Lịch sử hình thành và các thời kỳ phát triển, lãnh đạo và thành tựu
Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP. HCM được thành lập trên cơ sở Văn phòng
Kiến Trúc sư trưởng thành phố theo quyết định số 168/2002/QĐ-TTg, ngày 27/11/
2002 của Thủ tướng chính phủ. Lịch sử của Sở là lịch sử quản lý quy hoạch kiến trúc
thành phố, cần tính từ ngày 30/4/1975, đặc biệt từ khi Bộ Xây dựng tham gia tiếp
quản thành phố và thực hiện công tác quản lý ngành xây dựng và phát triển đô thị
thành phố. Quá trình này trải qua nhiều thời kỳ, qua nhiều năm, nhiều tổ chức, nhiều
cán bộ phụ trách.
Từ 1975 đến nay có thể chia thành 3 thời kỳ :
- Từ 1975 đến 1993 - Ủy ban Xây dựng Cơ bản TP và Sở Xây dựng.
- Từ 1993 đền 2002 - Kiến trúc sư trưởng TP.
- Từ 2002 đến nay - Sở Quy hoạch Kiến trúc.
a) Thời kỳ từ 1975 đến 1993 :
Trong thời kỳ này có 4 cơ quan giúp UBND Thành phố quản lý quy hoạch, xây
dựng và đô thị :
- Ủy ban xây dựng cơ bản, là cơ quan quản lý nhà nước tổng hợp các lĩnh
vực quy hoạch, kế hoạch đầu tư, kinh tế, kỹ thuật XD. UBXD cơ bản chỉ
đạo trực tiếp việc lập quy hoạch XD đô thị và quản lý xây dựng theo quy
hoạch
- Sở Xây dựng, quản lý các đơn vị sản xuất XD và VLXD và quản lý kinh tế
kỹ thuật XD,
- Sở Nhà đất, quản lý sự nghiệp nhà đất,
- Sở Công trình đô thị quản lý các công trình cấp thoát nước, xử lý
rác…(chưa sưu tập được tư liệu về 4 cơ quan này).
* Lãnh đạo Ủy ban Xây dựng cơ bản thời kỳ này là :
- Chủ nhiệm : Phạm Quang Hàm
- Phó chủ nhiệm:
1. Lê Văn Năm
2. Lưu Thanh Nhã
3. Nguyễn Đăng Sơn
Tháng 02/1989 UBND Thành phố hợp nhất UBXD cơ bản đổi tên thành Sở Xây
Dựng, chuyên về quản lý nhà nước. Sở Xây dựng cũ được tách ra thành lập Tổng
Công ty Xây dựng Sài Gòn và Tổng Công ty Vật liệu Xây Dựng Sài Gòn trực thuộc
UBND Thành phố. Viện Nghiên cứu quy hoạch xây dựng chuyển trực thuộc Sở Xây
Dựng mới.
Thành tựu lớn nhất của thời kỳ này là hoàn thành quy hoạch Tổng Mặt Bằng
Thành phố (đến năm 2020), được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt bằng QĐ số
20/TTg, ngày 20/01/1993 của Thủ tướng Chính phủ.
b) Thời kỳ từ 1993 đến 2002 :
Ngày 13/7/1992 Chủ tịch Hội Đồng Bộ trưởng Võ Văn Kiệt ký quyết định số
256-CT, về thực hiện chế độ kiến trúc sư trưởng ở Thành phố Hà Nội và Thành phố
Hồ Chí Minh. Tiếp đó ngày 8/10/1992 ban hành quyết định 07/TTg bổ nhiệm TS.KTS
Lê Văn Năm giữ chức Kiến trúc sư trưởng thành phố Hồ Chí Minh.
Ngày 10/4/1993, bằng quyết định số 83/BXD/TCLĐ-ĐT, Bộ Xây Dựng ban
hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Kiến trúc sư trưởng thành phố Hồ Chí Minh.
Ngày 30/8/1993, UBND Thành phố Hồ Chí Minh ra quyết định số 1309/UB-
QĐ-NC về việc thực hiện chế độ Kiến trúc sư trưởng thành phố Hồ Chí Minh theo quy
chế tổ chức và hoạt động theo QĐ 83/BXD. Viện quy hoạch xây dựng trực thuộc Kiến
trúc sư trưởng Thành phố. Đến tháng 4/1995 UBND Thành phố bổ nhiệm hai phó
Kiến trúc sư trưởng là :
1. TS.KTS Võ Kim Cương.
2. KS An Dũng, kiêm viện trưởng Viên Quy Hoạch Xây dựng.
Mặc dù được Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây Dựng ủng hộ, nhưng mô hình
kiến trúc sư trưởng thành phố không được áp dụng thành công như mong muốn. Đặc
biệt đây là thời kỳ chuyển đổi từ nền kinh tế hành chính bao cấp qua cơ chế thị
trường theo định hướng XHCN, thời kỳ đổi mới, mở cửa và bùng nổ xây dựng. Tuy
vậy, cơ quan KTS trưởng thành phố cũng đã làm được nhiều việc:
- Hoàn thành quy hoạch điều chỉnh tổng mặt bằng thành phố và được Thủ
tướng chính phủ phê duyệt bằng QĐ123/TTg, ngày 10/07/1998.
- Hoàn thành quy hoạch chung 18 quận huyện .
- Phối họp các quận huyện hoàn thành 315 đồ án quy hoạch chi tiết trên
diện tích tổng cộng 378,47 km
2
.
- Cấp phép xây dựng cho hơn 1000 dự án khu dân cư lớn nhỏ và hàng vạn
công trình xây dựng khác.
- Tham mưu UBND Thành phố ban hành các văn bản pháp luật về quản lý
xây dựng như quy định về cấp giấy phép xây dựng, xử phạt vi phạm
hành chính xây dựng, hướng dẫn về kiến trúc - quy hoạch v.v…
Kiến Trúc sư trưởng TP được nhận cờ thi đua của Bộ Xây dựng các năm
1997,1998 và bằng khen của UBND Thành phố….
c) Thời kỳ từ 2002 đến nay :
Ngày 27/11/2002, Thủ tướng Chính phủ ra quyết định số 168/2002/QĐ-TTg
thành lập Sở Quy hoạch - Kiến trúc trên cơ sở cơ quan KTS Trưởng thành phố.
Thời kỳ đầu từ tháng 11/2002 đến tháng 8/2005 Sở QH-KT tiếp tục hoạt động
theo chức năng quản lý nhà nước về quy hoạch và kiến trúc của cơ quan Kiến trúc sư
trưởng thành phố. Về tổ chức vẫn duy trì các phòng ban như cơ quan KTS Trưởng
thành phố trước đây, trụ sở ở chung với Sở Xây Dựng tại 60 Trương Định, Quận 3.
Từ tháng 08/2005, UBND Thành phố ban hành quyết định số 138/2005/QĐ-
UBND, ngày 03/08/2005 ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Sở Quy hoạch-
Kiến trúc, Sở được tổ chức lại và hoạt động theo quy chế này. Đồng thời được sự
quan tâm của lãnh đạo thành phố, Sở được chuyển về trụ sở mới tại 168 Pasteur,
Quận 1.
* Lãnh đạo Sở từ tháng 11/2002 đến tháng 09/2004:
- Giám đốc : KS An Dũng.
- Phó giám đốc :
1.TS.KTS Võ Kim Cương (đến 31/03/2004 - nghỉ hưu).
2.KTS Hồ Quang Toàn.
3.Ths.KTS Trần Chí Dũng.
4. Ths.KS Nguyễn Đình Hưng .
* Lãnh đạo Sở từ tháng 09/2004 đến tháng 09/2008:
- Giám đốc : PGS.TS.KTS Nguyễn Trọng Hòa.
- Phó giám đốc:
1.KTS Hồ Quang Toàn.
2.Ths.KTS Trần Chí Dũng.
3.Ths.KS Nguyễn Đình Hưng.
* Lãnh đạo Sở từ tháng 09/2008 đến nay:
- Quyền Giám đốc : Ths.KTS Trần Chí Dũng.
- Phó giám đốc:
1.KTS Hồ Quang Toàn.
2.Ths.KS Nguyễn Đình Hưng.
* Những thành tựu chủ yếu trong thời kỳ này là:
- Tổ chức nghiên cứu điều chỉnh quy hoạch chung thành phố đến 2025.
- Hoàn thành quy hoạch chung 24 quận huyện .
- Thẩm định QHCT 1/2000 và 1/500.
- Hướng dẫn KTQH và thỏa thuận KTQH cho hàng ngàn dự án xây dựng
lớn trên địa bàn thành phố.
- Cải cách hành chính, xây dựng (và đã được công nhận) quy trình hành
chính chất lượng ISO-2000, biên soạn nhiều văn bản pháp luật về quản
lý quy hoạch kiến trúc thành phố.