bai ca nha tranh bi gio thu pha

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 41. V¨n b¶n:. bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ (Mao èc vÞ thu phong së ph¸ ca ) - §ç Phñ-. I. Môc tiªu bµi häc. Yªu cÇu häc sinh - Cảm nhận đợc tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả của nhà thơ Đỗ Phủ. Bớc đầu thấy đợc vị trí và ý nghĩa của những yếu tố miêu tả và tự sự trong thơ trữ tình. Bớc đầu thấy đợc đặc điểm của bút pháp Đỗ Phủ qua những dòng th¬ miªu t¶ vµ tù sù. - Rèn kỹ năng đọc và phân tích thơ. - Gi¸o dôc lßng nh©n ¸i. II. Ph¬ng tiÖn : Sgk, sgv, gi¸o ¸n, giÊy t« ky, tranh. Phơng pháp: Nêu vấn đề, phân tích, động não, thuyết giảng. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. 1. ổn định lớp. Kiểm tra sĩ số: (1p') 2. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. 3. Bµi míi: Hoạt động của thầy- trò - Gv:+ Híng dÉn : §äc chËm 3 khæ ®Çu, chó ý c¸c chi tiÕt miªu t¶ nçi khæ. + Khổ 4 đọc giọng thiết tha thể hiện kh¸t khao cao c¶ cña nhµ th¬. ? Dùa vµo phÇn chó thÝch vµ phÇn chuÈn bÞ ë nhµ h·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ ? ? Bài thơ đợc sáng tác vào khoảng thời gian nµo ? GV: Năm 759 ông từ quan đa gia đình về vïng T©y Nam, mét thêi gian sèng ë Thµnh §«, thñ phñ tØnh Tø Xuyªn. N¨m 760 đợc bạn bè và ngời thân giúp đỡ Đỗ Phủ dựng đợc một căn nhà ở khe Cán Hoa ở phía tây Thành Đô, vừa dựng đợc căn nhà mấy tháng thì tháng tám đã bị gió thu ph¸ n¸t. ? Bài thơ đợc sáng tác theo thể loại gì ? GV: Thể thơ này ra đời trớc đời Đờng, vần, nhịp, câu, chữ đều khá tự do, phóng khãang. - Gv: So s¸nh 3 khæ th¬ ®Çu vÒ sè c©u, sè ch÷ víi khæ cuèi. ? Hãy xác định phơng thức biểu đạt của bµi th¬ ? GV: Cho hs ®iÒn vµo b¶ng - Khæ 1: Tù sù kÕt hîp víi miªu t¶. - Khæ 2: Tù sù kÕt hîp víi biÓu c¶m. - Khæ 3: Miªu t¶ kÕt hîp víi biÓu c¶m. - Khæ 4: BiÓu c¶m trùc tiÕp.. T/g Néi dung 11p' I. §äc, t×m hiÓu chung. 1. §äc. 2. T×m hiÓu chung. a. T¸c gi¶, t¸c phÈm. - T¸c gi¶: §ç Phñ (712- 770) lµ nhµ thơ nổi tiếng của Trung Quốc đời Đờng. - T¸c phÈm: S¸ng t¸c th¸ng 8 n¨m 760.. b. ThÓ lo¹i: - Cæ thÓ.. c. Phơng thức biểu đạt. ptb®. M T. bc mt mt, ts, khæ t¶ sù t.tiÕ ,ts bc bc th¬ p khæ1 khæ2 khæ3. x x x.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? Bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ? - GV: Bµi th¬ cã thÓ chia theo 2 c¸ch C1: 4 phÇn C2: 2 phÇn -> C¸ch chia thø 2 cã phÇn bao qu¸t vµ lôgíc để biểu đạt t tởng của nhà thơ cũng cã phÇn chÆt chÏ, hîp lÝ h¬n. Bëi v× søc nÆng cña bµi th¬ lµ ë 5 c©u cuèi, 18 dßng đầu chỉ có ý nghĩa tạo ra một cái nền để nhµ th¬ béc lé t tëng ë ®o¹n cuèi.. khæ4. x. d. Bè côc. PhÇn 1: 18 c©u ®Çu. Nçi khæ cña nhµ th¬. PhÇn 2: 5 c©u cuèi. ¦íc väng cña nhµ th¬.. e. Tõ khã. - Hs theo dâi khæ th¬1 ? Trong khæ th¬ nµy t¸c gi¶ kÓ hay t¶ ? ? Khæ th¬ 1 nhµ th¬ gÆp ph¶i nçi khæ g× ? ? Qua đó em hình dung căn nhà của Đỗ Phñ sau trËn giã m¹nh ntn ? -> Tiªu ®iÒu , tan t¸c ? T×m nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ c¬n giã m¹nh đã làm tan nát gian nhà ? -> thÐt, cuén, bay, tãt, quay lén. GV: B×nh thêng hiÖn tîng ma b·o thêng đến vào mùa hè-> gây thiệt hại lớn về ngời vµ cña -Theo dâi c©u 1 "th¸ng t¸m" mïa thu- "giã thÐt giµ" , ta cã thÓ h×nh dung trËn giã thu thæi rÊt m¹nh trong phót chèc cuèn bay tung toÐ nh÷ng m¶nh tranh cña ng«i nhµ ? Chứng kiến cảnh đó thái độ của nhà thơ ntn ? GV: Khæ th¬ ®Çu nh mét ghi chÐp ng¾n vÒ trËn thu phong. §ã lµ mét trËn b·o tè, hoÆc lµ mét c¬n lèc vµo th¸ng t¸m" giã thÐt giµ". Ba líp tranh ng«i nhµ bÞ cuén mÊt, bay kh¾p mäi n¬i. Ch÷ "tranh" (mao) đợc nhắc lại 2,3 lần, lối viết liệt kê đã tái hiÖn l¹i trËn cuång phong lÇn lît bãc ®i tõng tÊm tranh. nhµ th¬ ng¬ ng¸c nh×n bÊt lực. Cả 5 câu thơ đều gieo vần bằng (theo nguyªn t¸c: " hµo- mao- giao- sao- ao") . §ã lµ nh÷ng vÇn cã ©m vang diÔn t¶ ©m điệu thơ nh tiếng khóc, tiếng thở than, ngời dịch thơ đã thể hiện đúng dụng ý đó của t¸c gi¶. - Hs theo dâi khæ 2 ? Tác giả đã kết hợp những phơng thức biểu đạt nào để thể hiện điều đó ? ? Khæ th¬ 2 t¸c gi¶ kÓ vÒ nãi khæ g× ?. II. Ph©n tÝch. 13p' 1. Nçi thèng khæ cña ngêi nghÌo trong ho¹n n¹n. (khæ 1,2,3). a. C¶nh nhµ bÞ giã thu ph¸ (khæ 1). - KÕt hîp kÓ vµ t¶. - Giã thu cuèn mÊt nh÷ng líp tranh cña c¨n nhµ. - Tiªu ®iÒu , tan t¸c. - Buån -> lo -> tiÕc -> bÊt lùc.. b. C¶nh cíp giËt khi nhµ bÞ giã thu ph¸ (khæ2 ). - KÕt hîp kÓ vµ biÓu c¶m - Lũ trẻ hàng xóm kéo đến cớp tranh..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? T×m nh÷ng tõ ng÷ cô thÓ diÔn t¶ ®iÒu đó ? -> tríc mÆt, x«, cíp, giËt, c¾p, ®i tuèt ? Trong ma giã, trÎ con tranh nhau cíp giËt tõng m¶nh tranh ngay tríc mÆt chñ nh©n lµ mét «ng giµ, ta cã nªn tr¸ch lò trÎ kh«ng ? v× sao ? GV: liên hệ thực tế: cơn bão đổ vào VN .... ? Đứng trớc cảnh đó em có xử sự nh vậy kh«ng ? GV: Cuộc sống cùng cực, đói nghèo, thất học, loạn li lan tràn khắp đất nớc đã làm thay đổi tính cách của trẻ thơ.. - Loạn lạc, cuộc sống cùng cực, đạo lí suy đồi với lũ trẻ.. ? Trớc việc làm đó của lũ trẻ nhà thơ có t©m tr¹ng ntn ? t×m c©u th¬ thÓ hiÖn ®iÒu đó ? " Môi khô miệng cháy gào chẳng đợc; Quay vÒ chèng gËy lßng Êm øc ". ? Thấy đợc nỗi đau gì của nhà thơ ?. - Nçi ®au nh©n t×nh thÕ th¸i.. - Hs theo dâi khæ th¬ 3 ? Trong khæ th¬ nµy t¸c gi¶ sö dông ph¬ng thức biểu đạt nào ?. c. Cảnh đêm trong nhà đã bị phá tốc m¸i (khæ 3). - KÕt hîp gi÷a kÓ, t¶ , biÓu c¶m , c©u hái tu tõ.. ? Khæ th¬ thø 3 diÔn t¶ nçi khæ g× ?. - Nçi khæ v× nghÌo khã. GV: 2 khæ th¬ trªn, giã næi lªn tõ chiÒu, nhà tranh bị tốc mái thì đến đêm, ma thu dầm dề, dai dẳng kéo dài suốt đêm, kéo theo c¸i l¹nh cµng thªm l¹nh. ? Tìm từ ngữ diễn tả điều đó ? -> mịt mịt, đen đặc, tối mực, lạnh tựa sắt, lãt n¸t, nhµ dét, dµy h¹t ma, ma ch¼ng døt ? " Tõ tr¶i c¬n lo¹n Ýt ngñ nghª " cho thÊy ngoµi nçi khæ v× nghÌo khã ra t¸c gi¶ cßn gÆp nçi lo g× ? ? §©y cã ph¶i lµ nçi khæ cña riªng gia đình nhà thơ hay không ? -> §©y lµ nçi khæ chung cña nh©n d©n lao động, của các nhà nho, trí thức Trung Quèc thêi trung §êng v× chiÕn tranh lo¹n l¹c liªn miªn. Bµi th¬ lµ mét trong nh÷ng chứng tích lịch sử bằng thơ ghi lại điều đó một cách chân thực. Đỗ Phủ đồng cảm sâu xa víi nh÷ng nçi khæ cña nh©n d©n v× chính ông cũng đã nhiều lần, có thể nói gần nh suốt đời nếm trải những khổ cực đó. - Hs theo dâi khæ cuèi ? Khæ cuèi t¸c gi¶ sö dông ph¬ng thøc biểu đạt nào? ? Tác giả đã có những ớc mơ gì ?. - Nçi lo l¾ng v× lo¹i l¹c. 2. ¦íc väng cña t¸c gi¶ (khæ 4) 7p'. - BiÓu c¶m trùc tiÕp - ¦íc mét ng«i nhµ "réng mu«n ngµn gian" v« cïng v÷ng ch¾c, cho nh÷ng.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? Em có nhận xét gì về ớc mơ đó ?. ngêi nghÌo trong thiªn h¹.. Bµi tËp:Theo em v× sao íc m¬ cña t¸c gi¶ cao đẹp nh vậy lại bật lên lời than "than ôi !" a. V× §ç Phñ kh«ng tin íc väng Êy cã thÓ thµnh hiÖn thùc trong x· héi bÕ t¾c, bÊt c«ng. b. §ã lµ íc väng cao c¶ nhng chua xãt. c. Phª ph¸n thùc tr¹ng x· héi phong kiÕn bÊt c«ng. d Cả 3 đáp án trên.. - Tác giả đặt nỗi khổ của nhân dân lªn trªn nçi khæ cña m×nh. - Hs theo dâi 2 c©u cuèi GV: Lòng vị tha đã đạt đến sự xả thân vì nghÜa. Tõ nçi khæ cña b¶n th©n, §ç Phñ liên hệ đến nỗi khổ của ngời nghèo hơn mình và hơn thế còn đặt nỗi khổ của họ lªn trªn nçi khæ cña m×nh. Víi côm tõ "Riªng lÒu ta n¸t" , nhµ th¬ kh«ng chØ thÓ hiÖn tinh thÇn x¶ th©n mµ còn quay lại chủ đề của bài thơ (nói chuyÖn nhµ cöa) lµm bè côc t¸c phÈm trë nªn hÕt søc hoµn chØnh, chÆt chÏ. ? Qua đó ta thấy tác giả là ngời ntn ?. - Lµ ngêi cã tÊm lßng nh©n ¸i vµ giµu lßng vÞ tha cao c¶-> tinh thÇn nh©n đạo trong bài thơ.. ? Nếu đặt cơng vị em trong hoàn cảnh đó, em có mơ ớc gì cho gia đình và cho những ngêi xung quanh ? -. Hs ? Tác giả đã sử dụng những nghệ thuật gì khi x©y dùng bµi th¬ ?. 5p'. ? Toµn bé bµi th¬ to¸t lªn néi dung g× ? ? Theo em khát vọng cao cả ấy đến nay có cßn ý nghÜa kh«ng ? v× sao ? - GV: VÉn cßn, v× thÕ giíi vÉn cã nh÷ng ngêi ph¶i sèng trong nghÌo khã... - Hs đọc ghi nhớ. - Hs đọc bài thơ 2p' 4. Cñng cè: (3p'). III. Tæng kÕt- ghi nhí. 1. NghÖ thuËt. - Dïng biªn ph¸p tu tõ so s¸nh vµ c©u hái tu tõ cïng nhiÒu tõ ng÷ miªu t¶ . - Kết hợp nhiều phơng thức biểu đạt. 2. Néi dung. - Lµ bøc tranh hiÖn thùc vÒ nçi thèng khæ cña nhµ th¬ vµ nh©n d©n Trung Quèc thêi trung §êng. - Thể hiện tinh thần nhân đạo, tấm lßng vÞ tha vµ kh¸t väng cao c¶ cña nhµ th¬. 3. Ghi nhí: SGK (Tr 134) IV. LuyÖn tËp. §äc diÔn c¶m bµi th¬. Bµi tËp 1. Câu 1. Bài thơ trên đợc viết theo phơng thức biểu đạt nào ? A. Miªu t¶ B. BiÓu c¶m C. Tù sù.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> D. KÕt hîp c¶ 3 ph¬ng thøc trªn Câu 2. Câu thơ nào thể hiện rõ nhất chủ nghĩa nhân đạo cao cả của nhà th¬ ? A. Ước đợc nhà rộng muôn ngàn gian. B. Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan C. Giã ma ch¼ng nóng, v÷ng vµng nh th¹ch bµn D. Riêng lều ta nát chịu chết rét cũng đợc. Bµi tËp 2. (NÕu cßn thêi gian) Chän tõ thÝch hîp ®iÒn vµo « trèng trong ®o¹n v¨n sau: ®au khæ, t¸i hiÖn, nh©n đạo, vị tha, loạn li. " Bài ca nhà tranh bị gió thu phá" , của Đỗ Phủ đã................ bức tranh sinh động vÒ c¶nh ngé................. cña b¶n th©n nhµ th¬ trong c¶nh ................... Nhng ®iÒu đáng quý nhất là vợt lên trên cảnh ngộ cá nhân, bài thơ đã bộc lộ tinh thần ....... ......... vµ lßng ................. cao c¶." 5. DÆn dß: (1p') - Häc bµi. - Thùc hiÖn phÇn luyÖn tËp trong sgk - Chuẩn bị tiết 42: Từ đồng âm..

<span class='text_page_counter'>(6)</span>