Chuyen de At lat DLVN

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (614.32 KB, 20 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

MƠN ĐỊA LÍ

Chào mừng q thầy cô giáo

về tham gia sinh hoạt chuyên đề

Cụm chuyên môn số 9

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ

A-NỘI DUNG ÁT LÁT ĐỊA LÍ VIỆT NAM

I-Nội dung chính

II-Nội dung các trang

B-HƯỚNG DẪN KHAI THÁC ÁT LÁT ĐỊA LÍ VIỆT NAM
I-Yêu cầu

II-Quy trình

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

I-YÊU CẦU

1;Yêu cầu chung:

-Nắm-hiểu và sử dụng tốt các kí hiệu

-Đọc-hiểu và khai thác tốt các loại biểu đồ

-Nắm-hiểu và khai thác tốt các kiến thức cơ bản
+Nắm được vấn đề chung nhất của trang Átlát
+Tìm ra các nội dung chủ yếu của trang Átlát

+Phân tích và giải thích được nội dung chủ yếu của
trang Átlát.

+Tìm ra mối liên hệ với các trang khác để khai thác
nội dung chủ yếu của trang Átlát

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

I-YÊU CẦU

2; Yêu cầu cụ thể

*Nắm-hiểu và sử dụng tốt các kí hiệu

-Thơng qua các kí hiệu (trang đầu tiên) để nắm tên
của đối tượng: về hành chính-về tự nhiên-về kinh
tế (các ngành)-về dân cư-xã hội.

-Thông qua màu và thang màu độ cao-độ sâu

-Thơng qua hệ thống kí hiệu và hệ thống phương
pháp biểu hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ.

*Đọc-hiểu và khai thác tốt các loại biểu đồ:

(Cột-tròn-miền-đường-kết hợp)

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

B-HƯỚNG DẪN KHAI THÁC ÁT LÁT ĐỊA LÍ VIỆT NAM
II-QUY TRÌNH

-Đối với các câu hỏi liên quan đến Atlat, quy trình khai
thác về đại thể bao gồm 3 bước sau đây:

-Tái hiện kiến thức đã có cần phải khai thác liên quan đến
Atlat. Về bản chất, có thể coi Atlat là một cuốn Sgk Địa
lí Việt Nam được thể hiện bằng kênh hình (chủ yếu là
bản đồ, ngồi ra cịn có biểu đồ, bảng thống kê, tranh
ảnh ). Vì thế, các câu hỏi khai thác Atlat gắn liền với
kiến thức trong Sgk Địa lí.

-Tìm các trang thích hợp với yêu cầu câu hỏi:
+ 1 trang (chỉ cần 1 trang là đủ để trả lời).

+ Nhiều trang (từ 2 trang trở lên).

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

III-NHỮNG VÍ DỤ CỤ THỂ

1/Thứ nhất, GV cần hướng dẫn HS phân tích câu hỏi để
tìm địa chỉ của bản đồ trong Át lát Địa lí Việt Nam như
sau:

- Khơng gian, phạm vi, lãnh thổ cần nghiên cứu là ở đâu?
- Nội dung của lãnh thổ cần nghiên cứu là cái gì?

- Đặc điểm của nội dung đó như thế nào?

*Đối với câu hỏi mơn Địa lí, HS có thể sử dụng một hoặc

có sự kết hợp nhiều trang bản đồ để trả lời, kết hợp kiến
thức tự nhiên, mối quan hệ kinh tế-xã hội để phân tích,
giải thích…

*Bên cạnh đó, khơng chỉ câu hỏi có yêu cầu sử dụng Át lát trực tiếp “Dựa vào Át

lát Địa lí Việt Nam, hãy…” mà hầu hết các câu hỏi địa lí đều sử dụng được Át
lát, vì vậy HS cần sử dụng Át lát mọi lúc, mọi nơi, mức độ tùy thuộc vào từng

câu hỏi cụ thể.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Ví dụ 1: Trình bày những thuận lợi về tự nhiên trong việc
phát triển kinh tế ở Bắc Trung Bộ

*Để làm được câu hỏi này, nếu HS khơng nắm chắc phần
lí thuyết thì có thể sử dụng Át lát như sau:

-Trước hết, khoanh vùng cần tìm: Bắc Trung Bộ

-Tiếp theo, phân tích điều kiện tự nhiên bao gồm các yếu
tố nào? (địa hình, khí hậu, sơng ngịi, sinh vật, khống
sản…) - lưu ý chỉ đề cập Thuận lợi.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Ví dụ 1: Trình bày những thuận lợi về tự nhiên trong việc
phát triển kinh tế ở Bắc Trung Bộ

Và nội dung trả lời như sau:

-Vùng Bắc Trung Bộ có nhiều điều kiện tự

nhiên thuận lợi cho việc phát triển kinh tế, cụ

thể:

+Địa hình:

đường bờ biển dài, có nhiều vũng,

vịnh, đầm, phá…

thuận lợi cho việc đánh bắt,

nuôi trồng thủy sản, phát triển du lịch biển, giao

thơng vận tải biển.

+Khí hậu:

là vùng có khí hậu chuyển tiếp, có

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Ví dụ 1: Trình bày những thuận lợi về tự nhiên trong việc
phát triển kinh tế ở Bắc Trung Bộ

Và nội dung trả lời như sau:

+Sơng ngịi: sơng Cả, sơng Mã có khả năng phát triển
thủy điện (nhà máy Cửa Đạt, Bản Vẽ đang xây dựng với
công suất dưới 100MW), phục vụ tưới tiêu cho sản xuất
nông nghiệp, cung cấp điện cho sản xuất, sinh hoạt…

+Rừng: chiếm diện tích lớn lãnh thổ của vùng  phát
triển ngành chế biến gỗ, giấy…

+Khoáng sản: nhiều kim loại màu với các mỏ lớn như:

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Ví dụ 2: Vùng nào trồng nhiều chè nhất nước ta? Yếu tố tự nhiên quan
trọng nhất tạo lợi thế cho vùng này trồng nhiều chè là gì?

*Giả sử HS không biết được vùng nào trồng

nhiều chè nhất và tại sao thì GV có thể hướng

dẫn HS như sau:

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Ví dụ 2: Vùng nào trồng nhiều chè nhất nước ta? Yếu tố tự nhiên quan
trọng nhất tạo lợi thế cho vùng này trồng nhiều chè là gì?

-Chè cũng như các loại cây khác trong ngành nông
nghiệp đều chịu tác động lớn của điều kiện tự nhiên,
trong đó yếu tố khí hậu, đất đai rất quan trọng. Loại trừ
yếu tố đất đai vì trung du miền núi Bắc Bộ và Tây
Nguyên có loại đất khác nhau nhưng vẫn trồng được
chè, chứng tỏ có cùng đặc điểm khí hậu.

-Kết hợp với bản đồ Khí hậu - phần nhiệt độ (trang 9),
HS sẽ rút ra nhận xét là vùng Trung du miền núi phía
Bắc có nhiệt độ trung bình năm dưới 240C, thậm chí

dưới 200C, khí hậu mát mẻ, phù hợp với chè - cây CN

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

IV/Những ví dụ cụ thể:

1/Thứ nhất, GV cần hướng dẫn HS phân tích câu hỏi
để tìm địa chỉ của bản đồ trong Át lát Địa lí Việt Nam

2/Thứ hai, trên cơ sở tham khảo sự hướng dẫn của các
nhà nghiên cứu về sử dụng bản đồ, sự tích lũy kinh
nghiệm thơng qua quá trình giảng dạy, GV cần xây dựng
các dàn ý chi tiết cho các bản đồ có trong Át lát Địa lí 12
(như đã đề cập đến ở phần trên (III) Một số gợi ý khai
thác Atlat theo chủ đề để từ đó phục vụ giảng dạy vận

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

*Nội dung chính:

Thể hiện khí hậu chung Việt

Nam, bao gồm:

-Miền khí hậu

-Vùng khí hậu

-Kiểu khí hậu

-Nhiệt độ

-Lượng mưa

-Gió

*Dựa vào hệ thống kí hiệu, nhận xét các yếu tố

của khí hậu như sau:

-Yếu tố Gió

được biểu hiện bằng phương pháp kí

hiệu đường chuyển động cho ta biết: tên loại gió,

hướng gió, tần suất gió, thời gian xuất hiện. Dựa

vào hướng gió và thời gian xuất hiện



tính chất

của gió.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

-Ngồi các kí hiệu mũi tên, Gió cịn được biểu diễn qua
phương pháp biểu đồ định vị: Hoa gió.

+Mỗi cánh hoa gió biểu hiện một hướng gió. Chiều dài
của cánh hoa gió (kể từ giới hạn vòng tròn ở giữa) biểu
hiện tần suất của gió tính theo phần trăm (%) của tổng
số lần quan trắc và mỗi 1mm ứng với 1%. Tốc độ trung
bình năm của gió (m/s) được biểu hiện bằng màu hoặc
nét chải: màu càng đậm, nét càng dày thì tốc độ gió
càng lớn. Tâm của hoa gió trên bản đồ được đặt trúng
vào vị trí quan trắc.

+Hoa gió biểu hiện đặc tính gió ở từng địa điểm riêng
biệt.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Bản đồ Khí hậu: (Trang 9 với tỉ lệ 1:9 tr)

- Yếu tố Bão

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Bản đồ Khí hậu: (Trang 9 với tỉ lệ 1:9 tr)

*Yếu tố này được sử dụng để minh họa cho bài 15
“Bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai”, trả lời
câu hỏi 2-Sgk-Tr 65: Hãy cho biết thời gian hoạt động
và hậu quả của bão tại Việt Nam cùng biện pháp
phòng chống.

*Trả lời:

-Bắt đầu bão xuất hiện từ tháng VI  tháng XII, đặc
biệt là tháng IX và tháng XII, có xu hướng di chuyển
từ Bắc vào Nam (Mùa bão chậm dần từ B vào N)

Trong đó, khu vực nhiều bão nhất là ven biển Trung
Bộ từ Đà Nẵng trở ra; các khu vực cịn lại ít hơn, đặc
biệt khu vực đồng bằng sơng Cửu Long hầu như khơng
có.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

*Nội dung phụ:

-Các bản đồ phụ với tỉ lệ 1:18 tr thể hiện nhiệt độ, lượng mưa
trung bình năm, các tháng trong năm. Với phương pháp thể hiện
nền chất lượng: mỗi giá trị nhiệt độ, lượng mưa gắn với một nền
màu theo hướng nhiệt độ càng cao, lượng mưa càng lớn thì màu
càng đậm và ngược lại.

-GV hướng dẫn HS tiến hành các bước

Bước 1: Xác định ranh giới của các miền khí hậu nước ta.

Bước 2: Phân tích nhận xét các miền khí hậu về: Nhiệt độ,
lượng mưa, hướng gió, bão; rút ra mối quan hệ của các yếu tố.
Bước 3: Phân tích sự phân hóa khí hậu của nước ta:

- Theo vĩ độ

- Theo thời gian (mùa)
- Theo độ cao

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Bản đồ Khí hậu: (Trang 9 với tỉ lệ 1:9 tr)



giúp HS khắc sâu kiến thức: khí hậu nước ta

phân hóa đa dạng theo khơng gian (từ Bắc vào

Nam, từ Tây sang Đông), theo độ cao.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Ví dụ (Câu 1 sgk trang 44): Tính chất nhiệt đới của
nước ta được biểu hiện như thế nào?

Trả lời:

-Dựa vào kí hiệu màu sắc trong bản đồ Khí hậu (trang
9) - phần Nhiệt độ, HS có thể nhận xét: tính chất nhiệt
đới được thể hiện qua nhiệt độ trung bình năm của nước
ta trên 200C.

-Kết hợp với kiến thức đã có HS trình bày thêm:
+Tổng bức xạ nhiệt lớn (9000-10.0000 C)

+Cán cân bằng bức xạ dương quanh năm
+Tổng số giờ nắng (1.400-3000 giờ)

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Bản đồ Khí hậu: (Trang 9 với tỉ lệ 1:9 tr)

Ví dụ (Câu 2 sgk trang 44): Nhận xét sự thay đổi nhiệt độ từ
Bắc vào Nam. Giải thích nguyên nhân.

HS cần kết hợp với bảng số liệu trong sgk và Át lát trang 9 - phần
Khí hậu chung và Nhiệt độ để Trả lời:

-Dựa vào kí hiệu màu sắc trong bản đồ Khí hậu (trang 9) - phần
Nhiệt độ, HS có thể nhận xét: nhiệt độ trung bình năm, nhiệt độ
trung bình tháng I tăng dần từ Bắc vào Nam, biên độ nhiệt giảm
dần từ Bắc vào Nam (căn cứ vào 03 biểu đồ nhiệt độ)

-Giải thích: Biên độ nhiệt giảm dần từ Bắc vào Nam là do sự
chênh lệch nhiệt độ trung bình tháng I với tháng VII miền Bắc lớn
hơn miền Nam mà nguyên nhân chủ yếu là do miền Bắc bị ảnh
hưởng bởi gió mùa Đơng Bắc vào mùa đơng (nhiệt độ dưới 180C,

thậm chí có nơi dưới 140C), cịn miền Nam do vị trí vĩ độ, do bị

</div>