do em đợc nhận món quµ - ý 2 : Mãn quµ gîi cho em nh÷ng c¶m xóc, suy nghÜ g×? - ý 3 : Em sẽ làm gì khi nhận đợc mãn quµ Êy?. Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ (Mao èc vÞ thu phong së ph¸ ca). §ç Phñ A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận đợc lòng nhân đạo, vị tha của Đỗ Phủ, thấy đợc vị trí và ý nghÜa cña nh÷ng yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m, bíc ®Çu c¶m nhËnbót ph¸p hiÖn thùc, giäng trÇm uÊt cña nhµ th¬ trø danh nµy - Rèn luyện kỹ năng đọc, tìm hiểu phân tích bản dịch thơ trữ tình tự sự B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, ¶nh ch©n dung §ç Phñ, b×nh gi¶ng ng÷ v¨n 7 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. ổn định lớp 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu tác gi¶, thÓ th¬ (1) Dùa vµo chó thÝch *, em h·y giíi thiệu đôi nét về tác giả Đỗ Phủ và tác phÈm? - Chó thÝch * (SGK, 132) * Gọi HS đọc thơ (2) Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ th¬? (3) Theo em, bµi th¬ gåm mÊy phÇn? ND cña mçi phÇn lµ g×? ( Thö gi¶i thÝch v× sao cã phÇn dµi, phÇn ng¾n?) * HiÖn tîng hiÕm thÊy trong th¬ cæ - Mçi ®o¹n 5 c©u  sè lÎ - Đoạn cuối : > 7 chữ/ 1câu : diễn đạt ớc m¬ cao c¶, nªn c©u th¬ cÇn më réng Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu ND cña bµi th¬ * Gọi HS đọc khổ thơ đầu (4) ë phÇn 1, nhµ th¬ kÓ hay t¶? Em h×nh dung c¶nh c¨n nhµ cña §P sau trËn giã m¹nh ntn? * Gọi HS đọc khổ thơ 2 (5) §· khæ v× nhµ tèc m¸i, nhµ th¬ cßn khæ thªm v× lý do g× n÷a? (6) Cảm xúc của em khi đọc 2 câu thơ :. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ (721 – 770) - Cã mét (t) ng¾n lµm quan nhng gÇn nh suốt đời sống trong cảnh đau khổ, bệnh tËt. 2. ThÓ th¬ : thÓ cæ 3. Bè côc : 4 phÇn - PhÇn 1 : 5 c©u th¬ ®Çu : T¶ c¶nh giã thu thæi bay m¸i nhµ tranh. - PhÇn 2 : 5 c©u th¬ tiÕp theo : KÓ viÖc trÎ con cíp tranh vµ sù bÊt lùc cña nhµ th¬. - PhÇn 3 : 8 c©u th¬ tiÕp theo : T¶ nçi khổ của gia đình ĐP trong đêm ma. - PhÇn 4 : 5 c©u cßn l¹i : íc m¬ cña nhµ th¬ II. Ph©n tÝch 1. Khæ th¬ ®Çu - Miªu t¶ kÕt hîp tù sù : C¶nh giã thu thæi m¹nh cuèn bay c¶ ba líp m¸i nhµ tranh.  Sù bÊt ngê, tiÕc nuèi cña t¸c gi¶ 2. Khæ th¬ 2 - KÓ chuyÖn trÎ con cíp tranh, xen lÉn nỗi giận dữ, đắng cay, bất lực..

(66) “ M«i kh« miÖng ch¸y gµo… Quay vÒ, chèng gËy…! ” * Gọi HS đọc khổ thơ 3 (7) ë ®o¹n th¬ nµy, t¸c gi¶ kÕt hîp c¸c phơng thức biểu đạt nào? Em hãy phân tÝch nçi khæ c¶u nhµ th¬ ë ®o¹n 3 nµy.. 3. Khæ th¬ 3 - T¶, kÓ vµ biÓu c¶m + Nçi khæ vÒ vËt chÊt + Trằn trọc suốt đêm trong mệt mỏi, đói, lo l¾ng, buån rÇu, th¬ng con, th¬ng m×nh. + Cay đắng, ấm ức và bất lực * Gọi HS đọc khổ thơ 4 4. Khæ th¬ 4 (8) ¦íc m¬ cña §P lµ g×? Cã ngêi cho rằng ớc mơ đó thật viển vông. Em có tán - Ước mơ có một ngôi nhà chung vững ch·i cho mu«n ngh×n d©n ®en, kh«ng hÒ thành ý kiến đó không? Em hiểu gì về nghĩ cho bản thân, cho gia đình. nhà thơ qua ớc mơ đó?  Lßng nh©n ¸i, vÞ tha, x¶ th©n v× ngêi - TÊm lßng cña bËc th¸nh nh©n kh¸c. Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết III. Ghi nhí (SGK, 134) * Gọi HS đọc ghi nhớ (SGK, 134) * Đọc diễn cảm bài thơ, đọc đoạn văn về §ç Phñ. E. DÆn dß - So¹n hai bµi th¬ tiÕp theo. TiÕt 39 :. KiÓm tra v¨n. A. Mục tiêu cần đạt - Học sinh thuộc lòng các văn bản trữ tình dân gian và trung đại từ bài 4 đến bài 10 - Nắm đợc nội dung cơ bản về t tởng và nghệ thuật trong các văn bản đó.

(67) B. ChuÈn bÞ 1. GV : Đề bài, đáp án. 2. HS : ¤n luyÖn C. Khởi động 1. KiÓm tra 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học. Đề bài trong sổ lu đề E. DÆn dß - Thu bµi chÊm - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 41 : Từ đồng A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc thế nào là từ đồng âm.. ©m.

(68) - Biết cách xác định nghĩa của từ đồng âm. - Có thái độ cẩn trọng, tránh gây nhầm lẫn hoặc khó hiểu do hiện tợng đồng âm. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn “ Tõ vùng ng÷ nghÜa ” 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. ổn định lớp 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS tìm hiểu khái niệm từ đồng âm * Gọi HS đọc VD (SGK, 135) (1) Gi¶i thÝch nghÜa cña hai tõ “ lång ” trªn cã liªn quan g× víi nhau kh«ng? (2) Tõ vÝ dô trªn, em h·y rót ra kh¸i niÖm thÕ bnào là từ đồng âm? * BT nhanh : Giải nghĩa các cặp từ đồng âm sau : “ Ruåi ®Ëu m©m x«i, m©m x«i ®Ëu Kiến bò đĩa thịt, đĩa thịt bò ” Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS cách sử dụng từ đồng âm (3) Dựa vào đâu mà em phân biệt đợc nghĩa cña hai tõ “ lång ” trong c¸c c©u v¨n trªn? - Ng÷ c¶nh  tõ lo¹i (4) C©u “ §em c¸ vÒ kho ” nÕu t¸ch khái ng÷ c¶nh th× tõ “ kho ” cã mÊy nghÜa? Em h·y thêm vào câu này một vàu từ để câu kể trở thành đơn nghĩa. (5) Cơ sở để hiểu đúng nghĩa của từ đồng âm lµ g×? Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập BT1 (SGK, 136) - Cao : cao thÊp, cao d¸n - Ba : Ba con mÌo, ba cña con - Tranh : bøc tranh, tranh giµnh - Sang : giµu sang, sang ch¬i BT2 (SGK, 136) Lªn b¶ng  nhËn xÐt cho ®iÓm * Phân biệt từ nhiều nghĩa/ từ đồng âm BT3 (SGK, 136) §Æt c©u : - Gọi HS đặt câu  chấm điểm BT4 (SGK, 136) - Hiện tợng đồng âm : cái vạc và con vạc E. DÆn dß - BTVN : BT3 (SGK, 136) - ¤n tËp phÇn tiÕng ViÖt  kiÓm tra 1 tiÕt. Nội dung cần đạt I. Kh¸i niÖm 1. VD (SGK, 135) a. “ lång” : nh¶y dùng lªn b. “ lång ” : vËt b»ng tre, s¾t dïng để nhốt chim ,vịt, gà,…  Hai từ đồng âm 2. Ghi nhí 1 (SGK, 135). II. Sử đụng từ đồng âm 1.VD (SGK, 135) - §a c¸ vÒ mµ kho (1)  “ kho ” chỉ hoạt động -Đa cá về để nhập kho (2)  “ kho ” chỉ chỗ chứa đựng 2. Ghi nhí 2 (SGK, 136) III. LuyÖn tËp.

(69) TiÕt 44 : C¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm và có ý thức vận dụng đúng. - Luyện tập vận dụng hai yếu tố đó. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn “ N©ng cao NV 7 ” 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. ổn định lớp 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Xác định phơng thức biểu đạt trong bài thơ “ Bài ca nhà tranh bÞ giã thu ph¸ ” (1) H·y chØ ra yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong bài thơ trên và nêu ý nghĩa của chúng đối víi bµi th¬? Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS tìm hiểu VB cña Duy Kh¸n ( trÝch “Tuæi th¬ im lÆng” ) * Gọi HS đọc (2) Em h·y chØ ra c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong ®o¹n v¨n vµ c¶m nghÜ cña t¸c gi¶? (3) NÕu kh«ng cã yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ thì yếu tố biểu cảm có thể bộc lộ đợc hay kh«ng? (4) §o¹n v¨n trªn miªu t¶, tù sù trong niềm hồi tởng. Hãy cho biết tình cảm đã chi phèi tù sù vµ miªu t¶ ntn?. Nội dung cần đạt I. Tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m 1. VB “ Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ ” cña §ç Phñ - PhÇn 1 : Miªu t¶ + tù sù - PhÇn 2 : Tù sù + biÓu c¶m - PhÇn 3 : Tù sù + miªu t¶ + biÓu c¶m - PhÇn 4 : BiÓu c¶m trùc tiÕp 2. §o¹n v¨n trÝch “ Tuæi th¬ im lÆng ” cña Duy Kh¸n a. YÕu tè miªu t¶ : - Nh÷ng ngãn ch©n… - Gan bµn ch©n… - Mu bµn ch©n… b. YÕu tè tù sù : - §ªm nµo bè còng ng©m níc nãng hoµ muèi… - Bố đi chân đất… c. C¶m nghÜ cña t¸c gi¶ - Bè ¬i!…  YÕu tè tù sù + miªu t¶ lµm nÒn t¶ng cho cảm xúc đợc bộc lộ. * Gọi HS đọc GN (SGK, 138) II. LuyÖn tËp Hoạt động 3 : Hớng dẫn HS luyện tập BT1 (SGK, 138) * Gọi HS đọc lại bài thơ “ Bài ca nhà tranh bÞ giã thu ph¸ ”  Yªu cÇu HS kÓ l¹i b»ng v¨n xu«i biÓu c¶m * Gîi ý : - T¶ c¶nh mïa thu : trêi, giã - KÓ viÖc giã thu thæi m¹nh lµm bay ba líp m¸i nhµ tranh cña t¸c gi¶. + Tranh bay sang s«ng r¶i kh¾p bê + C¸i treo tãt trªn ngän c©y trong rõng xa + M¶nh l¹i lén vµo m¬ng sa - KÓ viÖc bän trÎ con cíp tranh vµ t©m tr¹ng Êm øc cña t¸c gi¶ + Xô trớc mặt để giật tranh + Ch¹y tuèt vµo luü tre.

(70) + Nhµ th¬ søc yÕu, giµ, bÖnh tËt kh«ng ®uæi kÞp, gµo kh¶n cæ, kh« miÖng còng chẳng đợc. + Nhà thơ bất lực đành chống gậy quay vÒ - T¶ c¶nh ma dét vµo ng«i nhµ vµ c¶nh sèng cùc khæ, l¹nh lÏo cña nhµ th¬ + Giã lÆng, m©y ®en kÞt bÇu trêi - KÓ l¹i íc m¬ cña t¸c gi¶ E.DÆn dß - BTVN : BT2 (SGK, 139) * Gîi ý : KÕt hîp tù sù + miªu t¶ + biÓu c¶m - Tự sự : Chuyện đổi tóc rối lấy kẹo - Miªu t¶ : c¶nh ch¶i tãc cña ngêi mÑ ngµy xa, h×nh ¶nh ngêi mÑ - BiÓu c¶m : Lßng nhí mÑ kh«n xiÕt. TiÕt 44 :. C¶nh khuya. -. R»m th¸ng giªng. Hå ChÝ Minh A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận và phân tích đợc tình yêu thiên nhiên gắn liền với lòng yêu nớc, phong thái ung dung của Hồ Chí Minh biểu hiện trong hai bài thơ - Biết đợc thể thơ và chỉ ra đợc những nét nghệ thuật đặc sắc của hai bài th¬ B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, ¶nh ch©n dung, tranh t liÖu 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. ổn định lớp 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung * GV ®a ra ¶nh ch©n dung NAQ, HCM đặc biệt ảnh Bác làm việc tại Việt Bắc (1) Giới thiệu đôi nét về tác giả HCM vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña c¶ hai bµi th¬? - Chó thÝch * trong SGK * Gọi HS đọc (2) Cả hai bài thơ đợc viết theo thể thơ quen thuéc nµo? Dùa vµo ®©u em biÕt đợc điều đó? * Yªu cÇu häc sinh giái gi¶i thÝch nghÜa cña mét sè yÕu tè HV. Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu ND. Nội dung cần đạt A. T¸c gi¶ (1890 – 1969) - Lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng ViÖt Nam - Danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi, mét nhµ th¬ lín 2. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c - ViÕt ë chiÕn khu ViÖt B¾c, nh÷ng n¨m ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p 3. ThÓ th¬ -ThÊt ng«n tø tuyÖt -DÞch th¬ : R»m th¸ng giªng : Lôc b¸t 4. Gi¶i thÝch yÕu tè HV (SGK, 140) B. Ph©n tÝch I. C¶nh khuya.

(71) bµi th¬ “ C¶nh khuya ” * GV : Bè côc th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt * Gọi HS đọc hai câu thơ đầu (3) Qua c©u th¬ ®Çu, em nghe thÊy ©m thanh gì và hình dung hình ảnh đợc gợi ra trong c©u th¬ thø 2 ntn? (4) NguyÔn Tr·i trong bµi “ C«n s¬n ca ” đã so sánh “ tiếng suối ” ntn? ở đây, t¸c gi¶ l¹i so s¸nh tiÕng suèi víi tiÕng h¸t. Theo em, sù kh¸c biÖt nµy cã ý nghÜa g× kh«ng? * Gọi HS đọc hai câu thơ cuối (5) Trong hai c©u th¬ cuèi bµi, em thÊy có từ nào đợc lặp lại? Việc sử dụng từ ng÷ nµy cã t¸c dông g× trong viÖc diÔn t¶ t©m tr¹ng cña nhµ th¬? (6) Qua sù cha ngñ cña B¸c, ta cã thÓ hiÓu thªm®iÒu g× vÒ t©m hån, tÝnh c¸ch cña Ngêi?  GV b×nh Hoạt động 3 : Hớng dẫn tìm hiểu bài th¬ “ Nguyªn tiªu ” * Gọi HS đọc 2 câu thơ đầu (7) Hai c©u th¬ gîi cho em h×nh dung cảnh đẹp * Gọi HS đọc phiên âm chữ Hán, dịch nghÜa, dÞch th¬. 1. Cảnh đêm trăng - “ TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa ”  So s¸nh, thiªn nhiªn trë nªn gÇn gòi, th©n mËt nh con ngêi “ Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa ” + §iÖp tõ “ lång ”  Bøc tranh lung linh, Êm ¸p, hoµ hîp quÊn quýt 2. T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ - “ C¶nh khuya nh vÏ ngêi cha ngñ ”  Nhà thơ rung động, say mê trớc vẻ đẹp nh tranh cña c¶nh rõng ViÖt B¾c - Thao thøc “ cha ngñ ” v× cßn lo cho vËn mÖnh cña §N. - §iÖp ng÷ : “ Cha ngñ ” thÓ hiÖn sù hoµ hîp thèng nhÊt gi÷a c¸i ¶o vµ c¸i thùc, ngo¹i c¶nh vµ néi t©m, nghÖ sÜ vµ chiÕn sÜ, cổ điển và hiện đại. II. R»m th¸ng giªng (Nguyªn tiªu) 1. Hai c©u ®Çu (khai, thõa) - Kh«ng gian : Cao réng, mªnh m«ng, trµn ®Çy ¸nh s¸ng vµ søc sèng cña mïa xu©n.. 2. Hai c©u sau (ChuyÓn, hîp) (8) Trong hai câu sau, cảnh trăng tiếp - Cảnh đêm trăng huyền ảo (yên ba thâm tục đợc tả ntn? Hai câu cuối cho ta một xứ)  Không khí thời đại, họp, bàn luận việc c¸i nh×n ntn vÒ con ngêi HCM? qu©n, viÖc níc rÊt bÝ mËt, khÈn tr¬ng cña TW §¶ng, ChÝnh Phñ vµ Hå ChÝ Minh. III. Ghi nhí (SGK, 143) Hoạt động 4 : Hớng dẫn HS tổng kết IV. LuyÖn tËp vµ luyÖn tËp (9) Qua hai bµi th¬ trªn, em cã c¶m nhËn vµ suy nghÜ g× vÒ con ngêi HCM? E. DÆn dß - BTVN : 1, 2 (SGK, 143) TiÕt 46 :. KiÓm tra tiÕng ViÖt. A. Mục tiêu cần đạt 1. Hệ thống hoá kiến thức về tiếng Việt đã học 2. Rèn luyện kỹ năng phát hiện, vận dụng những kiến thức đã học vào làm bài B. ChuÈn bÞ 1. GV : Đề bài, đáp án. 2. HS : ¤n luyÖn C. Khởi động 1. KiÓm tra.

(72) 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Đề bài trong sổ lu đề E. DÆn dß - Thu bµi chÊm - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo TiÕt 47 : Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 2 A. Mục tiêu cần đạt 1.Häc sinh tù nhËn ra n¨ng lùc viÕt v¨n cña m×nh vµ tù söa lçi 2.Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n biÓu c¶m, kü n¨ng liªn kÕt v¨n b¶n B. ChuÈn bÞ GV chấm, chữa lỗi, chọn ra những bài viết hay để đọc trớc lớp C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu và kập dàn ý cho đề văn (1) Trình bày yêu cầu của đề (2) Với đề văn này, em sẽ viết những gì? Phân ®o¹n ra sao? LËp thµnh dµn ý ntn?. Nội dung cần đạt I. §Ò bµi Loµi c©y em yªu 1. Yªu cÇu - T×nh c¶m : em yªu - §èi tîng : loµi c©y 2. Dµn ý (I) MB (II) TB a. Miêu tả đặc điểm nổi bật của c©y  c¶m xóc, suy nghÜ. b. C¶m xóc, suy nghÜ : C©y g¾n bó với đời sống con ngời c. C¶m xóc , suy nghÜ : C©y g¾n víi kû niÖm (III) KÕt bµi Hoạt động 2 : Hớng dẫn sửa lỗi II. Söa lçi * GV nhËn xÐt vÒ u vµ khuyÕt ®iÓm cña HS. 1. KiÓu bµi Lấy câu, đoạn, từ trong bài văn của HS để cho 2. Câu (ngữ pháp) c¶ líp cïng söa lçi Tõ (ChÝnh t¶) Bè côc, liªn kÕt Lêi v¨n Hoạt động 3 : Trả bài, đọc bài hay, rút kinh III. Đọc bài văn hay nghiÖm -Gọi HS có giọng đọc tốt đọc bài văn hay, hay cho chính HS đó đọc bài của mình Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập ở nhà TiÕt 48 : Thµnh ng÷.

(73) A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc đặc điểm về cấu tạo và ý nghĩa của thành ngữ (TN) - T¨ng thªm vèn thµnh ng÷, cã ý thøc sö dông thµnh ng÷ trong giao tiÕp B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, kÓ chuyÖn thµnh ng÷, tôc ng÷ 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo cña thµnh ng÷ (1) KÓ tªn nh÷ng TN mµ em biÕt +ếch ngồi đáy giếng +V¾t cæ chµy ra níc (2) Cã thÓ thay mét vµi tõ trong côm tõ nµy bằng những từ khác đợc không? Có thể chêm, xen một vài từ khác vào cụm từ đợc không? Có thể thay đổi vị trí của các từ trong cụm từ đợc không? -Tổ hợp từ cố định, khó thay đổi. (3) Tõ nhËn xÐt trªn, em hiÓu TN lµ g×? *Xem GN 1 (SGK, 144)  GV : Tuy nhiªn, cã mét sè trêng hîp trong sử dụng ngời ta có thể thay đổi kết cấu của TN. VD : Châu chấu đá xe Châu chấu đấu ông voi Châu chấu đấu voi Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu nghĩa cña TN (4) Em hiÓu côm tõ “ lªn th¸c xuèng ghÒnh ”, “ nhanh nh chíp ”, “ ham sèng sî chÕt ” lµ gì? Dựa vào đâu mà em hiểu đợc nghĩa của c¸c côm tõ trªn? *NghÜa cña TN *C¸ch hiÓu nghÜa : + NghÜa ®en +NghÜa hµm sóc (5) Tõ viÖc ph©n tÝch trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña TN? Hoạt động 3 : Hớng dẫn cách sử dụng TN *Gọi HS đọc VD (6) Xác định vai trò ngữ pháp của TN trong c¸c c©u sau *Vai trß ng÷ ph¸p : Chñ ng÷, vÞ ng÷, phô ng÷ (7) Em h·y ph©n tÝch c¸i hay cña viÖc dïng c¸c TN trong hai c©u trªn? Em thö thay những TN trên bằng những cụm từ tơng đơng và cho biết giá trị của việc thay đó. *Gọi HS đọc GN 2 Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập BT1 (SGK, 145) - S¬n hµo h¶i vÞ : C¸c s¶n phÈm, mãn ¨n quý - Nem c«ng ch¶ phîng : Mãn ¨n quý hiÕm. Nội dung cần đạt I. ThÕ nµo lµ thµnh ng÷ 1. CÊu t¹o - Lªn th¸c xuèng ghÒnh  Cấu tạo : cụm từ cố định. * Chó ý : Mét sè trêng hîp TN bÞ thay đổi kết cấu : + Châu chấu đá xe + Châu chấu đấu ông voi + Châu chấu đấu voi 2. NghÜa cña thµnh ng÷ + Lªn th¸c xuèng ghÒn : Tr«i næi, lênh đênh, phiêu bạt.  Ph¬ng thøc Èn dô + Nhanh nh chớp : Hành động mau lÑ, rÊt nhanh, chÝnh x¸c.  Ph¬ng thøc so s¸nh + Ham sèng sî chÕt : HÌn nh¸t  NghÜa trùc tiÕp tõ c¸c yÕu tè cÊu t¹o nªn TN. 3. Ghi nhí 1 (SGK, 144) II. Sö dông thµnh ng÷ 1. VD (SGK) - B¶y næi ba ch×m : VÞ ng÷ - Tắt lửa tối đèn : Phụ ngữ cho động tõ “ khi ”  ý nghĩa cô đọng, hàm súc, có tÝnh h×nh tîng, biÓu c¶m cao. 2. Ghi nhí 2 (SGK, 144) III. LuyÖn tËp.

(74) BT3 (SGK, 145) : ¨n, s¬ng, tèt, bông, chiÕn, c¬ BT bæ sung : §Æt c©u víi hai trong sè c¸c TN ë BT3 E. DÆn dß - BTVN : 2, 4 (SGK, 145) - ChuÈn bÞ viÕt bµi lµm v¨n sè 3 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 49 : Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n – tiÕng A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - ¤n tËp, cñng cè kiÕn thøc vÒ tõ lo¹i - LuyÖn kü n¨ng ph¸t hiÖn lçi vµ söa lçi vÒ tõ, c©u B. ChuÈn bÞ - GV : ChÊm, ch÷a lçi C. TiÕn tr×nh lªn líp - ổn định lớp. ViÖt. Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Xác định mục đích, yêu cầu cña bµi kiÓm tra v¨n (1) Bµi kiÓm tra yªu cÇu nh÷ng g×? Víi mçi yªu cÇu trªn, em tr×nh bµy ra sao? * GV nhËn xÐt : + ChÐp ®o¹n v¨n, tõ, c©u m¾c lçi. C¶ líp cïng söa lçi.. Nội dung cần đạt I. Bµi kiÓm tra v¨n 1. Thuéc t¸c phÈm, thÓ th¬ 2. Cảm nhận đợc cái hay của tác phÈm 3. NhËn ra c¸i hay trong nghÖ thuËt tõ ng÷ * NhËn xÐt : NhËn xÐt vµ söa lçi - Nhìn chung : Bài làm đúng yêu cầu, cảm nhận đợc cái hay về ND, NT - Tuy nhiªn : Mét vµi em nhí kh«ng chÝnh x¸c t¸c phÈm th¬, cảm nhận cha đầy đủ… + Ch÷ viÕt cßn sai lçi chÝnh t¶ + Về diễn đạt và ngữ pháp Hoạt động 2 : Chữa bài kiểm tra tiếng Việt II. Bài kiểm tra tiếng Việt * NhËn xÐt : * Gäi HS lªn ch÷a bµi - HÇu hÕt bµi tr¾c nghiÖm, bµi ®iÒn Chú ý gọi đối tợng HS trung bình – yếu * GV dẫn đoạn văn, từ, câu mắc lỗi để cả lớp từ đúng. - Còn sai khi tìm từ HV và đặt câu cïng ch÷a bµi cßn lóng tóng. - ViÕt ®o¹n v¨n cßn m¾c lçi diÔn đạt Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà - ChuÈn bÞ tríc bµi : C¸ch lµm bµi v¨n víi t¸c phÈm v¨n häc - So¹n bµi “ TiÕng gµ tra ” Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 50 : C¸ch. làm bài văn biểu cảm đối với tác phẩm văn häc.

(75) A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - BiÕt tr×nh bµy c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc - Tập trình bày cảm nghĩ về một số tác phẩm đã học trong chơng trình B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : I. ThÕ nµo lµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ HS đọc bài văn vÒ mét t¸c phÈm v¨n häc (1) Bµi v¨n viÕt vÒ nh÷ng bµi ca dao nµo ? 1. Bµi v¨n : C¶m nghÜ vÒ mét bµi - Đêm qua ra đứng bờ ao… ca dao - Đêm đêm tởng dải ngân hà… - Hai câu đầu : Liên tởng đến cảnh (2) Tác giả cảm nhận về hai câu đầu và hai câu minh hoạ trong bài để bày tỏ cảm xóc th¬ tiÕp theo NTN ? - Hai c©u tiÕp theo : tëng tîng c¶nh ngãng tr«ng. tiÕng kªu tiÕng nÊc cña ngêi tr«ng ngãng. - Hai c©u tiÕp theo : C¶m nghÜ vÒ s«ng ng©n µ b»ng c¸ch liªn tëng đến Ngu Lang, Chúc Nữ - Hai c©u cuèi : C¶m nghÜ vÒ s«ng (3) Theo em lµm mét bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c Tµo Khª phÈm v¨n häc cÇn cã nh÷ng yªu cÇu g× ? HS suy nghÜ tr¶ lêi 3. Ghi nhí sgk HS đọc ghi nhớ sgk Hoạt động 2 : (4) Theo em bµi v¨n PBCN vÒ t¸c phÈm v¨n häc gåm mÊy phÇn ? N«i dung , nhiÖm vô cña II. Bè côc cña mét bµi v¨n mçi phÇn ? HS trao đổi nhóm HS đọc ghi nhớ sgk Ghi nhí sgk III. LuyÖn tËp Hoạt đông 3 : - C©u 1 : Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi th¬ c¶nh khuya? + So s¸nh míi mÎ, hÊp dÉn Gîi ý + Liên tởng đến cách so sánh của - C¶m xóc cña em b¾t nguån tõ c¸i g× ? NguyÔn Tr·i - C©u 1 ? C©u 2 ? C©u 3 ? C©u 4 ? - C©u 2 nh÷ng h×nh ¶nh quÊn quýt, ®Çm Êm - C©u 3: C¶m høng cña thi sÜ t©m hồn nhạy cảm với vẻ đẹp cuae thiªn nhiªn - Câu 4 : Phẩm chất vĩ đại của Bác. E. DÆn dß - Chuẩn bị đề bài SGK/145 để viết bài văn số 3.

(76) Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 51 + 52 : ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 3 A. Mục tiêu cần đạt - Học sinh viết đợc bài văn biểu cảm thể hiện tình cảm chân thật đối với con ngêi vµ n¨ng lùc tù sù, miªu t¶ cïng c¸ch viÕt v¨n biÓu c¶m B. ChuÈn bÞ 1. GV : Đề bài, đáp án. 2. HS : ¤n luyÖn C. Khởi động 1. KiÓm tra 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Đề bài trong sổ lu đề E. DÆn dß - Thu bµi chÊm - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 53 + 54 :. TiÕng gµ tra. Xu©n Quúnh A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận đợc vẻ đẹp trong sáng, đằm thắm của những kỷ niệm về tuổi thơ và tình cảm bà cháu đợc thể hiện trong bài thơ. - Thấy đợc nghệ thuật biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả qua những chi tiÕt tù nhiªn, b×nh dÞ B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, ¶nh ch©n dung thi sÜ Xu©n Quúnh, tËp th¬ “ Hoa däc chiÕn hµo ” 2. HS : So¹n bµi.

(77) C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu tác gi¶, t¸c phÈm, thÓ th¬ (1) Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ Xu©n Quúnh vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬? * Hoµn c¶nh s¸ng t¸c (SGK) * Gọi hai học sinh đọc kế tiếp nhau (2) Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ th¬, sè c©u trong mét khæ, sè ch÷ trong mét c©u, c¸ch gieo vÇn? So víi thÓ th¬ ngò ng«n tø tuyÖt §êng luËt cã g× kh¸c? (3) Sự thay đổi về số chữ trong một câu, số câu trong một khổ có tác dụng gì đối víi viÖc thÓ hiÖn ND? - Phï hîp víi m¹ch c¶m xóc håi tëng cña t¸c gi¶ Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu mạch c¶m xóc cña bµi th¬ (4) Cảm hứng của tác giả trong bài thơ đợc khơi gợi từ sự việc gì? (5) Những từ ngữ nào đợc lặp đi lặp lại nhiÒu lÇn trong bµi th¬? ViÖc lÆp l¹i nh÷ng tõ ng÷ nµy cã t¸c dông g×? - Gîi ra mét h×nh ¶nh trong kû niÖm, võa nh sîi d©y liªn kÕt c¸c h×nh ¶nh, l¹i võa ®iÓm nhÞp cho dßng c¶m xóc cña nh©n vËt tr÷ t×nh. (6) M¹ch c¶m xóc trong bµi th¬ diÔn biÕn nh thÕ nµo? (HS nghe gi¶ng vµ tù ghi vµo vë) Hoạt động 3 : Hớng dẫn tìm hiểu nh÷ng kØ niÖm vµ t×nh c¶m cña nh©n vật trữ tình đợc gợi lại trong bài thơ * Gọi HS đọc từ “ Tiếng gà tra ”  “ Nghe sét so¹t ” (7) “ Tiếng gà tra ” đã gợi lại trong tâm trí ngêi chiÕn sÜ nh÷ng h×nh ¶nh vµ kØ niÖm nµo cña tuæi th¬? (8) Qua những hình ảnh đợc gợi lại, tác giả đã bộc lộ tình cảm gì của mình? (9) Em cã c¶m nhËn vµ suy nghÜ g× vÒ hình ảnh ngời bà và tình bà cháu đợc thể hiÖn trong bµi th¬? * GV b×nh : Nghe tiÕng gµ tra, ngêi chiÕn sÜ l¹i nhí bµ, nhí æ trøng hång tuæi th¬. XQ đã tìm đợc một cách nói mới về kỉ niÖm tuæi th¬, vÒ t×nh bµ ch¸u chan hoµ tình yêu quê hơng đất nớc. “ Tiếng gà tra ” nh cứ ngân vang mãi trong tâm hồn ngời lính trên đờng ra mặt trận, nh tiếng gọi. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ (1942 – 1988) Nhµ th¬ n÷ xuÊt s¾c trong nÒn th¬ hiÖn đại Việt Nam 2. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c : Trong thêi kú ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü 3. ThÓ th¬ : ThÓ ngò ng«n cã nguån gèc tõ ViÖt Nam : + H¸t dÆm NghÖ TÜnh + VÒ d©n gian. II. Ph©n tÝch 1. M¹ch c¶m xóc - §iÖp ng÷ “ TiÕng gµ tra ” gîi ra nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬. - H×nh ¶nh nh÷ng con gµ m¸i m¬, m¸i vµng. H×nh ¶nh ngêi bµ víi t×nh yªu, sù ch¾t chiu ch¨m lo cho ch¸u, cïng nh÷ng mong íc nhá bÐ cña tuæi th¬. “ Tiếng gà tra ” đi vào cuộc chiến đấu cïng víi ngêi chiÕn sÜ, kh¾c s©u thªm tình cảm đối với quê hơng, đất nớc, với bµ  Bè côc tù nhiªn, hîp lÝ 2. Nh÷ng kû niÖm cña tuæi th¬ - H×nh ¶nh con gµ m¸i m¬, m¸i vµng vµ æ trøng hång - Kỷ niệm : Tò mò xem gà đẻ bị bà m¾ng - H×nh ¶nh bµ ®Çy yªu th¬ng vµ íc m¬ cña ch¸u.  T©m hån trong s¸ng, hån nhiªn cña ch¸u - T×nh c¶m tr©n träng, yªu quý bµ 3. H×nh ¶nh ngêi bµ vµ t×nh bµ ch¸u * H×nh ¶nh ngêi bµ : - TÇn t¶o, ch¾t chiu - Dµnh trän vÑn t×nh yªu th¬ng cho ch¸u - B¶o ban, nh¾c nhë ch¸u * T×nh bµ ch¸u thËt s©u ®Ëm, th¾m thiÕt.

(78) cña quª h¬ng th©n th¬ng. “ TiÕng gµ tra” lµ mét bµi th¬ hay, tha thiÕt, ngät ngµo. Lµm sao kh«ng quý, kh«ng yªu mét bµi th¬ nh thÕ! Nªu nhËn xÐt, c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬? * Gọi HS đọc ghi nhớ III. Ghi nhí (SGK, 151) * Híng dÉn HS luyÖn tËp IV. LuyÖn tËp E. DÆn dß : Häc thuéc lßng bµi th¬ Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 55 : §iÖp ng÷ A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc thế nào là điệp ngữ và giá trị của điệp ngữ - BiÕt ph¸t hiÖn, sö dông ®iÖp ng÷ khi cÇn thiÕt - Tích hợp với các VB đã học B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Tìm hiểu thế nào là điệp ng÷ vµ t¸c dông cña ®iÖp ng÷ * Gọi HS đọc khổ thơ đầu và khổ thơ cuèi cña bµi th¬ “ TiÕng gµ tra ” cña XQ (1) Trong hai khæ th¬ trªn, nh÷ng tõ ng÷ nào đợc lặp đi lặp lại?. Nội dung cần đạt I. §iÖp ng÷ vµ t¸c dông cña ®iÖp ng÷ 1. VD : Bµi th¬ “ TiÕng gµ tra ” - §iÖp tõ “ nghe ”  NhÊn m¹nh c¶m gi¸c khi nghe tiÕng gµ tra - §iÖp tõ “ v× ”  NhÊn m¹nh c¶m gi¸c khi nghe tiÕng gµ tra - §iÖp tõ “ v× ”  Nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu cña ngêi chiÕn sÜ (2) LÆp ®i lÆp l¹i nh÷ng tõ ng÷ trªn cã - §iÖp c©u : “ TiÕng gµ tra ” : Gîi ra t¸c dông g×? nh÷ng h×nh ¶nh, kû niÖm, t¹o nhÞp ®iÖu (3) Câu thơ nào đợc lặp đi lặp lại nhiều ngân vang cho bài thơ lÇn? Nªu t¸c dông? *GV cung cÊp thªm ®iÖp ng÷ trong v¨n xuôi : “ Một dân tộc đã gan góc chống ¸ch n« lÖ cña Ph¸p h¬n 80 n¨m nay, mét dân tộc đã gan góc đứng về phía đồng minh chèng ph¸t xÝt mÊy n¨m nay, d©n tộc đó phải đợc tự do, dân tộc đó phải đợc độc lập ” (Hồ Chí Minh)  Lêi nãi s©u s¾c, cã søc thuyÕt phôc cao 2. Ghi nhí 1 (SGK, 152) * Gọi HS đọc GN 1 (SGK, 152) Hoạt động 2 : Tìm hiểu các dạng của II. Các dạng điệp ngữ 1. VÝ dô (SGK, 152) ®iÖp ng÷.

(79) * HS đọc VD a, b (SGK, 152) (4) Quan s¸t c¸c VD a, b vµ VD ë phÇn (I), em h·y cho biÕt vÞ trÝ cña c¸c ®iÖp ngữ đó? * GV chèt : - Dựa vào vị trí của từ ngữ đợc lặp lại : §iÖp c¸ch qu·ng – nèi tiÕp – vßng trßn - Dựa vào số từ đợc lặp lại : Điệp từ – ng÷ - c©u - ®o¹n * Gọi HS đọc GN 2 (SGK, 152) Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập BT2 (SGK, 153) - Xa nhau (2)  §iÖp c¸ch qu·ng -Mét giÊc m¬ (2)  §iÖp vßng trßn. - VD phÇn (I)  §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng (những từ ngữ đợc lặp lại cách xa nhau) - VD a : Điệp nối tiếp (Những từ ngữ đợc lặp lại đứng trực tiếp bên nhau) - VD b : §iÖp vßng trßn (Ch÷ cuèi c©u trớc đợc lặp lại thành chữ đầu câu sau). III. LuyÖn tËp BT3 (SGK, 153) - Lçi lÆp tõ mµ kh«ng cã t¸c dông biÓu c¶m : + PhÝa sau nhµ em + Em trång + Em h¸i hoa. E. DÆn dß - BTVN : BT1, 4 (SGK, 153) - ChuÈn bÞ bµi luyÖn nãi bµi v¨n ph¸t biÓu c¶m nghÜ Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 56 : LuyÖn. nói : Phát biểu cảm nghĩ đối với tác phẩm v¨n häc. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cñng cè kiÕn thøc vÒ c¸ch lµm bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ (PBCN) vÒ t¸c phÈm v¨n häc - LuyÖn tËp ph¸t biÓu miÖng tríc tËp thÓ, bµy tá c¶m xóc, suy nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : ChuÈn bÞ bµi viÕt ë nhµ, lªn líp tr×nh bµy miÖng C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu kiểu bài PBCN đối với TPVH I. Yêu cầu trớc khi viết (1) Khi đọc một TP thơ hoặc văn xuôi, các em thờng một bài PBCN về một có thái độ gì? TPVH - ThÝch hoÆc ch¸n, say mª hay döng dng, ph¶i suy 1. §äc kü t¸c phÈm nghÜ hay ch¼ng hÒ bËn t©m g×? 2. ChØ ra nh©n vËt, chi tiÕt, (2) Tại sao ngời đọc lại có thái độ nh vậy? h×nh ¶nh, lêi v¨n, lêi th¬ hay - Cảm xúc, suy nghĩ đợc bắt nguồn từ nhân vật, một ý nghĩa trong TP…làm nảy chi tiÕt, mét h×nh ¶nh, lêi v¨n, lêi th¬ hay ý nghÜa sinh t×nh c¶m, c¶m xóc, suy trong TP. nghÜ cña ngêi viÕt. Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện nói 3. Nh÷ng liªn hÖ n¶y sinh tõ * GV : KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ cña HS c¶m xóc Êy * HS luyÖn nãi phÇn MB : II. LuyÖn nãi - R»m th¸ng giªng lµ mét bµi th¬… 1. §Ò bµi : Ph¸t biÓu c¶m.

(80) - Bµi th¬ thËt s©u s¾c vµ thó vÞ… * HS luyÖn nãi phÇn TB : Nªu c¶m nghÜ cho tõng c©u th¬, chó ý c¸c biÖn ph¸p liªn tëng, tëng tîng, so s¸nh * HS luyÖn nãi phÇn KB * GV quan s¸t, chó ý söa cho HS c¸ch nãi : Khi nãi phải luôn luôn chú ý thái độ của ngời nghe để điều chØnh c¸ch nãi kÞp thêi.. nghÜ vÒ bµi th¬ “ R»m th¸ng giªng ” cña Hå ChÝ Minh 2. Bè côc bµi nãi * KÝnh tha c¸c b¹n! - MB, TB, KB * Cám ơn các bạn đã lắng nghe. E.DÆn dß : - ChuÈn bÞ cho bµi viÕt v¨n häc kú I Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 57 :. Mét thø quµ cña lóa non : Cèm. Th¹ch Lam A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận đợc phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hoá trong một thứ quà độc đáo và giản dị của dân tộc - Thấy và chỉ ra đợc sự tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc trong lối văn tuỳ bút cña Th¹ch Lam B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tranh ¶nh lµng cèm vßng, ¶nh ch©n dung Th¹ch Lam 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung (1) Dùa vµo chó thÝch *, tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? ThÓ lo¹i cña VB? Ph¬ng thøc biÓu đạt?. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. Tác giả : Nguyễn Tờng Vinh sau đổi là NguyÔn Têng L©n - Nhµ v¨n næi tiÕng, thµnh viªn cña nhãm “ Tù lùc v¨n ®oµn ” 2. T¸c phÈm - Rót tõ tËp tuú bót “ Hµ Néi b¨m s¸u phè phêng ” (1943) - ThÓ tuú bót : thiªn vÒ biÓu c¶m, chó träng thÓ hiÖn c¶m xóc, t×nh c¶m suy nghÜ cña t¸c gi¶. - Phơng thức biểu đạt : Miêu tả + tự sự + biÓu c¶m (chÝnh) (2) Em hãy xác định nội dung và phân - Bố cục : + §o¹n 1 : Tõ ®Çu  “ chiÕc thuyÒn rång” : ®o¹n t¬ng øng? Từ hơng thơm của lúa non gợi nhớ đến cốm vµ sù h×nh thµnh h¹t cèm tõ nh÷ng tinh tuý cña thiªn nhiªn vµ sù khÐo lÐo cña con ngêi. + Đoạn 2 : Tiếp theo  “ kín đáo và nhũn nhÆn “ : Ph¸t hiÖn vµ ca ngîi gi¸ trÞ cña cèm. + §o¹n 3 : TiÕp theo  hÕt : Bµn vÒ sù thëng thøc cèm Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu II. Phân tích.

(81) ND vµ NT cña v¨n b¶n (3) Cảm xúc của tác giả đợc gợi lên từ nh÷ng h×nh ¶nh vµ chi tiÕt nµo? (4) Nh÷ng c¶m gi¸c, Ên tîng nµo cña tác giả đã tạo nên tính biểu cảm của ®o¹n v¨n? (5) Hạt cốm không chỉ đợc hình thành tõ nh÷ng tinh tuý cña thiªn nhiªn mµ cßn tõ sù khÐo lÐo cña con ngêi. Em hãy tìm những chi tiết và hình ảnh để nói lên điều đó?. (6) C©u më ®Çu cña phÇn 2 : “ Cèm lµ thøc quµ riªng…” cho ta biÕt ®iÒu g×? (7) Tác giả đã nhận xét ntn về tục lệ dùng hồng, cốm làm đồ sêu tết của nh©n d©n ta? - Sù hoµ hîp, t¬ng xøng cña hai thø ấy đã đợc phân tích trên những phơng diÖn nµo? (8) Tác giả đã dùng những từ ngữ nào, chi tiết nào để nói về cách thởng thức cốm? Qua đó, em có cảm nhận gì về thái độ của tác giả đối với thức quà đặc biệt này?. Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết * Kh¸i qu¸t ND vµ NT cña VB * Gọi HS đọc GN (SGK) Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập Tr¶ lêi c©u hái 6 (SGK, 163). 1. Sù h×nh thµnh cña cèm - Cảm hứng đợc gợi lên từ hơng thơm của l¸ sen trong lµn giã mïa h¹ lít qua vïng sen cña mÆt hå. + C¶m nhËn tinh tÕ vµ thiªn vÒ c¶m gi¸c : thị giác và đặc biệt là khứu giác + Tõ ng÷ miªu t¶ tinh tÕ : Lít qua, thÊm nhuÇn… + C©u v¨n cã nhÞp ®iÖu gÇn nh mét ®o¹n th¬.  Quan s¸t tinh tÕ, c¶m nhËn tµi hoa, c¸ch viÕt nhÑ nhµng, biÓu c¶m vµ ®Çy chÊt th¬. - Cốm hình thành từ tinh tuý của trời đất. - Cèm h×nh thµnh tõ bµn tay khÐo lÐo cña con ngời, từ nghệ thuật chế biến độc đáo, cèm lµng vßng næi tiÕng c¶ ba k×. 2. Gi¸ trÞ cña cèm - “ Cèm lµ thøc quµ…” lµ kÕt tinh mäi thø quý báu, tốt đẹp nhất của quê hơng, rất b×nh dÞ, khiªm nhêng. - Là lễ vật sêu tết làm cho tình yêu đôi lứa thªm bÒn chÆt :  Cốm + hồng : hoà hợp tốt đôi, hạnh phúc l©u bÒn - Sản vật cao quý, kín đáo, nhũn nhặn của truyÒn thèng d©n téc. 3. C¸ch thëng thøc cèm - ăn từng chút ít thong thả và ngẫm nghĩ để tËn hëng “ c¸i mïi th¬m cña lóa míi, cña hoa cỏ dại ven bờ ”, cảm nhận đợc “ cái tơi mát của lá non…, cái dịu dàng thanh đạm cña loµi th¶o méc ” - Mèi quan hÖ gi÷a l¸ sen vµ cèm : “ Trêi sinh ra lá sen để bao bọc cốm cũng nh trời sinh ra cèm n»m ñ trong l¸ sen ”  Sù tinh tÕ, c¸i nh×n v¨n ho¸ trong Èm thùc. - Lời đề nghị : Nhẹ nhàng, trân trọng thứ sản vật quý thì “ sự thởng thức… sẽ đợc trang nhã và đẹp đẽ hơn ” III. Ghi nhí (SGK, 163) IV. LuyÖn tËp * Nét đặc sắc về NT : - Huy động nhiều cảm giác để nhận biết về đối tợng, đặc biệt là khứu giác. - NhËn xÐt s©u s¾c : + Thøc quµ thanh nh·…, thøc quµ riªng biệt của đất nớc, thức dâng của cánh đồng lóa, c¸i léc cña trêi… + Mµu xanh cña cèm “ nh ngäc th¹ch quý”, c¸i t¬i m¸t cña lóa non + ChÊt ngät cña cèm : c¸i dÞu dµng thanh đạm của loài thảo mộc. + Khi cèm “ n»m ñ ” trong l¸ sen th× l¸ cèm s¹ch sÏ vµ tinh khiÕt..

(82) + Sù cè søc tiÒm tµng cña thÇn lóa  Không có cách gì nói hay hơn, đậm đà h¬n. E. DÆn dß - BTVN : 1,2 (SGK, 163) Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 58 : Ch¬i ch÷ A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc thế nào là chơi chữ - Hiểu đợc một số lối chơi chữ thờng dùng - Bớc đầu cảm thụ đợc cái hay của lối chơi chữ B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu khái niÖm ch¬i ch÷ * Gọi HS đọc bài ca dao (1) Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña nh÷ng tõ “ lîi ” trong bµi CD? ViÖc sö dông tõ “ lîi ” ë c©u cuèi bµi CD lµ dùa vµo hiÖn tîng g× cña tõ ng÷? (2) ViÖc sö dông tõ “ lîi ” nh trªn cã t¸c dông g×? * Gọi HS đọc GN (SGK) Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu các lối ch¬i ch÷ * Gọi HS đọc lần lợt các VD trong SGK, tr. 164 (3) Chỉ rõ lối chơi chữ trong các câu đã học ?. *Gọi HS đọc GN 2 (SGK). Nội dung cần đạt I. ThÕ nµo lµ ch¬i ch÷ ? 1. VD : - Lîi 1 : thuËn lîi, lîi léc - Lîi 2 + 3 : bé phËn c¬ thÓ, n¬i ch©n r¨ng c¾m vµo  Hiện tợng đồng âm nhng khác nghÜa. - Tác dụng : “ đánh tráo ngữ nghĩa ” để ám chỉ : bà đã quá già rồi, tính chuyÖn chång con lµm g× n÷a. 2. Ghi nhí (SGK, 164) II. C¸c lèi ch¬i ch÷ 1. VD (SGK) a. Ranh tớng  danh tớng  đồng ©m lêi nãi  giÔu cît Na – va  Tơng phản, châm biếm, đả kích b. §iÖp phô ©m ®Çu “ M ” c. Nói lái : cá đối  cối đá mÌo c¸i  m¸i kÌo d. Dïng tõ nhiÒu nghÜa vµ tr¸i nghÜa sÇu riªng 1 : tr¹ng th¸i t©m lý tiªu cùc c¸ nh©n sÇu riªng 2 : chØ mét lo¹i qu¶ ë Nam Bé - Vui chung : Tr¹ng th¸i t©m lÝ tÝch cùc tËp thÓ 2. GN 2 (SGK, 165) III. LuyÖn tËp.

(83) Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập. BT1 (SGK, 165)  Chơi chữ đồng âm, dùng các từ thuéc cïng mét trêng tõ vùng : liu ®iu, r¾n, hæ, löa, mai gÇm, r¸o, l»n, tr©u lç, hæ mang. BT2 (SGK, 165)  Chơi chữ gần nghĩa và đồng âm : a. ThÞt, mì, nem, ch¶ b. Nøa, tre, tróc BT4 (SGK, 165)  Chơi chữ : sử dụng từ đồng âm : + Cam 1 : Danh tõ chung chØ lo¹i qu¶ + Cam 2 : Vui vÎ, h¹nh phóc, tèt đẹp + Thµnh ng÷ : “ Khæ tËn cam lai ” : bÊt khæ së tíi lóc sung síng. E. DÆn dß - BTVN : BT3 (SGK, 166). Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 59 + 60 : Lµm th¬ lôc b¸t A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc luật thơ lục bát - Cã c¬ héi tËp lµm th¬ lôc b¸t B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, nh÷ng ®o¹n th¬ lôc b¸t cã gi¸ trÞ nghÖ thuËt 2. HS : So¹n vµ chuÈn bÞ bµi tríc khi tíi líp C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS tìm I. Luật thơ lục bát 1. §äc kÜ c©u CD hiểu đề (1) CÆp c©u th¬ lôc b¸t mçi dßng cã 2. NhËn xÐt : Lôc b¸t : - dßng 6 tiÕng mÊy tiÕng? V× sao gäi lµ lôc b¸t? - dßng 8 tiÕng (2) Kẻ lại sơ đồ trên bảng vào vở và ®iÒn c¸c ký hiÖu : B (thanh huyÒn [-] B B B T B B(V) vµ kh«ng dÊu ), T (thanh s¾c, hái, ng·, T B B T T B(V) B B nÆng), V (vÇn) T B T T B B(V) T B T T B B(V) B B (3) Nªu nhËn xÐt vÒ luËt th¬ lôc b¸t?.

(84) + VÇn : TiÕng 6 c©u 6 b¾t vÇn tiÕng 6 c©u 8 (vÇn b»ng) + TiÕng 1, 3, 5, 7 kh«ng b¾t buéc theo luËt b»ng tr¾c TiÕng 2 thêng lµ thanh b»ng TiÕng 4 thêng lµ thanh tr¾c  Cã khi ngîc l¹i + NhÞp 2/2/2 hoÆc 3/3  c©u 6 + NhÞp 2/2/2/2 hoÆc 4/4  c©u 8. 3. Ghi nhí (SGK, 156) II. LuyÖn tËp BT1 (SGK, 157) : Kẻo mà, cho nên con ngời, âm thanh xao động con tim học trò. BT2 (SGK, 157) : -bßng  xoµi -tiÕn lªn hµng ®Çu  quyÕt dµnh ®iÓm cao BT3 (SGK, 157). E. DÆn dß - Giao cho häc sinh lµm mét ®o¹n th¬ lôc b¸t kho¶ng 6 c©u Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 61 : ChuÈn mùc sö dông tõ A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc các yêu cầu trong việc sử dụng từ - Tù kiÓm tra nh÷ng nhîc ®iÓm cña b¶n th©n trong viÖc sö dông tõ, cã ý thức dùng từ đúng nghĩa, tránh thái độ cẩu thả khi nói khi viết B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, mét sè c©u, ®o¹n v¨n trong bµi lµm cña häc sinh 2. HS : So¹n vµ chuÈn bÞ bµi tríc khi tíi líp C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu yêu cầu sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả, đặc biÖt coi träng viÖc söa lçi chÝnh t¶ * Quan s¸t vÝ dô (SGK, 166) (1) Cho biÕt c¸c tõ in ®Ëm dïng sai ntn?. Nội dung cần đạt I. Sử dụng từ đúng âm, đúng chính t¶ * VD : dïi  vïi tËp tÑ  tËp täc kho¶ng kh¾c  kho¶nh kh¾c  Sai v× cÆp phô ©m ®Çu, sai v× gÇn Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu yêu cầu âm, không nhớ chính xác từ. sử dụng từ đúng nghĩa II. Sử dụng từ đúng nghĩa * Quan s¸t vÝ dô (SGK, 166) - Sáng sủa  tơi đẹp (2) Em h·y söa lçi vµ chØ ra nguyªn nh©n - Cao c¶  s©u s¾c m¾c lçi - BiÕt  cã - GV :  Không hiểu đúng nghĩa của từ + S¸ng sña : nhËn thøc b»ng thÞ gi¸c + Tơi đẹp : nhận thức bằng t duy, cảm xúc, lÝ tëng + Cao c¶ : Lêi nãi hoÆc viÖc lµm cã phÈm chất tuyệt đối + Sâu sắc : Nhận thức, thẩm định bằng t duy… Hoạt động 3 : Hớng dẫn HS tìm hiểu yêu III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ cầu sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp pháp của từ cña tõ - Hµo quang  hµo nho¸ng (3) Söa lçi vµ chØ râ nguyªn nh©n m¾c lçi - ¨n mÆc  c¸ch ¨n mÆc.

(85) - Hµo quang (DT) kh«ng trùc tiÕp lµm VN - Th¶m h¹i (A) kh«ng lµm bæ ng÷ cho (A) “ nhiÒu ” - “ Sù gi¶ t¹o phån vinh ” : Sai vÒ trËt tù tõ Hoạt động 4 : Tìm hiểu yêu cầu sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong c¸ch (4) Söa lçi vµ chØ râ nguyªn nh©n m¾c lçi? - Lãnh đạo : Đứng đầu các tổ chức hợp pháp  S¾c th¸i t«n träng - Cầm đầu : đứng đầu các tổ chức phi pháp  S¾c th¸i khinh bØ, coi thêng - Chú hổ mang sắc thái đáng yêu. Hoạt động 5 : Tìm hiểu yêu cầu không lạm dụng từ địa phơng, từ HV * Do những đặc điểm về phong tục tập quán, lịch sử, địa lý… mỗi địa phơng có những từ ngữ riêng đợc gọi là từ địa phơng VD : th×a : muçng , v¸ (5) Trong trêng hîp nµo kh«ng nªn sö dông từ địa phơng? * Tuy nhiªn, trong mét sè t¸c phÈm v¨n häc, cũng có lúc dùng một số từ địa phơng vì mục đích nghệ thuật. * Gọi HS đọc GN (SGK, 167). - Th¶m h¹i  c¶nh tîng th¶m h¹i - Gi¶ t¹o phån vinh  phån vinh gi¶ t¹o IV. Sử dụng từ đúng sắc tái biểu c¶m hîp phong c¸ch - Lãnh đạo  cầm đầu - Chó hæ  con hæ. V. Không lạm dụng từ địa phơng, tõ H¸n ViÖt -Không nên sử dụng từ ngữ địa phơng trong các tình huống giao tiếp trang träng vµ trong c¸c VB chuÈn mùc (hµnh chÝnh, chÝnh luËn). * Ghi nhí (SGK, 167). E. DÆn dß - ¤n tËp v¨n b¶n biÓu c¶m Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 62 : ¤n tËp v¨n biÓu c¶m A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - ¤n l¹i nh÷ng ®iÓm quan träng nhÊt vÒ lÝ thuyÕt lµm v¨n biÓu c¶m : + Ph©n biÖt v¨n tù sù, miªu t¶ víi yÕu tè tù sù + miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. + Lập ý và lập dàn ý cho một đề văn biểu cảm + Cáh diễn đạt trong bài văn biểu cảm B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : So¹n vµ chuÈn bÞ bµi tríc khi tíi líp C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS ôn lại khái I. Nhắc lại khái niệm văn biểu niÖm v¨n biÓu c¶m, ph©n biÖt víi tù sù vµ c¶m miªu t¶ (1) Nh¾c l¹i ng¾n gän thÕ nµo lµ v¨n biÓu c¶m? Muốn bày tỏ thái độ, tình cảm và sự đánh giá.

(86) cña m×nh, tríc hÕt cÇn cã yÕu tè g×? T¹i sao? - YÕu tè tù sù vµ miªu t¶ (2) Đọc lại đoạn văn về hoa hải đờng, về An Giang, bµi “ Hoa häc trß ”… h·y cho biÕt v¨n miªu t¶ vµ v¨n biÓu c¶m kh¸c nhau ntn? (3) Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm đóng vai trß g×? Chóng thùc hiÖn nhiÖm vô biÓu c¶m ntn? Nªu VD?. II. Ph©n biÖt biÓu c¶m víi tù sù vµ miªu t¶ 1. V¨n miªu t¶ - Tái hiện đối tợng (ngời, vật, cảnh vËt) nh»m dùng mét ch©n dung đầy đủ, chi tiết, sinh động về đối tợng để ngời đọc, ngời nghe có thể dễ dàng hình dung về đối tợng ấy. 2. V¨n tù sù -KÓ l¹i mét sù viÖc, c©u chuyÖn cã ®Çu cã ®u«i cã nguyªn nh©n, diÔn biÕn, kÕt qu¶ nh»m t¸i hiÖn nh÷ng sù kiÖn, kû niÖm trong ký øc. 3.V¨n biÓu c¶m -YÕu tè miªu t¶ chØ lµ mét ph¬ng tiện để ngời viết thể hiện thái độ, tình cảm, sự đánh giá  Sö dông : So s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸ - YÕu tè tù sù chØ lµ ph¬ng tiÖn, lµm nÒn cho c¶m xóc béc lé, thêng nhí l¹i nh÷ng viÖc trong qu¸ khø, những việc để lại ấn tợng sâu đậm, chø kh«ng ®i s©u vµo nguyªn nh©n – kÕt qu¶. III. C¸c bíc lµm mét bµi v¨n Hoạt động 2 : Nhắc lại các bớc làm bài văn biểu cảm biÓu c¶m * BiÓu c¶m vÒ sù vËt * Yªu cÇu HS tr×nh bµy c¸ch lµm bµi v¨n biÓu * BiÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc c¶m vÒ sù vËt, con ngêi 1. Tìm hiểu đề - Miêu tả để biểu cảm 2. T×m ý - Tự sự để biểu cảm 3. LËp dµn ý + BiÖn ph¸p tu tõ thêng gÆp : so s¸nh, Èn dô, 4. ViÕt bµi nh©n ho¸, ®iÖp ng÷ 5. Söa ch÷a + Ph¬ng ph¸p viÕt ®o¹n : Quan s¸t, suy ngÉm, håi tëng vÒ qu¸ khø, liªn hÖ hiÖn t¹i víi t¬ng lai, tëng tîng t×nh huèng… * Yªu cÇu HS tr×nh bµy c¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc - C¶m xóc n¶y sinh tõ : Chi tiÕt, h×nh ¶nh, ng«n ng÷, nghÖ thuËt… IV. LuyÖn tËp Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập * §Ò bµi : C¶m nghÜ vÒ c©y ng« * Yªu cÇu HS : + Tìm hiểu đề + T×m ý + LËp dµn ý. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:.

(87) TiÕt 63 :. Sµi Gßn t«i yªu. Minh H¬ng A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận đợc nét đặc sắc riêng của Sài Gòn với thiên nhiên, khí hạu nhiệt đới và nhất là phong cách con ngời Sài Gòn. - Nắm đợc nghệ thuật biểu hiện tình cảm, cảm xúc qua những hiểu biết cụ thÓ, nhiÒu mÆt cña t¸c gi¶ vÒ Sµi Gßn. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tranh minh häa 2. HS : So¹n vµ chuÈn bÞ bµi tríc khi tíi líp C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung (1) VB “ SGTY ” đợc sáng tác theo thể loại gì? Nêu đặc điểm của thể loại đó? (2) T¸c gi¶ c¶m nhËn SG vÒ nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? Dùa vµo m¹ch c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c gi¶, h·y t×m bè côc cña bµi v¨n vµ ND cña mçi phÇn? - §¹i ý : T¸c gi¶ c¶m nhËn SG vÒ c¸c ph¬ng diÖn : thiªn nhiªn, khÝ hËu, thêi tiÕt, cuéc sãng, sinh ho¹t cña thµnh phè, c d©n vµ phong c¸ch con ngêi SG Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu nội dung ®o¹n 1 (3) ở đoạn 1, tác giả đã bày tỏ lòng yêu mÕn cña m×nh víi SG qua nh÷ng c¶m nhËn chung vÒ thiªn nhiªn vµ cuéc sèng ë n¬i Êy. Em h·y chØ râ?. (4) Xác định biện pháp nghệ thuật mà tác giả đã sử dụng trong đoạn văn và tác dông cña nã? Hoạt động 3: Tìm hiểu nội dung đoạn 3 (5) Trong phÇn thø hai cña bµi, t¸c gi¶ tËp trung nãi vÒ nÐt næi bËt trong phong cách của ngời SG. Nét đặc trng của phong c¸ch Êy lµ g×?. (6) Qua c¸ch miªu t¶ Êy, t¸c gi¶ thÓ hiÖn thái độ, tình cảm của mình ntn đối với SG?. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. ThÓ lo¹i : Tuú bót (SGK, 161) 2. Bè côc : 3 phÇn - PhÇn 1 : Tõ ®Çu  “ t«ng chi hä hµng ”  Nªu nh÷ng Ên tîng chung vÒ SG vµ t×nh yªu cña t¸c gi¶ víi t¸c phÈm Êy. - PhÇn 2 : TiÕp  “ lªn h¬n 5 triÖu ” : C¶m nhËn vµ b×nh luËn vÒ cuéc sèng SG - Phần 3 : Còn lại : Khẳng định lại tình yªu cña t¸c gi¶ víi t¸c phÈm Êy. II. Ph©n tÝch 1. Thiªn nhiªn - C¸c hiÖn tîng : n¾ng sím, buæi chiÒu... - Kh«ng khÝ vµ nhÞ ®iÖu cña thµnh phè trong những thời khắc khác nhau : đêm khuya tha thít tiÕng ån, phè phêng n¸o động…  T×nh yªu nång nhiÖt, thiÕt tha -BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ®iÖp ng÷ “ t«i yªu” , ®iÖp cÊu tróc : nhÊn m¹nh t×nh c¶m cña t¸c gi¶ vµ sù phong phó cña thiªn nhiªn, khÝ hËu cña SG. 3. Con ngêi Sµi Gßn - Héi tô cña con ngêi bèn ph¬ng, nhng hoµ hîp, kh«ng ph©n biÖt nguån gèc. - Ch©n thµnh, béc trùc, cëi më. - C¸c c« g¸i SG tríc n¨m 1945 : duyªn dáng, dễ gần, đẹp tự nhiên và ý nhị. - Giµu lßng yªu níc, d¸m x¶ th©n v× chÝnh nghÜa, v× c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiến, vì đất nớc và nhân dân. * Thái độ của tác giả : chân trọng, quý mÕn, c¶m phôc con ngêi SG. * T¸c gi¶ yªu SG vµ yªu c¶ con ngêi SG. Mèi t×nh Êy “ dai d¼ng, bÒn chÆt ”. T¸c gi¶ mong íc “ mäi ngêi nhÊt lµ c¸c b¹n trẻ đều yêu SG nh tôi ”. Đó là tình cảm “.

(88) (7) So víi tríc khi häc bµi v¨n, em hiÓu thêm đợc điều gì về SG? Em có suy nghĩ gì về tình cảm của tác giả đối với SG? * Gọi HS đọc ghi nhớ (SGK, 173) Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n nãi vÒ t×nh c¶m của mình với quê hơng hay một địa danh mà em đã từng gắn bó. - Mét HS lªn b¶ng tr×nh bµy - Líp nhËn xÐt  GV chèt. ch©n thµnh, béc trùc ” III. Ghi nhí (SGK, 173) IV. LuyÖn tËp BT2 (SGK, 173). E. DÆn dß - So¹n bµi : Mïa xu©n cña t«i - ¤n tËp t¸c phÈm tr÷ t×nh Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 64 : Mïa xu©n cña t«i A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận đợc nét đặc sắc riêng của cảnh sắc mùa xuân ở Hà Nội và miÒn B¾c dîc t¸i hiÖn trong bµi tuú bót. - Thấy đợc tình quê hơng, đất nớc thiết tha, sâu đậm của tác giả đợc thể hiÖn qua ngßi bót tµi hoa, tinh tÕ, giµu c¶m xóc vµ h×nh ¶nh B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tranh minh häa, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n vµ chuÈn bÞ bµi tríc khi tíi líp C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Đọc và tìm hiểu chung vÒ t¸c phÈm (1) Dựa vào chú thích * giới thiệu đôi nÐt vÒ nhµ v¨n Vò B»ng? (SGK, 175) (2) VB viÕt vÒ c¶nh s¾c vµ kh«ng khÝ mïa xu©n ë ®©u? Hoµn c¶nh vµ t©m tr¹ng cña t¸c gi¶ khi viÕt bµi nµy? (SGK, 175) (3) VB cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n? Nªu ND chÝnh cña nh÷ng ®o¹n vµ sù liªn kÕt gi÷a c¸c ®o¹n? Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu cảnh sắc và không khí mùa xuân đất Bắc trong sù c¶m nhËn chung cña t¸c gi¶ * HS quan s¸t ®o¹n 2 (4) C¶nh s¾c mïa xu©n HN vµ miÒn B¾c. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ (1913 – 1984) 2. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c : §Êt níc bÞ chia c¾t, t¸c gi¶ sèng trong vïng kiÓm so¸t cña Mü – Ngôy 3. ThÓ lo¹i : Tïy bót 4. Bè côc : - §o¹n 1 : Tõ ®Çu  “ me luyÕn mïa xu©n ” : T×nh c¶m cña con ngêi víi mïa xu©n - §o¹n 2 : TiÕp  “ më héi liªn hoan ” : C¶nh s¾c vµ kh«ng khÝ cña mïa xu©n ë đất trời và lòng ngời - §o¹n 3 : Cßn l¹i : C¶nh s¾c riªng cña đất trời mùa xuân từ khoảng sau rằm th¸ng giªng ë miÒn B¾c II. Ph©n tÝch 1. Cảnh sắc và không khí mùa xuân đất B¾c trong sù c¶m nhËn chung cña t¸c gi¶ - Thời tiết, khí hậu đặc trng : ma riêu.

(89) đợc gợi tả qua những chi tiết nào?. (5) Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu cña ®o¹n v¨n? Hoạt động 3 : Hớng dẫn HS tìm hiểu c¶nh s¾c mïa xu©n sau ngµy r»m th¸ng giªng (6) Kh«ng khÝ vµ c¶nh s¾c thiªn nhiªn tõ sau ngày rằm tháng giêng đợc thể hiện qua c¸c chi tiÕt, c¸c h×nh ¶nh nµo?. Hoạt động 4 : Hớng dẫn tổng kết * Gọi HS đọc ghi nhớ (SGK, 178) Hoạt động 5 : Hớng dẫn luyện tập BT1 (SGK, 178) : Gọi HS đọc diễn cảm ®o¹n 2 vµ ®o¹n 3 cña bµi. riêu, gió lành lạnh, hỡiuân tràn ngập đất trêi, ©m thanh tiÕng nh¹n kªu, tiÕng trèng chÌo, c©u h¸t huª t×nh. Kh«ng khÝ mùa xuân còn đợc liên hệ trong khung cảnh gia đình với bàn thờ, đèn nến, hơng trầm và tình cảm gia đình yêu thơng, th¾m thiÕt. - Søc sèng cña thiªn nhiªn vµ con ngêi trong mïa xu©n : “ nhùa sèng ë trong ngêi c¨ng lªn…” - Trong lßng t¸c gi¶ trçi dËy sù thÌm khát yêu thơng : “ Ra ngoài đờng… về nhµ l¹i còng thÊy yªu t¬ng n÷a”  Mùa xuân mang đến sự rạo rực, xôn xao vµ Êm ¸p kh«ng ph¶i chñ yÕu lÇ c¶nh mµ lµ hån cña c¶nh. - Giäng ®iÖu võa s«i næi võa th©n thiÕt 2 .C¶nh s¾c mïa xu©n sau ngµy r»m th¸ng giªng -§µo h¬i phai nhuþ h·y cßn phong, trêi hÕt nåm, ma xu©n , b÷a c¬m gi¶n dÞ, màn điều đã cất, cuộc sống êm đềm thờng nhật đã lại tiếp tục.  Quan s¸t vµ c¶m nhËn tinh tÕ, nh¹y c¶m trong tõng chi tiÕt ngo¹i c¶nh. T×nh yªu thiªn nhiªn, tr©n träng sù sèng và biết tận hởng cái đẹp III. Ghi nhí (SGK, 178) IV. LuyÖn tËp. E.DÆn dß - BTVN : 1, 2, 3 (SGK, 178). Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 66 : LuyÖn tËp sö dông tõ A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Rèn luyện kỹ năng sử dụng từ đúng chuẩn mực, mở rộng vốn từ, góp phần nâng cao chất lợng diễn đạt, viết văn bản biểu cảm và văn bản nghị luận sẽ häc. - Båi dìng n¨ng lùc vµ høng thó cho viÖc häc tiÕng ViÖt nãi riªng vµ m«n ng÷ v¨n nãi chung. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n vµ chuÈn bÞ bµi tríc khi tíi líp C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học.

(90) Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS ôn tập ph©n lo¹i tõ (1) Trong tiếng Việt, các từ đợc chia thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. Em h·y nh¾c l¹i c¸c c¸ch ph©n lo¹i Êy? * Chia lµm 4 tæ, th¶o luËn nhãm 3 phót. Nhóm cử đại diện lên bảng ghi rõ. - Líp bæ sung - GV chèt l¹i kiÕn thøc. Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS tìm hiểu c¸ch sö dông tõ HV (2) Gi¶i nghÜa c¸c yÕu tè HV trong bµi th¬ “ Nguyªn tiªu ” * Mçi HS gi¶i nghÜa mét tõ : - Tõ HV - NghÜa - Từ ghép có chứa yếu tố HV đó. Nội dung cần đạt I. Ph©n lo¹i tõ 1. VÒ tõ lo¹i : DT, §T, TT, ST, §¹i tõ, phã tõ, chØ tõ, lîng tõ, quan hÖ tõ. 2. Về cấu tạo từ : Từ đơn, từ phức, từ ghÐp, tõ l¸y, thµnh ng÷ 3. VÒ nguån gèc : Tõ thuÇn ViÖt, tõ HV, tõ mîn 4. VÒ quan hÖ so s¸nh, ý nghÜa : Tõ đồng âm - đồng nghĩa – trái nghĩa 5. VÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ : So s¸nh, nh©n ho¸, Èn dô, ho¸n dô, ®iÖp ng÷, ch¬i ch÷ II. Sö dông tõ H¸n ViÖt 1. Nguyªn : a. Đầu tiên, bắt đầu, đứng đàu (nguyên niên, nguyên đại, nguyên lão, nguyên so¸i…) b. Nguån gèc (C¨n nguyªn, tµi nguyªn, đào nguyên…) c. Vùng đất rộng bằng phẳng (bình nguyªn, th¶o nguyªn, cao nguyªn…) 2. Tiªu a. §ªm (nguyªn tiªu…) b. C©y chuèi (ba tiªu, chuèi tiªu…) c. C©y hå tiªu (h¹t tiªu…) d. Ngän c©y (tiªu phong…), vËt lµm mèc (tiªu b¶n, tiªu chÝ…) e. Mét lo¹i nh¹c cô (chiÕc tiªu, thæi tiªu…) III. Sö dông thµnh ng÷ , tõ Đáp án cho các câu đố : a. LÔ khai gi¶ng b. LÔ mõng thä c. LÔ Noen (24/12) d. Lễ Phật đản (8/4) e. LÔ héi Chïa H¬ng f. Giç tæ Hïng V¬ng g. LÔ cíi. Hoạt động 3 : Hớng dẫn HS cách sử dông thµnh ng÷, tõ (3) Giải bài đố vui sau : a. LÔ g× nhén nhÞp tng bõng më ®Çu n¨m học xin đừng ai quên? b. Lễ gì đối với ngời trên? c. Lễ gì chỉ có một đêm nhà thờ? d. LÔ g× xø PhËt mong chê Mét n¨m ngµy Êy n»m m¬ NiÕt Bµn? e. LÔ g× ai còng h©n hoan Bèn ph¬ng trÈy héi b¹t ngµn ngùa xe? f. LÔ g× c¶ níc híng vÒ §· thµnh quèc lÔ cù kú thiªng liªng? g. LÔ g× võa chung võa riªng §Ó cho hai hä xãm giÒng cïng vui? Hoạt động 4 : Hớng dẫn HS sửa lỗi IV. Sửa lỗi dùng từ sai âm, sai chính tả VD : Tre trë  che chë dïng tõ sai ©m, sai chÝnh t¶ (4) §äc c¸c bµi v¨n cña em tõ ®Çu n¨m Trë lªn  trë nªn đến nay.Ghi lại những từ em đã dùng sai XÏ  sÏ (©m, chÝnh t¶, nghÜa, tÝnh chÊt ND vµ s¾c th¸i biÓu c¶m) vµ nªu c¸ch söa.. E. DÆn dß - So¹n bµi “ ¤n tËp t¸c phÈm tr÷ t×nh ”.

(91) Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 66 :. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3 V¨n biÓu c¶m. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - HS tự đánh giá đợc sự tiến bộ của bản thân, tự sửa đợc lỗi. - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m, kü n¨ng liªn kÕt v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ 1. GV : Tr¶ bµi lµm cho HS tríc 1 tuÇn 2. HS : Xem l¹i bµi viÕt cña m×nh, tù söa lçi sai C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS sửa lỗi I. Söa lçi, ch÷a bµi cho HS * GV : §a ra nh÷ng c©u, tõ, ®o¹n v¨n 1. ChÝnh t¶ trong bài làm của HS có lỗi sai để cả lớp 2. Từ vựng cïng nhËn xÐt vµ söa sai cho b¹n 3. Ng÷ ph¸p * GV chọn một bài, đọc chậm rõ và cho 4. Diễn đạt HS nhËn xÐt (1) Bµi v¨n viÕt vÒ ai? Bµi viÕt cã lµm đụng kiểu loại văn bản biểu cảm không? V× sao? (2) Bạn đã chọn để kể và miêu tả các chi tiết nào? Những chi tiết đó có giàu sức biÓu c¶m kh«ng? (3) Tù sù vµ miªu t¶ trong bµi lµm gióp cho viÖc biÓu c¶m cã hiÖu qu¶ hay lÊn ¸t c¶m xóc? (4) C¸c ®o¹n MB, KB cã phï hîp víi yªu cÇu cña bµi v¨n biÓu c¶m kh«ng? (5) Em đã sử dụng các biện pháp nghệ thuËt biÓu c¶m trong bµi ntn? Hoạt động 2 : Đọc bài văn hay, đoạn II. Tr¶ bµi v¨n hay * Gọi HS đọc bài văn hay, đoạn văn hay E.Dặn dò : Soạn bài “ Chơng trình địa phơng ” Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 67 + 68 : ¤n tËp t¸c phÈm tr÷ t×nh A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Bớc đầu nắm đợc khái niệm trữ tình và một số đặc điểm nghệ thuật phổ biÕn cña t¸c phÈm tr÷ t×nh, th¬ tr÷ t×nh. - Củng cố những kiến thức cơ bản và duyệt lại một số kỹ năng đơn giản đã đợc cung cấp và rèn luyện, trong đó lu ý cách tiếp cận một tác phẩm trữ tình. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, t liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh.

(92) 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động 1 : Hệ thống hoá tác giả, tác phẩm, nội dung t tởng, tình cảm của t¸c phÈm I. Hệ thống hoá các tác phẩm trữ tình đã học STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18. T¸c gi¶ - t¸c phÈm S«ng nói…L.T.KiÖt Phß gi¸…T.Q.Kh¶i Buæi chiÒu…T.N.T«ng Bµi ca C«n S¬n..N.Tr·i Sau phót…§.T.C«n B¸nh tr«i…H.X.H¬ng Qua §Ìo…B.H.T.Q Bạn đến … N.Khuyến Xa ng¾m…Lý B¹ch C¶m nghÜ… Lý B¹ch NgÉu nhiªn…H.T.C Bµi ca…§ç Phñ C¶nh khuya…HCM R»m th¸ng…HCM TiÕng gµ… X.Quúnh Mét thø quµ…T.Lam Sµi Gßn…M.H Mïa xu©n…Vò B»ng. ThÓ lo¹i ThÊt ng«n tø tuyÖt Ngò ng«n tø tuyÖt ThÊt ng«n tø tuyÖt Lôc b¸t Song thÊt lôc b¸t ThÊt ng«n tø tuyÖt ThÊt ng«n b¸t có ThÊt ng«n b¸t có ThÊt ng«n tø tuyÖt Ngò ng«n tø tuyÖt ThÊt ng«n tø tuyÖt Cæ thÓ ThÊt ng«n tø tuyÖt ThÊt ng«n tø tuyÖt Th¬ n¨m ch÷ Tïy bót Tïy bót Tïy bót. ND t tëng, t×nh c¶m. Hoạt động 2 : Hớng dẫn HS luyện các BT trong SGK (180 – 181) II. Bµi tËp - BT4 (181) : Nh÷ng ý kiÕn kh«ng chÝnh x¸c : a, e, i, k - BT5 (182) Hoạt động 3 : Hớng dẫn HS khắc sâu GN (SGK, 182) III. Ghi nhí (SGK, 182) 1. T¸c phÈm tr÷ t×nh : Th¬ vµ v¨n xu«i (tïy bót) 2. Ca dao tr÷ t×nh 3. T×nh c¶m, c¶m xóc biÓu hiÖn : trùc tiÕp, gi¸n tiÕp IV. Bµi tËp 1. §äc kü l¹i ba bµi tïy bót trong bµi 14, 15. H·y lùa chän nh÷ng c©u mµ em cho là đúng. a. Tuú bót cã nh©n vËt vµ cèt truyÖn b. Tïy bót kh«ng cã cèt truyÖn vµ cã thÓ kh«ng cã nh©n vËt c. Tïy bót sö dông nhiÒu ph¬ng thøc ( tù sù + miªu t¶ + biÓu c¶m + thuyÕt minh, lËp luËn) nhng biÓu c¶m lµ ph¬ng thøc chñ yÕu. d. Tïy bót thuéc lo¹i tù sù e. Tïy bót cã nh÷ng yÕu tè gÇn víi ù sù nhng chñ yÕu thuéc lo¹i tr÷ t×nh 2. §äc ®o¹n v¨n vµ tr¶ lêi tr¾c nghiÖm “ Cốm là thức quà riêng biệt của đất nớc … hạn phúc lâu bền” a. ý chÝnh cña ®o¹n v¨n? *A : Gi¸ trÞ cña cèm B : Cảm hứng đợc gợi lên từ hơng vị từ lá sen C : Sù h×nh thµnh cña cèm D : C¸ch thëng thøc cèm b. C©u v¨n nµo kh¸i qu¸t gi¸ trÞ cña cèm? *A : Cèm lµ mét thøc quµ riªng biÖt… B : Một thứ thanh đạm, một thứ ngọt sắc… C : Ai đã nghĩ đầu tiên dùng cốm để làm đồ sêu Tết c. Tõ nµo tr¸i nghÜa víi trung thµnh?.

(93) A : Ch©n thµnh B : HÕt lßng *C : Ph¶n béi D : TËn tuþ d.Tìm từ đồng nghĩa với từ đất nớc? A : Cánh đồng B : Đồng quê C : Giang sơn D : Tục lệ e. Tìm câu trả lời đúng nhất cho tên gọi An Nam? A : Tªn gäi cña níc VN trong thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Mü B : Tªn gäi cña níc VN ngµy nay *C : Tªn gäi cña níc VN díi thêi B¾c thuéc vµ cßn dïng díi thêi thuéc Ph¸p E. DÆn dß : So¹n bµi “ ¤n tËp tiÕng ViÖt ” Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 69 : ¤n tËp tiÕng ViÖt A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hệ thống hoá những kiến thức đã học về từ : Từ ghép, từ láy, đại từ, quan hệ từ, yếu tố HV, từ đồng âm, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, điệp ngữ, thành ngữ, ch¬i ch÷. - Rèn kỹ năng phát hiện và vận dụng các loại từ đã học. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, SGK, SGV NV 7 tËp 1 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn HS lập bảng I. Bảng từ (NV 7, tập 1) Th¶o luËn : * Tõ ghÐp : - Kh¸i niÖm (1) Nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm (Tæ 1) - Ph©n lo¹i vµ VD : quÇn ¸o, hoa cá… (2) Ph©n lo¹i (Tæ 2) - Câu có sử dụng : Quần áo của tôi đã (3) T×m VD (Tæ 3) cò (4) §Æt c©u cã sö dông VD (Tæ 4) KÕt hîp linh ho¹t c¸ch tr¶ lêi cña 4 tæ *Tõ l¸y : - Kh¸i niÖm víi tõng lo¹i tõ Hoạt động 2 : Vẽ sơ đồ hình cây cho - Phân loại và VD : Hiu hắt, lom khom - C©u cã sö dông : Giã thæi hiu h¾t từ phức và đại từ * Gäi 2 HS lªn b¶ng vÏ C¶ líp cho VD vµ ®¨t c©u Hoạt động 3 : Lập bảng so sánh quan II. QHT với DT, ĐT, TT hệ từ với danh từ, động từ, tính từ về ý * DT, ĐT, TT : - ý nghÜa : BiÓu thÞ ngêi , sù vËt, ho¹t nghÜa vµ chøc n¨ng *Gọi HS phân biệt và cho VD minh hoạ. động, tính chất - Chøc n¨ng : Cã kh¶ n¨ng lµm thµnh phÇn cña côm tõ, cña c©u *QHT : -ý nghÜa : BiÓu thÞ ý nghÜa quan hÖ -Chøc n¨ng : Liªn kÕt c¸c thµnh phÇn cña côm tõ, cña c©u E.DÆn dß : ¤n tËp tæng hîp Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 70 :. Chơng trình tiếng Việt địa phơng.

(94) A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Khắc phục một số lỗi chính tả do ảnh hởng của cách phát âm địa phơng B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, b¶ng phô 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt 1. §iÒn vµo chç trèng Hoạt động 1 : - Xö lý, sö dông, gi¶ sö, xÐt xö - HS đọc câu hỏi - TiÓu sö, tiÓu sö, tiÓu thuyÕt, tuÇn tiÔu - Suy nghÜ tr¶ lêi - Chung søc, trung thµnh, thuû chung, trung đại - Máng manh, dòng m·nh, m·nh liÖt, m¶nh tr¨ng 2. T×m tõ theo yªu cÇu - Tªn loµi c¸ b»ng : Ch, tr + C¸ chµy, c¸ chÐp, c¸ chim, c¸ chuån * HS th¶o luËn nhãm : 4 HS + C¸ tr«i, c¸ tr¾m, c¸ trÝch - Tìm các từ chỉ hoạt động trạng thái cha có thanh hái : + NghØ ng¬i, nghØ hu, nghØ viÖc, nghØ phÐp, nghÜ m·i + Suy nghÜ, nghÜngîi, nghÜ bông - T×m tõ hoÆc côm tõ dùa theo nguyªn t¾c và đặc điểm ngữ âm cho sẵn: + Kh«ng thËt, gi¶ dèi + Tàn ác vô nhân đạo – dã man E. DÆn dß : - Lµm BT cßn l¹i - Nhớ và viết một bài thơ hoặc một đoạn thơ văn xuôi đúng lỗi chÝnh t¶. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 71 + 72 : KiÓm tra häc kú I A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc mội dung cơ bản của ba phần ngữ văn - VËn dông linh ho¹t theo híng tÝch hîp c¸c kiÕn thøc 3 phÇn v¨n – tiÕng ViÖt – TËp lµm v¨n - §¸nh gi¸ n¨ng lùc vËn dông ph¬ng thøc tù sù biÓu c¶m nãi riªng vµ kü năng tạo lập văn bản nói chung để viết một văn bản - RÌn kü n¨ng lµm bµi.

(95) B. ChuÈn bÞ 1. GV : Đề bài, đáp án. 2. HS : ¤n luyÖn C. Khởi động 1. KiÓm tra 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Đề bài trong sổ lu đề E. DÆn dß - Thu bµi chÊm - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 73 :. Häc kú II Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - HiÓu s¬ lîc thÕ nµo lµ tôc ng÷ - HiÓu néi dung, mét sè h×nh thøc NT (kÕt cÊu, nhÞp ®iÖu, c¸ch lËp luËn) vµ ý nghÜa cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi häc - Thuéc lßng nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi häc B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn “ TN vµ CDVN ” 2. HS : So¹n bµi, häc thuéc lßng C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * HS đọc thầm phần chú thích * (1) Em hiÓu thÕ nµo lµ tôc ng÷?. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. Tôc ng÷ lµ g×? (SGK, 3) - Câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhÞp ®iÖu, h×nh ¶nh - ThÓ hiÖn nh÷ng kinh nghiÖm cña nh©n dân về mọi mặt (thiên nhiên, lao động, sản xuÊt, x· héi) - Vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời * GV đọc mẫu, gọi HS đọc  nhận xét ăn, tiếng nói hàng ngày. C¸ch ng¾t nhÞp : C1 : 3/4; C2 : 4/4; 2. §äc VB vµ chó thÝch C3 : 3/4; C4 : 4/4; C5 : 2/2; C6 : 3/3/3;.

(96) C7 : 2/2/2; C8 :2/2 Hoạt động 2 : (2) Cã thÓ chia t¸m c©u tôc ng÷ trong bµi lµm mÊy nhãm? Mçi nhãm gåm những câu nào? Gọi tên từng nhóm đó? (3) Ph©n tÝch tõng c©u TN theo nh÷ng néi dung sau a. NghÜa cña c©u TN b. CS thùc tiÔn cña kinh nghiÖm nªu trong c©u c. VËn dông Néi dung - Nghĩa : Tháng năm đêm ngắn ngày dài tháng mời ngày ngắn đêm dài - Bµi häc vÒ c¸ch sö dông thêi gian trong cuéc sèng sao cho hîp lý víi mçi mùa hạ và đông. - ¸p dông : LÞch lµm viÖc mïa h¹ kh¸c mùa đông. Chủ động trong giao tiếp, đi l¹i (nhÊt lµ ®i xa) “ Mau sao th× n¾ng, v¾ng sao th× ma ” - NghÜa : §ªm sao dµy b¸o hiÖu ngµy hôm sau trời nắng, đêm sao vắng báo hiÖu ngµy h«m sau trêi ma - C¬ së : Sao dµy  Ýt m©y  n¾ng Sao v¾ng  nhiÒu m©y  ma - Nắm trớc thời tiết để chủ động công viÖc h«m sau (s¶n xuÊt hoÆc ®i l¹i) “ R¸ng mì gµ cã nhµ th× gi÷ ” - Khi ch©n trêi xuÊt hiÖn s¾c vµng mµu mì gµ th× ph¶i coi gi÷ nhµ cöa. - R¸ng vµng xuÊt hiÖn phÝa ch©n trêi lµ ®iÒm b¸o s¾p cã b·o - áp dụng : Còn đợc sử dụng ở vùng s©u vïng xa “ Th¸ng b¶y kiÕn bß, chØ lo l¹i lôt ” - KiÕn ra nhiÒu vµo th¸ng 7 ©m lÞch sÏ cßn lôt n÷a - C¬ së : ThÊy kiÕn ra nhiÒu vµo th¸ng 7 th× th¸ng 8 sÏ cßn lôt  quan s¸t tØ mØ nh÷ng hiÓu biÕt nhá nhÊt trong tù nhiên, từ đó rút ra những nhận xét to lín chÝnh x¸c. - Phải lo đề phòng lũ lụt sau tháng 7 ©m lÞch “ Tấc đất tấc vàng ” - Mảnh đất nhỏ bằng một lợng vàng lín - §Êt quý h¬n vµng - Bµi häc : §Êt lµ cña c¶i, cÇn SD cã hiệu quả nhất (Hiện tợng bán đất là hiÖn tîng kiÕm lêi b»ng kinh doanh, do đó không nằm trong ý nghĩa câu TN nµy) “ NhÊt canh tr×, nhÞ canh viªn…” - Thø nhÊt nu«i c¸, thø nh× lµm vên,. II. T×m hiÓu v¨n b¶n * Nhãm 1 : C1, 2, 3, 4 : TN vÒ thiªn nhiªn * Nhóm 2 : C5. 6. 7. 8 : TN về lao động s¶n xuÊt. NghÖ thuËt - Cách nói quá : Cha nằm đã sáng, cha cời đã tối  nhấn mạnh đặc điểm ngắn của đêm tháng 5 và ngày tháng 10. - Phép đối : Làm nổi bật sự trái ngợc tính chất đêm và ngày giữa mùa hạ với mùa đông, dễ nói dễ nhớ. - VÇn lng : N¨m – n»m Mêi – cêi - VÇn lng: N¾ng – v¾ng - §èi : nhÊn m¹nh sù kh¸c biÖt vÒ sao sÏ dẫn đến sự khác biệt về ma nắng; dễ nói, dÔ nghe.. - VÇn lng - Ngắn gọn : Nhấn mạnh đợc vào ND chÝnh, th«ng tin nhanh - Th¸ng 7 heo may chuån chuån bay th× b·o - Tháng 7 kiến bò, đại hàn hồng thuỷ - VÇn lng - §èi. - VÇn lng - §èi - Rút gọn, ngắn nhất với 4 tiếng đặt trong 2 vế đối xứng  thông tin nhanh, nêu bật giá trị của đất.. - Thø tù : nhÊt, nhÞ, tam  chØ thø tù lîi cña c¸c nghÒ  liÖt kª.

(97) thø ba th× lµm ruéng. - C¬ së : Nu«i c¸ cã l·i nhÊt råi míi đến làm vờn và làm ruộng - Bµi häc : Muèn lµm giµu cÇn ph¸t triÓn thuû s¶n - ¸p dông : NghÒ nu«i c¸ ph¸t triÓn thu l¹i lîi nhuËn lín. - NghÜa : Thø nhÊt lµ níc, thø hai lµ ph©n, thø ba lµ chuyªn cÇn, thø t lµ gièng  c¸c yÕu tè cña nghÒ trång lóa. - Cơ sở : Nghề trồng lúa cần đủ 4 yếu tè nhng quan träng nhÊt lµ níc. - ¸p dông : NghÒ trång lóa  lóa tèt - Thứ nhất là thời vụ, thứ hai là đất canh t¸c. - Đảm bảo tốt 2 yếu tố thời vụ và đất trång - Lịch gieo cấy đúng thời vụ, cải tạo đất sau mỗi thời vụ VD : Cµy bõa, bãn ph©n, gi÷ níc Hoạt động 3 : *Gọi HS đọc Hoạt động 4 :. - LiÖt kª  nªu râ thø tù, nhÊn m¹nh vai trß cña tõng yÕu tè trong nghÒ trång lóa. + Mét lît t¸t, mét b¸t c¬m + Ngời đẹp vì lụa,… - Rút gọn, cực gọn và đối xứng  nhấn m¹nh yÕu tè “ th× ”, “ thôc ”  dÔ nghe, dÔ nhí, th«ng tin nhanh. III. Ghi nhí (SGK, 5) IV. LuyÖn tËp. E. DÆn dß - BTVN : + Su tÇm + Häc thuéc lßng + Soạn bài chơng trình địa phơng. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 74 : Chơng trình địa phơng A. Mục tiêu cần đạt 1. HS su tầm những câu CD, TN, DC lu hành ở địa phơng mình, nhất là những câu đặc sắc mang tính địa phơng, mang tên riêng địa phơng, hói về sản vật, di tích, thắng cảnh, danh nhân, sự tích, từ ngữ địa phơng… 2. Mỗi HS ít nhất ghi đợc 20 câu Giúp HS : Biết cách su tầm CD, tục ngữ theo chủ đề và bớc đầu biết chọn lọc, s¾p xÕp, t×m hiÓu ý nghÜa cña chóng, t¨ng thªm hiÓu biÕt vµ t×nh c¶m g¾n bã víi địa phơng. B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn “ TN vµ CDVN ”, “ Ca dao ngô ng«n VN ” 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : I. ¤n l¹i kh¸i niÖm CD, DC, TN *Yªu cÇu : 20 c©u (tÝnh c¶ dÞ b¶n ) 1. CD, DC lµ g×? - CD lµ lêi th¬ cña DC, gåm c¶ nh÷ng Hoạt động 2 : lêi th¬ cña DC (1) CD, DC lµ g×? Cho VD : - DC lµ nh÷ng s¸ng t¸c kÕt hîp lêi vµ Anh ®i anh nhí quª nhµ.

(98) Nhí canh rau muèng nhí cµ dÇm t¬ng Nhí ai d·i n¾ng dÇm s¬ng Nhớ ai tát nớc bên đờng hôm nao (2) Em hiÓu thÕ nµo lµ CD, TN lu hµnh ë địa phơng (và nói về địa phơng) *Su tÇm nh÷ng c©u CD, TN, DC (lu hµnh ë địa phơng) Hoạt động 3 : (3) Em sÏ su tÇm nh÷ng c©u CD, TN ë ®©u? * Hỏi cha mẹ, ngời ở địa phơng, ngời già cả, nghệ nhân, nhà văn (nếu có) ở địa phơng - Tìm trong sách báo ở địa phơng - T×m trong c¸c bé su tËp lín vÒ TN, CD, DC nói về địa phơng mình. Hoạt động 4 : Cách su tầm. nh¹c 2. TN lµ g×? (Xem l¹i bµi 18). II. Nguån su tÇm III. C¸ch su tÇm * Ghi vµo mét cuèn sæ hoÆc vë riªng * Ghi riªng TN vµ DC * Ghi theo thø tù A, B, C… E. DÆn dß - So¹n : T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 75 + 76 : T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc nhu cầu nghị luận trong đời sống và đặc điểm chung của VBNL B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : (1)Trong đời sống, em có thờng gặp các vấn đề và câu hỏi kiểu nh dới đây không? - V× sao em ®i häc? - V× sao con ngêi cÇn ph¶i cã b¹n bÌ? - Theo em, nh thế nào là sống đẹp? - TrÎ em hót thuèc lµ tèt hay xÊu? Lîi hay h¹i? Hãy nêu thêm các câu hỏi về các vấn đề tơng tự? (2) Gặp các vấn đề và câu hỏi loại đó, em có thể trả lời bằng các kiểu VB đã học nh kÓ chuyÖn, MT, BC hay kh«ng? H·y gi¶i thÝch v× sao? (3) §Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nh thÕ h»ng ngày trên báo chí, qua đài phát thanh, truyÒn h×nh, em thêng gÆp nh÷ng kiÓu v¨n b¶n nµo? H·y kÓ tªn mét vµi kiÓu v¨n b¶n mµ em biÕt. *Gọi HS đọc GN 1 Hoạt động 2 :. Nội dung cần đạt I. Nhu cÇu nghÞ luËn - Chøng minh, gi¶i thÝch, b×nh luËn một vấn đề VD : Con ngêi kh«ng thÓ thiÕu t×nh b¹n, vËy “ b¹n ” lµ g×, kh«ng thÓ kÓ một ngời bạn cụ thể mà giải quyết đợc vấn đề. §èi víi lo¹i VB nµy, chóng ta ph¶i dïng lÝ lÏ, vµ dÉn chøng nh»m phát triển các nhận định, t tởng, quan điểm, thái độ trớc một vấn đề đặt ra..

(99) * Ghi nhí 1 (SGK, 9) II. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nghÞ luËn 1. VB “ Chèng n¹n thÊt häc ” - LuËn ®iÓm “ Mét trong nh÷ng… n©ng cao d©n trÝ” “ Mäi ngêi VN… biÕt viÕt ch÷ quèc ng÷ ” V× : + ThÓ hiÖn quan ®iÓm cña t¸c gi¶ + §Ò ra nhiÖm vô cho mäi ngêi (5) Để ý kiến đó có sức thuyết phục, bài + Câu khẳng định một ý kiến, một t tviết đã nêu những lí lẽ nào? Hãy liệt kê các ởng lÝ lÏ Êy? - LÝ lÏ : + T×nh tr¹ng thÊt häc, l¹c hËu tríc CMT8 + Những điều kiện cần phải có để ngời d©n tham gia x©y dùng níc nhµ + Nh÷ng kh¶ n¨ng thùc tÕ trong viÖc chèng n¹n thÊt häc *Gọi HS đọc VB “ Chống nạn thất học ” (4)Bác Hồ viết bài này nhằm mục đích gì?. (6) Tác giả có thể thực hiện mục đích của m×nh b»ng v¨n kÓ chuyÖn, miªu t¶, biÓu cảm đợc không? Vì sao? -Không đợc *Gọi HS đọc GN 2 (SGK, 9) Hoạt động 3 : BT1 (SGK, 9 – 10) * §©y lµ mét bµi v¨n nghÞ luËn. V× bµi v¨n có đầy đủ các đặc điểm của văn nghị luận : - LuËn ®iÓm : “ CÇn t¹o ra thãi quªn tèt trong đời sống XH ” “ Tạo đợc….cho nên mỗi ngời… văn minh cho XH ” - LËp luËn : + DÉn chøng vÒ thãi quen tèt, xÊu + DÉn chøng vÒ thãi quen tèt, xÊu + LÝ lÏ : 1. LÞch sù 2. BÊt lÞch sù. *Ghi nhí 2 (SGK, 9) III. LuyÖn tËp BT2 (SGK, 10) Bè côc cña bµi v¨n : - MB : Câu nhan đề - TB : DÉn chøng vµ lÝ lÏ - KB : §o¹n v¨n cuèi. E. DÆn dß - BTVN : 3, 4 (SGK, 10 –11) - So¹n : Tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 77 : Tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu ND, YN và một số NT diễn đạt ( so sánh, ẩn dụ, nghĩa đen và nghĩa bãng) cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi häc - Thuéc lßng nh÷ng c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n bµi.

(100) C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * GV đọc * NhËn xÐt vÒ c¸ch ng¾t nhÞp C©u 1 : 3/4 C©u 2 :2/2 C©u 3 : 3/3 C©u 4 : 2/2/2/2 C©u 5 :2/2/2 C©u 6 : 2/2/2 hoÆc 2/4 C©u 7 :2/4 C©u 8 : 2/2/2 C©u 9 : 2/4 – 4/4 (1) Gi¶i thÝch nghÜa c¸c tõ “ mÆt ngêi ”, “ mÆt cña ” vµ “ tµy ” (2) VÒ néi dung cã thÓ chia VB nµy thµnh mÊy nhãm?ND cña mçi nhãm lµ g×? H·y s¾p xÕp c¸c c©u tôc ng÷ trong VB vµo ba nhãm trªn. Hoạt động 2 : (3) C©u TN cã néi dung g×? T¸c gi¶ sö dụng NT nào để diễn đạt ND đó?. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch. 2. P h©n nhãm - TN vÒ phÈm chÊt con ngêi : C1,2,3 - TN vÒ HT tu dìng : C4,5,6 - TN vÒ quan hÖ øng xö : C7,8,9 II. Ph©n tÝch 1. Mét mÆt ngêi b»ng mêi mÆt cña a. ND : - Sù hiÖn diÖn cña mét ngêi b»ng sù hiÖn diÖn cña 10 thø cña c¶i - Kinh nghiÖm : Con ngêi lµ thø cña c¶i lín nhÊt - Bµi häc : + Yªu quý, t«n träng vµ b¶o vÖ + Không để của cải che lấp con ngời b. NghÖ thuËt -So s¸nh  §Ò cao gi¸ trÞ con ngêi -Nh©n ho¸ : “ cña ” (mÆt cña) 2. C¸i r¨ng, c¸i tãc lµ gãc con ngêi * GV híng dÉn HS ph©n tÝch a. ND : -R¨ng vµ tãc, suy réng ra lµ h×nh thøc cña mçi ngêi, lµ sù thÓ hiÖn, ph¶n ¸nh vÒ con ngời đó ( sức khoe, tính tình, t cách) -VËn dông : Khuyªn nhñ, nh¾c nhë con ngêi ph¶i biÕt gi÷ g×n r¨ng, tãc cho s¹ch và đẹp, thể hiện cách nhìn nhận, đánh gi¸, b×nh phÈm con ngêi cña nh©n d©n. b. NT : Cách nói khẳng định 3. §ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m a.ND : (4) Phân tích nghĩa và nghệ thuật của - Nghĩa đen : Dù có đói vẫn phải ăn uèng s¹ch sÏ, dï r¸ch còng ph¶i ¨n mÆc c©u tôc ng÷ cho s¹ch sÏ, gi÷ g×n cho th¬m tho. - NghÜa bãng : Dï nghÌo khæ, thiÕu thèn vÉn ph¶i sèng cho trong s¹ch, kh«ng v× nghÌo khæ mµ lµm ®iÒu x©u xa, téi lçi. - Bµi häc : Gi¸o dôc con ngêi cã lßng tù träng b. NT : - Đối : đói – sạch, rách – thơm  NhÊn m¹nh “ s¹ch ” vµ “ th¬m ” -DÔ nghe, dÔ nhí, nhí l©u.

(101) (5) T×m hiÓu nghÜa vµ t¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong c©u tôc ng÷. (6) T×m hiÓu nghÜa cña c©u TN qua viÖc hiÓu nghÜa cña c¸c tõ “ thÇy, mµy, lµm nªn ” NhËn xÐt vÒ c¸ch nãi vµ t¸c dông cña c¸ch nãi Êy trong c©u TN. (7) Cã b¹n cho r»ng : C©u TN “ Häc thầy…” đã phủ nhận ý nghĩa câu TN “ Kh«ng thÇy…”, ý kiÕn cña em thÕ nµo?. (8) Lµm râ nghÜa cña c¸c tõ “ qu¶ ”, “ kÎ trång ”, “ c©y ” vµ nghÜa cña c¶ c©u?. (9) T×m hiÓu nghÜa vµ bµi häc cña c©u TN qua c¸c tõ phiÕm chØ “ mét c©y”, “ ba c©y” vµ côm tõ “ nªn hßn nói cao ”. 4. Häc ¨n, häc nãi, häc gãi, häc më a. ND : C©u TN khuyªn nhñ chóng ta phải học để mọi hành vi, ứng xử đều chøng tá m×nh lµ ngêi lÞch sù, tÕ nhÞ, thành thạo công việc, biết đối nhân xử thÕ. b. NT : - Bốn vế vừa có quan hệ đẳng lập, vừa có quan hÖ bæ sung cho nhau - §iÖp tõ “ häc ” : NhÊn m¹nh nh÷ng ®iÒu con ngêi cÇn ph¶i häc. 5. Không thầy đố mày làm nên a. ND : - Không đợc thầy dạy bảo sẽ không làm đợc việc gì thành công. - Bµi häc : + Ph¶i t×m thÇy giái míi cã cơ hội thành đạt + Không đợc quên công lao dạy dỗ của thÇy. b. NT : Cách nói dân dã (đố mày làm nªn) gÇn gòi 6. Häc thÇy kh«ng tµy häc b¹n a.ND : -Häc theo lêi d¹y cña thÇy cã khi kh«ng b»ng häc theo g¬ng b¹n bÌ -Phải tích cự chủ động học tập, tự học hỏi xung quanh, đặc biệt là học với bạn bè, đồng nghiệp b. NT : DÔ häc, dÔ nhí 7. Th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n a. ND : - Th¬ng yªu ngêi kh¸c nh chÝnh b¶n th©n m×nh - Phải biết quý trọng, đồng cảm, thơng yêu đồng loại b. NT : So s¸nh 8. ¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y a. ND : - Nghĩa đen : Hoa quả ta dùng đều do c«ng søc ngêi trång, v× vËy ta ph¶i nhí ¬n hä - NghÜa bãng : CÇn tr©n träng søc lao động của con ngời. Không đợc lãng phí. Biết ơn ngời đi trớc, không đợc phản bội qu¸ khø. - Bµi häc vÒ lßng biÕt ¬n, sèng t×nh nghÜa thuû chung b. NT : §a nghÜa 9. Mét c©y …. nªn hßn nói cao” a. ND : - Nghĩa đen : Một cây đơn lẻ không làm thµnh rõng nói, nhiÒu c©y gép l¹i thµnh rõng rËm, nói cao. - NghÜa bãng : §oµn kÕt sÏ t¹o nªn søc m¹nh, chia rÏ sÏ kh«ng cã viÖc nµo thµnh c«ng. - Lu«n cã tinh thÇn tËp thÓ trong lèi.

(102) sèng vµ lµm viÖc, tr¸nh lèi sèng c¸ nh©n. b. NT : - Hoán dụ : nói ít để chỉ nhiều : “ ba c©y” III.Ghi nhí Hoạt động 3 : (10) Tõ nh÷ng c©u TN trªn, em hiÓu những quan điểm và thái độ sâu sắc nào cña nh©n d©n? (11) Em hiÓu ntn vÒ ý nghÜa cña nh÷ng câu TN này trong đời sống hiện đại? E. DÆn dß - BTVN : Häc thuéc lßng nh÷ng c©u TN - So¹n : Rót gän c©u. TiÕt 78 : Rót gän c©u A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc cách rút gọn câu - Hiểu đợc tác dụng của câu rút gọn B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : I. ThÕ nµo lµ rót gän c©u *Gọi HS đọc VD 1 a, b (SGK, 14 – 15) 1. VD (SGK, 14 – 15) (1) CÊu t¹o cña hai c©u cã g× kh¸c nhau? - VD 1 : a.V¾ng CN (Chóng ta, ngêi VN, (2) T×m nh÷ng tõ ng÷ cã thÓ lµm CN cho em, chóng em…),v× ®©y lµ kh¸i niÖm c©u a? Theo em, v× sao CN trong c©u a chung, lêi khuyªn chung. - VD 4 a : Lîc bá VN đợc lợc bỏ? - VD 4 b : Lîc bá CN vµ VN * Gọi HS đọc VD 4 a, b (3)Trong nh÷ng c©u trªn, thµnh phÇn nµo - T¸c dông: Lµm cho c©u gä h¬n mµ vÉn của câu đợc lợc bỏ? Vì sao? Em hãy tìm giữ đợc lợng thông tin truyền đạt. c¸c TP bÞ lîc bá?.

(103) (4) Tõ nh÷ng VD trªn, em h·y rót ra kÕt luËn : Khi nµo th× sö dông c©u rót gän? C©u rót gän lµ g×? Hoạt động 2 : (5) §äc VD 1 (SGK, 15) Nh÷ng c©u in ®Ëm díi ®©y thiÕu thµnh phÇn nµo? Cã nªn rót gän c©u nh vËy kh«ng? V× sao? (6) §äc VD 2 (SGK, 15 – 16) CÇn thªm nh÷ng tõ ng÷ nµo vµo c©u rót gọn dới đây để thể hiện thái độ lễ phép? “…Bµi kiÓm tra to¸n” *Gọi HS đọc GN 2 Hoạt động 3 :. 2. Ghi nhí 1 (SGK, 15) II.C¸ch dïng c©u rót gän 1. VD (SGK, 15) - VD 1 : Lçi ng÷ ph¸p : ThiÕu CN chø kh«ng ph¶i lµ rót gän c©u -VD 2 : C©u tr¶ lêi thiÕu lÔ phÐp, cÇn thªm “¹”, “mÑ ¹”,…) vµo cuèi c©u. 2. Ghi nhí 2 (SGK, 16) III. LuyÖn tËp E. DÆn dß : -BTVN : BT4 (SGK, 18). TiÕt 79 : §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nghÞ luËn A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : -NhËn biÕt râ c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña bµi v¨n nghÞ luËn vµ mèi quan hÖ cña chóng víi nhau B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : (1) §äc l¹i VB “ Chèng n¹n thÊt häc ” (Bµi 18) vµ cho biÕt : LuËn ®iÓm chính của bài viết là gì? Luận điểm đó đợc nêu ra dới dạng nào và cụ thể hoá b»ng nh÷ng c©u v¨n ntn? (2) Từ phân tích trên, luận điểm đóng vai trß g× trong bµi v¨n nghÞ luËn? Muèn cã søc thuyÕt phôc th× luËn ®iÓm ph¶i cã yªu cÇu g×? * Gọi HS đọc GN 2 (SGK, 19) Hoạt động 2 : (3) Dùa vµo gîi ý trong SGK, em h·y cho biÕt luËn cø lµ g×? Em hiÓu lÝ lÏ, dÉn chøng lµ g×? (4) Em h·y chØ ra nh÷ng luËn cø trong VB “ Chèng n¹n thÊt häc ” vµ cho biết những luận cứ đó đóng vai trò gì? *Gọi HS đọc GN 3 (SGK, 19) Hoạt động 3 : (5) Em hiÓu lËp luËn lµ g×? H·y chØ ra tr×nh tù lËp luËn cña VB “ Chèng n¹n thÊt häc ” vµ cho biÕt lËp luËn nh vËy tu©n theo thø tù nµo vµ cã u ®iÓm nµo? Hoạt động 4 :. Nội dung cần đạt I. LuËn ®iÓm, luËn cø vµ lËp luËn 1. LuËn ®iÓm : Lµ ý kiÕn thÓ hiÖn quan ®iÓm, t tëng trong bµi v¨n nghÞ luËn - Thể hiện dới hình thức câu khẳng định (hay phủ định) - S¸ng tá, dÔ hiÓu, nhÊt qu¸n - LuËn ®iÓm chÝnh + luËn ®iÓm phô  thèng nhÊt víi nhau - Đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thùc tÕ th× míi cã søc thuyÕt phôc 2. LuËn cø (SGK, 19) - Lí lẽ : Lẽ phải, đạo lí đợc thừa nhận - DÉn chøng : Sù viÖc, sè liÖu, b»ng chøng để xác lập cho luận điểm  VD : VB “ Chèng n¹n thÊt häc ” - LÝ lÏ : +Do chÝnh s¸ch ngu d©n cña TDP + Nay nớc ta độc lập rồi… - DÉn chøng : +Nh÷ng ngêi biÕt ch÷… - T¸c dông : Chèng n¹n thÊt häc lµ cÇn kÝp và đó là việc có thể làm đợc 3. LËp luËn : GN 4 (SGK, 19) * VB “ Chèng n¹n thÊt häc ” C¸ch lËp luËn : - V× sao ph¶i chèng n¹n thÊt häc? - Chống nạn thất học để làm gì? -Chèng n¹n thÊt häc b»ng c¸ch nµo? II..

(104) III. LuyÖn tËp * VB “ Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sèng x· héi ” - LuËn ®iÓm : CÇn t¹o ra thãi quen tèt trong đời sống xã hội - LuËn cø : (1) Cã thãi quen tèt vµ thãi quen xÊu (2) Cã ngêi biÕt ph©n biÖt tèt vµ xÊu nhng vì đã thành thói quen nên rất khó bỏ, khó söa (3) Tạo đợc thói quen tốt là rất khó nhng nhiÔm thãi quen xÊu lµ rÊt dÔ - LËp luËn : + Thãi quen tèt + Thãi quen xÊu  t¸c h¹i + B¶n th©n mçi ngêi ph¶i tù xem l¹i m×nh. E. DÆn dß - BTVN : Đọc bài đọc thêm : Học thầy, học bạn. TiÕt 80 : §Ò. v¨n nghÞ luËn vµ viÖc lËp ý cho bµi v¨n nghÞ luËn. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Làm quen với các đề văn nghị luận, biết tìm hiểu đề và lập ý cho bài văn nghÞ luËn B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Gọi HS đọc phần I1 (SGK, 21) (1) Các đề văn trên có thể xem là đề bài, đầu đề đợc không? Nếu dùng làm. Nội dung cần đạt I.Tìm hiểu đề văn nghị luận 1. ND và tính chất của đề văn nghị luận - Đề bài cung cấp chủ đề  có thể làm đề bµi.

(105) đề bài cho bài văn sắp viết có đợc kh«ng? (2) Căn cứ vào đâu để nhận ra các đề văn trên là đề văn nghị luận? (3) Tính chất của đề văn nghị luận có ý nghĩa gì đối với việc làm văn? Hoạt động 2 : (4) Đề văn nêu ra vấn đề gì? Đối tợng vµ ph¹m vi nghÞ luËn? Khuynh híng t tởng của đề là khẳng định hay phủ định? Đề này đòi hỏi ngời viết phải lµm g×? Hoạt động 3 : (5) Em có tán thành với ý kiến đó kh«ng? -Cã. - §Ò v¨n ®a ra quan ®iÓm, kh¸i niÖm, nhËn định, t tởng  Thái độ đồng tình hay phản đối - Đề bài xác định hớng, thái độ, giọng điệu - TÝnh chÊt ca ngîi, ph©n tÝch, khuyªn nhñ, ph¶n b¸c 2. Tìm hiểu đề văn nghị luận §Ò v¨n : “ Chí nªn tù phô ” - Vấn đề : Lời khuyên chớ nên tự phụ - Tính chất của đề : Khẳng định, phân tích - Phạm vi của đề : Rộng * Ghi nhí (SGK, 23) II. LËp ý cho bµi v¨n nghÞ luËn 1. Xác định luận điểm - Tù phô lµ g×? Tù cËy m×nh lµ giái - Lµ ngêi th× kh«ng nªn tù cËy m×nh lµ giái - Trong mọi lĩnh vự, mình đã giỏi nhng có ngêi cßn giái h¬n m×nh - Khiªm tèn, biÕt m×nh, biÕt ngêi th× dÉn đến thành công (6) Tù phô lµ g×? V× sao khuyªn chí 2. T×m luËn cø (lÝ lÏ vµ dÉn chøng) nªn tù phô? Tù phô cã h¹i nh thÕ nµo? Tù coi m×nh lµ giái, tøc lµ coi m×nh h¬n h¼n ngời  thái độ coi thờng, khinh bỉ những Tù phô cã h¹i cho ai? ngêi kh«ng giái b»ng m×nh  ph¶n øng xa l¸nh mäi ngêi, mäi ngêi ¸i ng¹i khi tiÕp xóc víi m×nh 3. X©y dùng lËp luËn - MB : Chí nªn tù phô - TB : Tù phô lµ g×? V× sao khuyªn chí nªn tù phô? (v× tù phô cã h¹i cho chÝnh b¶n th©n) DÉn chøng b»ng VD cô thÓ. - KB : Kết luận lại vấn đề, nâng cao hơn * Gọi HS đọc ghi nhớ * Ghi nhí (SGK, 23) Hoạt động 4 : Hãy tìm hiểu đề và lập ý cho đề bài : III. Luyện tập S¸ch lµ ngêi b¹n lín cña con ngêi * GV gîi ý c©u hái : (1) ThÕ nµo lµ “ ngêi b¹n ” vµ lµ “ ngêi b¹n lín ”? (2) S¸ch tho¶ m·n cho con ngêi những yêu cầu gì mà đợc coi là ngời b¹n lín? (3) Thái độ của con ngời và của bản thân đối với sách ntn?. E. DÆn dß - So¹n bµi : Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta.

(106) TiÕt 81 : Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc yêu nớc (YN) là một truyền thống quý báu của nớc ta. Nắm đợc nghệ thuật nghị luận sáng rõ, chặt che, có tính mẫu mực của bài văn - Nhớ đợc những câu chốt và những câu có hình ảnh so sánh trong bài B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Gọi HS đọc VB, giải thích từ khó (1) Bài văn này nghị luận về vấn đề gì? Em hãy tìm câu chốt thâu tóm ND vấn đề nghÞ luËn trong bµi?. (2) Néi dung truyÒn thèng YN cña nh©n dân ta đợc trình bày theo bố cục nào?. (3) Tõ c¸c dÊu hiÖu trªn, em h·y chØ râ phơng thức biểu đạt chính của “Tinh thần yªu níc cña nh©n d©n ta ” vµ gäi tªn thÓ lo¹i VB nµy? Hoạt động 2 : (4) C©u chèt cña VB “D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu níc ”. Em hiÓu t×nh c¶m ntn đợc gọi là “ nồng nàn yêu nớc ”? - M·nh liÖt, s«i næi, ch©n thµnh Lßng yªu níc nång nµn cña nh©n d©n ta đợc tác giả nhấn mạnh trên lĩnh vực nµo? - Lĩnh vực đấu tranh chống giặc ngoại x©m (5) Më bµi næi bËt lµ h×nh ¶nh nµo? ChØ râ nh÷ng ng«n tõ mµ t¸c gi¶ sö dông cho h×nh ¶nh nµy vµ t¸c dông cña nã?. Nội dung cần đạt I.T×m hiÓu chung 1. §äc vµ gi¶i thÝch tõ khã 2. Đề tài nghị luận, luận đề cơ bản “ D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu níc. §ã lµ truyÒn thèng quý b¸u cña d©n téc ta ” - Ph¹m vi nghÞ luËn : NhÊn m¹nh vµ biÓu d¬ng nh÷ng biÓu hiÖn cña tinh thÇn YN trong c«ng cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m cña d©n téc. 3. Bè côc - MB : Tõ ®Çu  “ kÎ cíp níc ” : NhËn định chung về lòng YN - TB : TiÕp theo  “ n¬i lßng nång nµn YN ”, chøng minh nh÷ng biÓu hiÖn cña lßng YN - KB : Cßn l¹i : NhiÖm vô cña chóng ta 4. Phơng thức biểu đạt : Nghị luận chøng minh II. Ph©n tÝch 1. Nhận định chung về lòng yêu nớc - C©u chèt “D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu níc ” - NT : + H×nh ¶nh lßng YN kÕt thµnh lµn sãng + LÆp tõ “ nã ” + Các động từ mạnh dùng liên tiếp : Kết thµnh, lít qua, nhÊn ch×m.  T¸c dông : Gîi t¶ søc m¹nh cña lßng YN, t¹o khÝ thÕ cho c©u v¨n, thuyÕt phục ngời đọc.. (6) §Ó lµm s¸ng tá lßng YN cña nh©n d©n 2. Nh÷ng biÓu hiÖn cña lßng yªu níc ta, tác giả đã đa ra những chứng cớ cụ thể -Về quá khứ : + Khẳng định niềm tự hào trong nh÷ng giai ®o¹n lÞch sö nµo? + DÉn chøng tiªu biÓu  LiÖt kª theo thêi gian + KÕt qu¶ : Chóng ta ph¶i ghi nhí c«ng.

(107) lao (7) Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch s¾p xÕp c¸c - HiÖn t¹i, trong c«ng cuéc kh¸ng chiÕn chèng TDP dÉn + C©u më ®Çu ®o¹n : ChuyÓn ý, chuyÓn ®o¹n khÐo lÐo. + DÉn chøng :  C¸c løa tuæi  §ång bµo ë kh¾p mäi n¬i  TiÒn tuyÕn vµ hËu ph¬ng  Các giới đồng bào, các tầng lớp xã hội  LiÖt kª trïng ®iÖp theo cÊu tróc “ từ…đến ” vừa cụ thể, vừa toàn diện. +Khẳng định, tổng kết lại : Lòng nồng nµn YN. 3. NhiÖm vô cña chóng ta (8) T¸c gi¶ vÝ “ TTYN nh nh÷ng thø cña - H×nh ¶nh so s¸nh : “ TTYN còng nh quý ”. NhËn xÐt t¸c dông cña c¸ch so nh÷ng thø cña quý ” s¸nh nµy?  §Ò cao tinh thÇn YN (9) Em hiÓu ntn vÒ lßng YN “ trng bµy” vµ lßng YN “ giÊu kÝn ” trong ®o¹n v¨n nµy? (10) Trong khi bµn vÒ bæn phËn cña - Bæn phËn : §éng viªn, tæ chøc, khÝch chúng ta, tác giả đã bộc lộ quan điểm YN lệ tiềm năng YN của mọi ngời. cña m×nh ntn? III. Ghi nhí (SGK, 27) Hoạt động 3 : * §Æc s¾c nghÖ thuËt : (11) Theo em, nghÖ thuËt nghÞ luËn ë bµi - Bè côc chÆt chÏ, lËp luËn m¹ch l¹c này có gì đặc sắc? - LÝ lÏ thèng nhÊt víi dÉn chøng  Dẫn chứng phong phú, lí lẽ đợc diễn đạt dới hình ảnh so sánh nên sinh động vµ dÔ hiÓu. - Giäng v¨n tha thiÕt, giµu xóc c¶m. * ý nghÜa : - Lßng yªu níc lµ gi¸ trÞ tinh thÇn cao * Lµ ngêi yªu níc, em nhËn thøc thªm ®- quý. îc ®iÒu g× vÒ “ Tinh thÇn yªu níc cña - D©n ta ai còng cã lßng yªu níc. nh©n d©n ta ” cña B¸c Hå? - CÇn ph¶i thÓ hiÖn lßng yªu níc cña m×nh b»ng nh÷ng viÖc lµm cô thÓ. E. DÆn dß - BTVN : 1, 2 (SGK, 27).

(108) TiÕt 82 : Câu đặc biệt A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc khái niệm câu đặc biệt, tác dụng của câu đặc biệt - Biết sử dụng câu đặc biệt khi nói và viết B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Gọi HS đọc VD (SGK, 27) (1) Câu đợc in đậm có cấu tạo ntn? Hãy th¶o luËn víi c¸c b¹n vµ lùa chän mét c©u trả lời đúng (SGK, 27) * BT nhanh : Xác định câu đặc biệt trong ®o¹n v¨n. Nội dung cần đạt I. Thế nào là câu đặc biệt 1. VD (SGK, 27) “ ¤i, em Thñy ! ”  Lµ c©u kh«ng thÓ cã chñ ng÷ vµ vÞ ng÷. * BT nhanh : RÇm ! Mäi ngêi ngo¶nh l¹i nh×n. Hai chiếc xe máy đã tông vào nhau.Thật khñng khiÕp! * Gọi HS đọc GN (SGK, 28) 2. Ghi nhí 1 (SGK, 28) Hoạt động 2 : II. Tác dụng của câu đặc biệt * Yªu cÇu HS t×m hiÓu kü môc môc II 1. VD (SGK, 28) (SGK, 28) “ Một đêm mùa xuân ” (2) Nêu tác dụng của từng câu đặc biệt  Xác định thời gian, nơi chốn trong mçi vÝ dô? - “ TiÕng reo. TiÕng vç tay  LiÖt kª, th«ng b¸o sù tån t¹i cña sù vËt, hiÖn tîng “ Trêi ¬i! ”  Béc lé c¶m xóc “ S¬n ! Em S¬n ! S¬n ¬i ! ” “ ChÞ An ¬i ! ”  Gọi đáp 2. Ghi nhí 2 (SGK, 29) * Gọi HS đọc GN 2 (29) III. LuyÖn tËp Hoạt động 3 : BT1 (SGK, 29) a. Không có câu đặc biệt C¸c c©u rót gän : “ Có khi đợc…” “Nhng còng cã khi…” “NghÜa lµ ph¶i ra søc…” b. Câu đặc biệt “ Ba gi©y…Bèn gi©y… n¨m gi©y…L©u qu¸! ” - Kh«ng cã c©u rót gän BT2 (SGK, 29).

(109) a. C©u rót gän : C©u v¨n ng¾n gän, tr¸nh rêm rµ b. Ba giây…  xác định thời gian L©u qu¸!  Béc lé c¶m xóc BT3 (SGK, 29) * Yªu cÇu : a. Ng÷ ph¸p : + Đúng đặc trng đoạn văn + §ñ sè c©u + Sử dụng đúng câu đặc biệt b. Néi dung : + §Ò tµi : C¶nh quª h¬ng. E. DÆn dß - BTVN : 1 c, d; 2. TiÕt 83 :. Bè côc vµ ph¬ng ph¸p lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - BiÕt c¸ch lËp bè côc vµ lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn - Nắm đợc mối quan hệ giữa bố cục và phơng pháp lập luận của bài văn nghÞ luËn B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Yêu cầu hs đọc thầm VB “ Tinh thần yªu níc cña nh©n d©n ta ” (1) VB cã mÊy phÇn? Mçi phÇn cã mÊy ®o¹n? (2) Quan sát sơ đồ (SGK, 30), nhận xét vÒ c¸ch lËp luËn, ph¬ng ph¸p x©y dùng luËn ®iÓm cña mçi ®o¹n vµ cña toµn bµi?. Nội dung cần đạt I. Mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ lËp luËn 1. Bè côc 3 phÇn - MB : Giới thiệu vấn đề (luận điểm tổng qu¸t) - TB : Tr×nh bµy ND chñ yÕu cña bµi - KB : Kết luận nhằm khẳng định t tởng, thái độ, quan điểm của bài 2. C¸ch lËp luËn - QH nh©n qu¶ - QH tæng – ph©n – hîp - Suy luận tơng đồng * Trong văn nghị luận, lập luận là đặt ra các luận cứ để dẫn ngời nghe tới kết luận hay quan điểm mà ngời nói đang đạt tới..

(110) * LuËn ®iÓm cã thÓ nªu ra tríc hoÆc sau luËn cø 3. Ghi nhí (SGK, 31) *Gọi hs đọc ghi nhớ (SGK, 31) II.LuyÖn tËp Häc c¬ b¶n míi trë thµnh tµi lín * Bè côc : - MB : §o¹n 1 - TB : §o¹n 2 - KB : §o¹n 3 Hoạt động 2 : * LuËn ®iÓm chÝnh : Häc c¬ b¶n T×m hiÓu bè côc vµ c¸ch lËp luËn trong * C¸c luËn ®iÓm nhá : VB “ Học cơ bản mới trở thành tài lớn ” - ở đời có nhiều ngời đi học - Chỉ có thầy giỏi mới đào tạo đợc trò giái * Dẫn chứng : Câu chuyện về đơ - vanh – xi häc vÏ * C¸ch lËp luËn : - MB : Quan hệ đối lập - TB : DÉn chøng - KB : Quan hÖ nh©n qu¶ + Luyện tập  có tiền đồ + ¤ng thÇy lín  d¹y häc trß nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n nhÊt + ThÇy giái  trß giái E. DÆn dß - Soạn bài : “ Sự giàu đẹp của tiếng Việt ”. TiÕt 84 :. LuyÖn tËp vÒ ph¬ng ph¸p lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - HiÓu s©u thªm vÒ kh¸i niÖm lËp luËn B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh.

(111) 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Nhận diện lập luận trong đời sống * Bæ sung thªm luËn cø cho c¸c kÕt luËn sau * Cho luËn cø nªu kÕt luËn. * Gọi hs đọc II2 (SGK, 34) Yªu cÇu hs lËp luËn cho luËn ®iÓm “ S¸ch lµ ngêi b¹n lín cña con ngêi ”. Hoạt động 2 : Hớng dẫn hs luyện tập. E. DÆn dß - BTVN : II3 (SGK, 34) - Soạn bài “ Sự giàu đẹp của tiếng Việt”. Nội dung cần đạt I. Lập luận trong đời sống 1. VD 1 (SGK, 32) a. H«m nay trêi ma  kÕt luËn : chóng ta kh«ng di d· ngo¹i n÷a b. Qua sách báo em học đợc nhiều điều  kết luận : Em rất thích đọc sách  Luận cứ có thể đứng trớc hoặc sau kết luËn 2. VD 2 (SGK, 33) a….v× thÇy c« vµ b¹n bÌ th©n th¬ng cña em ở đó b.Lµm bµi tËp xong råi nghØ mét l¸t nghe nh¹c th«i 3.VD 3 (SGK, 33) a….chóng ta ph¶i ®i d¹o cho khu©y kho¶ b….t«i ph¶i tranh thñ häc ngay th«i II.LËp luËn trong v¨n nghÞ luËn 1. VD 1 (SGK, 33) Phân biệt kết luận trong đời sống và luận ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn * Giống nhau : Nó đều là kết quả của hệ thèng luËn cø * Kh¸c nhau : + Kết luận trong đời sống : Thể hiện ý định quan điểm của ngời nói, ngời viết. +LuËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn lµ nh÷ng kÕt luËn cã tÝnh kh¸i qu¸t, cã ý nghĩa phổ biến đối với xã hội 2. C¸ch lËp luËn cho luËn ®iÓm §Ò bµi : “ S¸ch lµ ngêi b¹n lín cña con ngêi ” - V× sao l¹i ®a ra luËn ®iÓm? Kh¼ng định, nhấn mạnh vai trò của sách đối với con ngêi - LuËn ®iÓm cã nh÷ng ND g×? + S¸ch më mang trÝ tuÖ, hiÓu biÕt… + S¸ch ®a ta vît thêi gian… + S¸ch ®a ta vµo thÕ giíi t©m hån con ngêi… + S¸ch ®em l¹i gi©y phót th gi·n - LuËn ®iÓm cã t¸c dông g×? Khuyªn con ngêi ph¶i biÕt chän s¸ch mµ đọc, nâng niu, trân trọng những cuốn s¸ch quý.

(112) TiÕt 85 : Sự giàu đẹp của tiếng Việt A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc trên nét chung sự giàu đẹp của tiếng Việt qua sự phân tích, chøng minh cña t¸c gi¶. - Năm đợc những nét nổi bật trong nghệ thuật nghị luận của bài văn : lập luËn chÆt chÏ, chøng cí toµn diÖn, v¨n phong cã tÝnh khoa häc B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, tµi liÖu tham kh¶o 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Gọi hs đọc văn bản (1) Giới thiệu đôi nét về tác giả và đoạn trích “ Sự giàu đẹp của tiếng Việt ”? (2) Cho biết phơng thức biểu đạt và kiÓu bµi chÝnh cña VB b»ng c¸ch lùa chọn phơng án đúng nhất : A : NghÞ luËn gi¶i thÝch B : NghÞ luËn chøng minh C : NghÞ luËn b×nh luËn D : Gi¶i thÝch – chøng minh (3) Nªu bè côc vµ tr×nh tù lËp luËn cña bµi?. Hoạt động 2 : (4) Hãy xác định luận điểm bao trùm toàn VB và cho biết luận điểm đó đã đợc giải thích cụ thể ntn trong đoạn đầu bµi v¨n?. (5) Để CM cho vẻ đẹp của TV, tác giả đã đa ra những chứng cứ gì và sắp xếp c¸c chøng cø Êy ra sao? Em cã thÓ nªu mét vµi dÉn chøng trong th¬ v¨n hoÆc trong lêi nãi hµng ngµy. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ : §Æng Thai Mai (1902 – 1984) - Nhµ v¨n, nhµ nghiªn cøu v¨n ho¸ næi tiếng, nhà hoạt động xã hội có uy tín 2. VB lµ phÇn ®Çu cña bµi nghiªn cøu dµi 3. PTB§ vµ kiÓu bµi NghÞ luËn chøng minh. 4. Bè côc - PhÇn 1 : Tõ ®Çu  “ qua c¸c thêi kú lÞch sö ” Nhận định TV là một thứ tiếng “ đẹp ” và “ hay ” giải thích về nhận định ấy - Phần 2 : Còn lại : CM sự giàu đẹp, phong phó cña TV vÒ : ng÷ ©m, tõ vùng, có ph¸p II. Ph©n tÝch 1. Luận điểm : “ TV có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay” * Gi¶i thÝch : + Hµi hoµ vÒ mÆt ©m hëng, thanh ®iÖu + Tế nhị, uyển chuyển trong cách đặt câu + Có đầy đủ khả năng để diễn đạt tình c¶m, t tëng cña ngêi VN… 2.Chứng minh luận điểm : TV đẹp và hay a. TV rất đẹp.

(113) mà em biết để minh hoạ cụ thể thêm - Qua cảm nhận và đánh giá của ngời nớc cho nh÷ng dÉn chøng vµ b×nh luËn ña ngoµi GS. §Æng Thai Mai?  DÉn chøng kh¸ch quan vµ tiªu biÓu - Qua c¸c ph¬ng diÖn : + HÖ thèng nguyªn ©m, phô ©m kh¸ phong phó + Giµu thanh ®iÖu, hai thanh b»ng + bèn thanh tr¾c (6) GS. Đặng Thai Mai khẳng định + Cú pháp cân đối, nhịp nhàng luËn ®iÓm trªn nh÷ng c¬ së nµo? + TV cã chÊt nh¹c b. TV lµ mét thø tiÕng hay - Phong phó, dåi dµo vÒ cÊu t¹o tõ ng÷ vµ hình thức diễn đạt - Từ vựng mới tăng nhanh để diễn tả nh÷ng kh¸i niÖm míi, h×nh ¶nh míi, c¶m xóc míi - Ng÷ ph¸p uyÓn chuyÓn h¬n, c¶m xóc h¬n Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết và - Mợn từ ngữ của dân tộc láng giềng. 3. Kết thúc : Khẳng định sức sống mạnh luyÖn tËp (7) §Æc ®iÓm næi bËt trong nghÖ thuËt mÏ vµ l©u bÒn cña TV trong tiÕn tr×nh lÞch sö VN nghÞ luËn ë bµi v¨n nµy lµ g×? (8) Muèn gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TV, III. Ghi nhí (SGK, 37) chóng ta ph¶i lµm g×?. E. DÆn dß - BTVN : 1,2 (SGK, 37) - So¹n : Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u TiÕt 86 : Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc khái niệm trạng ngữ trong câu - Ôn lại các loại trạng ngữ đã học ở bậc tiểu học - RÌn kü n¨ng thªm tr¹ng ng÷ cho c©u vµo c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau B. ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, “ C©u vµ b×nh diÖn ng÷ ph¸p TV ” 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Quan s¸t c¸c VD (SGK, 39) (1) Xác định trạng ngữ trong mỗi câu. Về ý nghĩa trạng ngữ có vai trò gì? Về hình thức, trạng ngữ đứng ở vị trí nào trong câu và thờng đợc nhận biết bằng dÊu hiÖu nµo? * Gọi hs đọc phần GN 1 (SGK, 39). Nội dung cần đạt I. §Æc ®iÓm cña tr¹ng ng÷ 1. VD (SGK, 39) * C¸c tr¹ng ng÷ : - Dới bóng tre xanh, đã từ lâu đời  ®Çu c©u - Đời đời, kiếp kiếp  cuèi c©u - Từ nghìn đời nay  Gi÷a c©u 2. GN (SGK, 39).

(114) Hoạt động 2 : II. LuyÖn tËp * BT1 (SGK, 40) a. Mïa xu©n 1  Chñ ng÷ Mïa xu©n 2  VÞ ng÷ b. Mïa xu©n 1  Tr¹ng ng÷ c. Mïa xu©n 1  Bæ ng÷ d. Mùa xuân 1  Câu đặc biệt * BT2 + 3 (SGK, 40) a. - Nh b¸o tríc mïa vÒ  c¸ch thøc - Khi đi qua những cánh đồng xanh  Trạng ngữ chỉ thêi gian - Trong cái vỏ xanh kia  Trạng ngữ chỉ địa điểm - Díi ¸nh n¾ng  Tr¹ng ng÷ chØ n¬i chèn BT bæ trî 1 : Trong hai cÆp c©u sau, c©u nµo cã tr¹ng ng÷, c©u nµo kh«ng cã tr¹ng ng÷? T¹i sao? CÆp 1 : a. Tôi đọc báo hôm nay b. Hôm nay, tôi đọc báo CÆp 2 : a. ThÇy gi¸o gi¶ng bµi hai giê b. Hai giê, thÇy gi¸o gi¶ng bµi * Gîi ý : - C©u b cña c¶ hai cÆp cã tr¹ng ng÷ v× : “ H«m nay, hai giờ ” đợc thêm vào để cụ thể hoá ý nghĩa cho câu. - C©u a cña c¶ 2 cÆp kh«ng cã tr¹ng ng÷ v× : “ Hôm nay ” là định ngữ cho danh từ “ báo ” “ Hai giờ ” là bổ ngữ cho động từ “ giảng ” BT bæ trî 2 : Thªm tr¹ng ng÷ thÝch hîp cho ®o¹n v¨n sau : ….,…., những con chim hoạ mi,…, đã cất lên những tiÕng hãt thËt du d¬ng C¸c tr¹ng ng÷ : Buæi s¸ng, trªn c©y g¹o ë ®Çu lµng, b»ng chÊt giäng thiªn phó. BT bổ trợ 3 : Mỗi hs đặt 2 câu có sử dụng trạng ngữ và gọi tên các trạng ngữ đó Gợi ý : Hôm nay, vào tiết học thứ ba, lớp 7B đợc nghỉ giê V¨n BT bæ trî 4 : ViÕt ®o¹n v¨n miªu t¶ mïa xu©n trong đó có sử dụng thành phần trạng ngữ, gọi tên trạng ngữ đó E. DÆn dß - BT 2, 3 (SGK, 40) - So¹n bµi “ T×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn chøng minh ” TiÕt 87 + 88 : T×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn chøng minh A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Bớc đầu nắm đợc đặc điểm của một bài văn nghị luận chứng minh và yêu cÇu c¬ b¶n cña luËn ®iÓm, luËn cø vµ ph¬ng ph¸p luËn CM.

(115) - Rèn luyện kỹ năng nhận diện và phân tích một đề, một văn bản nghị luận chøng minh B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, “ C©u vµ b×nh diÖn ng÷ ph¸p TV ” 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : (1) Trong đời sống, khi nào ngời ta cÇn chøng minh? Khi cÇn CM cho ai đó tin rằng lời nói của em là thật, em phải làm ntn? Từ đó, em rút ra nhận xÐt thÕ nµo lµ CM? (2) Trong VBNL, khi ngời ta chỉ đợc SD lời văn thì làm thế nào để chứng tỏ một ý kiến nào đó là đúng sự thật và đáng tin cậy? (Lời lẽ, lời văn trình bµu, lËp luËn) *Ph©n tÝch VB “ §õng sî vÊp ng· ” (3) LuËn ®iÓm c¬ b¶n cña bµi v¨n nµy lµ g×? H·y t×m nh÷ng c©u mang luËn điểm đó? (4) Để khuyên ngời ta “ đừng sợ vấp ngã ”, bài văn đã lập luận ntn? (5) Các sự thật dẫn ra có đáng tin kh«ng?. Nội dung cần đạt I. Mục đích và phơng pháp chứng minh 1. VB mÉu “ §õng sî vÊp ng·” * LuËn ®iÓm : §õng sî vÊp ng· C©u mang luËn ®iÓm : + Câu chủ đề + C©u kÕt : “ VËy xin b¹n chí lo sî thÊt b¹i ” * PhÐp lËp luËn : - VÊp ng· lµ thêng : DC : Lần đầu tiên chập chững bớc đi bạn đã ng·… - Ngêi næi tiÕng còng tõng vÊp ng·, nh÷ng vÊp ng· kh«ng g©y trë ng¹i cho hä trë thµnh ngêi næi tiÕng. DC : Walt Disney, Luis Pasteur, Lep ton – xtoi - Kết luận : Cái đáng sợ hơn vấp ngã là sự thiÕu cè g¾ng. Hoạt động 2 :. II. LuyÖn tËp 1. * Gọi hs đọc VB “ Không sợ sai lầm ” * Tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK * Gîi ý : - LuËn ®iÓm : “ Kh«ng sî sai lÇm ” - PhÐp lËp luËn CM : + Lí lẽ 1 : ở đời ai cũng phạm một chút sai lÇm + LÝ lÏ 2 : Sai lÇm còng cã 2 mÆt :  §em l¹i tæn thÊt  Nó cũng đem đến bài học cho đời + Lí lẽ 3 : Làm thế nào để tránh sai lầm? + LÝ lÏ 4 : Khi m¾c sai lÇm th× ph¶i biÕt suy nghĩ, rút kinh nghiệm tìm con đờng khác để tiÕn lªn + KÕt luËn : C©u kÕt NhËn xÐt : C¸ch lËp luËn CM cña bµi lµ chñ yếu dùng lí lẽ để CM và sự phân tích 2. H·y viÕt tiÕp tõ 5 – 7 c©u cho luËn ®iÓm sau : “ Học văn thật thú vị ” để làm thành. *DÉn chøng : + Toµn sù thËt, ai còng c«ng nhËn + Từ gần tới xa (từ bản thân đến ngời kh¸c) 2. Ghi nhí (SGK, 42).

(116) ®o¹n v¨n CM + Trong v¨n cã nh¹c, cã ho¹ + T©m hån phong phó + Vốn hiểu biết đợc mở rộng. TiÕt 89 : Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u (tiÕp) A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc công dụng của trạng ngữ (bổ sung những thông tin tình huống vµ liªn kÕt c¸c c©u, c¸c ®o¹n trong bµi) - Nắm đợc tác dụng của việc tách trạng ngữ thành câu riêng (nhấn mạnh ý, chuyÓn ý hoÆc béc lé c¶m xóc) B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, “ N©ng cao NV 7 ” 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Gọi hs đọc VD (SGK, 45 – 46) (1) Xác định thành phần TN trong các VD trên và nêu tác dụng của TN đó?. Nội dung cần đạt I. T¸c dông cña tr¹ng ng÷ 1. VD a. TN : + Thờng thờng, vào khoảng đó  Bæ sung vÒ thêi gian + Trªn giµn thiªn lÝ Bổ sung về địa điểm + S¸ng dËy  Bæ sung vÒ thêi gian + Chỉ độ tám chín giờ sáng  Bæ sung vÒ thêi gian b. TN : Về mùa đông  TN thời gian (2) Tr¹ng ng÷ kh«ng ph¶i lµ thµnh phÇn 2. Ghi nhí 1 (SGK, 46) b¾t buéc cña c©u nhng v× sao trong c¸c c©u v¨n trªn, ta kh«ng nªn hoÆc kh«ng thÓ lîc bá TN? * Gọi hs đọc ghi nhớ 1 (SGK, 46) Hoạt động 2 : II. T¸ch tr¹ng ng÷ thµnh c©u riªng * Gọi hs đọc VD II1 (SGK, 46) 1. VD (SGK, 46) (3) Hãy chỉ ra TN của câu đứng trớc. - TN 1 : Để tự hào với tiếng nói của mình So sánh TN trên với câu đứng sau để - TN 2 : “ Và để tin tởng hơn nữa vào tơng thÊy sù gièng nhau vµ kh¸c nhau? lai của nó ” tách thành câu riêng để nhấn (4) ViÖc t¸ch thµnh phÇn TN thµnh mét m¹nh ý cña TN 2..

(117) c©u riªng cã t¸c dông g×? * Gọi hs đọc ghi nhớ 2 (SGK, 47) Hoạt động 3 :. 2. Ghi nhí 2 (SGK, 47) III. LuyÖn tËp BT1 (SGK, 47): a. TN : - ë lo¹i bµi thø nhÊt… - ë lo¹i bµi thø hai…  TN chØ tr×nh tù lËp luËn b. TN : §· bao lÇn…LÇn ®Çu tiªn chËp ch÷ng bíc ®i…LÇn ®Çu tiªn tËp b¬i…LÇn ®Çu tiªn ch¬i bãng bµn…Lóc cßn häc phæ th«ng…vÒ m«n ho¸…  TN chØ tr×nh tù cña c¸c lËp luËn BT2 (SGK, 47 – 48) a. - TN đợc tách : “ Năm 72 ” - T¸c dông : NhÊn m¹nh thêi ®iÓm hi sinh cña nh©n vËt b. - TN đợc tách : “ Trong lúc…bồn chồn” - T¸c dông : NhÊn m¹nh th«ng tin ë nßng cèt c©u BT3 (SGK, 48) * Gîi ý : - Tự hào về sự giàu đẹp của TV - Bảo vệ, giữ gìn sự trong sáng đó của TV. E. DÆn dß ChuÈn bÞ ND kiÓm tra bµi 1 tiÕt TV + Câu đặc biệt, câu rút gọn, thêm trạng ngữ cho câu + Tõ ghÐp, l¸y, tõ HV + C¸c biÖn ph¸p tu tõ : so s¸nh, ®iÖp. TiÕt 90 :. KiÓm tra tiÕng ViÖt. A. Mục tiêu cần đạt - KiÓm tra kiÕn thøc vÒ c¸c kiÓu c©u theo cÊu t¹o ng÷ ph¸p : C©u rót gän, câu đặc biệt và thêm trạng ngữ vào cho câu - RÌn luyÖn kü n¨ng ph¸t hiÖn vµ vËn dông c¸c kiÓu c©u trªn vµo viÕt v¨n b¶n B. ChuÈn bÞ 1. GV : Đề bài, đáp án. 2. HS : ¤n luyÖn C. Khởi động 1. KiÓm tra 2. Bµi míi.

(118) D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Đề bài trong sổ lu đề E. DÆn dß - Thu bµi chÊm - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 91 : C¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt (vÒ t¹o lËp v¨n b¶n, vÒ v¨n b¶n lËp luËn chứng minh,…) để việc học cách làm làm bài có cơ sở chắc chắn hơn - Bớc đầu nắm đợc cách thức cụ thể trong việc làm một bài văn lập luận chøng minh, nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý vµ nh÷ng lçi cÇn tr¸nh khi lµm bµi B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, “ N©ng cao NV 7 ” 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Gv cho hs th¶o luËn (1) Yêu cầu chung của đề là gì? Câu TN khẳng định điều gì? “ ChÝ ” ë ®©y cã nghÜa lµ g×? (2) Cã mÊy c¸ch lËp luËn CM? XÐt vÒ thùc tÕ th× sÏ lËp luËn CM ntn? (Hs quan s¸t SGK vµ tr¶ lêi theo gîi ý SGK, 48). Nội dung cần đạt I. C¸c bíc lµm bµi v¨n lËp luËn CM 1. Tìm hiểu đề và tìm ý §Ò bµi : Nh©n d©n ta thêng nãi : “ Cã chÝ thì nên ”. Hãy CM tính đúng đắn của câu TN đó a. Yªu cÇu thÓ lo¹i : CM b. ND cña c©u TN : “ Chí ” : hoài bão, lí tởng tốt đẹp, ý chí, nghÞ lùc, sù kiªn tr×  Cã “ chÝ ” th× sÏ thµnh c«ng trong mäi viÖc c. C¸ch lËp luËn : - LËp luËn CM b»ng lÝ lÏ - LËp luËn Cm b»ng dÉn chøng 2. LËp dµn ý Hoạt động 2 : (3) Mét VB nghÞ luËn thêng gåm mÊy a. MB : Nªu luËn ®iÓm cÇn CM b. TB : Nêu lí lẽ và dẫn chứng để chứng tỏ phÇn chÝnh? §ã lµ nh÷ng phÇn nµo? Bài văn CM có nên đi ngợc lại quy luật luận điểm là đúng đắn.

(119) chung đó hay không? (4) Với đề bài trên, em sẽ xây dựng mét dµn ý ntn? Hoạt động 3 : * Gọi hs đọc các đoạn MB ở mục 3 trong SGK (5) Khi më bµi cã cÇn lËp luËn kh«ng? Ba c¸ch më bµi kh¸c nhau vÒ c¸ch lËp luËn ntn? C¸c c¸ch MB Êy cã phï hîp víi yªu cÇu cña bµi kh«ng? (6) Làm thế nào để đoạn đầu tiên của thân bài liên kết đợc với MB? Cần làm gì để các đoạn sau của TB liên kết đợc với đoạn trớc đó? (7) Nªn viÕt ®o¹n ph©n tÝch lÝ lÏ ntn? Nªn ph©n tÝch lÝ lÏ nµo tríc?Nªu lÝ lÏ tríc råi ph©n tÝch hay ngîc l¹i? T¬ng tù nh thÕ, nªn viÕt ®o¹n nªu dÉn chøng ntn? * Gọi hs đọc đoạn KB và nhận xét (8) KÕt bµi Êy cã phï hîp víi MB cha? KB cho thấy luận điểm đã đợc CM cha? * Gọi hs đọc GN (SGK, 50). c. KB : Nêu ý nghĩa của luận điểm đã đợc CM 3.ViÕt bµi a.ViÕt MB : -Đi thẳng vào vấn đề -Suy từ cái chung đến cái riêng -Suy tõ t©m lÝ con ngêi. b.TB -Dïng tõ, ng÷, c©u chuyÓn tiÕp gi÷a c¸c ®o¹n v¨n. c. KB 4. §äc l¹i vµ söa ch÷a II. Ghi nhí (SGK, 50). E. DÆn dß - BTVN : PhÇn luyÖn tËp. TiÕt 92 : LuyÖn tËp lËp luËn chøng minh A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn CM - Vận dụng đợc những hiểu biết về cách làm một bài văn CM cho một nhận định, một ý kiến về một vấn đề xã hội gần gũi, quen thuộc B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi.

(120) D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : (1) Đọc kỹ đề và gạch chân những từ ngữ quan trọng để tìm ra thể loại và nội dung nghÞ luËn. Hoạt động 2 : *Gv cho hs th¶o luËn nh÷ng c©u hái (2) Em h·y diÔn gi¶i ý nghÜa cña hai c©u TN (3) Em sÏ ®a nh÷ng biÓu hiÖn nµo trong cuộc sống để chứng minh cho đạo lý ấy? (Quan s¸t thªm môc c trong SGK). Hoạt động 3 :. Nội dung cần đạt * §Ò bµi : Chøng minh r»ng nh©n d©n VN từ xa đến nay luôn luôn sống theo đạo lí “ ăn quả nhớ kẻ trồng cây ”, “ Uèng níc nhí nguån ” I. Tìm hiểu đề - ThÓ lo¹i : NghÞ luËn CM - ND : Lòng biết ơn những ngời đã tạo ra thành quả để mình hởng II. T×m ý + DiÔn gi¶i nghÜa cña 2 c©u TN :  NghÜa ®en  NghÜa bãng : Lßng biÕt ¬n + Nh÷ng biÓu hiÖn trong cuéc sèng  BiÕt ¬n «ng bµ, cha mÑ, tæ tiªn  Biết ơn những ngời đã giúp đỡ mình  BiÕt ¬n anh hïng d©n téc, nh÷ng chiÕn sĩ, ngời có công với đất nớc III. Dµn ý 1. MB 2.TB - Từ xa, DTVN đã luôn nhớ tới cội nguån, lu«n lu«n biÕt ¬n - Đến nay đạo lý ấy vẫn đợc những con ngời thời đại tiếp tục phát huy. 3. KB IV. ViÕt ®o¹n v¨n a. ViÕt ®o¹n më bµi. Hoạt động 4 : * Gv cho hs tham kh¶o c¸c ®o¹nMB ë tiết học trớc để từ đó luyện viết phần MB * Gv cho hs đọc lại đoạn 2 trong bài “ Tinh thần yêu nớc của nhân dân ta ” để b. Viết đoạn thân bài häc tËp c¸ch nªu luËn ®iÓm, c¸ch ®a dÉn chøng, c¸ch ph©n tÝch dÉn chøng cña HCM. Hs viÕt mét ®o¹n phÇn TB * Gäi 3 hs lªn b¶ng thùc hµnh luyÖn tËp viÕt phÇn MB, TB, KB c. KB  GV vµ hs nhËn xÐt, söa ch÷a. E. DÆn dß - Hoµn thµnh bµi viÕt trªn - So¹n bµi : + §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå + ý nghÜa v¨n ch¬ng.

(121) TiÕt 93 : §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận đợc qua bài văn một trong những phẩm chất cao đẹp của Bác Hồ là đức tính giản dị : giản dị trong lối sống, trong quan hệ với mọi ngời, trong viÖc lµm vµ lêi nãi, bµi viÕt - Nhận ra và hiểu đợc nghệ thuật nghị luận của tác giả trong bài, đặc biệt lµ c¸ch nªu dÉn chøng cô thÓ, toµn diÖn, râ rµng, kÕt hîp víi gi¶i thÝch, b×nh luËn ng¾n gän mµ s©u s¾c. - Nhớ và thuộc đợc một số câu văn hay, tiêu biểu trong bài B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, ch©n dung B¸c Hå bªn nhµ sµn 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : (1) Dùa vµo chó thÝch *, h·y giíi thiÖu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ Ph¹m V¨n §ång vµ VB “ §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå” * Gọi hs đọc VB (2) Hãy xác định bố cục của VB. Hoạt động 2 : * Yªu cÇu hs quan s¸t hai ®o¹n v¨n ®Çu (3) LuËn ®iÓm cña bµi v¨n lµ g×? LuËn điểm đợc thể hiện trong những câu văn nµo?  Luận điểm này đề cập đến hai phạm vi đời sống của Bác Hồ, đó là đời sống cách mạng to lớn và đời sống hàng ngµy gi¶n dÞ. Em nhËn thÊy VB nµy tËp trung làm nổi rõ phạm vi đời sống nào cña B¸c Hå. * Hs quan s¸t ®o¹n v¨n 3 (4) Tác giả đề cập tới lối sống giản dị cña B¸c ë nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? §Ó lµm râ nÕp sinh ho¹t cña B¸c, t¸c giả đã dựa trên những chứng cớ nào?. Nội dung cần đạt I.T×m hiÓu chung 1.T¸c gi¶ : Mét trong nh÷ng häc trß xuÊt s¾c, vµ lµ céng sù gÇn gòi cña Chñ tÞch HCM 2. VB lµ ®o¹n trÝch tõ bµi diÔn v¨n cña Ph¹m V¨n §ång trong lÔ kû niÖm 80 n¨m ngµy sinh Chñ tÞch HCM (19 – 5 – 1970) 3. §äc vµ t×m hiÓu bè côc Bè côc gåm 2 phÇn : - Phần 1 : Từ đầu  “ tuyệt đẹp ” : nhận xét chung về đức tính giản dị của Bác. - PhÇn 2 : Cßn l¹i : Nh÷ng biÓu hiÖn cña đức tính giản dị của Bác II. Ph©n tÝch 1. Nhận định về đức tính giản dị của Bác Hå - LuËn ®iÓm : §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå + ThÓ hiÖn :  Câu nhan đề  “ Sự nhất quán giữa… đời sống bình thờng của Bác ”  Chñ yÕu nãi vÒ : §êi sèng gi¶n dÞ hµng ngµy cña Ngêi, trong s¸ng, thanh b¹ch, tuyệt đẹp 2. Những biểu hiện của đức tính giản dị cña B¸c Hå a. NÕp sinh ho¹t - C¸ch ¨n : “ B÷a c¬m chØ cã vµi ba mãn” - C¸ch ë : “ C¸i nhµ sµn chØ cã ván vÑn vµi.

(122) NhËn xÐt vÒ c¸ch ®a dÉn chøng trong ®o¹n (5) Trong ®o¹n v¨n, t¸c gi¶ dïng h×nh thøc CM kÕt hîp víi BL vµ BC. H·y chỉ ra các câu văn BL và BC đó và nêu t¸c dông? (6) Trong ®o¹n v¨n tiÕp theo, t¸c gi¶ gi¶i thÝch vµ b×nh luËn vÒ lÝ do vµ ý nghĩa của đức tính giản dị của Bác ntn? * Hs quan s¸t ®o¹n 5 (7) §Ó lµm s¸ng tá sù gi¶n dÞ trong cách nói và viết của Bác, tác giả đã dẫn chøng nh÷ng c©u nãi nµo cña B¸c? T¹i sao tác giả dùng những câu nói này để CM? Em h·y dÉn thªm nh÷ng c©u nãi, câu thơ của Bác để CM. Hoạt động 3 : * Gọi hs đọc ghi nhớ (SGK, 55). ba phßng…” - Cách làm việc : “ Suốt đời làm việc…”  Dẫn chứng chọn lọc, tiêu biểu, đời thờn, gần gũi với mọi ngời nên dễ hiểu, dễ thuyÕt phôc - PTB§ : KÕt hîp CM + BL + BC b. Gi¶n dÞ trong c¸ch nãi vµ viÕt - Nh÷ng c©u nãi gi¶n dÞ : “ Không có gì quý hơn độc lập tự do”, “ Nớc VN là một…không bao giờ thay đổi ”  Næi tiÕng, ng¾n gän, dÔ hiÓu, dÔ nhí III. Ghi nhí (SGK, 55). E. DÆn dß - Đọc bài đọc thêm - So¹n bµi “ ý nghÜa v¨n ch¬ng ”. Tiết 94 : Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc khái niệm câu chủ động và câu bị động - Nắm đợc mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động sang câu bị động B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, ch©n dung B¸c Hå bªn nhµ sµn 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : *Gv ®a ra hai VD a1, a2 (1) Xác định CN và VN trong các câu. CN ë c©u a1 vµ a2 cã mqh ntn víi ho¹t động ở VN, với ngời, với vật đợc nêu trong VN? Từ đó rút ra nhận xét thế nào là câu chủ động? Cho VD? * Gv chuyÓn hai c©u trªn sang c©u bÞ động b1 và b2. (2) CN ë VD b1 vµ b2 cã quan hÖ ntn víi hoạt động ở VN, với ngời, với vật đợc nêu trong VN? Từ đó rút ra nhận xét thế nào là câu chủ động? Cho VD? * Gọi hs đọc GN 1 (SGK, 57). Nội dung cần đạt I. Câu chủ động, câu bị động 1. VD : a1 : Mäi ngêi yªu mÕn em a2 : Con mÌo b¾t con chuét  CN là ngời, vật thực hiện hoạt động hớng vào ngời và vật b1 : Em đợc mọi ngời yêu mến b2 : Con chuét bÞ con mÌo vå  CN là ngời, vật đợc hoạt động của ngời và vật khác hớng vào. 2. Ghi nhí 1 (SGK, 57) II. Mục đích của việc chuyển đổi câu.

(123) Hoạt động 2 : * Quan s¸t VD 1(SGK, 57) (3) Em sẽ chọn câu a hay câu b để điền cµo chç cã dÊu ba chÊm trong ®o¹n v¨n? Gi¶i thÝch v× sao em chän c¸ch viÕt nh thÕ? * Gọi hs đọc GN 2 (SGK, 58). Hoạt động 3 :. chủ động thành câu bị động 1.VD : - Điền VD b “ Em đợc mọi ngời yêu mến ”  T¸c dông : Gióp cho viÖc liªn kÕt trong c©u tèt h¬n, hîp l«gic h¬n. 2. Ghi nhí 2 (SGK, 58). III. LuyÖn tËp * BT (SGK, 58) Câu bị động : + Có khi đợc trng bày trong tủ kính, trong b×nh pha lª […] + Tác giả… đệ nhất thi sĩ * BT mở rộng : Cho câu chủ động : Yêu cầu hs chuyển thành câu bị động 1. ánh đèn nê - ông chiếu sáng khuôn mÆt mäi ngêi.  Khuôn mặt mọi ngời đợc chiếu sáng bởi ánh đèn 2. Mäi ngêi ca ngîi c«ng lao to lín cña B¸c  Công lao to lớn của Bác đợc mọi ngời ca ngîi. 3. ChiÕc xe ca ®ang ®©m vµo mét chiÕc xe đạp  Chiếc xe đạp bị chiếc xe ca đâm vào 4. Níc Ph¸p s¶n xuÊt níc hoa næi tiÕng nhÊt thÕ giíi  Nớc hoa nổi tiếng nhất thế giới đợc s¶n xuÊt t¹i Ph¸p. E. DÆn dß - ChuÈn bÞ lµm bµi v¨n nghÞ luËn CM hai tiÕt t¹i líp - Tham khảo các đề (SGK, 58 – 59). TiÕt 95 + 96 :. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5 V¨n nghÞ luËn chøng minh.

(124) A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - ¤n tËp vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn CM, còng nh c¸c kiÕn thøc v¨n vµ TV có liên quan đến bài làm, để có thể vận dụng kiến thức đó vào việc tạp làm mét bµi v¨n lËp luËn CM cô thÓ. - Có thể tự đánh giá chính xác hơn trình độ tập làm văn của bản thân để có phơng hớng phấn đấu phát huy u điểm và sửa chữa khuyết điểm B. ChuÈn bÞ 1. GV : Đề bài, đáp án. 2. HS : ¤n luyÖn C. Khởi động 1. KiÓm tra 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Đề bài trong sổ lu đề E. DÆn dß - Thu bµi chÊm - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 97 : ý nghÜa v¨n ch¬ng A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc quan niệm của Hoài Thanh về nguồn gốc cốt yếu nhiệm vụ và c«ng dông cña v¨n ch¬ng trong lÞch sö loµi ngêi. - Hiểu đợc phần phong cách nghị luận văn chơng của Hoài Thanh B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, cuèn “ Thi nh©n ViÖt Nam ”, ¶nh ch©n dung Hoµi Thanh 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : Dựa vào chú thích *, giới thiệu đôi nét vÒ t¸c gi¶ Hoµi Thanh vµ VB “ ý nghÜa v¨n ch¬ng”? * Gv đọc và hs đọc kết hợp với giải thÝch tõ khã Xác định thể loại VB bằng cách lựa. Nội dung cần đạt I.T×m hiÓu chung 1.T¸c gi¶ (1909 – 1982) : Mét nhµ phª b×nh v¨n häc xuÊt s¾c 2. VB : - ThÓ lo¹i : nghÞ luËn v¨n ch¬ng.

(125) chọn phơng án đúng nhất : a. NghÞ luËn chÝnh trÞ b. NghÞ luËn x· héi c. NghÞ luËn nhËt dông d. NghÞ luËn v¨n ch¬ng Xác định bố cục của VB và tìm ND t- - Bố cục : ¬ng øng? + PhÇn 1 : Tõ ®Çu  “ mu«n loµi ” : Nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch¬ng + PhÇn 2 : Cßn l¹i : ý nghÜa vµ c«ng dông của văn chơng đối với cuộc sống con ngời II. Ph©n tÝch Hoạt động 2 : 1. Nêu vấn đề (1) Quan s¸t ®o¹n v¨n ®Çu vµ cho biÕt - KÓ mét c©u chuyÖn rÊt tù nhiªn, hÊp dÉn tác dụng của đoạn văn so với toàn bài, và xúc động em có nhận xét gì về cách mở bài đó?  Phong cách nghị luận khá độc đáo của (2) Tõ c©u chuyÖn Êy, t¸c gi¶ nªu râ Hoµi Thanh nguån gèc cña v¨n ch¬ng lµ g×? Quan -Nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch¬ng lµ lßng niÖm Êy cã hoµn toµn chÝnh x¸c th¬ng ngêi vµ réng ra th¬ng c¶ mu«n vËt, kh«ng? Thö t×m mét vµi dÉn chøng v¨n mu«n loµi học mà em biết để minh chứng cho ý kiÕn cña Hoµi Thanh? * Gọi hs đọc đoạn 2 2. ý nghÜa vµ c«ng dông cña v¨n ch¬ng (3) Em hiểu ý luận điểm : “ Văn chơng -Văn chơng phản ánh đời sống, thậm chí sẽ là hình dung của sự sống muôn hình sáng tạo ra đời sống (thế giới loài vật v¹n trîng.Ch¼ng nh÷ng thÕ, v¨n ch¬ng trong “ DÕ mÌn…”, trong “ Lao xao ”) cßn s¸ng t¹o ra sù sèng… ” ntn? Cho một vài VD để CM? - V¨n ch¬ng gióp cho t×nh c¶m vµ gîi (4) XuÊt ph¸t tõ t×nh c¶m, v¨n ch¬ng lßng vÞ tha : có thể đem lại cho ngời đọc những gì + Gợi sự đồng cảm, đồng điệu về tâm hồn + G©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m mµ ta kh«ng vµ ntn theo Hoµi Thanh? cã hoÆc cha cã + LuyÖn cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta s½n cã  V¨n ch¬ng lµm cho t×nh c¶m cña ngêi đọc trở nên phong phú, sâu sắc,tốt đẹp hơn - Văn chơng làm đẹp và hay những thứ b×nh thêng (5) Văn chơng làm giàu, làm đẹp cho - Văn chơng làm giàu sang cho lịch sử cuộc sống đợc tác giả luận chứng ntn? nhân loại. Hoạt động 3 : (6) Tãm t¾t hÖ thèng luËn ®iÓm vµ luËn chøng cña Hoµi Thanh trong v¨n b¶n? * Gọi hs đọc GN (SGK, 63) Yªu cÇu hs lµm bµi luyÖn tËp (SGK, 63) * Gîi ý : - Ca dao dạy ta thêm yêu quê hơng, đất nớc, con ngời, giúp ta hiểu và đồng cảm với cuộc sống của ngời lao động. - Cảm thông và đồng cảm với Đặng TrÇn C«n vµ ngêi chinh phô buån “ Lßng chµng ý thiÕp, ai sÇu h¬n ai ” - Tình bạn qua bài “ Bạn đến chơi nhà ” “ §· bÊy l©u nay…. III. Tæng kÕt Ghi nhí (SGK, 63).

(126) …………………………” E. DÆn dß ChuÈn bÞ kiÓm tra mét tiÕt v¨n * Giíi h¹n : - Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta - TV giàu và đẹp - Tôc ng÷ * KiÓu bµi : - Kh¸i niÖm tôc ng÷ vµ ph©n tÝch mét c©u tôc ng÷ - Tr¶ lêi c©u hái cho mét ®o¹n v¨n - ViÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn CM cho mét luËn ®iÓm. TiÕt 98 :. KiÓm tra v¨n (1 tiÕt). A. Mục tiêu cần đạt - Kiểm tra hiểu biết của hs về tục ngữ, các văn bản nghị luận đã học - RÌn luyÖn kü n¨ng ph©n tÝch tôc ng÷, mét ®o¹n v¨n nghÞ luËn, dùa trªn cơ sở đó tự viết một đoạn văn nghị luận B. ChuÈn bÞ 1. GV : Đề bài, đáp án. 2. HS : ¤n luyÖn C. Khởi động 1. KiÓm tra 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Đề bài trong sổ lu đề.

(127) E. DÆn dß - Thu bµi chÊm - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 99 : Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc các cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động - Thực hành đợc thao tác chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, c©u vµ b×nh diÖn ng÷ ph¸p TV 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1: * Gọi hs đọc VD (1) Hai c©u cã g× gièng vµ kh¸c nhau? Hãy chuyển đổi hai câu trên thành câu bị động?. Nội dung cần đạt I. Cách chuyển động câu chủ động thành câu bị động 1. VD (SGK, 64) * Gièng nhau : + Miªu t¶ cïng mét sù viÖc + Cùng là câu bị động * Kh¸c nhau : + Câu a dùng từ “ đợc ” + Câu b không dùng từ “ đợc ” (2) Nh vậy có mấy cách chuyển đổi câu * Chuyển thành câu chủ động : “ Ngời ta chủ động thành câu bị động? Hãy trình đã học cách màn điều treo ở đầu bàn thờ «ng v¶i xuèng tõ h«m “ ho¸ vµng ” bày các cách đó? 2. Ghi nhí (SGK, 64) * BT nhanh (3) Nh÷ng c©u trªn cã ph¶i lµ nh÷ng c©u * BT nhanh a. Bạn em đợc giải nhất trong kỳ thi hs bị động không? Vì sao? giái. b. Tay em bÞ ®au  Không phải câu nào có từ “ bị ”, “ đợc ” cũng là câu bị động.

(128) II. LuyÖn tËp Hoạt động 2 : BT1 (SGK, 65) a. Ngôi chùa ấy đợc (một bhà s vô danh) x©y tõ thÕ kû XIII hoÆc : Ng«i chïa Êy x©y tõ thÕ kû XIII b.Tất cả các cánh cổng chùa đợc làm b»ng gç lim hoÆc : TÊt c¶ c¸nh cæng chïa lµm b»ng gç lim BT2 (SGK, 65) a. Câu bị động : Em đợc thầy giáo phê bình  Câu bị động mang từ “ đợc ” hàm ý đánh giá tích cực về sự việc đợc nói đến trong c©u. Em bÞ thÇy gi¸o phª b×nh  Câu bị động mang từ “ bị ” hàm ý đánh giá tiêu cực về sự việc đợc nói đến trong c©u. b. Ng«i nhµ Êy bÞ ph¸ ®i  S¾c th¸i tiªu cùc Ngôi nhà ấy đợc phá đi  Sắc thái tích cùc BT3 (SGK, 65) - Cã c©u më ®Çu ®o¹n : §óng ND - Có câu thân đoạn : SD đúng câu bị động - Cã c©u kÕt ®o¹n. TiÕt 100 : LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n chøng minh A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh - Biết vận dụng những hiểu biết đó vào việc viết một đoạn văn chứng minh cô thÓ B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, giao nhiÖm vô cho hs viÕt mét ®o¹n v¨n CM ng¾n theo mét trong số các đề trong SGK tr. 65 - 66 2. HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù híng dÉn cña GV C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh. Nội dung cần đạt.

(129) Hoạt động 1 : I. ViÕt ®o¹n v¨n CM (1) Nhắc lại yêu cầu đối với một đoạn văn CM * Gîi ý : - §o¹n v¨n chØ lµ mét bé phËn cña bµi v¨n, v× vËy ph¶i cã c©u liªn kÕt, chuyÓn ®o¹n. - Câu chủ đề nêu rõ luận điểm của đoạn (VÞ trÝ : §Çu ®o¹n hoÆc cuèi ®o¹n). C¸c c©u kh¸c ph¶i liªn kÕt chÆt chÏ lµm s¸ng tá cho luËn ®iÓm - C¸ch lùa chän, s¾p xÕp dÉn chøng, lÝ lÏ hîp lý, râ rµng theo mét tr×nh tù lËp luËn nhất định. Hoạt động 2 : * Gäi lÇn lît hai hs lªn b¶ng tr×nh bµy ®o¹n v¨n  Gv vµ hs nhËn xÐt, söa ch÷a vµ bæ sung * Gợi ý cho đề văn : Văn chơng gây cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã Dµn ý ®o¹n : - Ta là ngời đọc, ngời thởng thức tác phẩm v¨n ch¬ng. - Nhng t×nh c¶m ta kh«ng cã lµ nh÷ng t×nh cảm mới mà ta có đợc sau khi đọc tác phÈm. Cã thÓ lµ lßng vÞ tha, tÝnh cao thîng, lßng c¨m thï c¸i ¸c, c¸i gi¶ dèi, ý chÝ v¬n lªn, muèn ®i xa lËp chiÕn c«ng - V¨n ch¬ng h×nh thµnh trong ta nh÷ng t×nh cảm ấy thông qua cốt chuyện, chủ đề, t tởng, nhân vật, hình ảnh, câu chữ, lời văn… - DÉn chøng : + “ DÕ mÌn phiªu lu kÝ ” :  TÝnh tù lËp  HiÖp nghÜa  Muốn đi xa để lập công + “ C©y tre ViÖt Nam”  TÝnh trung thùc, th¼ng th¾n  Kiªn tr×, nhÉn n¹i  Thñy chung Hoạt động 3 : Gv tổng kết, nhận xét chung - ¦u ®iÓm II. Tæng kÕt - KhuyÕt ®iÓm. E. DÆn dß - So¹n : ¤n tËp v¨n nghÞ luËn.

(130) TiÕt 101 : ¤n tËp v¨n nghÞ luËn A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc luận điểm cơ bản và các phơng pháp lập luận của các bài văn nghị luận đã học. - Chỉ ra đợc các nét riêng đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của mỗi bài nghị luận đã học - Nắm đợc đặc trng chung của văn nghị luận qua sự phân biệt với thể văn kh¸c B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, giÊy khæ lín, phiÕu häc tËp 2. HS : So¹n bµi, 1 bót d¹/1 tæ, b¨ng dÝnh C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động 1 : Hớng dẫn hs tóm tắt về ND và NT của các VB nghị luận đã häc (1) ở học kỳ II, em đã đợc học các VBNL nào? Hãy ghi vào bảng dới đây những néi dung t¬ng øng * Gäi hs lªn b¶ng tr×nh bµy I. Nội dung và đặc điểm nghệ thuật của các văn bản STT 1. 2. 3. 4. T¸c gi¶ §Ò tµi t¸c phÈm nghÞ luËn “Tinh Tinh thÇn thÇn…” yªu níc HCM cña DTVN. “Sù giµu đẹp…” §Æng Thai Mai “§øc tÝnh…” Ph¹m V¨n §ång. Sù giµu đẹp của tiÕng ViÖt. “ý nghÜa…” Hoµi Thanh. V¨n ch¬ng vµ ý nghÜa cña nó đối với con ngêi. §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå. LuËn ®iÓm. Ph¬ng ph¸p NghÖ thuËt lËp luËn D©n ta cã mét Chøng minh Bè côc chÆt lßng nång nµn chÏ, dÉn chøng yªu níc. §ã lµ chän läc, toµn truyÒn thèng quý diÖn, s¾p xÕp b¸u cña ta hîp lý, h×nh ảnh so sánh đặc s¾c TV cã nh÷ng nÐt CM (KÕt hîp Bè côc m¹ch đặc sắc của một gi¶i thÝch) l¹c, luËn cø x¸c thứ tiếng đẹp, một đáng, toàn diện, thø tiÕng hay chÆt chÏ B¸c gi¶n dÞ trong CM (KÕt hîp DÉn chøng x¸c c¸ch ¨n, c¸ch ë, gi¶i thÝch vµ thùc, cô thÓ, c¸ch lµm, c¸ch b×nh luËn) toµn diÖn. Lêi nãi, c¸ch viÕt v¨n gi¶n dÞ mµ giµu c¶m xóc Nguån gèc cña Gi¶i thÝch Tr×nh bµy ng¾n v¨n ch¬ng lµ ë (KÕt hîp gän, gi¶n dÞ, t×nh th¬ng ngêi, b×nh luËn) kÕt hîp víi c¶m th¬ng mu«n loµi, xóc, giµu h×nh mu«n vËt. V¨n ¶nh ch¬ng ph¶n ¸nh vµ s¸ng t¹o ra sù sèng, nu«i dìng vµ lµm giµu t×nh c¶m cña con ngêi.

(131) Hoạt động 2 : Củng cố hiểu biết về đặc trng của văn nghị luận qua sự đối s¸ch víi c¸c lo¹i tr÷ t×nh vµ tù sù * Gv cho hs th¶o luËn theo tæ tríc ë nhµ, lªn líp treo lªn b¶ng.Hs kh¸c nhËn xÐt, söa ch÷a ThÓ lo¹i a.TruyÖn b.Ký c.Th¬ tù sù d.Th¬ tr÷ t×nh e.Tïy bót f.NghÞ luËn. YÕu tè Cèt truyÖn (a, c) Nh©n vËt (b) Nh©n vËt kÓ chuyÖn (a, f) LuËn ®iÓm (f) LuËn cø (f) VÇn, nhÞp (c, d, e). II. §Æc trng cña v¨n nghÞ luËn (2) Dùa vµo sù t×m hiÓu trªn, em h·y ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a v¨n nghÞ luËn vµ c¸c thÓ lo¹i tù sù, tr÷ t×nh - NghÞ luËn : Dïng lÝ lÏ, dÉn chøng vµ b»ng c¸ch lËp luËn nh»m thuyÕt phôc ngêi đọc, ngời nghe về nhận thức. - Tù sù : Ph¬ng thøc miªu t¶ vµ kÓ, nh»m t¸i hiÖn sù vËt, hiÖn tîng, con ngêi, c©u chuyÖn. - Trữ tình : Chủ yếu dùng phơng thức biểu cảm để biểu hiện tình cảm, cảm xúc qua c¸c h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu, vÇn. (3) Thảo luận : Những câu tục ngữ trong bài 18, 19 có thể coi là VBNL đặc biệt kh«ng? V× sao? - Tục ngữ là loại VBNL đặc biệt (Vì những câu tục ngữ khái quát những nhận xÐt, kinh nghiÖm, bµi häc cña d©n gian vÒ tù nhiªn, x· héi, con ngêi. * Gv gọi 1  2 hs đọc ghi nhớ (SGK, 67) III. Ghi nhí (SGK, 67) Hoạt động 3 : Gv hớng dẫn hs luyện tập (4) Em hãy đánh dấu (x) vào trớc câu trả lời đúng nhất. a. Mét bµi th¬ tr÷ t×nh : (X)A : BiÓu hiÖn t×nh c¶m, c¶m xóc qua h×nh ¶nh, nh¹c ®iÖu, vÇn ®iÖu B : Kh«ng cã yÕu tè miªu t¶ vµ kÓ C : Kh«ng sö dông ph¬ng thøc biÓu c¶m b.Trong v¨n b¶n nghÞ luËn : (X)A : Kh«ng cã cèt truyÖn vµ nh©n vËt B : Kh«ng cã luËn ®iÓm vµ luËn cø C : Kh«ng cã t×nh c¶m, c¶m xóc, h×nh ¶nh E. DÆn dß - ¤n l¹i c¸c c©u theo cÊu t¹o ng÷ ph¸p - Soạn : Dùng cụm từ C – V để mở rộng câu.

(132) TiÕt 102 : Dùng cụm chủ – vị để mở rộng câu A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc thế nào là dùng cụm C – V để mở rộng câu (dùng cụm C - V để làm thàn phần câu hoặc thành phần của cụm từ) - Nắm đợc các trờng hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : So¹n bµi, «n l¹i c¸c kiÓu c©u ph©n lo¹i theo cÊu t¹o ng÷ ph¸p C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : (1) Ph©n tÝch cÊu t¹o ng÷ ph¸p cña VD trong SGK? (T×m nh÷ng côm C – V trong câu?). Những từ ngữ nào đứng trớc nó? Những từ ngữ đó thuộc từ loại gì? * Gv kÕt luËn : Nh÷ng côm C – V lµm thành phần trong câu đóng vai trò là phụ ng÷ cho côm DT. (2) Xác định cụm C – V nòng cốt và cụm C – V lµm thµnh phÇn trong c©u vµ nãi râ đó là thành phần nào? * Gv kÕt luËn : Trong c©u cã thÓ cã côm C – V lµm thµnh phÇn c©u (CN, VN, BN, §N, TN) * Gọi hs đọc GN 1(SGK, 68) Hoạt động 2 : * Gọi hs đọc VD (SGK, 68) (3) T×m côm C – V lµm thµnh phÇn c©u hoÆc thµnh phÇn côm tõ trong c¸c c©u sau ®©y, cho biÕt mçi c©u côm C – V lµm thµnh phÇn g×?. Nội dung cần đạt I.Thế nào là dùng cụm C – V để mở réng c©u 1.VD (SGK, 68) a.V¨n ch¬ng/g©y cho ta nh÷ng tc¶m CN VN (Ta/kh«ng cã), luyÖn nh÷ng tc¶m (ta/ C V s½n cã) Côm C – V lµm §N cho DT b.Con mèo/nhảy/làm đổ lọ hoa C V CN VN II.Các trờng hợp dùng cụm C – V để më réng c©u 1.VD (SGK, 68) a.Chị Ba//đến//khiến (tôi/rất vui và CN C V v÷ng t©m) BN. b.Khi b¾t ®Çu kh¸ng chiÕn, nh©n d©n CN * Gv yêu cầu hs quan sát các VD đã phân ta//tinh thần/rất hăng hái C V tÝch trªn b¶ng vµ nhËn xÐt c¸c trêng hîp VN dùng cụm C – V để mở rộng câu. c.Chóng ta//cã thÓ nãi r»ng (trêi sinh Gọi 1  2 hs đọc GN 2 (SGK, 69) Yêu cầu hs tóm tắt lại ND đã học trong bài lá sen/để bao bọc cốm), C V còng nh (trêi sinh cèm/n»m ñ trong l¸ sen). C V d.Tõ ngµy (CMT8/thµnh c«ng) C V.

(133) e.Tay/ cÇm bót, t«i//n¾n nãt tõng nÐt C V ch÷.. Hoạt động 3 : Gäi hs lªn b¶ng ch÷a c©u a, b Hs ë díi lµm BT BT1 (SGK, 69) * Gîi ý : C¸c côm C – V lµm thµnh phÇn : a.(Những ngời chuyên môn/mới định C V đợc) b.(Khuôn mặt/đầy đặn) C V. III. LuyÖn tËp BT2 (BT bæ sung) Thªm côm C – V thÝch hîp vµo chç trống để hoàn thành câu a. Bè vÒ lµ mét tin vui. b. Chóng t«i tin b¹n Êy sÏ nhanh chãng b×nh phôc. c.T«i rÊt yªu con mÌo b¹n TuÊn míi tÆng. d. Cái bàn này chân đã gãy. e.Vai ®eo cÆp, Hµ tung t¨ng tíi trêng. f. T«i rÊt thÝch bµi th¬ anh tÆng.. E. DÆn dß - Lµm BT1 (SGK, 69) - So¹n bµi : T×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn gi¶i thÝch. TiÕt 103 : Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n – tiÕng ViÖt A. Mục tiêu cần đạt Giúp HS củng cố kiến thức và kỹ năng đã học về : - Tôc ng÷, c¸c VB nghÞ luËn - Câu đặc biệt, câu rút gọn, câu có thêm thành phần trạng ngữ - Tạo lập VB nghị luận chứng minh : Cách dùng từ, đặt câu, viết đoạn - Hs tự đánh giá bài làm của mình và rút ra bài học cần thiết B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : Xem lại đơn vị kiến thức đã học để tự chữa bài C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Gv tr¶ bµi, nhËn xÐt u – khuyÕt ®iÓm trong bµi lµm cña hs. * hs quan s¸t bµi lµm cña m×nh vµ tù ch÷a.. Hoạt động 2 : * Gv tr¶ bµi, nhËn xÐt u – nhîc ®iÓm. Nội dung cần đạt I. Tr¶ bµi tiÕng ViÖt 1. ¦u ®iÓm : - Thuộc khái niệm, lấy đợc VD - Xác định đúng câu đặc biệt - Xác định đúng trạng ngữ - Vận dụng đợc thành phần trạng ngữ khi viÕt ®o¹n v¨n 2.Nhîc ®iÓm : - §Æt c©u rót gän cha cã ng÷ c¶nh - Không nêu đợc tác dụng của câu đặc biệt - Sö dông c©u rót gän khi viÕt ®o¹n cßn sai nhiÒu II. Tr¶ bµi v¨n 1. ¦u ®iÓm :.

(134) trong bµi lµm cña hs. * Hs quan s¸t bµi lµm cña m×nh vµ tù ch÷a. - Hiểu khái niệm, phân tích đợc câu tục ngữ vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt - Xác định đợc câu mang luận điểm - Vận dụng viết đợc đoạn văn chứng minh 2. Nhîc ®iÓm : - Cha nêu đợc VD và phân tích VD Hoạt động 3 : III.Tr¶ bµi tËp lµm v¨n E. DÆn dß : - So¹n bµi “ Sèng chÕt mÆc bay” TiÕt 104 : T×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn gi¶i thÝch A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Bớc đầu nắm đợc mục đích, tính chất và yếu tố của kiểu bài văn nghị luận giải thích, nhận diện và phân tích các đề bài nghị luận giải thích, so sánh với các đề nghị luận chứng minh B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA 2. HS : Xem lại đơn vị kiến thức đã học để tự chữa bài C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Cã hs hái : + V× sao l¹i cã ma? + H¹nh phóc lµ g×? + Tại sao lại có hiện tợng động đất? * Gv nãi : Nh vËy, c¸c em thÊy r»ng trong thùc tÕ cuéc sèng cã rÊt nhiÒu hiÖn tîng, kh¸i niÖm c¸c em cha hiểu và có mong muốn đợc lý giải, tìm hiểu. Lẽ tất nhiên phải có ngời lí giải. Nhu cầu đợc tìm hiểu đợc giải thích trong đời sống là rất cần thiết. Hay nói cách khác, trong đời sống chúng ta có nhu cầu đợc giải thích. - Gv có thể nói ngay mục đích giải thích trong đời sèng lµ g×, kÕt hîp víi ghi b¶ng. - Gv ®a thªm VD : V× sao níc biÓn mÆn?  Hs tr¶ lêi - Gv chèt : Muèn gi¶i thÝch ngêi ta ph¶i cã sù hiÓu biết nhất định về vấn đề đó. Chuyển ý : Vậy vấn đề giải thích trong văn nghị luận có gì giống và khác trong đời sống? - Hs đọc câu 2 (SGK, tr.70) (?) Vấn đề cần giải thích trong văn nghị luận là gì? - Hs tr¶ lêi (?) Từ đó, hs đa ra nhận xét : Vấn đề giải thích trong văn nghị luận có khác so với vấn đề giải thích trong đời sống? - Hs suy nghÜ,tr¶ lêi - Gv ph©n tÝch kü h¬n (?) Vậy, mục đích giải thích trong văn nghị luận là g×? - Hs tr¶ lêi Chuyển ý : Để giải thích một vấn đề, một hiện t-. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu vÒ nhu cÇu gi¶i thÝch. 1. Giải thích trong đời sống : - Mục đích : Giúp cho ngời ta hiÓu nh÷ng ®iÒu cha biÕt.. 2. Gi¶i thÝch trong v¨n nghÞ luËn : -Mục đích : +Hiểu rõ vấn đề + N©ng cao nhËn thøc, trÝ tuÖ vµ båi dìng t tëng, t×nh c¶m cho con ngêi. II. T×m hiÓu vÒ phÐp lËp luËn.

(135) ợng nào đó, chúng ta phải tìm hiểu về phép lập luËn gi¶i thÝch * Gv nãi : Khi lµm v¨n chøng minh, chóng ta cÇn tìm hiểu vấn đề cần chứng minh. Còn trong bài giải tích, chúng ta cần tìm hiểu vấn đề giải thích (?) Vấn đề giải thích trong VB này là gì? - Hs tr¶ lêi * Gv nói : Để giải thích vấn đề lòng khiêm tốn, ngời viết đã lầm lợt giải thích qua các bớc nào? -T×m hiÓu ®o¹n 2 (?) Theo em, ®o¹n v¨n nµy gióp em hiÓu ®iÒu g×? - Hs suy nghÜ, tr¶ lêi  TÇm quan träng vµ lîi Ých cña lßng khiªm tèn. (?) Nh vậy, tác giả đã giải thích bằng cách nào? -Hs suy nghÜ, tr¶ lêi  Nªu lªn lîi Ých cña lßng khiªm tèn -Hs đọc đoạn 3 (?) Em h·y chØ ra mèi quan hÖ gi÷a c©u : “ VËy khiªm tèn lµ g×? ” víi nh÷ng c©u cßn l¹i trong ®o¹n v¨n? - Hs tr¶ lêi  Mèi quan hÖ gi÷a c©u hái víi c©u tr¶ lêi (?) Trong đoạn văn này, tác giả đã sử dụng kiểu c©u g×? - Hs suy nghÜ tr¶ lêi  Kiểu câu định nghĩa hay còn gọi là câu đơn có tõ “ lµ ” (?) VËy ®o¹n v¨n nµy t¸c gi¶ gi¶i thÝch b»ng c¸ch nµo? - Gv nói : Để nêu lên khái niệm, định nghĩa về vấn đề nào đó, ngời ta thờng đặt câu hỏi : là gì? (?) §o¹n v¨n tiÕp theo t¸c gi¶ viÕt vÒ néi dung g×?  Hs tr¶ lêi - Em cã thÓ nªu cô thÓ nh÷ng biÓu hiÖn cña lßng khiªm tèn  Hs tr¶ lêi  Nh÷ng biÓu hiÖn cña lßng khiªm tèn. - Gv nói : Những biểu hiện đó làm cho ta hiểu rõ vÒ lßng khiªm tèn. Vµ ®©y còng lµ c¸ch gi¶i thÝch thø ba. (?) Em có thể đặt câu hỏi cho cách giải thích này kh«ng?  Hs tr¶ lêi (?) §o¹n v¨n (5) vÒ h×nh thøc cã g× gièng víi ®o¹n v¨n (3)?  C©u 1 : Nªu c©u hái Nh÷ng c©u cßn l¹i tr¶ lêi cho c©u hái 1. (?) Theo em, bằng cách nào ngời viết đã trả lời câu hái “ T¹i sao con ngêi l¹i ph¶i khiªm tèn?  Hs suy nghÜ, tr¶ lêi  Bằng cách so sánh, đối chiếu giữa hiểu biết của mét con ngêi víi hiÓu biÕt cña nhiÒu ngêi nh h×nh ảnh giọt nớc bé nhỏ giữa đại dơng bao la (?) Cách làm nh vậy nhằm mục đích gì?  Tìm ra nguyên nhân để thấy mỗi con ngời cần ph¶i cã trong m×nh lßng khiªm tèn. Vµ víi c¸ch giải thích này, ngời ta thờng đặt câu hỏi : vì sao?,. gi¶i thÝch - VB “ Lßng khiªm tèn ”. 1. Vấn đề giải thích : Lòng khiªm tèn 2. C¸ch gi¶i thÝch. - Nªu lªn lîi Ých cña lßng khiªm tèn. - Nêu định nghĩa - §Æt c©u hái : lµ g×?. - Nªu biÓu hiÖn cña lßng khiªm tèn §Æt c©u hái : nh thÕ nµo?. - So sánh, đối chiếu.  T×m ra nguyªn nh©n.

(136) t¹i sao? - Gv : Yêu cầu hs đọc thầm đoạn : “ Tóm lại…” (SGK, 70) vµ tr¶ lêi c©u hái sau : §Æt mét c©u hái cã néi dung tr¶ lêi n»m trong ®o¹n v¨n nµy? - Hs trao đổi, thảo luận - Gv nãi vµ chuyÓn ý : C¸c ®o¹n v¨n trªn lµ nh÷ng luËn cø cho bµi v¨n nghÞ luËn gi¶i thÝch vÒ lßng khiªm tèn. §Ó t×m luËn cø tøc lµ t×m c¸ch lµm bµi nghÞ luËn gi¶i thÝch, em ph¶i lµm g×?  §Æt c©u hái vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái ChuyÓn : Mét bµi v¨n nghÞ luËn gi¶i thÝch cã bè côc vµ ph¬ng ph¸p lËp luËn ntn? (?) Hs nh¾c l¹i bè côc cña bµi v¨n nghÞ luËn - Hs tr¶ lêi Từ đó, em hãy chỉ rõ bố cục của bài văn “ Lòng khiªm tèn ”? - Gv nãi : Nh vËy c¸c c¸ch gi¶i thÝch n»m trän ë phÇn th©n bµi. (?) Em h·y nhËn xÐt tr×nh tù lËp luËn trong phÇn thân bài? (hay có thể hỏi, có thể đảo đoạn văn nêu khái niệm lên trớc đoạn văn nêu lợi ích đợc kh«ng?) - Hs suy nghÜ, tr¶ lêi  Cã thÓ s¾p xÕp linh ho¹t c¸c luËn cø trong phÇn thân bài miễn là đạt đợc mục đích : ngời đọc, ngời nghe hiểu đợc vấn đề. (?) Trong mét VB gi¶i thÝch, chóng ta cÇn sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p lËp luËn nµo? - Hs quan s¸t, tr¶ lêi. - Gv cã thÓ lÊy dÉn chøng trong VB “ §øc tÝnh giản dị của Bác Hồ ” để thấy đây là một VB nghị luËn chøng minh, cã sù kÕt hîp ph¬ng ph¸p chøng minh vµ ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch. - Hs lµm bµi trªn phiÕu häc tËp. PhiÕu häc tËp Bµi tËp 1 : Đọc bài văn “ Lòng nhân đạo ” và cho biết : a. Vấn đề giải thích :. §Æt c©u hái : v× sao, t¹i sao? - Làm thế nào để trở thành ngời khiêm tốn? (làm gì, bằng c¸ch nµo?)  §Æt c©u hái vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái : - Lµ g×? - Nh thÕ nµo? - T¹i sao? -Lµm thÕ nµo? III. Bè côc vµ ph¬ng ph¸p lËp luËn 1. Bè côc : 3 phÇn. 2. Ph¬ng ph¸p lËp luËn Sö dông hîp lý c¸c ph¬ng ph¸p lËp luËn IV. Ghi nhí (SGK, 71) V. LuyÖn tËp.

(137) …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …… b. C¸ch gi¶i thÝch (ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch) : …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………. c. Ph¬ng ph¸p lËp luËn : …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ………. Bµi tËp 2 : H·y gi¶i thÝch c©u nãi cña V.I.Lª - Nin : “ Häc, häc n÷a, häc m·i ” Yêu cầu : Đặt câu hỏi để tìm luận cứ Tr¶ lêi : …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ………… Bài tập 3 : Nhận diện một đề bài giải thích. TiÕt 105 + 106 : Sèng chÕt mÆc bay A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS c¶m nhËn : - Néi dung hiÖn thùc vµ ý nghÜa t tëng cña truyÖn, thÓ hiÖn qua viÖc miªu tả một tên quan phủ vô trách nhiệm tới táng tận lơng tâm đối với tính mạng và tµi s¶n c¶u nh©n d©n. - Những giá trị đặc sắc của truyện B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, ¶nh ch©n dung Ph¹m Duy Tèn, t liÖu tham kh¶o, b¶ng phô 2. HS : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 :. Nội dung cần đạt I.T×m hiÓu chung.

(138) (1) Dùa vµo chó thÝch *, h·y giíi thiÖu đôi nét về tác giả và hoàn cảnh sáng tác v¨n b¶n? * Gọi hs đọc và yêu cầu hs xác định : - ThÓ lo¹i - Gi¶i thÝch tõ khã - Bè côc - Tãm t¾t ng¾n gän ND cèt truyÖn (?) Träng t©m miªu t¶ n»m ë ®o¹n nµo? (§o¹n 2). (2) §äc kü toµn truyÖn, theo dâi m¹ch truyện từ đầu đến cuối, chúng ta thấy tác giả đã sử dụng những biện pháp nghÖ thuËt chñ yÕu nµo? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ nh÷ng biÖn ph¸p NT nµy? (Hs dùa vµo c©u 2 vµ 3 trong SGK, phần “ Đọc – hiểu VB ” để trả lời. * Gv chuyÓn ý sang ph©n tÝch Hoạt động 2 : (3) Phép tơng phản đợc tác giả sử dụng trong VB ntn? - Mét bªn lµ c¶nh tîng nh©n d©n ®ang vật lộn căng thẳng, vất vả đến cực độ trớc nguy cơ vỡ đê. Một bên là cảnh quan phñ cïng nha l¹i, ch¸nh tæng lao vµo cuéc tæ t«m ngay trong khi hä “ ®i hộ đê ”. (4) Cảnh hộ đê đợc miêu tả ntn? (5) Trong đình, quan phụ mẫu và đám nha l¹i, lÝnh tr¸ng ë ®©y còng ®ang lµm nhiệm vụ hộ đê. Nhng hãy xem họ hộ đê ntn?. 1. T¸c gi¶ : Lµ mét trong sè Ýt ngêi cã thµnh tùu ®Çu tiªn vÒ thÓ lo¹i truyÖn ng¾n hiện đại. 2. T¸c phÈm : - Thể loại : truyện ngắn hiện đại - Bè côc : +Tõ ®Çu  “ Háng mÊt ” : C¶nh d©n chúng hộ đê + TiÕp theo  “ §iÕu mµy ! ”  C¶nh quan phủ và nha lại đánh tổ tôm. + Còn lại : Cảnh đê vỡ, nhân dân lâm vào c¶nh th¶m sÇu kÓ sao cho xiÕt - Tãm t¾t : TruyÖn kÓ chuyÖn mét “ quan phô mÉu ” ung dung ¨n ch¬i bµi b¹c trong cảnh vỡ đê, nhân dân trên một vùng rộng lớn chìm đắm trong thảm hoạ.. II. Ph©n tÝch 1. Cảnh hộ đê - Ngời rất đông - Lµm viÖc rÊt vÊt v¶ - ¢m thanh dån dËp, ån µo - Søc ngêi ngµy cµng gi¶m, mµ søc trêi th× ngµy cµng t¨ng.. 2. Cảnh trong đình - N¬i ë : Cao vµ v÷ng ch·i - Thµnh phÇn : Quan phô mÉu, c¸c nha l¹i, lÝnh lÖ, ngêi nhµ…Vai vÕ trËt tù nh mét triều đình thu nhỏ. - Quan phô mÉu : (6) Tác giả đặc biệt chú ý miêu tả ai? + Có kẻ hầu ngời hạ + Vật dụng sang trọng, đầy đủ Dựa vào đâu mà em biết điều đó? + Giäng nãi uy nghiªm + Cã ngêi ngåi hÇu bµi  NT tả thực, tô đậm sự đối lập từng chi tiết cụ thể, sinh động. Qua đó hé mở sự vô trách nhiệm của “ quan cha mẹ ” đối với d©n. (7) Cïng trong mét thêi ®iÓm, cïng trên một mặt đê nhng lại diễn ra hai c¶nh tîng hoµn toµn tr¸i ngîc nhau, em có nhận xét gì về NT miêu tả đó của t¸c gi¶? * ChuyÓn ý : C©u chuyÖn chØ dõng l¹i ë cảnh đối lập cũng là sự tố cáo mãnh - Cảnh đánh bài.

(139) liệt. Tác giả không dừng ở đấy mà còn n©ng m©u thuÉn ntn? - M©u thuÉn gi÷a v¸n bµi cña quan đang đến hồi quyết định và tình thế gay cấn của khúc đê mỗi lúc càng nguy cÊp.. (8) Theo dâi ®o¹n cuèi VB, cho biÕt t¸c giả đã kết hợp ngôn ngữ miêu tả với biÓu c¶m ntn? T¸c dông cña c¸ch dïng ng«n ng÷ nµy?. (9) Th¶o luËn : C¶m nhËn cña em vÒ gi¸ trÞ cña truyÖn “ Sèng chÕt mÆc bay ” vÒ ND ph¶n ¸nh hiÖn thùc? ND nh©n đạo? Đặc sắc NT?. Hoạt động 4 : E. DÆn dß - So¹n “ Nh÷ng trß lè hay lµ V¶en vµ Phan Béi Ch©u ”. + C¶nh 1 :  Ngoài xa, tiếng kêu vang trời dậy đất  Mäi ngêi giËt nÈy m×nh  Quan vẫn điềm nhiên, thay đổi thế ngồi, ch¬i tiÕp. + C¶nh 2 :  TiÕng kªu rÇm rÜ…tr©u bß kªu vang tø phÝa.  Ai nấy đều nôn nao sợ hãi  Quan vÉn th¶n nhiªn. + C¶nh 3 :  Mét ngêi nhµ quª m×nh mÈy lÊm l¸p : “…Bẩm…quan lớn…vỡ đê mất rồi ”  Thầy đề sợ quên cả bốc bài.  Quan quát tháo, đổ vấy trách nhiệm cho ngêi kh¸c.Quan ï to cêi tho¶ m·n.  KÕt hîp gi÷a t¬ng ph¶n, t¨ng cÊp, t¸c gi¶ v¹ch trÇn bé mÆt v« tr¸ch nhiÖm, tµn ¸c “ lßng lang d¹ thó ” cña quan phô mÉu. 3. Cảnh đê vỡ “ Kh¾p mäi n¬i…ngËp hÕt ”  ng«n ng÷ miªu t¶ “ KÎ sèng kh«ng cã chç…kÓ sao cho xiÕt”  ng«n ng÷ biÓu c¶m  Thể hiện tình cảm nhân đạo của tác giả III. Tæng kÕt 1.Gi¸ trÞ hiÖn thùc : Ph¶n ¸nh cuéc sèng ¨n ch¬i hëng l¹c v« tr¸ch nhiÖm cña kÎ cÇm quyÒn vµ c¶nh sèng c¬ cùc thª th¶m cña ngêi d©n trong x· héi cò. 2.Giá trị nhân đạo : Lên án kẻ cầm quyền thê ¬ v« tr¸ch nhiÖm víi tÝnh m¹ng d©n thêng. C¶m th«ng cho th©n phËn cña ngêi d©n. 3. Giá trị nhân đạo : Xây dựng nhân vật b»ng nhiÒu h×nh thøc ng«n ng÷, nhÊt lµ đối thoại. Dùn biện pháp tơng phản và tăng cấp để khắc hoạ nhân vật làm nổi bật t tëng cña t¸c phÈm. IV. LuyÖn tËp. TiÕt 107 : C¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS c¶m nhËn : - Nắm đợc cách thức cụ thể trong việc làm một bài văn lập luận giải thích - Biết đợc những điều cần lu ý và những lỗi cần tránh trong lúc làm bài B.ChuÈn bÞ 1. GV : So¹n GA, Ng÷ v¨n 7 n©ng cao 2. HS : §äc vµ tr¶ lêi c©u hái tríc khi lªn líp C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học.

(140) Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : (1) §Ò bµi nªu ra yªu cÇu g×? §Ó gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ trªn, em ph¶i t×m hiÓu nghÜa ®en vµ nghÜa bãng cña c©u TN. NghÜa ®en vµ nghÜa bãng ë ®©y lµ g×? (2) Hãy tiếp tục tìm ý cho đề văn trên bằng cách đặt câu hỏi.. Hoạt động 2 : Còng nh trong bµi v¨n CM, bµi v¨n GT còng cã bè côc ba phÇn. H·y nªu nhiÖm vô cña mçi phÇn? Hoạt động 3 :. §Ó viÕt phÇn më bµi kh«ng chØ cã mét c¸ch mµ cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau * Gọi hs đọc 3 MB trong SGK, tr. 85. * Gọi hs đọc 3 đoạn phần TB. (?)NhËn xÐt vÒ c¸ch liªn kÕt ®o¹n, c¸ch gi¶i thÝch nghÜa ®en, nghÜa bãng…?. Nội dung cần đạt I. C¸c bíc lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch 1. Tìm hiểu đề và tìm ý - Yªu cÇu : Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ - T×m ý : +Lµ g×?  Nghĩa đen : Đi một ngày đờng thì sÏ cã mét sµng kh«n.  Nghĩa bóng : Đi đây đi đó thì mở réng tÇm hiÓu biÕt, kh«n ngoan tõng tr¶i. +T¹i sao?  Đi nhiều học đợc nhiều điều mình cha biÕt  më mang kiÕn thøc.  Đi nhiều tích luỹ đợc nhiều kiến thức  vận dụng vào đời sống.  Vì đây là mong ớc bao đời của ngời n«ng d©n sau luü tre xanh muèn ®i đây đi đó để mở rộng tầm hiểu biết. 2. LËp dµn ý a. MB : Giíi thiÖu ®iÒu cÇn gi¶i thÝch vµ ph¬ng híng gi¶i thÝch. b. TB : - Gi¶i thÝch : + NghÜa ®en + NghÜa bãng - Liªn hÖ c¸c dÞ b¶n kh¸c - Gi¶i thÝch v× sao? c. KB : Nêu ý nghĩa của điều đợc giải thích đối với mọi ngời 3. ViÕt bµi a.ViÕt MB : 3 c¸ch : - Đi thẳng vào vấn đề - §èi lËp hoµn c¶nh víi ý thøc - Nh×n tõ chung tíi riªng b.ViÕt TB : * Chó ý khi chuyÓn ®o¹n sö dông c¸c tõ, ng÷, c©u liªn kÕt nh : thËt vËy, tríc tiªn, qu¶ thËt,… - Gi¶i thÝch nghÜa ®en : GT nghÜa tõng tõ, tõng vÕ råi nghÜa cña c¶ c©u. - Kh¸i qu¸t thµnh tÝnh quy luËt, nghÜa më réng. c.ViÕt KB :. * Gọi hs đọc phần KB và nhắc nhở : Có nhiÒu c¸ch kÕt bµi kh¸c nhau nhng MB vµ KB ph¶i t¬ng øng víi nhau. * Ghi nhí (SGK, 86) * Gọi hs đọc GN (SGK, 86) III. LuyÖn tËp Hoạt động 4 : E.DÆn dß.

(141) - So¹n : “ LuyÖn tËp lËp luËn gi¶i thÝch ”. TiÕt 108 :. LuyÖn tËp lËp luËn gi¶i thÝch ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 ë nhµ. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS c¶m nhËn : - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn GT. - Vận dụng đợc những hiểu biết đó vào việc làm một bài GT cho một nhận định, một ý kiến về một vấn đề quen thuộc. - Tiếp tục rèn luyện và củng cố các kỹ năng tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý, nhËn xÐt dµn ý, ph©n tÝch tõng luËn ®iÓm trong dµn ý thµnh ®o¹n v¨n hoµn chØnh, B.ChuÈn bÞ -Gv híng dÉn hs chuÈn bÞ ë nhµ : Đề bài : Một nhà văn có nói “ Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con ngời ” . Hãy giải thích nội dung câu nói đó. -hs chuÈn bÞ : LËp dµn ý theo môc gîi ý trong SGK. C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1: (1) Khi tiến hành tìm hiểu đề, chúng ta phải tìm hiểu những vấn đề gì? Cụ thể vấn đề trªn sÏ ntn?. Nội dung cần đạt I. Tìm hiểu đề và tìm ý 1. Thể loại : Giải thích một nhận định 2. Nội dung : Sách là ngọn đèn sáng bÊt diÖt cña trÝ tuÖ con ngêi. 3. Ph¹m vi lÝ lÏ vµ dÉn chøng : Kh«ng giíi h¹n (2) Để giải thích đợc ND trên, em cần đặt ra 4.Tìm ý : a. nh÷ng c©u hái ntn? + Sách chứa đựng trí tuệ của con ngời. + TrÝ tuÖ : Tinh tuý, tinh hoa cña hiÓu biÕt. + Sách là ngọn đèn sáng : ngọn đèn sáng rọi chiếu, soi đờng, đa ccon ngời ra khỏi chốn tối tăm của sự không hiÓu biÕt. + Sách là ngọn đèn sáng bất diệt : kh«ng bao giê t¾t. + Cả câu nói : Sách là ngọn đèn sáng bÊt diÖt th¾p lªn tõ trÝ tuÖ cña con ngêi. b. GT c¬ së ch©n lÝ cña c©u nãi : Tr¶ lêi c©u hái : V× sao? - Không thể nói mọi cuốn sách đều là “ ngän…”. Nhng nh÷ng cuèn s¸ch cã giá trị thì đúng là nh thế vì : + Nh÷ng cuèn s¸ch cã gi¸ trÞ ghi l¹i nh÷ng hiÓu biÕt quý gi¸ nhÊt mµ con ngời tích lũy đợc trong sản xuất, chiến đấu, trong các mối quan hệ xã héi (dÉn chøng).

(142) + Những hiểu biết đợc sách ghi lại kh«ng chØ cã Ých cho mét thêi mµ cßn cã Ých cho mäi thêi. MÆt kh¸c, nhê cã s¸ch mµ ¸nh s¸ng cña trÝ tuÖ sẽ đợc truyền lại cho các đời sau (VD) + Đấy là điều đợc nhiều ngời thừa nhËn (VD) Tr¶ lêi c©u hái : Lµm thÕ nµo? c. Giải thích sự vận dụng chân lí đợc nªu trong c©u nãi - Cần phải chăm đọc sách để hiểu biÕt h¬n, sèng tèt h¬n. - Cần phải chọn sách tốt, sách hay để đọc, không đọc sách dở, sách có hại. - CÇn tiÕp nhËn ¸nh s¸ng trÝ tuÖ chøa đựng trong sách, cố hiểu ND sách và lµm theo s¸ch. Hoạt động 2 : II. LËp dµn ý *Gv cã thÓ ph¸c th¶o dµn ý lªn b¶ng 1. MB : - Vai trß cña s¸ch rÊt to lín “ Sách là ngọn đèn…” 2. TB : - Dùa vµo phÇn t×m ý 3. KB : - Khẳng định vai trò của sách. - N©ng niu, quý träng nh÷ng cuèn s¸ch. Hoạt động 3 : III. ViÕt bµi * Yªu cÇu hs viÕt ®o¹n MB, viÕt mét ®o¹n a. MB : phÇn th©n bµi cã liªn kÕt víi MB, viÕt ®o¹n NÕu bíc ch©n vµo mét cöa hµng kÕt bµi. s¸ch, b¹n sÏ cho¸ng ngîp tríc nh÷ng c¬ man nµo lµ s¸ch. B¹n sÏ thÊy s¸ch đối với con ngời có vai trò quan trọng ntn. Để khẳng định vai trò ấy một nhà văn đã nói :“ Sách là ngọn đèn sáng bất diệt…” b. TB : Tríc hÕt cÇn ph¶i hiÓu : “ S¸ch… trÝ tuÖ con ngêi” lµ g×? TrÝ tuÖ lµ… c. KB : Tóm lại, sách có vai trò to lớn đối với cuéc sèng con ngêi. V× vËy, chóng ta phảo biết chọn sách mà đọc E. DÆn dß - Hs chuẩn bị kĩ 5 đề bài trong SGK, chuẩn bị cho bài làm văn số 6 hai tiết ở nhà. - So¹n : “ Nh÷ng trß lè hay Varen vµ Phan Béi Ch©u ” §Ò bµi :. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 – Bµi lµm ë nhµ. “ NhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g¬ng Ngêi trong mét níc ph¶i th¬ng nhau cïng ” H·y t×m hiÓu ngêi xa muèn nh¾n nhñ ®iÒu g× qua c©u ca dao Êy.

(143) TiÕt 109 + 110 : Nh÷ng. trß lè hay lµ Va – ren vµ Phan Béi Ch©u. A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS c¶m nhËn : - Hiểu đợc giá trị của đoạn văn trong việc khắc hoạ sắc nét hai nhân vật Va – ren và Phan Bội Châu với hai tính cách, đại diện cho hai lực lợng xã hội, phi nghĩa và chính nghĩa, thực dân Pháp và nhân dân Việt Nam hoàn toàn đối lập nhau trên đất nớc ta thời Pháp thuộc. B.ChuÈn bÞ 1.Gv : - ảnh chân dung Nguyễn ái Quốc trong thời kỳ Ngời hoạt động cách m¹ng ë Ph¸p. - TËp “ TruyÖn vµ kÝ ” cña NguyÔn ¸i Quèc - ¶nh ch©n dung Phan Béi Ch©u C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bài mới : Giới thiệu bài : NAQ – HCM là lãnh tụ vĩ đại của CMVN. Sự nghiÖp cña Ngêi lµ cøu d©n cøu níc. §ång thêi Ngêi cßn lµ nhµ v¨n, nhµ th¬ lớn.Trong thời kỳ hoạt động cách mạng ở Pháp, Ngời viết nhiều truyện ngắn, bài b¸o ch©m biÕm, tè c¸o téi ¸c cña chñ nghÜa thùc d©n. H«m nay, chóng ta t×m hiểu một tác phẩm của Ngời đã đăng trên báo “ Ngời cùng khổ ” số tháng 9 – 10 ¨nm 1925 D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : I.T×m hiÓu chung gi¶ (1) Giíi thiÖu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ NAQ 1.T¸c và văn bản “ Những trò lố hay là Va – ren và - NAQ, tên gọi đợc dùng từ năm Phan Béi Ch©u ”? 1919  1925, g¾n víi tê b¸o “ Ngêi cïng khæ ”. - Những năm 20, ngời hoạt động t¹i Ph¸p, víi nhiÒu lo¹i v¨n kh¸c nhau : TruyÖn, ký, phãng sù, kÞch… tiªu biÓu lµ t¸c phÈm : Vi hµnh, Nh÷ng trß lè hay lµ Va – ren vµ Phan Béi Ch©u. * Gọi hs đọc VB và trả lời : 2.T¸c phÈm - XuÊt xø? - XuÊt xø : - ThÓ lo¹i? + ViÕt ngay khi nhµ c¸ch m¹ng - Bè côc? Phan Béi Ch©u bÞ b¾t cãc (18 – 6 - Tãm t¾t? – 1925) + Va – ren chuÈn bÞ sang nhËm chøc Toµn quyÒn §«ng D¬ng.  Mục đích : Cổ động phong trào của nhân dân trong nớc đòi thả PBC. - ThÓ lo¹i : TruyÖn ng¾n (h cÊu) - Bè côc : 2 phÇn.

(144) + Tõ ®Çu  “ bÞ giam trong tï” : Va – ren chuÈn bÞ sang nhËm chøc Toµn quyÒn §«ng D¬ng. + TiÕp theo  hÕt : Cuéc gÆp gì gi÷a Va – ren vµ PBC trong nhµ Yªu cÇu ba hs tãm t¾t ng¾n gän dùa trªn bè tï Ho¶ Lß – Hµ Néi. côc. - Tãm t¾t Hoạt động 2 : II.Ph©n tÝch (2) Có những biện pháp NT tác giả đã sử dụng trong truyÖn ng¾n rÊt gÇn gòi víi truyÖn ng¾n “ Sèng chÕt mÆc bay ” chóng ta võa häc. §ã lµ biÖn ph¸p g×? - §èi lËp – t¬ng ph¶n - Cách thể hiện của NAQ mới mẻ, hiện đại h¬n. (3) Nh©n vËt trung t©m cña truyÖn ng¾n lµ ai? Va – ren đợc thể hiện trong những cảnh nào vµ trong sù t¬ng ph¶n víi ai? -Va – ren : nh©n vËt trung t©m > < PBC *ChuyÓn : Trß lè : Nh÷ng trß hÒ nh¶m nhÝ, tåi tÖ, kÖch cìm mµ ngêi lµm trß cµng diÔn cµng béc lé sù v« duyªn, lè bÞch tøc cêi. H·y cïng xem nh÷ng trß lè cña Va – ren tríc khi gÆp PBC. 1.Va – ren vµ nh÷ng trß lè cña y *Gọi hs đọc đoạn 1 tríc khi gÆp PBC (4)Va – ren ch¨m sãc cô PBC vµo lóc nµo? a.Va – ren trong mµn trß lè 1 : CH phô 1 : ViÖc Va – ren høa “ nöa chÝnh -“ Nöa chÝnh thøc høa ” do søc thøc” sÏ ch¨m sãc vô ¸n PBC cã ý nghÜa g×? Ðp… §«ng D¬ng ” CH phô 3 : Chi tiÕt Va – ren võa míi xuèng  Thñ ®o¹n x¶o tr¸ vµ tÝnh chÊt c¬ tàu và “ ngài chỉ muốn chăm sóc đến khi nào hội. yên vị thật xong xuôi ở bên ấy đã ” cho ta hiểu -Cuộc hành trình dài 4 tuần lễ, thªm ®iÒu g× vÒ Va – ren? “ Yªn vÞ ” : mÊt bao thêi gian? CH phụ 3 : Trong đoạn này, Va – ren đã tự  Gây sự nghi ngờ và mỉa mai giá m×nh g©y ra trß lè g×, víi ai, t¹i sao l¹i gäi lµ trÞ cña lêi høa. trß lè?  Va – ren đã tự mình gây trò lố * Gv më réng : trớc d luận rộng rãi ở Pháp để kiÕm thªm chót c¶m t×nh vµ uy tÝn trớc khi sang thuộc địa nhậm chức. b. Màn trò hề thứ 3 ở Kinh đô Huế Va – ren lao vào các cuộc đón tiếp linh đình : “ rẽ dừng lại, rẽ vào, rẽ ăn, đợc gắn mề đay… Va – ren muèn ra oai víi thuéc h¹ cao cÊp b¶n xø. TiÕt 2 2. Va – ren gÆp PBC – trß lè * ChuyÓn tõ tiÕt 1 sang tiÕt 2 chÝnh thøc ở tiết 1, chúng ta đã đặt ra câu hỏi “ Va – ren ch¨m sãc cô PBC vµo lóc nµo? ”. Vµ viÖc Va – ren dềnh dàng trong chuyến đi, chìm đắm trong đón tiếp ta đã thấy thực bụng Va – ren kh«ng quan t©m “ ch¨m sãc ” “ vµo lóc nµo ”. a. Nh©n vËt Va – ren §ã còng chÝnh lµ mµn ®Çu ph¸c th¶o ch©n tíng + Lý lÞch : Toµn quyÒn §«ng D“ rËm r©u s©u m¾t ”. ¬ng, kÎ ph¶n béi giai cÊp v« s¶n Để thấy hắn “ chăm sóc cụ ra làm sao ”, “ Pháp, tên chính khách đã bị đồng chúng ta hãy theo dõi, theo dõi bằng đôi cánh bọn đuổi ra khỏi tập đoàn, kẻ đã của trí tởng tợng… Hãy theo ông đến tận HN, ruồng bỏ lòng tin, ruồng bỏ quá tận cổng nhà lao, tận xà lim, nơi ngời đồng bào khứ, ruồng bỏ lòng tin, ruồng bỏ.

(145) t«n kÝnh cña chóng ta ®ang rªn xiÕt” (5) Trớc khi Va – ren gặp PBC, tác giả đã giới thiÖu lÝ lÞch cña y ntn? (6) Hành động của Va – ren đối với PBC ntn? Hãy chỉ ra tính chất lố bịch của hành động đó? CH phô 1 : Ph©n tÝch c©u nãi ®Çu tiªn vµ cö chØ đầu tiên của Va – ren khi bớc vào xà lim, đối mÆt víi PBC?. giai cÊp m×nh, kÎ ph¶n béi nhôc nh·. - Hành động : + Tôi đem tự do đến cho ông đây! Tay ph¶i gi¬ ra b¾t tay PBC, cßn tay tr¸i n©ng c¸i g«ng to kÖch ®ang xiÕt chÆt PBC (chø kh«ng ph¶i lµ th¸o nã ra)  Hành động đầy vẻ hiền từ, ban ¬n nh©n ¸i  béc lé d· t©m vµ sù gi¶ dèi. - Lêi nãi tu«n ra nh suèi : CH phụ 2 : Nhận xét về lời nói của Va – ren + Lí lẽ thuyết phục theo kiểu kẻ cđối với PBC (ND lời nói, cách nói và hiệu quả ớp nớc, trịch thợng, vòng vèo, lẫn cña nã?) lén tr¾ng ®en. + §a ra nh÷ng tÊm g¬ng ph¶n béi. + Trắng trợn đến mức quá quắt là lÊy b¶n th©n ph¶n béi cña chÝnh hắn để thuyết phục. Thö h×nh dung t©m tr¹ng cña y khi c¶ bµi diÔn thuyÕt hïng hån, t©m lÝ Êy r¬i tâm vµo sù yªn lặng của ngời đối thoại? -Va – ren xuÊt hiÖn trªn s©n khÊu hµi chØ víi một vai diễn (độc diễn) -Bất lực, thất bại nhục nhã, thấp hèn trớc đối thñ chÝnh trÞ. -Ngay từ phút đầu cuộc gặp gỡ đã diễn ra sự đảo lộn, đổi ngôi, ngời tù thành ngời phán xét uy nghi cao c¶, cßn quan Toµn quyÒn uy nghi và hiền từ lại thành kẻ lừa bịp trơ trẽn, lố bịch, Tính cách : bịp bợm, đê tiện, hèn tù m×nh lËt mÆt n¹ cña m×nh. h¹. (7) Tãm l¹i, cã thÓ kh¸i qu¸t ntn vÒ tÝnh c¸ch §ã lµ trß lè bÞch nhÊt cña Va – cña quan Toµn quyÒn §«ng D¬ng? ren mµ t¸c gi¶ gäi lµ “ trß lè bÞch * ChuyÓn : Trong ®o¹n v¨n, nh©n vËt Va – ren chÝnh thøc ” đợc xây dựng theo quan hệ tơng phản, đối lập 2. Nhân vật PBC víi nh©n vËt PBC ntn? - LÝ lÞch : + Tï nh©n - LÝ lÞch? + Bậc anh hùng, vị thiên sứ, đấng - Hành động? xả thân vì độc lập. - Lêi nãi? (8) T¹i sao Va – ren vµ PBC kh«ng hiÓu nhau? Sù im lÆng cña PBC lµm cho Va – ren - Lêi nãi : im lÆng, döng dng söng sèt.V× sao? - Hành động : nhìn Va – ren - Không hiểu nhau vì : Hai con ngời, hai lí tởng, hai nhân cách hoàn toàn đối lập nhau. Sự dửng dng của PBC làm cho Va – ren sửng sốt + Sự thay đổi nhẹ trên nét mặt, đôi vì y tởng có thể thuyết phục đợc PBC; vì lần ngọn râu mép nhếch lên một chút đầu tiên y bị đối xử lạnh nhạt đến mức khinh rồi hạ xuống ngay, chỉ diễn ra một bỉ; vì y nhận ra ngời đối thoại với mình cao lần. lõng l÷ng cßn y chØ lµ tªn ph¶n béi nhôc nh·. (9) Qua hình thức ứng xử đó, thái độ, tính cách của PBC đợc bộc lộ ra sao? (10) Gi¶ sö t¸c phÈm chÊm døt ë c©u “ Nhng cứ xét bình tĩnh, thì đó chỉ là vì PBC không + Va – ren nhổ vào mặt PBC hiểu Va – ren cũng nh Va – ren không hiểu  Hành động chống trả quyết liệt PBC ” thì có đợc không? Nhng ở đây có thêm  Tăng cấp thái độ khinh bỉ và đoạn kết, trong đó có lời quả quyết của anh bản lĩnh kiên cờng trớc kẻ thù lÝnh dâng An Nam vµ lêi ®o¸n thªm cña t¸c gi¶.

(146) th× gi¸ trÞ c©u chuyÖn cã g× kh¸c? (TL) (11) Gv híng dÉn cho hs kh¸ -giái. Theo lêi mét nh©n chøng kh¸c, PBC nhæ vµo mÆt Va – ren. ý nghĩa của hành động này ntn? III. Tæng kÕt Hoạt động 3 : (12) Tõ sù ph©n tÝch trªn, ta thÊy râ b¶n chÊt 1.NT : tr¬ tr¸o, bÞ bîm cña Va – ren vµ b¶n lÜnh kiªn cêng, bÊt khuÊt cña PBC. Ph©n tÝch xong chuyÖn, em hiÓu thÕ nµo lµ “ nh÷ng trß lè ” cña Va – ren. §Ó x©y dùng thµnh c«ng truyÖn 2. ND : Kh¾c ho¹ 2 nh©n vËt víi 2 tính cách đại diện cho 2 lực lợng tác giả đã sử dụng những biện pháp NT nào? XH hoàn toàn đối lập nhau ở nớc *A : Tình huống truyện rất độc đáo *B : Cảnh truyện tởng tợng, sinh động nh đang ta thời Pháp thuộc. Va – ren : gian trá, lố bịch, đại diện cho TDP xảy ra trớc mắt ngời đọc. *C : Giäng ®iÖu ch©m biÕm, hµi híc, mØa mai ë §«ng D¬ng. PBC kiªn cêng bÊt *D : NT đối lập, tơng phản giữa hai nhân vật khuất, xứng đáng là “ vị anh hùng, vị thiên sứ, đấng xả thân vì độc Va – ren vµ PBC. lËp”, tiªu biÓu cho khÝ ph¸ch E : H×nh tîng tr÷ t×nh ®a nghÜa vµ gîi c¶m. (13) B»ng c¸c biÖn ph¸p NT trªn, t¸c gi¶ muèn DTVN. gửi đến ngời đọc ND gì? IV. LuyÖn tËp Hoạt động 4 : Nhận định nào không đúng với mục đích của t¸c phÈm : A : V¹ch trÇn chñ ch¬ng bÞp bîm cña nhµ cÇm quyền Pháp, bộ mặt xảo trá, phản động của Toàn quyền Va – ren khi y vừa đặt chân đến thuộc địa Đông Dơng để nhân dân ta cảnh gi¸c. B : Góp 1 tiếng nói vào phong trào đấu tranh đòi thả nhà chí sĩ PBC. C : Ngîi ca nhµ yªu níc, nhµ c¸ch m¹ng, cÞ anh hïng d©n téc PBC. *D : Nâng cao mọt bớc địa vị chính trị của Va – ren ë §«ng D¬ng Tiết 111 : Dùng cụm C – V để mở rộng câu - Luyện tập A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Củng cố kiến thức về việc dùng cụm C – V để mở rộng câu - Bíc ®Çu biÕt c¸ch më réng c©u b»ng côm C - V B.ChuÈn bÞ 1.Gv : GA 2.Hs : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động 1 : Hớng dẫn hs ôn lại kiến thức về MR câu (?) Thế nào là dùng cụm C – V để MR câu? Cho VD minh hoạ? Hoạt động 2 : Hớng dẫn hs làm BT (SGK, 96 – 97) BT1 (SGK, 96) Xác định cụm C – V làm thành phần : a.KhÝ hËu níc ta Êm ¸p cho phÐp ta quanh n¨m trång trät b.Khi c¸c thi sÜ ca tông c¶nh nói non, hoa cá Khi cã ngêi lÊy tiÕng chim kªu c.Thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần.

(147) Những thức quý của đất nớc thay BT2 (SGK, 96) Gộp hai câu đơn thành một câu có cụm C – V làm thành phần : a.Chóng em häc giái lµm cha mÑ vµ thÇy c« gi¸o rÊt vui lßng. b.Nhà văn Hoài Thanh khẳng định rằng cái đẹp là cái có ích. c.TV rÊt giµu thanh ®iÖu khiÕn lêi nãi cña ngêi VN ta du d¬ng trÇm bæng nh mét b¶n nh¹c. d.Cách mạng tháng Tám thành công đã khiến cho TV có một bớc phát triển mới, mét sè phËn míi. BT3 (SGK, 97) a.Anh em hoµ thuËn khiÕn hai th©n vui vÇy. b.§©y lµ c¶nh mét rõng th«ng ngµy ngµy biÕt bao nhiªu ngêi qua l¹i. c.Hàng loạt vở kịch nh “ Tay ngời đàn bà ”, “ Giác ngộ ” “ Bên kia sông Đuống” … ra đời đã sởi ấm ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nớc. Hoạt động 3 : Củng cố – Dặn dò : Đặt 5 câu lần lợt có cụm C – V làm CN, VN, BN, §N, TN c¸ch thøc TiÕt 112 : Luyện nói bài văn giải thích một vấn đề A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - N¾m v÷ng vµ vËn dông thµnh th¹o h¬n c¸c kü n¨ng lµm bµi v¨n lËp luËn giải thích, đồng thời củng cố các kiến thức XH và văn học liên quan đến bài luyÖn tËp. - Biết trình bày miệng về một vấn đề XH (hoặc VH) để thông qua đó, tập nãi n¨ng mét c¸ch m¹nh d¹n, tù nhiªn, tr«i ch¶y. B.ChuÈn bÞ 1.Gv : GA 2.Hs : ChuÈn bÞ theo nhãm dµn ý bµi v¨n nãi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi : Giíi thiÖu bµi : LuyÖn nãi lµ mét kü n¨ng rÊt cÇn thiÕt v× nã gióp cho ta nói năng giao tiếp đợc trôi chảy, tự nhiên D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động 1 : Kiểm tra việc chuẩn bị bài của hs *Gv kiÓm tra mçi tæ mét bµn Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện nói 1. LuyÖn nãi theo tæ - Gv giám sát, giúp đỡ hs - Gäi 1 2 hs nãi tríc líp theo tõng phÇn MB, TB, KB. - Chó ý ph©n lo¹i hs : Giái, Kh¸, TB, yÕu, kÐm, hs cã tÝnh c¸ch rôt rÌ, nhót nh¸t hay m¹nh d¹n. - Gv uốn nắn cách dùng từ, diễn đạt của từng Hs Hoạt động 3 : Sơ kết luyện nói - Gv nhËn xÐt u – nhîc ®iÓm cña tiÕt luyÖn nãi - So¹n bµi : “ Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng ”.

(148) TiÕt 113 :. Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng. Hµ Anh Minh A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - C¶m nhËn ca HuÕ víi sù phong phó vÒ néi dung, giµu cã vÒ lµn ®iÖu, tinh tế trong biểu diễn và thởng thức là một nét đẹp của văn hóa cố đô Huế, cần đợc gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn. - Thiện cảm của tác giả về nét đẹp văn hoá này - ThÓ bót ký kÕt hîp nghÞ luËn, miªu t¶ víi biÓu c¶m lµ h×nh thøc cña v¨n b¶n nhËt dông nµy. B.ChuÈn bÞ 1.Gv : GA 2.Hs : ChuÈn bÞ theo nhãm dµn ý bµi v¨n nãi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi : Giíi thiÖu bµi : LuyÖn nãi lµ mét kü n¨ng rÊt cÇn thiÕt v× nã gióp cho ta nói năng giao tiếp đợc trôi chảy, tự nhiên D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : (1) Với sự chuẩn bị bài, đọc bài kỹ ở bài nhà, em h·y giíi thiÖu ng¾n gän vÒ ca HuÕ? - D©n ca HuÕ nãi riªng vµ vïng Thõa Thiªn HuÕ nãi chung. - Ca Huế ở đây chỉ một sinh hoạt độc đáo của cố đô Huế : ngời nghe và ngời hát cùng… (2) *Gv : Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng cïng víi CÇu Long Biên, Động Phong Nha, Bức th… đã học ở líp 6 lµ nh÷ng v¨n b¶n nhËt dông. VËy ®©u lµ ND nhËt dông cña VB nµy? *Gv : Có rất nhiều cách để phân tích một văn bản : theo vấn đề, theo mạch cảm xúc, theo nghệ thuật, néi dung…Nhng víi VB nµy, c« vµ c¸c em cïng ph©n tÝch theo bè côc VB lµ phï hîp h¬n c¶. Gọi hs đọc phần 1 : từ đầu  “ lí hoài nam ” (3) Xø HuÕ næi tiÕng vÒ nhiÒu thø, nhng ë ®©y t¸c giả chú ý đến sự nổi tiếng nào của Huế? Vì sao? - D©n ca HuÕ : Chi tiÕt + Rất nhiều điệu hò trong lao động sản xuất (hò trªn s«ng, lóc c©ý cµy, trång c©y, hß ®a lÝnh, hß gi· g¹o, ru em, gi· v«i, gi· ®iÖp, bµi chßi, bµi tiÖm…) + NhiÒu ®iÖu lÝ : LÝ con s¸o, lÝ hoµi xu©n, lÝ hoµi nam… * GT phÇn (1), (2), (4) (4) Qua đó, tác giả đã CM đợc những giá trị nổi bËt nµo cña d©n ca HuÕ? - Phong phó vÒ lµn ®iÖu - S©u s¾c thÊm thÝa vÒ ND t×nh c¶m - Mang những nét đặc trng của mặt đất và tâm hồn HuÕ (5) Bªn c¸i n«i d©n ca HuÕ, em cßn biÕt nh÷ng vïng d©n ca næi tiÕng nµo cña níc ta? NÕu cã thÓ, h·y h¸t mét bµi d©n ca em thÝch? - D©n ca quan hä B¾c Ninh - Dân ca đồng bằng Bắc Bộ. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. Ca HuÕ : D©n ca HuÕ nãi riªng vµ vïng Thõa Thiªn HuÕ nãi chung 2.V¨n b¶n nhËt dông Ca ngîi vµ tuyªn truyÒn cho nét đẹp văn hoá của cố đô Huế : Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng.. II. Ph©n tÝch 1. D©n ca HuÕ. - Phong phó vÒ lµn ®iÖu - S©u s¾c thÊm thÝa vÌ néi dung t×nh c¶m - Mang những nét đặc trng của mảnh đất và tâm hồn Huế..

(149) * Gv chuyÓn ý : C¸c em ¹, ca HuÕ cã nh÷ng nÐt đặc sắc hết sức riêng biệt khác với dân ca quan họ B¾c Ninh hay víi bÊt k× d©n ca cña vïng miÒn kh¸c. C« vµ c¸c em cïng t×m hiÓu phÇn II “ Nh÷ng nét đặc sắc của ca Huế ” * Gọi hs đọc phần còn lại (6) T¸c gi¶ nhËn xÐt g× vÒ sù h×nh thµnh cña d©n ca Huế? Qua đó, ta nhận thấy tính chất nổi bật nào cña ca HuÕ? - Ca HuÕ h×nh thµnh tõ dßng nh¹c d©n gian vµ nhạc cung đình, nhã nhạc trong uy nghi… thể hiện theo hai dßng lín : ®iÖu B¾c vµ ®iÖu Nam, víi trªn 60 t¸c phÈm thanh nh¹c vµ khÝ nh¹c. - Kết hợp hai tính chất dân gian và cung đình đặc sắc nhất là nhạc cung đình tao nhã. * Hs xem b¨ng vµ kÕt hîp víi t×m hiÓu trong SGK để trả lời câu hỏi : (7) Có gì đặc sắc trong cách thức biểu diễn ca Huế trªn c¸c ph¬ng diÖn : dµn nh¹c, nh¹c c«ng, ca công? Từ đó, nét đẹp nào của ca Huế đợc nhấn m¹nh. - Dàn nhạc gồm đàn tranh, đàn nguyệt, tì bà, nhị, đàn tam, đàn bầu, sáo và cặp sanh để gõ nhịp - C¸c ca c«ng cßn rÊt trÎ, nam mÆc ¸o dµi the, quần thụng, đầu đội khăn xếp, nữ mặc áo dài, khăn nđóng duyên dáng… - Nhạc công dùng ngón đàn trau chuốt nh ngón nÊn, më, vç, v¶, ngãn bÊm, ngãn d©y, chíp, bóng, ngãn phi, ngãn r·i. - Tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn ngời. -Thanh lÞch, tinh tÕ, mang tÝnh d©n téc cao. (8) Cách thởng thức ca Huế cũng đợc giới thiệu trong VB. Vậy có gì độc đáo trong cách thởng thøc ca HuÕ vÒ kh«ng gian, thêi gian, con ngêi? Điều đó cho thấy ca Huế nổi bật với vẻ đẹp nào? - Trên thuyền, giữa sông Hơng đêm trăng gió mát (Tr¨ng lªn, Giã m¬n man d×u dÞu. Dßng s«ng tr¨ng gîn sãng. Con thuyÒn bång bÒnh. §ªm n»m trªn dòng sông Hơng thơ mộng để nghe ca Huế với tâm trạng chờ đợi rộn lòng) - C¸ch thëng thøc ca HuÕ võa d©n d· võa sang träng, gi÷a mét thiªn nhiªn th¬ méng vµ lßng ngêi trong s¹ch. + Ca Huế đã đạt tới vẻ đẹp hoàn thiện trong cách thëng thøc nµy. (9) Hà Minh Hơng đã nhận xét ntn về các thể điệu ca HuÕ? - S«i næi, vui t¬i, cã buån c¶m, b©ng khu©ng, cã tiÕc th¬ng ai o¸n… - Lêi ca thong th¶, trang träng, trong s¸ng gîi lªn tình ngời, tình đất nớc, trai hiền, gái lịch (10) Th¶o luËn : Khi viÕt lêi v¨n cuèi bµi : “ Không gian nh lắng đọng, thời gian nh ngừng lại. Con g¸i HuÕ néi t©m thËt phong phó vµ ©m thÇm, kín đáo, sâu thẳm  tác giả muốn bạn đọc cùng c¶m nhËn sù huyÒn diÖu nµo cña ca HuÕ?. 2. Những đặc sắc của ca Huế. a. H×nh thµnh tõ dßng nh¹c dân gian và nạhc cung đình, nh· nh¹c trang träng, uy nghi. b. C¸ch thøc biÓu diÔn :. - Thanh lÞch, tinh tÕ, mang tÝnh d©n téc cao c. C¸ch thëng thøc :. - Võa d©n d· võa sang träng, gi÷a mét thiªn nhiªn th¬ méng vµ lßng ngêi trong s¹ch. d. ThÓ ®iÖu : Cã s«i næi, t¬i vui, cã buån c¶m, b©ng khu©ng, cã tiÕc th¬ng ai o¸n….

(150) + Ca HuÕ khiÕn ngêi nghe quªn c¶ kh«ng gian, thêi gian, chØ cßn c¶m thÊy t×nh ngêi. + Ca HuÕ lµm giµu t©m hån con ngêi, híng t©m hồn đến những vẻ đẹp của tình ngời xứ Huế. + Ca Huế mãi mãi quyến rũ bởi vẻ đẹp bí ẩn của nã. (11) Qua bµi “ Ca HuÕ…” t¸c gi¶ dµnh nh÷ng lêi đẹp nhất, hay nhất ngợi ca một thú chơi tao nhã III. Tổng kết cña con ngêi nói Ngù s«ng H¬ng. Vëy t¹i sao cã thÓ nãi nghe ca HuÕ lµ mét thó tao nh·? A : Ca HuÕ thanh cao, lÞch sù, nh· nhÆn tõ néi dung đến hình thức. B : Ca HuÕ thanh cao, lÞch sù, nh· nhÆn tõ thÓ diÖn đến lời ca. C : Ca HuÕ thanh cao, lÞch sù, nh· nhÆn tõ c¸ch biểu diễn đến cách thởng thức. D : Ca HuÕ thanh cao, lÞch sù, nh· nhÆn tõ nh¹c công đến ca công E : C¶ 4 lý do trªn (12) Hình thức NT nào không đợc sử dụng trong VB “ Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng ”? A : C©u v¨n giµu chÊt th¬ khi viÕt vÒ thiªn nhiªn, giã, tr¨ng,… B : Sö dông biÖn ph¸p liÖt kª C : Giäng ®iÖu ch©n thµnh, tha thiÕt D : Tình huống độc đáo, bất ngờ * Gọi hs đọc ghi nhớ (13) T¸c gi¶ viÕt “ Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng ” víi một tình cảm nồng hậu. Điều đó đã gợi tình cảm nµo trong em? - Yªu quý HuÕ - Tự hào về vẻ đẹp của đất nớc, dân tộc - Mong đợc đến Huế và đợc thởng thức ca Huế trªn s«ng H¬ng - Cần phải ý thức bảo vệ giữ gìn một nét đẹp văn hoá truyền thống của cố đô Huế, của dân tộc VN.. TiÕt 114 : LiÖt kª A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu đợc thế nào là phép liệt kê, tác dụng của phép liệt kê - Phân biệt đợc các kiểu liệt kê - BiÕt vËn dông phÐp liÖt kª trong nãi vµ viÕt B.ChuÈn bÞ 1.Gv : GA 2.Hs : ChuÈn bÞ bµi ë nhµ C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học.

(151) Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Gọi hs đọc VD I1 (SGK, 104) (1) CÊu t¹o vµ ý nghÜa cña c¸c bé phËn trong c©u in ®Ëm díi ®©y cã g× gièng nhau? ViÖc t¸c gi¶ nªu hµng lo¹t sù viÖc t¬ng tù b»ng nh÷ng kÕt cÊu t¬ng tù nh trªn cã t¸c dông g×? (2) Tõ sù ph©n tÝch trªn, em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp liÖt kª? Hoạt động 2 : *XÐt VD 1 a, b (SGK, 105) (3) XÐt vÒ cÊu t¹o, c¸c phÐp liÖt kª ë VD 1 a, b cã g× kh¸c nhau?. *XÐt VD 2 a, b(SGK, 105) (4) Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phÐp liÖt kª díi ®©y vµ cho biÕt : XÐt vÒ nghÜa, c¸c phÐp liªn kÕt Êy cã g× kh¸c nhau? *Ghi nhí 2 (SGK, 105) Hoạt động 3 : BT1 (SGK, 106) - Søc m¹nh cña tinh thÇn yªu níc : “ Nã kÕt thµnh mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín, nã lít qua mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ bÌ lò b¸n níc vµ cíp níc ” - Lßng tù hµo vÒ nh÷ng trang lÞch sö vÎ vang qua tÊm g¬ng cña c¸c vÞ anh hïng d©n t«c : “ Thời đại Bà Trng, Bà Triệu, Trần Hng Đạo, Lª Lîi, Quang Trung…” BT2 (SGK, 106) a. “ Dới lòng đờng…đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh h×nh ch÷ thËp ” b. “ §iÖn giËt, dïi ®©m, dao c¾t, löa nung ” BT3(SGK, 106) a. S©n trêng nhén nhÞp víi c¸c trß ch¬i : nh¶y dây, đá cầu, trốn tìm… b. TruyÖn ng¾n “ Nh÷ng trß lè…” v¹ch trÇn bé mÆt gian tr¸, lè bÞch cña Va – ren vµ ca ngîi ngêi anh hïng PBC. Nội dung cần đạt I. ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª? 1. VD (SGK, 104) 2. NhËn xÐt : * CÊu t¹o : KÕt cÊu t¬ng tù nhau * ý nghĩa : Cùng nói về đồ vật đợc bµy biÖn xung quanh qu¸ lín * T¸c dông : Lµm næi bËt sù xa hoa của viên quan, đối lập với tình c¶m cña d©n phu ®ang lam lò ngoµi ma giã . * Ghi nhí 1 (SGK, 105) II. C¸c kiÓu liÖt kª 1.XÐt vÒ cÊu t¹o a. “ Tinh thÇn, lùc lîng, tÝnh m¹ng cña c¶i ”  LiÖt kª kh«ng theo tõng cÆp b. “ tinh thÇn vµ lùc lîng, tÝnh m¹ng vµ cña c¶i ”  LiÖt kª theo tõng cÆp (víi quan hÖ tõ “ vµ ”) 2. XÐt vÒ ý nghÜa “ Tre, nøa, tróc, mai, vÇu ”  LiÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn “ H×nh thµnh vµ trëng thµnh ” “ Gia đình, họ hàng, làng xóm ”  LiÖt kª t¨ng tiÕn III.LuyÖn tËp. E. DÆn dß - BTVN : BT3 - So¹n bµi : “ T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n hµnh chÝnh ”.

(152) TiÕt 114 : T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n hµnh chÝnh A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Có đợc hiểu biết chung về văn bản hành chính, mục đích, nội dung, yêu cÇu vµ c¸c lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh thêng gÆp trong cuéc sèng. B.ChuÈn bÞ 1.Gv : GA 2.Hs : ChuÈn bÞ bµi ë nhµ C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Yêu cầu hs quan sát, đọc thầm và tìm hiÓu 3 v¨n b¶n nªu trong SGK. (1) Khi nµo th× ngêi ta viÕt c¸c VB th«ng báo, đề nghị, báo cáo? Với mỗi Vb nhằm mục đích gì? (2) Ba VB cã g× gièng vµ kh¸c nhau? (3) H×nh thøc tr×nh bµy cña ba VB nµy cã gì khác với các VB truyện và thơ em đã häc? (4) Em cßn thÊy lo¹i Vb nµo t¬ng tù nh ba VB trªn? - Biªn b¶n, s¬ yÕu lý lÞch, giÊy khai sinh, hợp đồng… * Gọi hs đọc GN Hoạt động 2 : *Gv chèt. Nội dung cần đạt I. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh? 1. C¸c v¨n b¶n a. VB th«ng b¸o : Phæ biÕn mét ND b. VB đề nghị (kiến nghị) : Đề xuất mét nguyÖn väng, ý kiÕn. c. ViÕt b¸o c¸o : Tæng kÕt, nªu lªn những gì đã làm để cấp trên đợc biết. 2. H×nh thøc tr×nh bµy - Quèc hiÖu vµ tiªu ng÷ - §Þa ®iÓm, ngµy, th¸ng, n¨m lµm VB - Hä tªn, chøc vô cña ngêi nhËn hay tªn c¬ quan nhËn VB - Hä tªn, chøc vô cña ngêi göi hay tªn c¬ quan göi VB - Nội dung thông báo, đề nghị, báo c¸o - Ngêi göi VB ký tªn 3. Ghi nhí (SGK, 110) II.LuyÖn tËp. E.DÆn dß -So¹n bµi : “ Quan ¢m thÞ kÝnh ” TiÕt 116 : Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 6 A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Củng cố kiến thức và kỹ năng đã học về cách làm bài văn lập luận giải thích, về tạo lập văn bản, về cách sử dụng từ ngữ, đặt câu… - Tự đánh giá đúng hơn về chất lợng bài làm của mình B.ChuÈn bÞ * Gv chấm, chữa bài cẩn thận, kỹ càng. Chuẩn bị những lỗi sai của hs để chữa trªn líp. C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh.

(153) 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học Nội dung cần đạt sinh Hoạt động 1 : §Ò bµi : H·y gi¶i thÝch ý nghÜa c©u CD : (1) Em hãy nêu yêu cầu của đề? “Nhiễu điều phủ lấy giá gơng Với đề bài nh trên, em sẽ định h- Ngời trong một nớc phải thơng nhau cùng” íng viÕt bµi ntn? I. Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý - Yªu cÇu thÓ lo¹i : NghÞ luËn gi¶i thÝch - T×m ý b»ng c¸ch tr¶ lêi c©u hái : +Lµ g×? + V× sao? +Lµm thÕ nµo? - Dµn ý : (I) MB (II) TB 1. Gi¶i thÝch ý nghÜa c©u ca dao 2. V× sao mgêi trong mét níc ph¶i th¬ng nhau cïng 3. Làm thế nào để yêu thơng, giúp đỡ con ngời (III)KB Hoạt động 2 : (2) So víi nh÷ng yªu cÇu Êy, bµi II.Tr¶ bµi vµ ch÷a bµi lµm cña em cã nh÷ng u, khuyÕt 1. Tr¶ bµi 2. Ch÷a lçi : ®iÓm cô thÓ g×? * Gv chốt lại u – khuyết điểm hs +Kiến thức, bố cục, diễn đạt 3. §äc bµi v¨n hay, ®o¹n v¨n hay thêng m¾c ph¶i III. Tæng kÕt *Yêu cầu hs tự đọc bài văn Hoạt động 4 : E.DÆn dß : - So¹n bµi “ Quan ¢m thÞ kÝnh ” TiÕt 117 + 118 : Quan ¢m thÞ KÝnh A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Cảm nhận đợc những nét đặc sắc của vở chèo nh tích chèo, nhân vật, cách biểu diễn, số phận bi thảm không lối thoạt của ngời phụ nữ đức hạnh trong gia đình và xã hội phong kiến áp bức. - Tính cách nhânvật đợc bộc lộ qua xung đột (ở đây là xung đột giữa mẹ chồng – nàng dâu, mà thực chất là xung đột giữa kẻ thống trị với kẻ bị trị trong XHPK. - Lời nói của các nhân vật trong chèo thờng bằng văn vần để dễ hát theo c¸c lµn ®iÖu chÌo. B.ChuÈn bÞ 1. Gv : GA, b¨ng ghi h×nh vë chÌo “ Quan ¢m thÞ kÝnh ” cho hs theo dâi ®o¹n trÝch “ Nçi oan h¹i chång ” 2. Hs : §äc vµ t×m hiÓu kü cµng C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Gv cã thÓ cho hs xem b¨ng h×nh ®o¹n trÝch “ Nçi oan h¹i chång ” (1) Dùa vµo chó thÝch *, tr×nh bµy s¬ lîc hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ lo¹i chÌo?. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. Kh¸i niÖm chÌo (SGK, 108) - KÞch h¸t, móa d©n gian, kÓ chuyÖn, dÉn tÝch b»ng h×nh thøc s©n khÊu - TÝch truyÖn : Tõ truyÖn N«m - ND : Giới thiệu những mẫu mực về đạo đức, tài năng để mọi ngời theo..

(154) - Nh©n vËt trong chÌo : Th sinh, n÷ chÝnh, n÷ lÖch, mô ¸c, hÒ chÌo, l·o… - NghÖ thuËt : cã tÝnh íc lÖ, c¸ch ®iÖu (NT * Gọi hs đọc phần tóm tắt ho¸ trang, h¸t, móa…) * Gv : VB “ Quan ¢m thÞ kÝnh ” lµ 2. Tãm t¾t vë chÌo (SGK, 111- 113) phÇn kÞch b¶n v¨n häc cña vë chÌo “ Quan ¢m thÞ kÝnh ” trªn s©n khÊu chÌo. * Gọi hs đọc phân vai đoạn trích “ Nçi oan h¹ chång ” (2) Ph©n ®o¹n vµ néi dung t¬ng øng 3. §o¹n trÝch : Bè côc 3 phÇn : - PhÇn I : Tõ ®Çu  “ ¢u dao bÐn, thiÕp xÐn tµy mét mùc ” : Tríc khi bÞ oan. - PhÇn II : TiÕp theo  “ VÒ cïng cha, con Hoạt động 2 : ¬i!” : Trong khi bÞ oan (3) TrÝch ®o¹n cã mÊy nh©n vËt, - PhÇn III : Cßn l¹i : Sau khi bÞ oan nh÷ng nh©n vËt nµo lµ nh©n vËt chÝnh II. Ph©n tÝch thể hiện xung đột kịch, các nhân vật đó thuộc các loại vai nào và đại dện cho ai? * Hs quan s¸t ®o¹n më ®Çu. (4) Tríc khi m¾c oan, t×nh c¶m cña thÞ 1. Tríc khi m¾c oan Kính đối với chồng ntn? Chi tiết nào - Thị Kính cắt râu cho chồng  muốn làm nói lên điều đó? đẹp cho chồng, yêu chồng thắm thiết (5) V× sao thÞ KÝnh c¾t r©u chång? Cö chỉ đó cho thấy thị Kính là ngời ntn? * Yªu cÇu hs quan s¸t phÇn 2 TiÕt 2 (6) Sù viÖc c¾t r©u chång cña thÞ KÝnh 2.Trong khi bÞ oan đã bị Sùng bà khép vào tội nào? Chi - Sùng bà kết tội : Giết chồng tiết nào nói lên điều đó? Liệt kê và + Hành động : nhận xét về hành động, về ngôn ngữ  Dúi đầu thị Kính xuống của Sùng bà đối với thị Kính.  B¾t thÞ KÝnh ngöa mÆt lªn  Kh«ng cho thÞ KÝnh ph©n bua  Dói tay ®Èy thÞ KÝnh ng· dôi xuèng  th« b¹o, tµn nhÉn + Ng«n ng÷ :  Cho rằng thị Kính là loại đàn bà h đốn, tâm địa xấu xa : “ Tuồng bay mèo mả gà đồng ” “ Mµy cã chãt say hoa ”  Cho r»ng thÞ KÝnh lµ con nhµ thÊp hÌn kh«ng xøng víi nhµ m×nh : “ Trøng rång… liu ®iu ” “ Mµy lµ con nhµ cua èc ”  Cho r»ng thÞ KÝnh ph¶i bÞ ®uæi ®i (7) TÊt c¶ nh÷ng lêi nãi, cö chØ trªn “ Con g¸i ná måm th× vÒ víi cha” đã hiện nguyên hình một ngời đàn bà  đay nghiến, mắng nhiếc, xỉ vả. có tính cách ntn? Nhân vật Sùng bà *Tính cách : độc địa, tàn nhẫn, bất nhân. gây cảm xúc gì cho ngời đọc? - Nh©n vËt thÞ KÝnh : * Yªu cÇu hs theo dâi nh©n vËt thÞ + Lêi nãi : van xin, kªu oan víi cha mÑ, víi KÝnh. chång : (8) Khi bÞ kÕt téi lµ giÕt chång thÞ “ MÑ ¬i, oan cho con l¾m mÑ ¬i! ” Kính đã cónhững lời nói, cử chỉ nào? “ Oan cho thiếp lắm chàng ơi! ” Em cã nhËn xÐt g× vÒ tÝnh chÊt cña + Cö chØ : vËt v· khãc, ngöa mÆt rò rîi, những lời nó, cử chỉ đó? ch¹y theo van xin.  Lêi nãi rÊt hiÒn, cö chØ yÕu ®uèi, nhÉn.

(155) (9) Nh÷ng lêi nãi, cö chØ cña thÞ KÝnh đã đợc nhà chồng đáp lại ntn? Hình dung vÒ th©n phËn cña thÞ KÝnh trong hoàn cảnh này? Qua đó, đức tính nào của thị Kính đợc bộc lộ? (10) Cảm xúc của ngời xem đợc gợi lªn tõ nh©n vËt nµy? (11) Theo em, xung đột kịch trong đoạn này thể hiện cao nhất ở xung đột nµo? V× sao? Em thö b×nh luËn vÒ b¶n chất của xung đột này (thảo luận nhãm) * Yªu cÇu hs quan s¸t ®o¹n cuèi (12) Sau khi bị oan, thị Kính đã có cử chØ (quay vµo nhµ…bãp chÆt trong tay). Lêi nãi (Th¬ng «i!…thÕ t×nh run rủi). Những cử chỉ, lời nói đó phản ¸nh nçi ®au nµo cña thÞ KÝnh? (13) ý định không về với cha “ Phải sống ở đời mới mong tỏ rõ ngời đoan chính ” chứng tỏ thêm điều gì ë ngêi phô n÷ nµy?. nhôc. - Thái độ của : + Chång : im lÆng + MÑ chång : cù tuyÖt + Bè chång : a dua theo mÑ chång  Thị Kính đơn độc, đau khổ và bất lực. ThÞ KÝnh chÞu nhÉn nhôc trong oan øc vÉn chân thực, hiền lành, giữ phép tắc gia đình. - Xung đột kịch : Sïng bµ ThÞ KÝnh + G§ MÑ chång Nµng d©u + GC Thèng trÞ BÞ trÞ + Xung đột bi kịch : Sùng bà cho gọi Mãng Ông đến để trả thị Kính 3. Sau khi bÞ oan - ThÞ KÝnh tiÕc nuèi, xãt xa cho h¹nh phóc lứa đôi bị tan vỡ. - Kh«ng quay vÒ víi cha mµ muèn tù m×nh tìm cách giải oan : Đi tu để Phật tổ chứng minh cho sù trong s¹ch cña m×nh.  Thị Kính không đành cam chịu, không cßn nhu nhîc.. (14) Con đờng thị Kính chọn để giải oan cã ý nghÜa g×? (hs kh¸ - giái) - Ph¶n ¸nh sè phËn bÕ t¾c cña ngêi phô n÷ trong XH cò. - Lên án thực trạng XH vô nhân đạo đối với những ngời lơng thiện. (?) Theo em có cách nào tốt hơn để gi¶i oan cho nh÷ng ngêi nh thÞ KÝnh khái ®au th¬ng? - Lo¹i bá nh÷ng ngêi nh Sïng bµ. - Lo¹i bá quan hÖ mÑ chång – nµng III. ý nghÜa v¨n b¶n d©u theo kiÓu phong kiÕn. (Ghi nhí, SGK, 121) - Lo¹i bá XHPK thèi n¸t Hoạt động 3 : (15) Qua vë chÌo “ Quan ¢m thÞ kÝnh” vµ qua ®o¹n trÝch võa häc : (?) Em thấy có nét đặc sắc gì về NT? (?) Em hiÓu g× vÒ th©n phËn ngêi phô n÷ nh thÞ KÝnh trong XH cò.. E. DÆn dß - BTVN : 1, 2 (SGK, 121) - So¹n : DÊu chÊm löng, DÊu chÊm phÈy..

(156) TiÕt 119 : DÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy - BiÕt dïng dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy khi viÕt B.ChuÈn bÞ 1. Gv : GA 2. Hs : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : I. DÊu chÊm löng * Hs quan s¸t VD (SGK, 122) 1. VD : (1) Trong các câu trên, dấu chấm lửng đợc * Tác dụng của dấu chấm lửng : a. Tá ý cßn nhiÒu dÉn chøng cha dùng để làm gì? đợc liệt kê hết. b. ThÓ hiÖn lêi nãi ngËp ngõng, ng¾t qu·ng do lóng tóng, sî sÖt. c. Lµm gi·n nhÞp c©u v¨n, chuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn cua tõ ng÷ bÊt ngê, biÓu thÞ sù dÝ dám, hµi híc. 2. GN 1 (SGK, 122) * Gọi hs đọc GN 1 (SGK, 122) II. DÊu chÊm phÈy Hoạt động 2 : 1. VD : * Hs quan s¸t VD (SGK) (2) Trong các câu sau, dấu chấm phẩy đợc * Tác dụng của dấu chấm phẩy : dùng để làm gì? Có thể thay nó bằng dấu phẩy a. Đánh dấu ranh giới giữa 2 vế cña mét c©u ghÐp. đợc không? Vì sao? b. Ng¨n c¸ch c¸c bé phËn, trong VD a cã thÓ thay VD b kh«ng thÓ v× sÏ g©y hiÓu lÇm “ ghÐt bãc mét phÐp liÖt kª phøc t¹p. 2. GN 2 (SGK, 122) lét, ¨n b¸m vµ lêi biÕng ” III.LuyÖn tËp *Gọi hs đọc GN 2 (SGK, 122) BT1, 2(SGK, 123) Hoạt động 3 : E.DÆn dß : - BTVN : BT3 (SGK, 123) - So¹n bµi : “ ¤n tËp v¨n häc” TiÕt 120 : Văn đề nghị.

(157) A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc đặc điểm của văn bản đề nghị : Mục đích, yêu cầu, nôi dung và c¸ch lµm lo¹i v¨n b¶n nµy. - Hiểu các tình huống cần viết văn bản đề nghị. - Biết viết một văn bản đề nghị đúng quy cách. B.ChuÈn bÞ 1. Gv : GA 2. Hs : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Gọi 2 hs đọc 2 văn bản : (1) Mục đích của mỗi VB trên là gì?. Nội dung cần đạt I. Đặc điểm của VB đề nghị 1. §äc c¸c VB : 2. NhËn xÐt : * Mục đích : - VB1 : Đề nghị sơn lại bảng để việc học tập trên lớp đợc tốt hơn. - VB2 : §Ò nghÞ gi¶i quyÕt viÖc lÊn chiếm trái phép làm ách tắc đờng cèng. (2) Viết giấy đề nghị cần chú ý gì về nội * Hình thức : trang trọng, sáng sủa, ngắn gọn theo một số quy định sẵn. dung vµ h×nh thøc? * Nội dung : Ai đề nghị? Đề nghị ai? (3) Hãy nêu một tình huống trong sinh hoạt Đề nghị điều gì? Đề nghị để làm gì? ở trờng, lớp mà em thấy cần viết giấy đề nghÞ? Trong c¸c t×nh huèng trong SGK, t×nh huống nào phải có giấy đề nghị? II. Cách làm văn bản đề nghị Hoạt động 2 : 1. Tìm hiểu cách làm VB đề nghị * Hs đọc thầm hai VB trên. (4) Các mục VB đợc trình bày theo thứ tự - Trình bày đầy đủ và đúng thứ tự các nµo? §iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña hai VB néi dung. đề nghị trên là gì? Những phần nào là quan - Nội dung quan trọng : + Ai đề nghị? träng cña hai VB? + §Ò nghÞ ai? + §Ò nghÞ ®iÒu g×? + Đề nghị để làm gì? 2. Dàn mục một VB đề nghị * Gọi hs đọc dàn mục 1 VB (SGK, 126) 3. Lu ý Hoạt động 3 : (5) Khi viết một VB đề nghị cần chú ý điều - Tên VB cần viết chữ in hoa, khổ ch÷ to. g×? - Trình bày sáng sủa, cân đối. - Tên ngời (tổ chức) đề nghị nơi nhận đề nghị và ND đề nghị cần chú ý III. Ghi nhí (SGK, 126) IV. LuyÖn tËp * Gọi hs đọc GN (SGK, 126) BT1 (SGK, 127) Hoạt động 5 : Lý do viết đơn và lý do viết đề nghị : - Gièng nhau : §Òu lµ nh÷ng nhu cÇu và nguyện vọng chính đáng. - Kh¸c nhau : NguyÖn väng c¸ nh©n (§¬n), nguyÖn väng tËp thÓ (§Ò nghÞ).

(158) BT2 (SGK, 127) Viết VB đề nghị có ND nh phần I2c. E. DÆn dß - BTVN : Xác định một số tình huống phải viết VB đề nghị. TiÕt 121 : ¤n tËp v¨n häc A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc nhan đề các tác phẩm trong hệ thống VB, ND cơ bản của từng cụm bài, những giới thiệu về văn chơng, về đặc trng của các VB,về sự giàu đẹp cña TV thuéc ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7. B.ChuÈn bÞ 1. Gv : GA 2. Hs : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : 1. Tôc ng÷ lµ g×? Ph©n biÖt TN víi CD, DC vµ th¬ tr÷ t×nh. Theo em, nh÷ng c©u TN trong ch¬ng trìn đều thể hiện ND gì? Hãy đọc thuộc lßng mét c©u TN mµ em thÝch råi ph©n tÝch ND vµ NT?. Hoạt động 2 : 2. Khi ph©n tÝch VB nghÞ luËn cÇn chó ý g× ? Nh©n xÐt vÒ tr×nh tù lËp luËn cña VB trªn. 3. Ph©n tÝch gi¸ trÞ ND vµ NT cña truyÖn ng¾n “Nh÷ng trß lè …” vµ “Sèng chÕt mÆc bay “ ?. Nội dung cần đạt I. Tôc ng÷ 1. Kh¸i niÖm (SGK, 3 – 4) 2. ND cña nh÷ng c©u TN trong ch¬ng trình : Phản ánh truyền đạt những kinh nghiÖm quý b¸u cña nh©n d©n trong viÑc quan s¸t c¸c hiÖn tîng tù nhiªn vµ trong lao động sản xuất, chú ý tôn vinh giá trị con ngêi, ®a ra nhËn xÐt, lêi khuyªn vÒ nh÷ng phÈm chÊt vµ lèi sèng mµ con ngêi cÇn ph¶i cã. II. V¨n b¶n 1. VB nghÞ luËn - Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta  Hå ChÝ Minh - Sự giàu đẹp của tiếng Việt  Đặng Thai Mai - §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå  Ph¹m V¨n §ång - ý nghÜa v¨n ch¬ng  Hoµi Thanh 2. TruyÖn ng¾n - Sèng chÕt mÆc bay : + ND : Gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n.

(159) đạo + NT : Ngôn ngữ đối thoại, tơng phản, t¨ng cÊp - Nh÷ng trß lè hay Va- ren vµ PBC +ND :  §¶ kÝch viªn toµn quyÒn Va-ren víi c¸c hành động lố bịch của y  Ca ngîi nh©n c¸ch cña nhµ yªu níc PBC + NT :  C¸ch viÕt truyÖn b»ng h cÊu tëng tîng trªn c¬ së sù thËt  Sử dụng biện pháp tơng phản để khắc hoạ nhân vật và làm nổi bật chủ đề của tác phÈm  KÕt hîp ng«n ng÷ nh©n vËt víi ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn 4.Khái niệm chéo và đặc điểm của thể 3.VB chèo lo¹i ®o¹n trÝch “ Nçi oan h¹i chång “ ? - K/n sgk/118 Phân tích nhân vật Sùng bà và Thị Kính - Phân tích xung đột giữa Sùng bà và Thị từ đó chỉ rõ mối quan hệ giữa hai nhân Kính vËt nµy ? Sïng bµ ThÞ KÝnh MÑ chång nµng d©u KÎ thèng trÞ kÎ bÞ trÞ 4. VB nhËt dông - Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng + ND : Ca ngîi vµ tuyªn truyÒn cho nÐt v¨n ho¸ truyÒn thèng cña huÕ : ca HuÕ trªn s«ng H¬ng + NT : Ng«n ng÷ giµu chÊt th¬ khi miªu t¶ đêm trăng: gió , sông …Sử dụng phép liệt kª linh ho¹t. E.DÆn dß : - ChuÈn bÞ kÜ néi dung «n tËp trªn - So¹n bµi «n tËp tiÕng ViÖt TiÕt 122 : DÊu g¹ch ngang A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc nhan đề các tác phẩm trong hệ thống VB, ND cơ bản của từng cụm bài, những giới thiệu về văn chơng, về đặc trng của các VB,về sự giàu đẹp cña TV thuéc ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7. B.ChuÈn bÞ 1. Gv : GA 2. Hs : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh. Nội dung cần đạt.

(160) Hoạt động 1 : * Quan s¸t VD a, b, c, d (SGK) (1) Trong mçi c©u trªn, dÊu gach ngang dïng để làm gì? Trên cơ sở đó, mỗi em đặt một câu tơng ứng víi mçi c«ng dông cña dÊu g¹ch ngang.. I. C«ng dông cña dÊu g¹ch ngang 1. VD (SGK, 129 – 130) T¸c dông cña dÊu g¹ch ngang : a. §¸nh dÊu bé phËn chó thÝch, gi¶i thÝch b. §¸nh dÊu lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n vËt c. ThÓ hiÖn sù liÖt kª * Gọi hs đọc GN 1 (SGK, 130) d. Nèi c¸c tõ n»m trong mét liªn danh (Tªn ghÐp) Hoạt động 2 : (2) Em cã nhËn xÐt g× vÒ hai dÊu trong tõ ng÷ 2. GN 1 (SGK, 130) II. Ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang vµ Va – ren – PBC? Khi nµo th× sö dông dÊu g¹ch nèi? Cho VD? dÊu g¹ch nèi * Gọi hs đọc GN 2 (SGK, 130) 1. VD (SGK, 130) + Va – ren  dÊu g¹ch nèi + Va – ren – PBC  dÊu g¹ch ngang 2. GN 2 (SGK, 130). Hoạt động 3 : III. LuyÖn tËp BT1 (SGK, 130 – 131) a. DGN đặt ở giữa câu để đánh dấu bé phËn chó thÝch, gi¶i thÝch. b. DGN đặt ở giữa câu để đánh dÊu bé phËn chó thÝch, gi¶i thÝch. c. DGN đặt ở đầu câu : Dẫn lời nãi trùc tiÕp. d.DGN đặt ở giữa câu : đánh bộ phËn chó thÝch, gi¶i thÝch. BT2 (SGK, 131) Dấu gạch nối dùng để nối các tiÕng trong tªn riªng níc ngoµi. BT3 (SGK, 131) a. ThÞ KÝnh – vî cña ThiÖn SÜ, con d©u cña Sïng¤ng, Sïng bµ - lµ một ngời phụ nữ đức hạnh nhng lại bị ghẻ lạnh, thờ ơ, đơn độc trong chính gia đình nhà chồng.. E. DÆn dß - BTVN : 3b - So¹n : ¤n tËp tiÕng ViÖt.

(161) TiÕt 123 : ¤n tËp tiÕng ViÖt A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hệ thống hoá kiến thức về các kiểu câu đơn và các dấu câu đã học - Ph¸t hiÖn vµ vËn dông c¸c kiÓu c©u, biÖn ph¸p tu tõ, dÊu c©u vµo viÖc viÕt v¨n B.ChuÈn bÞ 1. Gv : GA 2. Hs : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viªn – häc sinh Hoạt động 1: (1) Nh¾c l¹i nh÷ng đơn vị kiến thức tiếng Việt đã học trong chơng trình ngữ văn 7 tËp 2 vÒ : - Kh¸i niÖm? - Ph©n lo¹i (nÕu cã)? - T¸c dông? - VÝ dô?. Hoạt động 2 :. Nội dung cần đạt I. LÝ thuyÕt 1. C©u rót gän : Lîc bá CN, hoÆc VN, hoÆc c¶ CN vµ VN. 2. Câu đặc biệt :Không có cấu tạo C – V VD : Đêm. Thành phố lên đèn nh sao sa. 3. Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u - Tr¹ng ng÷ lµ g×? - Ph©n lo¹i VD : Trong s¬ng mï, thµnh phè HN nh mét kinh thµnh trong truyÖn cæ tÝch, ®Çy huyÒn bÝ. 4. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động VD : Con chã c¾n con mÌo  Con mÌo bÞ con chã c¾n. 5. Dùng cụm C – V để mở rộng câu Dïng côm C – V lµm : CN, VN, BN, §N, Tr¹ng ng÷ c¸ch thøc VD : Bài thơ (tôi/viết) đợc đăng báo. 6. LiÖt kª - LK theo tõng cÆp/ kh«ng theo tõng cÆp - LK kh«ng t¨ng tiÕn/t¨ng tiÕn 7. DÊu chÊm löng, dÊu chÊm phÈy VD : Nã bËn l¾m… 8. DÊu g¹ch ngang VD : Ph¹m Duy Tèn – mét trÝ thøc T©y häc – lµ t¸c gi¶ của truyện ngắn đặc sắc “ Sống chết mặc bay ” II. LuyÖn tËp BT1 : Xác địn câu rút gọn và câu đặc biệt a. Học đi đôi với hành. b. Cần phải ra sức phấn đấu để cuộc sống của chúng ta ngày càng tốt đẹp hơn. c. Hoa sim! d. TiÕng suèi ch¶y rãc r¸ch. e. C©u chuyÖn cña bµ t«i. * Gîi ý : - Câu đơn : d - Câu đặc biệt : c, e - C©u rót gän : a, b.

(162) BT2 : Xác định thành phần trạng ngữ và phân loại a. Dẫn đi ở từ năm chửa 12. Khi ấy, Dần nó còn để hai trái đào. b. Trªn 4 chßi canh, ngôc tèt còng b¾t ®Çu ®iÓm vµo c¸i quạnh quẽ của trời đất tối mịt, những tiếng liểng kiểng và mõ đều đặn, tha thớt. c. Bằng ngòi bút trào phúng bậc thầy, Vũ Trọng Phụng đã lªn ¸n gay g¾t c¸i XHTS thµnh thÞ… * Gîi ý : Tr¹ng ng÷ vµ kiÓu lo¹i : a. Trên 4 chòi canh : chỉ địa điểm b. Khi Êy : thêi gian c. B»ng ngßi bót trµo phóng bËc thÇy : c¸ch thøc BT3 : Tự đặt hai câu chủ động rồi chuyển sang câu bị động BT4 : Ph¸t hiÖn côm C – V lµm thµnh phÇn : a.T«i //rÊt thÝch quyÓn truyÖn(bè/tÆng t«i nh©n dÞp sinh C V nhËt) b. MÑ/®i chî vÒ//lµ mét tin vui víi anh em t«i. C V BT5 : ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 10 dßng nªu c¶m nhËn cña em vÒ mét trong nh÷ng nh©n vËt v¨n häc mµ em yêu thích, trong đó có sử dụng phépliệt kê, dấu chấm lửng, dÊu g¹ch ngang. E. DÆn dß : - So¹n bµi : ¤n tËp tËp lµm v¨n TiÕt 124 : V¨n b¶n b¸o c¸o A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc đặc điểm của văn bản báo cáo : mục đích, yêu cầu, ND và cách lµm lo¹i VB nµy. - Biết cách viết một VB báo cáo đúng quy cách. - Nhận ra đợc những sai sót thờng gặp khi viết VB báo cáo. B.ChuÈn bÞ 1. Gv : GA 2. Hs : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viên – học sinh Hoạt động 1 : * Yêu cầu hs đọc lần lợt hai VB. (1) Khi nµo th× con ngêi cÇn viÕt b¸o cáo? Viết báo cáo để làm gì?. Nội dung cần đạt I. §Æc ®iÓm cña VB b¸o c¸o 1. §äc c¸c v¨n b¶n 2. NhËn xÐt - Mục đích : + VB1 : Báo cáo về kết quả hoạt động chµo mõng ngµy 20 – 11. + VB2 : B¸o c¸o vÒ kÕt qu¶ quyªn gãp ñng hé c¸c b¹n hs vïng lò lôt. (2) B¸o c¸o cÇn ph¶i chó ý nh÷ng yªu - H×nh thøc : + Cân đối cÇu g× vÒ ND vµ h×nh thøc tr×nh bµy? + Râ rµng + Sè liÖu cô thÓ, râ rµng (3) Em đã viết báo cáo lần nào cha? Hãy dÉn ra mét sè trêng hîp cÇn viÕt b¸o c¸o trong sinh ho¹t vµ häc tËp ë trêng vµ ë.

(163) líp? * Yªu cÇu hs lµm BT I3(SGK, 134) - Trêng hîp cÇn viÕt b¸o c¸o Hoạt động 2 : (4) Các mục trong một VB báo cáo đợc tr×nh bµy theo mét thø tù nµo? §iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña hai VB lµ g×? Nh÷ng phÇn nµo lµ quan trong mét VB b¸o c¸o?. (5) Tõ sù ph©n tÝch hai VB trªn, em h·y rót ra c¸ch lµm mét VB b¸o c¸o? *Gọi hs đọc phần II2 (SGK) (6) Quan s¸t l¹i hai VB vµ cho biÕt : - Tªn VB b¸o c¸o têng viÕt ntn? - Các mục trong VB báo cáo đợc trình bµy ra sao? - C¸c kÕt qu¶ cña VB b¸o c¸o cÇn tr×nh bµy ntn? *Gọi hs đọc ghi nhớ (SGK) Hoạt động 3 :. II. C¸ch lµm VB b¸o c¸o 1.T×m hiÓu c¸ch lµm v¨n b¶n b¸o c¸o - Tr×nh bµy theo khu«n mÉu cã s½n. - ND cô thÓ kh¸c nhau ë mçi VB - Môc quan träng : + B¸o c¸o cña ai? + B¸o c¸o víi ai? + B¸o c¸o vÒ viÖc g×? + KÕt qu¶ ntn? 2. Dµn môc cña mét VB b¸o c¸o (SGK, 135) 3. Lu ý : - Tªn VB cÇn viÕt ch÷ in hoa, khæ ch÷ to. - Trình bày sáng sủa, cân đối, không viết s¸t lÒ giÊy… - Các kết quả phải đợc nêu rõ ràng với c¸c sè liÖu chi tiÕt, cô thÓ, tr¸nh t×nh tr¹ng nãi chung chung. III. Ghi nhí (SGK, 136) IV. LuyÖn tËp BT2 (SGK, 136) Nªu vµ ph©n tÝch c¸c lçi cÇn tr¸nh khi viÕt mét VB b¸o c¸o. (Xem phÇn II3, 135). E. DÆn dß - BTVN : Hãy nêu một tình huống mà em cho là VB đề nghị, báo cáo rồi viết thµnh VB hoµn chØnh. - ¤n tËp kiÓm tra häc kú.. Tiết 125 + 126 : Luyện tập văn bản đề nghị và báo cáo A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Thông qua thực hành, biết ứng dụng các VB báo cáo , đề nghị vào các tình huống cụ thể, nắm đợc cách thức làm loại văn bản này. - Thông qua các BT trong SGK để tự rút ra những lỗi thờng mắc, phơng hớng cách sửa chữa, các lỗi thờng mắc phải khi viết hai loại VB trên. B.ChuÈn bÞ 1. Gv : GA, b¶ng phô 2. Hs : ¤n luyÖn c¸c lo¹i VB hµnh chÝnh.

(164) C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viªn – häc sinh 1.Th¶o luËn nhãm : 4 c©u - Các nhóm trởng đại diÖn tr×nh bµy – nhËn xÐt bæ sung + Hs lªn b¶ng hoÆc cã thÓ chèt ND sau. BT1 (SGK, 138) Lµm viÖc c¸ nh©n. Bµi 2 (SGK, 138) Chọn tình huống để viết : Chia nhãm -Nhóm 1, 2 : VB đề nghÞ -Nhãm 3, 4 : VB b¸o c¸o Bµi 3 (SGK, 138) Th¶o luËn nhãm 8 hs Bµi 4 ChØ ra lçi sai dïng trong VB? Lµm viÖc c¸ nh©n Bµi 5 : BT bæ sung Lµm viÖc c¸ nh©n. Nội dung cần đạt 1. VB đề nghị 2. VB b¸o c¸o + Mục đích + Yªu cÇu : ND, h×nh thøc tr×nh bµy + Nh÷ng sai sãt : ND, h×nh thøc + Nh÷ng môc cÇn chó ý trong mçi lo¹i VB + Giống nhau : đều là VB hành chính, viết theo mẫu chung. + Mục đích : - VB đề nghị : đề đạt nguyện vọng - VB báo cáo : trình bày kết quả làm đợc + ND : - VB đề nghị : ai đề nghị? đề nghị ai? đề nghị điều gì? - VB b¸o c¸o : b¸o c¸o cña ai? B¸o c¸o víi ai? VÒ viÖc g×? KÕt qu¶ ntn?  Chú ý viết đúng thứ tự các mục trong mỗi VB LuyÖn tËp VD : VB đề nghị + S¾p tíi líp em muèn tæ chøc liªn hoan cuèi n¨m. + Do điều kiện sức khoẻ, em không đủ khả năng tham gia vào đội bóng đá của lớp VD : VB b¸o c¸o + Gần hết năm học, cô giáo chủ nhiệm muốn biết đợc tình hình cụ thể về phong trào đôi bạn cùng tiến. + Cô giáo tổng phụ trách muốn nắm đợc những hoạt động cña héi trong häc kú I. - VB đề nghị : Nhóm 1, 2 trình bày - VB b¸o c¸o : Nhãm 3, 4 tr×nh bµy. - C¸c nhãm tr×nh bµy VB - NhËn xÐt : Söa lçi : ND, HT tr×nh bµy a. Sai : Viết đơn trình bày hoàn cảnh khó khăn và đề đạt nguyÖn väng cña m×nh. b. Sai : ViÕt b¸o c¸o c. Sai : Viết VB đề nghị ban giám hiệu nhà trờng khen thởng biểu dơng cho bạn H. BS : Hs viÕt mét trong hai VB hoµn chØnh Thu 2 – 3 hs chÊm. E.DÆn dß - Lu ý khi viÕt VB hµnh chÝnh : cÈn thËn, kh«ng tïy tiÖn, cÈu th¶ (ND, HT) - Lµm BT cßn l¹i - ¤n tËp phÇn TLV.

(165) TiÕt 127 + 128 : ¤n tËp tËp lµm v¨n A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc một số vấn đề chung về văn nghị luận - C¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn B.ChuÈn bÞ 1. Gv : GA 2. Hs : So¹n bµi C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viªn – häc sinh Hoạt động 1 : (1) ThÕ nµo lµ v¨n nghÞ luận? Trình bày đặc ®iÓm cña VBNL?. Nội dung cần đạt. I. Một số vấn đề chung về văn nghị luận 1. Khái niệm : Dùng lí lẽ, dẫn chứng để bàn bạc, bàn luận một vấn đề thể hiện một nhận thức, một quan điểm. 2. §Æc ®iÓm (b¶n chÊt) - LuËn ®iÓm - LuËn cø : lÝ lÏ + dÉn chøng - LËp luËn lµ c¸ch lùa chän, s¾p xÕp, tr×nh bµy c¸c lÝ lÏ, c¸c dÉn chøng lµm c¬ së v÷ng ch¾c cho luËn ®iÓm. -Yªu cÇu hs ch÷a c©u 4 3. NghÞ luËn chøng minh - Kh¸i niÖm (SGK, 140) - C¸ch lµm : + DÉn chøng ph¶i tiªu biÓu. + Ph©n tÝch, diÔn gi¶i sao cho dÉn chøng lµm s¸ng tá ®iÒu (2) ThÕ nµo lµ v¨n CM? muèn chøng minh. Cách làm bài văn CM? + Trình bày dẫn chứng theo một trình tự nhất định :  Theo hÖ thèng luËn ®iÓm - Yªu cÇu hs tr¶ lêi c©u  Theo hÖ thèng sù viÖc 5 (SGK, 140). 4. NghÞ luËn gi¶i thÝch - Kh¸i niÖm (3) ThÕ nµo lµ v¨n gi¶i - C¸ch lµm : T×m luËn cø b»ng tr¶ lêi c©u hái : thÝch? Tr×nh bµy c¸ch + NghÜa lµ g×? t×m luËn cø cho mét bµi  NghÜa ®en v¨n GT?  NghÜa bãng (nÕu cã) + T¹i sao? V× sao?.

(166) - Yªu cÇu hs tr¶ lêi c©u hái 6 (SGK, 140). Hoạt động 2. + Lµm nh thÕ nµo?. TiÕt 2 BT5 (SGK, 141) a. Thµnh phÇn tr¹ng ng÷ vµ t¸c dông : - Từ xa đến nay, mỗi khi tổ quốc bị xâm lăng  chỉ thời gian b. Khi(tæ quèc/ bÞ x©m l¨ng) C V §N  Côm C – V lµm §N cho DT “ khi ” cã cÊu t¹o nh mét câu bị động. c. Câu đầu của đoạn văn có sử dụng biện pháp đảo trật tự từ trong một cụm từ làm phụ ngữ. Từ đó là từ “ nồng nàn ”. Trật tự đúng : “ yêu nớc nồng nàn ”. Đảo trật tự từ “ nồng nàn yêu nớc để nhấn mạnh mức độ mạnh mẽ của lßng yªu níc. d. Trong c©u cuèi cña ®o¹n v¨n, t¸c gi¶ dïng h×nh ¶nh so s¸nh tinh thÇn yªu níc víi “ mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín ” Giá trị: Tạo ra hình ảnh sinh động cụ thể từ cái trừu tợng; t¨ng gi¸ trÞ t¹o h×nh vÒ søc m¹nh to lín cña tinh thÇn yªu níc. e. Một loạt các động từ : lớt qua, nhấn chìm, kết thành. Gi¸ trÞ : - KÕt thµnh : sù ®oµn kÕt, mét lßng cña nh©n d©n ta trong c«ng cuéc chèng kÎ thï x©m lîc. - Lớt qua (tốc độ nhanh) khi có sức mạnh đoàn kết của lßng yªu níc th× mäi khã kh¨n, nguy hiÓm sÏ bÞ “ lít qua ” nhanh chãng. - NhÊn ch×m (tÝnh chÊt quyÕt liÖt, m¹nh mÏ) : Søc m¹nh cña lßng yªu níc sÏ tiªu diÖt kÎ thï. BT4 (SGK, 141) Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý cho đề văn 4 (1) Tìm hiểu đề : -KiÓu bµi : NLCM -Vấn đề nghị luận : Thị Kính không chỉ chịu khổ vì bị nghi ngê oan mµ cßn mang nçi nhôc cña mét th©n phËn nghÌo hÌn bÞ kÎ giµu sang tµn ¸c khinh rÎ. -Ph¹m vi dÉn chøng : §o¹n trÝch “ Nçi oan h¹i chång ” (2) LËp dµn ý : a. MB b. TB : * TK chÞu khæ v× bÞ ngê oan. - TK rÊt yªu chång, quan t©m, ch¨m sãc chång rÊt chu.

(167) đáo : DC : + ThÊy chång ngñ th× qu¹t cho chång + Thấy râu mọc ngợc dới cằm thì cắt đi để làm đẹp cho chång. - TK bÞ nghi oan lµ giÕt chång DC : + ThiÖn SÜ tØnh dËy nh×n thÊy con dao th× h« ho¸n : Hìi cha! Hìi mÑ! Hìi xãm! Hìi lµng! + Sùng bà đổ tội cho TK là có ý giết chồng : “ Mày định giết con bà à? ” + Sïng «ng a dua theo Sïng bµ * TK chÞu khæ v× mang nçi nhôc cña mét th©n phËn ngÌo l¹i bÞ kÎ giµu sang tµn ¸c khinh rÎ.. TiÕt 129 : ¤n tËp tiÕng ViÖt (tiÕp) A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hệ thống hoá kiến thức về các phép biến đổi câu và các phép tu từ cú pháp đã học. - Ph¸t hiÖn vµ rÌn luyÖn kü n¨ng vËn dông kiÕn thøc trªn. B.ChuÈn bÞ 1. Gv : GA 2. Hs : So¹n bµi, «n l¹i lÝ thuyÕt C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động của giáo viªn – häc sinh Hoạt động 1 : * Yêu cầu hs vẽ lại sơ đồ 1 (SGK, 144) (1) Tr×nh bµy l¹i lý thuyÕt cña mçi ND vµ cho VD minh ho¹? (SGK, 144). Nội dung cần đạt. I.LÝ thuyÕt 1. Các phép biến đổi câu Sơ đồ (SGK, 144) a.Thªm bít thµnh phÇn c©u : * Rót gän c©u * Më réng c©u : +Thªm tr¹ng ng÷ + Dùng cụm C – V để mở rộng câu. b. Chuyển đổi kiểu câu : Chuyểnđổi câu chủ động thành câu bị động. 2. C¸c phÐp tu tõ có ph¸p * Yêu cầu hs vẽ sơ đồ 2 a. Điệp ngữ : * K/n (SGK, 144) (2) ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷, * KiÓu lo¹i : liÖt kª? Ph©n lo¹i vµ nªu + §iÖp nèi tiÕp + §iÖp vßng trßn t¸c dông? *Tác dụng : Nhấn mạnh đặc điểm, tính chất, cảm xúc… b. LiÖt kª : * K/n * KiÓu lo¹i : - LK theo cÆp - LK kh«ng theo cÆp - LK t¨ng tiÕn - LK kh«ng t¨ng tiÕn * Tác dụng : diễn tả đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía.

(168) Hoạt động 2 :. c¹nh kh¸c nhau cña t tëng, t×nh c¶m. II. Bµi tËp BT1 : Thªm nh÷ng TN thÝch hîp vµo mçi VD díi ®©y : a. Vào mùa hè,…, những chùm phợng vĩ nở đỏ rực nh ch¸y. b…., thỏ đã cho Gấu một bài học nhớ đời. c…., Lan vµ t«i ch¬i víi nhau rÊt th©n. BT2 : Chuyển những câu sau sang câu bị động : a. Tõ thuë nhá, cha d¹y Tè H÷u lµm th¬ theo nh÷ng lèi cæ. b. Giã lµm lËt thuyÒn. c. Con ngêi ngµy cµng lµm cho m«i trêng bÞ « nhiÔm. BT3 : Më réng thµnh phÇn c©u b»ng côm C – V BT4 : ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n tõ 5 – 7 c©u bµn vÒ ý thức bảo vệ môi trờng, trong đó có sử dụng dấu chấm löng, phÐp liÖt kª vµ mét c©u më réng cuèi ®o¹n). E. DÆn dß - ¤n luyÖn tÊt c¶ c¸c néi dung cña VB, TV, TLV.. TiÕt 130 : Híng dÉn lµm bµi kiÓm tra tæng hîp A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hệ thống hoá kiến thức về các phép biến đổi câu và các phép tu từ cú pháp đã học. - Ph¸t hiÖn vµ rÌn luyÖn kü n¨ng vËn dông kiÕn thøc trªn. B.ChuÈn bÞ 1. Gv : GA 2. Hs : So¹n bµi, «n l¹i lÝ thuyÕt C. Khởi động 1. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi D.Tiến trình các hoạt động dạy và học Hoạt động 1 : Hớng dẫn hs làm một bài kiểm tra tổng hợp §Ò bµi : I. PhÇn I (5 ®iÓm) §äc kü ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái : “ Đêm đã về khuya. Xa xa bờ bên kia, Thiên Mụ hiện ra mờ ảo, ngọn tháp Phíc Duyªn d¸t ¸nh tr¨ng vµng. Sãng vç ru m¹n thuyÒn råi gîn v« håi xa m·i.

(169) cùng những tiếng đàn réo rắt du dơng. Đấy là lúc các ca nhi cất lên những khúc ®iÖu Nam nghe buån man m¸c, th¬ng c¶m, bi ai, v¬ng vÊn nh nam ai, nam b×nh, qu¶ phô, nam xu©n, t¬ng t khóc, hµnh v©n. Còng cã b¶n nh¹c mang ©m ®iÖu B¾c pha phách điệu Nam không vui không buồn nh tứ đại cảnh. Thể điệu ca Huế có s«i næi, t¬i vui, cã buån c¶m, b©ng khu©ng, cã tiÕc th¬ng ai o¸n…Lêi ca thong thả, trang trọng, trong sáng gợi lên tình ngời, tình đất nớc, trai hiền, gái lịch ”. 1. §o¹n v¨n trªn trÝch tõ VB nµo? Ai lµ t¸c gi¶? 2. Xác định thành phần trạng ngữ trong đoạn văn và nêu tác dụng của nó. 3. Trong ®o¹n v¨n trªn, t¸c gi¶ sö dông phÐp tu tõ g×? H·y liÖt kª. 4. DÊu ba chÊm cã t¸c dông g×? 5. Viết một đoạn văn (5 – 7 câu) nêu cảm nghĩ của em sau khi đọc xong đoạn văn trên, trong đó có SD câu bị động và thành phần trạng ngữ. II. PhÇn II (5 ®iÓm) Tôc ng÷ cã c©u : “ ¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y” Em hiÓu c©u tôc ng÷ trªn ntn? B»ng nh÷ng hiÓu biÕt thùc tÕ, em h·y chøng minh tính đúng đắn của câu TN trên?. Gîi ý tr¶ lêi PhÇn I : 1. “ Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng” – Hµ Anh Minh 2. Xa xa bờ bên kia – Trạng ngữ chỉ địa điểm 3. PhÐp tu tõ có ph¸p : LiÖt kª DC : - Man m¸c, th¬ng c¶m, bi ai, v¬ng vÊn - Nam ai, nam b×nh, qu¶ phô, nam xu©n, t¬ng t khóc, hµnh v©n - Kh«ng vui, kh«ng buån - S«i næi, t¬i vui, buån c¶m, b©ng khu©ng, cã tiÕc th¬ng ai o¸n - Thong th¶, trang träng, trong s¸ng. 4. Dấu ba chấm : Tác dụng : Cho biết còn nhiều đặc điểm của thể điệu ca Huế cha đợc liệt kê hết. 5. Yªu cÇu : + §o¹n v¨n diÔn dÞch, quy n¹p hoÆc tæng ph©n hîp. + Nêu đợc cảm xúc, suy nghĩ của bản thân. + Vận dụng đợc câu bị động và thành phần trạng ngữ. PhÇn II : 1. Gi¶i thÝch nghÜa cña c©u TN : - Nghĩa đen : ăn quả phải nhớ đến ngời trồng cây đó. - NghÜa bãng : Lßng biÕt ¬n. 2. Chøng minh - BiÕt ¬n «ng bµ, cha mÑ,…..

(170) TiÕt 131 + 132 : KiÓm tra häc kú II A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Nắm đợc mội dung cơ bản của ba phần ngữ văn - VËn dông linh ho¹t theo híng tÝch hîp c¸c kiÕn thøc 3 phÇn v¨n – tiÕng ViÖt – TËp lµm v¨n - §¸nh gi¸ n¨ng lùc vËn dông ph¬ng thøc nghÞ luËn nãi riªng vµ kü n¨ng tạo lập văn bản nói chung để viết một văn bản - RÌn kü n¨ng lµm bµi B. ChuÈn bÞ 1. GV : Đề bài, đáp án. 2. HS : ¤n luyÖn C. Khởi động 1. KiÓm tra 2. Bµi míi D. Tiến trình các hoạt động dạy và học Đề bài trong sổ lu đề E. DÆn dß - Thu bµi chÊm - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.

(171)

Giao an tong hop

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về